obniżenia poziomu zanieczyszczeń, zarówno obszarowych, jak i ścieków. Zapis par wydaje się być w tym momencie mało skuteczny, bowiem w tej

Transkrypt

1 UZASADNIENIE rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie z dnia 20 marca 2017 r. w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam. Rozporządzenie stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469, z późn. zm.), który stanowi, że: Warunki korzystania z wód regionu wodnego oraz warunki korzystania z wód zlewni ustala, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarządu, po uzgodnieniu z Prezesem Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, kierując się ustaleniami planu, o którym mowa w art. 113 ust. 1 pkt 1a. Sporządzenie warunków korzystania z wód zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam spowodowane jest wystąpieniem przesłanek, o których mowa w art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. Działając na podstawie art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne oraz kierując się art. 120 ust. 2 tej ustawy, Dyrektor RZGW w Szczecinie, dnia 9 maja 2016 r. wydał obwieszczenie o przystąpieniu do sporządzenia projektu warunków korzystania z wód zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam. Tym samym Dyrektor RZGW w Szczecinie poinformował o możliwości składania przez wszystkie zainteresowane strony uwag i wniosków w terminie do 30 maja 2016 r. W wyniku przeprowadzonych na tym etapie konsultacji społecznych, do RZGW w Szczecinie wpłynęły uwagi od jednego podmiotu, które zostały przeanalizowane pod kątem możliwości ich uwzględnienia w projekcie rozporządzenia w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam. Zgodnie z art. 46 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko UOOŚ (Dz. U. z 2016 r. poz. 353, z późn. zm.), opracowany projekt rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam wymagał przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, którego pierwszym krokiem było sporządzenie projektu prognozy oddziaływania tego dokumentu na środowisko. Zakres prognozy określa art. 51 ust. 2 UOOŚ. Zgodnie z art. 53 tejże ustawy zakres i stopień szczegółowości prognozy został również uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Szczecinie (RDOŚ). Zachodniopomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Szczecinie (ZPWIS) wyraził opinię o braku konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla przedmiotowych warunków. Oba projekty ( rozporządzenia i prognozy ) zostały następnie poddane, zgodnie z art. 54 ust. 1 i 2 opiniowaniu przez właściwe organy (RDOŚ, ZPWIS) oraz konsultacjom społecznym. Proces konsultacji społecznych rozpoczął się wydaniem przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie w dniu 10 sierpnia 2016 r., stosownego obwieszczenia. Zgłaszanie uwag i wniosków było możliwe przez okres 21 dni od daty zamieszczenia obu projektów dokumentów na stronie internetowej RZGW w Szczecinie. Na obszarze zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam zorganizowano i przeprowadzono trzy spotkania konsultacyjne w ramach zapewnienia

2 udziału społeczeństwa w tym postępowaniu. W toku trwania konsultacji społecznych zgłoszonych zostało 45 uwag - łącznie do obu dokumentów (były to uwagi zgłoszone podczas spotkań konsultacyjnych oraz uwagi przekazane pisemnie). Uzyskano także opinie właściwych organów odnośnie opracowanych projektów: rozporządzenia i prognozy. Wojewódzki Inspektor Sanitarny nie wniósł uwag do tych dokumentów, natomiast Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie zgłosił 5 uwag związanych z przedstawionymi do opiniowania dokumentami. W odpowiedzi na otrzymane od RDOŚ pismo, RZGW w Szczecinie udzielił obszernych wyjaśnień, w wyniku których organ ten ostatecznie wydał opinię pozytywną w sprawie przedmiotowych dokumentów. Po zakończeniu konsultacji opracowano tabelę rozbieżności, zestawiając wszystkie uwagi i wnioski oraz rozpatrzono je pod kątem zasadności