MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII BLOCKCHAIN W POLSKICH INSTYTUCJACH PUBLICZNYCH

Transkrypt

1 VI Konferencja i Narodowy Test Interoperacyjności Podpisu Elektronicznego CommonSign października 2016 r., Instytut Maszyn Matematycznych, Warszawa MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII BLOCKCHAIN W POLSKICH INSTYTUCJACH PUBLICZNYCH PROF. KRZYSZTOF PIECH STRUMIEŃ BLOCKCHAIN I KRYPTOWALUTY PROGRAMU OD PAPIEROWEJ DO CYFROWEJ POLSKI

2 STRUKTURA PREZENTACJI PROBLEMY I MOŻLIWOŚCI ICH ROZWIĄZAŃ ZA POMOCĄ BLOCKCHAIN AKCELERATORY FINTECH/BLOCKCHAIN NA ŚWIECIE POLSKI AKCELERATOR TECHNOLOGII BLOCKCHAIN 11 PROBLEMÓW INSTYTUCJI PUBLICZNYCH I PROPOZYCJE ICH ROZWIĄZAŃ ZA POMOCĄ TECHNOLOGII BLOCKCHAIN

3 PROBLEM SCENTRALIZOWANE BAZY DANYCH BYWAJĄ ATAKOWANE PRZEZ HACKERÓW, DANE (RÓWNIEŻ FINANSOWE) MOGĄ BYĆ WYKRADANE, CZY NAWET FAŁSZOWANE. ZAPEWNIENIE ICH BEZPIECZEŃSTWA JEST DROGIE, A MIMO TO REZULTAT NADAL NIEPEWNY.

4 ROZWIĄZANIE ZASTOSOWANE TECHNOLOGII ROZPROSZONYCH REJESTRÓW (TZW. BLOCKCHAIN).

5 ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII BLOCKCHAIN - KRYPTOWALUTY - INTELIGENTNE UMOWY - SYSTEMY GŁOSOWANIA - CYFROWA TOŻSAMOŚĆ - NIEPODRABIALNY PIENIĄDZ

6 W 2027 R. 10% ŚWIATOWEGO PKB BĘDZIE PRZECHOWYWANE NA BLOCKCHAINIE. DYREKTOR IBM BLOCKCHAIN OFFERINGS EILEEN LOWRY

7 TO JEST OKOŁO $ (8 BILIONÓW DOLARÓW)

8 PRACE NAD ROZPROSZONYMI REJESTRAMI NA ŚWIECIE ŚWIATOWE FORUM GOSPODARCZE, SIERPIEŃ 2016 TECHNOLOGIA BLOCKCHAIN BĘDZIE JEDNĄ Z NAJWAŻNIEJSZYCH DO ZASTOSOWANIA W BANKACH PRZYSZŁOŚCI.

9 WIELKOŚĆ RYNKU BLOCKCHAIN NA ŚWIECIE LICZONE JEST TO RAZEM Z RYNKIEM FIRM KRYPTOWALUTOWYCH

10

11

12 JAK EFEKTYWNIE WPROWADZIĆ BLOCKCHAIN W POLSCE? ZADANIE DLA STRUMIENIA BLOCKCHAIN I KRYPTOWALUTY. JEDNA Z JEGO INICJATYW POWOŁANIE AKCELERATORA.

