Rola usług ekosystemowych w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju

Transkrypt

1 Rola usług ekosystemowych w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju dr inż. Jan Bondaruk mgr Anna Skalny Główny Instytut Górnictwa tel.: jbondaruk@gig.eu Patronat honorowy: Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 Usługi ekosystemowe a zrównoważony rozwój Usługi ekosystemowe- zestaw wytworów oraz funkcji ekosystemu (krajobrazu), które są przydatne dla społeczeostwa ludzkiego. Wytwory obejmują dobra materialne bezpośrednio wykorzystywane. Źródło: Solon J., Koncepcja Ecosystem Services i jej zastosowania w badaniach ekologicznokrajobrazowych Wspólne cechy miast, istniejące pomimo różnej gęstości zaludnienia i odmiennych typów zabudowy powodują, że coraz częściej mówi się o specyficznym ekosystemie miejskim. Ekosystemy miejskie kształtują jakośd życia blisko 2/3 mieszkaoców Polski. Źródło: Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej, Fundacja Sendzimira, Kraków, 2011, ISBN

3 Rodzaje usług ekosystemowych Usługi zaopatrujące: usługi opisujące materiały i energię, których dostarczają ekosystemy Żywnośd Surowce Energia zapewnienie warunków do produkcji żywności dostarczanie różnorodnych materiałów budowlanych oraz paliw, w tym drewna, biopaliw i olejów roślinnych dostarczanie energii Usługi regulacyjne: regulują jakośd powietrza i gleby oraz zapewniają kontrolę przeciwpowodziową Regulacja obiegu odpadów, substancji toksycznych i innych uciążliwości Regulacja przepływów Utrzymanie fizycznych, chemicznych, biologicznych warunków bioremediacja, detoksykacji odpadów tworzenie stref ochronnych, zapobieganie erozji gleby, dostępnośd wody w skali lokalnej i regionalnej naturalne mechanizmy kontroli biologicznej, eliminacji patogenów i ilości zanieczyszczeo, tworzenie gleby, regulowanie klimatu w wymiarze globalnym Usługi kulturowe: zaliczamy do nich niematerialne korzyści czerpane z kontaktu z ekosystemami Fizyczne i intelektualne interakcje Doświadczenia duchowe utrzymanie kondycji fizycznej i psychicznej, źródło inspiracji dla sztuki, kultury i dla nauki pełnienie ważnej roli w niektórych tradycjach religijnych Źródło: opracowano według klasyfikacji CICES wersja 4.3 w oparciu o Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej, Fundacja Sendzimira, Kraków, 2011, ISBN

4 Usługi ekosystemowe, a zarządzanie miastem Podejście ekosystemowe do zarządzania miastem może zostad wdrożone poprzez realizację 6 głównych działao: 1. Określenie i uzgodnienie problemu z interesariuszami. 2. Ustalenie, które usługi ekosystemów są najważniejsze i mogą pomóc w rozwiązaniu danego problemu. 3. Wybór metody wyceny i określenie potrzeb informacyjnych. 4. Wycena i ocena przyszłych zmian w usługach ekosystemów. 5. Określenie i ocena możliwości rozwiązania problemu. 6. Ocena wpływu możliwych rozwiązao na poszczególnych interesariuszy. Źródło: Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej, Fundacja Sendzimira, Kraków, 2011, ISBN

5 Wybór metody wyceny Włączenie koncepcji usług ekosystemowych do polityki i procesu decyzyjnego Wybór najważniejszych usług ekosystemów Określenie zagadnienia poprzez konsultacje z interesariuszami Wartośd ilościowa Wartośd jakościowa Wartośd ekonomiczna Analiza zmian w usługach ekosystemów Konsultacje z interesariuszami Oszacowanie wartości ekonomicznej Ocena zmian w usługach ekosystemów w przyszłości wynikających z wdrożenia danego rozwiązania Cel: Usługi ekosystemowe w procesie zarządzania miastem Rezultat: Udział interesariuszy w procesie zarządzania miastem Wybór rozwiązania Źródło: Opracowanie własne na podstawie Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej, Fundacja Sendzimira, Kraków, 2011, ISBN w w w. a z r t z. g i g. e u

6 Wartościowanie usług ekosystemowych Źródło: Ekonomia ekosystemów i bioróżnorodności, Komisja Europejska, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2008, ISBN Prognoza całkowitych korzyści z magazynowania związków węgla w lasach europejskich Wartośd / ha (USD, 2005) Szerokośd geograficzna , ,85 468,60 253,33 Źródło: Brink i Bräuer 2008, Braat, ten Brink et al. 2008

