"Podatki w zakresie różnych działań rolników ze szczególnym uwzględnieniem agroturystyki i zmian w prawie na rok 2011".

Transkrypt

1 "Podatki w zakresie różnych działań rolników ze szczególnym uwzględnieniem agroturystyki i zmian w prawie na rok 2011". AUTOR: SYLWIA PARMA-SZTOLC DORADCA PODATKOWY 3912

2 SPIS TREŚCI AGROTURYSTYKA I. CO TO JEST AGROTURYSTYKA? II. AGROTURYSTYKA Z PODATKIEM DOCHODOWYM CZY BEZ? 1) ZWOLNIENIE Z PODATKU DOCHODOWEGO. 2) OPODATKOWANIE PODATKIEM DOCHODOWYM. a) KARTA PODATKOWA. b) RYCZAŁT OD PRZYCHODÓW EWIDENCJONOWANYCH. c) ZASADY OGÓLNE. III. AGROTURYSTYKA A VAT. 1) ZWOLNIENIE Z PODATKU VAT. 2) OPODATKOWANIE PODATKIEM VAT. ROLNICTWO A VAT I. ROLNIK RYCZAŁTOWY. 1) STATUS ROLNIKA RYCZAŁTOWEGO A INNA DZIAŁALNOŚĆ. 2) ZALETY I WADY BYCIA ROLNIKIEM RYCZAŁTOWYM. 3) OBOWIĄZKI ROLNIKA RYCZAŁTOWEGO W ZAKRESIE VAT II. ROLNIK VAT ZASADY OGÓLNE. 1) ROZLICZENIE PODATKU VAT. III. WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH.

3 AGROTURYSTYKA I) CO TO JEST AGROTURYSTYKA? Agroturystyka, w dużym skrócie, charakteryzuje się tym, że goście uczestniczą w życiu gospodarzy gospodarstwa wiejskiego, korzystając z jego możliwości produkcyjnych w oparciu o własny inwentarz gospodarstwa: zwierzęta (krowy, kozy, owce) i drób (kury, kaczki, indyki). Goście mają możliwość korzystania z ogrodu, sadu i upraw. Swój czas mogą spędzać w obejściu, pomagając w karmieniu i doglądaniu zwierząt, a także pomagając w typowych pracach w polu, ogrodzie i sadzie. Żadne obowiązujące przepisy prawne nie zawierają pojęcia działalności agroturystycznej. Pojęcie agroturystyka nie występuje w ogóle w przepisach prawnych, choć istnieje wiele aktów prawnych, regulujących różne sprawy związane z świadczeniem usług turystycznych. Aby zajmować się prawnymi aspektami agroturystyki, należałoby określić, co się kryje pod pojęciem agroturystyka i odnieść to znaczenie do obowiązujących regulacji prawnych. Pod pojęciem agroturystyka rozumie się zwykle świadczenie usług turystycznych przez rolników w ich gospodarstwach. Usługi te obejmują przede wszystkim zapewnienie noclegów i wyżywienia, chociaż mogą polegać na spełnianiu dodatkowych świadczeń, takich jak: wypożyczanie sprzętu turystycznego, jazda konna, organizowanie np. polowań. Mając ogólny zarys charakteru tej działalności, można określić, jakich warunków należy dopełnić, aby prowadzić tę działalność w sposób legalny nie narażając się na konflikt z prawem. Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2004 r., Nr 173, poz. 1807) została podtrzymana dotychczasowa polityka ułatwiania rolnikom prowadzenia działalności agroturystycznej. Artykuł 3 tejże ustawy mówi: Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Zgodnie z tym przepisem działalność w wyżej wymienionych przypadkach nie jest traktowana jako działalność gospodarcza, osoby ją prowadzące nie muszą zgłaszać jej do ewidencji gospodarczej prowadzonej przez Urząd Gminy lub Urząd Miasta, a rolnik ją wykonujący nie jest przedsiębiorcą. Tym samym rozpoczęcie, prowadzenie lub zakończenie takiej działalności nie podlega zgłoszeniu do organu podatkowego na odpowiednich drukach, które przeznaczone są dla osób fizycznych prowadzących samodzielnie działalność gospodarczą. Działalność agroturystyczna ma charakter wyjątku od ogólnej zasady, dlatego też ten wyjątek należy interpretować w sposób bardzo ścisły. Artykuł 3 omawianej ustawy obejmuje, więc

4 tylko i wyłącznie: osoby świadczące usługi muszą być rolnikami; tzn. osobami fizycznymi prowadzącymi na własny rachunek działalność rolniczą: właściciele, dzierżawcy, użytkownicy, czy inne osoby, których prawo do korzystania z posiadanego gospodarstwa wynika z umowy zawartej z właścicielem, wynajmowanie pokoi, natomiast nie domków kempingowych, przyczep turystycznych, wynajmowanie miejsc na ustawienie namiotów; również bez przyczep mieszkalnych, jeżeli grunty pod polem namiotowym, nadal są wykorzystywane rolniczo (sady, pastwiska), wówczas nie ma potrzeby opłacania podatku od nieruchomości, w przeciwnym razie jest to już działalność gospodarcza, od której należy opłacać podatek od nieruchomości i to podwyższoną stawkę, jak od działalności gospodarczej, sprzedaży posiłków domowych; nie zaś prowadzenia innych ogólnodostępnych usług gastronomicznych, świadczenia innych usług związanych z pobytem turystów; usługi te powinny być świadczone w gospodarstwie rolnym i związane z pobytem turystów w tym gospodarstwie. Rozpoczynając świadczenie usług agroturystycznych bez zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, należy mieć na względzie, że omówiony przepis ma ściśle określony zakres zastosowania. Podejmowanie usług przekraczających ten zakres łączyć się będzie z koniecznością dopełnienia formalności wynikających z ustawy o usługach turystycznych (zgłoszenie działalności, a w niektórych przypadkach uzyskanie kwalifikacji ustawowych, uzyskanie zezwolenia).

