NEWSLETTER. przemysłów kreatywnych. numer 10 (26) 25 czerwca 2012

Transkrypt

1 NEWSLETTER przemysłów kreatywnych numer 10 (26) 25 czerwca 2012

2 spis treści SEKTOR KREATYWNY Ulica Piotrkowska rozmowa z Mariuszem Sokołowiczem AKTUALNOŚCI Zatankuj Drzewo słońca Wielki plan Ukryty cel Bombowa adaptacja DOBRE PRAKTYKI Jesteśmy przedszkolakami rozmowa z Aleksandrą Zdziechowską i Mateuszem Stolarskim z Tamizo Architects Group 2 NEWSLETTER

3 OD REDAKCJI Łódź miastem przemysłów kreatywnych, Piotrkowska ulicą twórczej ekspresji. Taką wizję promują włodarze i urzędnicy. Pytanie, w jaki sposób osiągnąć te cele, zadajemy co dwa tygodnie w naszym newsletterze naukowcom, przedsiębiorcom, społecznikom oraz oczywiście urzędnikom. W aktualnym numerze rozmawiamy na ten temat z przedstawicielami zespołu odpowiedzialnego za przeobrażenie ulicy Piotrkowskiej. Zespół Obsługi Piotrkowskiej to komórka pełniąca między innymi rolę skrzynki kontaktowej, tj. łącznika między mieszkańcami, przedsiębiorcami, trzecim sektorem i urzędem. Wydaje się więc, że jest kluczowa dla ekonomicznego i społecznego powodzenia tego przedsięwzięcia. Przebudowa Piotrkowskiej to temat ściśle powiązany z dobrą architekturą, dlatego w tym numerze poświęciliśmy jej więcej miejsca i publikujemy wywiad z przedstawicielami łódzkiego biura architektonicznego Tamizo Architects Group. Prezentujemy też przykłady kreatywnych przedsięwzięć ze świata, dla których wspólna jest działalność w niebanalnych przestrzeniach. REDAKCJA Redaktor naczelny: Maciej Mazerant Wywiady: Maja Ruszkowska-Mazerant Aktualności: Agnieszka Furmańczyk Redaktor językowy: Katarzyna Rogowska Wydawca: ECC-CF, Purpose Kultura, Nauka, Przedsiębiorczość Adres redakcji: Kreatywni Samozatrudnieni Łódź, ul. Więckowskiego 16/ kontakt@kreatywnisamozatrudnieni.pl Newsletter powstaje na zlecenie Urzędu Miasta Łodzi Na okładce: Teruel-Zilla, Mi5 arquitectos i PKMN Pac-Man, zdjęcie: Miguel de Guzman, Javier de Paz numer 10 (26) 3

4 ULICA PIOTRKOWSKA Chcemy, aby stała się ona miejscem twórczej ekspresji, miejscem wydarzeń towarzyskich i kulturalnych. Ulica Piotrkowska będąca jednocześnie ciągiem komunikacyjnym o ograniczonym ruchu kołowym jest specyficznym miejscem do realizacji takich działań. rozmowa z Mariuszem Sokołowiczem z Zespołu Obsługi Piotrkowskiej (Urząd Miasta Łodzi) rozmawiał: Maciej mazerant ZDJĘCIA: ARCHIWUM UMŁ 4 NEWSLETTER

