Chemia organiczna. Stereochemia. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
|
|
- Szymon Bronisław Kurek
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Chemia organiczna Stereochemia Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
2 Chemia organiczna jest nauką, która zajmuje się poszukiwaniem zależności pomiędzy budową cząsteczki a właściwościami związków (organicznych). Ta część chemii organicznej, która dotyczy trójwymiarowej struktury cząsteczki nazywa się stereochemią. Izomery (gr. isos równy) związki mające ten sam wzór sumaryczny, ale odmienne właściwości fizyczne i chemiczne. Izomery są różnymi związkami mają odmienną strukturę cząsteczek 2
3 alkohol etylowy eter dimetylowy H H H H H C C O H H C O C H H H H H wzór sumaryczny C 2 H 6 O masa cząsteczkowa 46 alkohol etylowy eter dimetylowy temperatura wrzenia 78 o C - 24 o C stan skupienia ciecz gaz reakcja z HI C 2 H 6 I CH 3 I reakcja z Na met. C 2 H 6 ONa - cis-2-buten temp. wrz. +4 o C trans-2-buten temp. wrz. +1 o C 3
4 IZOMERIA KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia Konfiguracyjna Konformacyjna Konfiguracja absolutna DL Optyczna Ukladów łańcuchowych Geometryczna Układów cyklicznych 4
5 Izomeria konstytucyjna izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych IZOMERIA KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia Konfiguracyjna Konformacyjna Konfiguracja absolutna DL Optyczna Ukladów łańcuchowych Geometryczna Układów cyklicznych 5
6 Izomeria konstytucyjna IZOMERIA Izomeria łańcuchowa izomery tworzą łańcuchy proste i rozgałęzione KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Konfiguracyjna Optyczna Konformacyjna Ukladów łańcuchowych Konfiguracja absolutna DL Geometryczna Układów cyklicznych 6
7 Izomeria konstytucyjna IZOMERIA Łańcuchowa Izomeria grup funkcyjnych: cząsteczka zawiera różne grupy funkcyjne zbudowane z atomów tych samych pierwiastków KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych Grup funkcyjnych Położenia STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Konfiguracyjna Optyczna Geometryczna Konformayjna Ukladów łańcuchowych Układów cyklicznych Konfiguracja absolutna DL aldehyd glicerynowy dihydroksyaceton 7
8 Izomeria konstytucyjna Izomeria położenia: różne położenia podstawników w łańcuchu lub pierścieniu KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia IZOMERIA STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Konfiguracyjna Konformacyjna Konfiguracja absolutna DL C1 C6 Optyczna Ukladów łańcuchowych Geometryczna Układów cyklicznych fosfoglukomutaza glukozo-1-fosforan glukozo-6-fosforan bezpośredni produkt odszczepiania cząsteczki glukozy z glikogenu przez glikogenofosforylazę glikogenową 8
9 Stereoizomeria poszczególne stereoizomery różnią się sposobem rozmieszczenia atomów w przestrzeni (przy identycznej kolejności łączenia się tych atomów ze sobą) IZOMERIA KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia Konfiguracyjna Konformacyjna Konfiguracja absolutna DL Optyczna Ukladów łańcuchowych Geometryczna Układów cyklicznych 9
10 Stereoizomeria IZOMERIA KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia Konfiguracyjna Konformacyjna Konfiguracja absolutna DL Stereoizomeria konfiguracyjna: izomery różnią się przestrzennym położeniem wiązań kowalencyjnych. Stereoizomeria konformacyjna izomery różnią się wzajemnym położeniem grup funkcyjnych, w wyniku rotacji podstawników wokół wiązania. Optyczna Geometryczna Ukladów łańcuchowych Układów cyklicznych 10
11 Czynność optyczna substancję określa się jako optycznie czynną, jeżeli wykazuje ona zdolność skręcania płaszczyzny polaryzacji światła. Światło spolaryzowane jest to światło, którego drgania zachodzą tylko w jednej z wielu możliwych płaszczyzn (np. po przejściu przez soczewkę polaryzacyjną lub pryzmat Nicola). Jean Baptiste Biot odkrył zjawisko czynności optycznej (1815 r.) Louis Pasteur roztwory kryształów tego samego związku mogą się różnić skręcalnościa optyczną. Istnieją zatem izomery, które różnią się jedynie tym, że jeden stanowi lustrzane odbicie drugiego. Skręcają one płaszczyznę polaryzacji światła w przeciwnych kierunkach. Polarymetr urządzenie służące do wykrywania oraz pomiaru stopnia skręcalności płaszczyzny światła spolaryzowanego 11
12 Czynność optyczna substancję określa się jako optycznie czynną, jeżeli wykazuje ona zdolność skręcania płaszczyzny polaryzacji światła. fale świetlne drgają we wszystkich kierunkach fale świetlne drgają w jednej płaszczyźnie kierunek przechodzenia światła płaszczyzna światła spolaryzowanego jest skręcona próbka substancji chiralnej 12
13 Izomeria optyczna Substancja prawoskrętna (+) powoduje skręcanie płaszczyzny światła spolaryzowanego w prawo IZOMERIA KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Substancja lewoskrętna (-) powoduje skręcanie płaszczyzny światła spolaryzowanego w lewo Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia Konfiguracyjnaa Optyczna Geometryczna Konformacyjna Ukladów łańcuchowych Układów cyklicznych Konfiguracja absolutna DL 13
14 Izomeria optyczna enancjomery (gr.- enantio przeciwny) izomery będące wzajemnymi odbiciami lustrzanymi, które nie dają się na siebie nałożyć, czyli są chiralne płaszczyzna lustrzana (S)(+) kwas mlekowy (R)(-) kwas mlekowy z tkanki mięśniowej z mleka ]=+13,5 o ]=-13,5 o 14