5 II) AGROTURYSTYKA Z PODATKIEM DOCHODOWYM CZY BEZ? Przechodząc do omawiania zagadnień podatkowych, trzeba na wstępie podkreślić, iż co do zasady działalność rolnicza nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, gdyż rolnicy z reguły opłacają podatek rolny, uregulowany ustawą z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (j.t. Dz.U. z 1993 r. Nr 94, poz. 431 ze zm.). 1) ZWOLNIENIE Z PODATKU DOCHODOWEGO. Działalność agroturystyczna podejmowana przez rolników nie może być kwalifikowana do działalności rolniczej, co skutkuje obowiązkiem uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Osoby uzyskujące dochód podlegają regulacjom przepisów podatkowych. Aktualnie obowiązuje ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) i ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1182, Nr 200, poz. 1679, Nr 240, poz. 2058). Według art. 21 pkt 43 ustawy z 2000 r. obowiązku podatkowego zwalnia się dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5. Zwolnienie na podstawie tego przepisu dotyczy tylko i wyłącznie tych osób, które spełniają równocześnie następujące warunki: - liczba wynajmowanych pokoi nie może przekroczyć pięciu; do tej liczby wlicza się jedynie pokoje oddawane do wyłącznej dyspozycji gości, bez pomieszczeń ogólnie dostępnych, np. jadalni, salonu; jeżeli gospodarz wynajmuje więcej, np. siedem pokoi, to nie może uznać dochodu z pierwszych pięciu za zwolniony z podatku, a z pozostałych dwóch za opodatkowany powinien opodatkować wszystkie pokoje, - pokoje muszą znajdować się w budynkach mieszkalnych; a nie w domkach turystycznych czy w budynkach gospodarskich, np. w stodole, muszą to być budynki pełniące funkcję mieszkalną (zameldowani są w nich stali mieszkańcy) lub takie, które decyzją administracyjną zostały dopuszczone do użytkowania jako mieszkalne, a rolnik zgłosił ten fakt w gminie, - budynki mieszkalne, w których wynajmowane są pokoje, muszą być położne na terenach wiejskich, tzn. poza granicami administracyjnymi miast. Może się zdarzyć, że ktoś prowadzi gospodarstwo rolne położone poza granicami administracyjnymi miasta, ale sam mieszka w mieście i tam wynajmuje pokoje, wówczas nie ma prawa do zwolnienia z podatku dochodowego, natomiast gdyby w tym gospodarstwie położonym na wsi dysponował budynkiem mieszkalnym, mógłby wynajmować w nim pokoje, korzystając ze zwolnienia, nawet gdyby sam mieszkał w innym budynku, położonym

6 w mieście, - budynki mieszkalne, w których wynajmowane są pokoje, należą do gospodarstwa rolnego, - pokoje są wynajmowane osobom przebywającym na wypoczynku, zwolnienie, więc nie dotyczy wynajmowania pokoi na stałe, czy robotnikom sezonowym i studentom. Trzeba zarazem podkreślić, że zwolnienie co do wyżywienia może być zastosowane tylko wówczas, gdy posiłki wydawane są osobom, które korzystają z pokoi gościnnych u podatnika. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa pojęcia budynek mieszkalny. W świetle Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) budynki mieszkalne są to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. W przypadkach gdy mniej niż połowa całkowitej powierzchni użytkowej wykorzystana jest na cele mieszkalne, budynek taki klasyfikowany jest jako niemieszkalny, zgodnie z jego przeznaczeniem. Ustawodawca nie wskazał w wymienionym przepisie, która z definicji gospodarstwa rolnego, zawartych w różnych aktach normatywnych ma być tutaj brana pod uwagę. W związku z tym u podatników, którzy chcieliby skorzystać z omawianego zwolnienia, mogą się pojawiać pewne wątpliwości. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 553 kodeksu cywilnego za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Natomiast w rozumieniu art. 2 ustawy o podatku rolnym za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej. Obie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i o podatku dochodowym od osób fizycznych są dosyć rozbieżne w zakresie usług innych związanych z agroturystyką. Należy zwrócić uwagę na fakt, że zwolnienie z podatku dochodowego nie dotyczy innych usług towarzyszących wynajmowaniu pokoi oraz miejsc na ustawienie namiotów. A zatem, według interpretacji niektórych Urzędów Skarbowych jeśli podlegają opodatkowaniu, to jest to równoznaczne z rozpoczęciem działalności gospodarczej, czemu zaprzecza ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. W takiej sytuacji należy złożyć wniosek o indywidualną interpretację danego przepisu i czekać na odpowiedź w tym zakresie, tak by mieć pewność co do zastosowanych przepisów.

7 PRZYKŁAD 1. Pan Karol Kowalski będący rolnikiem zamierza prowadzić gospodarstwo agroturystyczne położone na terenie wiejskim. Działalność polegać będzie na wynajmowaniu 3 pokoi wraz z całodziennym wyżywieniem oraz na sprzedaży turystom różnego rodzaju wyrobów rękodzieła ludowego. Ponieważ wynajmowanych będzie mniej niż 5 pokoi, a wyżywienie oferowane będzie osobom korzystającym z noclegów w tych pokojach, należy przyjąć, że dochody uzyskane z tego tytułu podlegać będą zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast dochód osiągnięty ze sprzedaży wyrobów rękodzieła ludowego, mimo że wyroby te oferowane są turystom w ramach świadczonych usług agroturystycznych nie będzie zwolniony. Oznacza to, że Jan Kowalski zobowiązany będzie w tym przypadku do samodzielnego rozliczania i wpłacania podatku dochodowego od osób fizycznych, stosownie do dokonanego przez siebie wyboru formy opodatkowania tym podatkiem. PRZYKŁAD 2 Pani Anna Nowak w kwietniu 2010 r. zaczęła świadczyć usługi agroturystyczne w ramach prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego. Ponieważ dom, w którym mieszka wraz z rodziną, jest zbyt mały, aby nocowali w nim turyści, zaadaptowała w tym celu poddasze budynku gospodarczego, w którym trzymany jest sprzęt rolniczy. Chociaż znajdują się w nim tylko dwa dobrze utrzymane i wyposażone w niezbędne meble i urządzenia pomieszczenia, zajmujące nie więcej niż 40 proc. powierzchni budynku, dochody uzyskane przez panią Genowefę nie korzystają z tego tytułu ze zwolnienia od podatku. Pomieszczenia te nie spełniają bowiem kryterium pokoi w budynku mieszkalnym. PRZYKŁAD 3 Pani Janika Malinowska wynajmuje letnikom 2 pokoje znajdujące się budynku mieszkalnym, usytuowanym w obrębie prowadzonego przez nią gospodarstwa rolnego. W budynku tym są 4 pokoje, z których 2 zajmują na stałe pani Zuzanna i jej córka wraz z wnuczką. W pokojach przeznaczonych dla turystów znajduje się łącznie 7 łóżek. Ponieważ właścicielka gospodarstwa rolnego spełnia wszystkie kryteria określone w art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy, może korzystać ze zwolnienia od podatku. Niespełnienie choćby jednego z wyżej wymienionych. warunków będzie skutkować opodatkowaniem całego dochodu uzyskanego z agroturystyki podatkiem dochodowym. Wówczas podatnik powinien dokonać wyboru najkorzystniejszej dla siebie formy opodatkowania.

