SPIS TREŚCI CZĘSC PIERWSZA GRECKIE PARADYGMATY

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI OD SPOTKANIA DO OBECNOŚCI (WSTĘP) 15 Wyjaśnienie i uzasadnienie tematu 15 Obecność 15 Metafizyka 17 Relacje osobowe 18 Stan badań 18 Metoda badań 21 Struktura książki 22 Cel pracy 25 CZĘSC PIERWSZA GRECKIE PARADYGMATY SOKRATES: DUCHOWOŚĆ PRZYJAŹNI 33 Kwestia sokratyczna" a koncepcja przyjaźni 33 Odróżnienie przyjaźni (cpiam) od miłości erotycznej (epœç) 35 Duchowy charakter przyjaźni 36 Etyka przyjaźni 39 Istota przyjaźni 40 PLATON: MISTYKA MIŁOŚCI I PRZYJAŹNI 44 Lizys - odróżnienie miłości od przyjaźni 45 Eros jako zadurzenie i polowanie na kochanka 46 Poszukiwanie przyczyny przyjaźni 49 Wzajemność jako przyczyna przyjaźni 49 Podobieństwo j ako przyczyna przyjaźni 51 Przyjaźń jako przyciąganie się przeciwieństw 54 Pokrewieństwo jako przyczyna przyjaźni 55 npcotov cpi'aov - Proton philon 56 Pomiędzy dobrem a złem. Pragnienie dobra jako przyczyna miłości i przyjaźni 60

2 8 Spis treści Analiza dialogu Lizys kluczem do zrozumienia Platońskiej koncepcji miłości i przyjaźni? 62 Władysław Witwicki: zabawa" słowami w celu wykazania bezużyteczności poezji w poszukiwaniach prawdy 63 Werner Jaeger: itpœ-tov cpiaov ostateczną przyczyna miłości i przyjaźni 63 Giovanni Reale: miłość i przyjaźń między ludźmi drogą do idei Dobra 64 Robert Zaborowski: czteroelementowy model przyjaźni 65 Uczta - różne odcienie miłości 67 Miłość jako przyczyna dobra (Fajdros) 68 Miłość dobra i miłość zła (Pauzaniasz) 68 Miłość jako proces fizjologiczny (Eriksimachos) 70 Miłość j ako tęsknota do nieobecnego dobra (Ary stofanes) 71 Miłość jako coś najlepszego (Agaton) 71 Odkrycie braku jako przyczyny miłości (Sokrates) 73 Dobro j ako przedmiot miłości (Diotyma) 74 Poziomy miłości 77 Fajdros - trzy wymiary miłości: antropologiczny, kosmologiczny i eschatologiczny 79 Antropologiczny aspekt miłości 80 Kosmologiczny aspekt miłości 81 Poziomy miłości 82 Odmiany miłości 83 Eschatologiczny aspekt miłości 85 ARYSTOTELES: ETYKA PRZYJAŹNI 89 Różnorodność interpretacji 89 Problematyka terminologiczna 91 Relacja między miłościąepœç aprzyjaźniącpilia 94 Istota miłości i przyjaźni 97 Etyka miłości i przyjaźni 98 Przyjaźń i uczucia 100 Podział przyjaźni 104 Amicitia honestis 105 Amicita delectabilis 108 Amicitia utilis 108 Problem miłości własnej 110 Społeczne aspekty przyjaźni 111 Miłość małżeńska i rodzinna 116

