oraz działań wspierających proces konsultacji prowadzonych przez Wydział Komunikacji Społecznej RZGW w Krakowie

Transkrypt

1 Sprawozdanie z trzeciej tury konsultacji społecznych dotyczących projektów Planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy Wisły, Dniestru i Dunaju i projektu Programu wodnośrodowiskowego kraju oraz działań wspierających proces konsultacji prowadzonych przez Wydział Komunikacji Społecznej RZGW w Krakowie 11 spotkań - od Nowego Targu po Kielce, od Suchej Beskidzkiej po Przemyśl - w których wzięło udział niemal 600 osób, ponad 450 zebranych uwag, około 1000 wypełnionych ankiet. To liczbowy efekt zakończonej 22 czerwca III tury konsultacji społecznych dotyczącej projektów Planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy w Polsce prowadzonej przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie. RZGW w Krakowie konsultował dokumenty odnoszące się do obszaru swojego działania tj. projektów: Planu gospodarowania wodami dla obszaru dorzecza Wisły, Planu gospodarowania wodami dla obszaru dorzecza Dniestru oraz Planu gospodarowania wodami dla obszaru dorzecza Dunaju. Równocześnie konsultacjom poddany został projekt Programu wodno-środowiskowego kraju stanowiący integralną część projektów planów gospodarowania wodami. Projekt planu gospodarowania wodami był ostatnim dokumentem poddanym opinii społecznej w pierwszym cyklu planistycznym. Celem prowadzonych konsultacji było zebranie uwag do konsultowanych dokumentów. Wszystkie uwagi zostaną przeanalizowane na etapie opracowywania ostatecznej wersji planów gospodarowania wodami, które zostaną zgodnie z Ustawą Prawo wodne opublikowane do dnia 22 grudnia br. Konsultacje adresowane były do przedstawicieli środowisk, które odczują skutki wdroŝenia planów gospodarowania wodami, lub które mają pewien interes w podejmowanych działaniach i decyzjach dotyczących środowiska wodnego: do uŝytkowników wód róŝnych sektorów (produkcja, rolnictwo, leśnictwo, hodowla, gospodarka komunalna, usługi i handel), administracji odpowiedzialnej za gospodarowanie wodami, monitorowanie środowiska wodnego oraz dbałość o jego stan, a takŝe organizacji pozarządowych, których celem jest ochrona środowiska. W konsultacjach uwzględniono równieŝ szeroko pojęte społeczeństwo. 1

2 Dokumenty zostały opublikowane 22 grudnia 2008r. Przez pół roku, do dnia 22 czerwca br. kaŝdy zainteresowany mógł wnosić do nich swoje uwagi i komentarze. W ramach konsultacji RZGW w Krakowie przeprowadziło szereg działań:. A. Działania konsultacyjne obejmujące: 1. Spotkania konsultacyjne organizowane na obszarach zlewni większych rzek 2. Badania ankietowe prowadzone za pomocą rozpowszechniania ankiet drogą: elektroniczną na stronie internetowej RZGW w Krakowie, przez pocztę elektroniczną pocztową wysyłanie ankiet do instytucji, organizacji, przedsiębiorstw reprezentujących środowiska korzystające z wód i mające wpływ na ich stan udostępniania ankiet w miejscach publicznych oraz przy okazji konferencji, seminariów, innych wydarzeń 3. Konsultacje z Radą Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Górnej Wisły oraz Stałą Komisją ds. Udziału Społeczeństwa B. Działania informacyjne i promocyjne 1. Przygotowanie i przeprowadzenie kampanii informacyjnej poprzedzającej III turę konsultacji społecznych na obszarze działania RZGW w Krakowie 2. Przygotowanie i przeprowadzenie kampanii informacyjnej w trakcie trwających konsultacji społecznych 3. Opracowanie i rozpowszechnianie materiałów informacyjnych 4. Publikacje artykułów w czasopismach branŝowych 5. Udział w seminariach i konferencjach 6. Udostępnianie informacji na stronie internetowej RZGW w Krakowie oraz portalach innych instytucji i organizacji 7. Wysyłanie elektronicznego biuletynu informacyjnego 8. Udział w Radzie Programowej Funduszu Kropla Beskidu C. Działania edukacyjne 2

3 A. Rezultaty działań konsultacyjnych 1. Spotkania konsultacyjne Istotnym sposobem pozyskiwania uwag były spotkania konsultacyjne, organizowane na obszarach zlewni większych rzek. RZGW w Krakowie zorganizował i poprowadził 11 takich spotkań: Spotkanie konsultacyjne w zlewni Soły śywiec, 11 lutego 2009 r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Nidy Cedzyna, 3 marca 2009 r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Skawy Sucha Beskidzka, 5 marca 2009 r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Górnego Dunajca i Czarnej Orawy Nowy Targ,18 marca 2009 r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Raby Myślenice, 1 kwietnia 2009 r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Dolnego Dunajca Nowy Sącz, 22 kwietnia 2009 r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Wisły krakowskiej Kraków, 4 maja 2009 r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Wisłoka i Wisłoki Rzeszów, 12 maja 2009r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Wisły sandomierskiej Sandomierz, 13 maja 2009 r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Dolnego Sanu LeŜajsk, 14 maja 2009 r. Spotkanie konsultacyjne w zlewni Górnego Sanu Przemyśl, 15 maja 2009 r. Uczestnikami spotkań byli przedstawiciele wspomnianych wyŝej zainteresowanych środowisk. W spotkaniu w zlewni Górnego Dunajca i zlewni Czarnej Orawy uczestniczyli takŝe Słowacy reprezentujący administrację odpowiedzialną za gospodarowanie wodami. Frekwencja na spotkaniach 3

