Załącznik do Uchwały nr 666 /258/13 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 13 czerwca 2013 r.

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały nr 666 /258/13 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 13 czerwca 2013 r. Sprawozdanie roczne za 2012 rok z wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata (Annual Implementation Report)

2 SPIS TREŚCI (LIST OF CONTENTS) Wykaz użytych skrótów (Glossary) Informacje wstępne (Identification) Przegląd realizacji programu operacyjnego Realizacja i analiza postępów (Achievement and analysis of the progress) Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego (Information on the physical progress of the Operational Programme) Informacje finansowe (Financial information) Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji (Information about the breakdown of use of the Funds) Pomoc w podziale na grupy docelowe (Assistance by target groups) Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana (Assistance repaid or re-used) Analiza jakościowa (Qualitative analysis) Informacja na temat zgodności z przepisami wspólnotowymi (Information about compliance with Community law) Zasada równości szans (principle of equal opportunities) Zasada partnerstwa (principle of partnership) Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego (w stosownych wypadkach) Changes in the context of the operational programme implementation (if relevant) Zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006 (w stosownych wypadkach) Substantial modification under Article 57 of Regulation (EC) No 1083/2006 (if relevant) Komplementarność pomocy z innymi instrumentami wsparcia (Complementarity with other instruments) Wpływ działalności KM/PKM, instytucji i grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny Cross- financing Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych Przykłady projektów komplementarnych Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach Polityki Spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej Monitorowanie i ocena (Monitoring and evaluation) Realizacja w podziale na Priorytety, postęp wdrażania Programu wg Priorytetów/Osi (Implemantation by priority) Oś Priorytetowa 1 (OP1) Rozwój i innowacje w MŚP (Priority Axis 1- SME development and innovation) Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Oś Priorytetowa 2 (OP2) Społeczeństwo wiedzy (Priority Axis 2 Knowledge society) Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress)

3 3.2.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Oś Priorytetowa 3 (OP3) Funkcje miejskie i metropolitalne (Priority Axis 3 Urban and metropolitan function) Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Oś Priorytetowa 4 (OP4) Regionalny system transportowy (Priority Axis 4 Regional transport system) Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Oś Priorytetowa 5 (OP5) Środowisko i energetyka przyjazna środowisku (Priority Axis 5 The environment and environment friendly energy) Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Oś Priorytetowa 6 (OP6) Turystyka i dziedzictwo kulturowe (Priority Axis 6 Tourism and cultural heritage) Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Oś Priorytetowa 7 (OP7) Ochrona zdrowia i system ratownictwa (Priority Axis 7 Heath protection and emergency system) Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Oś Priorytetowa 8 (OP8) Lokalna infrastruktura podstawowa (Priority Axis 8 Local Basic infrastructure) Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Oś Priorytetowa 9 (OP9) Lokalna infrastruktura społeczna i inicjatywy obywatelskie (Priority Axis 9 Local social infrustructure and civil initiatives) Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Oś Priorytetowa 10 (OP10) Pomoc techniczna (Priority Axis 10 Technical assistance)

4 Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Programy EFS spójność i koncentracja wsparcia (ESF programmes: Coherence and Concentration) Programy EFRR/FS Duże projekty (ERDF/CF programmes: major projects if applicable) Pomoc techniczna (Technical assistance) Promocja i informacja (Information and publicity) Załączniki (annexes):

5 Wykaz użytych skrótów (Glossary) ARP SA BGK BOŚ DEFS DPR DPROW DRRiP EBI EFRR EFS FPJ FROM IC IOB IK NSRO IK RPO IP POKL IPII IPOC IW IZ RPO WP IZ RPO WP JEREMIE JESSICA JST KE KK NSRO KM RPO WP KRW Agencja Rozwoju Pomorza SA Bank Gospodarstwa Krajowego Bank Ochrony Środowiska Departament Europejskiego Funduszu Społecznego UMWP Departament Programów Regionalnych UMWP Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich UMWP Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego UMWP Europejski Bank Inwestycyjny Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Społeczny Fundusz Powierniczy JESSICA Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich Instytucja Certyfikująca Instytucje Otoczenia Biznesu Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia Instytucja Koordynująca RPO Instytucja Pośrednicząca dla komponentu regionalnego POKL w województwie pomorskim Instytucja Pośrednicząca II stopnia do wdrażania OP1 (bez Działania 1.3) Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata Instytucja Pośrednicząca w Certyfikacji Instrukcja Wykonawcza Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym dla Województwa Pomorskiego na lata Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym dla Województwa Pomorskiego na lata Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises (Wspólne europejskie zasoby dla MŚP) Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas (Wspólne Europejskie Wsparcie na Rzecz Trwałych Inwestycji w Obszarach Miejskich) Jednostka samorządu terytorialnego Komisja Europejska Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata Krajowa Rezerwa Wykonania KSI (SIMIK 07-13) Krajowy System Informatyczny (SIMIK 07-13) MFP Menadżer Funduszu Powierniczego 5

6 MRR MŚP NGO Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Mikro/małe/średnie przedsiębiorstwa Organizacje pozarządowe NSRO Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia OOŚ OP Ocena oddziaływania na środowisko Oś Priorytetowa OSZIK Opis systemu zarządzania i kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata PKD Polska Klasyfikacja Działalności POIG Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka POIŚ Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko POKL Program Operacyjny Kapitał Ludzki Po Ryby Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich PPP Partnerstwo Publiczno Prywatne PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich PSME PZP Pomorski System Monitoringu i Ewaluacji Prawo Zamówień Publicznych RPO WP/ Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego Program na lata RPO Regionalny Program Operacyjny dla województwa pomorskiego na lata SRWP 2020 Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 SUERMB SWP UMWP URPO WP ZPT ZWP Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego Samorząd Województwa Pomorskiego Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata Zintegrowane Porozumienia Terytorialne Zarząd Województwa Pomorskiego 6

7 1. Informacje wstępne (Identification) Cel: Konwergencja Kwalifikowany obszar: Pomorskie PROGRAM OPERACYJNY SPRAWOZDANIE ROCZNE Z WDRAŻANIA PROGRAMU Okres programowania: Numer programu (CCI): CCI 2007PL161PO015 Nazwa programu: Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata Rok sprawozdawczy: 2012 Data zaakceptowania sprawozdania przez Komitet Monitorujący: Uchwała Nr / /13 z dnia 2013 r. 2. Przegląd realizacji programu operacyjnego 2.1 Realizacja i analiza postępów (Achievement and analysis of the progress) Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego (Information on the physical progress of the Operational Programme) Zgodnie z Instrukcją do sprawozdania rocznego informacja zawarta została w Tabeli 1 Postęp fizyczny programu operacyjnego (Załącznik I do Sprawozdania) i Tabeli 4 Postęp fizyczny wg priorytetów (Załącznik IV do Sprawozdania). Dane dotyczące wskaźników kontekstowych ujęte zostały w Tabeli 5 która stanowi Załącznik V do Sprawozdania, natomiast dane dotyczące wskaźników kluczowych (core indicators) w Tabeli 8 (Załącznik VIII do Sprawozdania) Informacje finansowe (Financial information) Postęp finansowy został przedstawiony w Tabeli 2 Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w EUR) w danym roku oraz narastająco, która stanowi Załącznik II do niniejszego Sprawozdania. Poniżej zawarto główne informacje wynikające z Tabeli 2 jak również dodatkowe dane obrazujące postęp finansowy Programu. W okresie sprawozdawczym IZ RPO WP zatwierdziła wniosków o płatność o łącznej wartości ,07 EUR, z czego zatwierdzona wartość dofinansowania z EFRR wyniosła ,16 EUR, co stanowi 16,67% w stosunku do wartości alokacji przeznaczonej na Program. Od początku realizacji zatwierdzono wniosków o płatność o łącznej wartości ,66 EUR, z czego wartość dofinansowania z EFRR wyniosła ,60 EUR, co stanowi 64,15% w stosunku do wartości alokacji Programu. 7

8 Wykorzystanie środków UE w ramach RPO WP od uruchomienia programu 35,85% 64,15% Alokacja dla RPO WP Wydatki zatwierdzone we wnioskach o płatność IZ RPO WP w 2012 r. przekazała 12 poświadczeń i deklaracji wydatków oraz wnioski o płatność do IPOC. Jedenaście z nich zostało zatwierdzonych przez IPOC. Kwota poświadczonych wydatków kwalifikowalnych wyniosła ,36 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR wyniosło ,85 EUR. Wydatki kwalifikowane wykazane w poświadczeniach i deklaracjach skierowanych w 2012 roku przez IC do KE wyniosły ,40 EUR, natomiast od uruchomienia Programu ,31 EUR. W latach KE przekazała na konto budżetu państwa tytułem płatności zaliczkowych 9% wkładu funduszy strukturalnych w ramach RPO WP, tj EUR. Od początku realizacji Programu otrzymano od Komisji Europejskiej ,31 EUR w formie płatności okresowych Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji (Information about the breakdown of use of the Funds) Zgodnie z Instrukcją do sprawozdania rocznego, podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii interwencji został przedstawiony w Tabeli 3 Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii, która stanowi Załącznik III do niniejszego Sprawozdania Pomoc w podziale na grupy docelowe (Assistance by target groups) Szczegółowe informacje na temat podziału środków ze względu na grupy docelowe, sektory lub obszary zostały zamieszczone w punkcie Analiza jakościowa niniejszego Sprawozdania Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana (Assistance repaid or reused) W okresie sprawozdawczym nie wystąpiło niezachowanie przez beneficjentów przepisów dotyczących trwałości operacji. 8

9 Kwoty zakwalifikowane jako kwoty wycofane po anulowaniu w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami podlegającymi i niepodlegającymi raportowaniu do KE zostają zwracane do ogólnej puli Programu Analiza jakościowa (Qualitative analysis) System realizacji Programu Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata W okresie sprawozdawczym dokument nie był aktualizowany, ostatnia zmiana miała miejsce w poprzednim okresie, gdzie w dniu 28 listopada 2011 r. KE zatwierdziła zaproponowane przez ZWP zmiany Programu. Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego dla Pomorskiego na lata Województwa W okresie sprawozdawczym dokument aktualizowany był siedmiokrotnie w dniach: 9 lutego, 5 kwietnia, 2 sierpnia, 30 sierpnia, 25 września, 30 października oraz 29 listopada 2012 r. Główne zmiany dotyczyły: dostosowania kryteriów wyboru projektów w ramach RPO WP do zmian zatwierdzonych przez KM RPO WP uchwałą nr 37/XVIII/12 z dnia 11 stycznia 2012 r.; aktualizacji Tabeli wskaźników produktu i rezultatu na poziomie Działania, aktualizacji Tabeli wskaźników produktu i rezultatu na poziomie Działania OP1 RPO WP; realokacji środków w ramach OP1 Rozwój i innowacje w MŚP, OP2 Społeczeństwo wiedzy, OP4 Regionalny system transportowy, OP5 Środowisko i energetyka przyjazna środowisku, OP6 Turystyka i dziedzictwo kulturowe, OP7 Ochrona zdrowia i system ratownictwa oraz OP9 Lokalna infrastruktura społeczna i inicjatywy obywatelskie ; zmiany podstawy prawnej dotyczącej udzielania pomocy publicznej w ramach Działania 3.3 Infrastruktura rozwoju miast wsparcie pozadotacyjne RPO WP w związku z decyzją Ministra Rozwoju Regionalnego o odstąpieniu od wydania rozporządzenia w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację przez fundusze rozwoju obszarów miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych; poszerzenia katalogu potencjalnych odbiorców ostatecznych oraz typów projektów podlegających dofinansowaniu w ramach Działania 3.3 Infrastruktura rozwoju miast wsparcie pozadotacyjne RPO WP oraz doprecyzowania katalogu typów projektów podlegających dofinansowaniu w ramach Działania 4.1. Rozwój regionalnej infrastruktury drogowej; Opis Systemu Zarządzania i Kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata W okresie sprawozdawczym dokument został zaktualizowany dwukrotnie, w dniach 8 marca oraz 13 grudnia 2012 r., co wynikało przede wszystkim ze zmian przepisów prawa i wytycznych wydanych przez MRR, Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa oraz zmian wprowadzonych do Rocznego planu kontroli realizowanego w ramach RPO WP na rok Zmodyfikowano rozdziały opisujące zadania IC w oparciu o zmiany Regulaminu wewnętrznego Departamentu Instytucji Certyfikującej w MRR. Uwzględniono również zgłoszone do poprzedniej wersji OSZIK uwagi IPOC oraz zalecenia pokontrolne powstałe w wyniku czynności kontrolnych i audytowych przeprowadzonych w IZ RPO WP oraz zmiany struktury organizacyjnej w IPII. Ponadto, zaktualizowano załączniki do dokumentu oraz naniesiono zmiany redakcyjne. 9

10 Instrukcja Wykonawcza Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym dla Województwa Pomorskiego na lata W okresie sprawozdawczym dokument był aktualizowany trzykrotnie w dniach: 7 marca, 28 września oraz 14 grudnia 2012 r. Najważniejsze zmiany związane były z: zmianą przepisów prawa i wytycznych wydanych przez Ministra Rozwoju Regionalnego oraz zmiany Rozporządzenia Ministra Finansów z dn. 28 grudnia 2011r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa, uwagami zgłoszonymi przez IPOC do wcześniejszej wersji dokumentu, zaleceniami sformułowanymi w wyniku czynności kontrolnych i audytowych przeprowadzonych w IZ RPO WP, zmianami struktury organizacyjnej, podziału zadań i kompetencji w IZ RPO WP (w tym w DPROW w zakresie realizacji RPO WP Działanie 9.3), uwzględnieniem zmian wprowadzonych do Rocznego planu kontroli, a w szczególności zapisów dotyczących kontroli trwałości projektów oraz modyfikacji procesu dotyczącego kontroli projektów na zakończenie w miejscu ich realizacji. Instrukcja Wykonawcza Instytucji Pośredniczącej II stopnia dla Osi Priorytetowej 1 Rozwój i Innowacje w MŚP Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata (bez Działania 1.3) W okresie sprawozdawczym dokument został zaktualizowany dwukrotnie, w dniu 1 marca i 21 grudnia 2012 r. Główne zmiany dotyczyły m. in.: dostosowania procedur do obowiązujących przepisów prawa oraz wytycznych, w tym sposobu zwracania środków przez beneficjentów zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dn r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa, modyfikacji wynikających ze zmiany struktury organizacyjnej IPII, wdrożenia zaleceń pokontrolnych sformułowanych przez Instytucję Audytową oraz IPOC w trakcie audytu i kontroli w IPII, m.in. konieczności opracowania procedur dotyczących sposobu przeprowadzania kontroli realizacji projektów w ramach Działania 1.4 RPO WP oraz uzupełnienia i uszczegółowienia poszczególnych podprocesów oraz formularzy załączonych do dokumentu, dodania do Instrukcji Wykonawczej IPII podprocesu szczegółowo opisującego procedury przeprowadzania kontroli trwałości projektów, aktualizacji poszczególnych podprocesów, celem usprawnienia wykonywania poszczególnych czynności. Przewodnik Beneficjenta RPO WP dla OP2-9 i Działania 1.3 W okresie sprawozdawczym dokument dotyczący wdrażania OP2 - OP9 RPO WP zmieniany był dwukrotnie w dniach: 9 lutego i 30 października 2012 r. Główne zmiany dotyczyły przede wszystkim: aktualizacji zapisów Przewodnika dot. doprecyzowania zasad przygotowywania projektów polegających na opracowaniu dokumentacji projektowej w ramach konkursów 4.1_4 i 4.2_2., dostosowania treści Przewodnika w zakresie sposobu zwrotu środków przez beneficjentów RPO WP, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa, 10

