RYNEK BUDOWLANY ZAMÓWIENIA PUBLICZNE NA ROBOTY BUDOWLANE

Transkrypt

1 Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Budownictwa Katedra Procesów Budowlanych RYNEK BUDOWLANY RYNEK BUDOWLANY ZAMÓWIENIA PUBLICZNE NA ROBOTY BUDOWLANE Zamówienia publiczne, środki publiczne, umowy odpłatne zawierane miedzy Zamawiającym a Wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Zamawiający -osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, obowiązana do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych /PZP/; Podmioty zobowiązane do stosowania PZP podmioty wydatkujące tzw. środki publiczne ustawa o finansach publicznych określa podmioty tworzące tzw. sektor finansów publicznych organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, urzędy państwowe, samorządowe, uczelnie publiczne, państwowe instytucje kultury, państwowych instytucji filmowych, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki badawczo-rozwojowe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie fundusze, inne Zasady wydatkowania środków publicznych Wydatki publiczne powinny być dokonywane: w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów; w sposób umożliwiający terminową realizacje zadań; w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań 1

2 Historia zamówień publicznych w Polsce Ustawa z 1933 r. o dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz instytucji prawa publicznego Ustawa z 1948 r. o dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz niektórych kategorii osób prawnych Ustawa z 1957 r. o dostawach, robotach i usługach na rzecz jednostek państwowych (uchylona w 1983r.) Ustawa z 1994 r. o zamówieniach publicznych Ustawa z 2004 r. Prawo zamówień publicznych Prawo zamówień publicznych z dnia r. - (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655, z późn. zm.1) Ustawa ta reguluje następujące zagadnienia: zasady i tryb udzielania zamówień publicznych (art f ustawy), umowy w sprawach zamówień publicznych (art a ustawy), kontrolę udzielania zamówień publicznych (art a ustawy), środki ochrony prawnej (art g ustawy), odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych (art ustawy). Ustawa PZP definiuje organy właściwe w sprawach zamówień publicznych Prezes Urzędu Zamówień Publicznych (art ustawy), Rada Zamówień Publicznych (art ustawy), Krajowa Izba Odwoławcza (art a ustawy), 2

3 Definicje po aktualizacji z 12 października 2012 r ilekroć w ustawie PZP jest mowa o: - obiekcie budowlanym należy przez to rozumieć wynik całości robót budowlanych w zakresie budownictwa lub inżynierii lądowej lub wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną (art. 2 ust. 5d Pzp); - robotach budowlanych należy przez to rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 2c lub obiektu budowlanego, a także realizacja obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego. UWAGA roboty budowlane jako przedmiot zamówień publicznych określa: Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu robót budowlanych. Wykaz robót budowlanych jest załącznikiem do w/w rozporządzenia. Wybrane regulacje prawne dot. zamówień publicznych w Polsce Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalnoużytkowym (Dz. U. Nr 130, poz. 1389) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz. U. Nr 202, poz oraz z 2005 r. Nr 75, poz. 664) -ostatnia zmiana

4 Pozostałe wybrane regulacje prawne dot. zamówień publicznych w Polsce Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U Nr 0, poz. 231). Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 października 2010 r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (Dz. U. Nr 223, poz.1458). Udzielanie zamówień publicznych Zamówień udzielać można w ośmiu opisanych w ustawie trybach: przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego, negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki, zapytania o cenę, licytacji elektronicznej Stosowanie przepisów ustawy PZP Obowiązek stosowania konkretnych przepisów ustawy wynika z oszacowanej wartości zamówienia: do wartości przepisów ustawy nie stosuje się w przypadkach, gdy wartość zamówienia przekracza *) dla dostaw lub usług lub dla robót budowlanych są to tzw. zamówienia europejskie (zamawiający jest zobowiązany przekazać ogłoszenie Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej) *) ale np dla dostaw lub usług dot. obronności, zamówień sektorowych 4

5 Przetargi (tryby obowiązkowe w zamówieniach na roboty budowlane) Przetarg nieograniczony - w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy; tryb jednoetapowy, zastosowanie nie wymaga uzasadnienia. Przetarg ograniczony -w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu, wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu, a oferty mogą składać wykonawcy zaproszeni do składania ofert; tryb dwuetapowy, wnioski o udział w postępowaniu są poddawane ocenie wg kryteriów kwalifikacyjnych, określona liczba wykonawców jest zapraszana do złożenia ofert, w zależności od stopnia spełnienia postawionych wymagań (kryteriów) Udzielanie zamówień publicznych W uzasadnionych przypadkach: zamówienia można poprzedzić konkursem (np. zamówienia z zakresu planowania przestrzennego, projektowania urbanistycznego, architektoniczno-budowlanego oraz przetwarzania danych); można zawierać zamówienia na podstawie umów ramowych lub w ramach tzw. dynamicznego systemu zakupów. Podstawowe zasady udzielania zamówień publicznych zasada równego traktowania wykonawców, zasada bezstronności i obiektywizmu, zasada uczciwej konkurencji, zasada jawności, zasada pisemności postępowania, zasada pierwszeństwa trybów przetargowych. 5

