(PL ) SZuRPiŁy, ST. 8 ( MoSiężySKo ), WoJ. PoDLASKiE. BADANiA W LATACh
|
|
- Jakub Kołodziejczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 światowit VIII (XLIX)/B LUDWIKA SAWIcKA SZuRPiŁy, ST. 8 ( MoSiężySKo ), WoJ. PoDLASKiE. BADANiA W LATACh (PL ) N ie opodal wsi Szurpiły (gm. Jeleniewo, pow. Suwałki), w samym sercu Suwalskiego Parku Krajobrazowego, znajdują się relikty rozległego kompleksu osadniczego. Na powierzchni niemal 4 km 2, wokół czterech jezior, zarejestrowano kilkadziesiąt stanowisk archeologicznych o różnym charakterze i chronologii. Do najliczniejszych i najbardziej interesujących należą stanowiska związane z wczesnośredniowieczną fazą funkcjonowania kompleksu, datowaną ogólnie na IX XIII w. (okulicz-kozaryn 1993; ENGEL, okulicz-kozaryn, SoBcZAK 2009; KoWALcZyK-hEyMAN 2009). Wokół imponującego grodu rozlokowanych było kilka osad. Największa z nich, położona na południe i południowy zachód od warowni, zajmuje powierzchnię ok. 20 ha. Wskutek wieloletniej i wieloetapowej historii badań jest ona obecnie sztucznie podzielona na dwa stanowiska: st. 4 (tzw. Targowisko) oraz st. 8 (tzw. Mosiężysko) (Ryc. 1). cały kompleks osadniczy położony jest w centrum historycznych granic Jaćwieży, największej z ziem pruskich. Stanowisko 8 (obszar AZP 14-84) zostało odkryte podczas badań powierzchniowych w 1980 r., a następnie zweryfikowane w 1984, 1988 i 2007 r. Na stanowisku wydzielono trzy fazy użytkowania, datowane na epokę kamienia, przełom epoki brązu i wczesnej epoki żelaza oraz wczesne średniowiecze 1. Wiosną 2008 r., w ramach projektu realizowanego przez Dział Archeologii Bałtów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przeprowadzono w obrębie całego mikroregionu osadniczego w Szurpiłach badania planigraficzne z użyciem wykrywaczy metali 2. W ich wyniku zaobserwowano w północnej części stanowiska 8, na wznoszącym się ku północy stoku rozległego wyniesienia, powyżej oczka wodnego (tzw. Mosiężyska, eponimicznego dla całego stanowiska 8), miejsce szczególnego nagromadzenia pociętych i w różnym stopniu nadtopionych i stopionych przedmiotów metalowych, rozrzuconych pomiędzy kamieniami naturalnego głazowiska. Latem tego samego roku rozpoczęły się w tym miejscu badania wykopaliskowe, prowadzone przez dr. Wojciecha Wróblewskiego, przy współudziale autorki (oboje z Instytutu Archeologii UW). Wszystkie trzy zrealizowane do tej pory kampanie ( , , ) finansowane były ze środków IA UW i licznie brali w nich udział studenci Instytutu, bez których zaangażowania i zapału cała ekspedycja nie miałaby szans powodzenia. od 2009 r. stałym członkiem ekspedycji jest także poszukiwacz, specjalista w dziedzinie obsługi detektorów metali, Artur Troncik, bez którego wiedzy i umiejętności badanie tak specyficznego stanowiska byłoby skazane na metodyczną porażkę 3, a którego świeże i bazujące na 1 Wiosną 2008 r. ustalono, że stanowisko 8 ma większy zasięg niż sądzono wcześniej: okala ono zarastające oczko wodne o lokalnej nazwie Mosiężysko (Szurpiły, st. 11), a następnie kontynuuje się na wschód, w kierunku stanowiska 12. Znaleziono wtedy również kilkadziesiąt ułamków ceramiki pomiędzy stanowiskiem 8 a 12, co zaskutkowało konkluzją, że rejestrowane do tej pory stanowiska: 4, 8, 11 i 12, stanowią relikt jednego założenia osadniczego. Z tego względu podjęto decyzję o połączeniu znanych wczesniej stanowisk 8, 11 i 12 oraz wszystkich nowo odkrytych punktów i określeniu ich wspólną nazwą Szurpiły, st. 8 (numeracja zlokalizowanego po drugiej stronie drogi stanowiska 4 pozostała bez zmian). 2 Badania, pod kierunkiem autorki, przeprowadzili poszukiwacze- -hobbyści: Marcin Struzik, Artur Szyller, Piotr Szyngiera i Artur Troncik, zaś obsługę pomiarowo-geodezyjną zapewnili studenci IA UW: Aleksander Lewandowski, Marek Wierzbicki i Piotr Wroniecki. 263
2 zdrowym rozsądku spojrzenie pozwoliło sformułować i zweryfikować niektóre interpretacje dotyczące obrządku pogrzebowego rejestrowanego na badanym stanowisku. W 2008 r. badaniami objęto powierzchnię 68,75 m 2 (Ryc. 2). Po zdjęciu warstwy humusu odsłonięto zalegające w piaszczysto-żwirowym calcu skupiska kamieni, będące reliktem bruku morenowego. W humusie zaobserwowano liczne fragmenty przedmiotów metalowych (w sumie 445, o łącznej wadze 683,02 g), drobne ułamki ceramiki i przepalonych kości. Jeszcze w trakcie badań poproszony o konsultację antropolog, mgr Wiesław Kapla, określił znajdowane kości jako szczątki ludzkie, co pozwoliło ustalić, że mamy do czynienia z obiektem sepulkralnym. odkrycie było nietuzinkowe z uwagi na znaczne problemy z archeologicznym opisem i zdefiniowaniem obrządku pogrzebowego wczesnośredniowiecznych Prusów, a wśród nich także Jaćwingów (por. WRóBLEWSKI 2006). W sezonach kontynuowano badania wykopaliskowe w sąsiedztwie wykopu z 2008 r. Wytyczono i przebadano w tym czasie dwa wykopy (oba badane przez dwa sezony). Jeden, o powierzchni 56,25 m 2, przylegał do zachodniej i północnej krawędzi wykopu z 2008 r. Drugi założono w odległości ok. 60 m na północny wschód od pierwszego, w celu uchwycenia granicy stanowiska. W wykopie tym, o powierzchni 75 m 2, odkryto spąg paleniska, a w warstwie kulturowej niezwykle liczną serię żużli, grudek żelaza i fragmentów przedmiotów żelaznych, co każe łączyć to miejsce z wytopem i obróbką żelaza. Jednak przed uzyskaniem wyników planowanych analiz odkrytych żużli i innych zabytków, trudno wyciągać dalej idące wnioski. W 2009 r., dzięki współpracy antropologa mgr Beaty Balukiewicz oraz Artura Troncika, wypracowano metodę badania części sepulkralnej stanowiska. Podstawowe działki o pow. 2,5 2,5 m podzielono na cztery mniejsze jednostki (roboczo nazywane Szczecin, Suwałki, Wrocław i Przemyśl ). Z tych miast (1/64 ara) zbierano osobno bardziej diagnostyczny materiał, czyli zabytki metalowe oraz kości. ceramikę metrykowano w obrębie tradycyjnej 1 /16 ara. W trakcie badań Artur Troncik prowadził poszukiwania za pomocą wykrywacza metali. Przed każdym plantem lokalizował on zabytki metalowe i eksplorował te zalegające do głębokości planowanego plantu (ok. 3 cm). Następnie eksplorowano warstwę mechaniczną w obrębie miast. Wyeksplorowany humus trafiał na rodzaj stołu, gdzie był poddawany dokładnemu przeszukaniu za pomocą wykrywacza metali ze specjalną sondą o niewielkiej średnicy. Dzięki temu pozyskiwano nawet bardzo drobne przedmioty (o wielkości ok. 2 mm) 4. Dopiero ze stołu hu-mus trafiał na sita o średnicy oczek 4 mm. Z uwagi na znaczne rozdrobnienie zalegającego na stanowisku materiału zabytkowego, większość ułamków ceramiki i przepalonych kości była odnajdowana dopiero na tym ostatnim etapie. W sezonach przebadano tym sposobem wykop o powierzchni 56,25 m 2, przy czym ostateczne zakończenie prac w dwóch działkach (12,5 m 2 ) wymaga jeszcze poszerzenia wykopu w kierunku północnym, w celu odsłonięcia w całości