11 włączenia zapisów regulujących przeprowadzanie przez IZ RPO WP kontroli trwałości projektów oraz wizyty monitorujące działania realizowane w ramach instrumentu elastyczności, doprecyzowania zasad dotyczących udzielania zaliczek dla projektów realizowanych w ramach Poddziałania oraz sposobu wypełniania wniosku beneficjenta o płatność w zakresie zamówień publicznych, aktualizacji numeru rachunku bankowego, na który należy dokonywać zwrotu środków. W okresie sprawozdawczym nie dokonano zmiany Przewodnika Beneficjenta RPO WP dla Działania 1.3. Przewodniki Beneficjenta dla Działań wdrażanych przez IPII W okresie sprawozdawczym nie dokonano żadnej aktualizacji niniejszego dokumentu. Kryteria wyboru projektów w ramach RPO WP na lata W dniu 20 grudnia 2011 r. ZWP przyjął projekt zmiany Kryteriów wyboru projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata , natomiast KM RPO WP, uchwałą nr 37/XVIII/12 z dnia 11 stycznia 2012 roku przyjął zmiany, polegające na wyłączeniu konieczności dokonania oceny wykonalności: typu projektów nr 3 w Działaniu 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury drogowej, typu projektów nr 5 w Działaniu 4.2 Rozwój regionalnej infrastruktury kolejowej, wymienionych odpowiednio w pkt 14 URPO WP, z uwagi na specyfikę ww. typów projektów, polegających na przeprowadzeniu prac przygotowawczych i opracowaniu dokumentacji niezbędnej do realizacji projektów o podobnym charakterze w kolejnej perspektywie finansowej. Jednocześnie w związku z decyzją odnośnie wdrażania Działania 3.3 Infrastruktura rozwoju miast wsparcie pozadotacyjne przez EBI, dokonano zmian porządkujących zapisy, poprzez wyłączenie przedmiotowego Działania z konieczności stosowania kryteriów wyboru projektów. Rozporządzenia dotyczące pomocy publicznej IZ RPO WP nie była zaangażowana bezpośrednio w proces legislacyjny Programów pomocowych opracowywanych na potrzeby wdrażania Programów operacyjnych. W okresie sprawozdawczym nie weszło w życie żadne rozporządzenie dotyczące pomocy publicznej, które byłoby istotne z punktu widzenia wdrażania RPO WP. System instytucjonalny Łączny stan zatrudnienia osób zaangażowanych w ramach RPO WP wynosił na koniec okresu sprawozdawczego 216 miejsc pracy i stanowił 90% wartości docelowej. Stan zatrudnienia w komórkach UMWP realizujących bezpośrednio zadania IZ RPO WP wynosił 148 miejsc pracy na 151 planowanych docelowo (98% planu), w tym: Departament Programów Regionalnych 98/101 (97%), Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich 13/13 (100%), Departament Finansów 10/10 (100%), Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego 27/27 (100%), 11

12 Obecny poziom zatrudnienia pozwala na pełną i właściwą realizację aktualnych obowiązków IZ RPO WP (programowanie, obsługa systemu zarządzania i kontroli, obsługa beneficjentów i konkursów, kontraktowanie, monitoring, płatności, kontrole, ewaluacja). Obsadzone w tym zakresie są wszystkie najważniejsze stanowiska kluczowe, tj. dyrektorów i zastępców dyrektorów departamentów, kierowników referatów czy koordynatorów zespołów. Prawidłowa realizacja obowiązków wynika również z doświadczenia dużej części personelu w zakresie wdrażania funduszy strukturalnych. Dodatkowo UMWP rozpoczął działania związane z przygotowaniem do realizacji RPO WP w kolejnej perspektywie finansowej. UMWP posiada także odpowiednie zasoby lokalowe i sprzętowe (meble i sprzęt komputerowy) do pełnienia funkcji IZ RPO WP. W realizacji RPO WP uczestniczą pośrednio także inne departamenty UMWP (radcy prawni, administracja i zamówienia publiczne, informatycy, kadry, płace). Stan zatrudnienia w komórkach ARP SA, pełniącej funkcję IPII dla OP1 RPO WP (bez Działania 1.3) wynosił 68 miejsc pracy na 90 planowanych docelowo (76% planu jako etaty planowane docelowe ujęta została przeciętna roczna liczba stanowisk, przyjęta do kalkulacji wysokości wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji IPII przez ARP SA), w tym: Dyrektor i komórki podległe 12/15 (80%), Pion Kontraktowania 10/21 (48%), Pion Wdrażania 46/54 (85%). Obecny poziom zatrudnienia pozwala na realizację aktualnych obowiązków IPII (obsługa systemu zarządzania i kontroli, obsługa beneficjentów i konkursów, podpisywanie umów). Wolne stanowiska znajdujące się w pionie wdrażania (weryfikacja wniosków o płatność, kontrole) będą uzupełniane w miarę coraz większego obłożenia pracą tych komórek, związanym z cyklem życia projektów. Obsadzone w IPII są wszystkie najważniejsze stanowiska kluczowe, w tym dyrektora i zastępców dyrektorów oraz kierowników sekcji. ARP SA posiada także odpowiednie zasoby lokalowe i sprzętowe (meble i sprzęt komputerowy) do pełnienia funkcji IPII. IZ RPO WP dokłada wszelkich starań, aby rozbudowywać i czynić skutecznym system motywacji pracowników. Elementami tego systemu są: zmiany stanowisk (awanse) oraz zmiany stawek wynagrodzenia (szczególnie przy przedłużaniu umów o pracę), okresowe dodatki służbowe z tytułu zwiększenia zakresu obowiązków, nagrody roczne nawet do 100% wynagrodzenia miesięcznego, nagrody za realizację kompleksowego zadania (np. zakończenie konkursów), możliwość uczestnictwa w szkoleniach i kursach doskonalących, możliwość dofinansowania studiów magisterskich, licencjackich oraz podyplomowych potrzebnych w ramach wykonywanych obowiązków, a także kursów nauki języka obcego, uczestnictwo w wizytach studyjnych oraz Open days w Komisji Europejskiej Postęp finansowy i rzeczowy W Sprawozdaniu, zgodnie z zaleceniami MRR, do przeliczania danych finansowych zastosowany został kurs Europejskiego Banku Centralnego z dnia r. wynoszący 1 EUR = 4,0968 PLN. Zgodnie z podanym kursem poziom kontraktacji Programu wyniósł 93,25%. W okresie sprawozdawczym pozytywnie ocenę formalną przeszło 186 projektów na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,97 EUR, co stanowi 5,53% alokacji przeznaczonej na Program. ZWP wybrał do dofinansowania 154 projekty na kwotę 12

13 dofinansowania z EFRR w wysokości ,34 EUR, co stanowi 6,77% alokacji przeznaczonej na Program oraz podpisał 134 umowy/decyzje na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,24 EUR, co stanowi 5,59% alokacji przeznaczonej na Program. W 2012 roku w ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,16 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła 11 poświadczeń i deklaracji wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,85 EUR. Od uruchomienia Programu pozytywnie ocenę formalną przeszły projekty na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,27 EUR, co stanowi 161,25% alokacji przeznaczonej na Program. ZWP wybrał do dofinansowania projektów na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,25 EUR, co stanowi 116,57% alokacji przeznaczonej na Program oraz podpisał umów/decyzji na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,80 EUR, co stanowi 93,25% alokacji przeznaczonej na Program. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,60 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła 39 poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,71 EUR. Stan wdrażania RPO WP Wnioski po ocenie formalnej Wnioski wybrane Podpisane umowy/decyzje Wnioski o płatność zatwierdzone 2012 od uruchomienia programu 13

14 Wykorzystanie środków EFRR w ramach RPO WP w EUR % 117% ,53% Wnioski po ocenie formalnej ,77% Wnioski wybrane ,59% 93% Podpisane umowy/decyzje 64% % 16,67% 17,30% Wnioski o płatnośc zatwierdzone Poświadczenia i deklaracje zatwierdzone przez IC 2012 od uruchomienia programu Wykorzystanie środków EFRR od uruchomienia programu jako % alokacji przeznaczonej na OP 200% 193% 180% 160% 140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% 120% 96% 69% 123% 95% 44% 86% 76% 61% 120% 88% 55% 137% 99% 67% 122% 98% 74% 120% 104% 61% 127% 101% 81% 101% 98% 81% 76% 50% 0% OP1 OP2 OP3 OP4 OP5 OP6 OP7 OP8 OP9 OP10 Wnioski wybrane Podpisane umowy/decyzje Wnioski o płatność zatwierdzone 14

15 W okresie sprawozdawczym ogłoszonych zostało 5 naborów wniosków na łączną wartość alokacji wynoszącą EUR w ramach: OP1 Rozwój i innowacje w MŚP 2 konkursy, OP4 Regionalny system transportowy 3 konkursy, z czego jeden nabór zakończony został w 2013 roku. Od uruchomienia Programu ogłoszonych zostało 88 naborów wniosków na łączną wartość alokacji w wysokości EUR 1, co stanowi 86,28% ogólnej puli środków EFRR przeznaczonych na realizację Programu. Średni poziom zakontraktowanych środków dla RPO WP wynosi 93,25%. Najwyższy stopień wykorzystania dostępnej alokacji występuje w OP7, OP8 oraz OP9 i przekracza 100%. Ponadto, bardzo wysokimi wskaźnikami wykorzystania alokacji charakteryzują się OP1, OP2, OP5 oraz OP6. Najniższy stopień wykorzystania dostępnej alokacji wykazuje OP3 wynosi on 86%, czyli poniżej średniej dla Programu. W 2013 r. zaplanowano przeprowadzenie naboru wniosków w ramach Działania 3.1 Rozwój i integracja systemów transportu zbiorowego, zwiększy poziom wykorzystania alokacji. Nieznacznie poniżej średniej przedstawia się również kontraktacja w OP4, która wynosi 88,11%. Wynik ten nie stanowi jednakże powodu do obaw, gdyż w tym momencie oczekujemy na rozstrzygnięcie konkursu ogłoszonego w ramach Działania 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury drogowej. Ocenę formalną przeszło 20 wniosków na łączną kwotę dofinansowania EFRR ,01 EUR ( ,98 PLN). Kontraktacja środków w ramach Działania 4.1 zwiększy poziom wykorzystania alokacji. Ponadto IZ RPO WP mając na uwadze optymalne wykorzystanie dostępnych dla poszczególnych osi alokacji przewiduje dokonywanie wyboru do dofinansowania projektów znajdujących się na listach rezerwowych. Od uruchomienia Programu zawarto umowy/decyzje na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,80 EUR. Poniżej przedstawiono rozkład projektów w podziale na liczbę oraz wartość według określonych kategorii. Podział według sektora gospodarki: Wśród 853 umów o dofinansowanie podpisanych w ramach OP1 Rozwój i innowacje w MŚP 832 realizowane były przez beneficjentów, którym przypisano właściwy dla specyfiki projektu numer z klasyfikacji PKD Poniżej przedstawiono rozkład projektów w podziale na podstawowe sektory gospodarki. Rodzaj działalności gospodarczej (wg klasyfikacji PKD) Liczba umów Wartość dofinansowania z EFRR (EUR) Udział w liczbie umów (%) Udział w wartości dofinansowania z EFRR (%) Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (PKD 01-03) ,64 0,36% 0,08% Górnictwo i wydobywanie (PKD 05-09) ,10 0,12% 0,20% Przetwórstwo przemysłowe (PKD 10-33) ,41 36,06% 31,98% 1 Na podstawie indykatywnych Harmonogramów ogłaszania konkursów w latach

16 Działalność związana z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz wodę oraz gospodarowanie ściekami i odpadami (PKD 35-39) ,74 7,09% 1,90% Budownictwo (PKD 41-43) ,56 3,85% 2,83% Usługi (PKD 45-99) ,34 52,52% 63,01% Razem ,79 100,00% 100,00% Biorąc pod uwagę zróżnicowanie branżowe beneficjentów OP1 w oparciu o klasyfikację PKD, pod względem liczby oraz wartości dofinansowania realizowanych projektów dominują przedsiębiorstwa z sektora usług (52,52% liczby umów oraz 63,01% wartości dofinansowania z EFRR). Warto zaznaczyć, iż wśród przedsiębiorstw usługowych znaczną część stanowią podmioty prowadzące działalność w zakresie usług opartych na wiedzy (49,43% wszystkich projektów usługowych i 68,91% łącznej wartości dofinansowania), w szczególności w działalności profesjonalnej i technicznej. Udział przedsiębiorstw świadczących usługi wysokiej technologii stanowi zaledwie 7,78% wszystkich projektów usługowych (8,57% ich łącznej wartości dofinansowania z EFRR). Niski udział sektora usług wysokiej technologii spowodowany jest faktem, iż beneficjentami działań obejmujących rozwiązania innowacyjne są jednostki samorządu terytorialnego oraz uczelnie (podmioty niesklasyfikowane w powyższym podziale). Powyższy podział sektorowy jest zgodny z założeniami Programu, którego jednym z celów szczegółowych jest rozwój branż opartych na wiedzy (innowacyjnych). W drugiej, co do wielkości, grupie przedsiębiorstw przemysłowych udział przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie przemysłu wysokiej techniki wynosi (8,33% wszystkich projektów przemysłowych, zaledwie 8,50% ich łącznej wartości). Przeważającą grupę beneficjentów z sektora przemysłowego stanowią podmioty prowadzące działalność w zakresie przemysłu średnio-niskiej i niskiej techniki, ze szczególnym udziałem przemysłu metalurgicznego i metalowego, drzewnopapierniczego oraz produkcji maszyn, urządzeń, pojazdów, sprzętu transportowego i urządzeń elektrycznych. Pozostali beneficjenci OP1, niesklasyfikowani wg PKD 2007, realizowali projekty w działach gospodarki takich jak: pośrednictwo finansowe (BGK), obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej (Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.), administracja publiczna (JST) oraz edukacja (Politechnika Gdańska, Instytut Budownictwa Wodnego PAN). Poniższa tabela ukazuje podział wszystkich dotychczas podpisanych umów o dofinansowanie w ramach RPO WP, którym nie został przypisany numer odpowiadający klasyfikacji PKD 2007, ze względu na brak powyższej informacji we wniosku o dofinansowanie. Dla tych projektów dokonano podziału w oparciu o zadeklarowany przez beneficjentów Kod klasyfikacji wg kryterium rodzaju działalności gospodarczej. 16

