Wzorce jednostek miar elektrycznych
|
|
- Paulina Borowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 Wzorce jednostek miar elektrycznych Wykład nr 2 2/36
3 Wzorce jednostek miar-klasyfikacja wzorców Wzorcem nazywamy narzędzie pomiarowe dzięki któremu możliwe jest materialne odtworzenie jednostki pomiarowej z określoną niedokładnością. Wzorzec powinien charakteryzować się dużą, ściśle określoną dokładnością, pozwalającą na wyznaczenie wielokrotności lub podwielokrotności jednostki pomiarowej. Wzorce tworzone są z różną dokładnością, zależną od sposobu ich wykorzystania lub możliwości technicznych ich wykonania. Dzięki ich wykorzystaniu jesteśmy w stanie kontrolować jakość produkcji, czy też usług. 3/36
4 Wzorce jednostek miar-klasyfikacja wzorców Wielokrotności i podwielokrotności na przykładzie jednostki długości: Wielokrotności Podwielokrotności Mnożnik Nazwa Symbol Mnożnik Nazwa Symbol 10 0 metr m 10 1 dekametr dam 10 1 decymetr dm 10 2 hektometr hm 10 2 centymetr cm 10 3 kilometr km 10 3 milimetr mm 10 6 megametr Mm 10 6 mikrometr µm 10 9 gigametr Gm 10 9 nanometr nm terametr Tm pikometr pm petametr Pm femtometr fm eksametr Em attometr am zettametr Zm zeptometr zm jottametr Ym joktometr ym 4/36
5 Wzorce jednostek miar - klasyfikacja wzorców Wzorce dzielimy na kategorie determinujące ich podstawowe wykorzystanie. Wzorce robocze są używany zwykle do wzorcowania lub sprawdzania wzorców miar, przyrządów pomiarowych lub materiałów odniesienia. Przykładem może być rezystor wzorcowy. W celu zapewnienia odpowiedniej jakości pomiarów wzorce robocze muszą być poddane kontroli. Dokonujemy tego za pomocą wzorców kontrolnych. Wzorce takie nie są używane na co dzień do wykonywania pomiarów. Są one przechowywane w odpowiednich warunkach, w stanie gotowości do przeprowadzania okresowej kontroli. 5/36
6 Wzorce jednostek miar - klasyfikacja wzorców Wzorce kontrolne również podlegają okresowej kontroli. Dokonuje się tego poprzez zastosowanie wysokiej dokładności wzorca odniesienia, który znajduje się w Głównym Urzędzie Miar. Wzorce odniesienia mają rangę wzorców państwowych. Wzorzec państwowy ma swój odnośnik w postaci wzorca świadka o tej samej klasie dokładności. Wzorzec ten jest wykorzystywany okresowo do kontroli wzorca państwowego, w sytuacji gdy wzorzec państwowy wywożony jest z kraju w celu jego porównania z innymi wzorcami lub sytuacjach awaryjnych. 6/36
7 Hierarchia wzorców BIPM wz. międzynarodowy Główny Urząd Miar wz. odniesienia (państwowy) wz. świadek Akredytowane laboratoria wzorcujące wz. kontrolny Akredytowane laboratoria wzorcujące, laboratoria badawcze wz. roboczy Niepewność pomiaru Użytkownicy Przyrząd pomiarowy 7/36 7
8 Trasabilność, wzorcowanie (kalibracja) Trasabilność (ang. traceability) - spójność pomiarowa - stanowi nieprzerwany ciąg odniesień przyrządu wzorcowanego do wzorca krajowego lub międzynarodowego. Wzorcowanie, kalibracja (ang. calibration) - polega na określeniu różnicy pomiędzy wskazaniem wzorca, a wskazaniem przyrządu wzorcowanego z uwzględnieniem niepewności pomiaru. Celem wzorcowania jest określenie właściwości metrologicznych wzorcowanego przyrządu, określającej jego przydatność do wykonywania pomiarów lub poświadczenie, że wzorcowany przyrząd spełnia określone wymagania metrologiczne. Dowodem poświadczającym właściwości metrologiczne wzorcowanego przyrządu jest wydawany przez laboratorium akredytowane dokument zwany świadectwem wzorcowania, oznaczony symbolami akredytacji. 8/36 8
9 Wzorce jednostek miar Wzorce jednostek elektrycznych można także klasyfikować względem ich sposobu wykonania. Rozróżniamy tu wzorce: oparte na definicji zjawisk fizycznych (wzorzec natężenia prądu elektrycznego, wzorzec częstotliwości wykonany na bazie cezowego zegara atomowego, wzorcowy kondensator powietrzny), materialne (nasycone ogniwo Westona, wzorzec rezystancji, wzorzec indukcyjności w postaci cewki cylindrycznej), wykonane na bazie multimetrów oraz kalibratorów elektronicznych. Wzorcom jednostek miar stawia się określone wymagania tj.: dużą dokładność, niezmienność w czasie, prostotę ich zastosowania w technikach pomiarowych, łatwość odtwarzania, zdolność porównywania. 9/36
10 Wzorce jednostek miar Wzorce muszą charakteryzować się ściśle określonymi parametrami, które umieszcza się w odpowiednich metryczkach oraz na ich tabliczkach znamionowych. Podstawowe takie dane to: nominalna miara wzorca, niedokładność miary wzorca, okres zachowywania niedokładności miary wzorca, warunki zachowania miary dokładności i niedokładności np.: temperatura, wilgotność powietrza, ciśnienie robocze. W pomiarach wielkości elektrycznych stosuje się następujące wzorce: natężenia prądu elektrycznego, siły elektromotorycznej (napięcia stałego), rezystancji, pojemności, indukcyjności własnej i wzajemnej, częstotliwości. 10/36
11 Wzorce jednostek miar przykład ewolucji wzorca Technika pomiarowa rozwija się w sposób ciągły. Wzorzec Dobrym przykładem ewolucji wzorca jest zmiana kreskowy definicji metra, która zmieniła się w przeciągu ostatnich 200 lat zmieniła się pięciokrotnie. Podczas takich zmian błąd graniczny dokładność odtworzenia wzorca zmniejszył się ponad milion razy. Definicja 1 z roku / część południka paryskiego (czyli przechodzącego przez Paryż) mierzonego od równika do bieguna Wzorzec metra. Błędy graniczne odtworzenia wzorca. Definicja 2 z roku 1799 Metr archiwalny. Odległość między odpowiednimi kreskami na wzorcu, równa 0, połowy południka ziemskiego. Definicja 3 z roku 1889 Na podstawie wzorca archiwalnego wykonano platynoirydowy wzorzec metra zwany wzorcem kreskowym. Wzorzec przechowywany jest w Międzynarodowym Biurze Miar i Wag w Sèvres koło Paryża. Definicja 4 z roku 1960 Metr określono jako długość równą ,73 długości fali promieniowania w próżni odpowiadającego przejściu między poziomami 2p 10 a 5d 5 atomu 86 Kr (kryptonu 86). Definicja 5 z roku 1983 Obowiązująca Definicja Odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/ s. ±0,20 mm ±0,02 mm ± /36 nm ± 4 nm ± 0,13 nm