5 SEKTOR KREATYWNY Łódź miastem przemysłów kreatywnych co to dla Państwa oznacza? Przemysły kreatywne zostały zdefiniowane przez miasto w Strategii zarządzania marką Łódź na lata i jest to podstawa dla pracy urzędników miejskich, którzy są zobowiązani do realizacji jej zapisów. W związku z tym, w celu zapewnienia koordynacji działań, kierujemy się szeroką definicją, proponowaną w jej ramach tej, odwołującą się do katalogu typów działalności gospodarczej wskazanych w tej strategii. Jak Państwo jako Zespół Obsługi Piotrkowskiej włączają się w realizację strategii miasta? Główną ideą łączącą pracę Zespołu Obsługi Piotrkowskiej, realizującego zapisy Strategii rozwoju ulicy Piotrkowskiej w Łodzi na lata , ze strategią zarządzania marką oraz zapisami dotyczącymi przemysłów kreatywnych jest projekt Piotrkowskiej jako ulicy przemysłów kreatywnych. Chcemy, aby stała się ona miejscem twórczej ekspresji, miejscem wydarzeń towarzyskich i kulturalnych. Ulica Piotrkowska będąca jednocześnie ciągiem komunikacyjnym o ograniczonym ruchu kołowym jest specyficznym miejscem do realizacji takich działań. Kolejne kroki podejmowane przez Urząd Miasta Łodzi (UMŁ) (np. zmiana statusu ulicy z drogi publicznej na wewnętrzną czy umożliwienie użyczenia drogi wewnętrznej do realizacji działań z zakresu pożytku publicznego) mają jednak ułatwić wykorzystywanie przestrzeni ulicy Piotrkowskiej. W udzielonym nam wywiadzie Pani Prezydent mówiła, że chciałaby, aby Piotrkowska przyciągała ludzi kreatywnych. Jaki mają Państwo na to pomysł? Obecnie o wynajęciu lokalu decyduje i tak wygrana w przetargu, a wiadomo, że np. z bankami ludzie z sektora kreatywnego i kultury nie wygrają ceną, ponieważ oni wygrywają pomysłem na ciekawą działalność, a nie to się liczy. Piotrkowska oczywiście może stać się ulicą przemysłów kreatywnych, jednak trzeba zawsze mieć na uwadze, że UMŁ wbrew pozorom ma ograniczone narzędzia do realizacji przyjętej polityki. Odnosząc się do podanego przykładu już teraz banki nie mają możliwości wynajmu lokali należących do miasta (istniejące placówki znajdują się w lokalach prywatnych). Ponadto na wynajem lokali komunalnych rozpisywane są konkursy, w których uwzględnia się także inne kryteria poza ceną przykładem może być konkurs na lokal komunalny przy Piotrkowskiej 17, na parterze kamienicy (pow. 220 m2, z witryną od ulicy), decyzją radnych przyznany Fundacji Pomarańczowa Alternatywa. Wcześniej zarówno ofertę tej Fundacji, jak i konkurencyjną ofertę Stowarzyszenia Nasza Galeria pozytywnie oceniły merytoryczne komórki Urzędu Miasta Łodzi. Warto jednak zauważyć, że stosunek lokali komunalnych do lokali prywatnych na ulicy Piotrkowskiej wypada na niekorzyść dla miasta, co znacznie ogranicza pole manewru. Tam, gdzie zaczyna się własność prywatna, tam też znacząco spada możliwość wpływu UMŁ. W obecnych uwarunkowaniach prawnych trudno jest bowiem opracować mechanizmy stymulujące podmioty prywatne do wynajmowania lokali w celu prowadzenia działalności zgodnej z intencją UMŁ. Ewentualne ulgi podatkowe w ramach obowiązującego prawa byłyby na tyle niskie, że nie rekompensowałyby kosztów prywatnych właścicieli poniesionych na uruchomienie procedur związanych ze staraniem o takie ulgi. Cały czas jednak podejmujemy próby znalezienia efektywnych rozwiązań także w obszarze tego instrumentu. Dlatego tak cenne dla miasta są działania podejmowane przez podmioty prywatne Orange Property Group w ramach Off Piotrkowska Center, nowo otwierające się klubokawiarnie przy Piotrkowskiej i w jej przecznicach, działające przy Piotrkowskiej organizacje pozarządowe i centra kultury, które staramy się promować na Facebooku w profilu Menadżer ulicy Piotrkowskiej w Łodzi oraz na stronie Proszę powiedzieć więcej o remoncie nawierzchni i planowanych remontach kamienic? Kiedy będziemy mogli zobaczyć ulicę w nowej odsłonie? Po przebudowie ulica Piotrkowska diametralnie zmieni swój wygląd. Modernizacja obejmuje zmianę materiału oraz geometrii posadzki ulicy Piotrkowskiej, wprowadzenie nowych mebli miejskich, systemu informacji miejskiej, zieleni miejskiej, oświetlenia ulicznego i iluminacyjnego oraz nowych kiosków na ulicy Piotrkowskiej. Podstawą wyboru form zagospodarowania ulicy stały się projekty przygotowane w konkursie Piotrkowska Obiecana. Najważniejsze zmiany dotyczą następujących elementów: Geometria pas drogi ulicy Piotrkowskiej zostanie zwężony do 6 m, co pozwoli na zwiększenie szerokości chodników na całej długości deptakowej części ulicy. Zwężenie pasa jezdni wraz z podwyższeniem płyt skrzyżowań na całej długości deptakowej części ulicy Piotrkowskiej (z wyjątkiem skrzyżowania z ulicami Narutowicza i Zieloną), pozwoli na realizację Zadania II-1.1. strategii rozwoju ulicy Piotrkowskiej Opracowanie i realizacja koncepcji etapowego wyłączenia z ruchu samochodowego ulicy Piotrkowskiej na odcinku od pl. Wolności do al. Mickiewicza/Piłsudskiego. Posadzka zużytą technicznie kostkę betonową zastąpią bardziej wytrzymałe płyty z kamienia naturalnego (granit), które podkreślą reprezentacyjny charakter ulicy Piotrkowskiej. Meble miejskie ulica Piotrkowska w ramach przebudowy zostanie wyposażona w duża liczbę nowych, jednorodnych stylistycznie elementów małej architektury (ławki, kosze, stojaki rowerowe stworzone specjalnie dla Piotrkowskiej), których brak szczególnie doskwiera mieszkańcom oraz turystom odwiedzającym Łódź. Zieleń miejska na ulicę Piotrkowską zostanie przywrócona zieleń miejska. Ze względu na zmianę szerokości ulicy drzewa zostaną zasadzone na odcinku od pasażu Rubinsteina do skrzyżowania z alejami Mickiewicza i Piłsudskiego po jednym na elewację. Na północ od tego miejsca zostaną zastosowane gazony lub zieleń na latarniach. numer 10 (26) 5