13 AKCELERATOR TECHNOLOGII BLOCKCHAIN

14

15 AKCELERATORY BLOCKCHAIN Dubaj Dubai Future Foundation; 12-tygodniowy program inkubacyjny 275 mln dolarów. Wielka czwórka firm doradczych dyskutowano utworzenie konsorcjum zajmującego się DLT. KPMG Australia akcelerator fintechowy mlabs, w którym są wspierane również startupy blockchainowe. Singapur bank UOB uruchomił akcelerator skoncentrowany na m.in. zastosowaniach blockchain w bankowości. W lipcu 2016 r. IBM ogłosił utworzenie w Singapurze centrum innowacji blockchainowych. Holandia na początku lipca rząd ogłosił koncepcję kampusu blockchainowego; ma być uruchomiony przez Bank Holandii w 2016r. Wielka Brytania w czerwcu br. Bank Anglii ogłosił utworzenie akceleratora specjalizującego się m.in. w BC. Nowy Jork Barclays bank w 2015 r. W swoim akceleratorze fintech wsparł dwa startupy blockchainowe. Prowadzi też akceleratory w Londynie, Kapsztad, Telawiw, które również wspierają projekty blockchainowe. Szwajcaria w mieście Zug powstaje dolina krzemowa dla finansów, gdzie zakładane są kolejne firmy z sektora kryptowalut i blockchain (np. Fundacja Ethereum, Xapo). Estonia rozwiązania oparte na oryginalnym rozwiązaniu typu blockchain funkcjonują już od kilku lat; opartych jest na nich większość rejestrów państwowych.

16 JEŚLI NIE TERAZ, TO CO DALEJ? Odpływ specjalistów za granicę Importowanie technologii z zagranicy Imitacje - zamiast innowacji

17 AKCELERATOR W POLSCE? POLSKI AKCELERATOR TECHNOLOGII BLOCKCHAIN MA OPIERAĆ ROZWIĄZANIA NA WYKORZYSTANIU TECHNOLOGII ROZPROSZONYCH REJESTRÓW (TZW. BLOCKCHAIN) PRZEDE WSZYSTKIM W INSTYTUCJACH PUBLICZNYCH (WYMÓG PROGRAMU EPIONIER NCBIR). NIE MA DOTĄD W POLSCE ZASTOSOWAŃ BLOCKCHAIN W SEKTORZE PUBLICZNYM. NA ŚWIECIE FUNKCJONUJĄ OD KILKU LAT, A TAKŻE ROZPOCZĘTO PRACE W KILKU INNYCH KRAJACH. SĄ PRZYPADKI PROBLEMÓW, KTÓRYCH NIE DA SIĘ BEZPIECZNIE ROZWIĄZAĆ ZA POMOCĄ INNYCH TECHNOLOGII, JAK WŁAŚNIE BLOCKCHAIN. STOSOWANIE TEJ TECHNOLOGII MOŻE DAĆ ROZWIĄZANIA TAŃSZE, BEZPIECZNIEJSZE, TRANSPARENTNE, NIEZAPRZECZALNE. PROBLEM TEORETYCZNY: GDZIE NALEŻAŁOBY ZASTOSOWAĆ JAKI RODZAJ DLT?

18 PROBLEMY INSTYTUCJI PUBLICZNYCH WYNIKAJĄCE Z ANALIZY PROBLEMÓW INNYCH STRUMIENI PROGRAMU OD PAPIEROWEJ DO CYFROWEJ POLSKI WRAZ Z KIERUNKAMI PRAC OBEJMUJĄCYMI MOŻLIWOŚĆ ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII BLOCKCHAIN

19 T ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY INSTYTUCJI PUBLICZNYCH 1. WYELIMINOWANIE ANTYDATOWANIA I FAŁSZOWANIA DOKUMENTÓW 2. WYELIMINOWANIE MOŻLIWOŚCI FAŁSZOWANIA I 3. TOŻSAMOŚĆ CYFROWA 4. KOSZTY PŁATNOŚCI BEZGOTÓWKOWYCH ORAZ ANALIZA ICH PRZEPŁYWÓW 5. ŚLEDZENIE PRZEPŁYWU PODATKÓW I SKŁADEK 6. ŚLEDZENIE WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW PUBLICZNYCH 7. BEZPIECZNY OBIEG FAKTUR ELEKTRONICZNYCH 8. REJESTR WYNIKÓW BADAŃ LEKARSKICH 9. CYBERBEZPIECZEŃSTWO AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ 10. REJESTROWANIE UBYTKÓW PALIW 11. ARCHIWIZACJA HARMONOGRAMÓW CZASU PRACY