6 Zasada równego traktowania wykonawców Wszyscy mogą się ubiegać bez względu na formę, typ własności, przynależność państwową Wyłączenia z uzasadnionych powodów: - brak uprawnień - zła sytuacja ekonomiczna (postępowanie upadłościowe, likwidacyjne) - niesolidni (nie wykonali zamówienia pub., zaległości podatkowe, ZUS) - skazanie za przestępstwo Bezstronność i obiektywizm Wyłączenie przez zamawiającego z postępowania przetargowego osób ubiegających się o zamówienie, zainteresowanych z tytułu pokrewieństwa, małżeństwa, wcześniejszego stosunku pracy, innych związków faktycznych, Odpowiedni skład komisji przetargowych, (oświadczenia) Jawność postępowania ogłoszenia w w Biuletynie Zamówień Publicznych, Urzędowym UE Dzienniku wstępne ogłoszenia informacyjne o dużych zamówieniach publicznych jawny protokół zamówień pub. (opis zamówienia, informacje o wykonawcach, treść ofert, wskazanie oferty wybranej, wszystkie dokumenty są załącznikami do protokołu) 6

7 Tryby szczególne Konkurs przyrzeczenie publiczne nagroda za złożenie i przeniesienie praw do pracy konkursowej (projekt architektoniczny, program komputerowy) Nagroda pieniężna, zaproszenie do negocjacji Udzielenie koncesji na roboty budowlane zp na roboty budowlane, zapłata w postaci prawa do eksploatacji obiektu budowlanego (+ ew.zapłata pieniężna) Zamówienia sektorowe poszukiwanie kopalin, budowa sieci energetycznych, wodociągowych Koncesje na roboty budowlane Koncesje na tle innych zamówień publicznych wyróżniają dwa podstawowe elementy: wynagrodzeniem koncesjobiorcy (wykonawcy koncesji) jest prawo do korzystania z przedmiotu koncesji lub takie prawo wraz z płatnością koncesjodawcy (zamawiającego), płatność koncesjodawcy nie może prowadzić do odzyskania całości nakładów poniesionych przez koncesjonariusza i zarazem koncesjonariusz musi ponosić zasadniczą część ryzyka ekonomicznego realizowanej koncesji. Rynek zamówień publicznych na roboty budowlane w Polsce Łączna wartość zamówień publicznych w Polsce w roku 2012 wyniosła ok.46 mld zł z czego 61% stanowiły zamówienia na roboty budowlane W 95,7% przypadków zamawiający wybrali ofertę najtańszą W ponad 90% przypadków cena była jedynym kryterium oceny ofert 7

8 Proces udzielania zamówienia na roboty budowlane przedmiotem może być: wykonanie robót / obiektów lub projekt i wykonanie Procedura udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane Przygotowanie specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ) Ogłoszenie o przetargu Udzielanie odpowiedzi na pytania potencjalnych Wykonawców Sprawdzenie warunków uczestnictwa, odrzucenie ofert nie spełniających warunków, otwarcie ofert, weryfikacja i ocena /wezwanie do uzupełnienia, rozstrzygnięcie Informacje o wynikach, zwrot wadium Zawarcie umowy Specyfikacja istotnych warunków zamówienia (SIWZ) Co powinno znaleźć się w SIWZ? Nazwa firmy oraz adres zamawiającego Tryb udzielenia zamówienia Opis przedmiotu zamówienia Termin wykonania Informacja o świadczeniach i dokumentach jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu 8

9 Specyfikacja istotnych warunków zamówienia (SIWZ) - cd Informacja o sposobie porozumiewania się zamawiającego z wykonawcami Wskazanie osób uprawnionych do porozumiewania się z wykonawcami Wymagania dotyczące wadium Termin związania ofertą Opis sposobu przygotowania ofert Miejsce oraz termin składania ofert Specyfikacja istotnych warunków zamówienia (SIWZ) -cd Opis kryteriów którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty, wraz z podaniem sposobu oceny oferty. Pouczenia o środkach ochrony prawnej przysługujących wykonawcy w toku postępowania o udzielenia zamówienia publicznego Otwarcie ofert Oferty muszą być złożone w terminie określonym w SIWZ. Oferty złożone po terminie są zwracane bez otwierania po upływie terminu przewidzianego na wniesienie protestu. Otwarcie ofert jest jawne 9