8 2) OPODATKOWANIE PODATKIEM DOCHODOWYM Rolnicy którzy nie spełniają powyższych kryteriów oraz osoby, które wynajmują pokoje, miejsca na ustawienie namiotów lub sprzedają posiłki domowe nie będąc rolnikami, a także osoby świadczące inne usługi turystyczne w oparciu o grunty i budynki niezwiązane z gospodarstwem rolnym stają się przedsiębiorcami i powinny dopełnić obowiązku zgłoszenia działalności do ewidencji gospodarczej. Wszelkie przewidziane w przepisach ulgi podatkowe mają charakter wyjątkowy, są odstępstwem od ogólnej zasady opodatkowania wszelkich dochodów, dlatego też nie można w sposób dowolny rozszerzać listy zwolnień od podatku. Wszelkie usługi, które nie zostały w sposób wyraźny wymienione, jako zwolnione, podlegają zawsze opodatkowaniu podatkiem dochodowym. a) KARTA PODATKOWA Taką formę opodatkowania można przyjąć do usług agroturystycznych, polegających na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym wydawanie posiłków), jeżeli łączna liczba pokoi (w tym także w domkach turystycznych) nie przekracza 12. W tej formie mogą się rozliczać prowadzący działalność m.in.: - usługową lub wytwórczo-usługową, - gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu w warunkach określonych w części IV tabeli, - w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu. Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą opłacać także, na zasadach i warunkach określonych w tabeli, osoby fizyczne, w tym rolnicy równocześnie prowadzący gospodarstwo rolne. "Część XII. Usługi osób fizycznych, o których mowa w art. 23 ust. 1a ustawy Usługi hotelarskie polegające na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym wydawanie posiłków), jeżeli łączna liczba pokoi (w tym także w domkach turystycznych) nie przekracza 12: W miejscowości o liczbie mieszkańców: do stawka podatku od zł ponad do stawka podatku od zł powyżej stawka podatku od zł Stawki powyŝsze dotyczą działalności przy zatrudnieniu nie więcej niŝ 2 pracowników lub 2 pełnoletnich członków rodziny, nie wyłączając małżonka.

9 Stawki miesięczne określone w tabeli mogą zostać przez Urząd Skarbowy podniesione lub obniżone o 50%. Wady: -liczba pokoi (w tym w domkach) do 12, -brak możliwości stosowania umów zlecenia i umów o dzieło (w rachubę wchodzi jedynie umowa o pracę), -nie wolno korzystać z usług innych firm hotelarskich czy gastronomicznych, -nie wolno prowadzić innej działalności gospodarczej nie objętej kartą podatkową, -małżonek nie może prowadzić takiej samej działalności (identycznej), -nie wolno wytwarzać wyrobów akcyzowych, -brak możliwości opodatkowania w tej formie spółki (jakiejkolwiek), -maksymalnie pracujące 3 osoby (prowadzący + 2 ), -konieczność prowadzenie ewidencji zatrudnienia. Zalety: -możliwość zgłaszania przerw (minimalnie 10-dniowych, maksymalnie - bez ograniczenia), za które nie trzeba opłacać podatku w formie karty podatkowej, -możliwość zatrudniania na zastępstwo na czas nieobecności pracownika trwającej dłużej niż 10 dni, -możliwość, a nawet obowiązek wystawiania rachunków (faktur) na żądanie klienta, ale konieczność ich przechowywania przez następnych 5 lat, -możliwość prowadzenia w tej formie nawet małego hotelu do 12 pokoi, prostota prowadzenia dokumentacji podatkowej (w formie zeszytu, ewidencja sprzedaży niezbędna do monitorowana obrotu będącego limitem do przejścia na VAT). Obowiązek opłacania podatku wynikającego z decyzji w zakresie karty podatkowej jest niezależny od faktycznie osiąganego dochodu. Podatek z tytułu karty podatkowej jest opłacany do 7-go każdego następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Osoby opłacające podatek w tej formie mają obowiązek zbierania kopii wystawianych przez siebie rachunków. Mają także obowiązek przestrzegania limitów zatrudnienia, a także wysokości stawki podatkowej. Brak kopii rachunków lub przekroczenie stanu zatrudnienia uzasadnia cofnięcie prawa do opodatkowania w tej formie. Limit zatrudnienia, o którym mowa powyżej, dotyczy jedynie tzw. pracowników produkujących, to znaczy zatrudnionych bezpośrednio przy wykonywaniu usług objętych kartą. Nie dotyczy natomiast pracowników pomocniczych administracyjnych, akwizytorów, księgowości itp., pod warunkiem określenia im na piśmie zakresów czynności. b) RYCZAŁT OD PRZYCHODÓW EWIDENCJONOWANYCH Podatek zryczałtowany pobiera się bez odliczania kosztów uzyskania przychodu, czyli od faktycznie pobranej kwoty (obrotu - przychodu). Stawki podatku są zróżnicowane dla poszczególnych rodzajów działalności: 3% - gastronomia z alkoholem do 1,5%, 8,5% - gastronomia z alkoholem ponad 1,5%, 8,5% - najem, dzierżawa, 17% - hotele, obiekty turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania,