ich uwzględnienia bądź nie oraz sposobu i zakresu ich uwzględnienia w projekcie warunków korzystania z wód i prognozie oddziaływania na środowisko. Spośród wniesionych 50 uwag (w toku konsultacji i w opinii RDOŚ w Szczecinie): 1 uwagę wyjaśniono, 8 uwzględniono, 5 zostało uwzględnionych częściowo, 36 uwag nie zostało uwzględnionych. Zarówno uzasadnienie nieuwzględnienia uwagi, uwzględnienia częściowego, jak i wyjaśnienie zostały zawarte w przedmiotowej tabeli rozbieżności. Z uwag uwzględnionych, bądź częściowo uwzględnionych zgłoszonych w toku konsultacji, w tym również w opinii RDOŚ w Szczecinie, 6 przełożyło się na zmiany zapisów konsultowanego projektu rozporządzenia, w tym: 1. Uwaga zgłoszona przez osobę fizyczną: Wydaje się zasadne zmienić formę zapisu par. 5 ust 1 pkt 2 oraz ust. 2 z: " przydomowych oczyszczalni ścieków na indywidualnych systemów oczyszczania ścieków. Sposób uwzględnienia uwagi: uwaga została uwzględniona poprzez zmianę użytego w 5 ust 1 pkt 2 oraz ust. 2 określenia: " przydomowe oczyszczalnie ścieków na indywidualne systemy oczyszczania ścieków. 2. Uwaga Urzędu Miejskiego w Dziwnowie: Gmina Dziwnów, leżąca w pasie nadmorskim, mimo braku wskazania jej w projekcie rozporządzenia WKW Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam, nie zgłasza zapotrzebowania na wodę przeznaczoną do spożycia z zasobów jeziora Piaski i Ostrowo. Podstawę do uzupełnienia niedoborów stanowi ujęcie Kołczewko, dla którego na mocy decyzji Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego [WOŚ.III PW] ustalono zasoby eksploatacyjne w wysokości 204 m3/h. Gmina Dziwnów planuje przystąpić do prac projektowych i budowy ujęcia w najbliższych dwóch latach Uzasadnienie uwagi: Proponujemy ująć Gminę Dziwnów jako gminę leżącą w pasie nadmorskim o znacznym deficycie wodnym, która nie posiada na terenie wyznaczonego obszaru zlewni, zasobów wodnych do zaspokojenia podstawowych potrzeb ludności. Gmina Dziwnów oprócz ujęcia wody w Łukęcinie korzysta z ujęć wody na terenach gmin Kamień Pomorski i Wolin. W chwili obecnej prognozuje się deficyt wody uzdatnionej do spożycia na lata 2020, w sezonie letnim, na poziomie blisko 100 m3/h. Jedynym sposobem zabezpieczenia w/w rezerw jest budowa ujęcia w Kołczewku. 2

3 Sposób uwzględnienia uwagi: uwaga została uwzględniona częściowo poprzez zmianę 3 ust. 2 pkt 1 z zapisu o treści: 1) do zaopatrzenia gmin Świnoujście i Międzyzdroje w wodę przeznaczoną do spożycia na zapis: 1) do zaopatrzenia gmin pasa nadmorskiego w wodę przeznaczoną do spożycia. 3. Uwaga PIG PIB Oddział Pomorski w Szczecinie: W projekcie Rozporządzenia należy uwzględnić, wskazane w "Dodatku nr 1 do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby dyspozycyjne wód podziemnych obszaru bilansowego Międzyodrza, Zalewu Szczecińskiego, wyspy Uznam i zachodniej części wyspy Wolin" z 2014 r., ustalenia dotyczące eksploatacji ujęcia "Granica" w Świnoujściu, które zostały przedstawione w dokumentacji będącej wynikiem polsko-niemieckiego projektu: Przygraniczna gospodarka wodami podziemnymi w zlewni obszaru zaopatrzenia Uznam Wschodni / Świnoujście z 2006 r. Zgodnie z ww. projektem strona niemiecka i polska ustaliły możliwość eksploatacji wód na ujęciu Granica w ilości Q365 = m3/d oraz Q120= m3/d tj. 150 m3/h (sezon letni dni) oraz strona niemiecka zaakceptowała fakt oddziaływania ujęcia Granica na jezioro Wolgast, położone po stronie niemieckiej w odległości 300 m na W od ujęcia. W dokumentacji z 2006 r. ustalono dopuszczalne obniżenie wody w jeziorze Wolgast do rzędnej - 0,4 m n.p.m. Uwzględnienie tych ustaleń w ww. Dodatku nr 1 do dokumentacji pozwoliło na podwyższenie wielkości zasobów dyspozycyjnych dla rejonu ujęcia "Granica". Sposób uwzględnienia uwagi: uwaga została uwzględniona poprzez sformułowanie w projekcie rozporządzenia dodatkowych zapisów o następującej treści: "Pobór wód podziemnych z ujęcia Granica w Świnoujściu, w wielkości średniej dobowej w okresie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września, nie może przekraczać wielkości zasobów dyspozycyjnych, o których mowa w ust. 1 pkt 1 (czyli ustalonych dla rejonu zasobowego A w ilości m3/d) oraz "Pobór wód podziemnych z ujęcia Granica w Świnoujściu nie może powodować obniżenia zwierciadła wody w Jeziorze Wolgast poniżej rzędnej -0,4 m n.p.m.". 