odkrytego tam skupiska kamieni. Realizacja tych planów nastąpi w kolejnych latach. Jak wspomniano, materiał zabytkowy występuje na stanowisku niemal wyłącznie w warstwie humusu o miąższości ok. 30 cm. Warstwa ta była poddana niezbyt głębokiej orce, wystarczającej jednak, aby zaburzyć pierwotny układ stratygraficzny. Wydaje się, że z uwagi na zlokalizowane głazowisko, orka była prowadzona tu dość nieregularnie, zapewne tylko incydentalnie i dlatego szkody, jakie wyrządziła w horyzontalnym układzie warstw, są niewielkie. Po zdjęciu humusu, w stropie calca, zarejestrowano w omawianym wykopie jedno zaciemnienie (obiekt 21). odróżniało się ono od brunatnego humusu obecnością czarnej ziemi, będącej prawdopodobnie pozostałością po rozsypanych resztkach stosu pogrzebowego, jednak bez rejestrowalnych fragmentów węgli drzewnych. Miało ono nieregularny kształt i wymiary ok cm. Zarys w profilu również był nieregularny, z licznymi przemyciami. Miąższość wahała się od 3 do 12 cm. W wypełnisku znaleziono przepalone ludzkie kości, fragmenty przedmiotów metalowych i ułamki ceramiki, jednak w zagęszczeniu wcale nie większym niż w warstwie humusu. Wydaje się, że obiekt ten, jak i jemu podobne, odkryte w 2008 r. 5, nie są pozostałościami grobów jamowych w ścisłym tego słowa znaczeniu (czyli obiektów intencjonalnie wkopanych w podłoże na określoną głębokość, a po zdeponowaniu w nich szczątków zmarłego zasypanych), 3 Nieocenioną pomocą w trakcie badań służyli również inni poszukiwacze-hobbyści, spośród których szczególne podziękowania należą się Marcinowi Struzikowi, Arturowi Andruszewskiemu, Arturowi Szyllerowi i Karolowi Giedrojciowi. 4 o niezwykle istotnej roli nie tylko narzędzia, jakim jest wykrywacz metali (odpowiednio dobrany do konkretnego zadania), ale przede wszystkim jego kompetentnego operatora, niech świadczy fakt, że w hałdach ziemi przesitowanej i przeszlamowanej (starannie!) w jeziorze, w sezonie 2008, odnaleziono w trakcie kolejnych dwóch lat tylko 141 przedmiotów, o łącznej wadze 271,7 g. Rzecz jasna w trakcie pracy w 2008 r. również był stosowany wykrywacz metali, obsługiwany jednak przez mniej wtedy doświadczonego studenta Piotra Wronieckiego. 5 W wykopie z 2008 r. zaobserwowano pięć podobnych zaciemnień (obiekty: 15, 16, 17, 18 i 19). 264
3 SZURPIły, ST. 8 ( MoSIęŻySKo ), WoJ. PoDLASKIE. BADANIA W LATAch ale raczej reliktami rozsypanych na powierzchni gruntu resztek stosu ciałopalnego. Uwzględniając nawet możliwość zniszczenia płytkich grobów przez orkę, wydaje się, że proporcje ilości znajdowanego materiału w stosunku do bardzo niewielkiej liczby i mizernych rozmiarów odkrywanych zaciemnień przeczą pierwszej z wymienionych interpretacji. oczywiście, nie sposób w chwili obecnej rozstrzygnąć, czy owe resztki stosu, wraz ze szczątkami zmarłego i jego wyposażeniem, były usypywane w jednym miejscu, na stosunkowo niewielkiej przestrzeni, czy też rozsypywano je swobodnie, cienką warstwą po całej powierzchni stanowiska. Na korzyść tej pierwszej hipotezy może przemawiać fakt, że znaleziska wszystkich kategorii nie występowały na całej badanej powierzchni w równomiernym zagęszczeniu (natomiast koncentracje poszczególnych typów znalezisk pokrywały się ze sobą oraz z koncentracjami kamieni bruku morenowego 6 ). Za drugim przypuszczeniem przemawia z kolei fakt, że fragmenty tego samego przedmiotu znajdowano niekiedy w pewnej, czasami znacznej, odległości od siebie (np. dwa fragmenty strzemienia znalezione w oddaleniu 19 m). otwarte pozostaje pytanie, czy stanowisko składa się z kilku takich skupisk (lub raczej obszarów o szczególnie dużym nagromadzeniu znalezisk), czy też może rejon o mniejszym nasyceniu zabytkami jest skrajem stanowiska. o deponowaniu na stanowisku resztek stosów ciałopalnych świadczy również obecność kilkudziesięciu grudek stopionego brązu, o średnicy 2 3 mm, i kolejnych kilkudziesięciu nieprzekraczających średnicy 5 mm. odnalezienie ich w trakcie badań było możliwe tylko dzięki profesjonalnej obsłudze wykrywacza metali i trudno sobie wyobrazić, aby mogły one zostać pierwotnie wybrane ze stosu i świadomie przyniesione na teren cmentarzyska. Ponadto odkryty w 2010 r. obiekt 21 był eksplorowany przez mgr B. Balukiewicz, która wykluczyła jego interpretację jako grobu jamowego. W obrębie przebadanego wykopu znaleziono w 2009 r. około 6,5 tys. drobnych fragmentów przepalonych kości ludzkich 7. Analizująca je B. Balukiewicz ustaliła, że kości te były znacznie rozdrobnione (większość mierzyła 0,5 cm, największe osiągały wielkość 2 cm) oraz silnie przepalone. Na ich zły stan zachowania duży wpływ miały z pewnością procesy postdepozycyjne. Zachowały się przede wszystkim fragmenty trzonów kości długich oraz sklepień czaszek. Na badanym obszarze znajdowały się prawdopodobnie szczątki mężczyzny, co najmniej dwóch kobiet oraz co najmniej dwójki dzieci. obserwacją ciekawą, acz trudną do interpretacji na obecnym etapie badań, jest również to, że część fragmentów kości jest oszlifowana naturalnie przez przebywanie w wodzie lub w ruchomych piaskach. Nie jest jasne, czy podobny efekt mógł zaistnieć na kościach leżących przez dłuższy (jak długi?) czas na powierzchni ziemi i poddawanych zmiennym czynnikom atmosferycznym. W wykopie badanym w latach znaleziono w sumie 957 zabytków o łącznej wadze 1036,29 g. Zdecydowaną większość stanowiły przedmioty brązowe 875 fragmentów (929,42 g). Wśród nich ilościowo i wagowo dominowały fragmenty naszyjników typu totenkrone (por. BoGUcKI 2001), stanowiące połowę tego zbioru. Naszyjniki tej odmiany są jednym z najbardziej charakterystycznych elementów pruskiego stroju, w zasadzie niespotykanym nigdzie indziej. W omawianym wykopie znaleziono fragmenty kabłąków (Ryc. 3:b), pocięte i w różnym stopniu nadtopione bądź stopione, kawałki drutów z rozplecionych kabłąków i 2 nadtopione ułamki zakończeń. Z pozostałych ozdób stroju wymienić należy pierścionek z brązowej taśmy, 2 zawieszki tarczowate, fragmenty 3 krzyżyków zdobionych pierwotnie emalią (Ryc. 3:f ), 1 zdobiony krzyżyk o zaokrąglonych ramionach, wykonany z żelaza (Ryc. 3:g), kulisty paciorek z żółtego szkła (Ryc. 3:e), 7 niewielkich dzwoneczków z brązowej blaszki, zdobionych często wybijanymi oczkami (Ryc. 3:d), a także różnego rodzaju aplikacje, ogniwka, niewielkie sprężynki zwinięte z brązowego drutu oraz niedużą przywieszkę binoklowatą z tordowanego drutu żelaznego. Z elementów stroju znaleziono zakończenia 5 zapinek podkowiastych (1 zoomorficzną, 2 kolbowate i 2 zwinięte), fragmenty 4 kolców od zapinek podkowiastych oraz żelazny kolec sprzączki. Z elementów wyposażenia jeździeckiego odkryto płytkowy zaczep ostrogi z dwoma prostokątnymi otworami i lekko wygiętym, półokrągłym w przekroju kabłąkiem, zdobionym wybijanymi oczkami (Ryc. 3:h). Z narzędzi znaleziono fragmenty 9 przęślików glinianych (Ryc. 3:i), fragment osełki i kościanej okładziny, również zdobionej wybijanymi oczkami. całości zbioru dopełniają liczne grudki stopionego brązu (360 szt., o łącznej wadze 292,54 g) i inne, drobniejsze przedmioty. Granice cmentarzyska próbowano określić także na podstawie analizy planigrafii zabytków metalowych. 6 Widoczny na powierzchni i odsłaniany w trakcie badań bruk morenowy ma charakter naturalny, jednak otwarte pozostaje pytanie o ewentualne jego przekształcenia antropogeniczne i o ich skalę. W 2010 r. na stanowisku gościli geolodzy, którzy jednak nie byli zgodni w ocenie tej kwestii. Jedynie w przypadku dwóch skupisk w południowej części wykopu skłonni byli przyznać, że prawdopodobnie mamy tu do czynienia z poprawieniem przez człowieka wytworu natury. 7 Kości odkryte w 2010 r. są obecnie w opracowaniu. 265