10 17% - organizacja turystyki i pośrednictwo turystyczne, 17% - rekreacja i sport. Wady: -wysokie stawki dla usług hotelarskich, -konieczność prowadzenia uproszczonej księgowości, -faktycznie konieczność zarejestrowania działalności gospodarczej, -częste kontakty z Urzędem Skarbowym. Zalety: -podatek tylko jeżeli wystąpi obrót, -niski podatek dla samej gastronomii, bez alkoholu, -brak ograniczeń rodzajów prowadzonej działalności, -niełączenie przychodu z ryczałtu z innymi przychodami tak więc nie ma przejścia na wyższe progi podatkowe. Podatek z tytułu ryczałtu opłacany jest do 20-tego następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, bez składania jakichkolwiek deklaracji podatkowych w tym zakresie. Natomiast zeznanie roczne z ryczałty PIT-28, składane jest do końca stycznia roku następnego. Oświadczenie pisemne o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za dany rok podatkowy podatnik składa do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania podatnika nie później niż do dnia 20 stycznia roku podatkowego, natomiast podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. c) ZASADY OGÓLNE Podatek jest płatny w skali podatkowej jako podatek PIT-5, od faktycznie uzyskanego dochodu, na podstawie szczegółowej dokumentacji. Urządzeniem księgowym niezbędnym do wyliczenia tegoż podatku jest podatkowa księga przychów i rozchodów na podstawie której jest obliczany podarek dochodowy od uzyskanego dochodu (przychód koszty uzyskania przychodu = dochód fo opodatkowania). Podatek może być płacony w dwóch formach: - według skali podatkowej na zasadach ogólnych: dochód x 18% minus kwota zmniejszająca podatek (556,02 zł) - do ,00 zł , % nadwyżki ,00 zł ponad ,00 zł = podatek do zapłaty do US - według podatku liniowego 19%: dochód x 19% = podatek do zapłaty do US Zalecany sposób prowadzenia dokumentacji: -biuro rachunkowe ( z uprawnieniami i ubezpieczeniem), -księgowy - forma wskazana raczej dla większych przedsięwzięć. Podatek dochodowy na zasadach ogólnych płacony jest do 20-tego następnego miesiąca po miesiącu którego dotyczy, bez składania żadnych dodatkowych deklaracji. Jednakże po zakończeniu roku podatkowego należy dochody z tejże działalności wykazać w zeznaniu

11 rocznym wraz z innymi dochodami podatnika (z etatu, renty, emerytury, wynajmu itp.). III. AGROTURYSTYKA A VAT. 1) ZWOLNIENIE Z PODATKU VAT Definicję podatnika na potrzeby podatku od towarów i usług, w tym również prowadzącego działalność agroturystyczną, określa art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którą: podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne mające siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wykonują we własnym imieniu i na własny rachunek czynności, o których mowa w art. 2, w okolicznościach wskazujących na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy, nawet jeżeli zostały wykonane jednorazowo, a także, gdy czynności te polegają na jednorazowej sprzedaży rzeczy w tym celu nabytej. Obowiązek płacenia podatku VAT jest obligatoryjny czyli obowiązkowy dla wszystkich podmiotów gospodarczych w tym rolników zajmujących agroturystyką, których obroty roczne przekroczą poziom zł w 2010 roku. Natomiast od 2011 jest to kwota ,-zł obrotu przekroczonego w 2010r. W przypadku prowadzenia przez rolnika ryczałtowego działalności agroturystycznej, do wartości świadczonych przez niego usług agroturystycznych nie wlicza się sprzedaży produktów rolnych pochodzących z prowadzonej przez niego działalności rolniczej. Natomiast w przypadku rezygnacji ze statusu rolnika ryczałtowego, przychody z działalności rolniczej będą sumowane z przychodami z innych tytułów i cała działalność będzie wymagała opodatkowania podatkiem VAT. Zwolnienie z podatku VAT dotyczy osoby, która: w poprzednim roku podatkowym wartość świadczonych przez nią usług nie przekroczyła kwot wskazanych powyżej. W każdym przypadku, nawet wówczas, gdy rolnik korzysta ze zwolnienia podatkowego, musi prowadzić tzw. dzienną ewidencję sprzedaży w każdym roku podatkowym. Obowiązek ten dotyczy również rolników świadczących usługi agroturystyczne nie prowadzących działalności gospodarczej. Taka dzienna ewidencja może być prowadzona w dowolnej formie, np. zwykłego zeszytu. Ewidencja nie jest podstawą do zwrotu podatku VAT, pozwala natomiast uchwycić przekroczenie zł w 2010r i zł w 2011r przychodu. Brak jakiejkolwiek ewidencji może spowodować oszacowanie przychodu i opodatkowanie go w całości stawką 22%, bez możliwości żadnych odliczeń a w 2011r według stawki 23%. Rolnik taki nie nalicza podatku VAT do swoich usług agroturystycznych ale nie także prawa do odliczenia podatku VAT z zakupów związanych z tą działalnością.