12 Wzorce jednostek miar - natężenie prądu elektrycznego Celem przypomnienia: AMPER jest natężeniem prądu elektrycznego nie zmieniającego się, który płynąc w dwóch równoległych przewodach prostoliniowych nieskończenie długich o przekroju okrągłym, znikomo małym, umieszczonych w próżni - wywoływałby między tymi przewodami siłę równą N na każdy metr długości przewodu. 12/36
13 Wzorce jednostek miar - natężenie prądu elektrycznego Waga prądowa (wzorzec definicyjny) Jest to waga równoramienna wysokiej dokładności. Do jednego jej ramienia I podwieszona jest ruchoma cewka 1 znajdująca się wewnątrz nieruchomej cewki 2. Obie cewki są włączone szeregowo w obwód prądu elektrycznego, którego przepływ wywołuje siły elektrodynamiczne między cewkami, powodujące wychylenie belki wagi. Dla przywrócenia początkowego stanu równowagi, należy obciążyć prawą szalkę wagi odważnikami o masie m. Natężenie prądu I określa wzór: 2 mg F I 1 F 2 mg ci 13/36 c I 1 2 F 2 Waga prądowa Lorda Kelvina c - współczynnik geometrii cewek F 1
14 Wzorce jednostek miar - natężenie prądu elektrycznego c.d. Waga prądowa W związku z tym, iż wagę równoważy się odważnikami, w celu określenia siły F 1 niezbędne jest dokładne wyznaczenie lub znajomość przyspieszenia ziemskiego. Wzorzec taki jest niezbyt dokładny ze względu na skomplikowaną jego konstrukcję. Błąd wyznaczania wzorca natężenia prądu elektrycznego, czyli 1 Ampera zależy od dokładności wykonania cewek, ich kształtu a także wpływu temperatury. Niedokładność odtworzenia 1 Ampera wynosi A dziś Praktyczne odwzorowanie jednostki natężenia prądu elektrycznego uzyskuje się poprzez zastosowanie wzorca napięcia elektrycznego i rezystancji. W celu wyznaczenia 1 Ampera stosuje się wtedy prawo Ohma: U I 1 10 R -6 14/36
15 Wzorce jednostek miar napięcie (nasycone ogniwo Westona) Wzorcem siły elektromotorycznej, jest ogniwo Westona. Istnieją dwa rodzaje takich ogniw: nasycone (częściej stosowane) i nienasycone. Poniższa ilustracja przedstawia nasycone ogniwo Westona. - + Roztwór Cd SO 4 siarczan kadmu 3 CdSO H 2 O Kryształy 3 CdSO H 2 O Cd+Hg amalgamat Hg 2 SO 4 siarczan rtęciowy Hg 15/36 rtęć metaliczna
16 Wzorce jednostek miar napięcie (nasycone ogniwo Westona) Elektrolitem w nasyconym ogniwie Westona jest nasycony roztwór siarczanu kadmu. Elektrodą dodatnią jest rtęć metaliczna a ujemną amalgamat kadmu i rtęci. Ogniwo zbudowane jest ze szkła, które ma kształt litery H. W dolnej części obudowy ogniwa zatopione są druciki platynowe stanowiące wyprowadzenia elektrod. Wewnątrz szklanego naczynia przy biegunie dodatnim umieszczona jest pasta wytworzona z rtęci i siarczanu rtęciowego. Krystaliczny siarczan kadmu zapewnia utrzymywanie elektrolitu w stanie nasycenia. Ogniwo w temperaturze t=20 o C wytwarza siłę elektromotoryczną E=1,01854 V do 1,01873 V. Ogniwa nie powinno się obciążać prądem większym niż 1 μa. Rezystancja wewnętrzna ogniwa zawiera jest rzędu 1 kω. Amalgamat jest to ogólna nazwa stopu metali, w których jednym z podstawowych składników jest rtęć. Amalgamaty tworzy się poprzez rozpuszczenie innych metali w rtęci, mogą to być roztwory o ciekłym lub stałym stanie skupienia. 16/36
17 Wzorce jednostek miar napięcie (nienasycone ogniwo Westona) Istnieją także nienasycone ogniwa Westona, gdzie elektrolitem jest w nich nienasycony roztwór siarczanu kadmu (brak kryształków siarczku kadmu). Ich siła elektromotoryczna w temperaturze t=20 o C zawiera się w przedziale od E=1,01882 V do 1,01902 V. Ogniwa tego typu charakteryzują się kilkakrotnie mniejszym wpływem temperatury na wartość SEM oraz mniejszą rezystancją wewnętrzną (około 600 Ω) Zaletą jest także większa obciążalność prądowa rzędu 100 μa, a także mniejszą wrażliwością na wstrząsy. Wadą natomiast jest mniejsza stałość w czasie tych ogniw. 17/36
18 Wzorce jednostek miar napięcie (złącze Josephsona - od 2001 r.) Państwowym wzorcem napięcia w Polsce jest tzw. zewnętrzny, przemiennoprądowy efekt złącza Josephsona. Złącze takie składa się z dwóch nadprzewodników oddzielonych od siebie bardzo cienką warstwą dielektryka o grubości około 1-2 nm. Przez tą cienką warstwę dielektryka w odpowiednich warunkach może przepływać prąd zwany prądem tunelowym. Całość umieszczona jest w ciekłym helu w celu zapewnienia temperatury <3 K. Złącze poddaje się działaniu pola elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości GHz, co w wyniku daje charakterystykę o kształcie schodkowym. T K t o 273, 15 C Smith et al. Phys. Rev. Lett (1960) Shapiro Phys. Rev. Lett (1963) 18/36
19 Wzorce jednostek miar napięcie (złącze Josephsona) Między kolejną wartością napięcia U n a częstotliwością zewnętrznego pola elektromagnetycznego f, a zachodzi zależność: U nh n 2 e gdzie: e - ładunek elektronu i h stała Plancka, n - krotność częstotliwości. f Stała Plancka w układzie SI jest równa: h = 6, (11) J s = 4, (35) ev s Taki sposób otrzymywania napięcia wzorcowego ma pozytywną cechę w postaci uzależnienia pomiaru od wyznaczenia poprawnej częstotliwości oraz znajomości stałych fizycznych. Decyzją Międzynarodowego Biura Miar i Wag z 1990 r. przyjęto, że wartość 2e/h = , Hz/V, co daje możliwość wyznaczenia wzorcowego napięcia w oparciu o dokładny pomiar częstotliwości. Przyjmuje się, że błąd takiego pomiaru wynosi około /36