20 1. WYELIMINOWANIE ANTYDATOWANIA I FAŁSZOWANIA DOKUMENTÓW OPIS: ELEKTRONICZNE DOKUMENTY TWORZONE PRZEZ INSTYTUCJE MOGĄ BYĆ Z ŁATWOŚCIĄ MODYFIKOWANE LUB ANTYDATOWANE PRZEZ INSIDERÓW, ALE TEŻ PRZEZ ATAKUJĄCYCH Z ZEWNĄTRZ. JEST TO PROBLEM SZCZEGÓLNIE WAŻNY W ADMINISTRACJI, GDZIE MOŻLIWOŚĆ PRZESYŁU DOKUMENTÓW W SPOSÓB ELEKTRONICZNY BEZ RYZYKA ICH SFAŁSZOWANIA JEST KLUCZOWA (DLA ELIMINACJI PAPIEROWYCH WERSJI I PRZESYŁEK POLECONYCH). NIEKIEDY JEST TEŻ POTRZEBA POTWIERDZENIA FAKTU ISTNIENIA W DANYM CZASIE DOKUMENTU O OKREŚLONEJ ZAWARTOŚCI. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: WPROWADZENIE TIME-STAMPINGU I REJESTROWANIA DOKUMENTÓW W BEZPIECZNEJ BAZIE DANYCH (TYPU BLOCKCHAIN): UMOŻLIWI PEWNOŚĆ OBROTU DOKUMENTAMI ELEKTRONICZNYMI; UŁATWI AUDYTOWANIE INSTYTUCJI (NAWET ZDALNE); UNIEMOŻLIWI PODRABIANIE DOKUMENTÓW; UMOŻLIWI ŚLEDZENIE WSZYSTKICH MODYFIKACJI DOKUMENTU W CZASIE ORAZ ZAPEWNI NIEZAPRZECZALNE WSKAZANIE OSOBY/INSTYTUCJI DOKONUJĄCEJ KAŻDEJ Z MODYFIKACJI.

21 2. WYELIMINOWANIE MOŻLIWOŚCI FAŁSZOWANIA I OPIS: ZWŁASZCZA DO CELÓW DOWODOWYCH W XXI WIEKU NIEZBĘDNE JEST POSIADANIE WIARYGODNYCH I. ICH STOSOWANIE W SĄDOWNICTWIE, W KONTAKTACH Z ADMINISTRACJĄ I W BIZNESIE JEST UTRUDNIONE. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: WPROWADZENIE POTWIERDZANIA ZAWARTOŚCI KAŻDEGO E- MAILA (ŁĄCZNIE Z ZAWARTĄ W NIM DATĄ) W NIEZAPRZECZALNYM, ROZPROSZONYM REJESTRZE. TEGO TYPU ROZWIĄZANIE ISTNIEJE JUŻ NA ŚWIECIE. W POŁĄCZENIU Z PAŃSTWOWĄ SKRZYNKĄ OWĄ DLA OBYWATELA (ROZWIĄZANIE FUNKCJONUJĄCE W ESTONII) ZAPEWNI TO MOŻLIWOŚĆ BEZPIECZNEJ, NIEFAŁSZOWALNEJ KOMUNIKACJI OBYWATELA Z URZĘDEM.

22 3. TOŻSAMOŚĆ CYFROWA OPIS: DYREKTYWA EIDAS WPROWADZIŁA WYMÓG WPROWADZENIA W KRAJACH CZŁONKOWSKICH UE IDENTYFIKACJI CYFROWEJ OBYWATELI. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: UMOŻLIWIONO ZASTOSOWANIE MODELU SFEDERALIZOWANEGO, TJ. TAKIEGO, W KTÓRYM FUNKCJONUJE OBOK SIEBIE KILKA ROZWIĄZAŃ. ESTONIA JEST PRZYKŁADEM KRAJU, GDZIE TEGO ROZWIĄZANIE TEGO PROBLEMU WDROŻONO JUŻ KILKA LAT TEMU. KOMISJA EUROPEJSKA UZNAŁA JE ZA BARDZO BEZPIECZNE. MOŻLIWE BYŁOBY ZAADAPTOWANIE TEGO ROZWIĄZANIA DO POLSKICH WARUNKÓW.

