Magnificencjo Rektorze, Wysoki Senacie, Szanowna Pani Profesor, Szanowni zebrani!

Transkrypt

1 Magnificencjo Rektorze, Wysoki Senacie, Szanowna Pani Profesor, Szanowni zebrani! Motywacją do zaszczytnego wyróżnienia, jakim jest nadanie dzisiaj doktoratu honoris causa Pani Profesor Danucie Hübner, jest zarówno znaczący dorobek naukowy, jak i wybitne zasługi dla państwa polskiego oraz chwalebnej służby międzynarodowej. Tytuł ten należy się Pani Profesor Danucie Hübner przede wszystkim za Jej wkład w rozwój polskiej nauki ekonomii. Do pracy naukowej przystąpiła wkrótce po zakończeniu studiów w Szkole Głównej Handlowej (dawna SGPiS) w 1971 roku. Już po trzech latach obroniła doktorat z ekonomii, a w 1980 roku uzyskała habilitację z handlu zagranicznego na macierzystej uczelni. Karierę naukową i nauczyciela akademickiego ukoronowało nadanie Jej tytułu naukowego profesora nauk ekonomicznych w 1992 roku. Profesor Danuta Hübner jest wybitnym znawcą szeroko pojętej ekonomii rozwoju (development economics) i powiązanej z nią polityki ekonomicznej. Obszarem Jej szczególnego zainteresowania są międzynarodowe uwarunkowania rozwoju gospodarczego. Książka Profesor Danuty Hübner opublikowana przez PWN w 1987 roku traktowała o problemach rozwoju gospodarki narodowej, które do dzisiaj przeżywamy. Nadal aktualna, a raczej jeszcze bardziej aktualna, jest sprawa rozwoju otwartego. Wśród międzynarodowych wyzwań rozwojowych gospodarki narodowej na pierwszym miejscu są w dalszym ciągu wyzwania energetyczne, o których Profesor Daanuta Hübner pisała już przeszło 20 lat temu. Swoją głęboką wiedzę teoretyczną, którą pogłębiała jeszcze jako stypendystka Fulbrighta na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley w latach , wdrażała w licznych opracowaniach diagnostycznych dla polskiej gospodarki schyłku lat osiemdziesiątych i pierwszych lat transformacji po roku Piastując w SGH w latach funkcję wicedyrektora Instytutu Badań nad Krajami Rozwijającymi się, skupiła uwagę na problematyce rozwoju krajów rozwijających się. W zakresie polityki gospodarczej Profesor D. Hübner szczególnie zajmowała się metodami oddziaływania państwa na gospodarkę, analizując skuteczność poszczególnych instrumentów polityki fiskalnej i pieniężnej. Do cennego dorobku polskiej ekonomii należą również Jej rozważania w zakresie polityki stabilizacji. Zawarła je między innymi w wydanym w 1994 roku zbiorowym podręczniku akademickim z zakresu koniunktury gospodarczej, szeroko w Polsce wykorzystywanym do nauki tego przedmiotu. 1