7 1 System oceny ekonomicznej ekosystemów i bioróżnorodności Przestudiowanie przyczyn utraty bioróżnorodności - uwzględnienie informacji o czynnikach powodujących tę utratę 2 Ocena alternatywnych scenariuszy działania, które muszą rozważyd decydenci 3 Ocena kosztów i korzyści działao w celu ochrony bioróżnorodności Określenie ryzyka i niepewności Uwzględnienie efektów przestrzennych - produktywnośd naturalnych ekosystemów, jak i wartośd zapewnianych przez nie usług różnią się w zależności od miejsca Analiza rozmieszczenia skutków utraty i ochrony bioróżnorodności Źródło: Ekonomia ekosystemów i bioróżnorodności, Komisja Europejska, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2008, ISBN

8 System oceny ekonomicznej ekosystemów i bioróżnorodności Ocena usług ekosystemowych: analizy jakościowe - zakres i stopieo materialności różnych korzyści płynących z ekosystemów i bioróżnorodności uzyskane na podstawie wyceny przykładowego ekosystemu oraz luki w wiedzy, analizy ilościowe - obejmujące np. liczbę metrów sześciennych oczyszczonej wody, wielkośd zatrzymanego w lasach dwutlenku węgla, częśd populacji dotkniętej utratą źródeł żywności. Korzyści z usług ekosystemowych często nie są odczuwane przez tych, którzy ponoszą koszty ochrony ekosystemu. Rozbieżności te powodują, że podejmowane są decyzje korzystne lokalnie, ale mogą byd niekorzystne dla społeczeostwa jako całości - rozwiązaniem jest zastosowanie płatności za usługi ekosystemowe. Źródło: Ekonomia ekosystemów i bioróżnorodności, Komisja Europejska, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2008, ISBN

9 Porównanie metod stosowanych do wyceny ekonomicznej Metoda 1. Wycena rynkowa Obserwacja cen rynkowych 2. Zamienniki dostępne na rynku Koszty substytutów Uniknięte szkody Funkcja produktywności 3. Rynki zastępcze Metoda ceny hedonicznej 4. Preferencje deklarowane Metoda kosztu podróży Metoda wyceny warunkowej Metoda wyboru warunkowego 5. Partycypacyjna Wycena środowiskowa Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej, Fundacja Sendzimira, Kraków, 2011, ISBN Opis Znalezienie rozwiązania - zamiennika usługi Wycena zaoszczędzonej kwoty Określenie wartości dodanej w oparciu o wkład usługi ekosystemu na rzecz produkcji dóbr rynkowych Określenie dodatkowej kwoty płaconej za wyższą jakośd środowiska Określenie kosztów dotarcia do danego miejsca: koszty podróży i wartośd czasu spędzonego w podróży Określenie kwoty jaką jest w stanie zapłacid respondent za większy zakres usługi ekosystemu Określenie preferencji respondenta odnośnie opcji oferujących różne poziomy usług ekosystemów i koszty Określenie przez członków społeczności wartości usługi ekosystemowej 6. Transfer wartości Np. wartośd średnia Przeniesienie wartości z innego dostępnego badania Źródło: Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej, Fundacja Sendzimira, Kraków, 2011, ISBN

10 Ceny rynkowe w w w. a z r t z. g i g. e u Zastosowanie metod wyceny ekonomicznej do usług ekosystemowych Metoda Koszty substytutów Uniknięte szkody Funkcja produktywności Metoda ceny hedonicznej Metoda kosztu podróży Metoda wyceny warunkowej Metoda wyboru warunkowego Wycena środowiskowa Np. wartośd średnia Usługi zaopatrujące Przykłady usług ekosystemowych Zapylanie roślin, Uzdatnianie wody Sekwestracja węgla Uzdatnianie wody, Dostępnośd czystej wody, Usługi zaopatrujące Wyłącznie wartości użytkowe, Rekreacja i wypoczynek, Jakośd powietrza Wyłącznie wartości użytkowe, Rekreacja i wypoczynek Wszystkie usługi Wszystkie usługi Wszystkie usługi Dowolne usługi, które zostały wycenione w badaniu referencyjnym Opracowanie metod wyceny ekonomicznej różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych jest przedmiotem Programu NCBR BIOSTRATEG w ramach obszaru: Ochrona bioróżnorodności i zrównoważony rozwój. Źródło: Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej, Fundacja Sendzimira, Kraków, 2011, ISBN