20 Wzorce jednostek miar napięcie (wzorzec elektroniczny) Ogniwo Westona jest mało praktyczne, a złącze Josephsona niemożliwe do utworzenia w warunkach poza laboratoryjnych. W związku z tym poszukiwano innych wzorców napięcia możliwych do zastosowania w życiu codziennym. Jednym z takich elementów wzorcowych jest dioda krzemowa Zenera, której charakterystyka prądowo-napięciowa przedstawiona jest poniżej. Dla napięć dodatnich charakterystyka jest podobna do charakterystyki zwykłej diody krzemowej. Natomiast dla napięć i prądów ujemnych charakterystyka załamuje się dla pewnej wartości napięcia. Napięcie to zwane jest napięciem Zenera. Zależne jest ono od typu diody i zawiera się pomiędzy wartościami 3 V do 27 V. 20/36
21 Wzorce jednostek miar napięcie (wzorzec elektroniczny) Napięcie Zenera zależy od temperatury. Współczynnik temperaturowy nie przekracza 0,05%. Najprostszy układ stabilizacji napięcia może być zbudowany na bazie rezystora i diody Zenera. Niewielkie zmiany napięcia wejściowego odkładają się na rezystancji, a na wyjściu otrzymujemy napięcie odpowiadające wykorzystanej diodzie Zenera. 21/36 Inny układ może być zbudowany na bazie wzmacniacza operacyjnego. Napięcie wyjściowe określone jest wtedy wzorem: R1 R2 wy Uz Dzięki takiemu rozwiązaniu można uzyskać stałość stabilności rocznej na poziomie 10-6 i szum na poziomie 1 μv. (Wada tych wzorców to stałość w czasie) U R 1
22 Wzorce jednostek miar napięcie (wzorzec elektroniczny) Innym typem wzorców są tzw. kalibratory. Umożliwiają one uzyskiwanie stabilnych wartości napięć w zakresie od miliwoltów do 1000 V przy błędzie tysięcznych części procenta PLN $ 22/36
23 Wzorce jednostek miar prąd (wzorzec elektroniczny) Poniżej przedstawiono przykładowe źródło prądowe, które jest na wyposażeniu naszego laboratorium PLN 23/36
24 Wzorce jednostek miar rezystancja Wzorcami rezystancji są oporniki wykonane z wielką precyzją przy zastosowaniu odpowiednich materiałów oporowych. Materiały te charakteryzują się dużą rezystywnością i małym współczynnikiem temperaturowym. Wzorce rezystancji powinny spełniać wymagania związane z: utrzymaniem stałości rezystancji w czasie, uniezależnieniem od temperatury, niewielką siłą termoelektryczną względem miedzi. 24/36
25 Wzorce jednostek miar rezystancja Wymagania te spełniane są przez właściwy dobór materiału z którego wykonywany jest opornik. Przykładowe materiały to: manganin (86% miedzi, 12% manganu, 2% niklu) rezystywność 0,43 μω m współczynnik temperaturowy %/K napięcie termoelektryczne względem miedzi 1 μv/k konstantan (55% miedzi, 45% niklu) rezystywność 0,50 μω m współczynnik temperaturowy %/K napięcie termoelektryczne względem miedzi 42 μv/k nikrothal (67-80% niklu, 20-33% chromu) rezystywność 1,30 μω m współczynnik temperaturowy %/K napięcie termoelektryczne względem miedzi 2 μv/k 25/36
26 Wzorce jednostek miar rezystancja Oporniki wzorcowe powinny mieć następujące właściwości: dużą dokładność, stałość rezystancji w czasie, małą siłę termoelektryczną (STE) w styku z miedzią, małą zależność rezystancji od częstotliwości, kąt przesunięcia fazowego bliski zeru. Oporniki pracujące w układach prądu zmiennego poddawane są różnym zjawiskom temu towarzyszącym: zjawisko naskórkowości, które wpływa na zmniejszenie przekroju czynnego przewodu zwiększając jego rezystancję wraz ze wzrostem częstotliwości, wpływ resztkowych pojemności i indukcyjności, wpływają na zmianę impedancji rezystora. 26/36
27 Wzorce jednostek miar rezystancja Schemat zastępczy rezystora można przedstawić następująco: Możliwość zastosowania danego opornika w układzie pomiarowym prądu zmiennego determinowana jest przez stałą czasową. tg RC Im mniejsza jest stała czasowa tym lepszy jest rezystor. Zmniejszenie wartości tej stałej uzyskuje się poprzez zmianę ukształtowania drutu oporowego. L R [s] 27/36
28 Wzorce jednostek miar rezystancja (wzorzec elektroniczny) Sposoby nawijania oporników: nawinięcie płaskie (duża indukcyjność i duża pojemność) łatwe wykonanie nawinięcie bifilarne (mała indukcyjność i duża pojemność) trudniejsze wykonanie nawinięcie Chaperona (mała indukcyjność i mała pojemność) trudne wykonanie 28/36
29 Wzorce jednostek miar rezystancja Oporniki wzorcowe stałe wykonywane są w szeregu: Rezystory o wartościach 0,1 mają 2 pary zacisków: zewnętrzne służą do doprowadzania prądu, wewnętrzne są zaciskami potencjałowymi. Klasy dokładności oporników wzorcowych wynoszą: 0,0005-0,001-0,002-0,005-0,01-0,02-0,1-0,2. Oznacza to, że wartość graniczna błędu pomiarowego wyrażonego w procentach lub ppm wynosi np.: Dla opornika klasy 0,001 błąd podstawowy wyznaczony w warunkach odniesienia nie powinien przekraczać 0,001% lub ±10 ppm. 29/36
30 Wzorce jednostek miar rezystancja W celu zminimalizowania wpływu temperatury na pomiar rezystorem wzorcowym, oporniki umieszcza się w specjalnych obudowach. Obudowy te umożliwiają poprzez zespół otworów zalewanie ich naftą bądź olejem. Stała czasowa wpływu temperatury znacznie się przez to zwiększa. Ważnym elementem jest także zachowanie odpowiedniej obciążalności prądowej. Obciążalność ta wyrażana jest za pomocą dopuszczalnej mocy wydzielanej na oporniku wzorcowym. Wartość ta zależy od warunków chłodzenia i wynosi zwykle P dop = 1 W przy chłodzeniu powietrzem i P dop = 3 W przy chłodzeniu cieczą. I dop P dop R 30/36
31 Wzorce jednostek miar rezystancja Oporniki regulowane stanowią zestawy cewek oporowych umieszczonych we wspólne obudowie. Mogą być wykonane w układzie wagowym lub dekadowym. Klasa dokładności oporników regulowanych to: 0,01-0,02-0,05-0,1-0,2-0,5. Oporniki takie mają na ogół: 4 dekady x1-x10-x100-x1000, 6 dekad x0,1-x1,x10,x100,x1000,x10000, aż do 10 dekad. Oporniki dekadowe; typ OD-1-D; kl. 0,05; P dop = 0,5 W wymiary 530x130x120 mm typ OD-1-D6a 10 x ( 0,01 Ω - 1 kω ) 6-dekad typ OD-1-D6b 10 x ( 0,1 Ω - 10 kω ) 6-dekad typ OD-1-D6c 10 x ( 1 Ω kω ) 6-dekad typ OD-1-D6d 10 x ( 10 Ω - 1MΩ ) 6-dekad typ OD-1-D6e 10 x ( 100 Ω - 10 MΩ ) 6-dekad typ OD-1-D7a 10 x ( 0,01 Ω- 10 kω ) 7-dekad typ OD-1-D7b 10 x ( 0,1 Ω kω ) 7-dekad typ OD-1-D7c 10 x ( 1 Ω - 1 MΩ ) 7-dekad typ OD-1-D7d 10 x ( 10 Ω - 10 MΩ ) 7-dekad typ OD-1-D8a 10 x ( 0,01 Ω kω ) 8-dekad typ OD-1-D8b 10 x ( 0,1 Ω - 1 MΩ ) 8-dekad typ OD-1-D8c 10 x ( 1 Ω - 10 MΩ ) 8-dekad typ OD-1-D9a 10 x ( 0,01 Ω - 1 MΩ ) 9-dekad typ OD-1-D9b 10 x ( 0,1 Ω - 10 MΩ ) 9-dekad typ OD-1-D10a 10 x ( 0,01 Ω - 10 MΩ ) 10-dekad 31/36