4 wynosiła od 45 do 85 osób, w spotkaniach wzięły udział łącznie 594 osoby. Podczas spotkań uczestnicy zostali zapoznani z gospodarowaniem wodami w świetle Ramowej Dyrektywy Wodnej. Uczestnikom zostały takŝe zaprezentowane konsultowane dokumenty projekty planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy oraz projekt Programu wodno-środowiskowego kraju. Przedstawiono teŝ merytoryczną zawartość programów działań przewidzianych do realizacji w Programie wodno-środowiskowym kraju, odnoszących się do obszaru działania RZGW w Krakowie. W trakcie drugiej części spotkań uczestnikom przedstawiano programy działań odnoszące się do obszaru omawianej zlewni. Programy te były tematem dyskusji w dalszej części spotkań. Na kaŝdym spotkaniu uczestnicy zgłaszali istotne wnioski dotyczące proponowanych zmian koniecznych do uwzględnienia przy korekcie konsultowanych projektów planów gospodarowania wodami. Najczęściej zgłaszane uwagi (35% wszystkich uwag) dotyczyły uszczegółowienia działań w zakresie gospodarki komunalnej. Przedstawiciele samorządów odpowiedzialnych za gospodarkę ściekową, jak równieŝ przedstawiciele przedsiębiorstw oczyszczalni ścieków nie spełni celu bez podłączenia mieszkańców do kanalizacji. Zgłaszano takŝe duŝe rozbieŝności działań wpisanych w konsultowany plan z rzeczywistymi realizowanymi juŝ, lub planowanymi inwestycjami w zakresie gospodarki ściekowej. RozbieŜności te dotyczyły przepustowości proponowanych w programach działań oczyszczalni ścieków, ich lokalizacji, czy teŝ zasadności wpisywania w program działań inwestycji, która została juŝ zrealizowana, lub jest w fazie realizacji. Uczestnicy spotkań zwracali takŝe uwagę na konieczność wpisania w plan systemu budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, szczególnie na obszarach o rozproszonej zabudowie, gdzie budowa sieci kanalizacyjnej byłaby zbyt kosztowna. Istotną grupę uwag (25%) stanowiły uwagi samorządów i uŝytkowników dotyczące kosztów realizacji proponowanych rozwiązań. Podkreślano duŝe niedoszacowanie środków finansowych przeznaczonych na działania przede wszystkim w zakresie gospodarki ściekowej, ale teŝ innych inwestycji np. w zakresie udroŝnienia rzek. Reprezentanci samorządów podnosili takŝe kwestię nieadekwatnych kosztów działań do rzeczywistych moŝliwości gmin. 4

5 Dosyć często podnoszono równieŝ kwestie instrumentów wdroŝeniowych, koniecznych dla osiągnięcia dobrego stanu wód (8% wszystkich uwag). UŜytkownicy najczęściej zgłaszali potrzebę rozwiązania problemu nierównych opłat środowiskowych dla róŝnych sektorów gospodarki. ZauwaŜali równieŝ utrudnienia wynikające ze znacznej ilości dokumentów planistycznych, np. dyrektyw, planów i programów, które komplikują działalność inwestorów. Z kolei reprezentanci instytucji samorządowych zwracali uwagę na konieczność uproszczenia procedur pozyskiwania środków unijnych. Podkreślali takŝe potrzebę synchronizacji programów działań z planami i programami wojewódzkimi. DuŜa część uwag zgłaszanych podczas spotkań (14% uwag) nie dotyczyła bezpośrednio kwestii podejmowanych w konsultowanych dokumentach, jednak wynikała z dotkliwości problemów wymagających rozwiązania. Przedstawiciele samorządów zauwaŝali brak w konsultowanych planach działań związanych z ochroną przeciwpowodziową czy budową zbiorników retencyjnych. Z kolei uŝytkownicy wód róŝnych sektorów podkreślali brak w omawianych dokumentach działań w zakresie gospodarczego wykorzystania wód. WyraŜali oni zaniepokojenie, iŝ plany przewidują jedynie działania proekologiczne, pomijając 5

6 transportowe, energetyczne i rekreacyjne wykorzystania rzek oraz moŝliwości poboru Ŝwiru. Ocena spotkań konsultacyjnych przez uczestników Uczestnicy kaŝdego spotkania konsultacyjnego zostali włączeni w jego ocenę poprzez wypełnienie ankiety. Analiza ankiet pokazuje, Ŝe spotkania były bardzo pozytywnie odbierane przez większość osób w nich uczestniczących. 100% uczestników spotkań uznało temat konsultacji za zrozumiały. Prawie wszyscy ankietowani (95 %) ocenili sposób przeprowadzenia spotkań jako interesujący (11% - bardzo interesujący, 84% - interesujący). Znaczną większość osób (92%) zadowolił zakres tematyczny i sposób prowadzenia spotkań. Większość uczestników (93%) uznała, iŝ chce być angaŝowanych poprzez konsultacje społeczne w proces planowania w gospodarce wodnej. W ankietach oceniających spotkania znalazły się ponadto uwagi na temat sposobów udoskonalenia kolejnych prezentacji i spotkań. 2. Badania ankietowe Uwagi były równieŝ pozyskiwane poprzez badania ankietowe. Podstawą badań był kwestionariusz opracowany i opublikowany przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Ankieta na temat projektów planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy w Polsce adresowana była do mieszkańców, a rozpowszechniana poprzez przedstawicieli administracji samorządowej (gminnej, powiatowej i wojewódzkiej), administracji rządowej, uŝytkowników wód, organizacji pozarządowych, ekologicznych oraz wśród osób prywatnych. usługi wodne 4% leśnictwo 1% rolnictwo 6% przemysł(w tym energetyka) 11% inne usługi/handel 4% NGO 3% edukacja/nauka 1% instytucje samorządowe 62% instytucje rządowe 8% Adresaci ankiet 6

