Jednostka dydaktyczna 3: Pomoc w karmieniu

Transkrypt

1 Jednostka dydaktyczna 3: Pomoc w karmieniu W tej jednostce dydaktycznej dowiesz się jak pomóc osobie niepełnosprawnej w jedeniu, piciu w sposób efektywny i bezpieczny. WAŻNE: Problemy z przełykaniem nie zawsze są oczywiste, dlatego musisz wziąć pod uwagę następujące sygnały i symptomy wskazujące, że pacjent nie przełyka prawidłowo: o Trudności w przełykaniu śliny o Kaszel podczas lub po przełknięciu o Paraliż lub obniżenie wrażliwości o Trudności z utrzymaniem lub poruszaniem jedzenia w ustach o Bardzo wolny process żucia o Pozostałości jedzenia w ustach po przełknięciu o Uderzenia gorąca podczas jedzenia o Zmiany w głosie o Wydostawanie się jedzenia przez nos o Utrata apetytu, zmiany wagi. 3.1 Diet a Jeśli lekarz zapisał specjalną dietę dla pacjenta, którym się opiekujesz, musisz jej przestrzegać. Jeśli pacjent nie jest na diecie, zaleca się skomponowanie diety zróżnicowanej (proteiny, witaminy, węglowodany, minerały i tłuszcze). Należy regularnie ważyć pacjenta. Jeśli stale traci na wadze lub zbytnio przybiera na wadze, należy zgłosić się do lekarza. Jeśli pacjent nie może przelykać jedzenia, można używać sondy przez nos lub bezpośrednio do żołądka. Jedynie osoba z odpowiednim wykształceniem może założyc sondę pacjentowi. 28

2 BARDZO WAŻNE: Specjalne środki ostrożności dotyczące sondy: Powinieneś zwrócić uwagę czy sonda jest właściwie umieszczona. Sonda powinna być czyszczona codziennie wodą (lub roztworem soli) przy użyciu gazy. Sonda powinna zostać usunięta jeśli zauważysz podrażenienie na skórze. Mimo że pacjent jest karmiony przez sondę, należy mu czyścić zęby. Nos należy czyścić używając wacika. KILKA ZALECEŃ: Pacjent powinien pić 1-2 litry wody dziennie (trzy lub cztery razy dziennie). Należy unikać alkoholu i kawy. Powinien zażywać suplementy diety zakwaszające mocz zapobiegające infekcjom i rozwojowi bakterii. Picie soków cytrusowych (pomarańczowego, cytrynowego, grejpfrutowego) powinno zostać ograniczone ze względu na wzmożony rozwój bakterii. 29

3 3.2 Jedzenia Pozycje Najlepszą pozycją podczas jedzenia jest pozycja siedząca, głowa prosta, prosty tułów i dobre oparcie. Jeśli pacjent jest leżący, powinien zostać posadzony pod kątem 60º/80º Zwróć uwagę czy pacjent znajduje się w pozycji zaleconej przez terapeutę. Talerz powinien znajdować się przed pacjentem. Opiekun musi siedzieć przed pacjentem na tej samej wysokości lub lekko poniżej poziomu wzroku pacjenta. W czasie połykania zaleca się lekkie pochylenie głowy do przodu. Jeśli głowa jest niestabilna, opiekun powinien położyć rękę na czole pacjenta w celu stabilizacji i podparcia. Nie zaleca się jedzenia w kołnierzu ortopedycznym. Należy zlikwidować elementy rozpraszające np. telewizję. KILKA RAD: Niektóre leki zmniejszają reakcje alergiczne, występujące podczas jedzenia. Nie należy jeść podczas występowania ich efektów ubocznych.. Leki i jedzenie nie powinny być mieszane bez konsultacji z lekarzem, ze względu na możliwą modyfikację działania leku oraz zmianę smaku jedzenia. STARAJ SIĘ UNIKAĆ: Bardzo twardych pokarmów Suszonych owoców. Mąki, makaronu, chleba, puree, ponieważ łatwo przyklejają się do podniebienia. Aby je spożywać muszą być mocno zwilżone. Bardzo gorącego jedzenia. 30