15 Konfiguracja D i L cząsteczki aldehydu glicerynowego są enancjomerami jeżeli związek (fragment końcowy) można przekształcić do jednego z izomerów aldehydu glicerynowego, to związek ten zaliczamy do szeregu konfiguracyjnego D lub L, w zależności od tego, do którego izomeru przekształcił się przynależność do konfiguracji D lub L nie zależy od kierunku skręcania płaszczyzny światła spolaryzowanego D-mannoza L-mannoza 15
16 ENANCJOMERY właściwości fizykochemiczne. Enancjomery mają identyczne właściwości fizyczne z wyjątkiem kierunku skręcania płaszczyzny swiatła spolaryzowanego. Skręcalność ma taką samą wartość, ale w przeciwnych kierunkach Enancjomery wykazują identyczne właściwości chemiczne i biologiczne z wyjątkiem ich zachowania się w stosunku do optycznie czynnych reagentów 16
17 ENANCJOMERY. Centrum chiralności atom węgla, do którego przyłączone są cztery różne podstawniki. Koniecznym i dostatecznym warunkiem enancjomerii jest chiralność, czyli niemożność nałożenia przedmiotu na jego lustrzane odbicie Chiralność - warunek konieczny (ale nie dostateczny) wystąpienia czynności optycznej. Istnienie lub brak centrum chiralności nie stanowi kryterium chiralności (struktura mezo). 17
18 Struktura mezo jest to związek, którego cząsteczki dają się nakładać na swoje lustrzane odbicia, mimo że zawierają centra chiralności Związek mezo jest optycznie nieczynny. H CH 3 Cl Cl CH 3 H 3 2 CH 3 CH * CH * CH 3 Cl Cl 2,3-dichlorobutan H Cl Cl H CH 3 CH 3 płaszczyzna lustrzana Odmiana racemiczna mieszanina równych ilości enancjomerów. Odmiana racemiczna jest optycznie nieczynna 18
19 Izomeria optyczna w przypadku izomerów optycznych (enancjomerów) określa się w nazwie związku informację o jego budowie przestrzennej przedrostkiem stereochemicznym (R) lub (S) podstawniki związane z asymetrycznym atomem węgla szereguje się w kolejności malejących liczb atomowych (umownie a>b>c>d) np. CHFClBr : Br>Cl>F>H, (R) - rectus - prawy - kierunek podstawników zgodny z ruchem wskazówek zegara (S) - sinister - lewy - kierunek przeciwny do ruchu wskazówek zegara 19
20 Izomeria optyczna w celu przypisania symboli konfiguracyjnych obserwujemy ich modele od strony przeciwnej do podstawnika zaszeregowanego jako ostatni ("d"); następnie śledzimy drogę a b c i określamy kierunek (R)-bromochloro- (R) (S)-bromochloro- (S) fluorometan fluorometan gdy z centrum chiralności związane są dwa, trzy lub cztery identyczne atomy, to porównujemy dalsze atomy z nimi związane np. H 3 C-CHCl-CH 2 OH to: Cl>CH 2 OH>CH 3 >H 20
21 S-talidomid teratogenny R-talidomid uspakajający Talidomid - lek o działaniu przeciwwymiotnym, przeciwbólowym, usypiającym i hipnotycznym. Otrzymywano go jako racemat (zawiera jednakowych ilościach oba enancjomery). R talidomid ma działanie lecznicze, S - talidomid jest silnym teratogenem działającym na DNA płodu oraz wykazującym działanie hamujące angiogenezę hamował tworzenie nowych naczyń krwionośnych w kończynach oraz rozwój już istniejących. (S) -Talidomid obecnie stosowany w leczeniu szpiczaka mnogiego 21
22 DIASTEREOIZOMERY izomery nie będące wzajemnymi odbiciami lustrzanymi 3 2 C 2 H 5 * CH * CH CH 3 Cl Cl H CH 3 Cl Cl CH 3 H 2,3-dichloropentan Cl H Cl H C 2 H 5 C 2 H 5 płaszczyzna lustrzana diastereoizomery (konstytucyjne) - zawierają co najmniej dwa centra stereogeniczne, z których co najmniej jedno ma taką samą konfigurację. 22
23 CH 3 CH 2 CH * CH * CH 3 Cl Cl 2,3-dichloropentan - możliwe stereoizomery H CH 3 Cl Cl CH 3 H H CH 3 Cl Cl CH 3 H Cl H H Cl H Cl Cl H C 2 H 5 C 2 H 5 C 2 H 5 C 2 H 5 płaszczyzna lustrzana płaszczyzna lustrzana nienakładalne enancjomery nienakładalne enancjomery 23
24 Kwas winowy Kwas winowy 2 stereocentra 4 możliwe stereoizomery d i a s t e r e o i z o m e r y kwas (+)-winowy (naturalny) lustro enancjomery kwas (-)-winowy w 175 C tworzą racemat nie są enancjomerami mają takie same elementy budulcowe związki achiralne kwas mezo-winowy d i a s t e r e o i z o m e r y
25 Diastereoizomery Mają podobne właściwości chemiczne, ponieważ należą do tej samej klasy związków. Mają różne właściwości fizyczne: temperaturę wrzenia temperaturę topnienia rozpuszczalność gęstość wartość współczynnika załamania światła różną skręcalność właściwą (jej znak może być ten sam lub przeciwny, a niektóre z nich mogą być optycznie nieczynne) 25
26 Stereoizomery Maksymalna liczba możliwych stereoizomerów (enancjomerów i diastereoizomerów) danego związku jest równa 2 n, gdzie n jest liczbą centrów chiralności 26
27 Izomeria geometryczna IZOMERIA Izomery geometryczne są diastereoizomerami różniącymi się względnym KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Konfiguracyjna położeniem podstawników połączonych z atomami związnymi wiązaniem podwójnym lub połączonych z płaskim pierścieniem. Mogą tworzyć konfigurację: cis podstawniki są usytuowane po tej samej stronie wiązania podwójnego lub pierścienia Optyczna Geometryczna Konformacyjnaa Ukladów łańcuchowych Układów cyklicznych Konfiguracja absolutna DL trans podstwaniki znajduja się po przeciwnych stronach płaszczyzny wiązania podwójnego lub pierścienia
28 Izomeria geometryczna Cl H Cl H Br H Br H C C C C C C C C Cl H H Cl Br H H Br cis trans cis trans 1,2-dichloroetan 1,2-dibromoetan temp. wrz. 60 o C temp. wrz. 48 o C temp. wrz. 110 o C temp. wrz. 108 o C temp. topn. -80 o C temp. topn. -50 o C temp. topn. -53 o C temp. topn. -6 o C 28
29 Izomeria geometryczna Kwas oleinowy Kwas elaidynowy podwójne wiazanie kwas palmitynowy - nasycony kwas maleinowy cis kwas fumarowy trans 29