17 Dział gospodarki Liczba umów Wartość dofinansowania z EFRR (EUR) Udział w liczbie umów (%) Udział w wartości dofinansowania z EFRR (%) Nie dotyczy ,12 0,71% 6,62% Nieokreślony przemysł wytwórczy ,49 0,14% 0,02% Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła ,44 1,27% 0,47% Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody ,85 0,14% 0,12% Transport ,14 0,99% 9,61% Pośrednictwo finansowe ,25 0,14% 6,75% Obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej ,77 0,28% 0,82% Administracja publiczna ,59 63,51% 57,56% Edukacja ,53 3,96% 4,08% Działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego ,05 5,94% 5,60% Opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne ,28 0,57% 0,06% Działalność związana ze środowiskiem naturalnym ,76 1,56% 1,72% Poczta i telekomunikacja ,40 0,28% 1,18% Inne niewyszczególnione usługi ,35 20,51% 5,39% Razem ,00 100,00% 100,00% Analiza podpisanych w ramach Programu umów o dofinansowanie pod względem działu gospodarki wskazuje, iż największy strumień środków EFRR został skierowany na administrację publiczną (63,51%). Wynika to z faktu, iż projekty (w tym projekty drogowe o jednostkowej wartości dofinansowania z EFRR powyżej 5 mln EUR) realizowane są głównie przez JST. Najniższym udziałem w wartości podpisanych umów charakteryzują się działy: nieokreślony przemysł wytwórczy oraz opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne. Podział według rodzajów beneficjentów: Wartość dofinansowania z EFRR w ramach podpisanych umów/decyzji, w podziale na rodzaj beneficjenta, wskazuje jako głównych biorców środków UE JST (60,87%) realizujące projekty infrastrukturalne ze wszystkich obszarów wsparcia w ramach Programu. Największy udział JST w wartości podpisanych umów o dofinansowanie widoczny jest w OP przeznaczonych na inicjatywy lokalne, a mianowicie OP8 oraz OP9, w których to JST 17

18 stanowią 91,81% ogółu beneficjentów. Kolejną grupę stanowią przedsiębiorstwa (31,40%), silnie zaznaczające swój udział w OP1, w której stanowią 97,19% ogółu beneficjentów. Następną grupą są uczelnie (4,67%), kościoły (1,11%), NGO (1,10%) oraz jednostki administracji rządowej (0,85%), Biorąc pod uwagę liczbę podpisanych umów/decyzji o dofinansowanie najliczniejszą grupę stanowią przedsiębiorstwa z 851 umowami oraz JST z 599 umowami/decyzjami. Pozostałe miejsca zajmują uczelnie z 34 umowami, NGO z 30 umowami, kościoły z 17 umowami oraz jednostki administracji rządowej z 8 umowami. Wartość EFRR podpisanych umów/decyzji w ramach RPO WP wg rodzaju beneficjenta w EUR jst przedsiębiorstwa ngo uczelnie jedn. adm. rządowej kościoły Podział przestrzenny: Analiza przestrzennego rozmieszczenia interwencji RPO WP wskazuje, iż największy strumień środków UE w wysokości 259,2 mln EUR trafił do Trójmiasta. Wśród 440 projektów realizowane są istotne dla trójmiejskiej gospodarki przedsięwzięcia z zakresu innowacyjności (Gdański Inkubator Przedsiębiorczości, Sopockie Centrum Wiedzy i Innowacji), usług społeczeństwa informacyjnego (Pomorska Biblioteka Cyfrowa) i transportu (Rozbudowa układu komunikacyjnego Trójmiasta wraz z układem komunikacyjnym Wielofunkcyjnej Hali Sportowo-Widowiskowej). Najwięcej projektów realizowanych jest na terenie miasta Gdańska -279 projektów (ok. 136,2 mln EUR). Drugim, pod względem ilości realizowanych projektów jest miasto Gdynia na terenie którego realizowane jest 112 projektów (ok. 86,6 mln EUR). Znaczna pula środków trafiła również do powiatu wejherowskiego (ok. 61,3 mln EUR), na terenie którego realizowanych jest 109 projektów w ramach RPO WP. Pod względem aktywności beneficjentów mierzonej liczbą projektów, które otrzymały dofinansowanie w ramach RPO WP, pozytywnie wyróżnia się powiat kartuski (155 projektów) i gdański (127 projektów). Najmniej projektów realizowanych jest w powiecie sztumskim (34 projekty). Najwyższą wartość dofinansowania z EFRR per capita generują projekty realizowane na terenie miasta Sopot oraz w powiatach: nowodworskim, puckim i kościerskim. 18

19 Biorąc pod uwagę rekomendacje KE przekazane a latach wcześniejszych dotyczące analizy przyczyn niskiej absorpcji środków w niektórych Powiatach w planie ewaluacji na rok 2013 zaplanowano badanie ewaluacyjne Ocena potencjału instytucjonalnego i finansowego jednostek samorządu terytorialnego w ramach RPO WP, której celem jest określenie poziomu przygotowania JST z województwa pomorskiego do realizacji projektów współfinansowanych ze środków RPO , ze szczególnym uwzględnieniem samorządów nieaktywnych, bądź słabo aktywnych w ramach obecnego Programu. Mapy obrazujące podział przestrzenny interwencji RPO WP przygotowane zostały w oparciu o Bazę przedsięwzięć rozwojowych w województwie pomorskim. Metodologia przygotowywania przedmiotowych map opiera się na arytmetycznym podziale wartości projektów wg wszystkich powiatów, na których są one realizowane. W przypadku liczby projektów podział polega na przypisaniu projektu każdemu powiatowi (nawet jeśli realizacja ma miejsce na terenie kilku powiatów), na którym odbywa się jego realizacja. Oznacza to, że w przypadku projektu, którego realizacja przebiega przez trzy powiaty, każdemu powiatowi przypisany zostaje jeden projekt. Źródło: Opracowanie własne wg stanu na 31 grudnia 2012 r. na podstawie Bazy przedsięwzięć rozwojowych w województwie pomorskim. Proporcja środków przeznaczonych na projekty zlokalizowane w miastach i na obszarach wiejskich jest zgodna z zapisami Programu. W ramach podpisanych 19

20 umów/decyzji o dofinansowanie na projekty zlokalizowane w miastach skierowano łącznie 61,95% środków EFRR ( ,16 EUR 817 umów), natomiast na obszary wiejskie 35,72% środków EFRR ( ,41 EUR 706 umów). Pozostałe 2,33% środków EFRR stanowi 16 decyzji o dofinansowanie z zakresu Pomocy Technicznej. Wartość EFRR podpisanych umów/decyzji w ramach RPO WP w podziale na miasto/wieś w EUR % 62% miasto wieś Na obszary słabe strukturalnie skierowano ,92 EUR z zakontraktowanych dotychczas środków EFRR, co stanowi 10,90% całkowitej alokacji Programu. Najsilniejsze oddziaływanie preferencji na rzecz obszarów słabych strukturalnie obserwuje się w OP8 Lokalna infrastruktura podstawowa, w której odsetek środków skierowanych na te obszary wyniósł 31,71% ogółu środków przeznaczonych na realizację priorytetu. Poza tym, znaczące oddziaływanie preferencji na rzecz obszarów słabych strukturalnie obserwuje się również w OP9 Lokalna infrastruktura społeczna i inicjatywy obywatelskie, w której 30,92% zakontraktowanych środków skierowano na te obszary. Należy zwrócić uwagę, że projekty realizowane na obszarach słabych strukturalnie nie były dotychczas poddawane szczegółowej ewaluacji, zdaniem IŻ RPO WP uzasadnionym jest objąć obszary słabe strukturalnie szczegółową analizą w ramach ewaluacji ex post programu. 20

21 Wartość podpisanych umów/decyzji na obszarach słabych strukturalnie w EUR OP1 OP2 OP3 OP4 OP5 OP6 OP7 OP8 OP9 Podział według obszarów: Podstawowe obszary, do których zostało skierowane wsparcie w ramach RPO WP to: Transport - zawarto 101 umów/decyzji na kwotę dofinansowania z EFRR ,04 EUR. Główną grupę beneficjentów realizującą projekty z zakresu transportu stanowią JST (91 projektów, w tym 19 projektów realizowanych przez SWP, 28 projektów realizowanych przez powiaty oraz 44 projekty realizowane przez gminy). Pozostałą grupę beneficjentów stanowią przedsiębiorstwa (5 projektów), realizujące projekty z zakresu transportu zbiorowego kolej oraz transport miejski. Przedsiębiorczość - zawarto 728 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,17 EUR. Dominującą grupą beneficjentów są przedsiębiorcy (MŚP), ale wsparcie pośrednie obejmuje również instytucje otoczenia biznesu (w tym instytucje finansowe), a także JST, które realizują projekty z zakresu infrastruktury przeznaczonej dla firm innowacyjnych, projekty targowe czy też promocyjne. B+R i społeczeństwo informacyjne - zawarto 146 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,20 EUR. Beneficjentami projektów są przedsiębiorstwa (MŚP) realizujące projekty związane z badaniami i rozwojem technologicznym oraz JST, uczelnie wyższe, organy administracji rządowej realizujące projekty z zakresu rozwoju usług społeczeństwa informacyjnego. Środowisko i energetyka - zawarto 168 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,30 EUR. Głównymi beneficjentami projektów są JST, które realizują aż 141 projektów (z czego 102 projekty realizowane są na terenach gmin wiejskich a 39 na terenie gmin miejskich). Dwa projekty realizowane przez organizację pozarządową i państwową jednostkę budżetową z zakresu monitoringu środowiska mają charakter kompleksowy i obejmują obszar kilku gmin, a nawet kilku powiatów. Infrastruktura społeczna - zawarto 128 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,79 EUR. Beneficjentami projektów są JST, uczelnie, kościoły katolickie, stowarzyszenia oraz przedsiębiorstwa realizujące inwestycje z zakresu budowy/przebudowy obiektów dydaktycznych, sportowych, społecznych, a także rekreacyjnych. 21

22 Turystyka i kultura - zawarto 89 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,77 EUR. Głównymi beneficjentami projektów są JST (SWP, gminy, powiaty), dodatkowo beneficjentami są regionalne instytucje kultury, instytucje kościoła, fundacje, NGO. Kompleksowe projekty regionalne realizowane są na terenach gmin miejskich, natomiast mniejsze projekty z zakresu budowy lokalnej infrastruktury turystycznej głównie na terenach wiejskich. SWP realizuje dwa projekty promocyjno-informacyjne o zasięgu oddziaływania całego województwa pomorskiego. Inne zawarto 179 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,53 EUR. W tej kategorii mieszczą się projekty dotyczące wsparcia obiektów użyteczności publicznej o charakterze metropolitalnym i lokalnym, jak również projekty dotyczące wsparcia procesu wdrażania Programu. Wartość podpisanych umów/decyzji o dofinansowanie w ramach RPO WP wg podziału na obszary wsparcia w EUR % 17% 30% % 14% 11% 12% Transport Przedsiębiorczość B+R i społeczeństwo informacyjne Środowisko i energetyka Infrastruktura społeczna Turystyka i kultura Inne Podział umów o dofinansowanie realizowanych na terenie województwa pomorskiego wg obszarów wsparcia ujmujących pozostałe programy operacyjne przedstawiony został w Załączniku XII Podział umów o dofinansowanie realizowanych na terenie województwa pomorskiego do Sprawozdania. W ramach RPO WP poziom kontraktacji został osiągnięty na poziomie 93,25%. Od uruchomienia Programu podpisanych zostało umów o dofinansowanie, natomiast zakończonych (dla których zaakceptowano wniosek o płatność końcową) zostało 829 projektów, co stanowi 53,87 % podpisanych umów. Wskaźnik rezultatu na poziomie Programu Liczba utworzonych miejsc pracy ogółem osiągnął wartość 1 497,98 EPC (574,64 EPC dla kobiet oraz 923,34 EPC dla mężczyzn), czyli 37,45% (dla kobiet i mężczyzn odpowiednio 28,73% i 46,17%) wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na ogólnym poziomie 92,96% (3 718,41 EPC), w tym dla kobiet wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 78,53% (1 570,56 EPC), natomiast dla mężczyzn na poziomie 107,39% (2 147,85 EPC). Ponad 85% miejsc pracy ogółem utworzonych zostało przez MŚP w ramach realizacji projektów z OP1. Widoczna dysproporcja 22

