Metodologia badań psychologicznych. Lucyna Golińska. Wykład 11. eksp

Transkrypt

1 Metodologia badań psychologicznych Lucyna Golińska S P O Ł E C Z N A A K A D E M I A N AU K Wykład 11. eksp

2 Warunki poprawności 1. Randomizacja to selekcja osób do grup eksperymentalnej i kontrolnej ( niemożność kontrolowania wszystkich zmiennych, które mogłyby wpływać na wyniki eksperymentu* stąd przydział losowy (random = losowy) do grup W efekcie wszystkie zmienne, które nie podlegają kontroli niemal na pewno zostaną losowo rozdzielone do wszystkich wyłanianych grup 2. Instrukcja maskująca cel eksperymentu (decepcja) Założenie poinformowanie badanych o rzeczywistych celach eksperymentu uniemożliwiłoby badanym spontaniczne zachowywanie się w sytuacji eksperymentalnej Względy etyczne nakładają na badacza obowiązek dokładnego przeanalizowania instrukcji maskującej

3 Czynniki zakłócające trafność wewnętrzną 1. Pokrywanie się zmiennych które umożliwia inne wyjaśnienie uzyskanych wyników 1. historia ( czyli co się zdarzyło między pierwszym a drugim pomiarem) 2. dojrzewanie ( czyli zmiany związane z naturalnym rozwojem organizmu os. b. ) Selekcja Testowanie ( czyli protest może wpłynąć na wyniki)

4 Warunki poprawności- trafność zewnętrzna 2. TRAFNOŚĆ ZEWNĘTRZNA prawomocność zabiegu generalizacji uzyskanych wyników na populację Dotyczy generalizacji wniosków sformułowanych przez badacza w oparciu o uzyskane wyniki ( błąd generalizacji) Replikacja = powtarzanie na innych próbach cel : dostarczenie dowodu na rzetelność wyników eksperymentu Zastrzeżenie: ochotnicze zgłoszenia do badań, studenci Czy grupa reprezentatywna ( liczebność grupy i jej zróżnicowanie ) Mechaniczna utrata badanych

5 Operacjonalizacja zmiennych Wskaźnikiem jakiegoś zjawiska Z nazywać będziemy takie zjawisko W, którego zaobserwowanie pozwoli nam w sposób bezwyjątkowy lub przynajmniej z wysokim prawdopodobieństwem określić iż zaszło zjawisko Z Cecha W jest wskaźnikiem posiadania cechy Z przez przedmiot P, jeżeli na podstawie tego, iż przedmiot ten posiada cechę w możemy orzec iż posiada on cechę Z lub też, że cecha w pociąga za sobą określone lub tez wyższą od przeciętnej szanse posiadania cechy Z przez nasz podmiot Wskaźnik JEST ZAWSZE CZYMŚ CO DA SIĘ ZAOBSERWOWAĆ np. wskaźnik neurotyzmu to odpowiedni wynik w specjalnym kwestionariuszu

6 Typy wskaźników(wg Nowaka) a) empiryczne=zjawisko wskazywane Z jest obserwowalne (temperatura a słupek rtęci) b) wskaźniki definicyjne ( np. liczba wyborów socjometrycznych świadczy o pozycji w grupie) c) inferencyjne O wskaźniku Z wnioskujemy z tego ze wystąpił wskaźnik W Są tez wskaźniki mieszane np. empiryczno-inferencyjne Zmienne połączenia korelacyjne z wieloma innymi np. o przekonaniach religijnych (chodzenie do kościoła, ale też kwestionariusz)

7 . Plan grup naturalnych. Plan grup naturalnych- eksperymenty w których poziomy zmiennych niezależnych są dobierane Osoby rozwiedzione versus pozostające w związkach Np.. Depresja po poważnej operacji

8 Plan z powtarzanymi pomiarami Powody przydatności 1. wymaga niewielu osób badanych 2. Zwiększenie efektywności Eksp. Z rozpoznawaniem liter prezentacja do jednej lub 2 półkul 3. większa wrażliwość eksperymentu ( zmienność między osobami większa niż w obrębie tej samej osoby) 4. Konieczność stosowania Utrudnienia 1. efekt wprawy Pomiar koncentracji uwagi (trafne identyfikacja ) przy trzech warunkach : cisza, muzyka, hałas mechaniczny

9 Plan złożony Zmienne niezależne X1 wiek trzy poziomy : 3latki, 4 latki, 5 latki X2- zmienne manipulowana tj warunki pomiaru także trzy poziomy: Dziecko testowane: samo, z drugim dzieckiem, z rodzicem Zmienna zależna- czas zabawy z nową zabawką.

10 Wpływ wieku i sytuacji na czas zabawy z rodzicem z dzieckiem Samo latki 4 latki 5 latki

11 Nadpobudliwość dzieci. Testowane 2 dawki leku w trzech zadaniach zróżnicowanych pod względem trudności Rezultat to prawidłowe odpowiedzi ( J.S.339)

12 Interakcja Poziom dawki Ogólnie Rodzaj zadania Niski wysoki średnia Łatwe ,5 Średnie ,0 Trudne ,5 Ogólna średnia 70 70

13 Plany eksperymentu 1. Z grupą kontrolną z pomiarem początkowym i końcowym zmiennej zależnej 2. Z grupą kontrolną, bez pomiaru początkowego zmiennej zależnej 3. Plan czterogrupowy Solomona 4. Plan grup naturalnych główny cel korelacje między właściwościami o.b a zachowaniami (quasi eksperyment) 5. Plan z powtarzanymi pomiarami (problem z uzasadnionym wnioskowaniem przyczynowoskutkowym Os. rozwiedzione pomoc psychologiczna

14 Weryfikacja statystyczna hipotez- Testowanie hipotez zerowych ma na celu sprawdzenie czy różnice między średnimi grup eksperymentalnych są większe niż wynikałoby to z przypadku Hipoteza zerowa założenie, ze zmienna niezależna nie ma ŻADNEGO wpływu na zmienna zależną Umożliwia to stosowanie teorii prawdopodobieństwa, co jest dostępne tylko wtedy gdy przypuszczamy, że uzyskany wynik będzie dziełem przypadku gdy jest ono małe uprawnia odrzucenie hipotezy zerowej Poziom istotności to prawdopodobieństwo jakie wybieramy do sprawdzenia istotności statystycznej wyniku

15 J. Shaughnessy Metody badań w psychologii