4. Uwaga Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Świnoujściu: Wnosi się o zmianę do paragrafu 7.1. poprzez zmianę zapisu dotyczącego poboru średniego dobowego i maksymalnego godzinowego z poszczególnych ujęć tj: "Pobór wód podziemnych w wielkości maksymalnej godzinowej i średniej dobowej z ujęć zlokalizowanych na wyspie Uznam w Świnoujściu, powinien uwzględniać wielkość ustalonych zasobów dyspozycyjnych dla jednostki bilansowej S-IA w ilości m3/d, 297,5 m3/h, w tym dla: -rejonu A (ujęcie "Granica") w ilości m3/d, tj. 150m3/h, -rejonu B (ujęcie "Wydrzany") w ilości 2 930m3/d, tj. 122,1 m3/h, w tym dla ujęcia na terenie oczyszczalni ścieków w ilości 100m3/d - rejonu C w ilości 480 m3/d, tj. 20 m3/h -rejonu nadmorskiego w ilości 130 m3/d, w tym: *dla ujęcia T34 przy ul. Małachowskiego w ilości 30m3/d; *dla ujęcia bariery nadomorskiej V przy ul. Uzdrowiskowej w ilości 100 m3/d" na następujący zapis: "Pobór wód podziemnych w wielkości średniej godzinowej i średniej dobowej z ujęć zlokalizowanych na wyspie Uznam w Świnoujściu, powinien uwzględniać wielkość ustalonych zasobów dyspozycyjnych dla jednostki bilansowej S-IA w ilości 7140 m3/d, 297,5 m3/h w tym dla: - rejonu A (ujęcie "Granica") w ilości 3600 m3/d, tj. 150m3/h, -rejonu B (ujcie "Wydrzany") w ilości 2930m3/d tj. 122,1 m3/h, w tym dla ujęcia na terenie oczyszczalni ścieków w ilości 100m3/d, -rejonu C w ilości 480 m3/d tj. 20 m3/h, -rejonu nadmorskiego w ilości 130 m3/d w tym: *dla ujęcia T34 przy ul. 3

4 Małachowskiego w ilości 30m3/d, *dla ujęcia bariery nadmorskiej V przy ul. Uzdrowiskowej w ilości 100 m3/d". Sposób uwzględnienia uwagi: uwaga została uwzględniona poprzez zmianę zaproponowanego w projekcie rozporządzenia sformułowania: "Pobór wód podziemnych w wielkości maksymalnej godzinowej i średniej dobowej z ujęć zlokalizowanych na wyspie Uznam w Świnoujściu, powinien uwzględniać wielkość ustalonych zasobów dyspozycyjnych dla jednostki bilansowej S-IA w ilości 7140 m3/d, 297,5 m3/h..." na zapis o treści: "Pobór wód podziemnych w wielkości średniej dobowej z ujęć zlokalizowanych na wyspie Uznam w Świnoujściu nie może być równy, ani przekraczać wielkości ustalonych zasobów dyspozycyjnych dla jednostki bilansowej S-IA w ilości m3/d..." Powyższe jest zgodne z wymaganiami określonymi w 10 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 85), w którym wskazano sposób oceny stanu ilościowego JCWPd, przeprowadzanej m.in. przez ustalenie wielkości rezerw zasobów wód podziemnych, co z kolei realizowane jest poprzez porównanie średniego wieloletniego poboru rzeczywistego z ujęć wód podziemnych, wyrażonego w m3/dobę, z wielkością dostępnych do zagospodarowania zasobów wód podziemnych, wyrażonych w m3/dobę, wyznaczonych na podstawie zasobów dyspozycyjnych ustalonych dla obszaru bilansowego, obejmującego daną jednolitą część wód podziemnych. 5. Problem zgłoszony przez Woliński Park Narodowy: Istotnym problemem w zlewni są zanieczyszczenia docierające do wód powierzchniowych z ciągów komunikacyjnych. W przypadku intensywnie użytkowanych dróg jak to ma miejsce w rejonie Wolińskiego Parku Narodowego przeglądy eksploatacyjne urządzeń oczyszczających wody opadowe i roztopowe powinny być dokonywane odpowiednio częściej. Sposób uwzględnienia uwagi: w odpowiedzi na zgłoszony problem w projekcie rozporządzenia dodano 7 o następującej treści: 7. Na obszarze zlewni Grzybnicy o którym mowa w 4, wprowadzanie wód opadowych lub roztopowych do wód powierzchniowych i urządzeń wodnych będących ich dopływami jest możliwe pod warunkiem dokonywania przez zakład, co najmniej 4 razy w roku, przeglądów eksploatacyjnych urządzeń oczyszczających". 