I 2 + H 2 S 2 HI + S Wielkością charakteryzującą właściwości redoksowe jest potencjał redoksowy E dany wzorem Nernsta. red

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "I 2 + H 2 S 2 HI + S Wielkością charakteryzującą właściwości redoksowe jest potencjał redoksowy E dany wzorem Nernsta. red"

Transkrypt

1 7. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Reakcje redoksowe są to takie reakcje chemiczne, podczas których następuje zmiana stopni utlenienia atomów lub jonów w wyniku wymiany elektronów. Wymiana elektronów zachodzi pomiędzy reduktorem, który oddaje elektrony i utleniaczem pobierającym elektrony : Hg Hg e - (1) Ni e - Ni (2) Żadna z tych reakcji (1 i 2) nie może przebiegać niezależnie, gdyż elektrony oddawane przez atomy Hg w reakcji utleniania (1) muszą być pobrane przez jony Ni 2+ w reakcji redukcji (2). Zmieszanie obu reagentów (Hg + Ni 2+ ) lub połączenie elektrod Ni Ni 2+ i Hg Hg 2+ w ogniwo umożliwia przepływ elektronów doprowadzając do przebiegu reakcji redoksowej Hg + Ni 2+ Hg 2+ + Ni Pojęcie zdolności utleniającej lub redukującej jest względne, gdyż ta sama substancja może działać jako utleniacz lub reduktor w zależności od warunków prowadzenia reakcji redoksowej (rodzaj i stężenia reagentów, temperatura, ph roztworu). I tak np. I 2 jest reduktorem w reakcji zaś utleniaczem w reakcji I Cl H 2 O 2 HIO HCl I 2 + H 2 S 2 HI + S Wielkością charakteryzującą właściwości redoksowe jest potencjał redoksowy E dany wzorem Nernsta E = E 0 RT a + ln nf a gdzie : E 0 - standardowy potencjał redoksowy R - stała gazowa T - temperatura n - liczba elektronów biorących udział w reakcji F - stała Faradaya a ox i a red - aktywność formy utlenionej (Ni 2+ ) i sprzężonej formy zredukowanej (Ni) Dla procesów zachodzących w roztworach rozcieńczonych w miejsce aktywności a ox i a red można stosować stężenia (można przyjąć f ox = f red = 1). Bezwzględnych wartości potencjałów E nie można wprost obliczyć ani zmierzyć, oznacza się je względem potencjału umownie przyjętego za zerowy, a mianowicie potencjału ox red

2 normalnej elektrody wodorowej (inaczej standardowej elektrody wodorowej, tzn. pracującej w warunkach standardowych), na której zachodzi proces. H 3 O + + e - = H 2 O + 1/2 H 2 Jako warunki standardowe przyjęto a + = 1, p hpa H = 1013 oraz T = 298K. W tych 2 H3O warunkach potencjał elektrody wodorowej E równy jest potencjałowi normalnemu (standardowemu) i z umowy wynosi 0 V. W celu wyznaczenia potencjału E 0 danego układu redoksowego, należy połączyć badane półogniwa z elektrodą wodorową w ogniwo i zmierzyć siłę elektromotoryczną SEM czyli graniczną różnicę potencjałów E dla niepracującego ogniwa SEM = E + - E - gdzie: E + i E - potencjały elektrody dodatniej i ujemnej. SEM ogniwa zbudowanego z elektrody wodorowej i elektrody metalicznej (blaszka metalu w roztworze jonów tego metalu np. Cu 2+ Cu) przy aktywności jonów metalu równej 1 (lub stężeniu bliskim 1 mol/dm 3 ) jest zarazem wartością potencjału standardowego E 0 półogniwa metalicznego. W ogniwie + 2+ Pt, H H O ( a= 1) Cu Cu w półogniwie dodatnim o wyższym 2 3 potencjale E = +0, V 2 + zachodzi redukcja: 34 Cu Cu Cu e - Cu w półogniwie ujemnym o niższym potencjale (elektroda wodorowa E 0 = 0) utlenianie: H 2 2 H e - Reakcja sumaryczna przebiegająca w tym ogniwie jest zatem Cu 2+ + H 2 Cu + 2 H + W ogniwie zbudowanym z elektrody wodorowej i półogniwa metalicznego z metalu, dla którego E 0 <0 V, np. Zn 2+ Zn ( E + = 0, V ) na elektrodzie wodorowej zachodzi redukcja Zn Zn H + + e - 1/2 H 2 (wydzielanie gazowego wodoru) na elektrodzie metalicznej utlenianie Zn Zn e - (rozpuszczanie blaszki metalu) Przebieg sumarycznej reakcji w tym ogniwie dany równaniem Zn + 2 H + H 2 + Zn 2+ jest analogiczny jak po wrzuceniu metalicznego cynku do kwasu. Biorąc pod uwagę wartości potencjałów standardowych metale zostały podzielone na: - metale nieszlachetne dla których E 0 <0 - metale szlachetne dla których E 0 >0 Metale nieszlachetne (Zn, Fe, Sn, Pb) rozpuszczają się w kwasach wypierając wodór np.

3 Zn + 2 HCl ZnCl 2 + H 2 Metale wykazujące właściwości amfoteryczne rozpuszczają się również w wodorotlenkach. Metale szlachetne (Cu, Ag, Hg) charakteryzują się dużą odpornością na działanie czynników chemicznych, reagują tylko z kwasami o właściwościach utleniających. Innym typem półogniw są półogniwa redoksowe (utleniająco-redukujące). Są to układy składające się z elektrody z metalu szlachetnego (np. Pt) zanurzonej w roztworze zawierającym jony na różnych stopniach utlenienia np. blaszka platynowa zanurzona w roztworze jonów Fe 2+ i Fe 3+ : Pt Fe 2+, Fe 3+. Rola blaszki Pt ogranicza się w tym przypadku do przekazywania elektronów, natomiast właściwa reakcja redoksowa Fe 3+ + e - = Fe 2+ przebiega na granicy faz Pt/roztwór. Przykładem półogniwa redoksowego jest również układ: Pt MnO - 4, Mn 2+, H + w którym zachodzi reakcja redoks: MnO H e - Mn H 2 O W tym wypadku potencjał E układu zależy nie tylko od stężenia utleniacza i reduktora lecz również od ph roztworu, zgodnie z równaniem Nernsta: E = E 0 0,059 [ MnO4 ][ H + log 2+ n [ Mn ] w przypadku gdy [MnO - 4 ] = [Mn 2+ ] i [H + ] = 1 mol/dm 3 wówczas E = E 0. Zatem zmiana stężenia jonów H + ma duży wpływ na wartość E, a zdolność utleniająca jonów MnO 4 rośnie ze wzrostem stężenia jonów H +, co obrazują przykłady + ] 8 układ redoks MnO H e - = Mn H 2 O - MnO H 2 O + 3 e - = MnO HO - MnO e - 2- = MnO 4 E 0 [V] +1,51 + 0,59 + 0,56 Przez połączenie dwu elektrod redoksowych można również utworzyć ogniwo Pt Fe 2+, Fe 3+ MnO - 4, Mn 2+, H +. Elektroda zanurzona w roztworze soli żelaza (Pt Fe 2+, Fe 3+ ) wykazuje niższą wartość potencjału (E 0 = 0,77 V) od potencjału elektrody zanurzonej w roztworze zawierającym związki manganu (E 0 = +1,51 V). W ogniwie tym przebiega zatem proces utleniania jonów Fe 2+ i redukcji jonów MnO - 4 : - półogniwo ujemne 5 Fe e - 5 Fe 2+ - półogniwo dodatnie MnO H 3 O e - Mn H 2 O