6 Oświetlenie uliczne ujednolicona zostanie forma oświetlenia ulicznego na całej długości ulicy Piotrkowskiej objętej projektem przebudowy, uporządkowana zostanie także kwestia własności prawnej latarni ulicznych (wszystkie przejdą pod zarząd miasta). Nowe latarnie i zainstalowane na nich oprawy oświetleniowe służyć będą zarówno poprawie parametrów oświetlenia ulicznego, jak i rozświetleniu elewacji kamienic w formie tzw. welonu światła. Kioski w projekcie przebudowy ujęto także kwestię lokalizacji kiosków ulicznych. W dniu 15 grudnia 2011 r. został rozstrzygnięty konkurs na Kiosk dla Łodzi, w którym wybrano kształt tego elementu przestrzeni miejskiej w Śródmieściu oraz w przestrzeni ulicy Piotrkowskiej. Koniec przebudowy ulicy Piotrkowskiej, zgodnie z finansowaniem projektu, zapisanym w Wieloletniej Prognozie Finansowej, planowany jest na 2013 rok. Ostatnim etapem remontu będzie przebudowa płyty Placu Wolności, która zostanie wyposażona w posadzkę z podobnego materiału granitowego, jaki zostanie użyty na przebudowywanym odcinku Piotrkowskiej. Planuje się przy tym likwidację ronda i przeniesienie całego układu komunikacyjnego na północną część placu. Tym samym ponad 1/3 placu stanie się przestrzenią publiczną dostępną dla ruchu pieszego. Czy współpracują Państwo z innymi wydziałami urzędu miasta, np. zajmującymi się promocją, kulturą, przedsiębiorczością? Praca Zespołu Obsługi Piotrkowskiej jako trzyosobowej komórki koordynującej to przede wszystkim współpraca z innymi komórkami merytorycznymi Urzędu Miasta Łodzi w zakresie realizacji zapisów strategii rozwoju ulicy Piotrkowskiej. Współpraca polega przede wszystkim na wymianie informacji, koordynacji pracy komórek merytorycznych przez Zespołu w zakresie działań podejmowanych na Piotrkowskiej, bieżące monitorowanie realizacji strategii oraz doraźne działania związane z jej funkcjonowaniem. Zespół Obsługi Piotrkowskiej jest również skrzynką kontaktową w sprawach Piotrkowskiej łącznikiem między mieszkańcami, przedsiębiorcami, trzecim sektorem i UMŁ. Na jakie branże powinniśmy postawić, żeby Łódź była wiarygodna w budowaniu wizerunku w oparciu o sektor kreatywny? Na branże z sektora przemysłów kreatywnych [oczko] w szerokim ujęciu, zgodnie z definicjami tych przemysłów znajdującymi się na stronie /121,definicje-przemyslow-kreatywnych.html. 6 NEWSLETTER

7 SEKTOR KREATYWNY Czy w zakresie budowania wizerunku miasta jako miasta kreatywnego powinniśmy czerpać z doświadczeń innych polskich i europejskich miast? Które z tych dobrych praktyk są Państwu najbliższe? Oczywiście warta rozważenia jest każda dobra praktyka oraz możliwość przeniesienia jej na grunt łódzki lub próby podjęcia podobnych działań. Warto jednak pamiętać, że każde miasto ma własną specyfikę, różną historię, zasoby, potencjał, w związku z czym często nie jest możliwe kopiowanie dobrych przykładów z innych polskich miast. O ile jednak realia funkcjonowania innych polskich miast są przynajmniej zbliżone do rzeczywistości łódzkiej, o tyle te różnice będą pogłębiały się w przypadku wzorców zagranicznych. Warto także pamiętać, że Łódź niekoniecznie musi kopiować inne wzorce nie musi starać się być drugą Warszawą, Krakowem, Poznaniem czy Wrocławiem, bo nigdy nimi nie będzie. Łódź jest wartościowym miastem bez ślepego kopiowania innych, a naszym zadaniem jest tę wartość odkryć, ochronić i pokazać. Jeśliby jednak koniecznie chcieć się doszukać pewnych wzorców, to w pewnym sensie Łódź czerpie z praktyki Lyonu od lat realizującego Festiwal Światła. W październiku zeszłego roku na Piotrkowskiej i w jej najbliższych okolicach odbył się Festiwal Kinetycznej Sztuki Światła. Jego kolejna edycja odbędzie się w październiku tego roku. Zespół Obsługi Piotrkowskiej ZOP Komórka Urzędu Miasta Łodzi. numer 10 (26) 7