6. Uwaga RDOŚ w Szczecinie: Istotną sprawą jest również zapis par Wątpliwym jest czy zapis ten w wystarczającym stopniu chroni środowisko przyrodnicze przed zanieczyszczeniami i należałoby jednak wprowadzić do rozporządzenia zapis określający konieczność uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż skoro w par. 2, pojawia się dbałość o Grzybnicę w górnej części, to dlaczego w dalszej części, jej stan (rzeka ta przepływa przecież przez jezioro) przestaje być ważny. Zwrócić należy tu uwagę, iż każde jezioro ma pewną zdolność akumulacji biogenów, jednak dopływ tych substancji przyspiesza proces starzenia, w ramach którego w pewnym momencie dochodzi do wypełnienia zdolności chłonnych bezpowrotnie. Po doprowadzeniu do takiego stanu odpływ może być (i najczęściej jest) większy, niż dostawa, powodując, że cały układ staje się silnie zeutrofizowany i oddziałuje negatywnie na dolny bieg cieku. Grzybnica zasila Bagna Rozwarowskie, stąd ciek ten na całej swej długości, z jeziorami łącznie, winien objęty być rygorami 4

5 obniżenia poziomu zanieczyszczeń, zarówno obszarowych, jak i ścieków. Zapis par wydaje się być w tym momencie mało skuteczny, bowiem w tej zlewni większość zabudowy już istnieje, stąd ograniczenie tylko do nowopowstałych nie przyniesie zauważalnego skutku. Zaznaczyć tu należy, iż "Bagna Rozwarowskie" to obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 o kodzie PLB320001, który posiada plan zadań ochronnych (ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 29 stycznia 2015 r. - Dz. Urzęd. Woj. Zach. z 2015 r., poz. 444). Z planu tego wynika, iż np. dla bąka Botaurus stellaris (gatunku ptaka będącego przedmiotem ochrony w tym obszarze Natura 2000) jednym z istniejących zagrożeń jest właśnie zanieczyszczenie wód powierzchniowych, które jest przyczyną zubożenia bazy pokarmowej i zmniejszenia przejrzystości wody (ograniczenie możliwości zdobywania pokarmu). Chodzi tu zarówno o zanieczyszczenia pochodzące z niedostatecznie oczyszczonych ścieków, jak i o spływy zanieczyszczeń chemicznych z pól i wypłukiwane produkty mineralizacji torfów. W zlewni objętej rozporządzeniem istnieje silnie rozbudowana sieć urządzeń melioracyjnych obsługująca znaczne obszary zarówno chronione, jak i użytkowane rolniczo. W rozporządzeniu być może powinien jednak pojawić się zapis odnoszący się do gospodarki wodą także na nich, szczególnie pod kątem wprowadzania ścieków, ale także zabezpieczenia poziomu wód gruntowych. Sposób uwzględnienia uwagi: uwaga została częściowo uwzględniona, poprzez zmianę 2 projektu rozporządzenia z zapisu o treści: 2. Dla uzyskania dobrego stanu ekologicznego wód rzeki Grzybnicy, na odcinku powyżej jeziora Ostrowo oraz rzeki Wola Struga, wymaga się zachowania w korycie cieku przepływu nienaruszalnego, którego wartość nie może być mniejsza niż iloczyn średniego niskiego przepływu z wielolecia SNQ oraz współczynnika k=1,27 wyliczonego metodą Kostrzewy według kryterium hydrobiologicznego na zapis: 2. Dla uzyskania dobrego stanu ekologicznego wód JCWP Grzybnicy, wymaga się zachowania w korycie cieku przepływu nienaruszalnego, którego wartość nie może być mniejsza niż iloczyn średniego niskiego przepływu z wielolecia SNQ oraz współczynnika k=1,27 wyliczonego metodą Kostrzewy według kryterium hydrobiologicznego. Odpowiedzią na uwagę dotyczącą potrzeby objęcia rzeki Grzybnicy na całej jej długości wraz z jeziorami, dodatkowymi ograniczeniami dotyczącymi odprowadzania ścieków jest - tak jak w przypadku problemu przedstawionego przez Woliński Park Narodowy (pkt 5 niniejszego uzasadnienia) - wprowadzenie dodatkowego zapisu dotyczącego wód opadowych, którymi do wód powierzchniowych docierają zanieczyszczenia z intensywnie użytkowanych ciągów komunikacyjnych. Jednolita część wód PLRW Grzybnica, w aktualizacji planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry, uznana została bowiem za zagrożoną nieosiągnięciem celów środowiskowych, także z uwagi na stan chemiczny (przekroczenia WWA). W związku z powyższym nowy w projekcie rozporządzenia przyjął brzmienie: 7. Na obszarze zlewni Grzybnicy, o którym mowa w 4, wprowadzanie wód opadowych lub roztopowych do wód powierzchniowych i urządzeń wodnych będących ich dopływami jest możliwe pod warunkiem dokonywania przez zakład, co najmniej 4 razy w roku, przeglądów eksploatacyjnych urządzeń oczyszczających. 5