23 4. KOSZTY PŁATNOŚCI BEZGOTÓWKOWYCH ORAZ ANALIZA ICH PRZEPŁYWÓW OPIS: DOKONYWANIE PRZELEWÓW, PŁACENIE KARTĄ NIE JEST BEZPŁATNE, CO UTRUDNIA DOKONYWANIE OPŁAT W URZĘDACH. POSIADACZAMI DANYCH O TYCH PŁATNOŚCIACH STAJĄ SIĘ W DUŻEJ MIERZE DUŻE FIRMY MIĘDZYNARODOWE LUB POJEDYNCZE BANKI NIE ZAŚ ADMINISTRACJA. ZAMKNIĘTOŚĆ TYCH REJESTRÓW SPRAWIA, ŻE NIE JEST MOŻLIWE DOKONYWANIE ANALITYKI PRZEPŁYWÓW PŁATNOŚCI BEZGOTÓWKOWYCH NA POTRZEBY WŁADZ KRAJU (NP. USZCZELNIANIE SYSTEMU VAT ITP.). PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: ZASTOSOWANIE OTWARTYCH REJESTRÓW OPARTYCH NA UDOSTĘPNIANYCH PRZEZ ADMINISTRACJĘ PUBLICZNĄ SERWERACH UMOŻLIWI STWORZENIE SYSTEMU PŁATNOŚCI BEZGOTÓWKOWYCH, KTÓRY BYŁBY BEZPŁATNY I ZBIERAŁBY INFORMACJE NA PAŃSTWOWYCH URZĄDZENIACH W SEMI-PUBLICZNYM REJESTRZE. ROZWIĄZANIE TAKIE ZNACZNIE UŁATWIŁOBY ANALITYKĘ, A PRZEDE WSZYSTKIM BYŁOBY BEZPIECZNE, NIEPODATNE NAWET NA ATAKI ZAGRANICZNYCH GRUP HACKERSKICH.

24 5. ŚLEDZENIE PRZEPŁYWU PODATKÓW I SKŁADEK OPIS: MOŻLIWOŚCI SZYBKIEGO DOKONYWANIA ANALIZ TRAFIAJĄCYCH DO MINISTERSTWA FINANSÓW PODATKÓW ORAZ SKŁADEK SĄ OGRANICZONE. PRZYKŁADOWO, ISTNIEJE PROBLEM Z UZGADNIANIEM STANÓW KONT I WPŁAT NA NIE PRZEZ PRACODAWCÓW Z PUNKTU WIDZENIA PRACOWNIKÓW I ZUS. UTRUDNIA TO ZARZĄDZANIE FINANSAMI PAŃSTWA, ZWIĘKSZA KOSZTY OBSŁUGI DŁUGU PUBLICZNEGO. SĄ TO KWOTY SIĘGAJĄCE MILIARDÓW ZŁOTYCH. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: POCZĄTKOWO DUBLOWANIE KAŻDEJ PŁATNOŚCI (ELEKTRONICZNEJ) PODATKU I SKŁADKI (A NASTĘPNIE NAWET MOŻLIWOŚĆ REZYGNACJI Z DOTYCHCZASOWYCH ROZWIĄZAŃ) ZAPISUJĄC JE W ROZPROSZONYCH, ALE BEZPIECZNYCH REJESTRACH, ZNACZNIE PRZYSPIESZYŁOBY PRACE ANALITYCZNE, DOSTARCZAJĄC DANYCH PRAWIE NATYCHMIAST. RAPORTOWANE W TEN SPOSÓB DANINY MOŻNA BY BYŁO RÓWNIEŻ ANALIZOWAĆ POD KĄTEM ANOMALII, WYKRYWAJĄC WYŁUDZENIA PODATKÓW.