7 RZGW w Krakowie rozprowadził 2500 ankiet, z czego otrzymano dotychczas 963 wypełnione ankiety, co stanowi około 39% zwrotu. Badania ankietowe poprzedzono komunikatem, rozesłanym pocztą elektroniczną do kilkuset instytucji, przedsiębiorstw i organizacji, informującym o rozpoczętych konsultacjach i zachęcającym do zaangaŝowania się w ten proces. Wraz z komunikatem przesłane zostały linki do strony internetowej RZGW w Krakowie, na której umieszczono informacje o prowadzonych konsultacjach oraz dokumenty konsultacyjne, wraz z odniesieniem do interaktywnej ankiety, która po wypełnieniu bezpośrednio wysyłana była do autorów Planów. DuŜym zaangaŝowaniem w badania ankietowe wykazały się Zarządy Zlewni, które rozprowadziły 850 ankiet i uzyskały dzięki swoim staraniom 378 ankiet (44%) zwrotu oraz szereg innych instytucji, do których ankiety zostały wysyłane pocztą tradycyjną lub elektroniczną. Respondenci Spośród 963 osób, które odpowiedziały na ankietę 48% stanowiły kobiety, a 52% męŝczyźni. Wiek osób ankietowanych jest bardzo zróŝnicowany. Większość respondentów (61%) deklarowała wykształcenie wyŝsze, osoby o wykształceniu średnim stanowią 26%, a wykształcenie podstawowe lub zawodowe miało 7% osób. Zdecydowana większość respondentów (63%) to osoby niezwiązane zawodowo z gospodarką wodną, związek z tą branŝą deklarowało 37% osób. PoniŜszy wykres odzwierciedla zaangaŝowanie przedstawicieli poszczególnych grup docelowych w badania ankietowe. inne usługi/handel 8% edukacja/nauka 16% instytucje rządowe 13% Respondenci usługi wodne 4% leśnictwo 3% rolnictwo 6% przemysł(w tym energetyka) 5% instytucje samorządowe 45% 7

8 Analiza ankiet Ankieta z załączoną broszurą, która przybliŝała treści zawarte w projektach Planów kierowana była do mieszkańców. Kluczowe pytania w ankiecie dotyczyły opinii ankietowanych na temat działań wpisanych w konsultowane dokumenty. Większość respondentów (77%) zadeklarowała, Ŝe zapoznała się z treścią projektów Planów. Ponad połowa (56%) uznała, Ŝe opisany w projektach planów gospodarowania wodami stan środowiska wodnego w Polsce nie w pełni odpowiada faktycznemu stanowi. DuŜa grupa udzielających odpowiedzi (22%) potwierdza opisany w dokumentach stan wód, a jedynie 3% badanych uznało, Ŝe opisany stan całkowicie odbiega od rzeczywistego. W projektach planów gospodarowania wodami opisano obecny stan wód i środowiska wodnego w Polsce. Czy podane informacje odpowiadają stanowi wód w Pana/Pani miejscu zamieszkania? Całkowicie nie 3% Nie mam zdania 19% Tak, całkowicie 22% Tak, ale nie w pełni 56% Respondenci poproszeni zostali o ocenę, która kategoria działań wpisanych w Plan jest najistotniejsza by osiągnąć dobry stan wód. Najbardziej poŝądane okazały się działania w zakresie gospodarki komunalnej (34%), co potwierdzają prowadzone w ubiegłym roku badania ankietowe wskazujące, Ŝe najpowaŝniejszym problemem związanym z wodą jest odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków z gospodarstw domowych do wód. 8

9 Pytanie to zostało rozwinięte dodatkowo o kwestie, czy zakres zaplanowanych działań w pełni odpowiada potrzebom poprawy stanu wód. 59% respondentów uznało, Ŝe działania zawarte w planie częściowo odpowiadają potrzebom poprawy stanu wód, 6% stwierdziło, Ŝe działania te są całkowicie niedostosowane do istniejących problemów związanych z wodą, natomiast 26% ankietowanych było zdania, iŝ proponowane działania w pełni odzwierciedlają ich lokalne potrzeby poprawy stanu wód. Większość respondentów pozytywnie oceniła projekty planów gospodarowania wodami. 62% respondentów uznało, Ŝe Projekt planu gospodarowania wodami jest właściwie opracowany i powinien zostać wdroŝony dla poprawy stanu wód, a 57%, Ŝe Działania zawarte w projekcie planu gospodarowania wodami odzwierciedlają rzeczywiste potrzeby uŝytkowników wód (w tym środowiska wodnego). 53% respondentów była zdania, Ŝe Projekt planu gospodarowania wodami stwarza odpowiednie warunki rozwoju dla wszystkich uŝytkowników wód. 9