4 Proces sumaryczny przebiegający w tym ogniwie przedstawia równanie reakcji MnO H 3 O Fe 2+ Mn H 2 O + 5 Fe 3+ wskazujące, że w tym ogniwie KMnO 4 w środowisku kwaśnym utlenia jony Fe 2+ do Fe 3+. Utlenienie jonów Fe 2+ do Fe 3+ przez KMnO 4 można przeprowadzić również nie budując ogniwa, lecz mieszając roztwory KMnO 4 i soli Fe 2+ oraz dodając kwasu (np. HNO 3 ). Na podstawie wartości potencjałów E 0 dla poszczególnych układów redoksowych można przewidzieć kierunek przebiegu reakcji redoks oraz wybrać najodpowiedniejszy utleniacz lub reduktor. Należy jednak pamiętać, że zamieszczone w tabelach wartości potencjałów standardowych odnoszą się do określonych stężeń reagentów. Zmiana stężeń reagentów powoduje zmianę wartości potencjałów E w wyniku czego może nastąpić nawet (w granicznym przypadku) zmiana kierunku reakcji redoks na przeciwny. Im wyższy potencjał E 0 tym silniejsze właściwości utleniające ma dany układ redoksowy, np. MnO - 4 w środowisku kwaśnym (E 0 = + 1,51 V) jest silniejszym utleniaczem niż jon NO - 3 (E 0 = + 0,96 V) i Cr 2 O 2-7 (E o = + 1,33 V). Przykładem elektrod redoksowych są również elektrody gazowe np. Cl 2 Cl -. Porównując wartości E 0 dla niektórych elektrod gazowych można stwierdzić, że najsilniejszym utleniaczem w grupie fluorowców jest F 2 (E 0 = +2,87 V), najsłabszym I 2 (E 0 = +0,536 V), silne właściwości utleniające wykazuje również Cl - (E 0 = +1,36 V). Utleniacze stosowane najczęściej w praktyce laboratoryjnej to: KMnO 4, KIO 3, H 2 O 2, KClO 3, Na 2 S 2 O 8, HNO 3, K 2 Cr 2 O 7. Jako reduktory najczęściej stosuje się: metaliczny Zn i Fe, SnCl 2, H 2 S, Na 2 SO 3, HI.

5 Tabela 6. Potencjały standardowe elektrod redoksowych UKŁAD REDOKS 2 SO H 2 O + 2 e - = S 2 O OH - SO H 2 O + 2 e - = SO OH - 2 SO H e - = S 2 O H 2 O NO H 2 O + 2 e - = NO OH - Sn e - = Sn 2+ ClO H 2 O + 2 e - = ClO OH - Fe 3+ + e - = Fe 2+ NO H e - = NO + 2 H 2 O Cr 2 O H e - = 2 Cr H 2 O S 2 O e - 2- = 2 SO 4 I e - = 2 I - Br e - = 2 Br - Cl e - = 2 Cl - F e - = 2 F - E [V] -1,12-0,93-0,22 +0,01 +0,15 +0,33 +0,77 +0,96 +1,33 +2,00 +0,536 +1,065 +1,36 + 2,87 Cel ćwiczeń Proponowane ćwiczenia obejmują trzy główne zagadnienia. Ćwiczenie 7.1.: Reaktywność metali. Celem tego ćwiczenia jest porównanie reaktywności wybranych metali i ułożenie w szereg reaktywności. Ćwiczenie 7.2.: Ogniwa galwaniczne. Celem tego ćwiczenia jest sporządzenie ogniw oraz wyznaczenie potencjałów standardowych dla wybranych metali. Ćwiczenie 7.3.: Reakcje redoksowe. Celem tych ćwiczeń jest przeprowadzenie reakcji redoks oraz zinterpretowanie wyników w oparciu o wartości potencjałów redoks. Zakres materiału naukowego: Ogólna charakterystyka metali, metale szlachetne i nieszlachetne, reaktywność metali i sposoby jej badania, położenie metali w układzie okresowym, reakcje redoks, stopień utlenienia, potencjały standardowe, równanie Nernsta.

