Wzdęcia to dolegliwość zazwyczaj przemijająca, ale czasami tygodniami nie możemy się od niej uwolnić

Transkrypt

1 Wzdęcia to dolegliwość zazwyczaj przemijająca, ale czasami tygodniami nie możemy się od niej uwolnić "Proszę o pomoc, bo już nie wiem co robić. Rano, jak wstaję mam piękny płaski brzuch. Ale gdy tylko coś zjem, wygląda, jakbym połknęła balon! Przez ten paskudny balon głodzę się podczas dnia, bo ustępują mi miejsca w autobusie, sądząc, że jestem w ciąży. Nie jadam regularnie ani o stałych porach, ale gram w tenisa trzy razy w tygodniu, więc nie jest to kwestia braku ruchu. Pomóżcie!". To jeden z tysięcy postów zamieszczonych na forach internetowych. Wzdęcia są bardzo częstą, choć wstydliwą przypadłością eufemistycznie zwaną kłopotami z trawieniem. Każdy z nas zapewne doświadczył nieprzyjemnego uczucia rozpierania połączonego niekiedy z bolesnymi skurczami jelit. Czasami dołącza do nich duszność i bóle w klatce piersiowej pojawiające się przy głębszych oddechach (z powodu naciągnięcia i wysokiego ustawienia przepony). Jelita się kurczą, w brzuchu się przelewa. Wzdęcia na ogół są nieszkodliwe i wiążą się z nawykami żywieniowymi. Tylko w niektórych przypadkach są wywołane chorobami. Trzeba jednak być czujnym i jeśli dolegliwości są częste, pójść do lekarza pierwszego kontaktu po skierowanie do gastrologa. Skąd ten balonik? 1 / 8

2 Przyczyną dokuczliwych wzdęć są gazy gromadzące się w układzie pokarmowym. Każdy z nas połyka wraz z jedzeniem lub piciem niewielkie ilości powietrza. Zjawisko to nazywamy aerofagią. Kiedy jednak jemy szybko, zachłannie, możemy połknąć go dwa razy więcej, czyli zamiast półtora litra nawet trzy. Gdzieś to potem musi się zmieścić. Więcej powietrza połykamy też w stanach napięcia i lęku. Najczęściej ten nadmiar organizm usuwa, gdy dyskretnie nam się odbija (nie wstrzymujmy tego, to jest zdrowe!). Ale tutaj jest jeden warunek. Pamiętaj! Odbijanie powietrzem zależy m.in. od naszej postawy ciała. Stojąc lub siedząc prosto, ułatwiamy to sobie, bo powietrze znajduje się nad treścią pokarmową w żołądku. Kładąc się po obfitym obiedzie (lub co gorzej późnej kolacji), powietrze wślizguje się pod to, co zjedliśmy, i zamyka w pułapce. Wtedy jedyną drogą (oprócz wchłonięcia przez krew) jest przemieszczenie się do dwunastnicy i dalej. Gazy są też wytwarzane w jelitach - najczęściej przez żyjące tam bakterie. Jeśli nasza flora bakteryjna jest prawidłowa, ryzyko uporczywych wzdęć jest mniejsze, gdy jednak została zaburzona, cały system przestaje dobrze funkcjonować. Przy przedłużających się dolegliwościach lekarze zalecają zażywanie bakterii probiotycznych, które przywrócą równowagę w jelitach. Jest to ważne szczególnie po terapii antybiotykami, które dosłownie 2 / 8

3 pustoszą jelita (najlepiej zażywać dobre bakterie już podczas kuracji). Można łykać tabletki lub pić jogurty probiotyczne. Nie każdemu to pomaga, ale warto spróbować. Oprócz prawidłowej flory bakteryjnej ważną rolę w tworzeniu się i zatrzymywaniu gazów odgrywa motoryka jelit. Jeśli mamy "leniwe" jelita, trudniej pozbyć się problemu. Wtedy można spróbować ratować się otrębami, które rozruszają trochę nasze trzewia. Niektóre osoby nie do końca wchłaniają węglowodany zawarte w jedzeniu. To też prowadzi do powstawania gazów. Również zawarte w owocach i jarzynach polisacharydy mogą potęgować problem. Pacjenci sami jednak zazwyczaj wiedzą, po czym "puchnie" im brzuch, i unikają takich pokarmów. Wiadomo, że do powszechnie znanych "rozpychaczy" należą: fasola, groch, kapusta czy kalafior. Niektórzy źle trawią tzw. surowiznę, czyli surowe warzywa i owoce. Gorzej, gdy czujemy się źle po zjedzeniu niemal każdej potrawy, a dieta nie skutkuje. Wtedy trzeba sprawdzić, co jest nie tak z naszymi jelitami. A jest sporo chorób objawiających się wzdęciami. Należą do nich m.in. zespół złego wchłaniania, nietolerancja laktozy (cukru mlekowego), zespół jelita drażliwego czy nietolerancja glutenu zwana celiakią. To już poważne choroby i nie należy ich lekceważyć. Mogą nam także dolegać choroby wątroby, trzustki, dróg żółciowych, jelita grubego czy nawet ośrodkowego układu nerwowego. Jak samemu się zorientować, czy to tylko dolegliwości, czy już choroba? 3 / 8