25 6. ŚLEDZENIE WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW PUBLICZNYCH OPIS: NIEKIEDY ŚWIADCZENIA SOCJALNE PRZEZNACZANE SĄ PRZEZ BENEFICJENTÓW NA CELE, DO KTÓRYCH NIE BYŁY PRZEZNACZONE (NP. ALKOHOL). RÓWNIEŻ MONITOROWANIE PRZEPŁYWU ŚRODKÓW PUBLICZNYCH PRZEZNACZANYCH NA GRANTY JEST TRUDNE. OBECNIE TRUDNE JEST WYSZUKIWANIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI (W TYM KORUPCJI, NADMIERNYCH WYDATKÓW, PODSTAWIONYCH PODMIOTÓW) I OPTYMALNE TARGETOWANIE WSPARCIA. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: ZASTOSOWANIE TECHNOLOGII KRYPTOWALUTOWYCH POZWOLIŁOBY NA BEZPIECZNE (BO ZABEZPIECZENIE KRYPTOGRAFIĄ) DOKONYWANIE TRANSFERÓW ŚRODKÓW PUBLICZNYCH DO KONKRETNYCH BENEFICJENTÓW ORAZ ŚLEDZENIE SPOSOBU ICH WYDATKOWANIA. PRACE KONCEPCYJNE NAD TYM PROWADZONE JUŻ SĄ OD KILKU MIESIĘCY W WIELKIEJ BRYTANII. NALEŻAŁOBY ZASTOSOWAĆ NOWY BLOCKCHAIN TYPU OTWARTEGO.

26 7. BEZPIECZNY OBIEG FAKTUR ELEKTRONICZNYCH OPIS: HASŁO PAPERLESS JEST JEDNYM Z WIODĄCYCH ZAGADNIEŃ W PRACACH MINISTERSTWA CYFRYZACJI. TYMCZASEM, LICZBA E-FAKTUR UŻYWANYCH W NASZYM KRAJU JEST NIEWIELKA (OK. 1%). PROBLEMEM JEST MOŻLIWOŚĆ ICH SFAŁSZOWANIA. ZASTOSOWANIE CENTRALNEGO SERWERA DO GROMADZENIA E-FAKTUR NIE ROZWIĄZUJE PROBLEMU BEZPIECZEŃSTWA. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: MOŻLIWE JEST ZASTOSOWANIE ROZPROSZONYCH REJESTRÓW DO UWIERZYTELNIANIA DOKUMENTÓW. OBIE STRONY TRANSAKCJI UZGADNIAJĄ WCZEŚNIEJ, JAKIE KONTO BĘDZIE UWIERZYTELNIAŁO DOKUMENT. SKRÓT (HASH) DOKUMENTU BYŁBY PRZECHOWYWANY W CENTRALNEJ BAZIE DANYCH, ZAŚ E-FAKTURA BĘDZIE MOGŁA BYĆ PRZESŁANA NAWET EM. W TEN SPOSÓB OBIE STRONY TRANSAKCJI NIE ZDRADZAŁYBY INFORMACJI O JEJ SZCZEGÓŁACH PODMIOTOM TRZECIM (JAK W TRADYCYJNYCH ROZWIĄZANIACH BLOCKCHAINOWYCH), ZAŚ MIAŁYBY PEWNOŚĆ, ŻE DOKUMENT JEST PRAWDZIWY. PODOBNE ROZWIĄZANIE ZASTOSOWANO W ESTONII.

27 8. REJESTR WYNIKÓW BADAŃ LEKARSKICH OPIS: DANE DOTYCZĄCE ZDROWIA SĄ DANYMI WRAŻLIWYMI SZCZEGÓLNIE CHRONIONYMI PRZEZ PRAWO. DYGITALIZUJĄC JE ISTNIEJE POTRZEBA ZABEZPIECZENIA DOSTĘPU DO NICH, PRZY JEDNOCZESNYM UMOŻLIWIENIU WYGODNEGO DOSTĘPU DO NICH RÓŻNYM LEKARZOM ORAZ PACJENTOWI. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII ROZPROSZONYCH REJESTRÓW (BLOCKCHAIN), W KTÓREJ KLUCZ PRYWATNY BĘDZIE NALEŻAŁ DO PACJENTA, ZAŚ KLUCZ PUBLICZNY POZWOLI NA DODAWANIE DO DANEGO KONTA PACJENTA DYGITALIZOWANYCH (ZASZYFROWANYCH) DANYCH Z WYNIKAMI BADAŃ MEDYCZNYCH. W TRAKCIE WIZYT U INNYCH LEKARZY PACJENT MÓGŁBY UDOSTĘPNIAĆ WCZEŚNIEJSZE WYNIKI BADAŃ. ZMNIEJSZY TO ILOŚĆ PRZEPROWADZANYCH BADAŃ LEKARSKICH W SKALI KRAJU.