6 7.1. Reaktywność metali Odczynniki i przybory laboratoryjne: metale Al, Cu, Fe, Mg, Na, Pb, Sn, Zn, 6 molowe roztwory NaOH HCl, 0,1 molowe roztwory soli: Cu(NO 3 ) 2, FeSO 4, Pb(NO 3 ) 2, Zn(NO 3 ) 2, fenoloftaleina, probówki, krystalizator, szczypce metalowe, nóż, bibuła filtracyjna. Uwaga! Metali, które w wyniku przeprowadzonych doświadczeń pozostały niezużyte nie wolno wyrzucać. Metale po oczyszczeniu (np. wypłukaniu w wodzie) należy zwrócić asystentowi lub wsypać do naczynia z którego zostały pobrane. 1. Reakcje metali z wodą. Ćwiczenie wykonać ostrożnie pod wyciągiem! Powierzchnię sodu oczyścić bezpośrednio przed reakcją i postępować z tym metalem bardzo ostrożnie przestrzegając bezwzględnie podanego poniżej przepisu. Przygotować metalowe szczypce, nóż, dwa kawałki bibuły filtracyjnej o wymiarach 20 na 20 cm, krystalizator z wodą destylowaną, fenoloftaleinę oraz słoik z sodem. Wyjąć z nafty za pomocą szczypiec kawałek metalicznego sodu. Osuszyć bibułą i umieścić na czystym kawałku bibuły. Nożem odkroić niewielki (φ 2-4 mm) fragment, zdjąć nożem warstwę tlenków i węglanów, wszystkie resztki wrzucić do słoja z naftą. Przygotowany czysty sód wrzucić do krystalizatora z wodą. Obserwować przebieg reakcji a po jej zakończeniu wprowadzić do krystalizatora kilka kropli fenoloftaleiny. Przygotować siedem probówek, do każdej wlać ~5 cm 3 wody destylowanej. Oczyścić powierzchnie pozostałych metali (Al, Cu, Fe, Mg, Pb, Sn, Zn) z warstwy tlenków. Warstwę tlenków można usunąć mechanicznie za pomocą papieru ściernego lub chemicznie przez zanurzanie w odpowiednim kwasie. Chemicznie należy oczyścić magnez, cynk i glin. Kilkucentymetrową wstążkę magnezową zanurzyć w 2 M HCl na kilka sekund, opłukać w wodzie destylowanej i użyć do reakcji. Tak samo oczyścić cynk. Glin oczyścić w 6 M HCl, nie spłukiwać go wodą, użyć natychmiast zanim utworzy się warstwa tlenkowa. Oczyszczone metale wrzucić po jednym do każdej probówki i obserwować zachodzące zmiany. Jeżeli reakcja nie zachodzi w temperaturze pokojowej, probówkę ogrzać do wrzenia. Dla metali, które nie reagują z wodą w temperaturze pokojowej przeprowadzić reakcję z wodorotlenkiem sodu wg punktu Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu. W tym celu przygotować siedem probówek zawierających ~ 3 cm 3 6 molowy roztwór NaOH oraz te metale, które nie reagowały z wodą w temperaturze pokojowej. Oczyszczone jak poprzednio (patrz p.1.) metale wrzucić do 6 molowego roztworu NaOH i obserwować przebieg reakcji.

7 3. Reakcje metali z kwasem solnym. Sposób postępowania jak w p.2. Zamiast 6 molowego NaOH użyć 6 molowy HCl. 4. Przeprowadzić reakcje metali z solami według schematu: 1. FeSO 4 + Sn 4. Pb(NO 3 ) 2 + Sn 2. SnCl 2 + Fe 5. Pb(NO 3 ) 2 + Cu 3. SnCl 2 + Pb 6. Cu(NO 3 ) 2 + Pb 5. Przeprowadzić reakcję roztwarzania miedzi w kwasie azotowym(v) o stężeniu 1:1. Opracowanie wyników: 1. Napisać równania reakcji przebiegających w czasie wykonywania ćwiczenia Na podstawie wykonanych doświadczeń uszeregować badane metale według malejącej aktywności. Otrzymany szereg porównać z szeregiem elektrochemicznym metali Ogniwa galwaniczne Odczynniki i przybory laboratoryjne: metale Cu, Fe, Pb, Sn, Zn, 0,1 molowe roztwory soli: SnCl 2, CuSO 4, FeSO 4, Pb(NO 3 ) 2, Zn(NO 3 ) 2, nasycony roztwór NaNO 3, agar-agar, probówki, papier ścierny, woltomierz. Sporządzić ogniwo galwaniczne złożone z półogniwa Cu 2+ Cu oraz półogniwa (0,1 mol/dm 3 ) Me 2+ Me, gdzie Me jest jednym z metali Cu, Fe, Pb, Sn, Zn badanym w ćwiczeniu 6.1. Przygotować roztwór elektrolitu do klucza elektrolitycznego. W tym celu do 0,6 g sproszkowanego agaru dodać 30 cm 3 wody i ogrzewać na łaźni wodnej aż do chwili, w której mieszanina staje się homogeniczna. Do gorącego roztworu dodać osiem kropli nasyconego roztworu NaNO 3 i pozostawić na łaźni wodnej do czasu, gdy półogniwo będzie gotowe. Przygotowana ilość roztworu wystarczy do sporządzenia półogniw. W celu sporządzenia półogniwa miedziowego (rys 1) rurkę z miękkiego szkła o długości 15 cm i średnicy 6 mm zwęzić na jednym końcu, a następnie oba końce obtopić. Zwężony koniec zanurzyć do gorącego roztworu agar - agaru, zawierającego rozpuszczony azotan sodu, tak aby ciecz wypełniała rurkę do wysokości ok. 0,5 cm. Po ostygnięciu agaru rurkę osadzić w korku gumowym, a następnie za pomocą wkraplacza napełnić 0,5 molowym CuSO 4. Do roztworu wprowadzić elektrodę miedzianą, osadzoną w małym krążku gumowym. Elektrodę tę stanowi cienki drut miedziany o długości 25 cm, oczyszczony papierem ściernym, z którego 10 cm

8 tworzy spiralę (nawinąć drut na cienki pręcik szklany) Rys.1. Półogniwo Cu 2+ Cu Rys.2. Ogniwo galwaniczne Do sporządzenia drugiego półogniwa, (0,1 M) Me 2+ Me, użyć metalu w formie blaszki lub pręta o długości 10 cm. Zmierzyć woltomierzem siłę elektromotoryczną sporządzonych ogniw. Po zakończeniu pomiarów użyte metale wyjąć z probówki, przemyć wodą i pozostawić w miejscu, z którego zostały pobrane. Opracowanie wyników: 1. Dla badanych ogniw podać równania reakcji przebiegających na elektrodach: dodatniej i ujemnej oraz równania reakcji sumarycznych. Obliczyć potencjał normalny E 0 dla poszczególnych metali na podstawie SEM zmierzonej dla wszystkich badanych ogniw (przyjąć potencjał normalny półogniwa Cu 2+ Cu równy + 0,34 V). Uszeregować metale stosowane jako elektrody według rosnącej wartości ich potencjałów normalnych. Obliczone wartości potencjałów normalnych dla poszczególnych metali porównać z wartościami tablicowymi. 2. Zaproponować inny, nie użyty w doświadczeniu, schemat ogniwa galwanicznego. Na schemacie zaznaczyć kierunek przepływu prądu w obwodzie zewnętrznym i ruch jonów w roztworze Reakcje redoksowe Wpływ odczynu środowiska na redukcję manganianu(vii) potasu, KMnO 4 Odczynniki: 0,02 molowy roztwór KMnO 4, 12 molowy roztwory H 2 SO 4 i NaOH, 0,05 molowy roztwór NaHSO 3 Do trzech probówek wprowadzić po pięć kropli 0,02 molowego roztworu manganianu(vii) potasu. Do pierwszej dodać pięć kropli 12 molowego roztworu H 2 SO 4, do drugiej - taką samą ilość wody, do trzeciej natomiast - pięć kropli 12 molowego roztworu NaOH. Do wszystkich probówek dodać po kropli 0,05 molowego roztworu NaHSO 3. Obserwować