12 2) OPODATKOWANIE PODATKIEM VAT Rolnik świadczący usługi agroturystyczne może zostać podatnikiem podatku VAT wtedy gdy przekroczy podane wyżej obroty lub wtedy gdy zrezygnuje dobrowolnie z przysługującego mu zwolnienia w tym zakresie. W momencie przejścia na VAT należy dokonać rejestracji w odpowiednim Urzędzie Skarbowym na specjalnie przeznaczonym do tego celu druku VAT-R oraz dokonać opłaty skarbowej w wysokości 170 zł. Status bycia czynnym podatnikiem podatku VAT rodzi pewne obowiązki. Należy prowadzić odpowiednie ewidencje podatkowe aby móc sporządzać deklarację w zakresie podatku VAT, jest to deklaracja VAT-7. Wspomniane ewidencje to: rejestr sprzedaży, rejestr zakupów związanych z działalnością agroturystyczną oraz rejestr zakupu środków trwałych związanych z tą działalnością. Dane wynikające z tych rejestrów przeniesione do odpowiednich rubryk deklaracji VAT-7 wskażą, czy w danym miesiącu będzie podatnikowi przysługiwał zwrot podatku VAT czy też będzie musiał go zapłacić do US. Podatek VAT do zwrotu występuje wtedy gdy VAT wynikający ze sprzedaży za dany miesiąc jest mniejszy niż VAT wynikający z zakupów za ten miesiąc. Jeżeli w danym miesiącu nie ma sprzedaży a są jedynie zakupy, VAT z zakupów przechodzi do rozliczenia na miesiąc następny. Podatek VAT jest rozliczany miesięcznie lub też kwartalnie. Mając na uwadze stawkę podatku VAT w zakresie agroturystyki 7% ( na podstawie poniższej interpretacji) sugeruję rozliczenia miesięczne, gdyż w przypadku usług opodatkowanych stawami obniżonymi, różnica pomiędzy VAT sprzedanym w usługach agroturystycznych a VAT kupionym, występuje prawie zawsze i istnieje wtedy możliwość systematycznego zwrotu podatku naliczonego w zakupach na konto podatnika. Ustawowy termin dokonania zwrotu podatku VAT przez Urząd Skarbowy to 60 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej, w której został wykazany zwrot. Istnieje także skrócony termin zwrotu podatku VAT, do 25 dni od daty złożenia deklaracji ale warunkiem jest opłacenie wszystkich faktur dokumentujących zakupy z których odlicza się VAT, wykazanych w tejże deklaracji. Na chwilę obecna agroturystyka jest opodatkowana stawka 7% natomiast większość kosztów związanych z jej prowadzeniem ma stawkę 22%. Od roku 2011 stawki te będą najprawdopodobniej wynosiły analogicznie 8% i 23%. Istnieje także możliwość powrotu do zwolnienia w podatku VAT. Jest to jednak możliwe dopiero po upływie roku od daty rezygnacji ze zwolnienia lub w przypadku nie osiągnięcia w poprzednim roku podatkowym limitu obrotów ( zł) zmuszających do przejścia na podatek VAT. W takim wypadku pamiętać należy jednak o obowiązku dokonania korekty podatku VAT odliczonego przy nabyciu środków trwałych związanych z działalnością agroturystyczną.

13 Autor: Usługi agroturystyczne PKWiU stawka, prawo do zwolnienia. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu Sygnatura: ILPP2/443-94/07-4/ISN Hasła tematyczne: podatek od towarów i usług, stawki podatku, usługi agroturystyczne, zwolnienia przedmiotowe Data dodania: Treść: INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Na podstawie art. 14b 1 i 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz 2 i 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 18 października 2007 r., (data wpływu 22 października 2007 r.), uzupełnionym pismem z dnia 20 listopada 2007 r. (data wpływu 22 listopada 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego dla działalności agroturystycznej - jest prawidłowe. UZASADNIENIE W dniu 22 października 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego dla działalności agroturystycznej. W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny. Wnioskodawca w październiku 2006 r. uruchomił działalność gospodarczą i zarejestrował się jako podatnik podatku od towarów i usług. Następnie, ponieważ Zainteresowany jest rolnikiem, rozpoczął prowadzenie pod tym samym adresem agroturystyki. Wnioskodawca wyjaśnił, iż świadczone przez niego usługi agroturystyki zostały sklasyfikowane pod symbolem PKWiU usługi wynajmu umeblowanych lokali krótkotrwałego zakwaterowania. W związku z tym, iż Zainteresowany jest podatnikiem podatku VAT, przychody z działalności agroturystycznej opodatkowuje stawką podatku w wysokości 7%, jednocześnie

14 odliczając podatek naliczony zawarty w fakturach dotyczących kosztów związanych z agroturystyką. Wnioskodawca na szkoleniu w Izbie Rolniczej został poinformowany, że działalność agroturystyki jest działalnością zwolnioną przedmiotowo z podatku VAT jako działalność rolnicza. W związku z powyższym zadano następujące pytanie. Czy przychody z agroturystyki: noclegi, wyżywienie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z podatku VAT jako działalność rolnicza... Zdaniem Wnioskodawcy, art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.) zwalnia od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego. Natomiast art. 2 pkt 21 ww. ustawy, precyzuje że usługami rolniczymi są usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy. W załączniku tym ustawodawca nie wymienił obrotów z działalności agroturystycznej. Dlatego też przychody z tytułu świadczonych usług agroturystycznych zostały prawidłowo opodatkowane wg stawki 7 %. W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają: 1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; 2. eksport towarów; 3. import towarów; 4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju; 5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Ustawodawca w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, zwalnia od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego. Art. 2 pkt 19 ustawy definiuje pojęcie rolnika ryczałtowego, przez którego rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zgodnie z art. 2 pkt 20 i 21 ustawy, przez produkty rolne rozumie się towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim, natomiast przez usługi rolnicze rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy. Wnioskodawca w ramach prowadzonego gospodarstwa rolnego prowadzi działalność agroturystyczną, polegającą na świadczeniu usług wynajmu umeblowanych lokali krótkotrwałego zakwaterowania, zakwalifikowanych wg PKWiU do grupowania Biorąc pod uwagę podaną klasyfikację stwierdza się, że przedmiotowe usługi nie zostały

15 wymienione w zał. nr 2 do ustawy, lecz w poz. 140 zał. nr 3. W związku z powyższym usługi agroturystyczne polegające na wynajmie umeblowanych lokali krótkotrwałego zakwaterowania nie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, jako usługi rolnicze świadczone przez rolnika ryczałtowego podlegają natomiast na mocy art. 41 ust. 2 opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg stawki podatku w wysokości 7%. Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym. Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, Leszno.