30 Właściwości izomerów geometrycznych Izomery geometryczne mają takie same grupy funkcyjne - wykazują podobne właściwości chemiczne. Izomery geometryczne różnią się właściwościami fizycznymi: temperaturą topnienia temperaturą wrzenia wartościami współczynnika załamania światła rozpuszczalnością gęstością cis-2-buten temp. wrz. +4 o C trans-2-buten temp. wrz. +1 o C 30
31 Izomeria konformacyjna IZOMERIA KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia Konfiguracyjna Konformacyjna Konfiguracja absolutna DL Optyczna Ukladów łańcuchowych Stereoizomery konformacyjne różnią się wzajemnym położeniem grup funkcyjnych, które jest wynikiem rotacji podstawników wokół pojedynczego wiązania. Geometryczna Układów cyklicznych 31
32 Izomeria konformacyjna IZOMERIA KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia Konfiguracyjna Konformacyjna Konfiguracja absolutna DL Konformacja układów łańcuchowych: Optyczna Geometryczna Ukladów łańcuchowych Układów cyklicznych naprzeciwległa naprzemianległa 32
33 Izomeria konformacyjna IZOMERIA KONSTUTYCJA Izomery różnią się rodzajem i sekwencją wiązań kowalencyjnych STEREOIZOMERIA Izomery posiadają identyczną konstytucję, ale różnią się przestrzennym rozmieszczeniem atomów Łańcuchowa Grup funkcyjnych Położenia Konfiguracyjna Konformacyjna Konfiguracja absolutna DL Konformacja układów cyklicznych: łódkowa krzesełkowa Optyczna Geometryczna Ukladów łańcuchowych Układów cyklicznych 33
34 Stereochemia układów alicyklicznych Układy alicykliczne mogą tworzyć konfiguracje: cis podstawniki (lub atomy wodoru) przy węglach łączących obydwa pierścienie znajdują się po jednej stronie wiązania kowalencyjnego wspólnego dla obu pierścieni; jeden pierścień ma konformację krzesełkową, a drugi łódkową trans podstawniki (lub atomy wodoru) przy węglach łączących obydwa pierścienie znajdują się po przeciwnych stronach wiązania kowalencyjnego wspólnego dla obu pierścieni; oba pierścienie mają konformacje łódkową cis dekalina trans dekalina 34
35 Stereochemia układów alicyklicznych trans dekalina cis dekalina 35
36 Układ steranu C D A B cyklopentanoperhydrofenantren Budowa trzy pierścienie cykloheksanu jeden pierścień cyklopentanu Składnik cholesterolu hormonów sterydowych kwasów żółciowych Występuje jako pochodne alkoholowe hydroksyketony 36
37 Układ steranu pod płaszczyzną nad płaszczyzną pierścienia Przyłączone grupy metylowe do węgla C13 węgiel C18 do węgla C10 węgiel C19 Znajdują się nad płaszczyzną pierścienia (pozycja ) Pierścienie B i C oraz C i D położenie trans 37
38 Układ steranu --- pod płaszczyzną nad płaszczyzną pierścienia 5- - hydrogen 5- - hydrogen układ trans układ cis Atom wodoru przy węglu C5 decyduje o układzie pierścieni A i B - pierścienie A i B są w konformacji trans - pierścienie A i B są w konformacji cis 38
39 Układ steranu 5- - hydrogen 5- - hydrogen --- pod płaszczyzną nad płaszczyzną pierścienia Atom wodoru przy węglu C5 - pierścienie A i B - pierścienie A i B są w konformacji trans są w konformacji cis 39
40 Cholesterol Brak atomu wodoru przy węglu C5 podwójne wiązanie w pierścieniu B Hydroksylowa pochodna steranu grupa -OH przy węglu C3 --- pod płaszczyzną nad płaszczyzną pierścienia 40
41 Kwasy żółciowe powstają z cholesterolu w wątrobie zawierają od 1 do 3 grup hydroksylowych związanych z pierścieniem zawierają grupę karboksylową w łańcuchu bocznym mają właściwości amfipatyczne obniżają napięcie powierzchniowe wody emulgują tłuszcze pokarmowe 41
42 Kwas cholowy 42
Chemia organiczna. Stereochemia. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
Chemia organiczna Stereochemia Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Chemia organiczna jest nauką, która zajmuje się poszukiwaniem zależności pomiędzy budową cząsteczki a właściwościami
Bardziej szczegółowo4. Stereoizomeria. izomery. konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych
4. Stereoizomeria izomery konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych stereoizomery zbudowane z takich samych atomów atomy połączone w takiej samej sekwencji
Bardziej szczegółowo7-9. Stereoizomeria. izomery. konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych
7-9. Stereoizomeria izomery konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych stereoizomery zbudowane z takich samych atomów atomy połączone w takiej samej sekwencji
Bardziej szczegółowoIzomerię konstytucyjną można podzielić na podgrupy a) izomeria szkieletowa, która polega na różnej budowie szkieletu węglowego cząsteczek Przykład:
1 1) Informacje ogólne Izomery są to związki, które maja identyczne wzory sumaryczne ale różnią się sposobem lub kolejnością powiązania atomów lub rozmieszczeniem atomów w przestrzeni. rozróżnia się izomerię
Bardziej szczegółowoRJC # Alk l a k ny n Ster St eoi er zom eoi er zom y er Slides 1 to 30
Alkany Stereoizomery Slides 1 to 30 Centrum asymetryczne (stereogeniczne) Atom węgla o hybrydyzacji sp 3 połączony z czterema róŝnymi podstawnikami tworzy centrum asymetryczne (stereogeniczne). Chiralność
Bardziej szczegółowoStereochemia Jak przedstawiamy cząsteczkę z węglem tetraedrycznym:
Stereochemia Jak przedstawiamy cząsteczkę z węglem tetraedrycznym: 2 wiązania leżą w płaszczyźnie kartki ( linia prosta ) 1 wiązanie wychodzi do przodu, przed kartkę ( linia pogrubiona ) 1 wiązanie wychodzi
Bardziej szczegółowoStereochemia Ułożenie atomów w przestrzeni
Slajd 1 Stereochemia Ułożenie atomów w przestrzeni Slajd 2 Izomery Izomery to różne związki posiadające ten sam wzór sumaryczny izomery izomery konstytucyjne stereoizomery izomery cis-trans izomery zawierające
Bardziej szczegółowoIZOMERIA OPTYCZNA. Znaczenie izomerii optycznej.