23 w tworzeniu miejsc pracy dla kobiet i mężczyzn jest odbiciem ogólnego trendu. Według GUS-BDL w 2011 roku w województwie pomorskim wskaźnik zatrudnienia dla kobiet wyniósł 41,80% (przy średniej 42,8% dla całego kraju), natomiast dla mężczyzn 58,7% (58,3% dla całego kraju). Ze względu na znaczny postęp finansowy Programu prawdopodobieństwo istotnej poprawy realizacji wskaźnika jest minimalne, jednak stopień jego osiągnięcia można uznać za zadowalający, zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i mężczyzn. Szacuje się, że stosunkowo niska liczba miejsc pracy brutto jako bezpośredni efekt realizacji RPO WP zostanie zrównoważona większym oddziaływaniem Programu w zakresie miejsc pracy netto, m.in. na skutek uruchomienia instrumentów inżynierii finansowej, w szczególności Inicjatywy JEREMIE skierowanej do mikro i małych przedsiębiorców, jak również wyższą niż zakładano dźwignią finansową Programu, czego skutkiem jest uruchomienie większego strumienia krajowych środków publicznych na wkład własny. Czynniki te powinny pozytywnie oddziaływać na tworzenie miejsc pracy w przyszłości. Wskaźnik oddziaływania na poziomie Programu Zakumulowana stopa wzrostu PKB określa wpływ realizacji RPO WP na wzrost PKB w województwie pomorskim. Wpływ realizacji programu na wzrost PKB w województwie pomorskim będzie poddany ewaluacji na koniec programu. Wskaźnik oddziaływania na poziomie Programu Liczba utworzonych miejsc pracy netto wskaźnik ten ukazuje wpływ realizacji programu na liczbę utworzonych miejsc pracy biorąc pod uwagę wszelkie korekty podanych wartości, takie jak dodatkowość, przemieszczanie i efekty pośrednie. Wskaźnik ten został oszacowany na podstawie Raportu z 22 września 2007 r. pn.: Wskaźniki realizacji Regionalnych Programów Operacyjnych na lata ocena makroekonomicznego wpływu 16 RPO na gospodarki regionalne przy użyciu modeli HERMIN opracowanego przez Wrocławską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A., a wartości zostały zweryfikowane w stosunku do wartości określonych w dokumencie programowym. Wpływ RPO WP na wartość tego wskaźnika zostanie poddana ewaluacji na koniec programu. Wskaźnik oddziaływania na poziomie Programu Stopa bezrobocia (zmiana) określa wpływ programu na zmianę stopy bezrobocia w regionie. Stopa bezrobocia rejestrowanego według szacunków GUS BDL wyniosła 12,50% według stanu na 31 grudnia 2011 r.. Tym samym nastąpił wzrost wskaźnika stopy bezrobocia w stosunku do 2010 r. (+0,2%). Ocena wpływu programu na stopę bezrobocia zostanie dokonana na podstawie badania ewaluacyjnego na koniec programu. W celu prezentacji pełniejszego obrazu sytuacji społeczno-ekonomicznej w województwie pomorskim, sprawozdanie roczne zostało uzupełnione o zaktualizowane wartości wskaźników kontekstowych, uzyskanych z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, Rocznika Statystycznego Województw, bazy danych Eurostatu Zarządu Dróg Wojewódzkich w Gdańsku oraz Instytutu Turystyki. Tabela wskaźników kontekstowych stanowi Załącznik V do niniejszego Sprawozdania. Mając na uwadze obecny poziom realizacji RPO WP, który biorąc pod uwagę poziom kontraktacji, płatności oraz szacowany poziom osiągnięcia wskaźników można uznać za zadowalający, nie jest planowana kolejna zmiana Programu. Jednakże w celu efektywnego wykorzystania środków na dofinansowanie projektów z list rezerwowych, w związku z pojawiającymi się oszczędnościami poprzetargowymi w realizowanych projektach, IZ RPO WP na bieżąco planuje dokonywać realokacji środków w ramach poszczególnych Osi priorytetowych pomiędzy Działaniami. Dokonywane realokacje pozwolą w sposób optymalny wykorzystać dostępne środki, jednocześnie IZ RPO WP dokonując wyboru projektów będzie brała pod uwagę obecny poziom realizacji wskaźników tak aby wybierane projekty w sposób jak najbardziej kompleksowy przyczyniały się do osiągnięcia docelowych wartości wskaźników. 23

24 Rekomendacje KE W niniejszym rozdziale odniesiono się do najważniejszych rekomendacji KE, które zostały: zawarte w piśmie z dnia 20 sierpnia 2012 r. podsumowującym sprawozdanie za rok 2011; sformułowane w trakcie spotkania rocznego w dniach stycznia 2013 r.; oraz w piśmie z dnia 19 kwietnia 2013 r. Jednocześnie te rekomendacje, które można odnieść do poszczególnych OP zostały opisane w Rozdziale 3 Realizacja w podziale na Priorytety, postęp wdrażania Programu wg Priorytetów/Osi niniejszego Sprawozdania. IZ RPO WP zapoznała się i szczegółowo przeanalizowała przekazane przez KE rekomendacje. Najważniejsze kwestie poruszone w piśmie z dnia 20 sierpnia 2012 r. zostały omówione podczas spotkanie rocznego. Jednocześnie w dalszym wdrażaniu Programu IZ RPO WP bierze pod uwagę sformułowane rekomendacje, starając się w sposób jak najefektywniejszy realizować Program, czego dowodem jest stale rosnący poziom płatności w ramach poszczególnych OP oraz wysoki poziom kontraktacji środków. Do najważniejszym kwestii poruszonych przez KE w piśmie z dnia 20 sierpnia 2012 r. należą: -konieczność dokonania przez IZ RPO WP analizy wsparcia udzielonego przedsiębiorcom z uwzględnieniem kwestii innowacyjności oraz wsparcia udzielonego instytucjom otoczenia biznesu. Zgodnie z powyższą rekomendacją IZ RPO WP zaplanowała na rok 2013 badanie ewaluacyjne Ocena efektów wsparcia Osi Priorytetowej 1 ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata Cele szczegółowe badania to: 1) Ocena bezpośredniego wsparcia firm, w tym ocena jego wpływu na podniesienie konkurencyjności i innowacyjności wspartych przedsiębiorstw; 2) Ocena wpływu OP1 na rozwój instytucji otoczenia biznesu oraz wzrost ich potencjału w zakresie pobudzania przedsiębiorczości oraz wzmacniania konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw; 3) Rekomendacje w zakresie wspierania przedsiębiorczości i innowacyjności w ramach RPO na lata dokonanie przez IŻ RPO WP analizy komplementarność i synergii projektów zwłaszcza w ramach OP 1, 2 i 9. W celu wypełnienia powyższej rekomendacji w Planie ewaluacji zaplanowane zostało badanie Ocena komplementarności projektów realizowanych w ramach RPO WP , projektów zrealizowanych w województwie pomorskim w ramach PO IŚ, PO IG oraz komponentu regionalnego PO KL, działań samorządowych PROW i PO Ryby w województwie pomorskim. Cele szczegółowe badania to: 1) Ocena faktycznej komplementarności wewnętrznej pomiędzy Osiami Priorytetowymi realizowanymi w ramach RPO WP z wyłączeniem Osi Priorytetowej X Pomoc techniczna; 2) Ocena komplementarności zewnętrznej, we wskazanych obszarach, z PO IŚ i PO IG w dwóch wymiarach: a. terytorialnie np. w ramach obszarów funkcjonalnych lub obszarów zaproponowanych przez Wykonawcę; b. problemowo w zakresie następujących obszarów tematycznych: B+R i społeczeństwo informacyjne; transport, środowisko i energetyka, turystyka i kultura oraz infrastruktura społeczna; 24

25 3) Ocena komplementarności zewnętrznej z komponentem regionalnym PO KL i działaniami samorządowymi w ramach PROW oraz PO Ryby ; 4) Czy osiągnięty poziom komplementarność umożliwił relację celów? analiza wskaźników na podstawie m.in. Sprawozdania z realizacji RPO WP Ponadto, kwestia komplementarności i synergii będzie miała swoje odbicie w badaniu, przygotowywanym we współpracy z IZ RPO WP, które jest planowane w ramach PO KL pn. Kierunki i zasady wspierania działań społecznych ukierunkowanych na aktywizację społeczną i gospodarczą zdegradowanych obszarów miejskich w subregionalnych i regionalnych ośrodkach rozwojowych województwa pomorskiego w kontekście perspektywy finansowej UE Cele szczegółowe badania to: 1) Dokonanie analizy i oceny działań ukierunkowanych na przywracanie funkcji społeczno-gospodarczych zdegradowanych obszarów miejskich, podejmowanych w wojewódzkich ośrodkach rozwoju, na terenie których realizowane są projekty wspierające proces rewitalizacji w ramach komponentu regionalnego PO KL dla województwa pomorskiego, z uwzględnieniem projektów realizowanych w ramach Poddziałania RPO WP , w tym w kontekście założeń lokalnych programów rewitalizacji; 2) Określenie determinantów skuteczności, efektywności i trwałości realizacji działań ukierunkowanych na przywracanie funkcji społeczno-gospodarczych zdegradowanych obszarów miejskich, ze szczególnym uwzględnieniem działań partnerskich, w kontekście lokalnych uwarunkowań społeczno gospodarczych zdegradowanych obszarów miejskich w wojewódzkich ośrodkach rozwoju, z uwzględnieniem możliwości zastosowania instrumentów rozwoju terytorialnego na obszarach miejskich dostępnych w ramach perspektywy finansowej UE (m.in. zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT), zintegrowane porozumienia terytorialne (ZPT), instrumenty finansowe, w tym Inicjatywa JESSICA); 3) Wypracowanie mechanizmów wdrożeniowych na potrzeby RPO WP służących realizacji instrumentów rozwoju terytorialnego na obszarach miejskich dostępnych w ramach perspektywy finansowej UE (m.in. zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT), zintegrowane porozumienia terytorialne (ZPT), instrumenty finansowe, w tym Inicjatywa JESSICA), zapewniających komplementarność i synergię procesu rewitalizacji społecznej z procesem rewitalizacji fizycznej w odniesieniu do zdegradowanych obszarów miejskich w wojewódzkich ośrodkach rozwoju. Kolejną kwestią na którą zwracała uwagę KE jest analiza przyczyn niskiej wartości niektórych wskaźników. Analiza stopnia osiągnięcia wskaźników jest przedmiotem corocznie wykonywanej ewaluacji wewnętrznej, której wyniki ujmowane są w Raporcie na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata W dalszej części sprawozdanie przy opisie poszczególnych OP zawarto informację na temat głównych wniosków płynących z raportu sporządzonego według stanu na 30 września 2012 r. Ponadto jednym z celów badania dotyczącego Ocena komplementarności projektów realizowanych w ramach RPO WP ( ), będzie również analiza wskaźników. Również pozostałe zaplanowane ewaluacje dotyczące m.in. przedsiębiorczości i oceny wpływu programu na środowisko w znacznej części poświęcone będą analizie wskaźników, wnioski z ww. badań zostaną wykorzystane przy dokonywaniu analizy wskaźników w przyszłorocznym sprawozdaniu. W piśmie z dnia 20 sierpnia 2012 roku KE zwróciła również uwagę na konieczność dokonania analizy przyczyn niskiej absorpcji środków w niektórych powiatach województwa pomorskiego. Między innymi w wyniku tej rekomendacji w planie ewaluacji na rok 2013 zaplanowano badanie ewaluacyjne Ocena potencjału instytucjonalnego i finansowego 25

26 jednostek samorządu terytorialnego w ramach RPO WP, której celem jest określenie poziomu przygotowania JST z województwa pomorskiego do realizacji projektów współfinansowanych ze środków RPO , ze szczególnym uwzględnieniem samorządów nieaktywnych, bądź słabo aktywnych w ramach obecnego Programu. Dodatkowo KE wyraziła zainteresowanie projektami realizowanymi na obszarach słabych strukturalnie. Należy zwrócić uwagę, że projekty realizowane na obszarach słabych strukturalnie nie były dotychczas poddawane szczegółowej ewaluacji, zdaniem IZ RPO WP uzasadnionym jest objąć obszary słabe strukturalnie szczegółową analizą w ramach ewaluacji ex post programu. W piśmie z dnia 19 kwietnia br. poruszone zostały rekomendacje, które IZ RPO WP powinna uwzględnić w dalszej realizacji programu oraz przy tworzeniu nowego programu regionalnego. Rekomendacja KE KE zwraca się z prośbą o bieżące informowanie na temat dalszej realizacji projektu Budowa Parku Wodnego Centrum Rekreacji, Sportu i Rehabilitacji w Słupsku oraz zwraca uwagę w kontekście przyszłego okresu programowania na konieczność przeformułowania zasad dotyczących oceny strategicznej projektów. Odpowiedź IZ RPO WP IZ RPO WP będzie na bieżąco informować KE o problemach pojawiających się w realizacji projektu Budowa Parku Wodnego Centrum Rekreacji, Sportu i Rehabilitacji w Słupsku. Jednocześnie biorąc pod uwagę doświadczenie obecnego okresu programowania wytyczne dla oceny strategicznej zostaną przygotowane z uwzględnieniem kryteriów które zminimalizują ryzyko wyboru projektów o podobnym charakterze, realizowanych na tym samym obszarze. Jednocześnie zwracamy uwagę, iż prace w powyższym obszarze już trwają i związane są z przygotowaniem Wytycznych w sprawie Zintegrowanych Porozumień Terytorialnych które stanowić mają narzędzie selekcji i realizacji przedsięwzięć istotnych dla rozwoju regionu w oparciu o współpracę wielu podmiotów podejmowaną w ramach obszarów funkcjonalnych zlokalizowanych w przestrzeni województwa. Kluczowymi przesłankami zastosowania ZIT są przede wszystkim: 1) potrzeba tworzenia warunków dla prowadzenia długofalowej, uzgodnionej i kompleksowej polityki wobec obszarów funkcjonalnych województwa, polegającej na zdiagnozowaniu sytuacji wyjściowej (m.in. identyfikacja barier i potencjałów rozwojowych), a następnie zaplanowaniu, uzgodnieniu i realizacji wielowątkowych tematycznie przedsięwzięć; 2) potrzeba realizacji pakietów różnych tematycznie, ale wzajemnie zależnych komplementarnych projektów, co wymaga łączenia strumieni wsparcia pochodzących z różnych instrumentów finansowych i koordynacji procesów decyzyjnych je uruchamiających; 3) wzmacnianie zdolności do współpracy pomiędzy podmiotami odpowiedzialnymi za różne aspekty rozwoju społecznego i gospodarczego, prowadzącej do przemyślanego, społecznie uzgodnionego i systematycznego planowania i realizowania ponadlokalnych, strategii rozwoju; wyzwaniem dla polityki rozwoju regionu pozostaje podejmowanie działań w układach partnerskich i sieciowych, pozwalających na skuteczne i długofalowe rozwiązywanie problemów rozwojowych, których przyczyny i skutki wychodzą poza granice administracyjne i sektorowe; 26