16 ROLNICTWO A VAT Prawidłowe rozliczanie podatku od towarów i usług jest jednym z najtrudniejszych zadań, z jakim się borykamy będąc podatnikiem rozliczającym się według zasad ogólnych. Ponieważ podatek ten stanowi jedną z głównych pozycji na liście wpływów finansowych (około 50%), kontrola prawidłowości rozliczeń stanowi ważny cel postępowań prowadzonych przez urzędy skarbowe. Konsekwencje nieprawidłowych rozliczeń są bardzo dotkliwe - dlatego w każdej organizacji czy jest to firma czy gospodarstwo rolne konieczne jest nieustanne podnoszenie poziomu wiedzy związanej ze stosowaniem przepisów dotyczących podatku VAT. Zasady funkcjonowania podatku od towarów i usług w rolnictwie zostały określone m.in. w: * ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ), * rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 970 z późn. zm.), * rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 kwietnia 2004 r. w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją podatników w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 55, poz. 539 z dnia 5 kwietnia 2004 r.). DEFINICJE URZĘDOWE gospodarstwo rolne - to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym; gospodarstwo leśne - to gospodarstwo prowadzone przez podatnika, na którym ciąży obowiązek podatkowy w podatku leśnym; gospodarstwo rybackie - to prowadzenie działalności w zakresie chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów żyjących w wodzie;

17 I. ROLNIK RYCZAŁTOWY Pojęcie rolnika ryczałtowego definiuje art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) dalej u.p.t.u. Z przepisu tego wynika, że ilekroć w u.p.t.u. mowa jest o rolniku ryczałtowym, rozumie się przez to rolnika: a) dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, Pojęcie działalności rolniczej definiuje art. 2 pkt 15 u.p.t.u.. Z przepisu tego wynika, że przez działalność rolniczą rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin in vitro, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU ) oraz bambusa (PKWiU ), a także świadczenie usług rolniczych. W myśl art.2 pkt 21 u.p.t.u., usługami rolniczymi są usługi wymienione w załączniku nr 2 do u.p.t.u., a więc: a) usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt (PKWiU 01.4), z wyjątkiem usług weterynaryjnych, podkuwania koni i schronisk dla zwierząt, b) usługi związane z leśnictwem i pozyskiwaniem drewna (PKWiU ), z wyłączeniem patrolowania lasów, c) usługi związane z rybołówstwem i rybactwem (PKWiU ), z wyłączeniem usług związanych z rybołówstwem morskim, d) usługi dzierżawy lub najmu maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi (PKWiU ). b) korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 u.p.t.u., Status rolnika ryczałtowego powiązany jest ściśle z korzystaniem ze zwolnienia od podatku obejmującego dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego. Powoduje to, że: a) rezygnacja z tego zwolnienia skutkuje utratą statusu rolnika ryczałtowego, oraz b) wybór tego zwolnienia skutkuje uzyskaniem statusu rolnika ryczałtowego (por warunkiem, że spełnione są pozostałe warunki). c) nieobowiązanego do prowadzenia ksiąg rachunkowych Do prowadzenia ksiąg rachunkowych obowiązani są osoby fizyczne (w tym rolnicy), u których przychody netto za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej euro (zob. art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o

18 rachunkowości, tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.; zauważyć należy, że do 21 sierpnia 2008 r. limit ten wynosił euro). Dla 2010 r. jest to zł (a zatem w 2010 r. do prowadzenia ksiąg rachunkowych obowiązane są osoby, u których przychody netto z 2009 r. przekroczyły tę kwotę). Niestety limit ten na rok 2011 spadł drastycznie do kwoty zł jest to kwota przychodu osiągniętego w 2010r. Zauważyć należy także, że przy ustalaniu istnienia obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych winno się brać pod uwagę zarówno przychody z działalności rolniczej wykonywanej przez podatnika będącego rolnikiem ryczałtowym, jak również ewentualnej pozostałej działalności gospodarczej wykonywanej przez tego podatnika. Nie jest jasne czy rolnikami ryczałtowymi mogą być tylko osoby fizyczne czy też również inne podmioty. Z jednej strony wskazać należy, że definiując pojęcie rolnika ryczałtowego art.2 pkt 19 u.p.t.u. mówi o rolniku. Zgodnie zaś ze Słownikiem Języka Polskiego (pod red. prof. M. Szymczaka, Warszawa 2002) rolnik jest to człowiek zajmujący się rolnictwem, prowadzący gospodarstwo rolne, pracujący na roli. Z drugiej jednak strony należy wskazać art. 116 ust. 2 pkt 3 u.p.t.u., który zawiera stwierdzenie jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną (co sugeruje, że rolnikiem ryczałtowym mogą być również inne podmioty niż osoby fizyczne). Pomimo treści art. 116 uts. 2 pkt 3 u.p.t.u., wydaje się, że rolnikami ryczałtowymi mogą być wyłącznie osoby fizyczne (a zatem osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, w szczególności spółki prawa handlowego i cywilnego, nie mogą mieć statusu rolnika ryczałtowego). Istnieją jednak wyjaśnienia organów podatkowych, w których zajmują one stanowisko przeciwne (zob. przykładowo interpretację indywidualną z dnia 26 lutego 2008 r., IBPP1/ /07/AW/KAN-2408/11/07).