11 Główne zasady wyceny usług ekosystemowych 1. Wycena powinna skupiad się na zmianach marginalnych, a nie na całkowitej wartości ekosystemu. 2. Wycena wartości usług ekosystemowych musi byd swoista dla danego kontekstu i ekosystemu, musi też odnosid się do stanu początkowego ekosystemu. 3. W wycenie bioróżnorodności należy zastosowad dobre praktyki w dziedzinie transferu korzyści, potrzebna jest też dalsza praca nad sposobem agregacji wartości zmian marginalnych. 4. Wartości powinny byd określane z perspektywy beneficjentów. 5. W celu rozszerzenia akceptacji wyceny, w procesie jej opracowywania można zasięgad opinii społeczności lokalnej i umożliwid jej uczestnictwo w działaniach. 6. Należy pamiętad o zagadnieniach nieodwracalności zmian i żywotności ekosystemów. 7. Przedstawienie dowodów powiązao bio-fizycznych zapewnia lepszą jakośd i wiarygodnośd wyceny. 8. Przy wycenie usług ekosystemowych występują nieuniknione niepewności, dlatego dla potrzeb decydentów należy zastosowad analizę wrażliwości. 9. Ocena wartości może potencjalnie rzucad światło na sprzeczne cele i kompromisy, ale należy ją przedstawiad w połączeniu z innymi danymi ilościowymi i jakościowymi. Nie należy jej traktowad jako ostatecznego rozwiązania. Źródło: Komisja Europejska Ekonomia ekosystemów i bioróżnorodności Luksemburg: Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich 2008, ISBN

12 Uwzględnienie usług ekosystemowych i różnorodności biologicznej w procesie tworzenia polityki lokalnej i regionalnej Zarządzanie i prawo Planowanie i prawo Instrumenty rynkowe Poprawa jakości życia mieszkaoców miasta Zarządzenie kryzysowe Kierowanie decyzjami dotyczącymi użytkowania gruntów Ochrona bioróżnorodności Tworzenie systemu zachęt Doskonalenie produktów i usług Usługi ekosystemów w miastach i zarządzaniu publicznym Usługi ekosystemów w obszarach wiejskich i zarządzanie zasobami przyrodniczymi Planowanie przestrzenne i ocena stanu środowiska Usługi ekosystemów i obszary chronione Płatnośd za usługi ekosystemów i różne formy kompensacji przyrodniczej Certyfikacja i oznakowanie w w w. a z r t z. g i g. e u

13 Ogólna wartośd ekonomiczna (TEV) kontekst: ostoje NATURA 2000 Wartośd użytkowa Wartośd pozaużytkowa Użytek bezpośredni Opcje Użytek pośredni Wartości dla ludzi (dziedzictwo i altruizm) Wartości same w sobie Bezpośrednie korzyści z wykorzystania dóbr pierwotnych Opcje przyszłego wykorzystania (pośredniego i bezpośredniego) dóbr i usług Korzyści z wtórnych dóbr i usług (w tym wykorzystanie niekonsumpcyjne) Wartośd dla przyszłych pokoleo Wartośd dla innych ludzi (altruistyczna) Wartośd wynikająca z istnienia, bez wykorzystywania dóbr i usług konsumpcyjnych Usługi zaopatrujące: Drewno budulcowe i opałowe Żywieniowe i inne funkcje produktów lasu Przyszłościowe bio-korzyści: biochemiczne, medyczne Czysta woda Usługi kulturowe: Rekreacja Turystyka Nauka/edukacja Według: White et al, 2011, adapted from Kettunen et al (2009) w w w. a z r t z. g i g. e u Usługi zaopatrujące: Czysta woda Przyszłościowe bio-korzyści Usługi regulacyjne: Magazynowanie CO 2 Jakośd powietrza, oczyszczanie wody Przeciwdziałanie erozji Ograniczanie zagrożeo środowiskowych Usługi kulturowe: Krajobraz Rekreacja Usługi wspierające: Jakośd gleby Usługi zaopatrujące: Czysta woda Usługi regulacyjne: Magazynowanie CO 2 Jakośd powietrza, oczyszczanie wody Usługi kulturowe: Krajobraz Rekreacja Nauka/edukacja Usługi wspierające: Jakośd gleby Usługi kulturowe: Krajobraz Rekreacja Tożsamośd/integracja społeczności Wartości duchowe Bioróżnorodnośd (dzika przyroda)