2 Z długiej listy rozpraw naukowych Profesor D. Hübner, dotyczących rozwoju i wzrostu gospodarczego, pragnę jeszcze wyróżnić publikacje świadczące o szerokim horyzoncie zainteresowań Pani Profesor, a zarazem o wyjątkowej umiejętności dostrzegania najistotniejszych aspektów rozwoju do dziś bardzo aktualnych. Należą do nich prace na temat: koncepcyjnych i metodycznych uwarunkowań strategii rozwoju, międzynarodowej konkurencji gospodarczej i jej wpływu na strategie rozwoju, nieortodoksyjnego pobudzania wzrostu gospodarczego, a także opracowania na temat regionalnych programów rozwoju jako instrumentów przebudowy strukturalnej gospodarki. Rozprawy te publikowała w wiodących polskich czasopismach (np. Ekonomista, Gospodarka Narodowa ) i za granicą. W konkluzji charakterystyki dorobku naukowego Profesor D. Hübner należy stwierdzić, że w swych pracach ujawniła się jako wybitny znawca polityki ekonomicznej czasu przełomu rozwoju gospodarki narodowej pod wpływem otoczenia międzynarodowego oraz nowej roli państwa w budowie strategii rozwoju i instrumentów sterowania tym rozwojem, trafnie odczytując znaki czasu. Tę wiedzę przekazywała studentom na wykładach na macierzystej uczelni, a także występując gościnnie na uniwersytetach zagranicznych (m.in. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii). Wiedza Pani Profesor predestynowała Ją do odegrania szczególnej roli w tworzących się strukturach kierowania odrodzonym państwem polskim, a później do odpowiedzialnych ról w organizacjach międzynarodowych. Swoją wiedzą służyła też jako członek rad naukowych wielu centralnych organów i instytucji oraz jako redaktor czasopism naukowych. W karierze zawodowej Profesor Danuta Hübner odegrała doniosłą rolę na różnych szczeblach w odradzającej się po przełomie centralnej administracji rządowej w Polsce. W latach , jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, współkierowała budową podwalin pod rozwój i przekształcenia strukturalno-własnościowe przemysłu i handlu, a zwłaszcza zainicjowała nową politykę rozwoju dla małych i średnich przedsiębiorstw. Będąc na tym stanowisku, zasłużyła się gospodarce polskiej szczególnie jako główny negocjator członkostwa Polski w OECD Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Organizacja ta funkcjonująca w systemie stosunków międzynarodowych od 1961 roku zrzesza rozwinięte gospodarczo kraje kierujące się zasadami gospodarki rynkowej. Członkostwo w takiej prestiżowej organizacji międzynarodowej oznacza nobilitację danego kraju, co dla Polski na nowo budującej gospodarkę rynkową w latach dziewięćdziesiątych, 2

3 było wyrazem istotnego uznania społeczności międzynarodowej. W negocjacje, którymi kierowała Pani Profesor Danuta Hübner, zaangażowana była większość ministerstw, brały w nich udział zespoły ekspertów we wszystkich dziedzinach istotnych gospodarczo. Negocjacje zakończyły się wielkim sukcesem uznano Polskę za godną zaproszenia do członkostwa już w połowie 1996 roku. Jak trafnie podsumowała znaczenie tego aktu sama główna negocjatorka, negocjacje przyczyniły się znacząco do prawnego uporządkowania wielu dziedzin naszego życia gospodarczego, w wielu obszarach zdynamizowały zmiany rozpoczęte na początku lat 90. Z perspektywy minionych lat trzeba - za Autorką tej wypowiedzi - w całej rozciągłości zgodzić się z konkluzją, że przygotowania do członkostwa w OECD wpłynęły pozytywnie na późniejszy proces zmian dostosowawczych wynikających z naszych zobowiązań wobec Unii Europejskiej ( Gospodarka Narodowa 1996, nr 7). Profesor D. Hübner miała w tym ostatnim procesie odegrać jeszcze bardziej znaczącą i trudną rolę. W 1996 roku została mianowana pełnomocnikiem rządu do spraw tworzenia Komitetu Integracji Europejskiej (KIE). Wkrótce, w randze sekretarza stanu, została szefową nowego Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej (UKIE). W ciągu dwóch lat zbudowała nową ministerialną strukturę o szczególnych funkcjach: koordynacji poczynań wszystkich organów centralnych Polski na rzecz integracji z Unią Europejską. Znawcy funkcjonowania organów centralnych wiedzą, jak trudno w istniejącej strukturze rządu stworzyć nową jednostkę, w dodatku o niespotykanych dotychczas uprawnieniach. Udało się to Pani Profesor i dzięki temu pierwsze negocjacje polegające na przeglądzie prawa polskiego (tzw. screening) pod kątem prawa unijnego (acquis communautaire) mogły się rozpocząć bez opóźnienia. Gdy pod koniec 1998 roku rozpoczął się rozstrzygający etap negocjacji akcesyjnych, Pani Profesor już na nowym stanowisku szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (które to stanowisko objęła jeszcze w 1997 roku) żywo patronowała tym negocjacjom. Do kierowania Urzędem Integracji Europejskiej Profesor D. Hübner powróciła w 2001 roku, gdy ponownie objęła kierownictwo tego Urzędu i została mianowana sekretarzem stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Wówczas to negocjacje integracyjne z Unią Europejską wkroczyły w końcową krytyczną fazę, zwłaszcza w zakresie rolnictwa, ochrony środowiska, przepływu kapitału, podatków i budżetu. Osobiste zaangażowanie Pani Profesor przyczyniło się do szczęśliwego zakończenia negocjacji w końcu 2002 roku i uzyskania przez Polskę korzystnych okresów przejściowych w wielu dziedzinach. Profesor Danuta Hübner 3