4 Występowanie przez dłuższy czas objawów u młodej osoby, która poza tym czuje się dobrze i nie chudnie, raczej wyklucza istnienie choroby somatycznej. Z wiekiem ryzyko to rośnie. Jeśli jednak mamy jakiekolwiek wątpliwości, lepiej nie czekać i zgłosić się do lekarza. Uwaga! Czasami wzdęciom towarzyszą trudności w oddawaniu gazów i kału, dokuczliwe bóle w jamie brzusznej i ewentualnie wymioty. Takie objawy wymagają pilnego przebadania szpitalnego. Zbyt wrażliwe jelita Powszechnie uważa się, że nadmierna ilość gazów powoduje ból brzucha, wzdęcie i uczucie napięcia. Badania wykazały jednak, że tak naprawdę wytwarzanie gazów nie wiąże się wyraźnie z dolegliwościami. Odczuwanie dyskomfortu to często sprawa indywidualna. Uczeni podawali zdrowym osobom dodatkowo jeden litr gazu na godzinę. U większości wywoływało to słabe dolegliwości. Ale niektóre osoby przy najmniejszej ilości gazów narzekały na bóle. Istnieje 4 / 8

5 zatem prawdopodobieństwo, że wiele objawów niesłusznie przypisuje się obecności za dużej ilości gazów w jelicie. U osób cierpiących z powodu wzdęć podstawowym zaburzeniem może być zespół jelita drażliwego. Jedna z pacjentek opisywała to jako bezustanne "czucie własnych jelit". To, niestety, coraz częstsza choroba przebiegająca z różnym nasileniem. Gastroenterolodzy twierdzą, że należy ona w tej chwili do najczęstszych schorzeń w ich specjalności (do 50 proc. zgłaszających się na leczenie). Zespół jelita drażliwego występuje u ok proc. dorosłych; dwie trzecie z tej liczby to kobiety. Choroba zaczyna się przeważnie w wieku lat. Mimo że pacjenci mają bardzo dokuczliwe objawy (bóle brzucha, wzdęcia, częste stolce), nie zgłaszają się do lekarza - pomocy medycznej szuka tylko 10 proc. chorych. Niestety, pierwotna przyczyna tej choroby nie jest znana. Najczęściej sugeruje się, że jest to cena, jaką płacimy za jedzenie coraz bardziej przetworzonej żywności, a także za stres i pośpiech, w jakim żyjemy (i jemy). Jak sobie pomóc? Trudno jest leczyć wzdęcia, bo większość z nich jest powodowana niekontrolowanym połykaniem powietrza lub zwiększoną wrażliwością jelita na prawidłową ilość gazów. Pewne rzeczy można jednak wypróbować, np.: 5 / 8

6 - jeść wolniej i dłużej - nie rozmawiać zbytnio podczas posiłku - nie żuć gumy i nie palić papierosów (zwiększają one wydzielanie śliny, co powoduje, że "wciągamy" do żołądka więcej powietrza, przełykając ją) - odstawić gazowane napoje lub - jeśli stosujemy - leki zobojętniające zawierające węglany - dodawać do diety otręby, żeby przyspieszyć przechodzenie pokarmu przez jelito grube (u niektórych może to nasilić dolegliwości) 6 / 8

7 - unikać tłustych potraw. Tłuszcz jest silnym bodźcem wywołującym skurcze jelit - niektórym pomaga węgiel aktywowany - można wspierać się herbatkami ziołowymi, np. z kminku, kopru włoskiego, mięty pieprzowej - stosować leki zapobiegające wzdęciom lub je łagodzące, jak np. espumisan, disflatyl, gastrosil, manti oraz inne zawierające simetykon. - ruszać się. Wszelka aktywność fizyczna ułatwia pozbycie się gazów w żołądku i jelitach, przyspiesza też przemianę materii i poprawia pracę układu pokarmowego. Przy tendencji do wyskakiwania brzuszka warto wzmocnić jego mięśnie. Jest spora szansa, że utrzymają w ryzach jelita. Uwaga! 7 / 8

8 Jeśli mamy silne bóle brzucha, okresowo możemy zażyć lekarstwa rozkurczowe, np. no-spę, jednak przy długotrwałym stosowaniu leki te osłabiają pracę jelit i mogą powodować nasilenie objawów, które są związane ze wzdęciami. Źródło: Gazeta Wyborcza 8 / 8