IZOMERIA OPTYZNA 1 Znaczenie izomerii optycznej. Izomeria optyczna to zjawisko bardzo rozpowszechnione w przyrodzie. Odgrywa niezwykle ważną rolę np. w biochemii. Można śmiało powiedzieć, że większość
Bardziej szczegółowoWęglowodany (Cukry) Część 1. Związki wielofunkcyjne
Węglowodany (Cukry) Część 1 Związki wielofunkcyjne Węglowodany - wiadomości ogólne - podział Monosacharydy - wiadomości ogólne - budowa strukturalna - izomeria Węglowodany (Cukry) Węglowodany wiadomości
Bardziej szczegółowoMateriały do zajęć dokształcających z chemii organicznej
hemia Warta Poznania - nowa JAKŚĆ studiowania -zwiększenie liczby absolwentów oraz atrakcyjności studiów na kierunku EMIA na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu Materiały do zajęć dokształcających
Bardziej szczegółowoSTEREOCHEMIA ORGANICZNA
STEECEMI GNICZN Sławomir Jarosz Wykład 3 B B B B B B B B enancjomery enancjomery enancjomery enancjomery B S S S B S S B S S B S B B S B S B S S S brót o 180 Centrum pseudoasymetrii Konfiguracja względna
Bardziej szczegółowoIZOMERIA Izomery - związki o takim samym składzie lecz różniące się budową
IZMERIA Izomery - związki o takim samym składzie lecz różniące się budową TAK zy atomy są tak samo połączone? NIE izomery konstytucyjne stereoizomery zy odbicie lustrzane daje się nałożyć na cząsteczkę?
Bardziej szczegółowoIzomeria cukrów prostych
Izomeria cukrów prostych 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: podział izomerii. pojęcia: konstytucja, konfiguracja, cząsteczka chiralna, centrum chiralności. b) Umiejętności Uczeń potrafi: wskazać w
Bardziej szczegółowoRepetytorium z wybranych zagadnień z chemii
Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie
Bardziej szczegółowoRJC # Konf n ig i ur u ac a ja a a bs b olu l t u na
Konfiguracja absolutna Konfiguracja absolutna Reguły Cahna-Ingolda Ingolda-Preloga Slides to 2 Reguły Cahna-Ingolda-Preloga Sposób określenia absolutnej konfiguracji (R lub S) centrum asymetrycznego. Reguły
Bardziej szczegółowoSpis treści ELEMENTY STEREOCHEMII
Spis treści 1 ELEMENTY STEREOCHEMII 2 Czynność optyczna 3 IZOMERY 3.1 Izomery konstytucyjne 3.2 Izomery konformacyjne 3.3 Izomery konfiguracyjne (stereoizomery) 3.4 Enancjomery 3.5 Diastereoizomery (diastereomery)
Bardziej szczegółowoSTEREOCHEMIA ORGANICZNA
STERECEMIA RGANICZNA Sławomir Jarosz Wykład 3 antyperiplanarna synperiplanarna synklinalna antyklinalna Konformacja uprzywilejowana s-trans s-cis s-trans s-cis (C=) = 1674 cm -1 (C=) = 1698 cm -1 (C=C)
Bardziej szczegółowoWęglowodany. Monosacharydy Oligosacharydy Polisacharydy. Skrobia Celuloza Glikogen. Aldopentozy (ryboza) Disacharydy. Ketopentozy (rybuloza)
Cz. XXVIII-a Węglowodany - cukry - sacharydy: klasyfikacja, budowa, nazewnictwo i izomeria I. Definicja i klasyfikacja Węglowodany to polihydroksylowe aldehydy i ketony oraz ich pochodne Węglowodany Monosacharydy
Bardziej szczegółowoPolitechnika Wrocławska Wydział Chemiczny Zakład Materiałów Polimerowych i Węglowych. Analiza składu enancjomerów
Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny Zakład Materiałów Polimerowych i Węglowych Analiza składu enancjomerów Wrocław 2005 1. Związki optycznie czynne. Zjawisko skręcania płaszczyzny drgań światła spolaryzowanego
Bardziej szczegółowoZagadnienia na Konkurs Chemiczny, który w ramach Akademii Ciekawej Chemii odbędzie się 26 maja, godz
Zagadnienia na Konkurs Chemiczny, który w ramach Akademii Ciekawej Chemii odbędzie się 26 maja, godz. 16.30 Wykład Nr 1 Struktura cząsteczek chemicznych od atomu do makromolekuł. dr Marcin Palusiak 1.