8 AKTUALNOŚCI Zatankuj Czy budynek stacji benzynowej może być atrakcyjny na tyle, żeby ktokolwiek chciał stworzyć w nim coś nowego, otworzyć zupełnie inną działalność? Okazuje się, że tak. Projektanci i architekci studia architektonicznego Carmody Groarke starą stację benzynową, nazywaną niegdyś King s Cross Filling Station, mieszczącą się nad kanałem Regent Canal w Londynie, zamienili w restaurację. W budynku znajduje się jednak nie tylko lokal gastronomiczny, ale także całkiem nowe przestrzenie dla działalności kulturalnej. Projekt zakładał pozostawienie jak największej części konstrukcji i jedynie dostosowanie jej do nowych celów. Fasada The Filling Station za dnia odbija słońce dzięki gładkim powierzchniom, którymi została wykończona, natomiast nocą cały budynek oświetlony jest zielonymi i białymi lampami. Interesujące jest, że The Filling Station jest rozwiązaniem tymczasowym. Planowo restauracja ma działać około 2 lat, a po tym czasie teren, na którym się mieści, zostanie zmieniony w dzielnicę mieszkalną. Ta informacja czyni całe przedsięwzięcie jeszcze ciekawszym. Mimo bardzo konkretnych planów zagospodarowania nieużywanej już przestrzeni postanowiono przywrócić ją do życia, zamiast pozwolić, żeby nawet przez tak krótki czas straszyła opuszczoną i niszczejącą ruiną. W wielu miejscach takie myślenie mogłoby dać zaskakujące efekty. Zdjęcia: Luke Hayes, Carmody Groarke 8 NEWSLETTER

9 AKTUALNOŚCI Drzewo słońca Proces zamieniania miejskiego oświetlenia ze zwyczajnego w energooszczędne trwa w Polsce od dłuższego czasu. W większości latarni wymieniono żarówki, a także zainstalowano czujniki uruchamiające lampy po zapadnięciu zmroku, a nie zgodnie z zegarami. Zastosowanie tych rozwiązań daje władzom miast duże oszczędności, jednak koszty nadal są ogromne. Warto więc rozważyć jeszcze bardziej nowoczesne i oszczędne rozwiązania. Jednym z nich jest korzystanie z sił natury, czyli odnawialnych źródeł energii. Najczęściej wykorzystywane są światło słoneczne, siła wiatru oraz nurt wody w rzekach i strumieniach. Najbardziej popularne są chyba pierwsze z wymienionych powstało mnóstwo wynalazków pozwalających na ich wykorzystywanie. Najważniejszym z nich są panele solarne oraz nieodłączne akumulatory gromadzące energię cieplną przetwarzaną w elektryczną. Coraz dalej idące wynalazki i ulepszenia stosowane przy wytwarzaniu paneli solarnych pozwalają na także coraz nowsze sposoby ich instalowania i działania. Od niedawna nowymi technologiami związanymi z odnawialnymi źródłami energii interesują się projektanci na całym świecie. Widzą oni w tym wynalazku nowe możliwości i ogromny potencjał. Jednym z nich, który już w 2007 roku zaprezentował światu swój pierwszy projekt bezpośrednio powiązany z energią słoneczną, jest Ross Lovegrove. Stworzył on wówczas Solar Tree, wyprodukowane przez firmę Artemide, czyli finezyjną latarnię przypominającą kosmiczne drzewo, wyposażoną w lampy typu LED, zasilane z umieszczonych na ich szczytach paneli solarnych. Światło uruchamiane jest automatycznie, wyłącznie po zmroku, dzięki systemowi AI. Natężenie światła także regulowane jest bezobsługowo, zależnie od ilości energii, jaką dysponuje naładowany akumulator. Solar Tree stanowi również ciekawy i zwracający uwagę element małej architektury miejskiej. Tym bardziej, że drzewo otacza okrągła ławka, na której każdy przechodzeń może przysiąść, także po zmroku, w świetle działającym dzięki możliwie najczystszej energii. Od czasu pierwszego pokazu Solar Tree w 2007 roku było ono wykorzystywane w kilku miejscach, zwykle z okazji specjalnych imprez plenerowych. O ile sam projekt ze względu na bardzo niecodzienny kształt i wygląd rzeczywiście jest odpowiedni raczej na specjalne okazje niż do standardowego oświetlania miasta, o tyle technologia w nim zastosowana i wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii są najprawdopodobniej przyszłością techniki oświetleniowej. Zdjęcie: Lovegrove Studio numer 10 (26) 9

