Efektywna organizacja zadań w systemie handlu emisjami.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Efektywna organizacja zadań w systemie handlu emisjami."

Krystian Marczak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Efektywna organizacja zadań w systemie handlu emisjami. Autor: dr inż. Bolesław Jankowski (Badania Systemowe "EnergSys" Sp. z o.o.) "Energetyka Cieplna i Zawodowa", nr 2/2006 Wprowadzenie 31 marca 2006 mija termin składania zweryfikowanych raportów emisyjnych za ubiegły rok. Tymczasem proces wydawania zezwoleń na uczestnictwo w tym systemie dopiero teraz nabiera tempa. Brak rejestru, a także opóźnienia w procesie wydawania uprawnień audytorom, mającym weryfikować raporty roczne, stanowią kolejną barierę we wdrażaniu systemu. Tym niemniej można uznać, że handel emisjami w Polsce powoli staje się faktem. Dla przedsiębiorstw oznacza to konieczność realizacji wielu nowych zadań. Poniżej przedstawiono sposób podejścia do organizacji nowych zadań w formie procesu z wbudowanymi mechanizmami samouczenia i adaptacji Co to jest proces biznesowy? Proces to zestaw uporządkowanych i powiązanych ze sobą działań o zdefiniowanym wejściu i wyjściu oraz jasno określonej powstającej wartości dodanej. Pojęcie procesu biznesowego lub procesu gospodarczego należy do podstawowych w teorii zarządzania. Mówiąc o efektywnej organizacji działalności przedsiębiorstwa coraz częściej mówi się o zarządzaniu przez procesy lub reorganizacji jej procesów biznesowych (BPR Business Proces Reengineering). W warunkach polskiego sektora energetycznego z pojęciem procesów biznesowych najczęściej można się spotkać przy okazji wdrażania systemu zarządzania jakością np. ISO W praktyce jednak, opracowane przy tej okazji modele procesów gospodarczych bardzo często pozostają na papierze, a rzeczywistość toczy się swoim torem. Dlaczego tak się dzieje? Powodów jest wiele. Jednym z ważniejszych jest szybka dezaktualizacja dokumentacji, brak skutecznych mechanizmów jej udostępniania oraz aktualizacji. Czasem są to tez błędy w sposobie zamodelowania i udokumentowania procesów gospodarczych przedsiębiorstwa. Te problemy często skutecznie blokują rozwój zarządzania przez procesy. Dlatego opracowując w naszym zespole propozycje dotyczące realizacji zadań Badania Systemowe EnergSys Sp. z o.o. 1

Brak rejestru, a także opóźnienia w procesie wydawania uprawnień audytorom, mającym weryfikować raporty roczne, stanowią kolejną barierę we wdrażaniu systemu.

2 wynikających z handlu emisjami szczególna uwagę zwróciliśmy na rozwiązania, które pozwolą uniknąć typowych kłopotów, o których mowa powyżej. Co obejmuje proces wypełniania wymagań przedsiębiorstwa w systemie handlu emisjami? W typowym przypadku celem procesu jest wypełnienie zobowiązań systemu handlu emisjami w sposób najbardziej efektywny ekonomicznie. Podstawowym zobowiązaniem jest pokrycie wszystkich emisji z instalacji posiadanymi uprawnieniami. Wymóg najbardziej efektywnych ekonomicznie działań nakazuje rozpatrzenie różnych opcji takiego zbilansowania, zarówno poprzez zwiększanie produkcji i zakup uprawnień jak i działania zmniejszające emisje i obejmujące sprzedaż uprawnień. Proces taki musi obejmować wszystkie wymagane prawem działania (monitoring, raportowanie itp.), a także działania, które są niezbędne do maksymalizacji efektywności ekonomicznej (np. sprzedaż uprawnień). Działania te należy powiązać w podprocesy, których sposób wykonania opisywany jest procedurami realizacyjnymi. Według analiz wykonanych w EnergSys proces realizacji wymagań systemu handlu emisjami dla przedsiębiorstwa obejmować powinien 8-10 procedur w wersji podstawowej. Przykładowy ich układ przedstawiono poniżej. Procedura Aktualizacja zezwolenia w przypadku zmiany w instalacji i/lub nowej inwestycji Monitorowanie emisji CO 2 z instalacji objętej systemem handlu uprawnieniami do emisji Rozliczanie emisji CO 2 z instalacji objętej systemem handlu uprawnieniami do emisji z uwzględnieniem przenoszenia uprawnień w czasie Cel i zakres procedury zebranie informacji do opracowania wniosku na zmianę zezwolenia, przygotowanie wniosku, w tym opracowania zasad monitorowania emisji oraz wnioskowanych zmian przydziału uprawnień, złożenie i uzgadnianie całokształt działań związanych z pomiarem aktywności i innych wymaganych parametrów, gromadzeniem danych, wyliczaniem emisji CO 2, nadzorowaniem urządzeń pomiarowych, archiwizowaniem danych przygotowanie i weryfikacja raportów rocznych, złożenie raportu, uzgadnianie, wnioskowanie o przeniesienie uprawnień w czasie Badania Systemowe EnergSys Sp. z o.o. 2

