Ramowa Dyrektywa Wodna

Transkrypt

1 Ramowa Dyrektywa Wodna

2 Ochrona wód w Unii Europejskiej Przepisy od 1975 Około 30 priorytetów Dyrektywy ograniczające źródła zanieczyszczeń Dyrektywy poświęcone jakości 2

3 Ochrona wód w Unii Europejskiej Dyrektywy ograniczające źródła zanieczyszczeń: 91/271/EEC oczyszczanie ścieków komunalnych 91/676/EEC Dyrektywa azotanowa ochrona wód przed zanieczyszczeniami spowodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego 96/61/EEC Dyrektywa IPPC zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń 3

4 Ochrona wód w Unii Europejskiej Dyrektywy poświęcone jakości: 98/83/EC i 75/440/EEC woda pitna 79/869/EEC woda wymagana dla bytowania skorupiaków i mięczaków 78/659/EC wód wymagających ochrony lub poprawy dla zachowania życia ryb 76/160/EEC jakość wody w kąpieliskach 4

5 Ramowa Dyretywa Wodna 1997 : Propozycja 2000 : Uchwalenie Składa się z: 26 artykułów (21 stron) 11 załączników (51 stron)

6 Ramowa Dyretywa Wodna Woda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny, ale raczej dziedziczonym dobrem, które musi być chronione, bronione i traktowane jako takie... 6

7 Cel Dyrektywy Główny cel Ramowej Dyrektywy Wodnej to: Osiągnięcie "dobrego stanu wód" do 2015r.

8 Cel Dyrektywy Co oznacza dobry stan wód? Dobry stan wód definiowany jest na podstawie takich czynników jak: ogólny stan ekologiczny, występowanie roślin i zwierząt, naturalne ukształtowanie dna i brzegów, właściwości fizyczne i chemiczne wód. Im wartości tych parametrów bliższe są naturalnym, tym lepszy jest stan wód.

9 Cel Dyrektywy Celem Dyrektywy jest ustalenie ram dla działań na rzecz ochrony śródlądowych wód powierzchniowych, wód przejściowych, wód przybrzeżnych oraz wód podziemnych, takich jak:

10 Cel Dyrektywy zapobieganie pogarszania się ekosystemów wodnych; ochrona i poprawa stanu ekosystemów wodnych; ochrona i poprawa warunków wodnych ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio uzależnionych od ekosystemów wodnych; propagowanie zrównoważonego korzystania z wody poprzez długoterminową ochronę dostępnych zasobów wodnych; zwiększanie ochrony i poprawy stanu środowiska wodnego poprzez przedsięwzięcia służące ograniczaniu a następnie zaprzestanie dopływu priorytetowych substancji niebezpiecznych; stopniowe ograniczenie i zapobieganie zanieczyszczania wód podziemnych; dążenie do zmniejszenia skutków powodzi i susz;

11 Cel Dyrektywy zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia w dobrej jakości wodę powierzchniową i podziemną, co jest niezbędne dla zrównoważonego, i sprawiedliwego korzystania z wód, znaczna redukcja zanieczyszczenia wód podziemnych, ochrony wód śródlądowych i morskich (osiągnięcie w środowisku morskim stężeń bliskich wartościom tłowym dla substancji występujących naturalnie i bliskich zeru dla syntetycznych substancji wytworzonych przez człowieka).

12 Zasady wdrażania Dyrektywy Ekologiczne podejście do oceny wód Gospodarka wodna w skali dorzecza Uwzględnianie wód śródlądowych, przybrzeżnych i podziemnych Likwidacja szkód u źródła ich powstawania Zasada zanieczyszczający płaci Obowiązek publicznej informacji i konsultacji

13 Elementy jakości dla klasyfikacji stanu ekologicznego wód ELEMENTY BIOLOGICZNE bezkręgowce bentosowe makrofity glony ichtiofauna PARAMETRY WSPIERAJĄCE ELEMENTY BIOLOGICZNE elementy fizyko-chemiczne elementy hydromorfologiczne 13