10 Wielki plan Wiele miast świata, zwłaszcza tych bardziej bogatych, wdraża plany ochrony środowiska, zmniejszania ilości emitowanych zanieczyszczeń, a także oszczędzania energii. Jednym z nich jest Paryż, którego władze w 2010 roku ustanowiły i zatwierdziły Climat Protection Plan (z ang. plan ochrony klimatu). To, jak miasto się od tego czasu zmieniło, pokazuje, że władze Paryża są w realizowaniu tego planu bardzo konsekwentne. Przykładem jest jedno z paryskich przedszkoli, którego budynek niedawno został poddany renowacji. Miała ona na celu nie tylko nadanie mu ładnego wyglądu, ale przede wszystkim ekologicznego charakteru miało ono zużywać jak najmniej energii elektrycznej z sieci miejskiej. W tym przypadku cel osiągnięto poprzez wykorzystanie zasad fizyki i naturalnych żywiołów. Zaprojektowania nowego wcielenia école maternelle przy ulicy Javelot w Paryżu, podjęło się studio Eva Samuel Architecte et Associes. Jego projekt obejmuje ochronę budynku przed wpływem słońca, co zmniejsza potrzebę używania klimatyzacji. Jednocześnie zadbano, żeby we wnętrzu szkoły było jak najwięcej światła dziennego, co z kolei obniża zużycie Zdjęcia: Eva Samuel Architecte et Associes prądu potrzebnego do oświetlenia. Pomyślano także o wentylacji, która wykorzystuje naturalne możliwości środowiska przez zastosowanie specjalnych otworów wentylacyjnych. Wszystkie te elementy składają się na imponującą oszczędność energii elektrycznej, a także na zdrowe środowisko dla uczniów uczęszczających do przedszkola na rue du Javelot. Fasada budynku wykonana jest z anodowanego aluminium w połączeniu z jaskrawo czerwonymi elementami wokół okien. Metalowa powierzchnia aluminium powoduje, że kiedy patrzy się na budynek, kolory zdają się falować i zmieniać zależnie od kąta padania światła. Zaskakująco proste rozwiązania zastosowane w budynku paryskiego przedszkola pokazują, że aby dbać o środowisko naturalne, nie trzeba mieć ogromnych środków finansowych, pozwalających na zakup nowinek technologicznych. Wystarcza znajomość praw natury i ogromna determinacja w dążeniu do spełnienia założonych planów NEWSLETTER

11 AKTUALNOŚCI numer 10 (26) 11

12 AKTUALNOŚCI Zdjęcie: Miguel de Guzman, Javier de Paz ukryty cel Niewiele miejsc na świecie może poszczycić się naprawdę wartościowymi zabytkami i stojącą za nimi historią. Część z nich została objęta specjalną ochroną, a jednocześnie uhonorowana prestiżowym tytułem Światowego Dziedzictwa UNESCO. Tytuł wiąże się z wieloma korzyściami, ale także ogromną odpowiedzialnością za zarządzanie miejscem, zachowanie jego stanu w jak najlepszej kondycji, promowanie go, a także za zwykłą ochronę jego jednolitości i charakteru. Jednym z miejsc w Europie, którego władze poradziły sobie z problemem zachowania ciągłości i cech swojego miasta przy budowie całkiem nowego obiektu, jest miasto Teruel we wschodniej Hiszpanii. W jednej z jego dzielnic, między budynkami mieszkalnymi, na samym środku placu Plaza Domingo Gascón znajdowało się mało estetyczne i niepasujące do otoczenia targowisko. Zamiast niego powstało centrum kultury i rozrywki, zaprojektowane przez dwa hiszpańskie studia architektoniczne Mi5 Arquitectos oraz PKMN. Budynek jest trzypiętrową konstrukcją, z czego tylko jeden poziom wyniesiony jest ponad ziemię, a pozostałe dwa ukryto pod nią. Istotnym elementem całej inwestycji jest to, że przestrzeń, na której stoi budynek nie została wyłączona z użytku publicznego. Całą górną część centrum zaadaptowano na plac, miejsce publiczne z odrobiną zieleni miejskiej, do którego można się dostać szerokimi rampami okalającymi budowlę. Całość wykończona została białym kamieniem, jasnoczerwonymi elementami oraz stalowo-szklanymi poręczami i balustradami. Wnętrze centrum jest wyposażone w ruchome schody prowadzące do kilku pomieszczeń, włącznie z salą konferencyjną i przestrzenią wystawienniczą, które tak naprawdę mogą służyć do różnych celów. Mieści się tam też m.in. punkt informacji turystycznej, restauracja i hala sportowa. We wszystkich wnętrzach dominuje kolor czerwony, którym pokryto niemal wszystkie powierzchnie. Dzięki zagospodarowaniu górnej części budynku, postawionego na samym środku wcześniej istniejącego placu, a także ukryciu dwóch kondygnacji pod ziemią krajobraz okolicy zmienił się minimalnie. Dodatkowo okolicznym mieszkańcom zapewniono ciekawe, bezpieczne i estetyczne miejsce, w którym mogą odpocząć, spotkać się ze znajomymi, do którego mogą wyjść na spacer. Nie można także zapomnieć, że ta niewielka ingerencja w krajobraz pozwala na zachowanie charakteru miasta znajdującego się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO NEWSLETTER