4 została pełnym członkiem ówczesnego gabinetu w randze ministra do spraw europejskich. Na stanowisku szefa Urzędu Integracji Europejskiej Pani Minister D. Hübner zapisała szczególnie chlubną kartę w służbie dla naszego kraju. Karierę międzynarodową Profesor D. Hübner rozpoczęła jeszcze w końcowych latach minionego wieku, gdy została powołana na stanowisko zastępcy sekretarza wykonawczego w Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie. Największa organizacja międzynarodowa zrzeszająca prawie wszystkie państwa świata, ONZ, koordynuje swoje liczne i różnorodne działania gospodarcze za pośrednictwem swoich komisji regionalnych zlokalizowanych na poszczególnych kontynentach. Europejska Komisja Gospodarcza w Genewie, z racji swych funkcji koordynacyjnych obejmujących wszystkie państwa Europy, ma w całym systemie ONZ szczególnie ważną rolę do spełnienia. Osobom kierującym taką instytucją stawia się wysokie wymagania zawodowe, etyczne i kulturalne. Oprócz posiadania głębokiej i rozległej wiedzy ekonomicznej muszą zachowywać całkowitą bezstronność i obiektywność w swym postępowaniu w stosunku do poszczególnych krajów członkowskich. Muszą być zdolne kierować zespołami, w skład których wchodzą osoby wywodzące się z różnych kręgów kulturowych. Profesor D. Hübner odpowiadała wszystkim tym wymogom. Dlatego po dwóch latach owocnej pracy w Europejskiej Komisji Gospodarczej została mianowana sekretarzem wykonawczym tej Komisji w randze zastępcy sekretarza generalnego ONZ. W całej historii ONZ był to drugi przypadek mianowania obywatela Polski na tak wysokie stanowisko w systemie tej organizacji. Czteroletnie doświadczenie zdobyte przez Panią Profesor w Genewie stało się bezcennym kapitałem przydatnym w pracy na kolejnym bardzo odpowiedzialnym stanowisku międzynarodowym, kiedy to została w 2004 roku mianowana członkiem Komisji Europejskiej i objęła funkcję Komisarza do spraw polityki regionalnej. Zatem jest obecnie członkiem centralnego organu zarządzającego i wykonawczego Unii Europejskiej. Kieruje realizacją bardzo ważną polityką unijną polityką spójności, na cele której przeznacza się obecnie około ⅓ całego budżetu Unii Europejskiej. Krótko przed objęciem stanowiska przez Panią Komisarz ukazał się pod redakcją Michela Barniera Trzeci Raport Spójności dokument analizujący krytycznie dotychczasowe rezultaty osiągnięte w tej dziedzinie w przeszłości oraz wyciągający wnioski na przyszłość. Komisarz D. Hübner zainicjowała istotne zmiany w realizacji polityki spójności na lata 4