6 Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, projekt przedmiotowego rozporządzenia został uzgodniony z Prezesem Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Zgodnie art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r. poz. 525, z późn. zm.) projekt przedmiotowego rozporządzenia został uzgodniony z Wojewodą Zachodniopomorskim. Stosownie do art. 115 w związku z art. 116 ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, warunki korzystania z wód zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam określają: szczegółowe wymagania w zakresie stanu wód zlewni, wynikające z ustalonych celów środowiskowych, priorytety w zaspokajaniu potrzeb wodnych w zlewni, ograniczenia w korzystaniu z wód na obszarze zlewni lub jej części niezbędne do osiągnięcia ustalonych celów środowiskowych. Wymagania, priorytety i ograniczenia w korzystaniu z wód zapisane w Rozporządzeniu w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam należy stosować wyłącznie we wskazanym zakresie i wskazanym obszarze. Zapisy przedmiotowego Rozporządzenia, w szczególny sposób odnoszą się tylko do części tego obszaru, tj.: - w zakresie ograniczeń dla wód powierzchniowych do zlewni Wołczenicy, z uwagi na to, iż jeziora Ostrowo i Piaski wytypowane są jako źródła zaopatrzenia ludności strefy nadmorskiej w wodę przeznaczoną do spożycia, - w zakresie ograniczeń sformułowanych w stosunku do wód podziemnych do obszaru Wyspy Uznam. Do pozostałego zakresu przedmiotowego i obszarowego należy stosować zapisy Rozporządzenia w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego. Szczegółowe uzasadnienie treści rozporządzenia przedstawia się następująco: 1. Uzasadnienie dotyczące szczegółowych wymagań w zakresie stanu wód, wynikające z ustalonych celów środowiskowych W celu realizacji celów środowiskowych zapisanych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry stanowiącym aktualizację dotychczasowego Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry, który stanowi załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. w sprawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (Dz. U. poz. 1967), wymagane jest zachowanie w korycie cieku przepływu nienaruszalnego QN, a tym samym poprawa warunków bytowania organizmów. Wpłynie to co najmniej na utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i z dużym prawdopodobieństwem na poprawę elementów biologicznych. Ustalono konieczność zachowania przepływu nienaruszalnego JCWP Grzybnica, którego wartość nie może być mniejsza niż średni niski przepływ z wielolecia (SNQ) skorygowany współczynnikiem k o wartość wyliczaną metodą Kostrzewy wg kryterium hydrobiologicznego. Wymaganie to stanowi zaostrzenie wymagania odnoszącego się do 6

7 przepływu nienaruszalnego zawartego w Rozporządzeniu nr 3/2014 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego. Określona w ten sposób minimalna wartość przepływu nienaruszalnego dla JCWP Grzybnicy odpowiada przepływowi nienaruszalnemu wyznaczonemu zgodnie z metodą H. Kostrzewy według kryterium hydrobiologicznego: QN = k SNQ, gdzie: QN przepływ nienaruszalny [m 3 /s], SNQ średni niski przepływ z wielolecia [m 3 /s], k współczynnik zależny od typu hydrologicznego rzeki oraz powierzchni zlewni. JCWP Grzybnica należy do rzek typu przejściowego (SSq=6,1 dm 3 s -1 km -2 ), całkowita powierzchnia zlewni JCWP Grzybnicy wynosi poniżej 500 km 2 (154,31 km 2 ), stąd wartość współczynnika k = 1,27 Dla JCWP Grzybnicy przepływ nienaruszalny wyznaczany