Program Szpital bez bólu

Transkrypt

1

2 Program Szpital bez bólu polega na nadawaniu certyfikatu placówkom, które spełnią określone kryteria i przez to przyczynią się do podniesienia jakości uśmierzania bólu pooperacyjnego w polskich szpitalach CZEGO ONI WŁAŚCIWIE OD NAS CHCĄ????

3 Kryteria przyznawania certyfikatu Szpital bez bólu Uczestnictwo całego personelu medycznego (anestezjologów, lekarzy różnych specjalności zabiegowych oraz pielęgniarek) jeden raz w każdym roku w szkoleniach z zakresu uśmierzania bólu pooperacyjnego (np. Szkoła Leczenia Bólu) Prowadzenie monitoringu natężenia bólu u wszystkich operowanych pacjentów, standardowo 4 razy na dobę Monitorowanie natężenia bólu raz na dobę u pozostałych chorych Informowanie pacjentów o możliwości i metodach uśmierzania bólu pooperacyjnego przed zabiegiem Prowadzenie dokumentacji dotyczącej pomiarów bólu i zastosowanego postępowania zgodnie z rekomendacjami uśmierzania bólu Monitorowanie ewentualnych działań niepożądanych zastosowanego leczenia na załączonym formularzu działań niepożądanych

4 Ból ból jest nieprzyjemnym doznaniem czuciowym i emocjonalnym związanym z aktualnie występującym lub zagrażającym uszkodzeniem tkanek, lub też doznaniem opisywanym w kategoriach takiego uszkodzenia International Association for the Study of Pain, IASP Taxonomy 1979 Ból jako piąty parametr życiowy Campbell J. Pain: the fifth vital sign; American Pain Society, Los Angeles, Calif November 11, 1995

5 BÓL Nocyceptywny - aktywacja receptorów bólowych w odpowiedzi na bodźce uszkadzające (uraz, stan zapalny...) =pooperacyjny Neuropatyczny - związany z uszkodzeniem lub chorobą nerwów obwodowych lub OUN (cukrzyca,ból fantomowy, zespoły cieśni...)

6 Dlaczego pacjenta boli po operacji???? histeryzuje pieści się ze sobą ma niski próg bólu może jest uzależniony od alkoholu, narkotyków...

7 Monitorowanie i leczenie bólu czy to tylko... Poprawa jakości życia pacjenta Lepsze miejsce placówki w rankingu Gazety Wyborczej Fanaberia anestezjologów

8

9 Korzyści wynikające z adekwatnego leczenia bólu pooperacyjnego: Wcześniejsze uruchamianie pacjenta Szybszy powrót perystaltyki Możliwe wczesne żywienie enteralne Mniejsza ilość powikłań pooperacyjnych: zapaleń płuc, zatorowości, niedrożności, zakażeń ran Krótszy czas pobytu Niższe koszty leczenia Zwiększenie satysfakcji pacjenta

10 Pielęgniarki odgrywają kluczową rolę w leczeniu bólu pooperacyjnego - identyfikują pacjenta cierpiącego - oceniają nasilenie bólu - współpracują z lekarzami w koordynowaniu analgezji - podają leki przeciwbólowe - oceniają skuteczność leczenia

11

12 A co powinien wiedzieć pacjent?

13 A co powinien wiedzieć pacjent? - po zabiegu będzie Pana/Panią bolało - otrzyma Pan/Pani leczenie przeciwbólowe - nasilenie bólu będzie systematycznie kontrolowane(zapoznanie pacjenta ze skalą oceny bólu) - istnieją skuteczne sposoby leczenia bólu - w okresie pooperacyjnym może Pan/Pani mieć nudności, wymioty, świąd, zawroty głowy

14 Jak monitorować ból NRS - Numerical Rating Scale- skala oceny numerycznej VAS - Visual Analogue Scale- skala wzrokowo-analogowa

15 Nie zaleca się podawania leków przeciwbólowych w bezpośrednim okresie pooperacyjnym domięśniowo i podskórnie Preferowana droga dożylna!

16

17 Kiedy leczenie bólu jest skuteczne? NRS<3 w spoczynku NRS<4 podczas wykonywania ruchów

18

19 Ból - leczenie farmakologiczne Leki nieopioidowe: Paracetamol Metamizol NLPZ (Ketoprofen, Deksketoprofen, Ibuprofen) Opioidy: słabe Opioidy: Tramadol silne Opioidy: Fentanyl, Sufentanyl, Morfina, Oksykodon, Nalbufina

20 Ból - leczenie farmakologiczne Znieczulenie regionalne: blokady centralne, blokady nerwów obwodowych znieczulenie nasiękowe Leki miejscowo znieczulające: Lidokaina, Bupiwakaina, Ropiwakaina

21 NLPZ, Paracetamol, Metamizol Składnik analgezji multimodalnej Ich stosowanie ograniczone przez tzw. efekt sufitowy zwiększanie dawki powyżej pewnego poziomu nie nasila działania p/bólowego, a zwiększa ryzyko działań niepożądanych (np. Ketoprofen zmniejszenie max dawki dobowej z 300 na 200 mg) Uwaga na działania niepożądane: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, powikłania sercowo-naczyniowe, nefrotoksyczność, hepatotoksyczność, hamowanie funkcji płytek krwi (krwawienia), ryzyko skurczu oskrzeli, reakcje skórne, z nadwrażliwości itp..