5 Powiązała jej cele z zadaniami wynikającymi z realizacji odnowionej strategii lizbońskiej, dzięki czemu środki przeznaczone na realizację polityki spójności, a zwłaszcza na realizację tzw. procesów konwergencji (tj. inwestowanie w najuboższe regiony Unii) nie uległy ograniczeniu. Zasadniczo zmieniły się zasady finansowania odnoszące się do funduszy strukturalnych. Ukazały się nowe regulacje prawne co do trybu ich programowania, wydatkowania i monitoringu. Szczególnie godne podkreślenia jest zwiększenie stopnia decentralizacji w gospodarowaniu tymi funduszami. Pani Komisarz kieruje polityką spójności i nadzoruje wydatkowanie funduszy strukturalnych w odniesieniu do wszystkich państw-członków Unii Europejskiej. Będąc funkcjonariuszem międzynarodowym, jest bezstronna, nie może więc uprzywilejować kraju ojczystego. Tym bardziej cieszy nas fakt, że przy nowych zasadach przyznawania wsparcia na lata wśród wszystkich państw Polska uzyskała największą część globalnych Funduszy Strukturalnych wynoszącą 67 mld euro. Są to fundusze bardzo potrzebne polskiej gospodarce w celu zmniejszenia dystansu rozwojowego między nami a rozwiniętymi krajami Europy Zachodniej. Służyć temu będą nie tylko przygotowane pod kierunkiem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego programy operacyjne: Infrastruktura i Środowisko, Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki, Europejska Współpraca Terytorialna oraz 16 regionalnych programów operacyjnych i Program Operacyjny Polski Wschodniej (dla 5 województw), ale także przyznany Polsce Fundusz Spójności. Znaczna część przypadających nam środków przeznaczona jest na inwestycje produkcyjne i infrastrukturalne, które wygenerują nowe miejsca pracy okoliczność szczególnie istotna w świetle obecnych zjawisk kryzysowych, które nie ominęły polskiej gospodarki. Pani Komisarz D. Hübner nie ogranicza się do sterowania polityką spójności zza biurka w dalekiej Brukseli. Bardzo często wyjeżdża do poszczególnych państw członkowskich, by na miejscu dopilnować wdrożenia tej polityki zgodnie z odnośnymi rozporządzeniami Parlamentu Europejskiego i Rady. Z tego tytułu gości także często w naszym kraju, dopingując nas do pełnego, terminowego i racjonalnego wykorzystania znacznie zwiększonych, w stosunku do lat poprzednich, środków finansowych przyznanych na lata Stoimy przed historyczną szansą znacznego przyspieszenia naszego rozwoju i istotnego zmniejszenia dystansu do wysoko rozwiniętych krajów Unii. Do stworzenia takiej szansy w istotny sposób przyczyniła się Pani Profesor. Wielkie zasługi Profesor D. Hübner na polu działalności naukowej, a w ostatnich latach szczególnie zawodowej, nie pozostały niezauważone. Jest Ona laureatką wielu 5

6 prestiżowych nagród i odznaczeń. W 2005 roku Uniwersytet w Sassex, na którym wcześniej odbyła staż naukowy i prowadziła wykłady, pierwszy uhonorował Ją zaszczytnym tytułem akademickim doctoratem honoris causa. W 2007 roku takie samo wyróżnienie spotkało Profesor D. Hübner ze strony Uniwersytetu Gospodarki Narodowej i Światowej w Sofii. Już czas najwyższy, by wyjątkowe zasługi Pani Profesor na polu naukowym i zawodowym w zaszczytnej i jakże owocnej służbie międzynarodowej zostały dostrzeżone w Jej własnym, a więc w polskim środowisku akademickim. Jesteśmy dumni z tego, że nasz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu jest pierwszą polską uczelnią, która wystąpiła z inicjatywą uhonorowania Profesor D. Hübner tą najwyższą godnością akademicką. Przede wszystkim jednak szczycimy się tym, że Pani Profesor zaakceptowała nasze wyróżnienie i zgodziła się, by ten fakt uświetnił obchody związane ze zmianą statusu i nazwy naszej Alma Mater. Pani Profesor jest dwudziestym pierwszym doktorem honoris causa naszej Uczelni. 6