4 Dzięki temu powierzchnię stanowiska można wstępnie szacować na ok. 25 arów. W warstwie humusu, przede wszystkim na południe i zachód od wykopu, znaleziono w trakcie letnich badań oraz powierzchniowych wiosennych w 2009 r. 925 zabytków metalowych, o łącznej wadze 2669,38 g. Jak widać, liczba zabytków znalezionych w obrębie wykopu i tych znalezionych na powierzchni stanowiska jest zbliżona, natomiast ich waga znacząco się różni. Wynika to z faktu, że rejestrując zabytki z powierzchni zdecydowanie łatwiej jest znaleźć przedmioty większe. Również w tej grupie wyraźnie dominują fragmenty naszyjników typu totenkrone 457 fr. drutów z rozplecionych kabłąków, 56 fr. pociętych kabłąków (Ryc. 3:b), 9 fr. zakończeń masywnych i 2 fr. zakończeń z cienkiej brązowej taśmy, a ponadto 1 fr. kabłąka naszyjnika, najprawdopodobniej złotego. Z innych ozdób znalezionych na powierzchni wymienić należy aplikacje, fr. bransolety, 7 dzwoneczków, 2 fr. krzyżyków zdobionych pierwotnie emalią, ogniwka, pierścionek z brązowej taśmy (Ryc. 3:c), 2 brązowe i 3 żelazne tarczowate zawieszki (wśród żelaznych 2 ze śladami posrebrzania). Z elementów stroju znaleziono nadtopioną sprzączkę lirowatą, 4 sprzączki żelazne, 5 żelaznych kolców sprzączek i fragmenty 10 zapinek podkowiastych: 4 zakończenia kolbowate, 1 guziczkowate, 1 fr. kabłąka i 4 zakończenia zoomorficzne (w tym 1 posrebrzane i wyróżniające się kabłąkiem splecionym z trzech drutów) oraz żelazną szpilę ze zwiniętą główką, uszkiem pod główką i ogniwkiem w tymże uszku. Z elementów uzbrojenia i wyposażenia jeździeckiego znaleziono stosunkowo duży fragment smukłego liścia grotu włóczni o daszkowatym przekroju, prawdopodobnie zdobionego 8, fragment tulejki być może również od grotu włóczni, ogniwkowy zaczep ostrogi z trójkątnym w przekroju kabłąkiem, element zapięcia ostrogi z gwiaździstym kółkiem oraz 2 fragmenty strzemienia z łukowato wygiętą stopką (Ryc. 3:k) i zdobionym wybijanymi trójkątami kabłąkiem. Spośród narzędzi wymienić należy 2 fragmenty wąskich dłut bądź krzesiw (Ryc. 3:j), haczyk na ryby, 4 żelazne igły oraz 13 fragmentów noży. Ta ostatnia kategoria nastręcza nieco problemów, gdyż trudno jednoznacznie określić, które egzemplarze są elementem wyposażenia zmarłego, a które zwyczajną zgubą. Również wśród zabytków znalezionych poza wykopem bardzo licznie występują grudki stopionego brązu (w sumie 270 szt.), którym towarzyszyła bryłka stopionego srebra. Wszystkie przedmioty znajdowane na terenie cmentarzyska łączy wspólna cecha zostały bardzo starannie zniszczone. Najczęściej stosowano w tym celu cięcie i łamanie. Niektóre fragmenty kabłąków naszyjników czy przęślików noszą ślady cięcia także wzdłuż swej osi, a nie tylko pokawałkowania w poprzek. Pewna liczba przedmiotów, oprócz pocięcia, została również powyginana. Duża część nosi ślady nadtopienia, bądź jest całkowicie stopiona (przede wszystkim brązy), lub też pokryta jest patyną ogniową (w przypadku zabytków żelaznych). To specyficzne traktowanie przedmiotów stanowiących wyposażenie zmarłego na drogę w zaświaty, pozwala z dość dużą dozą pewności odróżniać je od zwykłych zgub (pamiętajmy, że cmentarzysko położone jest w bezpośrednim sąsiedztwie rozległej osady, a właściwie jest przez tę osadę okolone). Jednym z nielicznych przedmiotów, budzących wątpliwości, czy są elementem wyposażenia czy też zgubą, jest brązowe, pozłacane i bogato zdobione, okucie czterolistne (Ryc. 3:a), nawiązujące stylistycznie do znalezisk kultury sałtowo-majackiej 9. oddzielną i najtrudniejszą w analizie kategorią zabytków są fragmenty ceramiki. W omawianym wykopie znaleziono ich ponad Ułamki te pochodzą z naczyń silnie obtoczonych na kole garncarskim, zdobionych na brzuścach dookolnymi żłobkami. Wśród części naczyń udało się zaobserwować stosunkowo silne profilowanie wylewów. ceramika jest bardzo rozdrobniona dominują fragmenty o wielkości 2 3 cm; wiele z nich jest zwietrzałych. Trudno będzie ostatecznie rozstrzygnąć, do jakiego stopnia rozdrobnienie ceramiki jest wynikiem celowego działania w trakcie ceremonii pogrzebowej lub innych obrzędów związanych z kultem zmarłych, a do jakiego wynikiem zalegania na powierzchni łąki położonej nie opodal gospodarstwa i służącej od wielu lat za pastwisko. Zastanawiające jest jednak, że znajdowane ułamki naczyń nie noszą śladów wtórnego przepalenia. oznacza to, że naczynia nie znajdowały się wraz ze zmarłym na stosie. Zatem, być może, były atrybutami raczej uczestników pogrzebu (bądź stypy) niż samego nieboszczyka. Z drugiej jednak strony wydaje się, że statystycznie rzecz ujmując ułamki ceramiki występują w większych ilościach w tych samych miejscach, gdzie znajduje się więcej fragmentów kości i pozostałych zabytków. Być może więc naczynia pozostawiano (lub tłuczono) w miejscu rozsypania stosu. Wykopaliska przeprowadzone na st. 8 w Szurpiłach w latach przez ekspedycję IA UW pozwoliły wypracować metody badań tego nietypowego obiektu oraz postawić pierwsze robocze hipotezy na temat obrządku pogrzebowego wczesnośredniowiecznych Jaćwingów. Warto podkreślić, że jest to pierwszy tego typu obiekt odkryty i badany nowoczesnymi metodami. Znalezione do 8 Za to spostrzeżenie serdecznie dziękuję mgr Ewie Marczak- -łukaszewicz z IA UW. 9 Za tę identyfikację kulturową serdecznie dziękuję mgr Anecie Gołębiowskiej-Tobiasz, która będzie też autorką części analitycznej planowanej publikacji na temat znalezisk z Szurpił o nawiązaniach do świata koczowniczego. 266