27 4) potrzeba udziału SWP w aktywnym współkształtowaniu przedsięwzięć rozwojowych realizowanych przez innych partnerów w regionie i harmonizowania polityk lokalnych z polityką rozwoju regionu. Rola ta powinna ewoluować w stronę aktywnego moderowania dialogu i uzgodnień o charakterze ponadlokalnym, partnerskiego diagnozowania problemów oraz inspirowania wspólnych celów i przedsięwzięć rozwojowych. Misją SWP jest inspirowanie polityki rozwoju, prowadzonej ponad granicami administracyjnymi i kompetencyjnymi poszczególnych jednostek, składających się na spójny obszar funkcjonalny. Podejście takie sprzyja wzrostowi efektywności realizowanych przedsięwzięć oraz upowszechnia współdecydowanie i wspólną odpowiedzialność za podejmowane działania i wydatkowane środki; 5) potrzeba wzmocnienia powiązań pomiędzy planowaniem przestrzennym a społecznym i gospodarczym, zarówno horyzontalnie na poziomie regionu, jak i w relacjach regionalno-lokalnych. Synchronizacja ta, w warunkach decentralizacji i wielopoziomowego zarządzania, powinna opierać się na systemie zachęt, powiązanym z zasadą warunkowości w udzielaniu wsparcia z poziomu regionalnego na poziom lokalny. Ważną rolę odgrywają w tym procesie negocjacje i dobrowolne porozumienia, których istotą jest wsparcie finansowe w zamian za uwzględnienie rekomendacji wynikających z polityki zagospodarowania przestrzennego województwa 6) upowszechnienie mechanizmów systematycznej i wielostronnie uzgodnionej identyfikacji przedsięwzięć rozwojowych, które mogłyby stanowić wkład do nowego mechanizmu polityki rozwoju w postaci kontraktu terytorialnego zawieranego przez SWP z rządem. Wynika z tego konieczność dokonania przez SWP stosownych uzgodnień i porozumień wewnątrz regionu, co będzie warunkiem podstawowym dla realizacji przedsięwzięć rozwojowych uzgodnionych w ramach kontraktu terytorialnego, ale wdrażanych przez partnerów w regionie lub we współpracy z nimi. Rekomendacja KE KE zwraca uwagę na konieczność analizy przyczyn dużej liczby umów rozwiązywanych w ramach OP1 Rozwój i innowacje w MŚP ze względu na słabą kondycję finansową beneficjentów. Odpowiedź IZ RPO WP Analiza zagadnienia, na które zwraca uwagę KE będzie przedmiotem badania ewaluacyjnego Ocena efektów wsparcia Osi Priorytetowej 1, ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia przedsiębiorstw w ramach RPO WP. Jednocześnie biorąc pod uwagę doświadczenie obecnego okresu programowania zadaniem planowanej ewaluacji będzie udzielenie rekomendacji jakie działania należy podjąć aby zminimalizować ryzyko rozwiązywania umów ze względu na kondycją finansową beneficjentów w przyszłości. Jednym z rozwiązań dla zaistniałej w OP1 sytuacji jest rozważenie większego zaangażowania w wdrażaniu OP1 instrumentów zwrotnych, co stanowi jeden z głównych wniosków przeprowadzonej w roku 2012 ewaluacji wewnętrznej Ocena postępów realizacji celów RPO WP wg stanu na 30 września 2012 r. Rekomendacja KE KE zwraca uwagę na stosunkowo niski poziom wydatkowania środków w ramach Inicjatywy JESSICA. 27

28 Odpowiedź IZ RPO WP IZ RPO WP na bieżąco monitoruję prognozy wydatkowania środków w ramach Inicjatywy JESSICA sporządzane przez FROM (BGK i BOŚ). Z szacunków FROM dla roku 2013 wynika, iż wydatkowanie środków (dotyczy umów już podpisanych i planowanych do podpisania w 2013 roku) w przypadku BGK stanowić będzie 59,38% alokacji dla pierwszego obszaru wsparcia, natomiast w przypadku BOŚ będzie to 76,44% alokacji dla drugiego obszaru wsparcia (dotyczy umów podpisanych i planowanych do podpisania) Rekomendacje IZ i innych instytucji Rekomendacje IZ RPO WP odnośnie dalszego przebiegu realizacji programu operacyjnego oraz przyszłego okresu programowania Kontraktacja i Realokacje Poziom kontraktacji środków w ramach RPO WP jest na zadawalającym poziomie. IZ RPO WP na bieżąco dokonuje wyboru projektów/ podpisuje umowy w Działaniach/ Podziałaniach gdzie pozostały jeszcze do zakontraktowania środki. Jednocześnie w Harmonogramie ogłaszanie konkursów na rok 2013 zaplanowane zostały trzy konkursy (w Poddziałaniu Małe i średnie przedsiębiorstwa, Działaniu 5.4 Rozwój energetyki opartej na źródłach odnawialnych, oraz Działaniu 3.1 Rozwój i integracja systemów transportu zbiorowego). Rozstrzygnięcie powyższy konkursów pozwoli wykorzystać dostępną jeszcze w tych działaniach alokację. Jednocześnie, w celu zoptymalizowania wykorzystania środków w sytuacji gdy pojawią się środki związane z oszczędnościami poprzetargowymi, IZ RPO WP planuje dokonywać na bieżąco wyboru projektów z list rezerwowych, dokonywać realokacji środków pomiędzy działaniami oraz w przypadku projektów które w momencie podpisania umowy ze względu na ograniczoną alokację nie otrzymały dofinansowania w maksymalnym przewidzianym w RPO WP poziomie, dokonywać zwiększenia poziomu dofinansowania dla tych projektów. Płatności Celem IZ RPO WP jest zapewnienie obecnego zadowalającego poziomu płatności, co pozwoli optymalnie wykorzystać środki i nie będzie wiązało się z ryzykiem ich utraty. Osiągnięcie wskaźników Biorąc pod uwagę obecny poziom kontraktacji i szacunki dotyczące osiągnięcia wskaźników ich poziom można uznać za zadowalający. Części zakładanych wartości nie uda się osiągnąć, jednak w większości przypadków wskaźniki, zgodnie z szacunkami, wskazują na możliwe osiągnięcie wartości referencyjnych lub są bardzo do nich zbliżone. Planowane konkursy pozwolą na poprawę sytuacji m.in. w ramach OP1 i OP3. Sytuację poprawi również wybór projektów z list rezerwowych który, o ile to będzie możliwe, zostanie ukierunkowany na interwencje w tych obszarach, gdzie poziom wskaźników jest niezadowalający (m.in. w OP2). JEREMIE i JESSICA W związku z przystąpieniem do Inicjatyw JEREMIE i JESSICA, na obecnym etapie celem IZ RPO WP jest maksymalne promowanie dostępnych w ramach wymienionych Inicjatyw środków. W tym celu planowane jest organizowanie dalszych szkoleń (m.in. PPP, pomoc 28

29 publiczna), spotkań dla potencjalnych beneficjentów, konsultacji, konferencji, czego przykładem może być zaplanowana we współpracy z Instytutem PPP konferencja pt. Praktyczne aspekty realizacji projektów w formule PPP, podczas której nastąpi przybliżenie formuły partnerstwa publiczno-prywatnego stanowiącej istotne narzędzie realizacji zadań publicznych. W trakcie spotkania przedstawione zostaną informacje na temat możliwości finansowania projektów w formule PPP ze środków Inicjatywy JESSICA wdrażanej w ramach RPO WP. Kolejnym planowanym wydarzeniem jest współorganizacja konferencji Potencjał inwestycyjny dworców kolejowych - szansa dla kolei, samorządów i inwestorów", której celem będzie zachęcenie włodarzy miast oraz prywatne firmy do realizacji projektów na terenach kolejowych, a w szczególności w budynkach dworcowych i pozyskanie na ten cel środków JESSICA. Ponadto podejmowane są liczne działania promocyjne w postaci publikacji artykułów w magazynach Forum PPP, Live&Travel, Łódź u Fly oraz Air GO. W zakresie Inicjatywy JEREMIE w maju br. planowana jest konferencja Mechanizmy wspierania sektora MŚP - ocena efektywności i wnioski na przyszłość, która poza aspektem promocyjnym ma na celu wypracowanie rekomendacji dla ukształtowania systemu wspierania przedsiębiorczości w przyszłym okresie programowania. Kontrola trwałości W roku 2012 IZ RPO WP uszczegółowiła procedurę kontroli trwałości projektów współfinansowanych w ramach RPO WP oraz rozpoczęła jej stosowanie. W ramach OP2 OP9 wytypowano 83 projekty znajdujące się w połowie okresu trwałości. W dniu r. beneficjenci tych projektów zostali wezwani pisemnie do wypełnienia Sprawozdania z zachowania trwałości projektu i odesłania go do r. Po wpłynięciu wszystkich sprawozdań zostaną w 2013 r. przeprowadzone kolejne etapy procedury, tj. wytypowanie próby projektów do kontroli na miejscu na podstawie analizy ryzyka opartej zarówno na danych ze sprawozdań jak i innych czynnikach ryzyka, następnie przeprowadzenie kontroli na miejscu w wybranych projektach. Ponadto IZ RPO WP na bieżąco analizuje sytuacje, które mogą mieć wpływ na trwałość, zarówno w przypadku indywidualnych projektów jak i w kontekście ewentualnych zmian w otoczeniu prawnogospodarczym. Okres programowania W ramach IZ RPO WP trwają intensywne prace związane z przygotowaniem nowego regionalnego programu operacyjnego (RPO ). Bazą dla wytyczenia kierunków RPO stanowi zaakceptowana w przez Sejmik Województwa w dniu 24 września 2012 roku SRWP Zatwierdzenie Strategii zapoczątkowało prace na sześcioma Regionalnymi Programami Strategicznymi (RPS) 2, których zapisy stanowić będą podstawę przyszłego programu. Projekty 6 RPS zostały zaakceptowane przez ZWP w dniu 28 marca 2013 roku. Od dnia 8 kwietnia do dnia 7 czerwca 2013 roku trwają konsultacje wszystkich RPS. Jednocześnie równolegle z pracami nad RPS trwają prace nad RPO Zarząd Województwa Pomorskiego w dniu 4 kwietnia br. przyjął uchwałę nr 357/236/13 w sprawie organizacji prac nad programami operacyjnymi w ramach Wspólnych Ram Strategicznych UE w województwie pomorskim. 2 Regionalny Program Strategiczny w zakresie rozwoju gospodarczego, Regionalny Program Strategiczny w zakresie Atrakcyjności kulturalnej i turystycznej, Regionalny Program Strategiczny w zakresie aktywności zawodowej i społecznej, Regionalny Program Strategiczny Zdrowie dla Pomorzan, Regionalny Program Strategiczny w zakresie transportu, Regionalny Program Strategiczny w zakresie energetyki i środowiska. 29

30 Na mocy powyższej uchwały powołany został Zespół Konsultacyjny ds. regionalnego programu operacyjnego dla województwa pomorskiego na lata , którego głównym zadaniem będzie wspieranie Zarządu Województwa Pomorskiego w przygotowaniu projektu RPO WP. Zespół Konsultacyjny będzie w szczególności opiniował kolejne projekty RPO WP, a także wypracowywał i konsultował rozwiązania w zakresie zagadnień horyzontalnych, finansowych oraz instytucjonalnych dotyczących projektu Programu. Ponadto w kwietniu br. prace rozpoczął Zespół redakcyjny ds. przyszłego RPO Rozpoczęto prace nad ewaluacją Ocena ex-ante projektów regionalnych programów strategicznych oraz projektu regionalnego programu operacyjnego dla województwa pomorskiego na lata W przygotowanym w 2012 roku Raporcie na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata według stanu na r. znalazły się rekomendacje które mogą stanowić materiał pomocniczy dla IZ RPO WP w zakresie przygotowania założeń RPO na okres programowania UE Rekomendacje wynikające z przeprowadzonej w raporcie analizy, podzielone zostały na 3 obszary, odnoszące się do RPO : tematyczne ukierunkowanie interwencji, terytorialne ukierunkowanie interwencji oraz wykorzystanie instrumentów finansowych. W zakresie tematycznego ukierunkowanie interwencji RPO zaproponowano następującą rekomendacje ogólną: Ze względu na bardzo wysokie prawdopodobieństwo, iż RPO będzie miał charakter dwufunduszowy (integrując działania realizowane w ramach EFRR i EFS), a także mając na uwadze zasady realizacji zapisane w dokumencie SRWP 2020, wskazane jest, aby przedsięwzięcia realizowane w ramach przyszłego RPO w sposób bardziej efektywny i komplementarny łączyły w sobie interwencję w ramach ww. funduszy. Preferowane powinny być zatem te działania, które mają charakter komplementarny oraz takie mechanizmy, które pozwolą na zintegrowane podejście do selekcji i realizacji przedsięwzięć (np. w postaci projektów bliźniaczych, współzależnych i realizowanych poprzez skoordynowane ścieżki finansowania z różnych OP lub kompleksowych pakietów projektów miękkich i twardych, finansowanych z różnych OP, ale w sposób skoordynowany). Dotyczyć to powinno także obszarów tematycznych, w których instrument elastyczności dotychczas nie miał zasadniczo zastosowania (np. transport). W zakresie terytorialnego ukierunkowanie interwencji RPO zaproponowano następującą rekomendacje ogólną: Mając na uwadze zasady realizacji zapisane w dokumencie SRWP 2020, wskazane jest, aby przedsięwzięcia realizowane w ramach przyszłego RPO w sposób w jak najbardziej efektywny przyczyniały się do realizacji zasady terytorialnego ukierunkowania interwencji co oznacza, że podstawowym narzędziem koncentracji działań rozwojowych będą zawarte w SRWP 2020 Obszary Strategicznej Interwencji. W ramach ww. zasady, powinno nastąpić także wdrożenie zintegrowanego podejścia terytorialnego, polegającego na zastosowaniu tam, gdzie to możliwe i uzasadnione, wielotematycznych, powiązanych ze sobą, uzupełniających się i ściśle ukierunkowanych pakietów przedsięwzięć ujętych w formułę ZPT w SRWP W zakresie wykorzystania instrumentów finansowych w RPO zaproponowano następującą rekomendacje ogólną: 30