W typowym przypadku celem procesu jest wypełnienie zobowiązań systemu handlu emisjami w sposób najbardziej efektywny ekonomicznie.

3 Obsługa rozdziału uprawnień na kolejne okresy rozliczeniowe Wypełnianie obowiązków informacyjnych w systemie Tworzenie planów pokrycia emisji uprawnieniami Rynkowy obrót uprawnieniami do emisji. Monitorowanie zmian w otoczeniu biznesowym firmy wpływających na przyszłe zasady funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji przekazanie informacji niezbędnych do opracowania Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień (KPRU), uzgadnianie metod rozdziału, opiniowanie projektów KPRU, składanie ewentualnych protestów i zażaleń przekazywanie informacji dla Krajowego Administratora na formularzach, składanie informacji z tytułu opłat emisyjnych oraz tworzenie raportów na potrzeby wewnętrzne działania związane z prognozowaniem bilansów emisji i uprawnień oraz wypracowaniem planu bilansowania z uwzględnieniem obrotu uprawnień i planów produkcyjnych realizacja decyzji dotyczących kupna lub sprzedaży uprawnień na rynku analiza działań w kraju i UE, które skutkować mogą zmianą zasad działania systemu handlu uprawnieniami do emisji w przyszłości Jak opracować i skutecznie stosować procedury? Właściwe i kompletne opracowanie systemu procedur działania firmy w warunkach handlu emisjami obejmuje następujące zadania: 1. Sporządzenie listy i charakterystyki nowych zadań; 2. Opracowanie listy procesów do opracowania wraz z ich zakresem; 3. Projektowanie procesów w formie diagramów i opisów czynności; 4. Określenie odpowiedzialności: proces i poszczególne czynności; 5. Opracowanie dodatkowych instrukcji, formularzy, szablonów dokumentów; 6. Określenie zasad nadzoru i modyfikacji procedur realizacyjnych; 7. Powiązanie z innymi procesami (produkcja, sprzedaż, gospodarka finansowa, zarządzanie). Do właściwego wykonania całości prac potrzebne są trzy kluczowe elementy: (i) odpowiednia metodyka, (ii) efektywne narzędzia i (iii) kompetencje merytoryczne. Stosowanie sprawdzonej metodyki ogranicza ryzyko popełnienia istotnych błędów przy zaprojektowaniu procesu. Warto oprzeć prace na standardzie BPMN (Business Process Modelling Notation), który jest stosowany na całym świecie. W Polsce dostępne jest także specjalistyczne oprogramowanie I_grafx wykorzystujące tą metodykę do modelowania procesów. Badania Systemowe EnergSys Sp. z o.o. 3

Planu Rozdziału Uprawnień (KPRU), uzgadnianie metod rozdziału, opiniowanie projektów KPRU, składanie ewentualnych protestów i zażaleń przekazywanie informacji dla Krajowego Administratora na