5 SZURPIły, ST. 8 ( MoSIęŻySKo ), WoJ. PoDLASKIE. BADANIA W LATAch tej pory zabytki pozwalają datować stanowisko bardzo ogólnie na XIII stulecie, co z kolei sugeruje, że należy liczyć się także z obecnością podobnych cmentarzysk dla wcześniejszych okresów funkcjonowania tego wczesnośredniowiecznego kompleksu osadniczego. Mgr Ludwika Sawicka Instytut Archeologii Uniwersytet Warszawski ludwika.sawicka@uw.edu.pl BoGUcKI, M. Literatura 2001 Średniowieczne naszyjniki pruskie typu Totenkrone, (w:) W. Nowakowski, A. Szela (red.), officina archaeologica optima. studia ofiarowane Jerzemu okuliczowi-kozarynowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, światowit Supplement Series P: Prehistory and Middle Ages VII, Warszawa, ENGEL, M., okulicz-kozaryn, J., SoBcZAK, c Warowna siedziba jaćwieskiego nobila Шюрпы? architektura obronna kompleksu osadniczego w szurpiłach, (w:) A. Bitner-Wróblewska, G. Iwanowska (red.), Bałtowie i ich sąsiedzi. Marian Kaczyński in memoriam, Seminarium Bałtyjskie II, Warszawa, KoWALcZyK-hEyMAN, E szurpiły gród i jego nazwa. Z dziejów granicy litewsko-krzyżackiej, (w:) A. Bitner-Wróblewska, G. Iwanowska (red.), Bałtowie i ich sąsiedzi. Marian Kaczyński in memoriam, Seminarium Bałtyjskie II, Warszawa, okulicz-kozaryn, J szurpiły zespół śladów osadnictwa z czasów od iii w. p.n.e. do Xiii w. n.e., (w:) Przewodnik lxiv zjazdu Polskiego towarzystwa Geologicznego na Ziemi suwalskiej 9 12 września 1993 r., Warszawa, VARNAS, A tulpiakiemio senkapiai, Lietuvos Archeologija 11, WRóBLEWSKI, W aschenplätze the forgotten burial rituals of the old Prussians, Archaeologia Lituana 7,
6 Szurpiły, Site 8 ( MoSiężySko ), the podlaskie VoiVodeShip. excavations in N ear the Szurpiły village (the Suwałki region) a large settlement complex is situated with the most intensive phase of usage dated to the early medieval period (9 th 13 th c.). In the centre of this complex there is a hillfort (the so-called Góra Zamkowa / castle hill ), and relics of a large settlement (c. 20 ha; Site 4 and Site 8). In the northern part of Site 8 a unique kind of cemetery was found. In the area of c m 2 in the humus layer an extraordinary amount of cremated human bones, small pieces of metal objects and pottery was discovered. During the expeditions conducted in a trench of 56,25 m 2 was excavated. In this trench over 6500 pieces of cremated human bones, 957 pieces of metal objects and other artefacts and over 4000 pieces of pottery were found. Thanks to anthropological analysis (carried out by B. Balukiewicz MA) we know that remains of at least 1 adult male, 2 adult females and 2 children were found. Among the artefacts pieces of costume elements, ornaments, weaponry and tools appeared. All of them were intentionally badly destroyed, most of them were also burned. Basing on the artefacts we can date the cemetery in general to the 13 th c. 268
7 PLANSZA 144 Ryc. 1. Szurpiły. Położenie stanowiska 8. Szarym prostokątem zaznaczono obszar badań w latach (oprac. L. Sawicka). Fig. 1. Szurpiły. Location of Site 8. Area of examinations in is marked with a grey rectangle. Ryc. 2. Plan wykopu w części sepulkralnej stanowiska, przebadanej w latach , przedstawiający układ kamieni bruku morenowego na tle calca. 1 wykop przebadany w 2008 r.; 2 zaciemnienia (resztki warstwy spalenizny); 3 niewyeksplorowana część wykopu; 4 zabytki metalowe (oprac. L. Sawicka). Fig. 2. Trench plan in the sepulchral part of the site examined in , with the view of stones of a moraine pavement against the background of the undisturbed soil. 1 trench examined in 2008; 2 darkenings (remains of a layer of burning); 3 unexplored part of the trench; 4 metal finds.
8 PLANSZA 145 Ryc. 3. Szurpiły. Wybór zabytków ze stanowiska: a brąz i złoto; b d, f brąz; e szkło; g, h, j, k, l żelazo; i glina (a k rys. L. Sawicka; l wg VARNAS 1995: ryc. 10:7). Fig. 3. Szurpiły. Selection of artefacts from the site: a bronze and gold; b d, f bronze; e glass; g, h, j, k, l iron; i clay.
ŚWIaToWIT IX (l)/b 2011
ŚWIaToWIT IX (l)/b 2011 SzuRpiły, St. 8 ( MoSiężySko ), woj. podlaskie. Badania w Roku 2011 W Szurpiłach, pow. suwalski, woj. podlaskie, znajduje się największy znany obecnie kompleks stanowisk z okresu
PEŁCZYSKA 2012 SPRAWOZDANIE Z BADAŃ W 2012 R.
Marcin Rudnicki PEŁCZYSKA 2012 SPRAWOZDANIE Z BADAŃ W 2012 R. Badania wykopaliskowe, które są przedmiotem niniejszego sprawozdania zostały przeprowadzone w dniach 06.08 31.08.2012 w obrębie wielokulturowego
BADANIA ARCHEOLOGICZNE W WESÓŁKACH, POW. KALISZ, W 1963 ROKU
KRZYSZTOF DĄBROWSKI BADANIA ARCHEOLOGICZNE W WESÓŁKACH, POW. KALISZ, W 1963 ROKU W sierpniu 1963 r. kontynuowano 1 prace badawcze na cmentarzysku lateńsko- -rzymskim. Na obszarze 1026 m 2 odkryto i wyeksplorowano
Ewa Marczak Truszki-Zalesie, st. 3 (osada "Siedlisko"), woj. podlaskie : badania w roku 2011
Truszki-Zalesie, st. 3 (osada "Siedlisko"), woj. podlaskie : badania w roku 2011 Światowit : rocznik poświęcony archeologii przeddziejowej i badaniom pierwotnej kultury polskiej i słowiańskiej 9 (50)/B,
Chełm, r. Mgr Wojciech Mazurek SUB TERRA Badania Archeologiczne Ul. Szarych Szeregów 5a/ Chełm, Polska SPRAWOZDANIE
Chełm, 16.05.2017 r. Mgr Wojciech Mazurek SUB TERRA Badania Archeologiczne Ul. Szarych Szeregów 5a/26 22-100 Chełm, Polska SPRAWOZDANIE z realizacji usługi w postaci nadzorów archeologicznych przy pracach
OPRACOWANIE WYNIKÓW BADAŃ
PEPŁOWO 12 Obszar AZP nr 36-61 Nr st. na obszarze 6 Nr st. w miejscowości 12 RATOWNICZE BADANIA ARCHEOLOGICZNE W OBRĘBIE INWESTYCJI: BUDOWA DROGI EKSPRESOWEJ S-7 NA ODCINKU NIDZICA- NAPIERKI WRZESIEŃ 2011
BADANIA ARCHEOLOGICZNE NA ZAWODZIU W KALISZU W 1965 ROKU
IWONA DĄBROWSKA BADANIA ARCHEOLOGICZNE NA ZAWODZIU W KALISZU W 1965 ROKU Badania archeologiczne przeprowadzone na grodzisku na Zawodziu w Kaliszu w roku 1965 miały charakter prac uzupełniających. Prowadzono
ADAM WALUś. ZąBiE, ST. X, WoJ. WARMińSKo-MAZuRSKiE. BADANiA W RoKu 2010 (PL )
światowit VIII (XLIX)/B 2009 2010 ZąBiE, ST. X, WoJ. WARMińSKo-MAZuRSKiE. BADANiA W RoKu 2010 (PL. 151 153) W 2010 roku, po dwuletniej przerwie, wznowione zostały badania wykopaliskowe na wielokulturowym
Anna Longa Gdańsk ul. Ostrołęcka 16/ Gdańsk Tel PROGRAM BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH NA STANOWISKU NR 2 W ŁEBIE (AZP 3-34/2)
Anna Longa Gdańsk 02.06.2015 ul. Ostrołęcka 16/8 80-180 Gdańsk Tel. 501 275753 Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków Delegatura w Słupsku u. Jaracza 6 76-200 Słupsk Gmina Miasto Łeba ul. Kościuszki
Τ AN AIS WYKOPALISKA NEKROPOLI ZACHODNIEJ - PIERWSZY SEZON BADAŃ
Tomasz Scholl przy współpracy Krzysztofa Misiewicza Τ AN AIS 1996 - WYKOPALISKA NEKROPOLI ZACHODNIEJ - PIERWSZY SEZON BADAŃ Na podstawie umowy o współpracy zawartej pomiędzy Instytutem Archeologii Uniwersytetu
Okres lateński i rzymski
IWONA I KRZYSZTOF DĄBROWSCY Okres lateński i rzymski BADANIA ARCHEOLOGICZNE W PIWONICACH W 1963 ROKU Badania wykopaliskowe przeprowadzone zostały w Piwonicach na stan. 1 osada lateńsko-rzymska w obrębie
SPRAWOZDANIE Z BADAN ARCHEOLOGICZNYCH W KOŚCIELNEJ WSI, POW. KALISZ, PRZEPROWADZONYCH W 1959 R.
FELICJA BIAŁĘCKA SPRAWOZDANIE Z BADAN ARCHEOLOGICZNYCH W KOŚCIELNEJ WSI, POW. KALISZ, PRZEPROWADZONYCH W 1959 R. Prace terenowe w Kościelnej Wsi prowadzono w bieżącym roku w ramach badań nad zapleczem
Sprawozdanie z badań archeologicznych prowadzonych na terenie Pól Grunwaldu w dniach r.