3 Spis treści 9 CZĘŚĆ DRUGA PRYZMATY I POGRANICZA MAREK TULIUSZ CYCERON: FILOZOFIA PRZYJAŹNI 129 Istota przyjaźni 131 Problematyka terminologiczna 131 Definicja przyjaźni 134 Przyczyny przyjaźni 137 Cechy przyjaźni 140 Granice przyjaźni 142 PISMO ŚWIĘTE: CHRZEŚCIJAŃSKA WIZJA MIŁOŚCI I PRZYJAŹNI 150 Stary Testament 151 Pożądanie uczuciowe i współżycie fizyczne 151 Relacja przekraczająca czysto fizyczną miłość i pożądanie seksualne Miłość do członków rodziny 154 Miłość przyjaciół 155 Miłość przełożonych 158 Przykazanie miłości bliźnich (swoich) 158 Przykazanie miłości przybyszów 159 Miłość do Boga 159 Miłość Boga 160 Nowy Testament 161 Przykazanie miłości w Ewangeliach synoptycznych 162 Miłość jako całkowite oddanie się Bogu 164 Koncepcja miłości św. Pawła Apostoła 165 Komentarz Tomasza z Akwinu 167 Komentarz Mieczysława Gogacza 170 Koncepcja miłości św. Jana Ewangelisty 173 AURELIUSZ AUGUSTYN: TEOLOGIA MIŁOŚCI I PRZYJAŹNI 182 Powszechność miłości 183 Kilka uwag terminologicznych 186 Milość-caritas 188 Przyjaźń jako dar Boga 195 Zgoda w sprawach Bożych 196 Bóg źródłem przyjaźni 197 Mądrość i filozofia 198 Zgoda w sprawach ludzkich 200 Zgoda społeczna 202

4 Ш Spis treści Miłość i życzliwość 203 Sprawiedliwość przyjaźni 204 CZĘŚĆ TRZECIA ŚREDNIOWIECZNE PREDYLEKCJE BERNARD Z CLAIRVAUX: MISTYKA MIŁOŚCI BOŻEJ 213 Bernarda mistyka miłości jako szczytowa postać teologii monastycznej XII w 215 Koncepcja miłości w pismach św. Bernarda 219 Miłość jako lex Dei 222 Bóg jako jedyny przedmiot godny miłości 224 Trzy rodzaje miłości 229 Cztery stopnie miłości 232 Nagroda za bezinteresowną miłość Boga 236 AELRED Z RIEVAULX: PRZYJAŹŃ DUCHOWA 244 Istota przyjaźni 246 Definicja przyjaźni 246 Przyjaźń jako postać miłości 247 Przyjaźń j ako relacja 249 Składniki przyjaźni 249 Przyczyna przyjaźni 249 Równość w przyjaźni 250 Warunki przyjaźni 250 Skutki przyjaźni 251 Odmiany przyjaźni 251 Przyjaźń cielesna 252 Przyjaźń światowa 252 Przyjaźń duchowa 252 Pocałunek cielesny 253 Pocałunek duchowy 253 Pocałunek mistyczny 254 Realizacja prawdziwej przyjaźni 254 Nawiązanie przyjaźni 254 Wypróbowywanie przyjaciół 255 Granice przyjaźni 256 Rozwiązanie przyjaźni 257

5 Spis treści 11 TOMASZ Z AKWINU: TEORIA MIŁOŚCI 260 Podstawowe ustalenia terminologiczne 260 Definicja miłości 265 Poziomy" pożądania i postacie miłości 267 Miłość naturalna" 270 Miłość na poziomie uczuć 271 Określenie uczuć 271 Klasyfikacja uczuć 273 Uczucie miłości 277 Etyka i pedagogika uczuć 277 Miłość-dilectio 279 Przyczyny miłości 281 Dobro (bonum) 281 Ujęcie poznawcze dobra (apprehensio boni) 285 Podobieństwo (similitudo) 288 Bezpośrednie (formalne) przejawy miłości 291 Główne (materialne) skutki miłości 294 Jedność (unio) 294 Przylgnięcie (mutua inhaesio) 296 Zachwyt (extasis) 299 Zazdrość (zelus) 301 Wzmocnienie i ulepszenie jako skutek miłości 303 Miłość j ako przyczyna działań 305 Przyjaźń 307 Miłość-carżte 313 Skutki miłości-cante 319 Radość (gaudium) 319 Pokój (pax) 320 Zgoda (concordid) 322 Czynienie dobra (benefacientia) 322 Bratnie upomnienie (correctio fraterna) 323 Wady zwalczające miłość 324 Miłosierdzie (misericordia) 326 Związek miłości, mądrości i pokoju 332 Kontemplacja jako ukoronowanie miłości i mądrości 333