10 Kolejne pytanie ankiety dotyczyło akceptacji ankietowanych dla pokrycia kosztów na rzecz realizacji działań wpisanych w projekt Programu wodno-środowiskowego kraju. Mimo, Ŝe około połowa respondentów w odpowiedzi na pytanie Jaki jest opłacany przez Pana/Panią roczny rachunek za wodę w porównaniu do rachunku za gaz i prąd?, uznała Ŝe płaci mniej za wodę niŝ za gaz, czy prąd, to jednak nie jest skłonna do opłat wyŝszych niŝ obecne na rzecz poprawy stanu środowiska wodnego. PoniŜszy wykres ilustruje poziom akceptacji dla ewentualnego wzrostu rachunków za wodę. 60% 50% 40% 30% 20% 10% Czy zgodziłby się Pan/ Pani opłacać wyŝsze rachunki, jeśli wpłynęłoby to na poprawę stanu wód? 0% Tak Nie Nie mam zdania Nie dotyczy (nie ma koniecznosci poprawy stanu wód, stan ten jest dobry) W ankietach, wśród dodatkowych uwag i opinii znalazły się równieŝ propozycje dodatkowych działań, które słuŝyłyby poprawie stanu środowiska wodnego. 3. Konsultacje z Radą Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Górnej Wisły oraz Stałą Komisją ds. Udziału Społeczeństwa Projekty planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy zostały poddane opinii Stałej Komisji ds. Udziału Społeczeństwa i Radzie Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Górnej Wisły. Wybór Komisji i Rady Regionu, jako organów konsultacji jest oczywisty, zarówno Komisja działająca przy Radzie Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Górnej Wisły, jak i sama Rada Regionu stanowią zrównowaŝoną reprezentację wielu grup interesu skupionych wokół korzystania ze środowiska wodnego. 10

11 Konsultacje projektów planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy Wisły, Dniestru i Dunaju odbyły się na wspólnym posiedzeniu Rady Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Górnej Wisły i Stałej Komisji ds. Udziału Społeczeństwa, w dniach maja 2009 r. w Dobczycach. Po długiej i intensywnej dyskusji Komisja ds. Udziału Społeczeństwa wypracowała wspólne stanowisko (szereg uwag ogólnych i szczegółowych) i przyjęła Opinię nr 1/I/2009r. w sprawie projektów planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy Wisły, Dniestru i Dunaju oraz projektu Programu wodno-środowiskowego kraju (załącznik nr 1 do niniejszego sprawozdania). Opinia ta została przedstawiona Radzie Regionu na wspólnym posiedzeniu Rady Regionu i Komisji w drugim dniu spotkania. Członkowie Rady Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Górnej Wisły jednogłośnie przyjęli opinię Komisji w niezmienionej treści. Podjęli Uchwałę Nr 75/VIII/2009 w sprawie zaopiniowania projektów Planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy Wisły, Dniestru i Dunaju i projektu Programu wodno-środowiskowego kraju (załącznik nr 2 do sprawozdania). W swojej uchwale Rada Regionu postulowała podjęcie przez KZGW działań legislacyjnych zmierzających do zintegrowania planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy z Programem wodnośrodowiskowym kraju oraz do wzmocnienia roli Dyrektora RZGW jako organu odpowiedzialnego za zintegrowanie w/w dokumentów dla poszczególnych regionów wodnych. Opinia Komisji stanowi integralną część uchwały Rady Regionu. Podsumowanie rezultatów działań konsultacyjnych Analiza uwag uzyskanych w trakcie III tury konsultacji wskazuje na znaczną róŝnicę otrzymywanych uwag i opinii w zaleŝności od sposobu ich pozyskiwania. Celem badań ankietowych była przede wszystkim diagnoza akceptacji społecznej dla samych projektów planów gospodarowania wodami, jak i działań proponowanych w nich do realizacji. Ankieta nie dawała natomiast moŝliwości przekazywania szczegółowych, rozbudowanych uwag dotyczących zakresu rzeczowego, czy kosztowego programów działań. Analiza ankiet wykazuje duŝe poparcie dla projektów planów gospodarowania wodami, jednak zdecydowana większość ankietowanych wskazuje na braki dotyczące zarówno diagnozy stanu wód, jak i programów działań, które mają ten stan poprawić. 11