metodą H. Kostrzewy według kryterium hydrobiologicznego wynosi zatem: QN =1,27 SNQ. Zgodnie z metodą H. Kostrzewy według kryterium hydrobiologicznego, z uwzględnieniem współczynnika k dla regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego przepływ nienaruszalny wyznaczany jest podobnie jako: QN = k SNQ, przy czym: k współczynnik obliczany na podstawie zależności wyznaczonej na podstawie opublikowanych danych źródłowych metody H. Kostrzewy obliczania przepływu nienaruszalnego wg kryterium hydrobiologicznego: gdzie: k ( f d SSq) e a F 2 ( b c SSq) SSq średni spływ jednostkowy z wielolecia [dm 3 /s], wynoszący: SSQ SSq 1000 F SSQ przepływ średni z wielolecia [m 3 /s], F powierzchnia zlewni [km 2 ], e podstawa logarytmu naturalnego, a, b, c, d, f parametry o wartościach podanych w tabeli poniżej. Parametr a b c d f Wartość -6, ,116 0,0312-0,0297 0,866 Obliczona zgodnie z podaną wyżej zależnością wartość współczynnika k dla Grzybnicy jest mniejsza niż 1. Dla cieku Grzybnica przepływ nienaruszalny, wyznaczany metodą H. Kostrzewy według kryterium hydrobiologicznego z uwzględnieniem współczynnika k dla regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego, byłby zatem mniejszy niż SNQ. 7

8 Zaostrzenie zapisów warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego podyktowane jest społeczną potrzebą, jaką jest konieczność zaopatrzenia pasa nadmorskiego w wodę przeznaczoną do spożycia. Z przeprowadzonej analizy i potrzeby ochrony ilościowej zasobów wodnych w związku z ich ewentualnym wykorzystaniem do spożycia wynika, iż pobór z jeziora Ostrowo w wielkości 0,028 m 3 /s może być zapewniony z gwarancją 89,5%, natomiast połowa tego poboru (0,014 m 3 /s) z gwarancją 90,9%. 2. Uzasadnienie dotyczące priorytetów w zaspokajaniu potrzeb wodnych Priorytety w zaspokajaniu potrzeb wodnych zostały w zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam zróżnicowane. Z uwagi na specyfikę zlewni Wołczenicy, przy wydawaniu pozwoleń wodnoprawnych ustalono dla niej indywidualną hierarchię potrzeb wodnych: 1) do zaopatrzenia gmin pasa nadmorskiego w wodę przeznaczoną do spożycia; 2) do zaopatrzenie ludności w wodę przeznaczoną do spożycia; 3) na cele socjalno-bytowe; 4) na zapewnienie wymagań ekosystemów wodnych i od wód zależnych; 5) na potrzeby produkcji artykułów żywnościowych i farmaceutycznych; 6) na potrzeby związane z turystyką, sportem i rekreacją; 7) na potrzeby chowu i hodowli zwierząt; 8) na pozostałe potrzeby wodne wymagające zaspokojenia. Priorytety te dla zlewni Wołczenicy są konieczne z uwagi na fakt, iż jeziora Ostrowo i Piaski (leżące na jej obszarze) wytypowane zostały jako potencjalne źródła zaopatrzenia ludności pasa nadmorskiego w wodę do spożycia. Na pozostałym obszarze zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam obowiązują priorytety w zaspokajaniu potrzeb wodnych według hierarchii identycznej jak w warunkach korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego: 1) na cele ochrony zasobów wód podziemnych przed zanieczyszczeniem; 2) do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz na cele socjalnobytowe; 3) na potrzeby produkcji artykułów żywnościowych oraz farmaceutycznych; 4) na zapewnienie wymagań ekosystemów wodnych i od wód zależnych; 5) na potrzeby przemysłu; 6) na potrzeby chowu i hodowli zwierząt; 7) na potrzeby upraw rolnych i leśnych; 8) na potrzeby energetyki wodnej; 9) na potrzeby transportu wodnego; 10) na potrzeby związane z turystyką, sportem i rekreacją. 3. Uzasadnienie dotyczące ograniczeń w zakresie korzystania z wód 3.1. Pobór wód powierzchniowych W zakresie poboru wód ograniczono wykonywanie urządzeń wodnych stanowiących nowe ujęcia wód powierzchniowych, za wyjątkiem ujęć do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia na obszarze zlewni rzeki Grzybnicy. To ograniczenie wynika bezpośrednio z konieczności zachowania zasobów dyspozycyjnych jezior Ostrowo i Piaski, w związku z propozycją wykorzystania wód tych jezior do 8