19 1. STATUS ROLNIKA RYCZAŁTOWEGO A INNA DZIAŁALNOŚĆ. Status rolnika ryczałtowego nie wyklucza wykonywania innej niż rolnicza działalności gospodarczej. W zakresie tej działalności rolnicy ryczałtowy są normalnymi podatnikami VAT, a więc jeśli nie korzystają w tym zakresie ze zwolnienia podmiotowego (zob. art. 113 u.p.t.u.), czynności przez nich wykonywane w ramach pozostałej działalności są na zasadach ogólnych opodatkowane podatkiem VAT. Podkreślić przy tym należy, że prowadzenie innej niż rolnicza działalności gospodarczej nie wyłącza możliwości korzystania ze statusu rolnika ryczałtowego. Potwierdzają to w swoich interpretacjach organy podatkowe. Tytułem przykładu wskazać można postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Myszkowie z dnia 13 marca 2006 r., US-PP/ /2006 w którym czytamy, że rolnik ryczałtowy (...) nie traci przez fakt prowadzenia innej działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, statusu rolnika ryczałtowego. W przypadku takim w zakresie działalności rolniczej rolnik ryczałtowy nie jest (...) obowiązany do prowadzenia w zakresie tej działalności ewidencji VAT oraz rozliczania jej w deklaracji VAT-7. Innym przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 14 września 2007 r., ILPP1/ /07-2/KG, w której czytamy, że wnioskodawca może podjąć dodatkową pozarolniczą działalność gospodarczą, zarejestrować się jako czynny podatnik VAT i jednocześnie jako rolnik ryczałtowy korzystać ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3. Jednocześnie korzystanie ze zwolnienia od podatku przysługującego rolnikom ryczałtowym nie wyłącza obowiązków i praw danej osoby jako podatnika VAT z tytułu wykonywania innej niż rolnicza działalności gospodarczej. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 lipca 2008 r., IBPP1/ /08/AZ, zwolnienie rolnika ryczałtowego od podatku ma charakter przedmiotowopodmiotowy. Od podatku zwolnieni są tylko rolnicy ryczałtowi i tylko w wyraźnie wskazanym w przepisie zakresie. Świadczenie usług rolniczych oraz dostawa produktów rolnych przez podmioty inne niż rolnicy ryczałtowi podlega opodatkowaniu. Innego rodzaju działalność prowadzona przez rolnika ryczałtowego, nie uprawniająca go do zwolnienia przedmiotowego (np. agroturystyka, działalność handlowa, dostawa produktów rolnych innych niż własnej produkcji), podlegać będzie co do zasady opodatkowaniu. 2. ZALETY I WADY BYCIA ROLNIKIEM RYCZAŁTOWYM Korzystanie ze zwolnienia od podatku przysługującego rolnikom ryczałtowym ma swoje wady i zalety. Do zalet zaliczyć należy przede wszystkim ograniczenie do minimum obowiązków związanych z rozliczaniem podatku VAT. Zgodnie z art. 117 u.p.t.u., rolnicy ryczałtowi w ramach prowadzonej przez siebie działalności rolniczej (a więc w ramach dokonywanych przez siebie dostaw produktów rolnych oraz świadczenia usług rolniczych) zwolnieni są z obowiązku: 1) wystawiania faktur (zamiast faktur rolnicy ryczałtowi mogą wystawiać rachunki), 2) prowadzenia ewidencji VAT (prowadzenie takiej ewidencji staje się konieczne, jeśli rolnik ryczałtowy zamierza zrezygnować ze zwolnienia

20 3) regularnego składania w urzędzie skarbowym deklaracji VAT, 4) dokonania zgłoszenia rejestracyjnego. Niewątpliwą zaletą korzystania ze zwolnienia od podatku przysługującego rolnikom ryczałtowym jest również uprawnienie do otrzymywania 6% zwrotu podatku (ale tylko w przypadku sprzedaży produktów rolnych oraz usług rolniczych na rzecz czynnych podatników VAT). Natomiast wadą korzystania z omawianego zwolnienia jest wyłączenie możliwości korzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego z zakupów związanych z działalnością rolniczą, takich jak paliwo, środki ochrony roślin, materiał siewny, nawozy, artykuły do napraw sprzętu itp. 3. OBOWIĄZKI ROLNIKA RYCZAŁTOWEGO W ZAKRESIE VAT Obowiązki rolników ryczałtowych jako podatników VAT zostały ograniczone do minimum. Są to: 1) obowiązek podawania danych niezbędnych do wystawienia faktury VAT RR oraz złożenia stosownego oświadczenia, 2) obowiązek przechowywania oryginałów faktur VAT RR oraz kopii oświadczeń składanych w przypadku umów kontraktacji przez okres 5 lat. Ponadto rolnik ryczałtowy powinien również posiadać rachunek bankowy tylko bowiem płatności dokonywane za pośrednictwem rachunku bankowego uprawniają nabywców produktów rolnych oraz usług rolniczych do odliczania wypłacanego rolnikom ryczałtowym zryczałtowanego zwrotu podatku. A zatem brak takiego rachunku w istotny sposób zmniejsza atrakcyjność oferty rolnika ryczałtowego (chyba, że rolnik zrezygnuje z przysługującego mu zryczałtowanego zwrotu podatku). Faktura rolnika ryczałtowego powinna być oznaczona jako "Faktura VAT RR" i zawierać co najmniej następujące elementy: 1. imię i nazwisko lub nazwę, albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy; 2. numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy; 3. numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną; 4. datę dokonania nabycia lub wykonania usługi oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury; 5. nazwy nabytych produktów lub usług rolnych; 6. jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów; 7. cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku; 8. wartość nabytych produktów lub usług rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku; 9. stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;