12 Spotkania konsultacyjne pozwoliły na uzyskanie od przedstawicieli poszczególnych środowisk obszernych i szczegółowych uwag dotyczących zarówno zakresu rzeczowego, jak i kosztowego proponowanych działań. Rada Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Górnej Wisły oraz Stała Komisja ds. Udziału Społeczeństwa dokonały wnikliwej oceny konsultowanych dokumentów, oceniając przede wszystkim jego zawartość merytoryczną i zgodność opracowanych dokumentów z zapisami Ramowej Dyrektywy Wodnej. Wszystkie uwagi zgłoszone przez uczestników konsultacji, uzyskane opisanymi powyŝej sposobami, naleŝy uznać za niezwykle istotne dla stworzenia ostatecznej wersji Planów. RóŜnice w uwagach, w zaleŝności od sposobu ich pozyskiwania, wskazują na konieczność prowadzenia konsultacji róŝnymi sposobami, co umoŝliwia spojrzenie na te same problemy z perspektywy wielu środowisk, w oparciu o odmienne doświadczenia uczestników. Spotkania konsultacyjne pozwalają na obszerną dyskusję omawianego tematu w gronie zróŝnicowanych środowisk. O potrzebie spotkań świadczy zarówno wysoka frekwencja, jak i pozytywna ocena tych spotkań przez uczestników. Z kolei badania ankietowe dają moŝliwość indywidualnego spojrzenia na konsultowaną tematykę. Istotną ich zaletą jest moŝliwość dotarcia do szerokiej grupy adresatów. MoŜliwości takiej nie dają inne sposoby pozyskiwania uwag. Współpraca z Radą Regionu i Stałą Komisją są równieŝ bardzo istotnym elementem konsultacji. Z jednej strony pozwalają uzyskać cenne wsparcie doświadczonych ekspertów w róŝnorodnych dziedzinach związanych z problematyką gospodarki wodnej, z drugiej strony mają ogromne znaczenie w osiąganiu porozumienia i kompromisu pomiędzy róŝnymi środowiskami korzystającymi ze środowiska wodnego i mającymi wpływ na jego stan, co jest jednym z istotnych celów samego procesu konsultacji. B. Rezultaty działań informacyjnych i promocyjnych Doświadczenia wyniesione z dwóch poprzednich tur konsultacji pokazały duŝe zapotrzebowanie na szeroko zakrojone działania informacyjne. Akceptacja społeczna dla planowanych działań wymaga upowszechnienia informacji o korzyściach, jakie płyną z poprawy stanu środowiska wodnego. Wspólne podejmowanie decyzji dotyczących korzystania z wód we współpracy z wszystkimi zainteresowanymi środowiskami jest niezwykle waŝne. W związku z tym działania informacyjne są nieodzownym elementem wspierającym proces konsultacji społecznych. 12

13 W ramach III tury konsultacji społecznych RZGW w Krakowie podjęto następujące działania: 1. Przygotowanie i przeprowadzenie kampanii informacyjnej poprzedzającej III turę konsultacji społecznych na obszarze działania RZGW w Krakowie. W okresie poprzedzającym III turę konsultacji RZGW w Krakowie przeprowadziło kampanię informacyjną, adresowaną do mediów o zasięgu regionalnym i lokalnym. W ramach kampanii starano się przybliŝyć dziennikarzom tematykę związaną z Ramową Dyrektywą Wodną, z planowanymi działaniami zmierzającymi do poprawy stanu środowiska wodnego oraz korzyści, jakie ta poprawa niesie dla mieszkańców. Zrealizowano następujące prace: a) Utworzono kącik prasowy na stronie internetowej RZGW w Krakowie zawierający bazę gotowców medialnych (gotowe teksty dla dziennikarzy) dotyczących m.in. jakości wód w regionie, stopnia degradacji rzek, konieczności poprawy stanu wód i środowiska wodnego, jak równieŝ planowanych sposobów tej poprawy. Kącik zawiera takŝe bazę dobrych praktyk w zakresie wykorzystania czystego środowiska wodnego oraz zbiór fotografii w kilku kategoriach tematycznych. b) Wykonano krótkie felietony filmowe oraz spoty reklamowe, które emitowane były w TVP Kraków na przełomie roku w ramach kampanii promującej III etap konsultacji społecznych oraz w TVP Rzeszów i Lublin w trakcie trwania konsultacji. Przygotowane materiały filmowe dotyczą następujących tematów: woda do picia, woda dla rozwoju, Ramowa Dyrektywa Wodna. Wszystkie felietony opatrzone są hasłem Lepsza woda do 2015 r.. c) Nawiązano kontakty telefoniczne z dziennikarzami mediów o zasięgu lokalnym i regionalnym zainteresowanymi tematyką gospodarki wodnej i ochrony środowiska. 13

14 d) Jednym z działań przeprowadzonych w trakcie kampanii był wyjazd studyjny w dolinę Prądnika (dopływ Wisły w Krakowie). Wyjazd adresowany był do dziennikarzy z mediów regionalnych i ogólnopolskich, a jego celem było przybliŝenie dziennikarzom filozofii Ramowej Dyrektywy Wodnej, na konkretnym przykładzie. Dziennikarzy zaproszono nad rzekę, na przykładzie której moŝna było pokazać, z czego wynika degradacja środowiska wodnego, dlaczego konieczna jest poprawa stanu wód, co musimy zamienić w naszym sposobie myślenia o korzystaniu z wody, na czym polegać będzie wdroŝenie planów gospodarowania wodami oraz jakich w związku z tym, moŝna oczekiwać problemów. W wyjeździe uczestniczyło 9 dziennikarzy. e) Kolejnym działaniem kampanii był panel dyskusyjny: Czyste środowisko szansą dla wszystkich. Panel był okazją do dyskusji na temat korzyści, jakie moŝe dać róŝnym środowiskom wdroŝenie Ramowej 14