Bardziej szczegółowoSTEREOCHEMIA ORGANICZNA
STERECEMIA RGANICZNA Sławomir Jarosz Wykład 3 Konfiguracja względna Ułożenie grup (atomów) względem siebie trans cis Konfiguracja absolutna Bezwzględne ułożenie atomów w przestrzeni trans trans cis W jaki
Bardziej szczegółowoCO_05_W: Stereochemia
CO_05_W: Stereochemia UWAGA: W tej części kursu CO_05: Stereochemia zawarto materiały i przykłady rozszerzające zagadnienia zawarte w podręcznikach: 1. H. Hart, L. E. Craine, D. J. Hart, Ch. M. Hadad Chemia
Bardziej szczegółowoRJC # Defin i i n c i ja
Alkany - Izomery Strukturalne & Konformacyjne - Nomenklatura - Projekcje Newmana Slides 1 to 41 Definicja Wzór ogólny dla alkanów C n 2n+2 Przykładowo... metan C 4 etan C 2 6 propan C 3 8 butan C 4 10
Bardziej szczegółowoO MATURZE Z CHEMII ANALIZA TRUDNYCH DLA ZDAJĄCYCH PROBLEMÓW
O MATURZE Z CHEMII ANALIZA TRUDNYCH DLA ZDAJĄCYCH PROBLEMÓW Jolanta Baldy Wrocław, 2 grudnia 2016 r. Matura 2016 z chemii w liczbach Średni wynik procentowy Województwo dolnośląskie 36% (1981) Województwo
Bardziej szczegółowoMakrocząsteczki. Przykłady makrocząsteczek naturalnych: -Polisacharydy skrobia, celuloza -Białka -Kwasy nukleinowe
Makrocząsteczki Przykłady makrocząsteczek naturalnych: -Polisacharydy skrobia, celuloza -Białka -Kwasy nukleinowe Syntetyczne: -Elastomery bardzo duża elastyczność charakterystyczna dla gumy -Włókna długie,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 9 Wyznaczanie skręcalności właściwej sacharozy, glukozy i fruktozy (zjawisko inwersji)
Ćwiczenie 9 Wyznaczanie skręcalności właściwej sacharozy, glukozy i fruktozy (zjawisko inwersji) zęść teoretyczna: Światło to fala elektromagnetyczna, która polega na rozchodzeniu się zmian pola elektrycznego
Bardziej szczegółowoElementy chemii organicznej
Elementy chemii organicznej Węglowodory alifatyczne Alkany C n H 2n+2 Alkeny C n H 2n Alkiny C n H 2n-2 Alkany C n H 2n+2 struktura Kekulégo wzór skrócony model Dreidinga metan etan propan butan Nazewnictwo
Bardziej szczegółowoOznaczenia konfiguracji absolutnej związków konformacyjnie labilnych
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Chemii Zakład Stereochemii Organicznej Grunwaldzka 6, 60 780 Poznań Poznań, 20 lutego 2012 r. Dr Marcin Kwit Autoreferat Oznaczenia konfiguracji absolutnej związków
Bardziej szczegółowoTest kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.
Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego
Bardziej szczegółowoRóżnorodny świat izomerów powtórzenie wiadomości przed maturą
Różnorodny świat izomerów powtórzenie wiadomości przed maturą Maria Kluz Klasa III, profil biologiczno-chemiczny i matematyczno-chemiczny 1 godzina lekcyjna, praca w grupie 16-osobowej. Cele edukacyjne:
Bardziej szczegółowoRozdział 9. Odpowiedzi i rozwiązania zadań. Chemia organiczna. Zdzisław Głowacki. Zakres podstawowy i rozszerzony
Zdzisław Głowacki Chemia organiczna Zakres podstawowy i rozszerzony 2b Odpowiedzi i rozwiązania zadań Rozdział 9 Oficyna Wydawnicza TUTOR Wydanie I. Toruń 2013 r. Podpowiedzi Cukry Zadanie 9.1. Kolejno:
Bardziej szczegółowoZestaw pytań egzaminu inŝynierskiego przeprowadzanego w Katedrze Fizykochemii i Technologii Polimerów dla kierunku CHEMIA
Zestaw pytań egzaminu inŝynierskiego przeprowadzanego w Katedrze Fizykochemii i Technologii Polimerów dla kierunku CHEMIA 1. Metody miareczkowania w analizie chemicznej, wyjaśnić działanie wskaźników 2.
Bardziej szczegółowoLCH 1 Zajęcia nr 60 Diagnoza końcowa. Zaprojektuj jedno doświadczenie pozwalające na odróżnienie dwóch węglowodorów o wzorach:
LCH 1 Zajęcia nr 60 Diagnoza końcowa Zadanie 1 (3 pkt) Zaprojektuj jedno doświadczenie pozwalające na odróżnienie dwóch węglowodorów o wzorach: H 3 C CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 a) b) W tym celu: a) wybierz odpowiedni
Bardziej szczegółowoBIOCHEMIA! Kierunek: Technologia Żywności # i Żywienie Człowieka# semestr III #
BIOCHEMIA! Kierunek: Technologia Żywności # i Żywienie Człowieka# semestr III # Prof. dr hab. inż. Artur Bartkowiak! (pok. 1.13 ul Janickiego 35)! Wykłady: 15 tyg. x 2 godz. = 30 godz.# Egzamin:# pisemny
Bardziej szczegółowoPodstawy Chemii. Zarys chemii organicznej. Dr inż. Marcin Libera
Podstawy Chemii Zarys chemii organicznej Dr inż. Marcin Libera Zakres merytoryczny 1. Podstawowe pojęcia i prawa chemii. 2. Budowa atomu i układ okresowy pierwiastków. 3. Budowa cząsteczek (organicznych
Bardziej szczegółowoWykład 1. Struktura i wiązania w cząsteczkach organicznych
Wykład 1. Struktura i wiązania w cząsteczkach organicznych Pierwszy wykład służył przypomnieniu znanych pojęć, zaakcentowaniu które pojęcia są ważne w chemii organicznej. Proszę zwrócić uwagę na zagadnienia
Bardziej szczegółowoKarty pracy dla uczniów, plansze ze wzorami kwasów, sprzęt i odczynniki niezbędne do wykonania doświadczeń.
Hydroksykwasy 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: wzory kwasów: mlekowego, winowego, cytrynowego, salicylowego, pojęcia: czynność optyczna, odmiana mezo, enancjomer. b) Umiejętności Uczeń potrafi:
Bardziej szczegółowoCukry. C x H 2y O y lub C x (H 2 O) y
Cukry Cukry organiczne związki chemiczne składające się z atomów węgla oraz wodoru i tlenu, zazwyczaj w stosunku H:O = 2:1. Zawierają liczne grupy hydroksylowe, karbonylowe a czasami mostki półacetalowe.