13 Bombowa adaptacja Zagospodarowanie nieużytków jest jednym z punktów strategii rozwoju wielu polskich miast. Stare fabryki wykorzystuje się do budowy popularnych loftów lub centrów handlowych. Na potrzeby rozmaitych firm i instytucji adaptowane są stare młyny, dworce, elektrownie, browary, a nawet więzienia. Wraz z tym nurtem pojawiła się moda na tzw. vintage (z ang. winobranie, okres winobrania). Zaczęły się więc dobre czasy dla miejsc niewykończonych, surowych, zimnych, a przede wszystkim noszących znamiona upływającego czasu i ich dawnego przeznaczenia. Nieczęsto jednak miejsca adaptowane w taki sposób znajdują się pod ziemią. W Szanghaju, w dystrykcie Xuhui, powstał niedawno nowy klub o wymownej nazwie The Shelter (z ang. schron, schronienie). Wymownej z prostego powodu jest to były schron przeciwbombowy. Został on poddany niewielkiej renowacji, bez idealnych wykończeń i nowoczesności. Wręcz przeciwnie To, co można było zostawić w stanie nienaruszonym, takie pozostało. Pomieszczenia przystosowano przede wszystkim pod kątem bezpieczeństwa i higieny. Dodatkowo to, że klub znajduje się pod ziemią pozwala na efektywną i oszczędną gospodarkę energetyczną miejsca klimatyzacja nie jest potrzebna, wystarczy dobry system wentylacyjny. Co więcej, przechowywanie napojów i żywności wymagających niskich temperatur nie generuje dodatkowych kosztów chłodzenie jest naturalne. Dzięki niższym kosztom utrzymania lokalu ceny wejścia i oferowanych w nim trunków są dużo niższe niż w standardowych klubach. W podziemiach Szanghaju znajdują się podobno tysiące tego typu schronów, które zbudowano w latach 60. i 70. ubiegłego wieku w obawie przed nalotami ze strony Związku Radzieckiego. Po latach część z nich padła ofiarą budowania kolejnych linii metra, niektóre były udostępniane jako przestrzenie handlowe rynki i targi, a te, które pozostały nieodkryte lub nieużyte, znajdują swoich zwolenników wśród przedsiębiorców sektora kreatywnego, którzy chętnie przerabiają bunkry, dając im nowe życie i przeznaczenie. Jest to kolejny wspaniały przykład na to, że w nawet najbardziej zurbanizowanych i zatłoczonych miastach świata można znaleźć użyteczne i niedoceniane przestrzenie do kreatywnych działań. Z małą pomocą i przychylnością lokalnych władz otwarte umysły na całym świecie mogą wprowadzać swoje pomysły w życie. Zdjęcia: Smartshanghai.com numer 10 (26) 13

14 jesteśmy przedszkolakami Łódź to takie miejsce, w którym świadomie zdecydowaliśmy się zostać. Mieliśmy kilka propozycji wyjazdu, chociażby Bahrajn, i świadomie zdecydowaliśmy, że zostaniemy tutaj, ponieważ Polska to kraj, w którym jest dużo do zrobienia. A Łódź tym bardziej rozmowa z Aleksandrą Zdziechowską i Mateuszem Stolarskim, z Tamizo Architects Group Rozmawiała: Magdalena figzał zdjęcia: Archiwum tamizo oraz Piotr Zielewski / Purpose 14 NEWSLETTER

15 numer 10 (26) 15

16 Jakie były początki Waszej działalności, jak to się stało, że założyliście firmę i zaczęliście pracować na własną rękę, a nie np. w znanym biurze architektonicznym? Praca na swoim to jednak większa odpowiedzialność i więcej obowiązków. Aleksandra Zdziechowska: Przede wszystkim zaczęliśmy współpracować ze sobą jeszcze na studiach, w 2002 roku, zaczęliśmy od wspólnych projektów i od konkursów dla studentów. Z biegiem czasu zaczęliśmy dostawać zlecenia z zewnątrz. Mateusz realizował również zlecenia z biur projektowych. Mateusz Stolarski: Nawiązując do tego, co powiedziała Ola po pierwsze były konkursy, po drugie zlecenia z zewnątrz i po trzecie prywatne tematy. Staraliśmy się je robić jak najlepiej potrafiliśmy, po swojemu. Budowaliśmy konkretny wizerunek i markę. Z czasem, kiedy byliśmy jeszcze na studiach, nasz styl zaczął być czytelny i jednoznaczny, a my zaczęliśmy stanowić silną markę. Zleceń było na tyle dużo, że kończąc studia, mieliśmy dorobek, który pozwalał nam zacząć działać na własną rękę. Wtedy jednak postanowiliśmy zdobyć trochę doświadczenia w zawodzie i przez mniej więcej rok pracowaliśmy dla kogoś, jednocześnie robiąc swoje rzeczy. W pewnym momencie nie byliśmy już w stanie pogodzić tych dwóch działalności. Mogliśmy więc zrezygnować z całego dorobku, który wypracowaliśmy, i dalej pracować dla kogoś albo rzucić pracę dla kogoś i dalej pracować na swoją markę. Wybraliśmy tą drugą opcję. A.Z.: Dodam tylko, że był to okres, w którym zaczęto doceniać naszą twórczość w różnego typu konkursach. Dzięki temu mieliśmy pewność, że nasza praca jest zauważalna i że to, co robimy, robimy dobrze i że obraliśmy dobry kierunek. Zajmujecie się projektowaniem nowoczesnych i funkcjonalnych budynków. Jaki jest Wasz stosunek do klasyki? M.S.: Historia jest ważna i staramy się ją szanować. Według nas w przypadku dobrej architektury nie ma znaczenia, w jakim wieku ona powstała, bo stylistyka nie wpływa na jakość architektury. W każdym ze stylów można zrobić coś dobrego i coś kiepskiego. Staramy się więc szanować historię, ale w swojej działalności wyznajemy zasadę, że trzeba iść z duchem czasu, trzeba robić to, co jest współczesne albo wybiega w przyszłość, a nie wracać do przeszłości. W żadnym wypadku nie popieramy kopiowania starych stylów. Można do nich nawiązywać w przeróżny sposób, ale we współczesnym charakterze. To jest nasz sposób myślenia. 16 NEWSLETTER