15 Dyrektywy Wodnej. Na kameralne spotkanie zaproszeni zostali uŝytkownicy wód, przyrodnicy, ekonomiści, ekolodzy, planiści, hydrotechnicy, artyści, architekci, przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej oraz media. W spotkaniu uczestniczyły 33 osoby. Panel zorganizowano na barce Aquarius zacumowanej przy zakolu Wisły w Krakowie. W efekcie działań adresowanych do dziennikarzy wyjazdu studyjnego do Doliny Prądnika oraz dyskusji panelowej, na przełomie grudnia 2008 r. i stycznia 2009 r. ukazało się 5 artykułów w prasie codziennej (Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, Echo miasta, Puls Biznesu), 7 artykułów w prasie branŝowej (Aura, Eko Świat, Ekopartner, Środowisko, Wędkarski Świat), 5 audycji radiowych (Radio Kraków, Program I Polskiego Radia). Materiały te dostępne są na stronie internetowej RZGW w Krakowie Ponadto regionalne oddziały Telewizji Polskiej w Krakowie, Rzeszowie i Lublinie wyemitowały felietony stanowiące element kampanii, a takŝe spoty reklamujące kampanię informacyjną. 2. Przygotowanie i przeprowadzenie kampanii informacyjnej w trakcie trwających konsultacji społecznych. W trakcie konsultacji społecznych RZGW w Krakowie prowadził równolegle kampanię informacyjną z udziałem mediów regionalnych i lokalnych, które umoŝliwiały dotarcie z informacją o procesie planowania w gospodarce wodnej, zgodnego z wymogami RDW, do szeroko rozumianego społeczeństwa. W ramach kampanii zrealizowano następujące zadania: 15

16 Opracowano i wydrukowano materiały informacyjne dotyczące tematyki spotkań konsultacyjnych dla mediów (press kit). Materiały te były rozsyłane do mediów lokalnych przed kaŝdym spotkaniem konsultacyjnym. Przygotowano spotkania prasowe przy okazji wszystkich organizowanych spotkań konsultacyjnych. Zorganizowano wywiady z Dyrektorem RZGW w prasie i rozgłośniach radiowych o zasięgu regionalnym. Opracowano i rozesłano do wybranych mediów regionalnych materiały informacyjne o procesie planowania, projektach planów gospodarowania wodami i tematyce z nimi związanej Udział mediów w spotkania konsultacyjnych zaowocował publikacjami artykułów oraz audycjami radiowymi i telewizyjnymi w lokalnych mediach. Informacje pojawiające się po spotkaniach dotyczyły między innymi konsultowanych dokumentów i omawianych programów działań. Łącznie, w lokalnych środkach przekazu na terenie działania RZGW w Krakowie pojawiło się 11 artykułów i 8 audycji radiowych. Wszystkie materiały dostępne są na stronie internetowej RZGW w Krakowie w zakładce RDW w mediach. 3. Opracowanie i rozpowszechnianie materiałów informacyjnych Na potrzeby III tury konsultacji społecznych RZGW w Krakowie opracował następujące materiały informacyjne: Broszura Planowanie w gospodarce wodnej na obszarze działania RZGW w Krakowie - stan prac na grudzień 2008 r. Broszura Istotne problemy gospodarki wodnej. Konsultacje społeczne. Broszura Ramowa Dyrektywa Wodna w pytaniach i odpowiedziach. Ulotka Woda dla rozwoju Program poprawy stanu środowiska wodnego Broszury te dostarczają informacje zarówno o stanie zaawansowania prac nad sporządzaniem planów gospodarowania wodami w odniesieniu do obszaru działania RZGW w Krakowie, jak równieŝ na temat samej filozofii wdraŝania RDW oraz o powodach i konieczności jej wdroŝenia. W procesie informowania wykorzystano równieŝ broszurę opracowaną przez KZGW III tura konsultacji społecznych 22 grudnia czerwca Materiały te zostały rozesłane pocztą do ponad 800 róŝnych instytucji i organizacji: administracji samorządowej, administracji rządowej, uŝytkowników róŝnych sektorów 16

17 gospodarki korzystających z wody (przemysł, rolnictwo, gospodarka komunalna, usługi), organizacji pozarządowych (w tym ekologicznych), a zatem do wszystkich, którzy poprzez swoją działalność mają wpływ na stan środowiska wodnego. Broszury i ulotki były takŝe rozdawane podczas jedenastu spotkań konsultacyjnych, jakie odbywały się na terenie działania RZGW w Krakowie. 4. Publikacje artykułów w czasopismach branŝowych W trakcie konsultacji społecznych pracownicy RZGW w Krakowie publikowali artykuły przybliŝające tematykę związaną z planowaniem w gospodarce wodnej. Publikacje ukazały się w czasopismach branŝowych Aura i Gospodarka Wodna. 5. Udział w seminariach i konferencjach. Pracownicy RZGW w Krakowie uczestniczyli w VI Konferencji Naukowo-Technicznej Błękitny San, która odbyła się 4 czerwca 2009 r. w miejscowości Krzywcza na Podkarpaciu. Konferencja poruszała zagadnienia z zakresu ochrony środowiska, turystyki wiejskiej i dziedzictwa kulturowego Pogórza Dynowskiego. Przedstawiciel RZGW w Krakowie zaprezentował referat pt. Plan gospodarowania wodami w obszarze dorzecza Wisły i działania przewidziane do realizacji w Programie wodno-środowiskowym kraju odnoszące się do obszaru Pogórza Dynowskiego. Podczas konferencji rozdano równieŝ materiały informacyjne (broszury, ankiety) i zaproszono do wzięcia aktywnego udziału w procesie konsultacji. 17