14 Działanie 5 (w ramach celu 2): Poprawa wiedzy na temat ekosystemów i ich funkcji w UE Do 2014 r. paostwa członkowskie, we współpracy z Komisją, zidentyfikują i ocenią stan ekosystemów i ich funkcji na swoim terytorium kraju, ocenią wartośd gospodarczą tych funkcji i będą wspierad włączenie ich wartości do systemów rachunkowości i sprawozdawczości na poziomie unijnym i krajowym do roku 2020 (opracowanie metodyki wyceny wartości świadczeo ekosystemów nie zostało w Polsce jeszcze wykonane!) Przewidywane środki na wspieranie różnorodności biologicznej: w ramach dywersyfikacji i zwiększania różnych źródeł finansowania: publiczne i prywatne dobra pochodzące z ekosystemów rolnych, leśnych i morskich powinny korzystad z systemów opłat za korzystanie z funkcji ekosystemu.

15 Działanie 7 (w ramach celu 2): Zapewnienie zerowej utraty różnorodności biologicznej netto i funkcji ekosystemu 7b) Komisja będzie prowadzid dalsze prace w celu zaproponowania do 2015 r. inicjatywy mającej na celu zapewnienie uniknięcia strat netto ekosystemów i ich funkcji (np. poprzez systemy odszkodowao lub kompensacji). Działanie 11 (w ramach celu 3) Zachęcanie właścicieli lasów do ochrony i wzmocnienia różnorodności biologicznej lasów 11b) Paostwa członkowskie i Komisja będą wspierad innowacyjne mechanizmy (np. opłaty za korzystanie z funkcji ekosystemu) w celu finansowania zachowania i odbudowy funkcji ekosystemu dostarczanych przez wielofunkcyjne lasy.

16 Komisja będzie kontynuowad prace, aby usunąd najważniejsze luki w badaniach, w tym w odniesieniu do tworzenia map i oceny funkcji ekosystemu w Europie. UE będzie nadal silnie zaangażowana w nową międzyrządową platformę naukowo-polityczną poświęconą różnorodności biologicznej i funkcjom ekosystemu (realizowane w postaci portalu i będzie aktywnie przyczyniad się do jej funkcjonowania, w szczególności w zakresie pracy nad ocenami regionalnymi.

17 Zadania dotyczące usług ekosystemowych i zielonej infrastruktury Paostwa członkowskie są zobowiązane, we współpracy z Komisją Europejską, do identyfikacji i oceny stanu ekosystemów i ich funkcji na terytorium swojego kraju, do oceny wartości gospodarczej tych funkcji, jak również do podjęcia działao wspierających włączenie wycenionych wartości do systemów rachunkowości i sprawozdawczości na poziomie unijnym i krajowym do roku Cel strategiczny E: Utrzymanie i odbudowa ekosystemów oraz ich usług E.I. Nadanie ekosystemom wartości społeczno-ekonomicznej E.II. Wdrożenie zielonej infrastruktury jako narzędzia pozwalającego na utrzymanie i wzmocnienie istniejących ekosystemów oraz ich usług E.III. Odbudowa zdegradowanych ekosystemów i ich usług

18 Cel strategiczny E: Utrzymanie i odbudowa ekosystemów oraz ich usług. Nr Zadanie Opis Instytucja odpowiedzialna Wskaźnik E.I.1. E.I.2. Identyfikacja i ocena stanu ekosystemów oraz ich funkcji na terytorium Polski Opracowanie metodyki wyceny wartości świadczeo ekosystemów E.I.3. Podjęcie prac nad sposobami włączenia wartości gospodarczej świadczeo ekosystemów do systemów rachunkowości i sprawozdawczości na poziomie krajowym w w w. a z r t z. g i g. e u Zebranie i zestawienie informacji na temat występowania ekosystemów, ich stanu zachowania jak również ich funkcji oraz wartości tych usług są niezbędne do realizacji kolejnego celu jakim jest skuteczne wdrażanie zielonej infrastruktury Ministerstwo Środowiska, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Finansów Ministerstwo Finansów Opracowanie krajowego katalogu ekosystemów i świadczeo ekosystemów, w zgodności ze standardami UE. Opracowanie krajowych zasad oceny wartości gospodarczej świadczeo ekosystemów w zgodności ze standardami UE Opracowanie krajowych zasad włączenia wartości gospodarczej świadczeo ekosystemów do krajowego systemu rachunkowości i sprawozdawczości, zgodnie ze standardami UE