9 zmiany zabarwienia roztworów zachodzące w probówkach. Następnie do trzeciej probówki (środowisko alkaliczne) dodać ostrożnie kilka kropli 12 molowego H 2 SO 4 i po wystąpieniu zmiany barwy roztworu dodać kilka kropli 12 molowego NaOH i probówkę ogrzać. Opracowanie wyników 1. Napisać równania reakcji redukcji manganianu(vii) potasu w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym oraz określić barwy związków manganu utworzonych w wyniku redukcji KMnO Wyjaśnić dlaczego jon MnO 4 ulega redukcji do jonów manganu na różnych stopniach utlenienia w zależności od ph roztworu Badanie właściwości redukujących aldehydów Odczynniki i przybory laboratoryjne: 0,5 molowy roztwór AgNO 3, 3 molowy roztwór NH 3 aq, metanal, probówki. Do czystej i starannie odtłuszczonej probówki wlać około 0,5 cm 3 0,5 molowego roztworu AgNO 3, a następnie dodać kroplami 3 molowy NH 3 aq aż do rozpuszczenia brunatnego osadu Ag 2 O. Do tak przygotowanego roztworu wlać około 1 cm 3 metanalu i ogrzać ostrożnie w płomieniu palnika. Obserwować zachodzące zmiany. Opracowanie wyników: 1. Napisać równania reakcji zachodzących w trakcie przeprowadzania doświadczenia. 2 Podać przykłady innych związków organicznych, które wykazują właściwości redukujące.

Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania

Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali Zadania Czym jest szereg elektrochemiczny metali? Szereg elektrochemiczny metali jest to zestawienie metali według wzrastających potencjałów normalnych. Wartości

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Badanie wypierania wodoru z wody za pomocą metali

Ćwiczenie 1. Badanie wypierania wodoru z wody za pomocą metali VII. Reakcje utlenienia i redukcji Zagadnienia Szereg napięciowy metali Przewidywanie przebiegu reakcji w oparciu o szereg napięciowy Stopnie utlenienie Utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja Reakcje

Bardziej szczegółowo

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki

Bardziej szczegółowo

Karta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne

Karta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne Karta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne I. Elektroda, półogniwo, ogniowo Elektroda przewodnik elektryczny (blaszka metalowa lub pręcik grafitowy) który ma być zanurzony w roztworze elektrolitu

Bardziej szczegółowo

Fragmenty Działu 8 z Tomu 1 PODSTAWY ELEKTROCHEMII

Fragmenty Działu 8 z Tomu 1 PODSTAWY ELEKTROCHEMII Fragmenty Działu 8 z Tomu 1 PODSTAWY ELEKTROCHEMII O G N I W A Zadanie 867 (2 pkt.) Wskaż procesy, jakie zachodzą podczas pracy ogniwa niklowo-srebrowego. Katoda Anoda Zadanie 868* (4 pkt.) W wodnym roztworze

Bardziej szczegółowo

Schemat ogniwa:... Równanie reakcji:...

Schemat ogniwa:... Równanie reakcji:... Zadanie 1. Wykorzystując dane z szeregu elektrochemicznego metali napisz schemat ogniwa, w którym elektroda cynkowa pełni rolę anody. Zapisz równanie reakcji zachodzącej w półogniwie cynkowym. Schemat

Bardziej szczegółowo

K, Na, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Sn, Pb, H, Cu, Ag, Hg, Pt, Au

K, Na, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Sn, Pb, H, Cu, Ag, Hg, Pt, Au WSTĘP DO ELEKTROCHEMII (opracowanie dr Katarzyna Makyła-Juzak Elektrochemia jest działem chemii fizycznej, który zajmuje się zarówno reakcjami chemicznymi stanowiącymi źródło prądu elektrycznego (ogniwa

Bardziej szczegółowo

Cel ogólny lekcji: Omówienie ogniwa jako źródła prądu oraz zapoznanie z budową ogniwa Daniella.

Cel ogólny lekcji: Omówienie ogniwa jako źródła prądu oraz zapoznanie z budową ogniwa Daniella. Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 9 listopada 2005r Temat lekcji: Ogniwa jako źródła prądu. Budowa ogniwa Daniella. Cel ogólny lekcji:

Bardziej szczegółowo

Reakcje redoks polegają na przenoszeniu (wymianie) elektronów pomiędzy atomami.

Reakcje redoks polegają na przenoszeniu (wymianie) elektronów pomiędzy atomami. Ćwiczenie nr 1: Reakcje redoks Autorki: Katarzyna Kazimierczuk, Anna Dołęga 1. WSTĘP Reakcje redoks polegają na przenoszeniu (wymianie) elektronów pomiędzy atomami. Utlenianie jest to utrata elektronów,

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 10. Szereg napięciowy metali

ĆWICZENIE 10. Szereg napięciowy metali ĆWICZENIE 10 Szereg napięciowy metali Szereg napięciowy metali (szereg elektrochemiczny, szereg aktywności metali) obrazuje tendencję metali do oddawania elektronów (ich zdolności redukujących) i tworzenia

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ

PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ PODZIAŁ KOROZJI ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM Korozja elektrochemiczna zachodzi w środowiskach wilgotnych, w wodzie i roztworach wodnych, w glebie, w wilgotnej atmosferze oraz

Bardziej szczegółowo

( liczba oddanych elektronów)

( liczba oddanych elektronów) Reakcje utleniania i redukcji (redoks) (Miareczkowanie manganometryczne) Spis treści 1 Wstęp 1.1 Definicje reakcji redoks 1.2 Przykłady reakcji redoks 1.2.1 Reakcje utleniania 1.2.2 Reakcje redukcji 1.3

Bardziej szczegółowo

Reakcje redoks polegają na przenoszeniu (wymianie) elektronów pomiędzy atomami.