6 12 Spis treści CZĘŚĆ CZWARTA FILOZOFIA SPOTKANIA I OBECNOŚCI FRANCISZEK SAWICKI: FILOZOFIA MIŁOŚCI 343 Istota miłości 344 Eros i agape 346 Postacie miłości 348 Miłość człowieka do Boga 351 Logos i eros - stosunek miłości i poznania 352 Rola miłości w życiu człowieka 353 Moralna wartość miłości 356 CLIVE STAPLES LEWIS: WIELOBARWNOŚĆ MIŁOŚCI 359 Pierwiastki miłości 360 Miłość-potrzeba 360 Miłość-dar 361 Miłość-upodobanie 362 Dwa kształty miłości, których przedmiotem nie jest osoba 363 Miłość przyrody 364 Miłość ojczyzny 364 Postacie miłości 365 Przywiązanie 365 Przyjaźń 368 Eros 370 Caritas 371 JOSEF PIEPER: MIŁOŚĆ JAKO AFIRMACJA ISTNIENIA 376 Problemy terminologiczne 377 Istota miłości jako aktu woli 379 Moralny aspekt miłości 383 Odmiany miłości 387 FELIKS WOJCIECH BEDNARSKI: MIŁOŚĆ W UJĘCIU TOMISTYCZNYM 3 91 Ujęcie istoty miłości 392 Definicja miłości 392 Źródła miłości 393 Owoce miłości 394 Podziały miłości 395 Ze względu na podmiot 396 Ze względu na przedmiot formalny 397

7 Spis treści 13 Ze względu na sposób odnoszenia się podmiotu do przedmiotu 398 Ze względu na jedność (intensywność więzi) 399 Miłość płciowa 403 Przyjaźń 405 Etyczna wartość miłości 409 KAROL WOJTYŁA: KONCEPCJA MIŁOŚCI ODPOWIEDZIALNEJ Metafizyczny aspekt miłości 412 Miłość jako upodobanie {amor complacentiae) 413 Miłość j ako pożądanie (amor concupiscentiae) 416 Miłość jako życzliwość (amor benevolentiae) 417 Psychologiczny aspekt miłości 426 Etyczny aspekt miłości 432 MIECZYSŁAW GOGACZ: TEORIA RELACJI OSOBOWYCH 438 Istnieniowe relacje osobowe 439 Istnieniowa relacja miłości 443 Osobowa relacja wiary 453 Osobowa relacja nadziei 459 Humanizm i religia 460 Trwanie relacji osobowych jako wartość 463 Uwagi R. Kalki i W. Kubiaka do ujęć M. Gogacza 465 Problem relacji istnieniowych 465 Problem relacji osobowych 468 Problem relacji do siebie samego 473 Problem piękna i kontemplacji 475 Dopowiedzenia J. Wójcika i K. Wojcieszka do ujęć M. Gogacza 478 Poznanie niewyraźne jako przyczyna miłości 478 Problematyka rozpaczy i acedii 483 Niektóre konsekwencje teorii relacji osobowych 486 Wiara jako prawdomówność i zaufanie 486 Zagadnienie aktu wiary 487 Związek osobowej relacji wiary z kategorialną relacją poznania 487 Nadzieja jako życzliwość i otwartość oraz jej związek z postępowaniem Obecność jako skutek trwania relacji osobowych 490 Odróżnienie spotkania od obecności 490 Relacje osobowe jako postacie obecności 491 JEDNOŚĆ DOŚWIADCZENIA I WIELOŚĆ JĘZYKÓW (ZAKOŃCZENIE) 495