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODORY
PRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODORY INFORMACJA DO ZADAŃ 678 680 Poniżej przedstawiono wzory półstrukturalne lub wzory uproszczone różnych węglowodorów. 1. CH 3 2. 3. CH 3 -CH 2 -CH C CH 3 CH 3 -CH-CH 2 -C
Bardziej szczegółowoWĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń:
WĘGLOWODORY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny
Bardziej szczegółowoC H N O L B I O T E ORGANICZNA I A. Hybrydyzacja. Atom węgla. Hybrydyzacja sp 3. Hybrydyzacja sp 2. Hybrydyzacja sp
B I O T E N O L EMIA O G ORGANIZNA I A ybrydyzacja Atom węgla ybrydyzacja sp 3 ybrydyzacja sp 2 ybrydyzacja sp B I O T E N O L EMIA O G ORGANIZNA I A Sposób rysowania wzorów 1) Wzory STRUKTURALNE KONSTYTUYJNE
Bardziej szczegółowoChemiczne składniki komórek
Chemiczne składniki komórek Pierwiastki chemiczne w komórkach: - makroelementy (pierwiastki biogenne) H, O, C, N, S, P Ca, Mg, K, Na, Cl >1% suchej masy - mikroelementy Fe, Cu, Mn, Mo, B, Zn, Co, J, F
Bardziej szczegółowoCHEMIA 10 WĘGLOWODORY I ICH FLUOROWCOPOCHODNE. ALKOHOLE I FENOLE. IZOMERIA. POLIMERYZACJA.
INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy do matury i rekrutacji na studia medyczne Rok 2017/2018 www.medicus.edu.pl tel. 501 38 39 55 CHEMIA 10 WĘGLOWODORY I ICH FLUOROWCOPOCHODNE. ALKOHOLE I FENOLE. IZOMERIA.
Bardziej szczegółowoAlkeny. Wzór ogólny alkenów C n H 2n. (Uwaga identyczny wzór ogólny mają cykloakany!!!)
Alkeny Wzór ogólny alkenów n 2n (Uwaga identyczny wzór ogólny mają cykloakany!!!) Węglowodory nienasycone, zawierające wiązanie podwójne, hybrydyzacja atomow węgla biorących udział w tworzeniu wiązania
Bardziej szczegółowoPolarność cząsteczek
Wykład II Polarność cząsteczek Cz steczka jest polarna gdy rodek ci ko ci adunku ujemnego nie pokrywa si ze rodkiem ci ko ci adunku dodatniego. Cz steczka taka wykazuje moment dipolowy. Jest dipolem. Moment
Bardziej szczegółowoModele: kulkowy i czaszowy: wzór półstrukturalny: H 2 C=CH 2. Obecność wiązania podwójnego sygnalizuje końcówka nazwy "-en" Wzór strukturalny:
Opracowanie: Marek Walnik, 0 Nazewnictwo alkenów Alkeny, zwane też olefinami, to węglowodory, w których cząsteczkach występują wiązania podwójne =. Węglowodory takie, ook alkinów, z potrójnymi wiązaniami,
Bardziej szczegółowoPlan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy. Dział Zakres treści
Anna Kulaszewicz Plan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy lp. Dział Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania i wymaganiami edukacyjnymi z
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2010/2011
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2010/2011 KOD UCZNIA Etap: Data: Czas pracy: rejonowy 7 lutego 2011r 90 minut Informacje dla ucznia
Bardziej szczegółowoTest diagnostyczny. Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł. Część A (0 5) Standard I
strona 1/9 Test diagnostyczny Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł Część A (0 5) Standard I 1. Przemianą chemiczną nie jest: A. mętnienie wody wapiennej B. odbarwianie wody bromowej C. dekantacja
Bardziej szczegółowoCHIRALNOŚĆ WŁAŚCIWOŚĆ MATERII EGZOTYCZNA CZY WSZECHOBECNA?
IRALNŚĆ WŁAŚIWŚĆ MATERII EGZTYZNA ZY WSZEBENA? Stanisław Krompiec Uniwersytet Śląski, Katowice, 2017 r. hiralność definicja biekty achiralne i chiralne biekt achiralny biekty achiralne - przykłady hiralność
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I
Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie
Bardziej szczegółowoPomiar kąta skręcenia polaryzacji światła oraz skręcalności właściwej roztworów sacharozy I. Wstęp, zastosowania metody w medycynie
Pomiar kąta skręcenia polaryzacji światła oraz skręcalności właściwej roztworów sacharozy I. Wstęp, zastosowania metody w medycynie Związki, których cząsteczki ze względu na swoją budowę występują w postaci
Bardziej szczegółowoStruktura biomakromolekuł chemia biologiczna III rok
truktura biomakromolekuł chemia biologiczna III rok jak są zbudowane białka? dlaczego białka są tak zbudowane? co z tego wynika? 508 13 604 liczba struktur dostępnych w Protein Data Bank wynosi aktualnie
Bardziej szczegółowo3. Cząsteczki i wiązania
3. Cząsteczki i wiązania Elektrony walencyjne Wiązania jonowe i kowalencyjne Wiązanie typu σ i π Hybrydyzacja Przewidywanie kształtu cząsteczek AX n Orbitale zdelokalizowane Cząsteczki związków organicznych
Bardziej szczegółowoPochodne węglowodorów, w cząsteczkach których jeden atom H jest zastąpiony grupą hydroksylową (- OH ).