19 Cel strategiczny E: Utrzymanie i odbudowa ekosystemów oraz ich usług E.III. Odbudowa zdegradowanych ekosystemów i ich usług Nr Zadanie Opis Instytucja odpowiedzialna Wskaźnik E.III.1 Identyfikacja priorytetów odtwarzania zdegradowanych ekosystemów Oszacowanie skali problemu degradacji ekosystemów w Polsce, identyfikacja ekosystemów zdegradowanych i narażonych na degradację oraz ustalenie priorytetów ich odtwarzania. Ministerstwo Środowiska, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Opracowanie priorytetów odtwarzania Zdegradowanych ekosystemów w kraju. E.III.2 Opracowanie i wdrożenie programów odtwarzania zdegradowanych ekosystemów oraz ich usług. w w w. a z r t z. g i g. e u Na podstawie identyfikacji ekosystemów zdegradowanych i narażonych na degradację oraz ustalonych priorytetów odtwarzania zostaną opracowane założenia programowe dla wybranych ekosystemów, stanowiące podstawę dalszych działao ukierunkowanych na odtworzenie zdegradowanych ekosystemów i ich usług. Opracowane założenia powinny stad się podstawą przyznawania finansowania projektów zorientowanych na odtwarzanie zdegradowanych ekosystemów. Ministerstwo Środowiska, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Procent odtworzenia zdegradowanych ekosystemów w kraju w wyniku realizacji programów odtwarzania Zdegradowanych ekosystemów oraz ich usług.

20 Podsumowanie Włączenie usług ekosystemowych w system podejmowania decyzji na szczeblu lokalnym i regionalnym łączy w sobie edukację interesariuszy z podejściem praktycznym. W ramach włączenia usług ekosystemowych w system podejmowania decyzji prowadzone są działania u podstaw mające na celu pozyskanie niezbędnej wiedzy i danych w tym również odnośnie wartości ekologicznych, ekonomicznych i społecznych aspektów zarządzania miastem. Wdrożenie koncepcji usług ekosystemowych w polityce lokalnej i regionalnej wpływa na poprawę zarządzania miastami w Polsce z uwzględnieniem zasad zrównoważonego gospodarowania miastami. Zaangażowanie interesariuszy i decydentów w koncepcję usług ekosystemowych umożliwia zastosowanie nowego podejścia do przyrody w miastach, które będzie obejmowało identyfikację, sposoby wyceny i zarządzania usługami ekosystemów miejskich, jak również partycypację mieszkaoców miast w podejmowaniu decyzji w tym obszarze.

21 Przykład: Wycena wartości Białowieskiego Parku Narodowego

22 Formalne zasady wyceny Formalne zasady wyceny wartości Parków Narodowych wg Ministerstwa Środowiska: Parki Narodowe obejmują obszary wyróżniające się szczególnymi wartościami, na których ochronie podlega całośd przyrody oraz swoiste cechy krajobrazu: przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów. Obszar parku narodowego jest udostępniany w celach naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę. Źródło: Strona internetowa Ministerstwa Środowiska

23 Lp. Park Narodowy w w w. a z r t z. g i g. e u Wartośd Parków Narodowych (wg formalnych zasad) Obszar Parku Narodowego ogółem w ha W tym w ha: własnośd Skarbu Paostwa Parku Narodowego innych jednostek własnośd prywatna i pozostała Grunty leśne Skarbu Paostwa w ha Zapasy drewna - własnośd Skarbu Paostwa w tys. m3 1. Babiogórski Białowieski Biebrzaoski Bieszczadzki Bory Tucholskie Drawieoski Gorczaoski Gór Stołowych Kampinoski Karkonoski Magurski Narwiaoski Ojcowski Pienioski Poleski Roztoczaoski Słowioski Świętokrzyski Tatrzaoski Ujście Warty Wielkopolski Wigierski Wolioski Źródło: Powierzchnia i zapas drewna w parkach narodowych na koniec 2012 r., Ministerstwo Środowiska

24 Białowieski Park Narodowy Powierzchnia: ha Zapas drewna: 4313 tyś m 3 Średnia cena drewna: 186,42 zł za /m 3 Wartośd: zł ponad 76 tyś. zł za hektar około 7,6 zł za m 2

25 Białowieski Park Narodowy Puszcza Białowieska, ostatnia pierwotna puszcza Europy, naturalna, ostoja wielu gatunków ginących roślin i zwierząt, odwiedzana przez naukowców, przyrodników i turystów z całego świata. Czy ten pod względem przyrodniczym jeden z najcenniejszych fragmentów naszego kraju wart jest tylko tyle, za ile można sprzedad wycięte w nim drzewa?