Piotr A. Nowakowski (MBpG, Stębark) Sprawozdanie z badań archeologicznych prowadzonych na terenie Pól Grunwaldu w dniach 15 22.08.2015 r. W lutym 2014 roku zostało podpisane porozumienie między Towarzystwem
Wykopaliska na Starym Mieście Published on Kalisz (http://www.kalisz.pl)
Data publikacji: 23.07.2015 Zakończył się pierwszy etap badań archeologicznych na Starym Mieście w Kaliszu w sezonie 2015. Wykopaliska te są wspólnym przedsięwzięciem Instytutu Archeologii i Etnologii
Badania archeologiczne w Puszczy Białowieskiej
Badania archeologiczne w Puszczy Białowieskiej Tomasz Samojlik Dariusz Krasnodębski Badania w ramach historii przyrodniczej Cel dyscypliny: zrozumienie, jak i z jakim skutkiem człowiek w przeszłości wpływał
ANTROPOLOG NA WYKOPALISKACH
ANTROPOLOG NA WYKOPALISKACH Żadne inne znaleziska nie dają nam możliwości tak głębokiego wglądu w duchowe aspekty kultur archeologicznych, jak właśnie odkryte i przebadane pochówki i cmentarzyska. Jeśli
EWA MARCZAK. BADANiA W LATACh , (PL. 148)
światowit viii (XLIX)/B 2009 2010 W TRuSZKi-ZALESiE, ST. 4 (osada NiKiENKi ), WoJ. PoDLASKiE. BADANiA W LATACh 2004 2005, 2007 2010 (PL. 148) ieś Truszki-Zalesie, gm. Kolno, leży na Mazowszu, w północno-zachodniej
Odkryte na nowo. archiwalne cmentarzysko z okresu wędrówek ludów Kossewen III
Odkryte na nowo archiwalne cmentarzysko z okresu wędrówek ludów Kossewen III Cmentarzysko Kossewen III (Kosewo, gm. Mrągowo) wraz z cmentarzyskami Kossewen I i II tworzą zespół ciałopalnych nekropoli
Muzeum Historyczne Warszawa, 26 sierpnia 2013 r. w Ogrodzie Krasińskich. w lipcu 2013 r.
Muzeum Historyczne Warszawa, 26 sierpnia 2013 r. m. st. Warszawy Dział Archeologiczny Katarzyna Meyza Informacja 1 na temat prac archeologicznych przeprowadzonych na terenie wzgórza widokowego z kaskadą
Badania archeologiczne stanowiska Uaua-uno w sezonie 2008
Beata Kaczor, Marcin Obałek Stowarzyszenie Czysty Świat Badania archeologiczne stanowiska Uaua-uno w sezonie 2008 W dniu 26 września 2008 r. miały miejsce prace archeologiczne stanowiska Uaua-uno (prowincja
Mikroregion Jeziora Legińskiego
Mikroregion Jeziora Legińskiego fundacja im. Jerzego Okulicza-Kozaryna dajna weryfikacja i inwentaryzacja zabytków archeologicznych Projekt dofinansowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Deszczno, stan. 10 (135 AZP 46-12)
Deszczno, stan. 10 (135 AZP 46-12) Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w związku z budową drogi ekspresowej S3 Gorzów Wlkp. Międzyrzecz Płn Inwestor: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
Wyniki analizy ceramiki. EWA MARCZAK ( a
EWA MARCZAK ( a uw) CMENTARZYSKO CIAŁOPALNE Z OKRESU WCZESNEGO ŚREDNIOWIECZA W STASINIE, WOJ. MAZOWIECKIE. W Y N I K I BADAŃ POWIERZCHNIOWYCH. KOMUNIKAT (PL. 2 8-2 9 ) fragmentów glinianych naczyń i drobnych
BADANIA NA GRODZISKU W SMULSKU I OSADZIE W BOLE- SZYNIE, POW. TUREK
Sprawozdania Archeologiczne, t. XXI, 1969 MARIAN GŁOSEK BADANIA NA GRODZISKU W SMULSKU I OSADZIE W BOLE- SZYNIE, POW. TUREK W ramach badań nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym kasztelanii spicimierskiej
Sprawozdanie z przebiegu nadzoru archeologicznego prowadzonego na terenie Starego Miasta w Warszawie w listopadzie 2013 r.
Karolina Blusiewicz Dział Archeologiczny MHW Warszawa, 2 grudnia 2013 r. Sprawozdanie z przebiegu nadzoru archeologicznego prowadzonego na terenie Starego Miasta w Warszawie w listopadzie 2013 r. W listopadzie
DALSZE BADANIA W PRZYWOZIE, POW. WIELUŃ
Sprawozdania Archeologiczne, t XXI, 1969 TADEUSZ MAKIEWICZ DALSZE BADANIA W PRZYWOZIE, POW. WIELUŃ We wrześniu 1967 r. kontynuowano badania osady kultury wenedzkiej na stanowisku 1A w Przywozie, pow. Wieluń.
STANOWISKO KULTURY PUCHARÓW LEJOWATYCH SAMBOROWICZKI 5, GM. PRZEWORNO. Stanowisko nr 5 w Samborowiczkach zostało odkryte w roku 1991 przez
ŚLĄSKIE SPRA WOZDANIA ARCHEOLOGICZNE Tom 39, s. 405 Wrocław 1997 DARIUSZ BOBAK, JAROSŁA W ERONOWICKI STANOWISKO KULTURY PUCHARÓW LEJOWATYCH SAMBOROWICZKI 5, GM. PRZEWORNO Stanowisko nr 5 w Samborowiczkach
Sobieszyn - osada i cmentarzysko kultury przeworskiej, gm. Ułęż, woj. lubelskie (aut. P. Łuczkiewicz)
Sobieszyn - osada i cmentarzysko kultury przeworskiej, gm. Ułęż, woj. lubelskie (aut. P. Łuczkiewicz) Sobieszyn leży w północnej części Lubelszczyzny, w gm. Ułęż, nad dolnym Wieprzem, w pobliżu jego ujścia
TOM IV STANOWISKA: BIEŃKOWICE 56 (ZRD 18) RACIBÓRZ 425 (ZRD 21) RACIBÓRZ 424 (ZRD 22)
Badania archeologiczne na terenie Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze, województwo śląskie (polder) Badania archeologiczne na terenie Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny
Arkadiusz Tabaka Wystawa "Skarby średniowieczne Wielkopolski" w muzeach w Gdańsku, Bytomiu, Gorzowie Wielkopolskim i Wągrowcu
Wystawa "Skarby średniowieczne Wielkopolski" w muzeach w Gdańsku, Bytomiu, Gorzowie Wielkopolskim i Wągrowcu Studia Lednickie 12, 189-194 2013 Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy Wystawa Skarby średniowieczne
Archeologia Jeziora Powidzkiego. redakcja naukowa Andrzej Pydyn
Archeologia Jeziora Powidzkiego redakcja naukowa Andrzej Pydyn Toruń 2010 Spis treści Lista autorów... 9 Wstęp... 11 Andrzej Pydyn Archeologiczne penetracje podwodne strefy przybrzeżnej Jeziora Powidzkiego...
Rojewo, stan. 2 (7 AZP 50-14)
Rojewo, stan. 2 (7 AZP 50-14) Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w związku z budową drogi ekspresowej S-3 Gorzów Wlkp. Międzyrzecz Płn Inwestor: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział
WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH MUZEUM BYŁEGO HITLEROWSKIEGO OBOZU ZAGŁADY ŻYDÓW W SOBIBORZE W OKRESIE JESIEŃ/ZIMA 2012/2013
Chełm, 27.12.2012 r. WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH MUZEUM BYŁEGO HITLEROWSKIEGO OBOZU ZAGŁADY ŻYDÓW W SOBIBORZE W OKRESIE JESIEŃ/ZIMA 2012/2013 1. Założenia programowe. Głównym celem programu badań
V (XLVI) Fasc. B -2003
ŚWIATOWID Tom V (XLVI) Fasc. B -2003 EWA MARCZAK (1A UW) W S T Ę P N E WYNIKI BADAŃ W Y K O P A L I S K O W Y C H NA S T A N O W I S K U 2 - G Ó R A W I E Ż O W A " W T R U S Z K A C H - Z A L E S I U,
TROSZYN 10, gm. WOLIN, woj. zachodniopomorskie (AZP 21-07/71)
RATOWNICZE ARCHEOLOGICZNE BADANIA WYKOPALISKOWE TROSZYN 10, gm. WOLIN, woj. zachodniopomorskie (AZP 21-07/71) Pod redakcją Lecha Czerniaka FUNDACJA UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGO INSTYTUT ARCHEOLOGII UNIWERSYTETU
Sprawozdanie z przebiegu nadzoru archeologicznego prowadzonego na terenie Starego Miasta w Warszawie w październiku 2013 r.