17 DOBRE PRAKTYKI Zresztą potwierdza to historia architektury. Miasto powstaje przez nakładanie na siebie różnych kalek, które są obrazem konkretnych czasów, świadectwem rozwoju społeczeństwa w różnych dziedzinach technologii, kulturze, nauce. W różnych epokach poszczególne budynki, obecnie uznawane za zabytki, były przebudowywane. Przykładów jest mnóstwo, choćby Kościół Mariacki w Krakowie. Myślę, że jeżeli stawiamy współcześnie kopię jakiegoś stylu w zabytkowej tkance, np. na ulicy Piotrkowskiej, to tak naprawdę robimy coś na zasadzie parodii. Zestawienie współczesnej kopii z oryginałem stawia w niekorzystnym świetle oba budynki. Natomiast stawiając budynki współczesne obok tych starych, można sprawić, że jedno z drugim będzie współgrać, na zasadzie kontrastu uwypuklać swoje walory, charaktery. Myślę, że na tym to powinno polegać. A.Z.: Uzupełnię wypowiedź Mateusza. Myślę, że duże znaczenie ma też to, iż technologie idą do przodu. Obecnie mamy dostęp do nowych materiałów, urządzeń, metod obliczeniowych, większych formatów, których niegdyś nie było. Z kolei brakuje nam dawnych rękodzielników, rzemieślników. Dlatego dzisiaj, o czym wspomniał Mateusz, coś tworzonego na wzór z lat poprzednich jest oszustwem. Większość Waszych projektów to projekty dla osób prywatnych. Z czego to wynika? Czy oznacza to, że projektowanie dla instytucji czy firm interesuje Was mniej? A.Z.: Nie o to chodzi. Po prostu zaczęliśmy projektować wnętrza i domy jednorodzinne, bo tacy klienci do nas (młodych architektów) trafiali. Robiąc głównie takie zlecenia, trochę się zaszufladkowaliśmy i dzisiaj trudno nam się z tego wydostać. Wierzymy jednak, że z czasem większe zlecenia również się pojawią. M.S.: Tak naprawdę na co dzień projektujemy bardzo dużo różnych budynków, nie tylko domy i wnętrza, jednak obecnie to właśnie one są przez nas realizowane. Bierzemy jednak udział w wielu konkursach, z różnymi skutkami w części z nich zdarzają się nagrody, w części nie. Często są to konkursy międzynarodowe na bardzo duże obiekty muzea, teatry, czyli budynki o dużych gabarytach. Nie ma jednak co ukrywać, że jesteśmy młodą firmą i ciężko jest się nam przebić, a nawet wystartować w takich konkursach. Zazwyczaj wymagane są duże realizacje, ubezpieczenia, formalności. Ale wciąż próbujemy A.Z.: Ja wierzę, że już wkrótce pojawi się inwestor, który bę- numer 10 (26) 17