Cz. XXII - Alkohole monohydroksylowe Pochodne węglowodorów, w cząsteczkach których jeden atom jest zastąpiony grupą hydroksylową (- ). 1. Klasyfikacja alkoholi monohydroksylowych i rodzaje izomerii, rzędowość
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY POMOCNICZE 1 GDYBY MATURA 2002 BYŁA DZISIAJ CHEMIA ZESTAW EGZAMINACYJNY PIERWSZY ARKUSZ EGZAMINACYJNY I
MATERIAŁY POMOCNICZE 1 GDYBY MATURA 00 BYŁA DZISIAJ OKRĘ GOWA K O M I S J A EGZAMINACYJNA w KRAKOWIE CHEMIA ZESTAW EGZAMINACYJNY PIERWSZY Informacje ARKUSZ EGZAMINACYJNY I 1. Przy każdym zadaniu podano
Bardziej szczegółowoTreść podstawy programowej
CHEMIA ZR Ramowy rozkład materiału w kolejnych tomach podręczników I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna Tom I 1. Masa atomowa I.2. 2. Izotopy I.1., I.3. 3. Reakcje jądrowe I.4. 4. Okres półtrwania
Bardziej szczegółowoI KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO XV Konkurs Chemii Organicznej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1 (9 pkt) Ciekłą mieszaninę,
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny. Chemia Kl.1. I. Substancje chemiczne i ich przemiany
Wymagania programowe na poszczególne oceny Chemia Kl.1 I. Substancje chemiczne i ich przemiany Ocena dopuszczająca [1] zna zasady bhp obowiązujące w pracowni chemicznej nazywa sprzęt i szkło laboratoryjne
Bardziej szczegółowoH H H. Wzór "płaskostrukturalny": Wzór klinowy: H H. Model kulkowy cząsteczki: (obrazuje długosci wiązań, kąty między wiązaniami)
Autor: Marek Walnik, 04 Alkany - węglowodory nasycone, parafiny. Związki węgla z wodorem, w których cząsteczkach występują wyłącznie wiązania pojedyncze. Szczególną klasę związków tego typu stanowią cykloalkany
Bardziej szczegółowoZdzisław Głowacki. Zakres podstawowy i rozszerzony. Odpowiedzi i rozwiązania zadań. Rozdział 1. Powinno być
Zdzisław Głowacki Chemia organiczna Zakres podstawowy i rozszerzony 2b Odpowiedzi i rozwiązania zadań Rozdział 1 Errata do pierwszego rozdziału ćwiczeń: Strona Linia / zadanie Str. 10. Linia 1. Str. 16.
Bardziej szczegółowoSkala słodkości cukrów Laktoza < maltoza < glukoza < sacharoza < fruktoza najsłodsza
Źródła cukrów (węglowodanów) w produktach spożywczych: Warzywa i owoce (winogrona cukier gronowy glukoza) Produkty zbożowe: pieczywo, kasze, płatki śniadaniowe Funkcja węglowodanów w organizmie: Energetyczna:
Bardziej szczegółowoSUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY
DOPUSZCZAJĄCĄ DZIAŁ SUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY -zna zasady bhp obowiązujące w pracowni chemicznej -nazywa sprzęt i szkło laboratoryjne używane w pracowni chemicznej -wie, że substancje charakteryzują
Bardziej szczegółowoAlkeny - reaktywność
11-13. Alkeny - reaktywność 1 6.1. Addycja elektrofilowa - wprowadzenie nukleofil elektrofil elektrofil nukleofil wolno szybko nowe wiązanie utworzone przez elektrony z wiązania nowe wiązanie utworzone
Bardziej szczegółowoWyróżnione wymagania programowe odpowiadają wymaganiom ogólnym i szczegółowym zawartym w treściach nauczania podstawy programowej.
Wymagania programowe z chemii na poszczególne oceny. IV etap edukacyjny - przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 2. Podręcznika dla liceum
Bardziej szczegółowoWskaż grupy reakcji, do których można zaliczyć proces opisany w informacji wstępnej. A. I i III B. I i IV C. II i III D. II i IV
Informacja do zadań 1. i 2. Proces spalania pewnego węglowodoru przebiega według równania: C 4 H 8(g) + 6O 2(g) 4CO 2(g) + 4H 2 O (g) + energia cieplna Zadanie 1. (1 pkt) Procesy chemiczne można zakwalifikować
Bardziej szczegółowoCHEMIA 10. Oznaczenia: R - podstawnik węglowodorowy, zwykle alifatyczny (łańcuchowy) X, X 2 - atom lub cząsteczka fluorowca
INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy na studia medyczne kierunek lekarski, stomatologia, farmacja, analityka medyczna tel. 0501 38 39 55 www.medicus.edu.pl CHEMIA 10 WĘGLOWODORY I ICH FLUOROWCOPOCHODNE.
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne. Z CHEMII W KLASIE III gimnazjum
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE III gimnazjum Program nauczania chemii w gimnazjum autorzy: Teresa Kulawik, Maria Litwin Program realizowany przy pomocy
Bardziej szczegółowoKonkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie)
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na trzecim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu możesz korzystać
Bardziej szczegółowoDeskryptory molekularne
Deskryptory molekularne Molekuła - definicje Konstytucja sposób łączenia atomów Stereochemia sposób rozmieszczenia atomów w przestrzeni (konfiguracja) Izomery związki o tym samym wzorze cząsteczkowym różniące
Bardziej szczegółowoOcena dobra [ ] Uczeń:
Chemia - klasa III Wymagania edukacyjne 1.Węglowodory Ocena dopuszczająca [1] definiuje pojęcia: węglowodory, alkany, alkeny, alkiny, szereg homologiczny, grupa alkilowa, reakcje podstawiania (substytucji),
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III
WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III Nr lekcji Temat lekcji Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej) Węgiel i jego związki z wodorem Wymagania i kryteria ocen Uczeń:
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII 2013/2014
Uczeń klasy I: WYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII 2013/2014 -rozróżnia i nazywa podstawowy sprzęt laboratoryjny -wie co to jest pierwiastek, a co to jest związek chemiczny -wyszukuje w układzie okresowym nazwy
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania oceny klasyfikacyjnej z chemii klasa trzecia -chemia organiczna
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania oceny klasyfikacyjnej z chemii klasa trzecia -chemia organiczna 1. Chemia organiczna jako chemia związków węgla Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra
Bardziej szczegółowoCHEMIA KLASA Chemia organiczna jako chemia związków węgla. 2. Węglowodory
CHEMIA KLASA 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 2. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego
Bardziej szczegółowo1. Chemia organiczna jako chemia związków węgla. 2. Węglowodory
Propozycje wymagań programowych na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 2. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego
Bardziej szczegółowoWyróżnione wymagania programowe odpowiadają wymaganiom ogólnym i szczegółowym zawartym w treściach nauczania podstawy programowej.