32 Wzorce jednostek miar rezystancja (przetwornik Halla) Przetwornik Halla dzięki wykorzystaniu efektu kwantowego także może być zastosowany jako wzorzec rezystancji. Rezystancja wyjściowa hallotronu umieszczonego w bardzo niskiej temperaturze (około 0,4 K) i w polu magnetycznym o bardzo silnej indukcji (około 13 T), zmienia się skokowo w funkcji niewielkiego (kilkadziesiąt mikroamperów) prądu sterującego według wzoru: h e n R 2 gdzie: e - jest ładunkiem elektronu, h stała Plancka, liczba naturalna n= 2 lub 4. W 1990 roku Międzynarodowe Biuro Miar i Wag przyjęło wartość ilorazu h/e 2, jako 25812,807 Ω. Niestety wartość ta nie jest fragmentem szeregu rezystancji, ale za to niezmienna. Niedokładność: /36
33 Wzorce jednostek miar indukcyjność własna Wzorce miary indukcyjności własnej są cewkami nawiniętymi na karkasach z takiego materiału, jak marmur, steatyt, szkło kwarcowe, ceramika (porcelana). Indukcyjność takiego wzorca zależy od liczby zwojów nawijanych wielowarstwowo przewodem skręconym z wielu cienkich izolowanych przewodów miedzianych. Uzyskuje się wtedy uodpornienie wzorca dla wielkich częstotliwości na błędy spowodowane zjawiskiem naskórkowości. Wzorce takie buduje się na wartości znamionowe w granicach 10 µh do 10 H, przy odchyleniu ich od wartości nominalnej do 0,1%. Indukcyjność wzorców zmienia się wraz ze zmianą częstotliwości prądu, więc indukcyjność znamionową wzorców podaje się dla określonej częstotliwości, najczęściej 1 khz. Jak wiadomo rzeczywista cewka wzorca indukcyjności własnej stanowi dla prądu zmiennego impedancję. Indukcyjność L jest połączona szeregowo z rezystancją R cewki, a równolegle jest dołączona pojemność C reprezentująca miedzy zwojową pojemność cewki. 33/36
34 Wzorce jednostek miar indukcyjność wzajemna Wzorce miary indukcyjności wzajemnej są cewkami nawiniętymi jednocześnie dwoma przewodami na wspólnym korpusie. Istnieją także oprócz jednomiarowych wzorce o zmiennej indukcji wzajemnej. Wzorce takie są zwane wariometrami. Ich konstrukcja opiera się na umieszczeniu cewki nieruchomej wewnątrz drugiej ruchomej. Indukcyjność zależy od kąta położenia cewek względem siebie. Dla położenia 90 o indukcyjność wzajemna jest bliska zeru. Wzorce takie buduje się na wartości znamionowe w granicach 0,5 mh do 0,2 H. 34/36
35 Wzorce jednostek miar pojemność Wzorce pojemności wykonuje się w postaci płaskich lub cylindrycznych kondensatorów powietrznych bądź próżniowych. 1 Wzorzec pojemności oprócz pojemności własnej wynikającej z jego wymiarów oraz przenikalności 0 elektrycznej dielektryka, zawiera także dodatkowe pojemności związane z kontaktem wzorca z otoczeniem. Wzorzec taki otacza się ekranem który stanowi pewny punkt odniesienia do wyznaczenia pojemności właściwej, poprzez wyznaczanie kombinacji pojemności 0-1, 1-2, 0-2. Wzorce takie budowane są w zakresie pojemności od kilku pikofaradów do pf. Wzorce pojemności są budowane w klasach dokładności: 0,01; 0,02; 0,05; 0,1; 0,2 i 0,5. Wskaźnik klasy 0,01 i 0,02 oznacza liczbę określającą w procentach niepewność uwierzytelniania i niestałość roczną wzorca pojemności. 35/36 C 10 C 20 2 C 12
36 Dziękuję za uwagę! 36/36
METROLOGIA. Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki
METROLOGIA Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Prezentacja do wykładu dla EINS Zjazd 5, wykład nr 9, 10 Prawo autorskie Niniejsze materiały podlegają
Bardziej szczegółowoGłówne zadania Laboratorium Wzorców Wielkości Elektrycznych
ZAKŁAD ELEKTRYCZNY Laboratorium Wzorców Wielkości Elektrycznych Kierownik Edyta Dudek tel.: (22) 581 94 62 (22) 581 93 02 faks: (22) 581 94 99 e-mail: electricity@gum.gov.pl e-mail: dc.standards@gum.gov.pl
Bardziej szczegółowoRedefinicja jednostek układu SI
CENTRUM NAUK BIOLOGICZNO-CHEMICZNYCH / WYDZIAŁ CHEMII UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO Redefinicja jednostek układu SI Ewa Bulska MIERZALNE WYZWANIA ŚWIATA MIERZALNE WYZWANIA ŚWIATA MIERZALNE WYZWANIA ŚWIATA
Bardziej szczegółowoWykład 3 Miary i jednostki
Wykład 3 Miary i jednostki Prof. dr hab. Adam Łyszkowicz Katedra Geodezji Szczegółowej UWM w Olsztynie adaml@uwm.edu.pl Heweliusza 12, pokój 04 Od klasycznej definicji metra do systemu SI W 1791 roku Francuskie
Bardziej szczegółowoBADANIE AMPEROMIERZA
BADANIE AMPEROMIERZA 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie metod pomiaru prądu, nabycie umiejętności łączenia prostych obwodów elektrycznych, oraz poznanie warunków i zasad sprawdzania amperomierzy
Bardziej szczegółowoPODSTAWY ELEKTRONIKI I MIERNICTWA
PODSTAWY ELEKTRONIKI I MIERNICTWA Konsultacje: - czwartki 15.05-15.35 WEL, pok. 56/100 tel. 839-082 jjakubowski@wat.edu.pl 4.1. Pojęcia podstawowe M E T R O L O G I A OGÓLNA TEOTERYCZNA PRAWNA STOSOWANA
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Temat: Pomiar i regulacja natężenia prądu stałego jednym i dwoma rezystorem nastawnym Cel ćwiczenia
Ćwiczenie 8 Temat: Pomiar i regulacja natężenia prądu stałego jednym i dwoma rezystorem nastawnym Cel ćwiczenia Właściwy dobór rezystorów nastawnych do regulacji natężenia w obwodach prądu stałego. Zapoznanie
Bardziej szczegółowoDr inż. Michał Marzantowicz,Wydział Fizyki P.W. p. 329, Mechatronika.