10 Dla zamówień na wykonanie robót / obiektów integralną częścią SIWZ stanowią: dokumentacja projektowa oraz specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych Dla zamówień na projekt i wykonanie integralną częścią SIWZ jest: program funkcjonalno-użytkowy DOKUMENTACJA PROJEKTOWA DOKUMENTACJA PROJEKTOWA ROBOTY BUDOWLANE, DLA KTÓRYCH JEST WYMAGANE POZWOLENIE NA BUDOWĘ: projekt budowlany, projekty wykonawcze, przedmiar robót, informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, w przypadkach gdy jej opracowanie jest wymagane na podstawie odrębnych przepisów. ROBOTY BUDOWLANE, DLA KTÓRYCH NIE JEST WYMAGANE POZWOLENIE NA BUDOWĘ: plany, rysunki lub inne dokumenty umożliwiające jednoznaczne określenie rodzaju i zakresu robót budowlanych, podstawowych oraz uwarunkowań i dokładnej lokalizacji ich wykonania, przedmiar robót, projekty, pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymaganych odrębnymi przepisami 10

11 PROJEKT WYKONAWCZY Projekty wykonawcze powinny uzupełniać i uszczegóławiać projekt budowlany w zakresie i stopniu dokładności niezbędnym do sporządzenia przedmiaru robót, kosztorysu inwestorskiego, przygotowania oferty przez wykonawcę i realizacji robót budowlanych. Projekty wykonawcze, w zależności od zakresu i rodzaju robót budowlanych stanowiących przedmiot zamówienia, dotyczą: przygotowania terenu pod budowę, robót budowlanych w zakresie wznoszenia kompletnych obiektów budowlanych lub ich części oraz robót w zakresie inżynierii lądowej i wodnej, włącznie z robotami wykończeniowymi w zakresie obiektów budowlanych robót w zakresie instalacji budowlanych; robót związanych z zagospodarowaniem terenu. PRZEDMIAR ROBÓT Przedmiar robót powinien zawierać zestawienie przewidywanych do wykonania robót podstawowych w kolejności technologicznej ich wykonania wraz z ich szczegółowym opisem lub wskazaniem podstaw ustalających szczegółowy opis oraz wskazaniem właściwych specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, z wyliczeniem i zestawieniem ilości jednostek przedmiarowych robót podstawowych. 11

12 SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych stanowią opracowania zawierające w szczególności zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, właściwości wyrobów budowlanych oraz oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót. Cel stosowania Specyfikacji Technicznych są to opracowania uzupełniające dokumentację projektową w celu jednoznacznego opisu przedmiotu zamówienia zawierają w szczególności zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych oraz oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót 12

13 Forma Specyfikacji Technicznych: 1. Specyfikacja Techniczna Część Ogólna 2. Szczegółowe Specyfikacje Techniczne Wszystkie Specyfikacje powinny posiadać swój numer, np.: ST Część Ogólna ST Roboty ziemne: wykopy i zasypy w gruntach ST Konstrukcje betonowe, żelbetowe i murowe ST Nasypy i umocnienie powierzchniowe skarp, rowów i ścieków Każda ze specyfikacji powinna posiadać własną stronę tytułową, oraz własną numerację stron (od 1 do n) STRONA TYTUŁOWA powinna zawierać: - nazwę i adres obiektu, którego dotyczy specyfikacja, - nazwę i adres Zamawiającego, - nazwę szczegółowej specyfikacji technicznej oraz jej numerację (jeżeli jest), - nazwę i adres jednostki, która opracowała szczegółową specyfikację techniczną, - imię i nazwisko autora specyfikacji wraz z podpisem - datę opracowania Zakres szczegółowych specyfikacji technicznych 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Nazwa nadana zamówieniu przez Zamawiającego oraz nazwa i numer szczegółowej specyfikacji technicznej 1.2. Przedmiot i zakres robót objętych specyfikacją 1.3. Podstawowe określenia występujące w specyfikacji szczegółowej, a nie ujęte w ST Część Ogólna 1.4. Ogólne wymagania dotyczące robót 2. WYMAGANIA DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI WYROBÓW BUDOWLANYCH 3. WYMAGANIA DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO WYKONYWANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 5. WYMAGANIA DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 6. KONTROLA, BADANIA ORAZ ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 13

14 Zakres szczegółowych specyfikacji technicznych cd. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 9. ROZLICZENIE ROBÓT 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Schemat ilustrujący kolejność wykonywania omawianych opracowań: PROGRAM FUNKCJONALNO-UŻYTKOWY 14