31 Mając na uwadze doświadczenia województwa pomorskiego w zakresie wykorzystania instrumentów zwrotnych w ramach RPO WP oraz efekty realizacji Inicjatywy JEREMIE i JESSICA, w ramach przyszłego RPO należy rozważyć zwiększenie skali i zakresu wykorzystania wsparcia zwrotnego. Mogłoby to dotyczyć przede wszystkim takich obszarów jak: energetyka, transport publiczny, rozwój funkcji miejskich i metropolitalnych oraz rozwój przedsiębiorczości. Takie podejście pozwoli na realizację przedsięwzięć o dużej wartości dodanej, komplementarnych do projektów wspieranych dotacjami. Przyczyni się również do zwiększenia efektywności wykorzystania EFRR. Ponadto należy rozważyć wykorzystanie w większym zakresie instrumentów finansowych w ramach EFS. Szerszemu zastosowaniu instrumentów zwrotnych powinno towarzyszyć ich lepsze, bardziej precyzyjne zaadresowanie pod względem podmiotowym, przedmiotowym i geograficznym, co dotyczy w szczególności wsparcia przedsiębiorczości. Ponadto w Planie ewaluacji na rok 2013 znalazły się ewaluacje, które mają na celu zawarcie rekomendacji dla przyszłego programu regionalnego. W związku z rozpoczęciem prac nad RPO przygotowane zostały dokumenty wyznaczające przyszły sposób realizacji programu m.in. Szczegółowa koncepcja działania Pomorskiego Systemu Monitoringu i Ewaluacji (PSME) 3 oraz Wytyczne w sprawie ZPT. Ponadto przedstawiciele IZ RPO WP aktywnie uczestniczą w spotkaniach organizowanych przez MRR i KE dotyczących przyszłego okresu programowania. Biorą udział w konsultacji przekazywanych dokumentów (m.in. umowy partnerstwa, wskaźników, projektów programów operacyjnych, wytycznych KE). W dniu 18 kwietnia 2013 r. przyjęty został przez ZWP System identyfikacji i wsparcia przedsięwzięć do Regionalnych Programów Strategicznych z uwzględnieniem Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata Głównym celem dokumentu jest: a) przygotowanie przedsięwzięć zintegrowanych/kompleksowych, zgodnych z celami SRWP, realizujących założenia poszczególnych RPS oraz wpisujących się w priorytety inwestycyjne z projektu Rozporządzenia ogólnego Rady WE, b) stworzenie bazy przedsięwzięć do wykorzystania przez SWP w trakcie negocjacji zakresu ZPT, c) aktywizacja potencjalnych wnioskodawców w celu przygotowania maksymalnej liczby gotowych do aplikowania przedsięwzięć, co pozwoli na szybką absorpcję środków i generowanie płatności w perspektywie finansowej , pozwalających na wypełnienie wszelkich zobowiązań Programu wynikających m.in. z zasady n+3, realizacji milestones etc., d) optymalizacja przyszłych zapisów RPO , e) realizacja rekomendacji KE dotyczących project pipeline. System polegać będzie na: 1. Identyfikacji przedsięwzięć do RPS prowadzonej poprzez Bazę PROJEKTY Wsparciu przedsięwzięć planowanych do realizacji w perspektywie finansowej (project pipeline) polegającym na całkowitym lub częściowym zwrocie kosztów 3 Więcej informacji na temat PSME w rozdziale 2.7 Monitorowanie i ocena 31

32 wykonania dokumentacji przygotowawczej dla przedsięwzięć (m.in. studium wykonalności, dokumentacja techniczna, program funkcjonalno-użytkowy, raport ooś) w oparciu o: a. konkurs na najlepsze przedsięwzięcie planowane do realizacji w perspektywie finansowej , b. systemowe wsparcie projektów strategicznych. System stanowić będzie kontynuację dotychczas podejmowanych działań przez IZ RPO WP polegających na organizacji konkursów o dofinansowanie dokumentacji przygotowawczych w ramach: Działania 4.1. RPO WP Przedmiot dofinansowania: opracowanie dokumentacji projektowej niezbędnej do realizacji inwestycji drogowej w perspektywie finansowej ; Termin naboru: r. do r. Działania 4.2. RPO WP Przedmiot dofinansowania: opracowanie dokumentacji projektowej niezbędnej do realizacji inwestycji drogowej w perspektywie finansowej ; Termin naboru: r. do r. Działania 5.4. RPO WP Przedmiot dofinansowania: prace przygotowawcze związane z realizacją inwestycji polegających na produkcji, odbiorze i przesyle energii i ciepła ze źródeł odnawialnych (z wyłączeniem instalacji OZE przeznaczonych bezpośrednio na potrzeby budynków mieszkalnych) w perspektywie finansowej Termin naboru: r r. Rekomendacje KM RPO WP W okresie sprawozdawczym KM RPO WP nie przyjmowała rekomendacji odnośnie dalszej realizacji programu Instrumenty Inżynierii Finansowej Inicjatywa JEREMIE Inicjatywa JEREMIE realizowana jest w ramach Działania 1.3 Pozadotacyjne instrumenty finansowe dla MŚP. Na finansowanie Działania przewidziano ogółem EUR, w tym środki EFRR stanowią 75%, tj EUR. Na koniec 2012 r. stan środków na Rachunku Bankowym Funduszu Powierniczego JEREMIE wyniósł ,51 EUR (tj ,53 PLN). Po odliczeniu wartości zobowiązań z tytułu reporęczeń i poręczeń, stan środków netto na koniec 2012 r. wyniósł ,43 EUR ( ,85 PLN). 4 W 2012 r. Menadżer Funduszu Powierniczego JEREMIE (MFP), którego rolę pełni BGK, ogłosił cztery konkursy na Produkty Finansowe: Poręczenie Portfelowe (w II kw.), Reporęczenie (dwa konkursy w III kw.) oraz Pożyczka Globalna (IV kw.). 4 Przyjęto kurs walutowy zgodnie z deklaracją IC 4,0870 PLN. 32

33 Na uruchomienie produktu Poręczenie Portfelowe przeznaczono 36,7 mln EUR, na Reporęczenie skierowano 26,9 mln EUR. Pierwotna alokacja na Pożyczkę Globalną wynosiła 17,1 mln EUR i została zwiększona do 36,7 mln EUR, a następnie do ponad 44 mln EUR. Łączna kwota przeznaczona na uruchomienie ww. Produktów Finansowych wyniosła EUR. Od początku realizacji Projektu do końca 2012 roku zostało ogłoszonych łącznie dziewięć konkursów (cztery konkursy na produkt Reporęczenie, trzy konkursy na Produkt Pożyczka Globalna oraz dwa konkursy na produkt Poręczenie Portfelowe). W ramach instrumentu Reporęczenie Pośrednik Finansowy (PF) udziela poręczeń kredytów i pożyczek zaciąganych przez mikro i małe przedsiębiorstwa w instytucjach finansowych świadczących usługi kredytowe/pożyczkowe (np. banki). Produkt ten ukierunkowany jest przede wszystkim na wsparcie przedsięwzięć rozwojowych w MŚP, które znajdują się w luce finansowej. PF może udzielać poręczeń w terminie do 24 miesięcy od momentu przyznania limitu środków, a maksymalny poziom poręczenia wynosi 80% wartości kredytu/pożyczki. Ponadto, w celu efektywniejszego wykorzystania puli w zależności od wysokości jednostkowego poręczenia PF partycypuje od 20% do 30% w kwocie przyznanego poręczenia (angażując własne środki). W III kwartale 2012 r. ogłoszono jednocześnie dwa konkursy na Reporęczenie. Pierwszy z nich obejmował projekty realizowane na obszarach słabych strukturalnie, tj. o niższym potencjale rozwojowym położonych poza kluczowymi ośrodkami miejskimi województwa pomorskiego. Maksymalna wartość jednostkowego poręczenia w tym konkursie wynosiła EUR. Do konkursu zgłosiło się dwóch PF, których wnioski zostały zweryfikowane pozytywnie jedna umowa została podpisana w IV kw 2012 roku, podpisanie kolejnej umowy zaplanowano na I kw 2013 r. Drugi konkurs na Reporęczenie dotyczył tzw. dużych poręczeń maksymalna wartość jednostkowego poręczenia była dwukrotnie większa i wynosiła EUR. W ramach konkursu złożono dwa wnioski, które otrzymały pozytywną rekomendację; podpisanie jednej z umów miało miejsce w IV kw 2012 roku, podpisanie kolejnej umowy zaplanowano na II kw 2013 r. Dodatkowo, w 2012 roku zawarto dwie umowy na Produkt Reporęczenie z Pośrednikami Finansowymi wybranymi w konkursie, dla którego nabór odbył się w 2011 r. Produkt finansowy Pożyczka Globalna zakłada udzielanie przez Pośredników Finansowych pożyczek/ kredytów dla mikro i małych przedsiębiorstw. Pośrednicy Finansowi dysponują 24 miesięcznym okresem budowy portfela pożyczkowego. Celem pożyczki są działania rozwojowe przedsiębiorstwa. Instrument finansowy skierowany jest do mikro i małych przedsiębiorstw (w tym absolwentów i start-upów). W konkursie ogłoszonym w 2012 r. ograniczony został udział własny PF we wsparciu MŚP parametr ten wynosił od 5% do 20% wysokości kwoty pożyczki, a maksymalna wartość jednostkowej pożyczki dla ostatecznego beneficjenta to EUR. Na dzień 31 grudnia 2012 r. złożono 12 wniosków na łączną kwotę 48,8 EUR (199,5 mln zł). Cztery wnioski zostały ocenione pozytywnie i uzyskały akceptację IZ RPO WP. W grudniu 2012 r. Menadżer FP zawarł pierwszą umowę z Pośrednikiem na kwotę 7,3 mln EUR (30 mln zł). Konkurs zakończy się w styczniu 2013 r. 33

34 Dodatkowo, w 2012 roku zawarto cztery umowy na Produkt Pożyczka Globalna z PF wybranymi w poprzednim konkursie (nabór odbył się w 2011 r.). W II kwartale 2012 r. uruchomiono konkurs na produkt Poręczenie Portfelowe. Produkt w swojej konstrukcji zakłada udzielenie ze środków Funduszu Powierniczego JEREMIE zabezpieczenia spłaty kredytów lub pożyczek udzielonych przez PF na rzecz mikro i małych przedsiębiorców. Produkt dedykowany jest głównie do sektora bankowego, w tym banków sieciowych oraz spółdzielczych. Poręczeniem obejmowane jest maksymalnie do 80% wartości kredytu. Maksymalna kwota poręczenia dla jednego przedsiębiorcy może wynieść EUR. Początkowo do konkursu przystąpiło 2 PF, jednak jeden z nich wycofał się na etapie oceny formalnej wniosku; wniosek drugiego PF został oceniony pozytywnie - podpisanie umowy z PF zaplanowano na II kwartał 2013 r. Dodatkowo, w 2012 roku zawarto umowę na Produkt Poręczenie z PF wybranym w poprzednim konkursie (nabór odbył się w 2011 r.). Podsumowując, do końca 2012 r. w ramach realizacji Inicjatywy JEREMIE w województwie pomorskim, uruchomiono 14 produktów finansowych na łączną kwotę: Reporęczenie: 5 produktów finansowych (dwóch PF) o wartości EUR, Pożyczka Globalna: 8 produktów finansowych (pięciu PF) o wartości EUR, Poręczenie Portfelowe: 1 produkt finansowy (jednego PF) o wartości EUR. Łącznie uruchomiono EUR, co stanowi 70,42% całkowitej alokacji środków przeznaczonych na realizację JEREMIE w RPO WP. W 2012 r. pośrednicy finansowi wsparli 938 MŚP na kwotę EUR, w tym udział środków Funduszu Powierniczego JEREMIE wyniósł EUR. Od początku realizacji Projektu wsparto łącznie MŚP na ogólną kwotę EUR, w tym udział środków Funduszu Powierniczego JEREMIE wyniósł EUR. Rozdysponowanie środków w 2012 r. na Produkty Finansowe przedstawia się następująco: 1. Liczba wspartych MŚP w ramach Reporęczenia 217 podmiotów; kwota udzielonych poręczeń EUR, w tym udział JEREMIE EUR. 2. Liczba wspartych MŚP w ramach Pożyczki Globalnej 594 podmioty; kwota udzielonych kredytów/pożyczek EUR, w tym udział JEREMIE EUR. 3. Liczba wspartych MŚP w ramach Poręczenia Portfelowego 127 podmioty; kwota udzielonych poręczeń EUR, w tym udział JEREMIE EUR. Na koniec 2012 r. średnie wykorzystanie udostępnionych Pośrednikom Limitów wyniosło 48,11%. Środki uruchomione w ramach Inicjatywy JEREMIE w największym stopniu trafiły do podmiotów z branż: handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych (31,24%) budownictwo (15,25%) przetwórstwo przemysłowe (10,23%) działalność związana z zakwaterowaniem usługami gastronomicznymi (7,89%) transport i gospodarka magazynowa (6,72%) 34