Sprawy organizacyjne Dr inż. Michał Marzantowicz,Wydział Fizyki P.W. marzan@mech.pw.edu.pl p. 329, Mechatronika http://adam.mech.pw.edu.pl/~marzan/ http://www.if.pw.edu.pl/~wrobel Suma punktów: 38 2 sprawdziany
Bardziej szczegółowoWzorce rezystancji, indukcyjności i pojemności
Paweł Baranowski Pomiary elektryczne i elektroniczne klasa 1 lekcja 3 temat: Wzorce rezystancji, indukcyjności i pojemności Po co się tego uczymy? Żeby zrozumieć czym jest wzorzec, że są różne rodzaje
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWA TERMINOLOGIA METROLOGICZNA W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ
Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB PODSTAWOWA TERMINOLOGIA METROLOGICZNA W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ Andrzej Hantz Centrum Metrologii im. Zdzisława Rauszera RADWAG Wagi Elektroniczne Metrologia
Bardziej szczegółowoFizyka i wielkości fizyczne
Fizyka i wielkości fizyczne Fizyka: - Stosuje opis matematyczny zjawisk - Formułuje prawa fizyczne na podstawie doświadczeń - Opiera się na prawach podstawowych (aksjomatach) Wielkością fizyczną jest każda
Bardziej szczegółowo2.3. Bierne elementy regulacyjne rezystory, Rezystancja znamionowa Moc znamionowa, Napięcie graniczne Zależność rezystancji od napięcia
2.3. Bierne elementy regulacyjne 2.3.1. rezystory, Rezystory spełniają w laboratorium funkcje regulacyjne oraz dysypacyjne (rozpraszają energię obciążenia) Parametry rezystorów. Rezystancja znamionowa
Bardziej szczegółowoWZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO
Mirosław KAŹMIERSKI Okręgowy Urząd Miar w Łodzi 90-132 Łódź, ul. Narutowicza 75 oum.lodz.w3@gum.gov.pl WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO 1. Wstęp Konieczność
Bardziej szczegółowoMostek Wheatstone a, Maxwella, Sauty ego-wiena. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Mostek Wheatstone a, Maxwella, Sauty ego-wiena Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2 Do pomiaru rezystancji rezystorów, rezystancji i indukcyjności
Bardziej szczegółowoPomiar indukcyjności.
Pomiar indukcyjności.. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami pomiaru indukcyjności, ich wadami i zaletami, wynikającymi z nich błędami pomiarowymi, oraz umiejętnością ich właściwego
Bardziej szczegółowoMetody mostkowe. Mostek Wheatstone a, Maxwella, Sauty ego-wiena
Metody mostkowe Mostek Wheatstone a, Maxwella, Sauty ego-wiena Rodzaje przewodników Do pomiaru rezystancji rezystorów, rezystancji i indukcyjności cewek, pojemności i stratności kondensatorów stosuje się
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu
Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Przedmiot: Pomiary Elektryczne Materiały dydaktyczne: Pomiar i regulacja prądu i napięcia zmiennego Zebrał i opracował: mgr inż. Marcin Jabłoński
Bardziej szczegółowoE1. OBWODY PRĄDU STAŁEGO WYZNACZANIE OPORU PRZEWODNIKÓW I SIŁY ELEKTROMOTORYCZNEJ ŹRÓDŁA
E1. OBWODY PRĄDU STŁEGO WYZNCZNIE OPORU PRZEWODNIKÓW I SIŁY ELEKTROMOTORYCZNEJ ŹRÓDŁ tekst opracowała: Bożena Janowska-Dmoch Prądem elektrycznym nazywamy uporządkowany ruch ładunków elektrycznych wywołany
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu
Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Laboratorium Elektryczne Montaż Maszyn i Urządzeń Elektrycznych Instrukcja Laboratoryjna: Badanie ogniwa galwanicznego. Opracował: mgr inż.
Bardziej szczegółowoMETROLOGIA. Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki
METROLOGIA Dr inż. Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Prezentacja do wykładu dla EINS Zjazd 5, wykład nr 9, 10 Prawo autorskie Niniejsze materiały podlegają
Bardziej szczegółowo4. JEDNOSTKI I WZORCE MIAR
4. JEDNOSTKI I WZORCE MIAR 4.1. Jednostki miar Jednostka miary jest umownie przyjętą i wyznaczoną z dostateczną dokładnością wartością danej wielkości, która służy do porównania ze sobą innych wartości
Bardziej szczegółowoX L = jωl. Impedancja Z cewki przy danej częstotliwości jest wartością zespoloną
Cewki Wstęp. Urządzenie elektryczne charakteryzujące się indukcyjnością własną i służące do uzyskiwania silnych pól magnetycznych. Szybkość zmian prądu płynącego przez cewkę indukcyjną zależy od panującego
Bardziej szczegółowoLekcja 69. Budowa przyrządów pomiarowych.
Lekcja 69. Budowa przyrządów pomiarowych. Metrologia jest jednym z działów nauki zajmująca się problemami naukowo-technicznymi związanymi z pomiarami, niezależnie od rodzaju wielkości mierzonej i od dokładności
Bardziej szczegółowoMAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY
Włodzimierz Wolczyński 47 POWTÓRKA 9 MAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY Zadanie 1 W dwóch przewodnikach prostoliniowych nieskończenie długich umieszczonych w próżni, oddalonych od siebie o r = cm, płynie prąd.
Bardziej szczegółowoKatedra Elektroniki ZSTi. Lekcja 12. Rodzaje mierników elektrycznych. Pomiary napięći prądów
Katedra Elektroniki ZSTi Lekcja 12. Rodzaje mierników elektrycznych. Pomiary napięći prądów Symbole umieszczone na przyrządzie Katedra Elektroniki ZSTiO Mierniki magnetoelektryczne Budowane: z ruchomącewkąi
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 3 Sprawdzenie prawa Ohma.
Ćwiczenie nr 3 Sprawdzenie prawa Ohma. 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne wykazanie i potwierdzenie słuszności zależności określonych prawem Ohma. Zastosowanie prawa Ohma dla zmierzenia oporności
Bardziej szczegółowoMiernictwo I INF Wykład 13 dr Adam Polak
Miernictwo I INF Wykład 13 dr Adam Polak ~ 1 ~ I. Właściwości elementów biernych A. Charakterystyki elementów biernych 1. Rezystor idealny (brak przesunięcia fazowego między napięciem a prądem) brak części
Bardziej szczegółowoLaboratorium miernictwa elektronicznego - Narzędzia pomiarowe 1 NARZĘDZIA POMIAROWE
Laboratorium miernictwa elektronicznego - Narzędzia pomiarowe 1 NARZĘDZIA POMIAROWE CEL ĆWICZENIA Poznanie źródeł informacji o parametrach i warunkach eksploatacji narzędzi pomiarowych, zapoznanie ze sposobami
Bardziej szczegółowoZadania z podstaw elektroniki. Zadanie 1. Wyznaczyć pojemność wypadkową układu (C1=1nF, C2=2nF, C3=3nF):
Zadania z podstaw elektroniki Zadanie 1. Wyznaczyć pojemność wypadkową układu (C1=1nF, C2=2nF, C3=3nF): Układ stanowi szeregowe połączenie pojemności C1 z zastępczą pojemnością równoległego połączenia
Bardziej szczegółowoZaznacz właściwą odpowiedź
EUOEEKTA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej ok szkolny 200/20 Zadania dla grupy elektrycznej na zawody I stopnia Zaznacz właściwą odpowiedź Zadanie Kondensator o pojemności C =
Bardziej szczegółowoZad. 2 Jaka jest częstotliwość drgań fali elektromagnetycznej o długości λ = 300 m.