15 Program funkcjonalno-użytkowy to opracowanie zawierające dane potrzebne do ustalenia planowanych kosztów prac projektowych i robót budowlanych, przygotowania oferty szczególnie w zakresie obliczenia jej ceny oraz wykonania prac projektowych. Program funkcjonalno-użytkowy powinien zawierać: stronę tytułową, część opisową, część informacyjną Część opisowa programu funkcjonalno-użytkowego obejmuje: opis ogólny przedmiotu zamówienia opis wymagań zamawiającego w stosunku do przedmiotu zamówienia OKREŚLENIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA W OPARCIU O PROGRAM FUNKCJONALNO UŻYTKOWY (Dz.U. Nr 130/2004, poz.1389) 15

16 PIERWSZY ETAP (polega na obliczeniu planowanych kosztów robót budowlanych) gdzie: W RB = Σ W Ci x n i W RB - wartość planowanych kosztów robót budowlanych, W ci - wskaźnik cenowy dla i - tego składnika kosztów, n i - ilość jednostek odniesienia dla i - tego składnika kosztów. Podstawę obliczenia planowanych wartości robót budowlanych stanowią: Program funkcjonalno-użytkowy Wskaźniki cenowe DRUGI ETAP (dotyczy określenia planowanych kosztów prac projektowych) gdzie: W PP = W% x W RB W PP - planowane koszty prac projektowych, W RB - planowane koszty robót budowlanych, W% - wskaźnik procentowy (przyjmowany w wysokości i na warunkach określonych w załączniku do rozporządzenia) 16

17 Podstawę obliczenia planowanych kosztów prac projektowych stanowią: Program funkcjonalno-użytkowy Planowane koszty robót budowlanych Wskaźniki procentowe Składniki kosztów ustala się z uwzględnieniem struktury systemu klasyfikacji Wspólnego Słownika Zamówień stosując w zależności od zakresu i rodzaju robót budowlanych objętych zamówieniem, odpowiednio grupy, klasy lub kategorie robót określonych Wspólnym Słownikiem Zamówień. WSPÓLNY SŁOWNIK ZAMÓWIEŃ COMMON PROCUREMENT VOCABLUARY (CPV) 17

18 Wspólny Słownik Zamówień jest systemem klasyfikacji produktów, usług i robót budowlanych stworzonym na potrzeby zamówień publicznych. CELE CPV Celem CPV jest ujednolicenie, dzięki zastosowaniu jednolitego systemu klasyfikacji zamówień publicznych, terminologii stosowanej przez instytucje oraz podmioty zamawiające do opisu przedmiotu zamówienia, poprzez dostarczenie odpowiedniego narzędzia potencjalnym użytkownikom. Stosowanie standardowych kodów ułatwia wdrożenie zasad publikowania ogłoszeń i dostęp do informacji, a tym samym: przejrzystość zamówień publicznych; ułatwia zidentyfikowanie możliwości dla przedsiębiorców opublikowanych w dodatku do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej; umożliwia ustanowienie systemu informacji o zamówieniach publicznych i ogranicza ryzyko błędu w tłumaczeniach ogłoszeń, ponieważ CPV został przetłumaczony na 22 języki urzędowe Wspólnot Europejskich; ułatwia instytucjom zamawiającym i podmiotom zamawiającym zadanie przygotowywania ogłoszeń, a zwłaszcza opisywania przedmiotu zamówień; ułatwia opracowywanie statystyk dotyczących zamówień publicznych, 18

19 W SKŁAD WSPÓLNEGO SŁOWNIKA ZAMÓWIEŃ WCHODZĄ: SŁOWNIK UZUPEŁNIAJĄCY stosowany jest w celu rozszerzenia opisu przedmiotu zamówienia Obejmuje kody alfanumeryczne składające się z litery oraz czterech cyfr. STRUKTURA SYSTEMU KLASYFIKACJI - SŁOWNIK GŁÓWNY KOD NUMERYCZNY SKŁADA SIĘ Z 9 CYFR (8 CYFROWY KOD PLUS CYFRA KONTROLNA), PODZIELONYCH W NASTĘPUJĄCY SPOSÓB: dwie pierwsze cyfry określają działy (XX Y), trzy pierwsze cyfry określają grupy (XXX00000-Y), cztery pierwsze cyfry określają klasy (XXXX0000-Y), pięć pierwszych cyfr określa kategorie (XXXXX000-Y). Trzy ostatnie cyfry służą do doprecyzowania przedmiotu zamówienia w ramach kategorii. Dziewiąta cyfra służy do zweryfikowania poprzednich cyfr. PRZYKŁADOWE POZYCJE SŁOWNIKA GŁÓWNEGO DOTYCZĄCE ROBÓT BUDOWLANYCH 19