9 zaopatrzenia w perspektywie ludności strefy nadmorskiej w wodę do spożycia. Należy zaznaczyć, że rezerwa zasobów do zaopatrzenia ludności strefy nadmorskiej szacowana jest na m 3 /rok tj. 0,028 m 3 /s (wartość określona w dokumencie Wytypowanie powierzchniowych zbiorników wód śródlądowych w obszarze działania RZGW w Szczecinie mogących służyć, jako źródła zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, Katedra Limnologii Wydziału Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego, październik 2008). Zachowanie rezerwy zasobów przeznaczonych do zaopatrzenia ludności strefy nadmorskiej w wodę do spożycia musi być uwzględniane przy wydawaniu pozwoleń wodnoprawnych przez Starostę Goleniowskiego i Starostę Kamieńskiego, o ile pojawią się wnioski dotyczące poborów na potrzeby ludności inne niż dotyczące pasa nadmorskiego Wprowadzanie ścieków do wód Z uwagi na fakt, iż jezioro Ostrowo i Piaski wytypowane zostały do wykorzystania jako źródło wody przeznaczonej do spożycia dla strefy nadmorskiej, konieczne jest wprowadzenie ograniczenia w zakresie wprowadzania ścieków do wód i do ziemi. Ograniczenie to ma na celu doprowadzenie wód jezior Ostrowo i Piaski do stanu jakiemu powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. W związku z tym na obszarze zlewni bezpośredniej jeziora Ostrowo i jeziora Piaski, rozporządzenie zakazuje: 1) rolniczego wykorzystania ścieków; 2) wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi z indywidualnych systemów oczyszczania ścieków. Natomiast wprowadzanie ścieków do cieków naturalnych lub urządzeń wodnych będących dopływami jeziora Piaski, możliwe jest w przypadku zachowania łącznie następujących warunków: 1) odpływ ścieków następuje nieuszczelnionym korytem ziemnym; 2) ścieki dopływają do jeziora w sposób ciągły, w czasie nie krótszym niż 24 godziny; 3) nie zachodzi przetrzymywanie ścieków w celu zapewnienia wymaganego w pkt 2 czasu dopływu do jeziora. Wspomniane ograniczenie nie dotyczy jednak wód opadowych lub roztopowych oraz ścieków pochodzących ze stacji uzdatniania wody. Powyższe zapisy rozporządzenia dotyczące jeziora Piaski obowiązują również dla jeziora Ostrowo, jednak na mocy Rozporządzenia nr 3/2014 Dyrektora RZGW w Szczecinie z dnia 3 czerwca 2014 r., w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego, w którym jezioro Ostrowo zostało zaliczone do jezior priorytetowych. Obszary, dla których obowiązują wymagania, priorytety i ograniczenia opisano przy użyciu obrębów geodezyjnych oraz działek ewidencyjnych. W przypadku, gdy obręb ewidencyjny w całości objęty jest wymaganiami, priorytetami lub ograniczeniami wskazano kod i nazwę obrębu, natomiast gdy obręb znajduje się w części tego obszaru wskazano działki, na których obowiązują wymagania, priorytety i ograniczenia. Kolejnym ograniczeniem wprowadzonym warunkami korzystania z wód zlewni Międzyodrze Zalew Szczeciński wyspy Wolin i Uznam, jest podanie uwarunkowania ograniczającego możliwość wprowadzania wód opadowych lub roztopowych do wód powierzchniowych i urządzeń wodnych będących ich dopływami. Ograniczenie to wskazuje 9

10 konieczność dokonywania przez zakład odprowadzający wody opadowe lub roztopowe, co najmniej 4 razy w roku, przeglądów eksploatacyjnych urządzeń oczyszczających, co ma na celu ochronę zasobów wodnych w analizowanej zlewni Pobór wód podziemnych Wprowadzone w rozporządzeniu ograniczenia dotyczące poboru wód podziemnych z ujęć zlokalizowanych na wyspie Uznam w Świnoujściu, poprzez określenie wielkości średniego dobowego poboru z ujęć zlokalizowanych w poszczególnych rejonach zasobowych jednostki bilansowej S-IA oraz dodatkowych warunków jakie należy spełnić dla umożliwienia poboru wód we wskazanych wielkościach, zostały sformułowane w oparciu o: - Dokumentację hydrogeologiczną ustalającą zasoby dyspozycyjne wód podziemnych obszaru bilansowego Międzyodrza, Zalewu Szczecińskiego, Wyspy Uznam i zachodniej części Wyspy Wolin (PG