21 10. kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów lub usług rolnych; 11. wartość nabytych produktów lub usług rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku; 12. kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie; 13. czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób; 14. oświadczenie dostawcy produktów lub usług rolnych o posiadaniu statusu rolnika ryczałtowego w brzmieniu: "Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.". Zryczałtowany zwrot podatku przysługujący rolnikom ryczałtowym Istotą szczególnej procedury opodatkowania dotyczącej rolników ryczałtowych jest przysługujący tym rolnikom zryczałtowany zwrot podatku. Jak wynika z art. 115 ust. 1 u.p.t.u., zwrot ten przysługuje od podatników, którzy rozliczają ten podatek, a więc od podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni. A zatem rolnicy ryczałtowi nie mogą domagać się zryczałtowanego zwrotu od innych podatników niż czynni podatnicy VAT (np. od podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego), jak również od niepodatników (np. od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej). Zwrot nie przysługuje również od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, którzy jednak zakupów produktów rolnych lub usług rolniczych dokonują prywatnie. Stawka zryczałtowanego zwrotu podatku wynosi od 1 maja 2008 r. 6% (zob. art. 115 ust. 2 u.p.t.u.; wcześniej stawka ta wynosiła 5%). Po nowelizacji na 2011 r. stawka zryczałtowanego zwrotu podatku przysługującego rolnikowi ryczałtowemu będzie wynosiła 6,5% kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych, pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku. Jednak przepisy przejściowe do 31 grudnia 2013 r. ustaliły tę stawkę na poziomie 7%. Zwrot ten niekoniecznie musi nastąpić w pieniądzu (zwrot może być, przykładowo, dokonany w naturze czy przez potrącenie wzajemnych wierzytelności - kompensaty). Zapłata w pieniądzu (co więcej na rachunek bankowy rolnika) jest jednak jednym z warunków możliwości odliczenia zryczałtowanego zwrotu podatku przez nabywcę produktów rolnych oraz usług rolniczych (od zasady tej istnieją jednak pewne wyjątki. Faktura VAT RR jest zawsze wystawiana przez nabywcę a nie przez rolnika. Rolnik otrzymuje oryginał tejże faktury, natomiast nabywca pozostawia u siebie kopię.

22 II. ROLNIK VAT ZASADY OGÓLNE. Na podstawie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, podatnikami są tutaj osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na jej cel lub rezultat. Działalność gospodarcza obejmuje natomiast wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Jak zatem wynika z powyższego, w definicji tej mieści się także działalność rolnicza. Jednakże tzw. rolnik ryczałtowy, który został zdefiniowany w art. 2 pkt 19 ustawy, korzysta ze zwolnienia w tym podatku, które zostało określone w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis ten wskazuje, iż zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego. Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług produktów rolnych umożliwia producentom rolnym odliczenie podatku VAT zawartego w cenach środków nabywanych do produkcji rolnej. System zryczałtowanego zwrotu podatku VAT polega na uproszczonym rozliczaniu podatku VAT od sprzedaży produktów rolnych. Rolnicy ryczałtowi są zwolnieni z wystawiania faktur, prowadzenia ewidencji sprzedaży, składania w urzędach skarbowych deklaracji VAT, dokonania zgłoszenia rejestracyjnego. Zryczałtowany zwrot podatku VAT polega na tym, że kwota ryczałtu (6% ceny sprzedaży netto od 1 stycznia 2011r będzie to 6,5% ceny sprzedaży netto) jest wypłacana rolnikowi przez nabywcę produktów rolnych. Nabywca produktów rolnych - podatnik podatku VAT - wypłacony rolnikowi ryczałt podatkowy rozlicza z urzędem skarbowym jako podatek naliczony. Rolnicy ryczałtowi mają prawo do wyboru rozliczania się według zasad ogólnych po spełnieniu następujących warunków obowiązujących jeszcze do końca 2010: 1) dokonania w poprzednim roku podatkowym sprzedaży produktów rolnych o wartości przekraczającej 20 tys. zł, z wyłączeniem produktów importowanych oraz sprzedaży w ramach prowadzonej działalności handlowej, 2) dokonania zgłoszenia rejestracyjnego w urzędzie skarbowym na druku VAT-R wraz z opłata skarbową (170zł na chwilę obecną płatne w kasie urzędu skarbowego), 3) prowadzenia przez okres co najmniej 3 kolejnych miesięcy poprzedzających miesiąc, od którego rolnik zamierza rozliczać się według zasad ogólnych, dziennej ewidencji sprzedaży.

23 4) prowadzenia ewidencji pozwalającej na określenie przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości podatku należnego i naliczonego podlegającego odliczeniu oraz kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz innych danych niezbędnych do prawidłowego sporządzania deklaracji podatkowej (czyli ewidencje dostawy i nabycia VAT). W zakresie ułatwienia rejestracji rolników do podatku VAT w Sejmie jest rozpatrywana propozycja zniesienia obowiązków formalnych zawartych powyżej. Do rejestracji wystarczy złożenie druku VAT-R oraz wniesienie opłaty skarbowej. Wszyscy rolnicy rozliczający się z podatku VAT na zasadach ogólnych obowiązani są składać deklaracje podatkowe dla podatku od towarów i usług za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Deklarację VAT sporządza się na podstawie prowadzonych rejestrów VAT: rejestru sprzedaży, rejestru zakupów związanych z działalnością rolniczą oraz zakupu środków trwałych. Dane wynikające z tych rejestrów przeniesione do odpowiednich rubryk deklaracji wskażą, czy w danym miesiącu będzie rolnikowi przysługiwał zwrot podatku VAT czy też będzie musiał go zapłacić do US. Podatek VAT do zwrotu występuje wtedy gdy VAT wynikający ze sprzedaży za dany miesiąc jest mniejszy niż VAT wynikający z zakupów za ten miesiąc. Jeżeli w danym miesiącu nie ma sprzedaży a są jedynie zakupy, VAT z zakupów przechodzi na miesiąc następny Przy czym rolnik sprzedający wyłącznie produkty rolne może także składać deklaracje podatkowe dla potrzeb podatku VAT za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu urzędu skarbowego o wyborze kwartalnego rozliczania się z podatku VAT. Jednakże takiej formy rozliczania nie polecam gdyż wydłuża ona czas na dokonanie zwrotu podatku z urzędu skarbowego. Do zwolnienia w podatku VAT rolnik może oczywiście powrócić. Jest to jednak możliwe dopiero po upływie roku od daty rezygnacji ze zwolnienia. Termin liczony od końca roku podatkowego, w którym podatnik utracił prawo do zwolnienia lub z niego zrezygnował.!!!!!!!!!!!!!!! Zwolnienie to będzie obowiązywać pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca (kwartału), od którego rolnik ponownie chce skorzystać ze zwolnienia (art. 43 ust. 5 ustawy). Do końca 2010 roku nadal obowiązywać będzie 3 proc. stawka VAT na nieprzetworzone artykuły rolne, jak np. zboża, ziemniaki, warzywa, mięso i mleko natomiast od 1 stycznia 2011r będzie to już 5%.