4 Techniki wykonywania czynności: Co należy wziąć pod uwagę: Na proces przełykania składają się następujące elementy: 1º Wdech 2º Przytrzymanie powietrza 3º Przełknięcie 4º Wydech Pokarm musi być przeżuwany krok po kroku z zamkniętymi ustami. Osoba niepełnosprawna nie powinna przełykać dopóki nie przeżuje każdego kawałka jedzenia. Pokarm należy wkładać do ust małymi kawałkami. Opiekun może sprawdzić czy w ustach pacjenta nie zostały resztki jedzenia przed podaniem pacjentowi następnej porcji. Smak: Mocne lub kwaśne smaki stymulują połykanie. Objętość: pokrój jedzenie na małe porcje, nie nakładaj pełnej łyżki. Upewnij się, że pokarm wygląda apetycznie. Niektórzy pacjenci są pozbawieni zmysłu powonienia lub produkują małe ilości śliny. Konsystencja: Pokarm musi być jednolity. Nie mieszaj twardego pokarmu z płynami (unikaj pomarańczy, zup, winogron). Najłatwiej jest połykać pokarm półpłynny. (kremy, purée, galaretka). Unikaj pokarmów klejących np. miodu i skondensowanego mleka. Nie podawaj jedzenia kruszącego np. ciastek, ciast. 3.3 Picie Techniki wykonywania czynności : Nalezy połykać małymi łyczkami, a podczas przełykania pochylić głowę do przodu i nie podnosić jej aż płyn nie zostanie całkowicie połknięty. W tej pozycji pacjent uniknie zadławienia. Podczas picia większych ilości na raz, należy skoncentrować się na procesie picia i nigdy nie odchylać głowy do tyłu, ponieważ istnieje wtedy ryzyko zadławienia. 31

5 3.4 Dostępne narzędzia pomocnicze Podczas jedzenia i picia, osoba niepełnosprawna może napotkać różne trudności. Na szczęście istnieje szereg narzędzi pomocniczych ułatwiających wykonywanie tej czynności wygodniej i w sposób bardziej niezależny. W przypadku osłabienia lub ograniczonej sprawności ramion i rąk Możesz używać sztućców z grubszą, dłuższą rączką i/lub większym kątem. Szklanki muszą być jasne. Zaleca się korzystanie ze szklanek z wycięciem na nos dzięki czemu nie potrzeba wysoko podnosić ręki podczas picia, szklanki z uszkiem, dzięki czemu łatwiej je podnieść, itp. KILKA RAD: Jeśli niesprawność jest większa a pacjent nie może utrzymać sztućców, używaj sztućców z welurowymi paskami, którymi owijasz rączkę. 32

6 Podczas problemów z koordynacją Postaraj się ustabilizować pacjenta. Zaleca się ustabilizowanie górnych kończyn przystawiając łokcie do tułowia i opierając je o stół. Ustabilizuj talerz, szklankę, itp. używając niepoślizgowych nakryć do stołu. Talerze z krawędzią są bardzo przydatne, ponieważ uniemożliwiają wypadanie jedzenia. Ciężkie sztućce (powyżej 150 gr.) zwiększają stabilność. Jeśli dłonie pacjenta bardzo się trzesą, zaleca się używanie łyżek z miękkimi brzegami, aby chronić zęby. WAŻNE: UNIKAJ używania ostrich narzędzi takich jak nóż i, czasami także, widelec. Zaleca się wyeliminowanie lub zredukowanie elementów rozpraszających, takich jak telewizja, radio, rozmowy. Meble powinny być tak ustawione, aby pacjent mógł siedzieć naprzeciw jedzenia w wyprostowanej i zbalansowanej pozycji. Zaleca się uzywanie krzeseł z wysokim i wygodnym oparciem. Opiekun musi zawsze nadzorować process jedzenia, jeśli pacjent jest samodzielny. 33