14 Ocena stanu ekologicznego wód 1 Stan jakości ekologicznej WJE = Współczynnik Jakości Ekologicznej (Ecological Quality Ratios - EQR) Wartość obserwowana Wartość referencyjna Elementy jakości dla klasyfikacji stanu ekologicznego 0 bardzo dobry dobry umiarkowany słaby zły ODCHYLENIE OD STANU REFERENCYJNEGO 14

15 Elementy hydromorfologiczne Reżim hydrologiczny Ciągłość strugi, strumienia, rzeki wielkość przepływu i czas retencji dla jezior Warunki morfologiczne 15

16 Elementy fizyczno-chemiczne Warunki termiczne Zawiesina ogólna Warunki tlenowe Zasolenie Zakwaszenie Substancje biogenne Przezroczystość wód (jeziora) Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (związki chloroorganiczne, metale, środki ochrony roślin) 16

17 Stan ekologiczny wód bardzo dobry - wody o niezmienionych warunkach przyrodniczych lub zmienionych tylko w bardzo niewielkim stopniu. Można je określić jako naturalne. dobry - wody nieznacznie zmienione działalnością człowieka. Warunki przyrodnicze w niewielkim stopniu różnią się od warunków niezakłóconych działalnością człowieka. 17

18 słaby - wody o znacznie zmienionych warunkach przyrodniczych (biologicznych, fizyko-chemicznych, morfologicznych), gdzie gatunki roślin i zwierząt znacznie różnią się od tych, które zwykle towarzyszą danemu typowi jednolitej części wód; 18 Stan ekologiczny wód umiarkowany - obejmujący wody przekształcone w średnim stopniu.

19 Stan ekologiczny wód zły - wody o poważnie zmienionych warunkach przyrodniczych, w których nie występują typowe dla danego rodzaju wód gatunki roślin i zwierząt. 19

20 Typy rzek Typologia wysokościowa (m n.p.m.) górski: > 800 m wyżynny: m nizinny: < 200 m Typologia wielkościowa oparta na obszarze zlewni mały: km 2 średni: km 2 duży: km 2 bardzo duży: > km 2 Geologia wapienny krzemionkowy organiczny 20

21 Typologia rzek w Polsce Male cieki km 2 Rzeki km 2 Średnie rzeki km 2 Wielkie rzeki >10000 km 2 Charakterystyka EKOREGION 10 KARPATY: Krajobraz górski - wysokość > 800 m n.p.m. Małe cieki tatrzańskie na skałach krzemianowych (granity, gnejsy, łupki, inne 1 wulkaniczne) Małe cieki tatrzańskie na skałach węglanowych 2 EKOREGION 9 WYŻYNY CENTRALNE: Krajobraz górski - wysokość > 800 m n.p.m. Małe cieki sudeckie na skałach krzemianowych 3 EKOREGION 9 i 14: WYŻYNY CENTRALNE i RÓWNINY CENTRALNE: Krajobraz wyżynny - wysokość m n.p.m. Małe cieki i rzeki na skałach krzemianowych Małe cieki i rzeki na piaskowcach 5 Małe cieki i rzeki na lessach (i lessopodobnych) oraz skałach węglanowych 6 9 (kreda) Małe cieki i rzeki na skałach węglanowych 7 EKOREGION 10 i 16 KARPATY i RÓWNINY WSCHODNIE: Krajobraz wyżynny - wysokość m n.p.m. Małe cieki i rzeki na skałach krzemianowych (granity i inne wulkaniczne) Małe cieki i rzeki na strukturach fliszowych Małe cieki i rzeki na lessach i skałach węglanowych (kreda) 6 1) 9 1) Małe cieki i rzeki na skałach węglanowych 7 1) EKOREGION 14 i 16 RÓWNINY CENTRALNE i RÓWNINY WSCHODNIE: Krajobraz nizinny - wysokość < 200 m n.p.m. Małe cieki i rzeki na lessach i lessopodobnych Krajobraz staroglacjalny: małe cieki i rzeki na równinach peryglacjalnych, 17 sandry, piaszczyste terasy rzeczne, Krajobraz młodoglacjalny: małe cieki i rzeki Pojezierzy Wielkopolskich, 20 Pobrzeża Południowobałtyckiego, Pobrzeża Wschodniobałtyckiego Krajobraz młodoglacjalny małe cieki i rzeki Pojezierzy Pomorskich, Pojezierza 18 Wschodniobałtyckiego Odcinki przyujściowe cieków pod wpływem wód słonych 22 NIEZALEŻNE OD EKOREGIONÓW Małe cieki i rzeki w dolinach wielkich rzek nizinnych pod wpływem procesów torfotwórczych Cieki łączące jeziora 25 Cieki deltowe Żuław Wiślanych 26