18 6. Udostępnianie informacji na stronie internetowej RZGW w Krakowie oraz portalach innych instytucji i organizacji. Do waŝnych działań informacyjnych naleŝy takŝe udostępnianie informacji dotyczących konsultacji społecznych na stronie internetowej RZGW w Krakowie. Informacje te były równieŝ udostępnione na portalach internetowych innych instytucji, przedsiębiorstw i organizacji, które w odpowiedzi na prośbę RZGW w Krakowie zamieściły na swoich stronach internetowych komunikat o prowadzonych konsultacjach oraz link do strony RZGW w Krakowie. Komunikat dotyczący III tury konsultacji społecznych na przykładowych portalach internetowych innych instytucji: 18

19 19

20 7. Wysyłanie elektronicznego biuletynu informacyjnego. Istotnym elementem działań informacyjnych i promocyjnych było wysyłanie elektronicznego biuletynu informacyjnego, skierowanego do mediów i samorządów lokalnych. Newsletter rozsyłany był dwukrotnie do samorządów lokalnych i instytucji rządowych oraz do mediów. Skierowanie biuletynu do mediów było istotne, poniewaŝ to właśnie media są najlepszym pośrednikiem w komunikacji z ogółem społeczeństwa. Współpraca z mediami lokalnymi to waŝny element kształtowania świadomości społecznej i podnoszenia poziomu akceptacji dla prowadzonych działań. Biuletyny zawierały informacje dotyczące m.in. postępu prac, problemów i sukcesów związanych z działaniami w zakresie poprawy jakości wody i środowiska wodnego. Biuletyn przedstawiał takŝe podstawowe informacje dotyczące Ramowej Dyrektywy Wodnej czy problemów związanych z gospodarką wodną wymagających rozwiązania. Kolejne biuletyny zawierały szczegółowe informacje dotyczące konsultowanych planów gospodarowania wodami, które mają doprowadzić do dobrego stanu wód, załoŝeń działań naprawczych przewidzianych w planach do realizacji, a takŝe przykłady konkretnych działań zaplanowanych do wdroŝenia w poszczególnych sektorach. Biuletyn przybliŝał równieŝ informacje dotyczące trzeciej tury konsultacji społecznych, miedzy innymi sposobów prowadzenia konsultacji a takŝe moŝliwości zaangaŝowania się w nie. 20

21 8. Udział w Radzie Programowej Funduszu Kropla Beskidu. Istotnym działaniem promującym idee Ramowej Dyrektywy Wodnej jest udział Dyrektora RZGW w Krakowie w pracach Rady Programowej Programu Fundusz Kropli Beskidu. Fundusz Kropli Beskidu to konkurs małych dotacji i skuteczna metoda aktywizacji społeczności lokalnych na rzecz poszanowania i ochrony zasobów wodnych i walorów przyrodniczych Beskidu Sądeckiego. Głównym celem tego funduszu jest wspieranie finansowe i merytoryczne inicjatyw obywatelskich promujących dobre rozwiązania ekologiczne, które choć niewielkie, w znaczący sposób przyczyniają się do ochrony dziedzictwa przyrodniczo kulturowego regionu i zmian w sposobach gospodarowania zasobami środowiska, w szczególności wodnymi. Takie inicjatywy podejmowane wysiłkiem całych społeczności dają duŝy efekt środowiskowy. Fundusz wspiera partnerskie, praktyczne działania oraz działania o charakterze edukacyjnym podejmowane przez społeczności lokalne, które przyczyniają się do wyraźnej poprawy stanu wód, a tym samym do zwiększenia atrakcyjności regionu. RZGW w Krakowie od czterech lat słuŝy wsparciem merytorycznym w realizacji Programu, aktywnie uczestniczy w działaniach Rady Programowej, bierze udział w warsztatach organizowanych dla przedstawicieli społeczności lokalnych zainteresowanych udziałem w Programie. Fundusz Kropli Beskidu powstał w 2005 roku jako wspólna inicjatywa firm systemu Coca-Cola: Coca-Cola Poland Services i Coca-Cola HBC Polska, Fundacji Partnerstwo dla Środowiska oraz Fundacji Fundusz Partnerstwa, która nim zarządza. C. Rezultaty działań edukacyjnych Dotychczasowe doświadczenia pokazały, Ŝe działania informacyjne wymagają uzupełnienia o działania o charakterze edukacyjnym. W związku z tym Wydział Komunikacji Społecznej RZGW w Krakowie, w ramach działalności edukacyjnej podjął następujące działania: 1. Opracowanie i wydanie materiałów edukacyjnych. Przygotowano: - broszurę Dbaj o Wodę - poradnik dobrych praktyk dotyczący zasad dbałości o środowisko wodne, - wodną krzyŝówkę - kolorowankę dla najmłodszych ilustrującą obieg wody w przyrodzie 21

22 Materiały te dostępne są na stronie internetowej RZGW w Krakowie 2. Udział w wydarzeniach propagujących poszanowanie dla wody Opracowane materiały wykorzystano podczas Pikniku Ekologicznego, który odbył się 30 maja w Gimnazjum Publicznym w Piwnicznej Zdroju. Pod hasłem Dbaj o Wodę RZGW w Krakowie promowało działania proekologiczne wpływające korzystnie na stan wód. W przygotowanych materiałach uczestnicy mogli znaleźć informacje dotyczące sposobów ochrony zasobów wodnych, jakości wód w Polsce, poradnik dobrych praktyk dotyczący sposobów oszczędzania wody i troski o jakość wody w rzekach, a takŝe obejrzeć wystawę RZGW pt. Woda dla rozwoju. Program poprawy stanu środowiska wodnego. 22

