Czy Pakiet Klimatyczny i nowe priorytety PROW mogą być szansą dla innowacji na wsi?

Transkrypt

1 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Czy Pakiet Klimatyczny i nowe priorytety PROW mogą być szansą dla innowacji na wsi? Prof. Antoni Faber (faber@iung.pulawy.pl) KONWENT MARSZAŁKÓW Lublin, 27 luty 2009

2 Dyrektywa promująca OŹE (uchwalona r.) zobowiązuje do osiągnięcia w 2020 r.: 15 % udziału OŹE w energii zużywanej, 10 % substytucji paliw transportowych przez biopaliwa. Kalendarium na najbliższy okres: r. wytyczne komisji do Narodowego Programu Działania dla OŹE, r. krajowa prognoza do Programu(zużycie energii, cele sektorowe w rozbiciu na technologie, spodziewane efektywności i oszczędności energii w każdym sektorze, sposoby usuwania barier, program wspierania OŹE w każdym sektorze gospodarki, przepływy informacji i projekty zintegrowane). zintegrowane r. Narodowy Program Działań dla OŹE (cele sektorowe, szacunek niezbędnych środków do osiągnięcia celów, sposoby współpracy międzynarodowej, regionalnej i lokalnej, lokalnej planowane przepływy informacji i zintegrowane projekty). projekty 2

3 r. opublikowana została propozycja poprawki do rozporządzenia KE No 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolniczy Rozwoju Obszarów Wiejskich (6494/09 ADD 1) Wytycza ona następujące nowe priorytety PROW z terminem wprowadzenia do r.: zmiany klimatu, odnawialne źródła energii, zarządzanie zasobami wody, bioróżnorodność, innowacje w zakresie wyżej wymienionych, restrukturyzacja sektora mlecznego, Internet szerokopasmowy dla wsi, 3

4 Zmiany klimatu Emisja i potencjał redukcji emisji przez rolnictwo na tle innych gałęzi gospodarki (McKinsey & Company 2009) 4

5 Koszty i potencjał redukcji emisji GHG w rolnictwie na tle innych działów gospodarki (McKinsey & Company 2009) 5

6 Odnawialne Źródła Energii W 2020 r. z rolnictwa od 8,3 (60 %) do 11,8 (100%) mln t biomasy (sm) Struktura produkcji energii elektrycznej z OŹE w 2010 r. (URE) 6

7 W rolnictwie najpierw żywność!!! i ostrożnie z myśleniem życzeniowym. Zasoby ziemi (2008): Pow. GO = 11,8 mln ha Pow. zasiewów = 11,6 mln ha Urbanizacja = -1,0 mln ha Uprawy energetyczne= -1,5 mln ha Uprawy niezbożowe = -3,0 mln ha W 2020 r. pod zboża = 7,1 mln ha Pow. pod biom. stałą = 1,0 mln ha Potrzebujemy 30 mln ton zbóż Mamy zaledwie 54 % gleb b i db Wzrost plonu zb. 3,2 do 4,2 t/ha (31 %) Niezbędny wzrostu plonu na granicy realnych możliwości Wzrost cen płodów rolnych 2-5 % rocznie ( kompensacja 0 %) 7

8 Potencjalne obszary uprawy roślin energetycznych na tle obszarów wykluczonych z lokalizacji wieloletnich plantacji 8

9 Grunty potencjalnie dostępne pod produkcję biopaliw stałych Województwo Dolnośląskie Kompleks Kujawsko-pomorskie Razem 9 3z tys. ha % UR ,8 8 0, , , ,9 15 2,3 8 Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie ,3 Opolskie ,2 Podkarpackie ,3 Podlaskie ,6 Pomorskie ,8 Śląskie ,0 Świętokrzyskie ,3 Warmińsko-mazurskie ,3 Wielkopolskie ,8 Zachodnio-pomorskie ,5 9 Polska 2 7 4,6

10 Potencjalna produkcja biomasy w gminach (opad >550 mm, gleby mniej przydatne do produkcji żywności, bez obszarów chronionych i górskich, wody gruntowe dla wierzby i miskanta do 2m, dla sidy 2-5 m) (IUNG-PIB 2007 r.) 10