Karolina Blusiewicz Dział Archeologiczny MHW Warszawa, 18 listopada 2013 r. Sprawozdanie z przebiegu nadzoru archeologicznego prowadzonego na terenie Starego Miasta w Warszawie w październiku 2013 r. W
Rojewo, stan. 6 (10 AZP 50-15) Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w związku z budową drogi ekspresowej S-3 Gorzów Wlkp. Międzyrzecz Płn.
Rojewo, stan. 6 (10 AZP 50-15) Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w związku z budową drogi ekspresowej S-3 Gorzów Wlkp. Międzyrzecz Płn. Inwestor: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
Karolewo, st. 1. Gmina Susz Powiat iławski AZP 25-50/8 Współrzędne geograficzne: N E
Karolewo, st. 1 Gmina Susz Powiat iławski AZP 25-50/8 Współrzędne geograficzne: N 53 43 49 E 19 17 33 240 Karolewo, st. 1 Ryc. 1. Grodzisko w Karolewie na mapie w skali 1:25000 (na podstawie materiałów
A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S. Jacek Blaszczyk
A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA ARCHAEOLOGICA 20, 1996 Jacek Blaszczyk ZN ALEZISK O DENARÓW BOLESŁAWA K ĘD ZIERZA W EG O NA STANOW ISKU 1 W W ILKOW ICACH, GM. W ARTKOW ICE Odkrycia
Chełm, r. Mgr Wojciech Mazurek SUB TERRA Badania Archeologiczne Ul. Szarych Szeregów 5a/ Chełm, Polska SPRAWOZDANIE NR 4
Mgr Wojciech Mazurek SUB TERRA Badania Archeologiczne Ul. Szarych Szeregów 5a/26 22-100 Chełm, Polska SPRAWOZDANIE NR 4 Chełm, 30.08.2017 r. z realizacji usługi w postaci nadzorów archeologicznych przy
SKARB Z PIOTRAWINA JESZCZE RAZ ODNALEZIONY
Teka Kom. Hist. OL PAN, 2010, VII, 11-15 SKARB Z PIOTRAWINA JESZCZE RAZ ODNALEZIONY Katarzyna Pisarek-Małyszek Katedra Archeologii Polski, Instytut Historii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
OPINIA GEOTECHNICZNA
FIZJO-GEO Rinke Mariusz Geologia, geotechnika fizjografia i ochrona środowiska ul. Paderewskiego 19; 51-612 Wrocław tel. 71.348.45.22; 601.84.48.05; fax 71.372.89.90 OPINIA GEOTECHNICZNA
PROJEKT GEOTECHNICZNY
Nazwa inwestycji: PROJEKT GEOTECHNICZNY Budynek lodowni wraz z infrastrukturą techniczną i zagospodarowaniem terenu m. Wojcieszyce, ul. Leśna, 66-415 gmina Kłodawa, działka nr 554 (leśniczówka Dzicz) jedn.ewid.
Sprawozdanie z badań archeologicznych prowadzonych na terenie Pól Grunwaldu w dniach r.
Dr Piotr A. Nowakowski Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku Stębark 1, 14 107 Gierzwałd Sprawozdanie z badań archeologicznych prowadzonych na terenie Pól Grunwaldu w dniach 11 17.09.2016 r. Międzynarodowe,
ARTUR GRABAREK (PL ) PóLKo (PGR), WoJ. MAZoWiECKiE. BADANiA W RoKu 2010
światowit VIII (XLIX)/B 2009 2010 ARTUR GRABAREK PóLKo (PGR), WoJ. MAZoWiECKiE. BADANiA W RoKu 2010 (PL. 130 131) S tanowisko AZP 60-67/29, w obrębie geodezyjnym Pólko PGR, gm. Piaseczno, położone jest
ANDRZEJ MAcIAłoWIcZ (PL. 105 106) terminie 28.06 24.07.2010 r. przeprowadzono badania wykopaliskowe na cmentarzysku kultury przeworskiej
światowit VIII (XLIX)/B 2009 2010 ANDRZEJ MAcIAłoWIcZ GoŁęBiEWo (D. TAuBENDoRf), WoJ. WARMińSKo-MAZuRSKiE. BADANiA W RoKu 2010 (PL. 105 106) W terminie 28.06 24.07.2010 r. przeprowadzono badania wykopaliskowe
Nadzory archeologiczne zrealizowane przez Muzeum Mazowieckie w Płocku w latach
Tomasz Kordala Nadzory archeologiczne zrealizowane przez Muzeum Mazowieckie w Płocku w latach 1992-1993 Niniejszy komunikat prezentuje najciekawsze wyniki trzech nadzorów archeologicznych przeprowadzonych
Krótki przewodnik po cmentarzach w Warszawie-Wilanowie lat historii i pół wieku badań
Rafał Solecki Krótki przewodnik po cmentarzach w Warszawie-Wilanowie. 2500 lat historii i pół wieku badań Z otchłani wieków Archeologia warszawy 64 Rejon doliny Wisły na wysokości Wilanowa był i jest nadal
Wczesnośredniowieczny topór z Jeziora Bobięcińskiego, gm. Miastko, pow. Bytów
Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria t. VI/VII: 2009/2010, z. 1: Archeologia, s. 443-447 ISSN 0076-5236 Andrzej Kuczkowski Wczesnośredniowieczny topór z Jeziora Bobięcińskiego, gm. Miastko, pow. Bytów
POLOWE SPRAWOZDANIE Z BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH NA PL. DOMINIKAŃSKIM, PL. ŚW. KRZYŻA ORAZ NADZORU NA UL. GŁĘBOKIEJ W CIESZYNIE ST. 13 (AZP /17)
POLOWE SPRAWOZDANIE Z BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH NA PL. DOMINIKAŃSKIM, PL. ŚW. KRZYŻA ORAZ NADZORU NA UL. GŁĘBOKIEJ W CIESZYNIE ST. 13 (AZP 109-44/17) KATOWICE 2015 Spis Treści I. Wstęp.. 3 II. Pl. Dominikański...4
Czersk Cmentarzysko z przełomu er na wiślanym brzegu
Czersk Cmentarzysko z przełomu er na wiślanym brzegu Wisła, do czasu uregulowania koryta, często zmieniała swój bieg, płynąc szeroko rozlanym nurtem z licznymi wyspami, łachami i kępami. Wydawać by się
http://www.rcin.org.pl
Archeologia Polski, t. XXXVIII : 1993, z. I PL ISSN 0003-8180 MAŁGORZATA WINIARSKA-KABACIŃSKA ANALIZA FUNKCJONALNA OSTRZA KOŚCIANEGO ZBROJONEGO KRZEMIENNYMI WKŁADKAMI Z TŁOKOWA, WOJ. OLSZTYŃSKIE 1 Analizę
J o la n ta N o g a j- C h a c h a j, M arta S tasiak
Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. II, 1997 J o la n ta N o g a j- C h a c h a j, M arta S tasiak Z n a l e z i s k o s i e k i e r y k r z e m i e n n e j k u l t u r y a m f o r k u l i s t y
PRODUKCJA TERAKOT W TELL ATRIB W OKRESIE PTOLEMEJSKIM. Jesienią 1987 r. rozpoczęto kolejny sezon badań w Tell Atrib
Tomasz Scholl Uniwersytet Warszawski PRODUKCJA TERAKOT W TELL ATRIB W OKRESIE PTOLEMEJSKIM Jesienią 1987 r. rozpoczęto kolejny sezon badań w Tell Atrib prowadzonych przez Polską Stacje Archeologii Śródziemnomorskiej
zbiory Do najciekawszych materiałów należy zaliczyć:
zbiory W chwili obecnej zasoby Działu Archeologii, to ponad 25 tysięcy zabytków o walorach ekspozycyjnych, z różnych epok i okresów. Do najstarszych należą przedmioty wykonane z kamienia i krzemienia,
CMENTARZYSKO CIAŁOPALNE KULTURY PRZEWORSKIEJ W KONOPNICY NA STAN. 7, WOJ. SIERADZ
Sprawozdania Archeologiczne, t. XXXIV, 1982 PL ISSN 0081-3834 BOGUSŁAW ABRAMEK CMENTARZYSKO CIAŁOPALNE KULTURY PRZEWORSKIEJ W KONOPNICY NA STAN. 7, WOJ. SIERADZ Badania archeologiczne na cmentarzysku w
Grzegorz Gmyrek Z PRaC archeologicznych Na terenie MIaSta LOKaCyjNEGO PLESZEWa W LataCh
Grzegorz Gmyrek Z PRaC archeologicznych Na terenie MIaSta LOKaCyjNEGO PLESZEWa W LataCh 2005 2009 Zastanawiający jest fakt, że Pleszew znany jest archeologom przede wszystkim z odkryć osad i rozległych
Opracowanie: mgr Aleksandra Lasok - Stachurska ul. Piłsudskiego 10 38-400 Krosno
Program badań archeologicznych opracowany dla inwestycji Gminy Krosno Wykonanie robót budowlanych na terenie zabytkowego zespołu urbanistycznego Starego Miasta Krosna przy ul. Spółdzielczej i ul. Sienkiewicza,
WYNIKI BADAN ARCHEOLOGICZNYCH PRZEPROWADZONYCH NA TERENIE WIELICZKI W 1965 ROKU
WYNIKI BADAN ARCHEOLOGICZNYCH PRZEPROWADZONYCH NA TERENIE WIELICZKI W 1965 ROKU Prace wykopaliskowe, prowadzone w 1965 r. na obszarze Wieliczki z ramienia Muzeum Żup Krakowskich, stanowiły kontynuację
Zbigniew Kobyliński i Dariusz Wach Sprawozdanie z badań wykopaliskowych grodzisk prowadzonych w sezonie 2013 na terenie woj. warmińsko mazurskiego
Zbigniew Kobyliński i Dariusz Wach Sprawozdanie z badań wykopaliskowych grodzisk prowadzonych w sezonie 2013 na terenie woj. warmińsko mazurskiego W terminie od 7 lipca do 28 września 2013zespół pracowników
BADANIA NA GRODZISKU WCZESNOŚREDNIOWIECZNYM W RĘ- KORAJU, POW. PIOTRKÓW TRYBUNALSKI
Sprawozdania Archeologiczne, t. XXI, 1969 ALDONA CHMIELOWSKA BADANIA NA GRODZISKU WCZESNOŚREDNIOWIECZNYM W RĘ- KORAJU, POW. PIOTRKÓW TRYBUNALSKI W 1967 r. rozpoczęto ratownicze badania wykopaliskowe na
Leszek Kotlewski Relikty studzienki rewizyjnej zdroju przy pomniku Mikołaja Kopernika w Toruniu odkryte podczas badań archeologicznych w 2002 roku
Leszek Kotlewski Relikty studzienki rewizyjnej zdroju przy pomniku Mikołaja Kopernika w Toruniu odkryte podczas badań archeologicznych w 2002 roku Rocznik Toruński 30, 209-216 2003 ROCZNIK TORUŃSKI TOM
Program Opieki nad Zabytkami Miasta Słupska na lata Uchwała Nr XXXV/490/13 Rady Miejskiej w Słupsku z dnia 24 kwietnia 2013 r.
