LOBBING. - zespół działań mających na celu wywieranie wpływu na wszelkiego rodzaju decydentów, a więc oprócz parlamentu i rządu, również na:

Transkrypt

1 LOBBING - zespół działań mających na celu wywieranie wpływu na wszelkiego rodzaju decydentów, a więc oprócz parlamentu i rządu, również na: -stowarzyszenia -organizacje pozarządowe -środowiska naukowe -związki zawodowe -grupy wyznaniowe -wymiar sprawiedliwości

2 LOBBING proces wpływania na decydentów w celu skłonienia ich do określonych działań głównie poprzez działania kuluarowe pośredniczenie między grupami nacisku a władzą, formułowanie interesów tych grup i wpływanie na decyzje państwowe proces wpływania indywidualnych osób i grup społecznych, które nie dysponują atrybutami władzy na te osoby i grupy, które tę władzę, w jakimś zakresie, sprawują. To proces dialogu między tymi środowiskami

3 CECHY LOBBINGU: u podstaw znajduje się pragnienie wywierania wpływu na określony proces decyzyjny wywieranie wpływu ma charakter działania celowego, realizowanego na podstawie założonego planu i jest nakierowane na konkretny, mierzalny efekt zakłada obecność pośrednika w procesie komunikacji między osobami lub grupami społecznymi a przedstawicielami władzy jest realizowany przez komunikowanie jako drogę przekazywania wpływu musi być zgodny z normami prawnymi i etycznymi

4 LOBBING narodził się w XIX wieku w Wielkiej Brytanii i w Stanach Zjednoczonych (w których obecnie działa około organizacji zajmujących się, przynajmniej doraźnie, lobbingiem) jest niekiedy niesłusznie zawężany tylko do parlamentarnego i rządowego procesu podejmowania decyzji trwa spór o to, czy jest częścią public relations czy też odrębną dyscypliną prowadzony jest na wszystkich poziomach życia społecznopolitycznego od Parlamentu Europejskiego, poprzez parlamenty i rządy poszczególnych państw, samorządy lokalne i regionalne, na organizacjach społecznych a nawet ideach skończywszy

5 FORMY LOBBINGU: interpersonalny, budowany na bazie spotkań twarzą w twarz organizacyjny, zakładający nawiązywanie współpracy między organizacjami, budowanie koalicji i zdobywanie poparcia innych organizacji dla przedmiotu lobbingu publiczny, mający najszerszy zasięg, realizowany za pomocą manifestacji, bojkotów, pisania petycji, listów lub i międzykulturowy, mający na celu łagodzenie różnic między przedstawicielami różnych kultur, wynika z procesów globalizacyjnych Źródło: Opracowano na podstawie: K. Jasiecki, M. Molęda-Zdziech, U. Kurczewska: Lobbing. Sztuka skutecznego wywierania wpływu. Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2000, s. 27

6 Z punktu widzenia stylu i sposobu realizacji celów, wyróżnia się lobbing: amatorski, obejmujący: lobbing ad hoc, utożsamiany z działalnością sporadyczną, podejmowaną przy okazji innych działań lobbing dziki, polegający na wykorzystaniu układów towarzyskich i zawodowych oraz słabości organizacyjnej i proceduralnej organów administracji. skrajną odmianą tego lobbingu jest lobbing partyzancki, polegający na wykorzystaniu radykalnych środków nacisku, takich jak: blokowanie dróg, zatrzymywanie pociągów, wysypywanie zboża, stosowanie gróźb a nawet przemocy bezpośredniej profesjonalny, realizowany przez wyspecjalizowane osoby lub instytucje, wykorzystujące określone strategie i narzędzia Źródło: Public relations instytucji użyteczności publicznej. Pod red. E Hope, Scientific Publishing Group, Gdańsk, 2005, s. 77

7 Ze względu na cele działania, wyróżnia się lobbing: konstruktywny, zmierzający do wprowadzenia zmian w funkcjonowaniu mechanizmów życia społecznogospodarczego (np. Ochrona interesów konsumenta, troska o środowisko naturalne, akcje edukacyjne) roszczeniowy, którego celem są zazwyczaj różnego rodzaju przywileje, ulgi, podwyżki płac. Ten rodzaj lobbingu jest prowadzony przez związki zawodowe, branżowe grupy nacisku, pracowników dużych przedsiębiorstw czy też producentów rolnych negatywny, którego celem jest niedopuszczenie do zmian poprawiających funkcjonowanie systemu prawnego czy administracyjnego Źródło: E. Cenker: Public relations. Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej. Poznań 2000, s