Reakcje redoks polegają na przenoszeniu (wymianie) elektronów pomiędzy atomami. Ćwiczenie nr 1: Reakcje redoks Autorki: Katarzyna Kazimierczuk, Anna Dołęga 1. WSTĘP Reakcje redoks polegają na przenoszeniu (wymianie) elektronów pomiędzy atomami. Utlenianie jest to utrata elektronów,

Bardziej szczegółowo

wykład 6 elektorochemia

wykład 6 elektorochemia elektorochemia Ogniwa elektrochemiczne Ogniwo elektrochemiczne składa się z dwóch elektrod będących w kontakcie z elektrolitem, który może być roztworem, cieczą lub ciałem stałym. Elektrolit wraz z zanurzona

Bardziej szczegółowo

REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE

REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE 7 REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE CEL ĆWICZENIA Zapoznanie się z reakcjami redoks. Zakres obowiązującego materiału Chemia związków manganu. Ich właściwości red-ox. Pojęcie utleniania, redukcji oraz stopnia

Bardziej szczegółowo

10. OGNIWA GALWANICZNE

10. OGNIWA GALWANICZNE 10. OGNIWA GALWANICZNE Zagadnienia teoretyczne Teoria powstawania potencjału, czynniki wpływające na wielkość potencjału elektrod metalowych. Wzór Nernsta. Potencjał normalny elektrody, rodzaje elektrod

Bardziej szczegółowo

TŻ Wykład 9-10 I 2018

TŻ Wykład 9-10 I 2018 TŻ Wykład 9-10 I 2018 Witold Bekas SGGW Elementy elektrochemii Wiele metod analitycznych stosowanych w analityce żywnościowej wykorzystuje metody elektrochemiczne. Podział metod elektrochemicznych: Prąd

Bardziej szczegółowo

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH Ćwiczenie 1. Reakcja rozkładu KMnO 4 - suche! probówki w statywie - palnik gazowy - łuczywo - uchwyt na probówkę - krystaliczny KMnO 4 (manganian(vii) potasu) Do suchej probówki

Bardziej szczegółowo

Materiały do zajęć dokształcających z chemii nieorganicznej i fizycznej. Część V

Materiały do zajęć dokształcających z chemii nieorganicznej i fizycznej. Część V Materiały do zajęć dokształcających z chemii nieorganicznej i fizycznej Część V Wydział Chemii UAM Poznań 2011 POJĘCIA PODSTAWOWE Reakcjami utleniania i redukcji (oksydacyjno-redukcyjnymi) nazywamy reakcje,

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia 1

Podstawowe pojęcia 1 Tomasz Lubera Półogniwo Podstawowe pojęcia 1 układ złożony z min. dwóch faz pozostających ze sobą w kontakcie, w którym w wyniku zachodzących procesów utleniania lub redukcji ustala się stan równowagi,

Bardziej szczegółowo

ELEKTRODY i OGNIWA. Elektrody I rodzaju - elektrody odwracalne wzgl dem kationu; metal zanurzony w elektrolicie zawieraj cym jony tego metalu.

ELEKTRODY i OGNIWA. Elektrody I rodzaju - elektrody odwracalne wzgl dem kationu; metal zanurzony w elektrolicie zawieraj cym jony tego metalu. ELEKTRODY i OGNIWA Elektrody I rodzaju - elektrody odwracalne wzgl dem kationu; metal zanurzony w elektrolicie zawieraj cym jony tego metalu. Me z+ + z e Me Utl + z e Red RÓWNANIE NERNSTA Walther H. Nernst

Bardziej szczegółowo

REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI część II

REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI część II REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI część II WSTĘP TEORETYCZNY Istotą reakcji utleniania i redukcji jest przemieszczanie się elektronów od jednego substratu do drugiego. Przekazywanie elektronów może odbywać

Bardziej szczegółowo

10. OGNIWA GALWANICZNE

10. OGNIWA GALWANICZNE 10. OGNIWA GALWANICZNE Zagadnienia teoretyczne Teoria powstawania potencjału, czynniki wpływające na wielkość potencjału elektrod metalowych. Wzór Nernsta. Potencjał normalny elektrody, rodzaje elektrod

Bardziej szczegółowo

MA M + + A - K S, s M + + A - MA

MA M + + A - K S, s M + + A - MA ROZPUSZCZANIE OSADU MA M + + A - K S, s X + ; Y - M + ; A - H + L - (A - ; OH - ) jony obce jony wspólne protonowanie A - kompleksowanie M + STRĄCANIE OSADU M + + A - MA IS > K S czy się strąci? przy jakim

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. Przeprowadzono następujące doświadczenie: Wyjaśnij przebieg tego doświadczenia. Zadanie: 3. Zadanie: 4

Zadanie 2. Przeprowadzono następujące doświadczenie: Wyjaśnij przebieg tego doświadczenia. Zadanie: 3. Zadanie: 4 Zadanie: 1 Do niebieskiego, wodnego roztworu soli miedzi wrzucono żelazny gwóźdź i odstawiono na pewien czas. Opisz zmiany zachodzące w wyglądzie: roztworu żelaznego gwoździa Zadanie 2. Przeprowadzono

Bardziej szczegółowo

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks 1. Która z próbek o takich samych masach zawiera najwięcej

Bardziej szczegółowo

Pierwiastki bloku d w zadaniach maturalnych Zadanie 1. ( 3 pkt ) Zadanie 2. (4 pkt) Zadanie 3. (2 pkt) Zadanie 4. (2 pkt) Zadanie 5.