Segment B.XIV Prądy zmienne Przygotowała: dr Anna Zawadzka Zad. 1 Obwód drgający składa się z pojemności C = 4 nf oraz samoindukcji L = 90 µh. Jaki jest okres, częstotliwość, częstość kątowa drgań oraz
Bardziej szczegółowoABC TECHNIKI SATELITARNEJ
MARIAN POKORSKI MULTIMEDIA ACADEMY VADEMECUM TECHNIKI MULTIMEDIALNEJ ABC TECHNIKI SATELITARNEJ ROZDZIAŁ 14 NORMY * TABELE * NOMOGRAMY www.abc-multimedia.eu MULTIMEDIA ACADEMY *** POLSKI WKŁAD W PRZYSZŁOŚĆ
Bardziej szczegółowoOPORNIKI POŁĄCZONE SZEREGOWO: W połączeniu szeregowym rezystancja zastępcza jest sumą poszczególnych wartości:
REZYSTOR Opornik (rezystor) najprostszy, rezystancyjny element bierny obwodu elektrycznego. Jest elementem liniowym: spadek napięcia jest wprost proporcjonalny do prądu płynącego przez opornik. Przy przepływie
Bardziej szczegółowoFizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku
w poprzednim odcinku 1 Nauka - technika 2 Metodologia Problem Hipoteza EKSPERYMENT JAKO NARZĘDZIE WERYFIKACJI 3 Fizyka wielkości fizyczne opisują właściwości obiektów i pozwalają również ilościowo porównać
Bardziej szczegółowo1. W gałęzi obwodu elektrycznego jak na rysunku poniżej wartość napięcia Ux wynosi:
1. W gałęzi obwodu elektrycznego jak na rysunku poniżej wartość napięcia Ux wynosi: A. 10 V B. 5,7 V C. -5,7 V D. 2,5 V 2. Zasilacz dołączony jest do akumulatora 12 V i pobiera z niego prąd o natężeniu
Bardziej szczegółowoMiernictwo - W10 - dr Adam Polak Notatki: Marcin Chwedziak. Miernictwo I. dr Adam Polak WYKŁAD 10
Miernictwo I dr Adam Polak WYKŁAD 10 Pomiary wielkości elektrycznych stałych w czasie Pomiary prądu stałego: Technika pomiaru prądu: Zakresy od pa do setek A Czynniki wpływające na wynik pomiaru (jest
Bardziej szczegółowoĆwiczenia tablicowe nr 1
Ćwiczenia tablicowe nr 1 Temat Pomiary mocy i energii Wymagane wiadomości teoretyczne 1. Pomiar mocy w sieciach 3 fazowych 3 przewodowych: przy obciążeniu symetrycznym i niesymetrycznym 2. Pomiar mocy
Bardziej szczegółowoPOMIARY CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ IMPEDANCJI ELEMENTÓW R L C
ĆWICZENIE 4EMC POMIARY CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ IMPEDANCJI ELEMENTÓW R L C Cel ćwiczenia Pomiar parametrów elementów R, L i C stosowanych w urządzeniach elektronicznych w obwodach prądu zmiennego.
Bardziej szczegółowoZASADA DZIAŁANIA miernika V-640
ZASADA DZIAŁANIA miernika V-640 Zasadniczą częścią przyrządu jest wzmacniacz napięcia mierzonego. Jest to układ o wzmocnieniu bezpośred nim, o dużym współczynniku wzmocnienia i dużej rezystancji wejściowej,
Bardziej szczegółowo1 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J
1 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J P R A C O W N I A P O D S T A W E L E K T R O T E C H N I K I I E L E K T R O N I K I Ćw. 1. Łączenie i pomiar oporu Wprowadzenie Prąd elektryczny Jeżeli w przewodniku
Bardziej szczegółowoWzorcowanie mierników temperatur Błędy pomiaru temperatury
Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn i Urządzeń Cieplnych W9/K2 Miernictwo Energetyczne laboratorium Wzorcowanie mierników temperatur Błędy pomiaru temperatury Instrukcja do ćwiczenia nr 3 Opracował: dr
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDALNEGO
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Mechatronika (WM) Laboratorium Elektrotechniki Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDALNEGO
Bardziej szczegółowoŚWIADECTWO WZORCOWANIA
(logo organizacji wydającej świadectwa) (Nazwa, adres, e-mail i nr telefonu organizacji wydającej świadectwo) Laboratorium wzorcujące akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji, sygnatariusza porozumień
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI
1 ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 15.1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych właściwości wzmacniaczy mocy małej częstotliwości oraz przyswojenie umiejętności
Bardziej szczegółowoPOMIAR NAPIĘCIA STAŁEGO PRZYRZĄDAMI ANALOGOWYMI I CYFROWYMI. Cel ćwiczenia. Program ćwiczenia
Pomiar napięć stałych 1 POMIA NAPIĘCIA STAŁEGO PZYZĄDAMI ANALOGOWYMI I CYFOWYMI Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie: - parametrów typowych woltomierzy prądu stałego oraz z warunków poprawnej ich
Bardziej szczegółowoĆw. 27. Wyznaczenie elementów L C metoda rezonansu
7 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J P R A C O W N I A F I Z Y K I Ćw. 7. Wyznaczenie elementów L C metoda rezonansu Wprowadzenie Obwód złożony z połączonych: kondensatora C cewki L i opornika R
Bardziej szczegółowoLaboratorium Metrologii
Laboratorium Metrologii Ćwiczenie nr 3 Oddziaływanie przyrządów na badany obiekt I Zagadnienia do przygotowania na kartkówkę: 1 Zdefiniować pojęcie: prąd elektryczny Podać odpowiednią zależność fizyczną
Bardziej szczegółowo2. Narysuj schemat zastępczy rzeczywistego źródła napięcia i oznacz jego elementy.
Ćwiczenie 2. 1. Czym się różni rzeczywiste źródło napięcia od źródła idealnego? Źródło rzeczywiste nie posiada rezystancji wewnętrznej ( wew = 0 Ω). Źródło idealne posiada pewną rezystancję własną ( wew
Bardziej szczegółowo3. Przebieg ćwiczenia I. Porównanie wskazań woltomierza wzorcowego ze wskazaniami woltomierza badanego.
Badanie woltomierza 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z rożnymi układami nastawienia napięcia oraz metodami jego pomiaru za pomocą rożnych typów woltomierzy i nabranie umiejętności posługiwania
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE nr 5. Pomiary rezystancji, pojemności, indukcyjności, impedancji
Politechnika Łódzka Katedra Przyrządów Półprzewodnikowych i Optoelektronicznych WWW.DSOD.PL LABORATORIUM METROLOGII ELEKTRONICZNEJ ĆWICZENIE nr 5 Pomiary rezystancji, pojemności, indukcyjności, impedancji
Bardziej szczegółowonazywamy mostkiem zrównoważonym w przeciwieństwie do mostka niezrównoważonego, dla którego Z 1 Z 4 Z 2 Z 3. Z 5
Ćwiczenie E- Pomiar oporności i indukcyjności metodą mostkową I. el ćwiczenia: Ocena dokładności pomiaru oporności mostkiem Wheatstone`a, pomiar nieznanej oporności i indukcyjności mostkiem ndersona. II.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4 WYZNACZANIE INDUKCYJNOŚCI WŁASNEJ I WZAJEMNEJ
Ćwiczenie 4 WYZNCZNE NDUKCYJNOŚC WŁSNEJ WZJEMNEJ Celem ćwiczenia jest poznanie pośrednich metod wyznaczania indukcyjności własnej i wzajemnej na podstawie pomiarów parametrów elektrycznych obwodu. 4..