Propozycje wymagań programowych na poszczególne oceny (IV etap edukacyjny) przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 2. podręcznika dla liceum
Bardziej szczegółowoWoda. Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata?
Woda Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata? Cel wykładu Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule A także próby odpowiedzi na pytania typu: Dlaczego woda jest mokra a lód śliski? Dlaczego
Bardziej szczegółowoOcena dobra [ ] Uczeń:
KLASA III A Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 2. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego
Bardziej szczegółowoSzanowne koleżanki i koledzy nauczyciele chemii!
Szanowne koleżanki i koledzy nauczyciele chemii! Chciałabym podzielić się z Wami moimi spostrzeżeniami dotyczącymi poziomu wiedzy z chemii uczniów rozpoczynających naukę w Liceum Ogólnokształcącym. Co
Bardziej szczegółowoWyróżnione wymagania programowe odpowiadają wymaganiom ogólnym i szczegółowym zawartym w treściach nauczania podstawy programowej.
Wymagania na poszczególne oceny (IV etap edukacyjny) przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 2. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego i
Bardziej szczegółowoRozdział 6. Odpowiedzi i rozwiązania zadań. Chemia organiczna. Zdzisław Głowacki. Zakres podstawowy i rozszerzony
Zdzisław Głowacki Chemia organiczna Zakres podstawowy i rozszerzony 2b Odpowiedzi i rozwiązania zadań Rozdział 6 Oficyna Wydawnicza TUTOR Wydanie I. Toruń 2013 r. Podpowiedzi Aldehydy i ketony Zadanie
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne. niezbędne do uzyskania poszczególnych. śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. z chemii
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii klasa III,,Program nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery Teresa Kulawik, Maria
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. I
I. Substancje i ich przemiany Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. I Ocena dopuszczająca [1] zalicza chemię do nauk przyrodniczych stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Chemia organiczna Rok akademicki: 2012/2013 Kod: JFM-1-208-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Fizyki i Informatyki Stosowanej Kierunek: Fizyka Medyczna Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia
Bardziej szczegółowoCHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Bardziej szczegółowoCHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.
CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Substancje i ich przemiany WYMAGANIA PODSTAWOWE stosuje zasady bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoZadanie 4. Mrówczan metylu ma taki sam wzór sumaryczny jak: A. octan etylu. C. kwas mrówkowy. B. octan metylu. D. kwas octowy.
Pieczęć KONKURS CHEMICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 3 marca 2011 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Chemicznego. Przed przystąpieniem do rozwiązywania
Bardziej szczegółowoWewnętrzna budowa materii
Atom i układ okresowy Wewnętrzna budowa materii Atom jest zbudowany z jądra atomowego oraz krążących wokół niego elektronów. Na jądro atomowe składają się protony oraz neutrony, zwane wspólnie nukleonami.
Bardziej szczegółowoOcenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
Kryteria oceniania z chemii dla klasy 3A i 3B Gimnazjum w Borui Kościelnej Rok szkolny: 2015/2016 Semestr: pierwszy Opracowała: mgr Krystyna Milkowska, mgr inż. Malwina Beyga Ocenę niedostateczną otrzymuje
Bardziej szczegółowoWymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie III VII. Węgiel i jego związki z wodorem
Wymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie III VII. Węgiel i jego związki z wodorem 1 Uczeń: wyjaśnia, czym zajmuje się chemiaorganiczna (2) definiuje pojęcie węglowodory (2) wymienia naturalne
Bardziej szczegółowoKonspekt lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat: Węglowodory i pochodne węglowodorów powtórzenie wiadomości.
Konspekt lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat: Węglowodory i pochodne węglowodorów powtórzenie wiadomości. Cel główny: przypomnienie i utrwalenie wiadomości dotyczących węglowodorów i pochodnych
Bardziej szczegółowoSTEREOCHEMIA ORGANICZNA Wykład 6
STEREEMIA RGAIA Wykład 6 Typowe energie (ev) i współczynniki orbitalne 1.5 1.0 0 +3.0 1.0 +0.5-0.5 +2.5-10.5-9.1-10.9-9.0-9.1-8.2-9.5-8.5 Me x (-8.5 ev) (+2.5 ev) x+n y (~0 ev) y+m (-10.9 ev) Me x x+n
Bardziej szczegółowoSpektroskopia molekularna. Spektroskopia w podczerwieni
Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 4 Spektroskopia w podczerwieni Spektroskopia w podczerwieni (IR) jest spektroskopią absorpcyjną, która polega na pomiarach promieniowania elektromagnetycznego pochłanianego
Bardziej szczegółowoWęglowodany (Cukry) Część 2. Związki wielofunkcyjne
Węglowodany (Cukry) Część 2 Związki wielofunkcyjne Monosacharydy Glukoza, Fruktoza: - wzory łańcuchowe, wzory Fishera, - właściwości fizyczne i chemiczne (zależności między budową a właściwościami) - funkcje
Bardziej szczegółowoWęglowodory poziom rozszerzony
Węglowodory poziom rozszerzony Zadanie 1. (1 pkt) Źródło: KE 2010 (PR), zad. 21. Narysuj wzór strukturalny lub półstrukturalny (grupowy) węglowodoru, w którego cząsteczce występuje osiem wiązań σ i jedno
Bardziej szczegółowoWymagania programowe: Gimnazjum chemia kl. II
Wymagania programowe: Gimnazjum chemia kl. II Dział: Wewnętrzna budowa materii Ocena dopuszczająca [1] posługuje się symbolami odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego zapisuje wzory sumaryczne
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny z chemii w kl.1. I. Substancje i ich przemiany
Wymagania programowe na poszczególne oceny z chemii w kl.1 I. Substancje i ich przemiany Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] zalicza chemię do nauk przyrodniczych wyjaśnia, dlaczego chemia
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE z chemii dla klasy trzeciej
Lucyna Krupa Rok szkolny 2016/2017 Anna Mikrut WYMAGANIA EDUKACYJNE z chemii dla klasy trzeciej Wyróżnia się wymagania na: ocenę dopuszczającą ocenę dostateczną (obejmują wymagania na ocenę dopuszczającą)
Bardziej szczegółowo