Pierwiastki bloku d w zadaniach maturalnych Zadanie 1. ( 3 pkt ) Zadanie 2. (4 pkt) Zadanie 3. (2 pkt) Zadanie 4. (2 pkt) Zadanie 5. Pierwiastki bloku d w zadaniach maturalnych Zadanie 1. (3 pkt) Uzupełnij podane równanie reakcji: dobierz odpowiednie środowisko oraz dobierz współczynniki, stosując metodę bilansu elektronowego. ClO 3

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik

Bardziej szczegółowo

2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI 2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Reakcje utleniania i redukcji zwane także procesami redoks charakteryzują się tym, że w czasie ich przebiegu następuje wymiana elektronowa między substratami reakcji. Oddawanie

Bardziej szczegółowo

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014 VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:

Bardziej szczegółowo

5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ

5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ 5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ Proces rozpuszczania trudno rozpuszczalnych elektrolitów można przedstawić ogólnie w postaci równania A m B n (stały) m A n+ + n B m-

Bardziej szczegółowo

Związki nieorganiczne

Związki nieorganiczne strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,

Bardziej szczegółowo

1. za pomocą pomiaru SEM (siła elektromotoryczna róŝnica potencjałów dwóch elektrod) i na podstawie wzoru wyznaczenie stęŝenia,

1. za pomocą pomiaru SEM (siła elektromotoryczna róŝnica potencjałów dwóch elektrod) i na podstawie wzoru wyznaczenie stęŝenia, Potencjometria Potencjometria instrumentalna metoda analityczna, wykorzystująca zaleŝność pomiędzy potencjałem elektrody wzorcowej, a aktywnością jonów lub cząstek w badanym roztworze (elektrody wskaźnikowej).

Bardziej szczegółowo

IV. Reakcje utleniania i redukcji. Metale i niemetale

IV. Reakcje utleniania i redukcji. Metale i niemetale IV-A Elektrochemia IV. Reakcje utleniania i redukcji. Metale i niemetale IV-A.1. Porównanie aktywności chemicznej metali IV-A.2. Ogniwo jako źródło prądu elektrycznego a) ogniwo Daniella b) ogniwo z produktów

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA

POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: KOROZJA I OCHRONA PRZED KOROZJĄ ĆWICZENIA LABORATORYJNE Temat ćwiczenia: OGNIWA GALWANICZNE Cel

Bardziej szczegółowo

Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki

Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki Według teorii Brönsteda-Lowrego kwasy to substancje, które w reakcjach chemicznych oddają protony, natomiast zasady to substancje, które protony przyłączają. Kwasy, które

Bardziej szczegółowo

MODUŁ. Elektrochemia

MODUŁ. Elektrochemia MODUŁ Warsztaty badawczo-naukowe: Elektrochemia 1. Zakładane efekty kształcenia modułu Poznanie podstawowych pojęć z zakresu elektrochemii takich jak: przewodnictwo, półogniwo (elektroda), ogniwo, elektroliza,

Bardziej szczegółowo

IV A. Reakcje utleniania i redukcji. Metale i niemetale

IV A. Reakcje utleniania i redukcji. Metale i niemetale IV A. Reakcje utleniania i redukcji. Metale i niemetale IV-A Elektrochemia IV-A.1. Porównanie aktywności chemicznej metali IV-A.2. Ogniwo jako źródło prądu elektrycznego a) ogniwo Daniella b) ogniwo z

Bardziej szczegółowo

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 ) Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,

Bardziej szczegółowo

Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Zadanie 726 (1 pkt.) V/2006/A1 Konfigurację elektronową atomu glinu w stanie podstawowym można przedstawić następująco: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia i reakcje redoks

Elektrochemia i reakcje redoks Do doświadczeń stosować suche szkło i sprzęt laboratoryjny. Po użyciu szkło i sprzęt laboratoryjny należy wstępnie opłukać, a po zakończonych eksperymentach dokładnie umyć (przy użyciu detergentów) i pozostawić

Bardziej szczegółowo

OGNIWA GALWANICZNE I SZREG NAPIĘCIOWY METALI ELEKTROCHEMIA

OGNIWA GALWANICZNE I SZREG NAPIĘCIOWY METALI ELEKTROCHEMIA 1 OGNIWA GALWANICZNE I SZREG NAPIĘCIOWY METALI ELEKTROCHEMIA PRZEMIANY CHEMICZNE POWODUJĄCE PRZEPŁYW PRĄDU ELEKTRYCZNEGO. PRZEMIANY CHEMICZNE WYWOŁANE PRZEPŁYWEM PRĄDU. 2 ELEKTROCHEMIA ELEKTROCHEMIA dział

Bardziej szczegółowo

XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt)

XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt) XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019 ETAP I 9.11.2018 r. Godz. 10.00-12.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. KOPKCh 27 Zadanie 1 (10 pkt) 1. W atomie glinu ( 1Al)

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.

Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. I. Gęstość propanu w warunkach normalnych wynosi II. Jeżeli stężenie procentowe nasyconego roztworu pewnej

Bardziej szczegółowo

Fragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH

Fragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH Fragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH Podstawy dysocjacji elektrolitycznej. Zadanie 485 (1 pkt.) V/2006/A2 Dysocjacja kwasu ortofosforowego(v) przebiega w roztworach wodnych trójstopniowo:

Bardziej szczegółowo

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU 5 UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU CEL ĆWICZENIA Poznanie zależności między chemicznymi właściwościami pierwiastków, a ich położeniem w układzie okresowym oraz korelacji

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a. Zadania

Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a. Zadania Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a Zadania I prawo Faraday a Masa substancji wydzielonej na elektrodach podczas elektrolizy jest proporcjonalna do natężenia prądu i czasu trwania elektrolizy q

Bardziej szczegółowo

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10

Bardziej szczegółowo

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH 1 REAKCJA CHEMICZNA: TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH REAKCJĄ CHEMICZNĄ NAZYWAMY PROCES, W WYNIKU KTÓREGO Z JEDNYCH SUBSTANCJI POWSTAJĄ NOWE (PRODUKTY) O INNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH NIŻ SUBSTANCJE WYJŚCIOWE (SUBSTRATY)

Bardziej szczegółowo

Dysocjacja elektrolityczna, przewodność elektryczna roztworów

Dysocjacja elektrolityczna, przewodność elektryczna roztworów tester woda destylowana tester Ćwiczenie 1a woda wodociągowa tester 5% roztwór cukru tester 0,1 M HCl tester 0,1 M CH 3 COOH tester 0,1 M tester 0,1 M NH 4 OH tester 0,1 M NaCl Dysocjacja elektrolityczna,

Bardziej szczegółowo

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych.

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych. SPRAWOZDANIE: REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH ANIONÓW. Imię Nazwisko Klasa Data Uwagi prowadzącego 1.Wykrywanie obecności jonu chlorkowego Cl - : Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą

Bardziej szczegółowo

Wrocław dn. 22 listopada 2005 roku. Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych.