8 OPINIE O LOBBINGU SĄ W POLSCE ZŁE: jest on postrzegany jako dążenie do zdobycia wpływu przez biznes na sferę działań politycznych w celu osiągnięcia własnych, na ogół niezbyt chwalebnych interesów przez media akcentowane są szczególnie te nieliczne sytuacje, w których firmy bezpośrednio ingerują w proces stanowienia prawa

9 JEDNAK sam lobbing nie musi być czymś złym korzyści nie muszą być uzyskiwane kosztem innych czy też kosztem interesu publicznego działania lobbingowe muszą kończyć się na perswazji, a decyzje powinny być podejmowane zgodnie z demokratycznymi procedurami

10 LOBBING MUSI BYĆ KSZTAŁTOWANY W RAMACH OBOWIĄZUJĄCYCH NORM PRAWNYCH STANDARDÓW ETYCZNYCH

11 UWAŻA SIĘ, ŻE WSPÓŁCZEŚNIE LOBBING JEST WRĘCZ OBOWIĄZKIEM FIRM, KTÓRE: lepiej dostrzegają lokalne problemy chcą brać za nie odpowiedzialność mogą lansować pewne ważne, ze względów społecznych, wartości

12 PRZYGOTOWANIE CAŁOŚCIOWEJ KAMPANII LOBBINGOWEJ: dogłębna analiza problemu analiza możliwych scenariuszy zdarzeń wybór ostatecznego celu stworzenie planu kampanii lobbingowej realizacja kampanii ocena uzyskanego efektu Źródło: B. Rozwadowska: Public relations. Teoria, praktyka, perspektywy. Wyd. Studio Emka, Warszawa 2002, s

13 KLUCZOWE ZASADY LOBBOWANIA: dokładne rozpoznanie problemu doskonała orientacja w procesie legislacyjnym odpowiednio wczesne rozpoczęcie procesu lobbowania, a nawet podjęcie działań wyprzedzających przedstawianie rzetelnych i konkretnych argumentów szukanie wsparcia w otoczeniu (media, grupy nacisku) tworzenie koalicji (szersza reprezentacja jest często skuteczniejsza) trzeba być wiarygodnym (poprzez zachowanie, wiedzę) trzeba być cierpliwym i pozytywnie nastawionym

14 NIEKTÓRE ŚRODKI WYKORZYSTYWANE W LOBBINGU: spotkania bezpośrednie (formalne i nieformalne) seminaria, sympozja, dyskusje zlecanie bądź przygotowywanie ekspertyz aktywna obecność w mediach organizacja protestów, strajków, demonstracji pisanie listów i protestów zbieranie podpisów pod petycjami budowanie koalicji pozyskiwanie liderów opinii

15 FUNKCJE LOBBINGU: stwarzanie płaszczyzny kontaktów między społeczeństwem, organizacjami a przedstawicielami elit rządzących sprzyjanie przełamywania barier wynikających z podziałów partyjnych wciąganie ludzi w procesy decyzyjne i politykę, a tym samym wzmacnianie demokracji usprawnianie szeroko rozumianej komunikacji między jednostką, firmą, organizacją a organami ustawodawczymi i sprawującymi władzę wpływanie na efektywną realizację strategii marketingowej przedsiębiorstwa wywieranie presji na kompetentne osoby lub instytucje w celu rozwiązania problemów, które inaczej by pomijano zwiększenie zaangażowania społecznego w proces sprawowania władzy i rozwiązywania problemów społecznych Źródło: Public relations instytucji użyteczności publicznej. Pod red. E Hope, Scientific Publishing Group, Gdańsk, 2005, s. 78

16 TYPY I ROLE LOBBYSTÓW (NA PRZYKŁADZIE USA): klasyczny lobbysta doprowadza do kontaktu z odpowiednim urzędnikiem (najczęściej działa na rzecz związków zawodowych) organizator kampanii stara się zapewnić bezpośrednie poparcie, tzn. pozyskać jak najszerszą rzeszę zwolenników dla programów legislacyjnych reprezentowanych grup interesu informator ekspert ma za zadanie zgromadzenie jak największej liczby informacji na dany temat obserwator porządku legislacyjnego monitoruje prace legislacyjne i w razie niekorzystnych zmian alarmuje grupę nacisku strateg specjalizuje się w opracowywaniu planów kampanii za i przeciw konkretnemu projektowi Źródło: Public relations instytucji użyteczności publicznej. Pod red. E Hope, Scientific Publishing Group, Gdańsk, 2005, s. 79