PROXIMA S.A. we Wrocławiu, 2012), zatwierdzoną decyzją Ministra Środowiska z 20 marca 2013 r., znak DGKhg /11056/6951/12/AW; - Dodatek nr 1 do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby dyspozycyjne wód podziemnych obszaru bilansowego Międzyodrza, Zalewu Szczecińskiego, wyspy Uznam i zachodniej części wyspy Wolin (PIG, Szczecin, 2014 r.), zatwierdzony decyzją Ministra Środowiska z 7 marca 2016 r., znak DGK-II AW; - polsko-niemieckie prace z 2006 r. wykonane w ramach projektu pt.: Przygraniczna gospodarka wodami podziemnymi w zlewni obszaru zaopatrzenia Uznam Wschodni/Świnoujście, w którym strona niemiecka zaakceptowała fakt oddziaływania ujęcia Granica na jezioro Wolgast, znajdujące się po stronie niemieckiej. Wprowadzone ograniczenia mają na celu ochronę zasobów wód podziemnych przed postępującą degradacją, spowodowaną nadmiernym sczerpywaniem zasobów, co powoduje pogorszenie ich stanu chemicznego (ingresja i ascenzja wód zasolonych do warstw wodonośnych). Powyższe zostanie zapewnione poprzez dostosowanie wielkości średniego dobowego poboru z ujęć zlokalizowanych w poszczególnych rejonach zasobowych jednostki bilansowej S-IA do wielkości ustalonych zasobów dyspozycyjnych, a w szczególności przez wprowadzenie ograniczeń dotyczących poboru wody z ujęcia Wydrzany oraz Granica w Świnoujściu. Możliwość eksploatacji wód podziemnych na ujęciu Granica w ilości Q365 = m 3 /d (cały rok) oraz Q120= m 3 /d (sezon letni: czerwiec-wrzesień) jest związana z ustaleniem, w ww. dodatku do dokumentacji, podwyższonej wielkości zasobów dyspozycyjnych dla rejonu zasobowego A (obszar zasobowy ujęcia Granica ) uwzględniających oddziaływanie ujęcia Granica na jezioro Wolgast położone po stronie niemieckiej oraz brak występowania wzrostu zasolenia wód podziemnych w ponad stuletniej eksploatacji ujęcia Granica. Eksploatacja na ujęciu Granica w ilości odpowiadającej wielkości zasobów dyspozycyjnych jest możliwa przy spełnieniu dodatkowych ograniczeń polegających na braku obniżenia zwierciadła wody w jeziorze Wolgast poniżej rzędnej -0,4 m n.p.m. oraz równomiernym poborze wody ze wszystkich studni wchodzących w skład tego ujęcia. Określenie przyczyn i genezy zasolenia wód w centralnej części ujęcia Wydrzany w Świnoujściu w ww. dodatku do dokumentacji, umożliwiło określenie nowej wielkości zasobów dyspozycyjnych dla rejonu zasobowego B (ujęcie Wydrzany ) w ilości m 3 /d, w tym dla ujęcia na terenie oczyszczalni ścieków w ilości 100 m 3 /d, przy jednoczesnym spełnieniu dodatkowych ograniczeń dotyczących eksploatacji ujęcia Wydrzany. 10

11 Zwiększenie poborów wody z ujęcia Wydrzany do ilości ustalonych zasobów dyspozycyjnych możliwe jest tylko pod warunkiem zmiany lokalizacji studni, tj. przesunięcia obszaru zasobowego tego ujęcia w kierunku północnym oraz ograniczenie maksymalnych wydajności pojedynczych studni do wielkości 14 m 3 /h. Natomiast, jeżeli po okresie 3 lat od wejścia w życie rozporządzenia pobór wód podziemnych na ujęciu Wydrzany będzie prowadzony nadal poprzez studnie zlokalizowane poza ustalonym obszarem zasobowym B, tj. nie nastąpi przesunięcie obszaru eksploatacji tego ujęcia w kierunku północnym - to pobór wód podziemnych po tym okresie będzie możliwy w ilości średniej dobowej nie przekraczającej m 3 /d. Wielkość ta odpowiada zasobom dyspozycyjnym określonym w ww. dokumentacji hydrogeologicznej z 2012 r. Dostosowanie wielkości poboru wód podziemnych do określonej wielkości zasobów dyspozycyjnych oraz uwzględnienie zaproponowanych w ww. Dodatku nr 1 zasad eksploatacji ujęć, przyczyni się do lepszej ochrony wód podziemnych i osiągnięcia dobrego stanu ilościowego i chemicznego JCWPd nr 1, przy jednoczesnym maksymalnym wykorzystaniu dostępnych zasobów wód podziemnych. Rejony zasobowe, dla których wskazuje się ograniczenia w poborze wody podziemnej, przedstawione są w załączniku nr 11 do rozporządzenia, przyjęte na podstawie ww. Dodatku nr 1 do dokumentacji hydrogeologicznej. 11