Wrocław dn. 22 listopada 2005 roku. Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych. Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 22 listopada 2005 roku Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych. Cel ogólny lekcji: Wprowadzenie pojęcia

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII Arkusz II czas pracy 120 minut Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron. Ewentualny

Bardziej szczegółowo

Wykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej

Wykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej Wykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej Część VI ELEMENTY ELEKTOCHEMII Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Prof. dr hab. n.chem. Piotr

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:

HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco: HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące

Bardziej szczegółowo

Nazwy pierwiastków: ...

Nazwy pierwiastków: ... Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E 6. Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach

Ć W I C Z E N I E 6. Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach HYDROMETALURGIA METALI NIEŻELAZNYCH 1 Ć W I C Z E N I E 6 Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach WPROWADZENIE ażdej elektrodzie, na której przebiega reakcja elektrochemiczna typu: x Ox + ze y Red (6.1)

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.

Bardziej szczegółowo

PRAKTIKUM Z CHEMII OGÓLNEJ

PRAKTIKUM Z CHEMII OGÓLNEJ PRAKTIKUM Z CHEMII OGÓLNEJ Dwiczenia laboratoryjne dla studentów I roku kierunku Zastosowania fizyki w biologii i medycynie Biofizyka molekularna Projektowanie molekularne i bioinformatyka Optyka okularowa

Bardziej szczegółowo

(1) Przewodnictwo roztworów elektrolitów

(1) Przewodnictwo roztworów elektrolitów (1) Przewodnictwo roztworów elektrolitów 1. Naczyńko konduktometryczne napełnione 0,1 mol. dm -3 roztworem KCl w temp. 298 K ma opór 420 Ω. Przewodnictwo właściwe 0,1 mol. dm -3 roztworu KCl w tej temp.

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia. Reakcje redoks (utlenienia-redukcji) Stopień utlenienia

Elektrochemia. Reakcje redoks (utlenienia-redukcji) Stopień utlenienia --6. Reakcje redoks (reakcje utlenienia-redukcji) - stopień utlenienia - bilansowanie równań reakcji. Ogniwa (galwaniczne) - elektrody (półogniwa) lektrochemia - schemat (zapis) ogniwa - siła elektromotoryczna

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro

Bardziej szczegółowo

Problemy do samodzielnego rozwiązania

Problemy do samodzielnego rozwiązania Problemy do samodzielnego rozwiązania 1. Napisz równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej, uwzględniając w zapisie czy jest to dysocjacja mocnego elektrolitu, słabego elektrolitu, czy też dysocjacja

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Miejsce na naklejkę z kodem ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA POZIOM PODSTAWOWY LISTOPAD ROK 2009 Instrukcja dla zdającego Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 9 stron

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja wybranych kationów i anionów

Identyfikacja wybranych kationów i anionów Identyfikacja wybranych kationów i anionów ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ NIE ZATYKAĆ PROBÓWKI PALCEM Zadanie 1 Celem zadania jest wykrycie jonów Ca 2+ a. Próba z jonami C 2 O 4 ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ

Bardziej szczegółowo

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Kuratorium Oświaty w Lublinie.. Imię i nazwisko ucznia Pełna nazwa szkoły Liczba punktów ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Instrukcja dla ucznia

Bardziej szczegółowo

BIOTECHNOLOGIA. Materiały do ćwiczeń rachunkowych z chemii fizycznej kinetyka chemiczna, 2014/15

BIOTECHNOLOGIA. Materiały do ćwiczeń rachunkowych z chemii fizycznej kinetyka chemiczna, 2014/15 Zadanie 1. BIOTECHNOLOGIA Materiały do ćwiczeń rachunkowych z chemii fizycznej kinetyka chemiczna, 014/15 W temperaturze 18 o C oporność naczyńka do pomiaru przewodności napełnionego 0,0 M wodnym roztworem

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. [2 pkt.] Podaj symbole dwóch kationów i dwóch anionów, dobierając wszystkie jony tak, aby zawierały taką samą liczbę elektronów.

Zadanie 2. [2 pkt.] Podaj symbole dwóch kationów i dwóch anionów, dobierając wszystkie jony tak, aby zawierały taką samą liczbę elektronów. 2 Zadanie 1. [1 pkt] Pewien pierwiastek X tworzy cząsteczki X 2. Stwierdzono, że cząsteczki te mogą mieć różne masy cząsteczkowe. Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki o tym samym wzorze mogą mieć różne masy cząsteczkowe.

Bardziej szczegółowo

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:...

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:... Zadanie: 1 Spaliny wydostające się z rur wydechowych samochodów zawierają znaczne ilości tlenku węgla(ii) i tlenku azotu(ii). Gazy te są bardzo toksyczne i dlatego w aktualnie produkowanych samochodach

Bardziej szczegółowo

Reakcje utleniania i redukcji

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje utleniania i redukcji Stopień utlenienia Stopniem utlenienia pierwiastka, wchodzącego w skład określonej substancji, nazywamy liczbę dodatnich lub ujemnych ładunków elementarnych, jakie przypisalibyśmy

Bardziej szczegółowo

Pierwiastki bloku d. Zadanie 1.

Pierwiastki bloku d. Zadanie 1. Zadanie 1. Zapisz równania reakcji tlenków chromu (II), (III), (VI) z kwasem solnym i zasadą sodową lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. Określ charakter chemiczny tlenków. Charakter chemiczny tlenków:

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Konkurs Wiedzy Chemicznej dla uczniów klas maturalnych organizowany przez ZDCh UJ Etap I, zadania

Wojewódzki Konkurs Wiedzy Chemicznej dla uczniów klas maturalnych organizowany przez ZDCh UJ Etap I, zadania Zadanie I. [16 punktów] W zadaniach od 1 5 jedna odpowiedź jest poprawna. Zad. 1. Który z podanych pierwiastków ma najniższą pierwszą energię jonizacji (czyli minimalną energię potrzebną do oderwania elektronu

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Chemia Poziom rozszerzony Listopad 01 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu

Bardziej szczegółowo

II. Szybkość reakcji chemicznych

II. Szybkość reakcji chemicznych II. Szybkość reakcji chemicznych II-1. Wpływ rodzaju substancji na szybkość reakcji II-2. Wpływ stężenia substratu na szybkość reakcji II-3. Wpływ temperatury na szybkość reakcji II-4. Wpływ rozdrobnienia

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW.

ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW. ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW. Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Tytuł: Reakcja kwasu i wodorotlenku. Powstawanie soli dobrze rozpuszczalnej. Roztwory: HCl, NaOH; fenoloftaleina Probówka, łapa drewniana, palnik, pipeta Do probówki nalewamy ok. 3cm 3 wodorotlenku sodu

Bardziej szczegółowo

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO 2006

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO 2006 MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO 006 Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Poprawne rozwiązania

Bardziej szczegółowo

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016 III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem

Bardziej szczegółowo

VII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015

VII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 II Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 ETAP I 12.11.2014 r. Godz. 10.00-12.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Który z podanych zestawów zawiera wyłącznie

Bardziej szczegółowo

Fe +III. Fe +II. elektroda powierzchnia metalu (lub innego przewodnika), na której zachodzi reakcja wymiany ładunku (utleniania, bądź redukcji)

Fe +III. Fe +II. elektroda powierzchnia metalu (lub innego przewodnika), na której zachodzi reakcja wymiany ładunku (utleniania, bądź redukcji) Elektrochemia przedmiotem badań są m.in. procesy chemiczne towarzyszące przepływowi prądu elektrycznego przez elektrolit, którym są stopy i roztwory związków chemicznych zdolnych do dysocjacji elektrolitycznej

Bardziej szczegółowo

Reakcje utleniania i redukcji. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego

Reakcje utleniania i redukcji. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Reakcje utleniania i redukcji Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Utlenianie i redukcja Utlenianiem nazywamy wszystkie procesy chemiczne, w których atomy lub jony tracą elektrony.

Bardziej szczegółowo

wodny roztwór chlorku cyny (SnCl 2 ) stężony kwas solny (HCl), dwie elektrody: pręcik cynowy i gwóźdź stalowy, źródło prądu stałego (zasilacz).

wodny roztwór chlorku cyny (SnCl 2 ) stężony kwas solny (HCl), dwie elektrody: pręcik cynowy i gwóźdź stalowy, źródło prądu stałego (zasilacz). 21.03.2018 Do doświadczenia użyto: wodny roztwór chlorku cyny (SnCl 2 ) stężony kwas solny (HCl), dwie elektrody: pręcik cynowy i gwóźdź stalowy, źródło prądu stałego (zasilacz). Do naczynia wlano roztwór

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O

Zadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,

Bardziej szczegółowo

Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli. Ćwiczenie 1. Reakcja otrzymywania wodorotlenku sodu

Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli. Ćwiczenie 1. Reakcja otrzymywania wodorotlenku sodu V. Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli Zagadnienia Kwasy i metody ich otrzymywania Wodorotlenki i metody ich otrzymywania Sole i metody ich otrzymywania

Bardziej szczegółowo

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to...

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to... Karta pracy nr 73 Budowa i nazwy soli. 1. Porównaj wzory sumaryczne soli. FeCl 2 Al(NO 3 ) 3 K 2 CO 3 Cu 3 (PO 4 ) 2 K 2 SO 4 Ca(NO 3 ) 2 CaCO 3 KNO 3 PbSO 4 AlCl 3 Fe 2 (CO 3 ) 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 AlPO 4

Bardziej szczegółowo

ETAP II Zadanie laboratoryjne. Wykorzystanie roztwarzania metali w analizie jakościowej

ETAP II Zadanie laboratoryjne. Wykorzystanie roztwarzania metali w analizie jakościowej ETAP II 30.0.06 Zadanie laboratoryjne Wykorzystanie roztwarzania metali w analizie jakościowej W probówkach opisanych numerami - znajdują się wodne roztwory zawierające substancje nieorganiczne podane

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH ANIONÓW.

Instrukcja do ćwiczenia WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH ANIONÓW. Instrukcja do ćwiczenia WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH ANIONÓW. CHEMIA ANIONÓW W ROZTWORACH WODNYCH Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami chemicznymi wybranych anionów pierwiastków I oraz II okresu

Bardziej szczegółowo

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:

HYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco: HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące

Bardziej szczegółowo

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego 16 SOLE KWASU WĘGLOWEGO CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego Zakres obowiązującego materiału Węgiel i pierwiastki 14 grupy układu okresowego, ich związki

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali

Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, wykresy E-pH. Wprowadzenie Główną przyczyną zniszczeń materiałów metalicznych

Bardziej szczegółowo

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH Opracowanie: dr inż Krystyna Moskwa, dr hab. Barbara Stypuła, mgr Agnieszka Tąta Reakcje chemiczne to procesy, w czasie których substancje ulegają przemianom, prowadzącym do powstawania

Bardziej szczegółowo

OTRZYMYWANIE I WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW KOMPLEKSOWYCH

OTRZYMYWANIE I WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW KOMPLEKSOWYCH Ćwiczenie 3 semestr 2 OTRZYMYWANIE I WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW KOMPLEKSOWYCH Obowiązujące zagadnienia: Chemia koordynacyjna - budowa strukturalna i nazewnictwo prostych związków kompleksowych, atom centralny,

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 2 Zbadano odczyn wodnych roztworów następujących soli: I chlorku baru II octanu amonu III siarczku sodu

Zadanie: 2 Zbadano odczyn wodnych roztworów następujących soli: I chlorku baru II octanu amonu III siarczku sodu Zadanie: 1 Sporządzono dwa wodne roztwory soli: siarczanu (VI) sodu i azotanu (III) sodu Który z wyżej wymienionych roztworów soli nie będzie miał odczynu obojętnego? Uzasadnij odpowiedź i napisz równanie

Bardziej szczegółowo

W tej reakcji stopień utleniania żelaza wzrasta od 0 do III. Odwrotnie tlen zmniejszył stopień utlenienia z 0 na II.

W tej reakcji stopień utleniania żelaza wzrasta od 0 do III. Odwrotnie tlen zmniejszył stopień utlenienia z 0 na II. 8 Utlenianie i redukcja Początkowo termin utlenianie odnosił się do reakcji pierwiastków lub związków chemicznych z tlenem, a termin redukcja stosowano do określenia usunięcia tlenu ze związku. Później,

Bardziej szczegółowo

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna.

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna. Doświadczenie 1 Tytuł: Badanie właściwości sodu Odczynnik: Sód metaliczny Szkiełko zegarkowe Metal lekki o srebrzystej barwie Ma metaliczny połysk Jest bardzo miękki, można kroić go nożem Inne właściwości

Bardziej szczegółowo