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Pomiarów
Laboratorium Podstaw Pomiarów Ćwiczenie 5 Pomiary rezystancji Instrukcja Opracował: dr hab. inż. Grzegorz Pankanin, prof. PW Instytut Systemów Elektronicznych Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Bardziej szczegółowoPRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO
ĆWICZENIE 53 PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO Cel ćwiczenia: wyznaczenie wartości indukcyjności cewek i pojemności kondensatorów przy wykorzystaniu prawa Ohma dla prądu przemiennego; sprawdzenie prawa
Bardziej szczegółowoPomiar rezystancji metodą techniczną
Pomiar rezystancji metodą techniczną Cel ćwiczenia. Poznanie metod pomiarów rezystancji liniowych, optymalizowania warunków pomiaru oraz zasad obliczania błędów pomiarowych. Zagadnienia teoretyczne. Definicja
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 74. Pomiary mostkami RLC. Celem ćwiczenia jest pomiar rezystancji, indukcyjności i pojemności automatycznym mostkiem RLC.
Ćwiczenie nr 74 Pomiary mostkami RLC Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar rezystancji, indukcyjności i pojemności automatycznym mostkiem RLC. Dane znamionowe Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ TRANSPORTU KATEDRA LOGISTYKI I TRANSPORTU PRZEMYSŁOWEGO NR 1 POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO Katowice, październik 5r. CEL ĆWICZENIA Poznanie zjawiska przesunięcia fazowego. ZESTAW
Bardziej szczegółowoĆ wiczenie 2 POMIARY REZYSTANCJI, INDUKCYJNOŚCI I POJEMNOŚCI
37 Ć wiczenie POMIARY REZYSTANCJI, INDUKCYJNOŚCI I POJEMNOŚCI 1. Wiadomości ogólne 1.1. Rezystancja Zasadniczą rolę w obwodach elektrycznych odgrywają przewodniki metalowe, z których wykonuje się przesyłowe
Bardziej szczegółowoUkład SI. Nazwa Symbol Uwagi. Odległość jaką pokonujeświatło w próżni w czasie 1/ s
Układ SI Wielkość Nazwa Symbol Uwagi Długość metr m Masa kilogram kg Czas sekunda s Odległość jaką pokonujeświatło w próżni w czasie 1/299 792 458 s Masa walca wykonanego ze stopu platyny z irydem przechowywanym
Bardziej szczegółowoLiniowe układy scalone w technice cyfrowej
Liniowe układy scalone w technice cyfrowej Wykład 6 Zastosowania wzmacniaczy operacyjnych: konwertery prąd-napięcie i napięcie-prąd, źródła prądowe i napięciowe, przesuwnik fazowy Konwerter prąd-napięcie
Bardziej szczegółowoPL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 19/09. MACIEJ KOKOT, Gdynia, PL WUP 03/14. rzecz. pat.
PL 216395 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 216395 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 384627 (51) Int.Cl. G01N 27/00 (2006.01) H01L 21/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowo13 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J
3 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J P R A C O W N I A P O D S T A W E L E K T R O T E C H N I K I I E L E K T R O N I K I Ćw. 3. Wyznaczenie elementów L C metoda rezonansu Wprowadzenie Obwód złożony
Bardziej szczegółowoNarzędzia pomiarowe Wzorce Parametrami wzorca są:
Narzędzia pomiarowe zespół środków technicznych umożliwiających wykonanie pomiaru. Obejmują: wzorce przyrządy pomiarowe przetworniki pomiarowe układy pomiarowe systemy pomiarowe Wzorce są to narzędzia
Bardziej szczegółowodr inż. Marcin Małys / dr inż. Wojciech Wróbel Podstawy fizyki
dr inż. Marcin Małys / dr inż. Wojciech Wróbel Podstawy fizyki Ramowy program wykładu (1) Wiadomości wstępne; wielkości fizyczne, układ jednostek SI; układ współrzędnych, operacje na wektorach. Rachunek
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 34. Badanie elementów optoelektronicznych
Ćwiczenie nr 34 Badanie elementów optoelektronicznych 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z elementami optoelektronicznymi oraz ich podstawowymi parametrami, a także doświadczalne sprawdzenie
Bardziej szczegółowoElementy indukcyjne. Konstrukcja i właściwości
Elementy indukcyjne Konstrukcja i właściwości Zbigniew Usarek, 2018 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Elementy indukcyjne Induktor
Bardziej szczegółowoŚWIADECTWO WZORCOWANIA 1)
(logo organizacji wydającej świadectwa) (Nazwa, adres, e-mail i nr telefonu organizacji wydającej świadectwo) Laboratorium wzorcujące akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji, sygnatariusza porozumień
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i utomatyki 1) Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDLNEGO
Bardziej szczegółowoMiernictwo elektryczne i elektroniczne
Miernictwo elektryczne i elektroniczne Metrologia jest specjalnością obejmującą teorię mierzenia i problemy technicznej realizacji procesu pomiarowego. Wielkości aktywne można mierzyć bez dodatkowego źródła
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze 10 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej
Materiały pomocnicze 10 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej 1. Siła Coulomba. F q q = k r 1 = 1 4πεε 0 q q r 1. Pole elektrostatyczne. To przestrzeń, w której na ładunek
Bardziej szczegółowoKondensator. Kondensator jest to układ dwóch przewodników przedzielonych
Kondensatory Kondensator Kondensator jest to układ dwóch przewodników przedzielonych dielektrykiem, na których zgromadzone są ładunki elektryczne jednakowej wartości ale o przeciwnych znakach. Budowa Najprostsze
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4 Badanie wpływu napięcia na prąd. Wyznaczanie charakterystyk prądowo-napięciowych elementów pasywnych... 68
Spis treêci Wstęp................................................................. 9 1. Informacje ogólne.................................................... 9 2. Zasady postępowania w pracowni elektrycznej
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Pomiarów
Laboratorium Podstaw Pomiarów Ćwiczenie 5 Pomiary rezystancji Instrukcja Opracował: dr hab. inż. Grzegorz Pankanin, prof. PW Instytut Systemów Elektronicznych Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i utomatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PĄDU SINUSOIDLNEGO
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI. Temperaturowa zależność statycznych i dynamicznych charakterystyk złącza p-n
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI LABORATORIUM FIZYKI FAZY SKONDENSOWANEJ Ćwiczenie 9 Temperaturowa zależność statycznych i dynamicznych charakterystyk złącza p-n Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie
Bardziej szczegółowoWyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy
Ćwiczenie 13 Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy 13.1. Zasada ćwiczenia W uzwojeniu, umieszczonym na żelaznym lub stalowym rdzeniu, wywołuje się przepływ prądu o stopniowo zmienianej
Bardziej szczegółowoPodstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude
Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki Opracował: Mgr inż. Marek Staude Część 1 Podstawowe prawa obwodów elektrycznych Prąd elektryczny definicja fizyczna Prąd elektryczny powstaje jako uporządkowany ruch
Bardziej szczegółowoIndukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem. dr inż. Romuald Kędzierski
Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem dr inż. Romuald Kędzierski Pole magnetyczne wokół pojedynczego przewodnika prostoliniowego Założenia wyjściowe: przez nieskończenie długi prostoliniowy
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Elektryczny Zakład Systemów Informacyjno-Pomiarowych
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Elektryczny Zakład Systemów Informacyjno-Pomiarowych Studia... Kierunek... Grupa dziekańska... Zespół... Nazwisko i Imię 1.... 2.... 3.... 4.... Laboratorium...... Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoWstęp. Doświadczenia. 1 Pomiar oporności z użyciem omomierza multimetru
Wstęp Celem ćwiczenia jest zaznajomienie się z podstawowymi przyrządami takimi jak: multimetr, oscyloskop, zasilacz i generator. Poznane zostaną również podstawowe prawa fizyczne a także metody opracowywania
Bardziej szczegółowoKT 890 MULTIMETRY CYFROWE INSTRUKCJA OBSŁUGI WPROWADZENIE: 2. DANE TECHNICZNE:
MULTIMETRY CYFROWE KT 890 INSTRUKCJA OBSŁUGI Instrukcja obsługi dostarcza informacji dotyczących parametrów technicznych, sposobu uŝytkowania oraz bezpieczeństwa pracy. WPROWADZENIE: Mierniki umożliwiają
Bardziej szczegółowoELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA
UNIERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY BYDGOSZCZY YDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ INSTYTUT EKSPLOATACJI MASZYN I TRANSPORTU ZAKŁAD STEROANIA ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA ĆICZENIE: E3 BADANIE ŁAŚCIOŚCI
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. odniesienie do jednostek SI łańcuch porównań musi, gdzie jest to możliwe, kończyć się na wzorcach pierwotnych jednostek układu SI;
Rola oraz zadania Laboratorium Metrologii Elektrycznej, Elektronicznej i Optoelektronicznej Instytutu Łączności w procesie zapewnienia spójności pomiarowej Anna Warzec Anna Warzec Zaprezentowano podstawowe
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne: Elektrotechnika i elektronika. Klasa: 1Tc TECHNIK MECHATRONIK. Ilość godzin: 4. Wykonała: Beata Sedivy
Wymagania edukacyjne: Elektrotechnika i elektronika Klasa: 1Tc TECHNIK MECHATRONIK Ilość godzin: 4 Wykonała: Beata Sedivy Ocena Ocenę niedostateczną uczeń który Ocenę dopuszczającą Wymagania edukacyjne
Bardziej szczegółowoParametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2
dr inż. ALEKSANDER LISOWIEC dr hab. inż. ANDRZEJ NOWAKOWSKI Instytut Tele- i Radiotechniczny Parametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2 W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoGrupa: Zespół: wykonał: 1 Mariusz Kozakowski Data: 3/11/2013 111B. Podpis prowadzącego:
Sprawozdanie z laboratorium elektroniki w Zakładzie Systemów i Sieci Komputerowych Temat ćwiczenia: Pomiary podstawowych wielkości elektrycznych: prawa Ohma i Kirchhoffa Sprawozdanie Rok: Grupa: Zespół:
Bardziej szczegółowoTemat: Zastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych
INSTYTUT SYSTEMÓW INŻYNIERII ELEKTRYCZNEJ POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ WYDZIAŁ: KIERUNEK: ROK AKADEMICKI: SEMESTR: NR. GRUPY LAB: SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ W LABORATORIUM METROLOGII ELEKTRYCZNEJ I ELEKTRONICZNEJ
Bardziej szczegółowoTranzystorowe wzmacniacze OE OB OC. na tranzystorach bipolarnych
Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC na tranzystorach bipolarnych Wzmacniacz jest to urządzenie elektroniczne, którego zadaniem jest : proporcjonalne zwiększenie amplitudy wszystkich składowych widma sygnału
Bardziej szczegółowoNatężenie prądu elektrycznego
Natężenie prądu elektrycznego Wymuszenie w przewodniku różnicy potencjałów powoduje przepływ ładunków elektrycznych. Powszechnie przyjmuje się, że przepływający prąd ma taki sam kierunek jak przepływ ładunków
Bardziej szczegółowoMULTIMETR CYFROWY TES 2360 #02970 INSTRUKCJA OBSŁUGI
MULTIMETR CYFROWY TES 2360 #02970 INSTRUKCJA OBSŁUGI 1. SPECYFIKACJE 1.1. Specyfikacje ogólne. Zasada pomiaru: przetwornik z podwójnym całkowaniem; Wyświetlacz: LCD, 3 3 / 4 cyfry; Maksymalny odczyt: 3999;
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Z PRZEDMIOTU POMIARY W ELEKTROTECHNICE I ELEKTRONICE
WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Z PRZEDMIOTU POMIARY W ELEKTROTECHNICE I ELEKTRONICE Klasa: 1 i 2 ZSZ Program: elektryk 741103 Wymiar: kl. 1-3 godz. tygodniowo, kl. 2-4 godz. tygodniowo Klasa
Bardziej szczegółowoOPIS PATENTOWY
RZECZPOSPOLITA POLSKA OPIS PATENTOWY 154 561 w Patent dodatkowy mg do patentu n r ---- Int. Cl.5 G01R 21/06 Zgłoszono: 86 10 24 / p. 262052/ Pierwszeństwo--- URZĄD PATENTOWY Zgłoszenie ogłoszono: 88 07
Bardziej szczegółowoPracownia Automatyki i Elektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 1. Połączenia szeregowe oraz równoległe elementów RC
Pracownia Automatyki i Elektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie ĆWICZENIE Połączenia szeregowe oraz równoległe elementów C. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest praktyczno-analityczna ocena wartości
Bardziej szczegółowoELEKTRONIKA ELM001551W
ELEKTRONIKA ELM001551W Podstawy elektrotechniki i elektroniki Definicje prądu elektrycznego i wielkości go opisujących: natężenia, gęstości, napięcia. Zakres: Oznaczenia wielkości fizycznych i ich jednostek,
Bardziej szczegółowoIndukcyjność. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński
Indukcyjność Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński 2019 Indukcyjność Autorzy: Zbigniew Kąkol, Kamil Kutorasiński Powszechnie stosowanym urządzeniem, w którym wykorzystano zjawisko indukcji elektromagnetycznej
Bardziej szczegółowoRÓWNANIA MAXWELLA. Czy pole magnetyczne może stać się źródłem pola elektrycznego? Czy pole elektryczne może stać się źródłem pola magnetycznego?
RÓWNANIA MAXWELLA Czy pole magnetyczne może stać się źródłem pola elektrycznego? Czy pole elektryczne może stać się źródłem pola magnetycznego? Wykład 3 lato 2012 1 Doświadczenia Wykład 3 lato 2012 2 1
Bardziej szczegółowoPRZYRZĄDY POMIAROWE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
PRZYRZĄDY POMIAROWE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przyrządy pomiarowe Ogólny podział: mierniki, rejestratory, detektory, charakterografy.
Bardziej szczegółowoElementy elektrotechniki i elektroniki dla wydziałów chemicznych / Zdzisław Gientkowski. Bydgoszcz, Spis treści
Elementy elektrotechniki i elektroniki dla wydziałów chemicznych / Zdzisław Gientkowski. Bydgoszcz, 2015 Spis treści Przedmowa 7 Wstęp 9 1. PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI 11 1.1. Prąd stały 11 1.1.1. Podstawowe
Bardziej szczegółowoPOLE ELEKTRYCZNE PRAWO COULOMBA
POLE ELEKTRYCZNE PRAWO COULOMBA gdzie: Q, q ładunki elektryczne wyrażone w kulombach [C] r - odległość między ładunkami Q i q wyrażona w [m] ε - przenikalność elektryczna bezwzględna środowiska, w jakim
Bardziej szczegółowoRezystory bezindukcyjne RD3x50W
Rezystory bezindukcyjne RD3x50W 1 1. ZASTOSOWANIE Przekładniki prądowe jak i napięciowe gwarantują poprawne warunki pracy przy obciążeniu w przedziale 25 100 % mocy znamionowej. W przypadku przekładników
Bardziej szczegółowo