17 Prawne regulacje lobbingu w różnych krajach (1): Kraj Regulacja ustawowa Obowiązek rejestracji w Parlamencie Stowarzyszenia lobbystów Kodeks etyczny lobbystów Australia Nie Tylko lobbyści wobec rządu, a nie w parlamencie; w Ministerstwie Stanu, istnieją dwa poufne rejestry: Rejestr Powszechny służy do rejestrowania lobbystów mających klientelę australijską, Rejestr Specjalny - do rejestrowania lobbystów obsługujących klientelę zagraniczną. Kanada Tak, od 1988 r. Tak Tak Tak Tak Stany Zjednoczone Tak, od 1946 r., znowelizowana w 1996 r. Dania Brak Tak tak, bardzo szczegółowy kwestionariusz, ok. 40 stron informacji Americain League of Lobbyists Tak Francja Brak Brak AFCL Association des Conseils en Lobbying et Affaires Publiques Tak Litwa Tak, z 27 czerwca 2000 r., I nowelizacja 8 maja 2001 r. Tak Brak Brak Niemcy Brak Tak, od 1972 r., w Bundestagu, ale częściowy, dotyczy tylko federacji (a nie pojedynczych firm czy konsultantówlobbystów) Brak dla lobbystów, ale istnieją dla stowarzyszeń, federacji, mających status organizacji lobbingowych Brak Źródło: M. Molęda Zdziech: Strategie regulacji lobbingu na świecie, SGH, Warszawa 2006

18 Prawne regulacje lobbingu w różnych krajach (2): Kraj Regulacja ustawowa Obowiązek rejestracji w Parlamencie Stowarzyszenia lobbystów Kodeks etyczny lobbystów Polska Ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa z 7 lipca 2005 roku Tak, zawodowych lobbystów Tak, Stowarzyszenie Profesjonalnych Lobbystów w Polsce Tak Włochy Brak, ale we Włoszech obowiązuje ograniczony wstęp do biblioteki parlamentarnej brak, ale obowiązują indywidualne przepustki do wejścia do parlamentu Brak Brak Wielka Brytania Brak Tak APPC Association of Professional Political Consultants Tak Parlament Europejski (PE) ** Brak Tak Tak, kilka, np. SEAP Society of European Public Affairs Tak Źródło: M. Molęda Zdziech: Strategie regulacji lobbingu na świecie, SGH, Warszawa 2006

19 Ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa uchwalona 7 lipca 2005 r., weszła w życie 7 marca 2006 r. definiuje działalność lobbingową jako każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi zmierzające do wywarcia wpływu na organy władzy publicznej w procesie stanowienia prawa akcentuje zasady jawności działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa nakazuje utworzenie rejestru podmiotów wykonujących zawodową działalność lobbingową oraz ustala zasady wykonywania tej działalności ustala zasady kontroli działalności lobbingowej określa sankcje za naruszenie przepisów Ustawy

20 Zawodowa działalność lobbingowa ma być: zarobkowa prowadzona na rzecz konkretnych osób lub instytucji w celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób lub instytucji może być wykonywana przez przedsiębiorcę albo przez osobę fizyczną, która nie jest przedsiębiorcą na podstawie umowy cywilnoprawnej

21 Instytucja wysłuchania publicznego (public hearing) funkcjonuje już od wielu lat w USA, w W. Brytanii, Niemczech, na poziomie regionalnym we Włoszech jest to proces, w którym władze zapraszają obywateli do wyrażenia swoich opinii na temat planowanych zmian legislacyjnych w Polsce pierwsze i w zasadzie jedyne, jak do tej pory, wysłuchanie publiczne miało miejsce w Ministerstwie Zdrowia 9 lutego 2005 r. i dotyczyło projektu zmian w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii

22 Relacje między wysłuchaniem publicznym a podobnymi formami: debata publiczna jest dyskusją na istotny, z punktu widzenia społecznego, temat, toczoną w przestrzeni publicznej i medialnej. Jej celem jest przeciwstawianie sobie różnych punktów widzenia konsultacja społeczna to sytuacja, w której osoby odpowiedzialne za podejmowanie decyzji proszą o opinie niezależnych ekspertów, specjalizujących się w danej dziedzinie w wysłuchaniu publicznym mamy do czynienia z dwoma, jasno określonymi, stronami: władzami, które proszą obywateli o wydanie opinii na konkretny temat obywatelami, dla których dany temat stanowi ważny problem. Warunkiem bycia opiniodawcą jest spełnienie prostych wymogów formalnych Źródło: J. Rutkowska: Public hearing wysłuchanie publiczne studium przypadku. Trzeci sektor nr 6, lato 2006, s. 42