Zestawienie wojewódzkiej ewidencji stanowisk archeologicznych dla Miasta Słupska wykaz, jest spisem ruchomym podlegającym ciągłej weryfikacji. W chwili sporządzania zestawienia, trwa aktualizacja miejsc
Fot: 536 537 Widok bocznych powierzchni okazu. Fot: 538 540 Przekrój poprzeczny oraz zbliżenia powierzchni bocznych.
Okaz 93 MCh/P/11593 - Kalamit Brzeszcze Owalny, nieznacznie spłaszczony fragment łodygi. Powierzchnie poprzeczne cięte ukośnie. Wyraźne prążkowanie zachowane tylko na połowie obwodu. Niezbyt wyraźnie widoczny
(PL ) IZDEBNo KośCIELNE, ST. I, WoJ. MAZoWIECKIE. BADANIA W LATACh
światowit VIII (XLIX)/B 2009 2010 SyLWIA DoMARADZKA, ADAM WALUś IZDEBNo KośCIELNE, ST. I, WoJ. MAZoWIECKIE. BADANIA W LATACh 2008 2009 (PL. 108 110) W ielokulturowe stanowisko nr I (AZP 59-62/3) w miejscowości
Mapy litologiczno-stratygraficzne.
Piotr Jermołowicz Inżynieria Środowiska Szczecin Mapy litologiczno-stratygraficzne. Wśród map litologiczno-stratygraficznych zakrytych - aktualnie znajdujących się w użytkowaniu - są mapy w skali 1 : 300
A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S. Beata Górska-Grabarczyk
A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA ARCHAEOLOGICA 18, 1994 Beata Górska-Grabarczyk GRÓB SKRZYNKOWY KULTURY POMORSKIEJ Z ODRÓW GM. CZERSK STAN. 3 W BORACH TUCHOLSKICH Cmentarzysko
Katalog wystawy w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie
Katalog wystawy w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie Gniezno 2015 Publikacja towarzysząca wystawie Dawna wytwórczość na ziemiach polskich zorganizowanej w dniach 29 kwietnia 4 października 2015
Grób kultury wielbarskiej z Ewopola, powiat świdnicki
Monika Gładysz-Juścińska, Marcin Juściński Grób kultury wielbarskiej z Ewopola, powiat świdnicki W sierpniu 25 roku miały miejsce prace wykopaliskowe na stanowisku 4 w miejscowości Ewopole, gm. Trawniki.
Sprawozdanie z przebiegu nadzoru archeologicznego prowadzonego na terenie Starego Miasta w Warszawie w sierpniu 2013 r.
Karolina Blusiewicz Dział Archeologiczny MHW Warszawa, 11 września 2013 r. Sprawozdanie z przebiegu nadzoru archeologicznego prowadzonego na terenie Starego Miasta w Warszawie w sierpniu 2013 r. W sierpniu
Gorzów Wlkp.-Karnin, stan. 169 (23 AZP 46-12)
Gorzów Wlkp.-Karnin, stan. 169 (23 AZP 46-12) Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w związku z budową drogi ekspresowej S3 Gorzów Wlkp. Międzyrzecz Płn Inwestor: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych
BADANIA ARCHEOLOGICZNE W TOKARACH, GMINA KORCZEW, POWIAT SIEDLCE, NA STANOWISKU NR 5 (SEZON )
SPRAWOZDANIA B o ż e n a B r y ń c z a k Akademia Podlaska w Siedlcach BADANIA ARCHEOLOGICZNE W TOKARACH, GMINA KORCZEW, POWIAT SIEDLCE, NA STANOWISKU NR 5 (SEZON 1999-2000) Artykuł ma na celu wstępne
oznaczenie sprawy: KF.AZ JM.2019 Załącznik nr 1 do SIWZ OPIS PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA OPZ
Załącznik nr 1 do SIWZ OPIS PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA OPZ Przeprowadzenie badań archeologicznych wyprzedzających inwestycję - wraz z opracowaniem wyników tych badań we wschodniej części Alei Grabowej na terenie
U HANDLARZY BRONIĄ POLICJANCI ODNALEŹLI PRZEDMIOTY, KTÓRYCH LUDZIE UŻYWALI 1,5 TYSIĄCA LAT TEMU
POLICJA.PL Źródło: http://www.policja.pl/pol/aktualnosci/116354,u-handlarzy-bronia-policjanci-odnalezli-przedmioty-ktorych-ludzie-uzywali-15-ty s.html Wygenerowano: Niedziela, 29 stycznia 2017, 14:37 Strona
Muzeum Pojezierza Myśliborskiego
Muzeum Pojezierza Myśliborskiego ul. Bohaterów Warszawy 74, 74-300 Myślibórz mgr Magdalena Szymczyk, mgr Sławomir Górka Sprawozdanie z prac archeologicznych przeprowadzonych na grodzisku w miejscowości
Zabytki z obszaru Mezoameryki w zbiorach Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze
Anna Hendel Zabytki z obszaru Mezoameryki w zbiorach Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Świdnicy, poza zabytkami związanymi z przeszłością
Z P I Ś M I E N N I C T W A
Z PIŚMIENNICTWA 503 J. Wojtasik, CMENTARZYSKO WCZESNOŚREDNIOWIECZNE NA WZGÓ- RZU MŁYNÓWKA" W WOLINIE, Szczecin 1968, ss. 239, ryc. 153, tabl. XLIX, streszczenie w jęz. niemieckim. Zagadnienie zmian zachodzących
BADANIA WYKOPALISKOWE NA OSADZIE WCZESNOŚREDNIO- WIECZNEJ KOŁO CZELADZI WIELKIEJ, POW. GÓRA, W 1963 ROKU
JERZY LODOWSKI BADANIA WYKOPALISKOWE NA OSADZIE WCZESNOŚREDNIO- WIECZNEJ KOŁO CZELADZI WIELKIEJ, POW. GÓRA, W 1963 ROKU W ramach planu ogólnej problematyki badań nad wczesnośredniowiecznym osadnictwem
http://www.rcin.org.pl
Sprawozdania Archeologiczne, t. XXXIX, 1987 PL ISSN 0081-3834 Okres lateński i wpływów rzymskich ANDRZEJ SZPUNAR CMENTARZYSKO W ŁĘTOWICACH, GM. WIERZCHOSŁAWICE, WOJ. TARNÓW, BADANIA 1984-1985 Stanowisko
DOMY SŁUPOWE KULTURY CERAMIKI WSTĘGOWEJ RYTEJ W OLSZANICY, POW. KRAKÓW
Sprawozdania Archeologiczne, t. X X I, 1969 SARUNAS MILISAUSKAS DOMY SŁUPOWE KULTURY CERAMIKI WSTĘGOWEJ RYTEJ W OLSZANICY, POW. KRAKÓW Stanowisko w Olszanicy położone jest na niewielkim lessowym wzniesieniu
Wykaz publikacji Mgr Józef Niedźwiedź
Wykaz publikacji Mgr Józef Niedźwiedź http://jozefniedzwiedz.cba.pl/wydawnictwa.html A. ARCHEOLOGIA 1. Kokowski A., Niedźwiedź J. 1984, Łuszczów stan. 1, gm. Uchanie, woj. zamojskie, Sprawozdania z badań
OCENA MOŻLIWOŚCI ODSŁONIĘCIA WĄTKÓW CEGLANYCH SPOD TYNKÓW NA ELEWACJACH NIERUCHOMOŚCI ZLOKALIZOWANEJ PRZY UL. OGRODOWEJ 24 W ŁODZI
OCENA MOŻLIWOŚCI ODSŁONIĘCIA WĄTKÓW CEGLANYCH SPOD TYNKÓW NA ELEWACJACH NIERUCHOMOŚCI ZLOKALIZOWANEJ PRZY UL. OGRODOWEJ 24 W ŁODZI 2013 R. 1 Przedmiot ekspertyzy: Nieruchomość zlokalizowana w Łodzi przy
Tematy lekcji muzealnych wraz z cennikiem
UWAGA Tematy lekcji muzealnych wraz z cennikiem Lekcja i - grupa do 30 osób, - grupa do 25 osób (chyba, że w cenniku podano inaczej), lekcja w szkole - liczebność grupy zgodna z liczbą uczniów w klasie.