22 Typy jezior Typologia wysokościowa (m n.p.m.) górski: > 800 m wyżynny: m nizinny: < 200 m Typologia głębokościowa oparta na średniej głębokości < 3m 3-15 m > 15 m Typologia wielkościowa oparta na wielkości powierzchni 0,5-1 km km km 2 22

23 Typy przejściowe W oparciu o średnie roczne zasolenie < 0,5.: słodkie 0,5-5.: oligohalinowe 5-18.: mezohalinowe : polihalinowe euhalinowe W oparciu o średnią aplidudę pływu < 2 m: mikropływowe 2-4 m: mezopływowe > 4 m: makropływowe 23

24 Typy przybrzeżne W oparciu o średnie roczne zasolenie < 0,5.: słodkie 0,5-5.: oligohalinowe 5-18.: mezohalinowe : polihalinowe : euhalinowe W oparciu o średnią głębokość wody płytkie: <30 m średniogłębokie: ( m) głębokie: >200m 24

25 Definicja warunków referencyjnych według RDW Bardzo dobry stan ekologiczny. Warunki odzwierciedlające stan zbliżony do naturalnego, nie wykazujący zaburzenia (lub wykazujący jedynie bardzo niewielkie zaburzenie) na skutek presji antropogenicznej. Stan ten może odnosić się zarówno do stanu obecnego, jak i do przeszłości.

26 Metody ustalania warunków referencyjnych Metoda przestrzenna stanowiska najlepsze z istniejących Modelowanie predykcyjne zależność między P i chlorofilem modele ładunków krytycznych model MEI Analiza danych historycznych i paleorekonstrukcja Metody eksperckie

27 Metody ustalania warunków referencyjnych Metoda przestrzenna - Brak punktowych źródeł zanieczyszczeń (pośrednich i bezpośrednich) w zlewni - Niska gęstość zaludnienia w zlewni (udział terenów zurbanizowanych w zlewni nie przekracza 1%) - Użytkowanie terenu zlewni jeziora w 90 % naturalne (lasy, tereny podmokłe, wody) - Presja turystyczna minimalna

28 Metody ustalania warunków referencyjnych Metoda przestrzenna - rzeki -- Brak punktowych źródeł zanieczyszczeń - w zlewni lub w uzgodnionej odległości od - stanowiska poboru prób - Niski stopień urbanizacji zlewni (< 0,4 % powierzchni zlewni) - Stężenia zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych na poziomie tłowym - Progowe wartości dla 4 parametrów chemicznych wody (BZT5, PO4, O2, N-NH4)

29 Metody ustalania warunków referencyjnych Metoda przestrzenna - rzeki - Udział terenów intensywnie użytkowanych rolniczo nie przekracza 20% obszaru w zlewni - Pas przybrzeżny (szer m) > 90% zajęty przez roślinność naturalną lub seminaturalną - Nie występują zmiany morfologiczne, ani zmiany reżimu hydrologicznego, negatywnie oddziałujące na zespoły organizmów -Nie występują gatunki obce ani inwazyjne -Gospodarka rybacka ograniczona - Presja turystyczna minimalna

30 Harmonogram 2003 RDW w prawodawstwie krajów członkowskich 2004 określenie antropopresji w zlewniach, analiza ekonomiczna korzystania z wód, rejestr obszarów chronionych 2006 programy monitoringu operacyjnego 2006 rozpczęcie konsultacji społecznych 2009 plany gospodarowania wodami w zlewniach 2010 wprowadzenie instrumentów finansowych 2012 operacyjne programy działań 2015 osiągnięte cele środowiskowe 30