4 Złe doświadczenia z papierową dokumentacją procesów w wielu firmach skłoniły do szukania innych rozwiązań. Chodzi o to, by dokumentacja była łatwo dostępna dla wszystkich uczestników procesu (np. przez wewnętrzny intranet), mogła być łatwo aktualizowana, uzupełniana o dowolne, łatwo udostępniane załączniki, instrukcje i inne dokumenty związane. Dzięki takim cechom można uzyskać efekt kumulowania wiedzy i realizować proces samouczenia w firmie. Jest to bardzo ważne przy realizacji zadań w systemie handlu emisjami, który ciągle podlega ciągle znaczącym zmianom. Przykładem takiej aplikacji jest program QualiMan opracowany przez EnergSys. Jest on wykorzystywany jako narzędzie wspierające realizację i doskonalenie wszystkich procesów biznesowych firmy. Może być także wykorzystany do wspierania działań firmy w obszarze handlu emisjami. Trzecim wymienionym elementem jest wiedza merytoryczna. Z naszych doświadczeń wynika, że kluczowym czynnikiem sukcesu przy opracowaniu procedur jest zintegrowanie wiedzy merytorycznej z trzech obszarów: (i) znajomości zasad funkcjonowania systemu handlu emisjami (ii) znajomości metodyki modelowania procesów biznesowych (iii) znajomości rzeczywistego sposobu działania w przedsiębiorstwie. Na ogół wiedza ta jest rozproszona, dlatego najlepsze efekty daje wspólne opracowanie procedur przez zespół tworzony przez pracowników firmy i konsultanta. Pracownicy wnoszą znajomość realiów firmy, a konsultanci wiedzę nt. modelowania procesów i systemu handlu emisjami. Efekty z opracowania procedur Całościowe zaprojektowanie i udokumentowanie procesu wypełniania wymagań systemu handlu emisjami znacząco ułatwia kontrolę i doskonalenie wszystkich działań poprzez: precyzyjne określenie działań i ich powiązań, jednoznaczną odpowiedzialność za realizację wszystkich uwzględnionych działań i decyzji, klarowny obieg informacji oraz zdefiniowaną formę przekazywania, przetwarzania, przechowywania i udostępniania danych uruchomiony mechanizm kumulowania wiedzy i doskonalenia sposobu realizacji nowych procesów, ułatwione określenie kompetencji wymaganych dla poszczególnych stanowisk, wewnętrzną spójność realizowanych działań z aktami prawnymi. W końcowym efekcie, mimo wymaganych początkowych nakładów pracy i środków na pozyskanie narzędzi, prace owocują w dłuższym okresie dzięki: Badania Systemowe EnergSys Sp. z o.o. 4

Dzięki takim cechom można uzyskać efekt kumulowania wiedzy i realizować proces samouczenia w firmie.

5 1. Ograniczeniu ryzyka biznesowego poprzez ujęcie wszystkich działań wynikających z regulacji prawnych oraz dobrej praktyki biznesowej, 2. Ograniczeniu ryzyka prawnego poprzez wbudowany mechanizm aktualizacji procedur odpowiednio do zachodzących zmian prawnych, 3. Wysokiej efektywność działań poprzez klarowne określenie tego co należy robić, a także tego czego robić nie należy (unikanie rzeczy zbędnych). W systemie handlu emisjami przewagę zyskają te przedsiębiorstwa, które będą potrafiły swoje procesy biznesowe dostosować w pełni do nowych warunków działania. Zmiany takie powinny być dobrze przemyślane i oparte na sprawdzonej metodyce i narzędziach. Przedstawione podejście spełnia te warunki i pozwala objąć nim stopniowo wszystkie istotne procesy biznesowe. Badania Systemowe EnergSys Sp. z o.o. 5

Wysokiej efektywność działań poprzez klarowne określenie tego co należy robić, a także tego czego robić nie należy (unikanie rzeczy zbędnych).

Podobne dokumenty

Autor: Artur Lewandowski. Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski

Autor: Artur Lewandowski. Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski Autor: Artur Lewandowski Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski Przegląd oraz porównanie standardów bezpieczeństwa ISO 27001, COSO, COBIT, ITIL, ISO 20000 Przegląd normy ISO 27001 szczegółowy opis wraz