18 dzie w stanie nam zaufać i przekona się, że potrafimy zaprojektować coś więcej niż tylko domek jednorodzinny. M.S.: Zresztą te nasze domy też już są coraz, coraz większe. Niektóre nawet już ciężko nazwać domami [śmiech]. Jak Wam się pracuje w Łodzi aspirującej do tytułu miasta przemysłów kreatywnych? Czy według was to miasto daje perspektywy na rozwój architektury? A.Z.: Łódź to takie miejsce, w którym świadomie zdecydowaliśmy się zostać. Mieliśmy kilka propozycji wyjazdu, chociażby Bahrajn, i świadomie zdecydowaliśmy, że zostaniemy tutaj, ponieważ Polska to kraj, w którym jest dużo do zrobienia. A Łódź tym bardziej [śmiech]. Tutaj nasz potencjał ma więc po prostu większą skalę i możliwość zaistnienia niż gdzieś daleko w świecie. To świadomy wybór miejsca, w którym można i warto żyć, i gdzie jeszcze wiele miłego może się zdarzyć. M.S.: Nie ukrywamy, że większość naszych tematów jest spoza Łodzi, bo w zasadzie tutaj do niedawna nic nie robiliśmy. Ostatnio trochę się to na szczęście zmieniło, ale nie da się ukryć, że Łódź jest biednym miastem. Dlatego musimy działać w całym kraju albo nawet poza jego granicami, żeby przetrwać. A.Z.: Ale to też jest wyzwanie, bo jak jest trochę trudno, to praca jest bardziej doceniania przez innych i samemu też się ją później bardziej docenia. Czy jest w Łodzi coś, co bardzo chcielibyście zmienić, np. jakiś element architektury? Coś, co jesteście pewni, że poprawiłoby wizerunek miasta lub jego funkcjonalność. A.Z.: Jest mnóstwo takich miejsc [śmiech]. M.S.: Ja bym się nie skupiał na miejscach, bo wiadomo, że można by je wymieniać długo. Skupiłbym się na ogóle przede wszystkim brak jakości w naszym otoczeniu jest bardzo zauważalny, brak dbałości o detale, materiały, o nawierzchnię, małą architekturę, zieleń. A.Z.: To, co spotykamy na co dzień, takie rzeczy, które są namacalne. M.S.: One na pierwszy rzut oka są widoczne i strasznie rażą. I tak naprawdę powodują pewnego rodzaju dyskomfort. Już pomijam bałagan. Według mnie bardzo ważnym aspektem jest zaśmiecanie przestrzeni przez reklamy. To powinno być uregulowane, a jak jest w tej chwili, każdy widzi. A.Z.: Reklamy tworzą straszny chaos estetyczny w przestrzeni publicznej i to na pewno powinno zostać zmienione. M.S.: To jest coś, co najbardziej rzuca się w oczy, kiedy jedziemy do krajów zachodnich. Kiedy przekraczamy granicę i jedziemy przez dane państwo, czujemy spokój, harmonię. Domy są różne, budynki są różne, ale generalnie czuje się ład w przestrzeni. Wracając, wjeżdża się do polskich wiosek, w których każdy ma ambicję postawienia na swoim podwórku wielkiej reklamy, często własnoręcznie skleconej z desek z wysprejowanym napisem miejsce na reklamę. W Warszawie, Łodzi czy innym mieście na każdym skrzyżowaniu można zobaczyć kilkanaście tablic reklamowych czy słupów ogłoszeniowych wszędzie wszystko jest pozaklejane. To powoduje straszny bałagan i dyskomfort przestrzenny. To jest rzecz, którą chętnie bym zmienił. A.Z.: Do tego dochodzi wszechobecna bylejakość, np. w reklamach, o których Mateusz mówił. Lepiej zrobić coś taniego tylko po to, żeby było niż zainwestować większe pieniądze w coś, co będzie estetyczne, eleganckie, dobrze zaprojektowane i będzie miało pewną wartość. Co moglibyście poradzić młodym projektantom, którzy zastanawiają się nad założeniem własnego studia projektowego? A.Z.: Takich grup powstaje bardzo dużo. Unia zapewnia dofinansowanie na rozpoczęcie własnej działalności i nasze rady są zupełnie zbędne. Każdy zna swoją wartość, wie, co robi i jak robi. To wystarczy. M.S.: Tak naprawdę architektura to dość nietypowa działalność gospodarcza. To zawód, w którym za młodego architekta uważa się osobę w wieku 40 lat. Można więc powiedzieć, że my jesteśmy przedszkolakami. Do niedawna taka działalność dla osób w naszym wieku była niemożliwa, trzeba było zdobywać doświadczenie u starszych kolegów, nie sposób też było zdobyć klientów. W Łodzi (a pewnie i w Polsce) byliśmy jedną z pierwszych firm architektonicznych, które pokazały, że wiek nie jest przeszkodą, a może być atutem. Obecnie dzięki konsekwentnej pracy na studiach, dzięki Internetowi można budować portfolio, które później ułatwia start. Między innymi dzięki naszemu przykładowi młodsze pokolenie wie, że to możliwe, i tak jak my ma potrzebę działania na własną rękę. I dobrze, w końcu my, młodzi, mamy sporo do zrobienia w kraju. W tym miejscu poradziłbym jednak trochę pokory. Należy znać swoje miejsce w szeregu i wiedzieć, że na początku nie będzie łatwo, że nie od razu zawojuje się świat, że klienci nie będą się do nas dobijać tylko dlatego, że jesteśmy młodzi. Zwłaszcza w tak trudnych czasach. A.Z.: Tak, trzeba pamiętać, że ostatecznie to rynek zweryfikuje nasze umiejętności, możliwości i talenty NEWSLETTER

19 numer 10 (26) 19

20 Newsletter powstaje na zlecenie Urzędu Miasta Łodzi