22 NLPZ, Paracetamol, Metamizol ZALETY Ich podanie zmniejsza docelową dawkę leków opioidowych Brak tolerancji fizycznej Brak tolerancji psychicznej

23 METAMIZOL (Pyralgin) Bardzo skuteczny w leczeniu bólu ostrego = pooperacyjnego Działa spazmolitycznie poprzez bezpośredni wpływ rozkurczający na mm. gładkie - zalecany w bólach kolkowych W porównaniu z Tramadolem wykazuje podobne, a nawet lepsze działanie p/bólowe po dużych operacjach w zakresie jamy brzusznej i operacjach urologicznych Ryzyko wystąpienia agranulocytozy po Metamizolu jest porównywalne z tym po Paracetamolu, a mniejsze od ryzyka po Aspirynie i Diklofenaku Przeciwwskazany w okresie ciąży i połogu, u dzieci jako lek p/bólowy może być stosowany po 15 r.ż. Uwaga w niewydolności nerek szczególnie przy przekroczeniu maksymalnej dawki dobowej (5 g)!!!

24 Paracetamol Podany drogą dożylną wykazuje z Metamizolem synergizm addycyjny Z powodzeniem kojarzony z opioidami i NLPZ (Ketoprofen!) Duża objętość dystrybucji, dlatego szybko przenika do OUN Może być stosowany u dzieci, osób starszych, kobiet w ciąży, a także w okresie połogu Uwaga na uszkodzenie wątroby przy przekroczeniu maksymalnej dawki dobowej (4 g), szczególnie u osób z czynną chorobą wątroby, nadużywających alkoholu, niedożywionych

25 OPIOIDY Opioidy: słabe Opioidy: Tramadol silne Opioidy: Fentanyl, Sufentanyl, Morfina, Oksykodon, Nalbufina połączenie słabych i silnych opioidów jest niekorzystne, ze względu na efekt pułapowy słabych opioidów, co zmniejsza działanie silnych opioidów synergizm działania silnych opioidów: Morfiny z Fentanylem i Oksykodonem Działania niepożądane: nudności, wymioty, zaparcia, bóle, zawroty głowy, senność, zaburzenia mikcji

26 Opioidy Dawka wstępna ustalana metodą miareczkowania: podajemy niewielką dawkę leku w krótkich odstępach czasu, aż do ustąpienia bólu Podtrzymujemy terapeutyczne stężenie leku we krwi podając go we wlewie dożylnym Okres półtrwania większości analgetyków opioidowych - 3h

27 Miareczkowanie opioidów Ustalenie dawki wysycającej Podawać i.v. 1-2 mg Morfiny co 2 minuty, aż do istotnej redukcji poziomu bólu Jeżeli dawka wysycająca wyniesie np. 12 mg, to przez 3 h zostanie wyeliminowane 6 mg Morfiny Dawka MSSA wynosi Morfiny 2 mg/h i.v.

28

29 OKSYKODON Zsyntetyzowany w roku 1916 Bardzo skuteczny w bólach trzewnych W chirurgii jamy brzusznej i po operacjach ginekologicznych działa silniej niż Fentanyl i Morfina Mniej działań niepożądanych nudności, wymiotów i objawów ze strony OUN

30 OKSYKODON - DAWKOWANIE i.v./s.c. 5-(max. 10 mg)/dawkę max. 6 x na dobę amp. OxyNorm 10 mg/ml p.o mg/dawkę max. 2 x na dobę p.o. tabl. Targin (+Naloxon) a 5, 10, 20, 40 mg

31 TRAMADOL stosowany i.v. i doustnie w bólach o natężeniu umiarkowanym i silnym minimalna zdolność do wywoływania depresji oddechowej, odpowiednia w analgezji porodu, w bólu pooperacyjnym u dzieci, w chirurgii jednego dnia w połączeniu z Metamizolem b. skuteczny kolce nerkowej i żółciowej Działania niepożądane nudności, wymioty, drgawki - szczególnie u osób z drgawkami w wywiadzie, przy przekroczeniu dawki maksymalnej (>400 mg/dobę) zespół serotoninowy (nie kojarzyć z Metoclopramidem i Ondansetronem)

32 Tramadol - dawkowanie mg/dawkę (najlepiej w 100 lub 250 ml 0,9 % NaCl) 400 mg/dobę maksymalna dawka dobowa

33 MORFINA Złoty standard w leczeniu bólu Nie wykazuje efektu pułapowego Ampułki: Morfini Sulfas WZF 10 mg/ml Morfini Sulfas WZF 20 mg/ml

34 MORFINA i OKSYKODON Metoda miareczkowania 2 mg co minut do NRS<4 Pojedyncza dawka maksymalna 8-10 mg

35 NALBUFINA Analgezja pooperacyjna u dzieci (u nas głównie laryngologia i okulistyka) Dawkowanie: 0,1-0,3 mg/kg na dobę Ampułki: Nalpaina inj. 20 mg/2 ml

36 Analgezja miejscowa ostrzykiwanie linii cięcia przed zabiegiem LZM ponowne ostrzykiwanie brzegów rany po zabiegu ciągły wlew LZM przez cewnik - pompa automatyczna lub pompa elastomerowa

37

38

39 KARTA MONITOROWANIA BÓLU Pielęgniarka oddziału zabiegowego odnotowuje w niej natężenie bólu w pierwszych czterech dobach pooperacyjnych standardowo 4 razy na dobę Jeżeli NRS>3 należy podać lek przeciwbólowy i powtórzyć pomiar natężenia bólu (czyli po około 30 minutach) W przypadku wystąpienia działań niepożądanych po podaniu leku przeciwbólowego należy wypełnić formularz Niepożądane działanie produktu leczniczego

40

41