23 Dla najmłodszych uczestników przygotowano wodną krzyŝówkę oraz kolorowankę ilustrującą obieg wody w przyrodzie. Największym jednak zainteresowaniem, wśród róŝnych grup wiekowych, cieszyła się mikroskopowa obserwacja organizmów Ŝyjących w wodzie, takich jak rozwielitki, oczliki czy pantofelki. Starsi uczestnicy pikniku mieli moŝliwość zapoznania się z materiałami informacyjnymi dotyczącymi Ramowej Dyrektywy Wodnej i projektów Planów Gospodarowania Wodami, konsultowanymi podczas III tury konsultacji społecznych. Uczestniczyli teŝ w badaniach ankietowych dotyczących projektów planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy w Polsce. Piknik ekologiczny i wydarzenia temu towarzyszące to doskonała okazja do podnoszenia świadomości ekologicznej wśród najmłodszych, a takŝe uwraŝliwiania dorosłych na istotne zagadnienia ochrony środowiska naturalnego. 23

24 Podsumowanie Jednym z efektów przeprowadzonych konsultacji społecznych są zgromadzone uwagi i opinie dotyczące projektów planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy Wisły, Dniestru i Dunaju oraz Programu wodno-środowiskowego kraju. Wszystkie uwagi pozyskane w trakcie konsultacji społecznych były na bieŝąco przekazywane do Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie. Pod koniec bieŝącego roku, w oparciu o zebrane uwagi, zostaną opracowane ostateczne wersje planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy. W planach tych wskazane zostaną zmiany, które zostały dokonane w wyniku przeprowadzonych konsultacji. Rezultaty konsultacji społecznych po ich pełnej analizie i ocenie będą rozpowszechnione na obszarze działania RZGW w Krakowie w formie sprawozdania z przebiegu konsultacji oraz broszury podsumowującej proces konsultacji. Sprawozdanie z trzeciego etapu konsultacji społecznych zamieszczone zostanie na stronie internetowej RZGW w Krakowie, a takŝe przekazane członkom Rady Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Górnej Wisły oraz Stałej Komisji ds. Udziału Społeczeństwa. Sprawozdanie to zostanie równieŝ przekazane stronie słowackiej (której przedstawiciele uczestniczyli w spotkaniu konsultacyjnym w zlewni Górnego Dunajca i zlewni Czarnej Orawy) w ramach współpracy Polsko-Słowackiej Grupy Roboczej do spraw zapewnienia realizacji zadań wynikających z RDW. Zestawienie wszystkich uwag zebranych w trakcie III tury konsultacji w podziale na poszczególne obszary dorzeczy, wraz z wyjaśnieniem sposobu uwzględnienia uwag, zostanie opublikowane na stronie internetowej KZGW oraz stronie RZGW w Krakowie po opracowaniu ostatecznej wersji planów gospodarowania wodami. III tura konsultacji prowadzona przez RZGW w Krakowie spotkała się z duŝym zaangaŝowaniem uczestników. Aktywny udział w konsultacjach świadczy o powaŝnym podejściu do tematu jakim jest ochrona i poszanowanie zasobów wodnych, a takŝe o zapotrzebowaniu na zaangaŝowanie społeczne w rozwiązywanie problemów dotyczących środowiska wodnego, jak równieŝ o trosce o jego stan. Działania konsultacyjne potwierdziły równieŝ duŝe zapotrzebowanie na działania informacyjne i edukacyjne. Szczególnie waŝny jest udział mediów przed, a takŝe w trakcie trwania konsultacji, który umoŝliwia dotarcie z informacją o sprawach gospodarowania wodami do ogółu społeczeństwa. Promocja medialna jest 24

25 nieodzowna dla zwiększenia oddźwięku społecznego na prowadzone działania konsultacyjne, a tym samym dla zwiększenia efektywności prowadzonych działań. Trzecia tura konsultacji zakończyła proces konsultacji społecznych w pierwszym cyklu sporządzania planów gospodarowania wodami. Trzeba podkreślić, Ŝe po raz pierwszy w Polsce, na tak duŝą skalę zaproszono społeczeństwo do wyraŝenia swojej opinii na tematy związane z gospodarką wodną. Konsultacje społeczne, szczególnie III tura, pozwoliły na skonfrontowanie opracowanych dokumentów z wiedzą i doświadczeniem przedstawicieli środowisk zawodowych. Dały równieŝ moŝliwość zestawienia proponowanych rozwiązań z potrzebami i moŝliwościami społeczności lokalnych. Pozwoliły na udział zainteresowanych środowisk w dyskusji dotyczącej planów gospodarowania wodami, który jest kluczowy dla osiągnięcia dobrego stanu wód. Tylko bowiem planowanie, oparte o współpracę władz (lokalnych, regionalnych i państwowych), jak i zainteresowanych środowisk, łącznie z organizacjami ekologicznymi, pozwala na opracowanie działań odzwierciedlających rzeczywiste potrzeby oraz moŝliwości społeczne. Konsultacje były zatem szansą na wypracowanie działań, które będą moŝliwe w praktyce do realizacji. Czy szansa ta została wykorzystana, okaŝe się juŝ w niedalekiej przyszłości. Z końcem roku, 22 grudnia br, opublikowana zostanie ostateczna wersja planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy w Polsce, a w kolejnych miesiącach rozpocznie się proces ich wdraŝania, który ma doprowadzić do osiągnięcia w roku 2015 dobrego stanu wszystkich wód i środowiska wodnego w Polsce. 25