Kamionka, st. 9. Gmina Iława Powiat iławski AZP 27-52/66 Współrzędne geograficzne: N E
Gmina Iława Powiat iławski AZP 27-52/66 Współrzędne geograficzne: N 53 36 32 E 19 30 39 Katalog grodzisk Warmii i Mazur red. Zbigniew Kobyliński, Warszawa 2017 352 Ryc. 1. Grodzisko w Kamionce, st. 9 na
Osteologia. Określanie płci
Osteologia Określanie płci 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Cecha Wielkość ogólna Jama oczodołu Powierzchnia otworu wielkiego Wyrostki sutkowate Kresy skroniowe Łuki nadoczodołowe Wysokość czaszki Spłaszczenie okolicy
OPINIA GEOTECHNICZNA DOKUMENTACJA BADAŃ PODŁOŻA GRUNTOWEGO do projektu budynków inwentarskich w m. Wrotnów, gm. Miedzna dz.
Dariusz Kisieliński - Biuro Usług eologicznych i eotechnicznych 8-11 Siedlce, ul. Asłanowicza 2A. OPNA EOTECHNCZNA DOKUMENTACJA BADAŃ PODŁOŻA RUNTOWEO do projektu budynków inwentarskich w m. Wrotnów, gm.
PRADZIEJE. skrzynia. skrzynia nr 1 epoka kamienia
skrzynia nr 1 epoka kamienia skrzynia Skrzynia wykonana z drewna, stylizowana na prostą konstrukcję, w naturalnym kolorze drewna przetykana sznurem lub rzemieniem. Zamykana na zamek z 3 kluczami. Wymiar
STAROŻYTNE NEKROPOLE NAD RADOMKĄ
STAROŻYTNE NEKROPOLE NAD RADOMKĄ Tekst: Małgorzata Cieślak-Kopyt, Ireneusz Miraś Fotografie: Małgorzata Cieślak-Kopyt, Sebastian Fituch, Iwona Micke, Gabriela Wrońska Rysunki i rekonstrukcje: Mariusz Król,
OPIS TECHNICZNY. dz. bud. nr 1076, 731/14, 731/17, 829/3, 829/7, 391/23, 391/25 ZIELONA GÓRA, UL. OSIEDLE ŚLĄSKIE. 1. Dane ogólne
OPIS TECHNICZNY DO PROJEKTU MAKRONIWELCJI POD BUDOWĘ DRÓG DOJAZDOWYCH, PARKINGU, CHODNIKÓW I UKSZTAŁTOWANIE TERENU PRZY BUDYNKACH MIESZKALNYCH WIELORODZINNYCH Z USŁUGAMI ZDROWIA dz. bud. nr 1076, 731/14,
RAPORT [DESCRIPTION] NR PROJEKTU [STATUS] [DOKUMENT NR] [COMPANY] SWECO CONSULTING SP. Z O.O. [NAME] DARIUSZ TERLECKI.
NR PROJEKTU [DESCRIPTION] SWECO CONSULTING SP. Z O.O. [COMPANY] DARIUSZ TERLECKI [NAME] Sweco Lista zmian REW. DATA ZMIANA DOKONAŁ(A) PRZEGLĄDU ZATWIERDZONE Sweco Johna Baildona 64a PL 40-115 Katowice,
CZĘŚĆ II. PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA TERENU Instalacja wod-kan i elektryczna
CZĘŚĆ II PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA TERENU Instalacja wod-kan i elektryczna Temat: Adres: Inwestor: Budowa pompowni sieciowej wodociągowej wraz z niezbędną infrastrukturą w m.olszanowo gm.rzeczenica dz nr
OPINIA GEOTECHNICZNA
Gmina Poczesna ul. Wolności 2, 42-262 Poczesna Wykonawca: KESKE Katarzyna Stolarska Zrębice Pierwsze, ul. Łąkowa 5, 42-256 Olsztyn tel. kom. 695 531 011, fax. 34 34 35 830 e-mail: biuro@keske.pl OPINIA
Miasto Stołeczne Warszawa pl. Bankowy 3/5, Warszawa. Opracował: mgr Łukasz Dąbrowski upr. geol. VII Warszawa, maj 2017 r.
OPINIA GEOTECHNICZNA dla Inwestycji polegającej na remoncie placu zabaw w Parku Kultury w miejscowości Powsin ul. Maślaków 1 (dz. nr ew. 4/3, obręb 1-12-10) Inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa pl. Bankowy
DOKUMENTACJA KONSERWATORSKA
DOKUMENTACJA KONSERWATORSKA PRACE KONSERWATORSKIE PRZY POMNIKU HELIOS W 500 LECIE URODZIN MIKOŁAJA KOPERNIKA PRZY PLACU RAPACKIEGO W TORUNIU (STAN ZACHOWANIA, WYTYCZNE I PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH)
Tomasz Gralak BIBLIOGRAFIA
Tomasz Gralak BIBLIOGRAFIA 1996 1. Konczewski P., Dąbrowa T., Opalińska M., Gralak T., Kwaśnica K., Żuchliński P. Osada kultury łużyckiej Ślęża Plasterki, woj. Wrocławskie, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne,
Muzeum Zagłębia w Będzinie. Oferta edukacyjna wraz z cennikiem
Muzeum Zagłębia w Będzinie Oferta edukacyjna wraz z cennikiem UWAGA Lekcja i - grupa do 30 osób, - grupa do 25 osób (chyba, że w cenniku podano inaczej), lekcja w szkole - liczebność grupy zgodna z liczbą
DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA PODŁOŻA GRUNTOWEGO
GEOL Badania geologiczne ul. Świeża 7a 54-060 Wrocław tel./fax 71 351 38 83, 601 55 68 90 DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA PODŁOŻA GRUNTOWEGO Temat:Budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Rachów (gm. Malczyce)
GeoPlus Badania Geologiczne i Geotechniczne. Dr Piotr Zawrzykraj 02-775 Warszawa, ul. Alternatywy 5 m. 81, tel. 0-605-678-464, www.geoplus.com.
GeoPlus Badania Geologiczne i Geotechniczne Dr Piotr Zawrzykraj 02-775 Warszawa, ul. Alternatywy 5 m. 81, tel. 0-605-678-464, www.geoplus.com.pl NIP 658-170-30-24, REGON 141437785 e-mail: Piotr.Zawrzykraj@uw.edu.pl,
Ćwiczenie 3. Na tropach średniowiecznego miasta
Ćwiczenie 3 Na tropach średniowiecznego miasta Na tropach średniowiecza Ćwiczenie wykonywane w zespołach 2-osobowych Czas na opracowanie: 6 tygodni Forma: opracowanie rysunkowotekstowe w formacie A3 Termin