26

27 Czy ochrona Puszczy Białowieskiej jest sprzeczna z potrzebami rozwoju gospodarczego? Wartości użytkowe puszczy: Obecnie: tylko 16 % puszczy objęte ochroną jako park narodowy Roczny przychód z wyrębu (około tys. m 3 drewna): około 3,5-5 mln zł Liczba turystów odwiedzających puszczę: 110 tys. /rok Ekwiwalent pieniężny zadowolenia z odwiedzenia puszczy: około 100 zł/osobę/rok (oszacowanie funkcji popytu na rekreację w puszczy, badania ankietowe, metoda kosztów podróży, Kalinka 2003, Giergiczny 2009) Wartośd rekreacyjna puszczy: około 11 mln zł/rok Wniosek: jeśliby objąd ochroną cały obszar puszczy, wzrost wartości rekreacyjnej mógłby przewyższyd utracone przychody z tytułu wyrębu

28 Wartości użytkowe puszczy - możliwośd rekreacji: badania ankietowe (Czajkowski 2009) Pytania o preferencje względem następujących atrybutów: 1. poprawa procesów ekologicznych poprzez zwiększenie zakresu ochrony biernej warianty: 16 % (status quo) brak poprawy 30 % - częściowa poprawa 60 % - znaczna poprawa 2. ochrona rzadkich gatunków fauny i flory warianty: spadek liczebności grożący całkowitym wyginięciem działania dla utrzymania istniejących populacji i poprawy ich jakości 3. komponenty ekosystemów (martwe drewno, naturalne strumienie, oczka wodne, polany śródleśne) warianty: status quo brak niektórych komponentów i pogarszanie stanu istniejących niewielka poprawa - regeneracja komponentów na 10 % powierzchni puszczy częściowa poprawa na 30 % znaczna poprawa na 60 % w w w. a z r t z. g i g. e u Czy ochrona Puszczy Białowieskiej jest sprzeczna z potrzebami rozwoju gospodarczego?

29 Czy ochrona Puszczy Białowieskiej jest sprzeczna z potrzebami rozwoju gospodarczego? Wartości użytkowe puszczy możliwości rekreacji: badania ankietowe (Czajkowski 2009) 4. pytanie o gotowośd do płacenia podwyższonego podatku, jaki byłby płacony przez wszystkich mieszkaoców Polski przez najbliższe 10 lat warianty: różne kombinacje wariantów dla atrybutów 1, 2, 3 prośba o wskazanie najlepszego wraz z zapytaniem o gotowośd do płacenia Średnia gotowośd do zapłaty w przeliczeniu na gospodarstwo domowe: poprawa procesów ekologicznych: 15 zł za częściową poprawę 20 zł za znaczną poprawę ochrona rzadkich gatunków: 11 zł komponenty ekosystemów: 14 zł za niewielką poprawę 15 zł za częściową poprawę 20 zł za znaczną poprawę

30 Czy ochrona Puszczy Białowieskiej jest sprzeczna z potrzebami rozwoju gospodarczego? Wartości użytkowe puszczy możliwości rekreacji: badania ankietowe (Czajkowski 2009) Łączny ekwiwalent zwiększonej ochrony Puszczy Białowieskiej: 70 zł / gospodarstwo domowe / rok Liczba gospodarstw domowych w Polsce: 12 mln Łączna wartośd użytkowa z tytułu możliwości rekreacji: 840 mln zł / rok Wniosek: Społeczeostwo Polski skorzystałoby na zmianie użytkowania Puszczy Białowieskiej - z obecnej mieszanki ochrony i wykorzystania gospodarczego na zwiększoną ochronę i zachowanie puszczy w niepogorszonym stanie.

31 Materiały polecane do analiz Strona internetowa projektu Usługi ekosystemów dla zrównoważonego rozwoju miast Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej Ekonomia ekosystemów i bioróżnorodności - raport wstępny eb_report_pl.pdf Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, red. J. Kronenberg, T. Bergier

32 Dziękuję za uwagę Zapraszamy na stronę projektu Patronat honorowy: Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Główny Instytut Górnictwa