28 9. CYBERBEZPIECZEŃSTWO AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ OPIS: POTRZEBNE JEST MONITOROWANIE NIEAUTORYZOWANYCH ZMIAN W KONFIGURACJI ELEMENTÓW AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ (I W EFEKCIE ZAPOBIEGANIE CYBERATAKOM NA WZÓR STUXNET), A TAKŻE MOŻLIWOŚĆ IDENTYFIKACJI CYFROWEJ ELEMENTÓW AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ (I W EFEKCIE ZAPOBIEGANIE CYBERATAKOM W KONWENCJI MEN-IN-THE-MIDDLE NA SYSTEMY AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ). PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: WYKORZYSTANIE KONCEPCJI PROPLET'ÓW ZAPROPONOWANYCH PRZEZ PROF. NICKA SZABO (JEDNEGO Z INSPIRATORÓW TECHNOLOGII BLOCKCHAIN) NA BAZIE SMART CONTRACTS. WYKORZYSTANIE BLOCKCHAIN DO MONITOROWANIA ZMIAN OPROGRAMOWANIA FIRMWARE, A TAKŻE DO WSPARCIA BUDOWANIA CYFROWEJ TOŻSAMOŚCI URZĄDZEŃ PRZEMYSŁOWYCH.

29 10. REJESTROWANIE UBYTKÓW PALIW OPIS: ISTNIEJE POTRZEBA ZMNIEJSZENIA DOPUSZCZALNEGO UBYTKU TECHNICZNEGO PALIWA W BAZACH PALIWOWYCH I INSTALACJACH TRANSPORTOWYCH POJAWIAJĄCEGO SIĘ PRZY PRZELEWANIU / PRZEPOMPOWYWANIU PALIWA POMIĘDZY ZBIORNIKAMI. W SKALI CAŁEGO KRAJU DAJE TO WIELOMILIONOWE MOŻLIWOŚCI OSZCZĘDNOŚCI. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: POTRZEBNE JEST REJESTROWANIE ZMIAN PARAMETRÓW WYSYŁANYCH PRZEZ AUTOMATYKĘ PRZEMYSŁOWĄ. TECHNOLOGIĘ BLOCKCHAIN DO MONITOROWANIA STANU WSKAŹNIKÓW WIELU ELEMENTÓW SKŁADOWYCH INFRASTRUKTURY MAGAZYNOWANIA I TRANSPORTU PALIWA.

30 11. ARCHIWIZACJA HARMONOGRAMÓW CZASU PRACY OPIS PROBLEMU: HARMONOGRAMOWANIE CZASU PRACY WIĄŻE SIĘ Z KONIECZNOŚCIĄ RZETELNEGO ARCHIWIZOWANIA UTWORZONYCH DOKUMENTÓW (KONTROLE PIP, STRAJKI), Z DRUGIEJ NATOMIAST Z POTRZEBĄ DOKONYWANIA WIELU MODYFIKACJI ZWIĄZANYCH Z ABSENCJĄ PRACOWNIKÓW (ZWOLNIENIA CHOROBOWE, URLOPY NA ŻĄDANIE, ITP.) I REJESTROWANIA WSZYSTKICH WERSJI DOKUMENTU. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA: STWORZENIE SYSTEMU KOMPUTEROWEGO, KTÓRY UMOŻLIWI AUTOMATYCZNE UKŁADANIE ZOPTYMALIZOWANYCH HARMONOGRAMÓW PRACY WRAZ Z OPARTĄ NA TECHNOLOGII BLOCKCHAIN ARCHIWIZACJĄ DOKUMENTÓW M.IN. DLA CELÓW KONTROLNYCH.

31 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.