11 Gospodarowanie wodą Wieloletni klimatyczny bilans wody IV-IX (Doroszewski i Kozyra, IUNG-PIB, 2007) 11

12 Roczne zużycie wody przez wybrane uprawy (wierzba mm, miskant mm w okresie wegetacji) (Hess i Knox, 2001) 12

13 Bioróżnorodność (IUNG-PIB 2009 wg modelu Eururalis, AU Wageningen 2006) Rejon Białostocko-suwalski Bielsko-podlaski Bielsko-bialski Bydgoski Chełmsko-zamojski Ciechanowsko-płocki Częstochowski Elbląski Ełcki Gdański Gorzowski Jeleniogórsko-wałbrzyski Kaliski Koniński Koszaliński Krakowsko-tarnowski Krośnieńsko-przemyski Legnicki Łódzki Polska Indeks bioróż. (-) Rejon Łomżyński Lubelski Nowosądecki Olsztyński Opolski Ostrołęcko-siedlecki Pilski Piotrkowsko-skiern. Poznański Radomski Rybnicko-jastrzębski Rzeszowsko-tarnob Słupski Świętokrzyski Szczeciński Toruńsko-włocławski Warszawski Wrocławski Zielonogórski Indeks bioróż. (-)

14 Innowacje: Zmiany klimatu: - optymalizacja nawożenia N (-50 /t CO2), -renaturalizacja siedlisk siedlisk mokradłowych i gleb organicznych (5 /t CO2), -biopaliwa 2-giej generacji (5 /t CO2), -zagospodarowanie użytków zdegradowanych (10 /t CO2), -systemy uprawy biomasy na nieoranych UZ (10 /t CO2). Gospodarowanie wodą: -mała retencja wodna (? /t CO2). Bioróżnorodność: -ochrona i konserwacja siedlisk o bogatej bioróżnorodności (? /t CO2), -Prawidłowe zmianowanie roślin uprawnych (? /t CO2). 14

15 Innowacje OŹE: 1) maksymalna efektywność ekonomiczna Źródło energii Technologia Koszt Koszty Koszt paliwa Koszt Emisja całkowita inwestycji eksploatacji energii 2005 /MWh 2005/kW 2005/toe 2005 /MWh kg CO2 eq./mwh Węgiel Atom Biomasa Palenisko pyłowe+ccs Pierwiastki rozszczep. Spalanie, k. parowy, mała skala Spalanie, k. parowy, duża skala Biogaz Micro CHP Skojarzona gazyfikacja (CHP; 4 MWe + 5 MWth) x 25*** Wiatr Poza wybrzeżem Woda Małe elektrownie Baterie słon. Skoncentrowana elektrownia Węgiel Pelety Duży kocioł Duży kocioł Średni kocioł Mały kocioł /kw /kW *Gaz ziemny do przetworzenia energii cieplnej; ** za Babcock & Wilcox 2008 E. elektryczna E. cieplna 2005/toe ** kg CO2 eq./toe 6,1 0,7 0,7 0,8-15

16 2) Maksymalna efektywność energetyczna: Efektywność energetyczna upraw w zależności od technologii konwersji (za EEA, 2007) 16

17 Nasza propozycja dla wsi: energetyka rozproszona, CHP, inteligentne sieci energetyczne (3-cia rewolucja energetyczna) 17

18 Duże skoordynowane projekty to efekt skali, który zmniejsza koszt inwestycyjne do 2 razy!!! 18

19 Co zamierzamy: 2)Powołaliśmy konsorcjum naukowe do zajmowania się innowacyjnymi rozwiązaniami w omawianych zagadnieniach, 3)Tworzymy klaster międzyregionalny ds. OŹE (zależy nam na obecności w nim woj. lubelskiego, świętokrzyskiego i podlaskiego), 4)W trakcie dotychczasowych kontaktów z UM sugerowano celowość rozważenia dwóch inicjatyw: powołania przy Konwencie stałej grupy roboczej ds. OŹE ( Inicjatywa Kielecka, r.) oraz utworzenia megaklastra województw wschodnich ds. OŹE ( Inicjatywa Lubelska, r.); zamierzamy te inicjatywy profesjonalnie wspierać, jeśli zostaną podjęte, 5)Jesteśmy gotowi do współpracy w zakresie omawianej problematyki z wszystkimi zainteresowanymi UM. 19

20 Ochrona klimatu wymaga nie tylko dobrych strategii, ale nade wszystko skoordynowanych planów działań regionalnych i lokalnych. Dziękuję za uwagę 20