35 pozostałe sektory (28,67%) W ujęciu ilościowym przeważało wsparcie dla firm mikro, które uzyskały wsparcie w wysokości EUR, co stanowiło 75,3% udostępnionego w okresie sprawozdawczym wsparcia (ilościowo 86,6%). Firmy małe zostały wsparte w łącznej kwocie EUR, co stanowiło 24,7% wartości przekazanego przez Pośredników wsparcia (w ujęciu ilościowym firmy małe stanowiły 13,4% wspartych firm). W okresie sprawozdawczym wsparcie uzyskały 303 firmy należące do grupy start-up (32,3% wszystkich wspartych MŚP). Pod względem udzielonego wsparcia grupa ta uzyskała dofinansowanie w łącznej kwocie EUR (21,1% ogólnej wartości przekazanego wsparcia); ponad 81% firm start-up, które uzyskały wsparcie w ramach Projektu, otrzymało pożyczkę z funduszy pożyczkowych. Pod względem łącznej wielkości wsparcia dominuje wsparcie udzielone w kwotach pomiędzy a EUR (tj. przedział PLN), które stanowi 48% łącznej wielkości wsparcia. Ze względu na liczbę wspartych MŚP, dominuje wsparcie udzielone w kwocie do EUR 71,9% ogółu wspartych MŚP). Średnia wartość jednostkowego wsparcia udzielonego MŚP wyniosła w bieżącym okresie sprawozdawczym EUR. Średni okres zapadalności jednostkowego dofinansowania (zwrotnego) wyniósł 47 miesięcy. Największą grupę stanowiły poręczenia oraz kredyty/pożyczki udzielane na okres powyżej 48 miesięcy (65%). Inicjatywa JESSICA Inicjatywa JESSICA realizowana jest w ramach Działania 3.3 Infrastruktura rozwoju miast- wsparcie pozadotacyjne, Osi Priorytetowej 3 "Funkcje miejskie i metropolitalne". 12 lipca 2010 r. Województwo Pomorskie podpisało Umowę o Finansowanie z EBI, na mocy której utworzono Fundusz Powierniczy JESSICA dla Województwa Pomorskiego. EBI pełni rolę Menadżera Funduszu Powierniczego. FPJ został zorganizowany jako oddzielny "blok finansowy" w ramach EBI. EBI pełni rolę Menadżera Funduszu tj. odpowiada za jego obsługę i administrowanie. Zgodnie z Umową o Finansowanie, Region przekazał do FPJ kwotę ,53 PLN stanowiącą równowartość EUR ( ,27 EUR, w tym wkład UE ,62 EUR, a wkład krajowy ,65 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF 5 ) z RPO WP w ramach OP3 Funkcje miejskie i metropolitalne, Działanie 3.3. Infrastruktura rozwoju miast - wsparcie pozadotacyjne. Głównym celem wdrażania Inicjatywy JESSICA w województwie pomorskim jest poprawa konkurencyjności miast poprzez rozwój funkcji miejskich i metropolitalnych w głównych ośrodkach rozwojowych. W szczególności Inicjatywa przyczynia się do wzmacniania aktywności społecznej i gospodarczej regionu m.in. poprzez rewitalizację zdegradowanych obszarów miast (w tym m.in. zdekapitalizowanych historycznych budynków, terenów powojskowych i poprzemysłowych, dworców kolejowych, nabrzeży portowych i ich otoczenia), inwestycje z zakresu rozwoju infrastruktury energetycznej, rozwoju i integracji efektywnych i zrównoważonych systemów transportu zbiorowego, wsparcie instytucji otoczenia biznesu oraz wzmacnianie potencjału gospodarczego miast. Projekty Miejskie wspierane w ramach Inicjatywy JESSICA muszą stanowić element zintegrowanych planów zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. 5 Przyjęto kurs walutowy zgodnie z deklaracją IC 4,004 PLN. 35

36 W dniu 13 października 2011 roku MFP podpisał umowy operacyjne z dwoma PF pełniącymi rolę Funduszy Rozwoju Obszarów Miejskich dla 42 miast regionu. BGK udziela wsparcia na zwrotne finansowanie Projektów Miejskich w Gdańsku, Gdyni, Słupsku i Sopocie, natomiast BOŚ w pozostałych ośrodkach miejskich. Finansowanie udzielane jest w formie pożyczek. W dniu 25 listopada 2011 roku BOŚ otrzymał kwotę w wysokości ,81 PLN ( ,28 EUR, w tym wkład UE ,99 EUR, a wkład krajowy ,29 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF). W dniu 12 grudnia 2011 roku BGK otrzymał kwotę w wysokości ,72 PLN ( ,33 EUR w tym wkład UE ,71 EUR, a wkład krajowy ,62 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF) Przekazana kwota stanowiła wartość kapitału początkowego, pomniejszonego o koszty zarządzania Menadżera oraz skorygowanego o narosłe odsetki od kapitału przekazanego Menadżerowi. W okresie sprawozdawczym podpisano cztery umowy inwestycyjne na realizację następujących Projektów Miejskich: Rewitalizacja Starego Browaru i przystosowanie go do funkcji komercyjnych szansą rozwoju obszaru miejskiego Kościerzyny. Udział środków Inicjatywy JESSICA wynosi ,89 PLN ( ,76 EUR w tym wkład UE ,39 EUR, a wkład krajowy ,37 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF), Garnizon Kultury. Nowe centrum promocji kultury i sztuki w Gdańsku Wrzeszczu. Projekt rewitalizacji zabytkowego kompleksu budynków na terenie dawnych koszar. Udział środków Inicjatywy JESSICA wynosi PLN ( ,79 EUR w tym wkład UE ,75 EUR, a wkład krajowy ,045 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF), Utworzenie Muzeum Emigracji w obiekcie Dworca Morskiego w Gdyni. Udział środków Inicjatywy JESSICA PLN ( ,34 EUR w tym wkład UE ,56 EUR, a wkład krajowy ,79 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF), Zwiększenie potencjału społecznego Pruszcza Gdańskiego poprzez budowę basenu wraz z infrastrukturą techniczno-sportową. Udział środków Inicjatywy JESSICA ,60 PLN ( ,83 EUR w tym wkład UE ,15 EUR, a wkład krajowy ,68 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF ). Od początku realizacji Inicjatywy dokonano wypłaty środków ostatecznym odbiorcom w kwocie ,89 PLN ( ,76 EUR w tym wkład UE ,39 EUR, a wkład krajowy ,37 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF). Wypłata miała miejsce w okresie sprawozdawczym. Dokonał jej BOŚ pełniący rolę FROM dla obszaru wsparcia obejmującego wszystkie miasta województwa pomorskiego z wyjątkiem miast na prawach powiatu. Wypłata dotyczy Projektu Miejskiego Rewitalizacja Starego Browaru i przystosowanie go do funkcji komercyjnych szansą rozwoju obszaru miejskiego Kościerzyny. Udział środków JESSICA w wartości podpisanych umów na koniec 2012 roku stanowi około 30% alokacji przekazanej FROM. W chwili obecnej w trakcie oceny znajduje się kolejnych 11 wniosków o pożyczkę o łącznej wartości wnioskowanego wsparcia ze środków JESSICA w kwocie ,77 PLN ( ,54 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF). 2 stycznia 2013 planowane jest posiedzenie Komitetu Inwestycyjnego w sprawie wniosku o udzielenie pożyczki na finansowanie Projektu Miejskiego pt. Rewitalizacja dworca PKP oraz terenów przydworcowych w Sopocie. Po pozytywnej ocenie nastąpi podpisanie umowy inwestycyjnej. Przewidywany termin to pierwsza połowa stycznia 2013 r. 36

37 Przybliżona wartość pożyczki JESSICA dla ww. inwestycji wynosi PLN ( ,30 EUR w tym wkład UE ,90 EUR, a wkład krajowy ,40 EUR wg kursu przyjętego na potrzeby sprawozdawcze dla IIF). Słupskie Stowarzyszenie Innowacji Gospodarczych i Przedsiębiorczości Wsparcie kapitałowe Funduszu Pożyczkowego SŁUPIA działającego przy Słupskim Stowarzyszeniu Innowacji Gospodarczych i Przedsiębiorczości Projekt realizowany w ramach działania 1.4 Systemowe Wspieranie Przedsiębiorczości Regionalnego Programu operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata W ramach ww działania przeprowadzono jeden konkurs. Umowa o dofinansowanie ww. projektu została zawarta 08 grudnia 2009r. Projekt jest w trakcie realizacji. Na przedmiotową operację przewidziano wydatki kwalifikowalne o wartości EUR w tym środki EFRR stanowią 75% tj EUR. W okresie sprawozdawczym od stycznia do grudnia 2012 roku rozpatrzono 63 wnioski o pożyczkę, z tego zaakceptowano 56, odrzucono 3 wnioski, 4 Klientów zrezygnowało, 4 wnioski zostały przekierowane do innego funduszu. Podpisano 52 umowy pożyczkowe, 1 wniosek został rozpatrzone pozytywnie w 2011 r. natomiast umowa zostały zawarta w styczniu 2012 roku, 1 wniosek został złożony w 2012 r., a rozpatrzony został w 2013 r. Spośród udzielonych pożyczek 48 zostało udzielonych mikroprzedsiębiorcom, a 4 przedsiębiorstwom małym. Dominowały pożyczki w kwocie poniżej PLN 28 umów. Na pożyczki w kwocie powyżej PLN nie było zainteresowania i nie zawarto żadnej umowy na pożyczkę przekraczającą tę kwotę. Od początku realizacji projektu udzielono pożyczek o łącznej wartości ,23 EUR Pomorski Fundusz Pożyczkowy Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Dokapitalizowanie Pomorskiego Funduszu Pożyczkowego Sp. z o.o. Projekt realizowany w ramach działania 1.4 Systemowe Wspieranie Przedsiębiorczości Regionalnego Programu operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata W ramach ww działania przeprowadzono jeden konkurs. Umowa o dofinansowanie ww. projektu została zawarta 11 grudnia 2009r. Na przedmiotową operację przewidziano wydatki kwalifikowalne o wartości EUR w tym środki EFRR stanowią 75% tj EUR. Projekt został zakończony 30 czerwca 2012r. W wyniku realizacji projektu udzielono 820 pożyczek o łącznej wartości ,08 EUR. Pożyczki były udzielane wyłącznie mikroprzedsiębiorcom. Dominowały pożyczki w kwocie poniżej PLN 656 umów. Na pożyczki w kwocie powyżej PLN nie było zainteresowania i nie zawarto żadnej umowy na pożyczkę przekraczającą tę kwotę. Regionalne Towarzystwo Inwestycyjne Spółka Akcyjna Wsparcie kapitałowe Funduszu Poręczeń Kredytowych ułatwiającego dostęp do finansowania zewnętrznego dla pomorskich mikro, małych i średnich przedsiębiorstw Projekt realizowany w ramach działania 1.4 Systemowe Wspieranie Przedsiębiorczości Regionalnego Programu operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata W ramach ww działania przeprowadzono jeden konkurs. Umowa o dofinansowanie ww. projektu została zawarta 10 grudnia 2009r. Na przedmiotową operację przewidziano wydatki kwalifikowalne o wartości ,67 EUR w tym środki EFRR stanowią 75% tj EUR. Projekt został zakończony 30 listopada 2011r. W wyniku realizacji projektu udzielono 37

38 48 poręczeń o łącznej wartości ,84 EUR. Dzięki udzielonym poręczeniom przedsiębiorcy otrzymali pożyczki o łącznej wartości ,69 EUR. Z poręczeń skorzystało 33 mikroprzedsiębiorców, 13 małych przedsiębiorców oraz 2 średnich przedsiębiorców Realizacja założeń Strategii EU 2020 Strategia Europa 2020 obejmuje trzy wzajemnie wzmacniające się priorytety: 1). rozwój inteligentny (smart growth), czyli rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji 2). rozwój zrównoważony (sustainable growth), czyli wspieranie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej 3). rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth), czyli wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną Strategia wyznacza 5 głównych obszarów oraz celów na poziomie całej UE, w których powinny być prowadzone działania zmierzające do ich rozwoju i poprawy funkcjonowania: zatrudnienie; badania i rozwój, innowacje; klimat i efektywność energetyczna; edukacja; ubóstwo / włączenie społeczne. oraz dwa dodatkowe obszary: społeczeństwo informacyjne i konkurencyjność wynikające z inicjatyw flagowych. Implementację ww. priorytetów tematycznych ma umożliwić 7 inicjatyw przewodnich (flagship initiatives): Unia innowacji, Młodzież w drodze, Europejska agenda cyfrowa, Europa efektywnie korzystająca z zasobów, Polityka przemysłowa w erze globalizacji, Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia, Europejski program walki z ubóstwem. Inicjatywy przewodnie stanowią uzupełnienie Strategii Europa 2020 i zawierają katalogi oraz opisy działań. Oprócz tego, KE opracowała zintegrowane wytyczne w zakresie Strategii będące zestawem ogólnych zaleceń dla krajów członkowskich w różnych obszarach polityk gospodarczych i polityk zatrudnienia, tak aby ich realizacja doprowadziła do szybkiego osiągnięcia głównych celów Strategii Europa Podstawowymi instrumentami realizacji celów Strategii Europa 2020 na poziomie państw członkowskich są Krajowe Programy Reform określające cele narodowe oraz zobowiązania odnośnie działań mających na celu realizację Strategii z uwzględnieniem zapisów zintegrowanych wytycznych oraz celów szczegółowych wynikających z inicjatyw 38

39 przewodnich. Realizacja zobowiązań zawartych w Krajowym Programie Reform jest przedmiotem weryfikacji na poziomie UE w ramach semestru europejskiego. Strategia Europa 2020 wyznacza główne kierunki interwencji Polityki Spójności w okresie programowania po 2013 roku, jednak już w obecnym okresie polityka ta wpisuje się w realizację celów Strategii. Ze względu na brak wskazania przez KE kategorii interwencji, które realizują Strategię Europa 2020, wyboru ww. kategorii interwencji dokonano w oparciu o wskazówki MRR zawarte m.in. w Instrukcji do sprawozdania rocznego z wdrażania programu operacyjnego w 2012 r. Na tej podstawie do kategorii interwencji, które realizują cele Strategii Europa 2020 zaliczono kategorie: od 1 do 54 oraz od 61 do 80 z pominięciem kategorii 81. Szczegółowo kategorie interwencji realizowane w ramach RPO WP wpisujące się w realizację Strategii 2020 oraz inicjatyw flagowych wymienione są w tabeli nr 2. Indykatywna alokacja EFRR w RPO WP 6 przypisana ww. kategoriom interwencji wynosi EUR ( PLN 7 ), co stanowi 84,3% całej alokacji EFRR na Program. Łączna kwota EFRR w ramach RPO WP, która została przeznaczona na dofinansowanie projektów przyczyniających się do realizacji celów Strategii Europa 2020 od początku wdrażania Programu wynosi PLN ( EUR), co stanowi 90,3% wartości EFRR przeznaczonej na wszystkie dotychczas wybrane projekty. Spośród wszystkich przedsięwzięć, co do których Zarząd Województwa Pomorskiego podjął decyzję o dofinansowaniu, projektów realizuje założenia Strategii (93,6%). Ich wartość całkowita wynosi ponad 7 mld PLN, stanowiąc 91,9% wartości ogółem wszystkich wybranych projektów. Do końca 2012 r. zakontraktowano 1434 projekty wpisujące się w cele Strategii o wartości EFRR PLN ( EUR), zaś płatności związane z ich realizują wyniosły PLN ( EUR). Tabela nr 1. Realizacja Strategii Europa 2020 w ramach RPO WP (w PLN) stan na RPO WP Ogółem (wszystkie kategorie interwencji) Wybrane projekty Wydatki na realizację Strategii EU 2020 Liczba projektów Wartość projektów ogółem W tym EFRR Kontraktacja Liczba projektów Wartość projektów ogółem W tym EFRR Wnioski o płatność Wartość EFRR RPO WP przyjęty uchwałą ZWP nr 442/41/11 z 22 kwietnia 2011 r. 7 Przeliczenie kursu EUR na PLN wg kursu Europejskiego Banku Centralnego (EBC) z dnia 29 listopada 2012 r,. tj. 4,0968 PLN. 39

40 Problematycznym jest przedstawienie podziału środków, które zostały przeznaczone na realizację poszczególnych inicjatyw flagowych UE w związku z trudnościami jednoznacznego przyporządkowania poszczególnych kategorii interwencji tylko do jednej z inicjatyw. Niektóre kategorie interwencji przypisane do poszczególnych działań w ramach RPO WP w sposób komplementarny realizują jednocześnie dwie inicjatywy. Ma to miejsce szczególnie w przypadku kategorii 3, 5, 6, 8 i 9, które realizują zarówno inicjatywę Unia innowacji, jak i inicjatywę Polityka przemysłowa w erze globalizacji. Aby uniknąć podwójnego ujmowania tych samych kwot, zdecydowano, że przedsięwzięcia przypisane do kategorii nr 3, 6 i 9 zaliczone będą jako realizujące inicjatywę Unia innowacji, natomiast 5 i 8 jako realizujące inicjatywę Polityka przemysłowa w erze globalizacji. Ponadto część działań realizowanych w ramach kategorii 75 wpisuje w inicjatywę Młodzież w drodze, a część w inicjatywę Europejski program walki z ubóstwem. Większość inicjatyw przewodnich założonych w Strategii Europa 2020 wpisuje się w zakres realizacji RPO WP. Wyjątkiem jest tu inicjatywa dot. zatrudnienia, która jest realizowana przez projekty wspierane w ramach komponentu regionalnego POKL. Tabela nr 2. Inicjatywy przewodnie realizowane w ramach RPO WP (w PLN). Lp. Inicjatywa przewodnia Kategorie interwencji 1. Unia innowacji 3,6,7,9 2. Polityka przemysłowa w erze globalizacji 3. Europejska agenda cyfrowa Wybrane projekty Wartość Płatności W tym EFRR ogółem , , Młodzież w drodze Europa efektywnie korzystająca z zasobów 6. Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia 7. Europejski program walki z ubóstwem 16,23,25,26,28,40,41, 42,43,44,45,46,52,53, ,75,76, W RPO WP priorytety Strategii Europa 2020 realizowane były przez większość OP za wyjątkiem OP6 Turystyka i dziedzictwo kulturowe oraz OP10 Pomoc techniczna. Poniżej przedstawiono wielkość alokacji EFRR w ramach RPO WP, która odpowiada poszczególnym priorytetom Strategii Europa : 8 Dane dotyczą projektów, co do których ZWP podjął decyzję o udzieleniu dofinansowania. 40

41 22% 29% 49% smart growth sustainable growth inclusive growth Priorytet I. Rozwój inteligentny (smart growth) - rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach W ramach tego priorytetu Strategii Europa 2020 w RPO WP wspierane są przedsięwzięcia w obszarze: badań i rozwoju, innowacji, przedsiębiorczości OP1. Rozwój i innowacje w przedsiębiorstwach społeczeństwa informacyjnego OP2. Społeczeństwo wiedzy edukacji OP2. Społeczeństwo wiedzy OP9. Lokalna infrastruktura społeczna i inicjatywy społeczne Od początku realizacji RPO WP zakontraktowano 923 projekty wpisujące się w realizację priorytetu I. Strategii Europa 2020 (87,2% wszystkich wybranych projektów wpisujących się w priorytet). Wartość EFRR tych projektów wynosi PLN ( EUR). 41

42 Priorytet II. Rozwój zrównoważony (sustainable growth) - transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej W ramach tego priorytetu Strategii Europa 2020 w RPO WP wspierane są przedsięwzięcia w obszarze: klimat, energia, mobilność OP3. Funkcje miejskie i metropolitalne OP4. Regionalny system transportowy OP5. Środowisko i energetyka przyjazna środowisku OP8. Lokalna infrastruktura podstawowa W zakres tego priorytetu Strategii Europa 2020 wpisuje się łącznie 268 zakontraktowanych projektów (spośród projektów realizujących ten priorytet wszystkie zostały zakontraktowane). Łączna wartość EFRR kontraktacji tych projektów wynosi PLN ( EUR). Priorytet III. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną W ramach tego priorytetu Strategii Europa 2020 w RPO WP wspierane są przedsięwzięcia w obszarze: walka z ubóstwem OP3. Funkcje miejskie i metropolitalne OP7. Ochrona zdrowia i system ratownictwa OP8. Lokalna infrastruktura podstawowa OP9. Lokalna infrastruktura społeczna i inicjatywy obywatelskie W ramach RPO WP trzeci priorytet Strategii Europa 2020 realizuje 291 zakontraktowanych projektów (98,0% wszystkich wybranych projektów realizujących ten priorytet) o łącznej wartości kontraktacji EFRR PLN ( EUR). Tabela 3. Zestawienie kumulatywnego wydatkowania środków z EFRR dla kategorii interwencji, które wskazano w RPO WP jako realizujące cele Strategii EU Kod Kategorie interwencji realizujące EU2020 Nazwa Numer Działania RPO WP Wybrane projekty Kontraktacja Wartość EFRR Płatność Rozwój inteligentny - rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji (smart growth) Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość (Unia innowacji) Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, centrami badań, władzami regionalnymi Wsparcie na rzecz MŚP w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji 42

43 (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa itp.) Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP Razem Otoczenie biznesu + przedsiębiorczość (Polityka przemysłowa w erze globalizacji) Usługi zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw Inne inwestycje w przedsiębiorstwa Razem Społeczeństwo informacyjne (Europejska Agenda Cyfrowa) Infrastruktura ICT (w tym sieci szerokopasmowe) Usługi i aplikacje dla obywateli (ezdrowie, e-administracja, e edukacja, e-integracja itp.) Razem Edukacja (Młodzież w drodze) Infrastruktura systemu oświaty Razem Rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej (suistainable growth) Klimat, energia, mobilność (Europa efektywnie korzystająca z zasobów) 16 Kolej Drogi regionalne/lokalne Transport miejski Transport multimodalny Energia odnawialna: słoneczna Energia odnawialna: biomasa Energia odnawialna: 42 hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona 43 (kogeneracja), zarządzanie energią Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi Gospodarka i zaopatrzenie w 45 wodę pitną Oczyszczanie ścieków Promocja czystego miejskiego 52 transportu publicznego Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i

44 54 61 zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom Razem Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną (inclusive growth) Walka z ubóstwem (Europejski program walki z ubóstwem) Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich 75 Infrastruktura systemu oświaty 76 Infrastruktura ochrony zdrowia Pozostała infrastruktura społeczna Realizacja Krajowego Programu Reform Razem Instrumentem służącym realizacji założeń Strategii Europa 2020 na poziomie narodowym jest Krajowy Program Reform na rzecz realizacji Strategii Europa 2020 (KPR) przyjęty przez Radę Ministrów 26 kwietnia 2011 r. i zaktualizowany w 2012 r. 9. Celem KPR jest budowa trwałych podstaw wzrostu gospodarczego, łącząc cele unijne z priorytetami krajowymi. Przedstawione w nim reformy ukierunkowane na wzrost inteligentny, zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu mają umożliwić przezwyciężenie zidentyfikowanych barier wzrostu hamujących potencjał rozwojowy. KPR skupia się więc na tych działaniach, które mają na celu odrabianie zaległości rozwojowych oraz budowę nowych przewag konkurencyjnych, w trzech obszarach priorytetowych: Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego, Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu. Założone cele poszczególnych Osi priorytetowych RPO WP wpisują się w priorytety wyznaczone w ramach KPR, realizując w ten sposób również założenia Strategii Europa Tabela nr 4. Spójność RPO WP z celami Strategii EU 2020 oraz priorytetami Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji Strategii Europa Priorytety Strategii EU 2020 Rozwój inteligentny - rozwój gospodarki opartej na wiedzy i Obszary Strategii EU 2020 Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość Obszary priorytetowe KPR Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego Działania RPO WP 1.1. Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa 1.2. Rozwiązania innowacyjne w MŚP 1.3. Pozadotacyjne instrumenty finansowe dla MŚP 1.4.Systemowe wspieranie przedsiębiorczości 1.5. Regionalna sieć transferu rozwiązań 9 Proces realizacji Strategii Europa 2020 obejmuje coroczną aktualizację Krajowych Programów Reform. 44

45 innowacji (smart growth) Rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej (suistainable growth) Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną (inclusive growth) Społeczeństwo informacyjne Edukacja Klimat, energia, mobilność Zatrudnienie i umiejętności Walka z ubóstwem Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu innowacyjnych 1.6. Promocja gospodarcza regionu 3.3. Infrastruktura rozwoju miast wsparcie pozadotacyjne 2.2. Infrastruktura i usługi tworzące podstawy społeczeństwa informacyjnego 2.1. Infrastruktura edukacyjna i naukowodydaktyczna 9.1. Lokalna infrastruktura edukacyjna, sportowa i kultury 3.1. Rozwój i integracja systemów transportu zbiorowego 4.1. Rozwój regionalnej infrastruktury drogowej 4.2. Rozwój regionalnej infrastruktury kolejowej 4.3. Rozwój i poprawa dostępności węzłów transportowych 5.1. Gospodarka odpadami 5.2. Gospodarka wodna 5.3. Zarządzanie informacją o środowisku 5.4. Rozwój energetyki opartej na źródłach odnawialnych 5.5. Infrastruktura energetyczna i poszanowanie energii 8.2. Lokalna infrastruktura ochrony środowiska 7.2. Zintegrowany system ratownictwa Nie dotyczy RPO WP 3.2. Wzrost atrakcyjności przestrzeni miejskiej 7.1. Infrastruktura ochrony zdrowia 7.2. Zintegrowany system ratownictwa 8.1. Lokalny potencjał rozwojowy 9.1 Lokalna infrastruktura edukacyjna, sportowa i kultury 9.2. Lokalna infrastruktura ochrony zdrowia 9.3. Lokalne inicjatywy obywatelskie Podsumowanie realizacji założeń Strategii Europa 2020 Zdecydowana większość środków wydatkowanych w ramach RPO WP realizuje założenia zarówno Strategii Europa 2020, jak również KPR na rzecz realizacji Strategii Europa Biorąc pod uwagę liczbę projektów najwięcej przedsięwzięć wpisujących się w realizację Strategii Europa 2020 wybrano i zakontraktowano w ramach kategorii interwencji: 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa; 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich; 07 Inwestycje w przedsiębiorstwa powiązane bezpośrednio z innowacyjnością, 23 Drogi regionalne / lokalne, 46 Oczyszczanie ścieków. Biorąc pod uwagę wartość kontraktacji EFRR, najwięcej środków skierowano na realizację przedsięwzięć zaliczanych do takich kategorii wpisujących się w cele Strategii jak: 23 Drogi regionalne / lokalne; 03 Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP 45

46 a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami n-t, itd.); 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich; 16 Kolej; 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP oraz 46 Oczyszczanie ścieków. Przykłady projektów objętych dofinansowaniem, które w najpełniejszy sposób przyczyniają się do realizacji priorytetów i celów Strategii zostały zawarte w Załączniku nr VI (karty projektów od 1 do 4), Biorąc pod uwagę wartość środków wydatkowanych w ramach RPO WP, w największym stopniu realizowany jest priorytet II Strategii Europa sustainable growth, w najmniejszym zaś priorytet III - inclusive growth. W 2013 r. planowane jest przeprowadzenie badania ewaluacyjnego dotyczącego wkładu RPO WP w realizację Strategii Europa 2020 oraz Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego. Najważniejsze wnioski z badania zostaną przedstawione w kolejnym sprawozdaniu rocznym z wdrażania programu operacyjnego w 2013 r. 46

47 Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego Jednym z wyzwań rozwojowych, przed którymi stoi województwo pomorskie jest nie w pełni wykorzystana bałtycka szansa, która powinna przerodzić się w jeden z kluczowych atutów województwa pomorskiego, będącego polskim liderem współpracy w Regionie Morza Bałtyckiego. SUERMB stanowi dla Pomorskiego szansę trwałego włączenia się w instytucjonalne i gospodarcze procesy integracyjne w Regionie, który oferuje jeden z największych globalnych potencjałów innowacyjnych oraz atrakcyjną (bliską modelowi określonemu w Strategii Europa 2020) ścieżkę zrównoważonego rozwoju potencjału konkurencyjnego. Województwo pomorskie aktywnie uczestniczyło w pracach nad przygotowaniem Strategii było zaangażowane w opracowanie trzech stanowisk Konwentu Marszałków Województw RP, a także zorganizowało tzw. Okrągły stół dotyczący aspektów ochrony środowiska w Strategii. Przedstawiciele województwa pomorskiego brali także czynny udział w międzynarodowych konferencjach poświęconych SUERMB. Ponadto, województwo pomorskie jest członkiem i aktywnym uczestnikiem posiedzeń Zespołu Roboczego ds. koordynacji wdrażania Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego w Polsce, powołanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Jednocześnie, SWP włączył się bezpośrednio w proces wdrażania Strategii, obejmując rolę lidera projektu flagowego w obszarze turystyki Promote the cultural heritage and the unique landscapes. Strategia jest także promowana poprzez stronę dotyczącą programowania strategicznego w województwie pomorskim. Jak dotąd, IZ RPO WP nie dokonywała zmian kryteriów wyboru i oceny projektów pod kątem SUERMB. W ramach RPO WP nie są także realizowane projekty flagowe wymienione w Planie działań Strategii. Nie zaangażowano również środków pomocy technicznej RPO WP na potrzeby związane z wdrażaniem SUERMB. Niemniej, przeprowadzona w 2011 r. zmiana RPO WP, wynikająca ze śródokresowego przeglądu programu, uwzględniła tematykę Strategii, przede wszystkim poprzez precyzyjne wskazanie związków poszczególnych obszarów tematycznych RPO WP z celami SUERMB. Z RPO WP przeprowadziła analizę stopnia zaangażowania RPO WP w proces realizacji SUERMB w oparciu o kody klasyfikacji według kryterium priorytetowych obszarów tematycznych (na podstawie Rozporządzenia Komisji (WE) 1828/06). Stosowna tabela stanowi Załącznik VII do niniejszego Sprawozdania. W oparciu o dane zawarte w ww. Załączniku, należy stwierdzić, iż projektów realizowanych w ramach RPO WP wpisuje się bezpośrednio w cele szczegółowe SUERMB. Realizują one bezpośrednio filary I-III Strategii, a pośrednio także filar IV. Ich łączna wartość dofinansowania UE to blisko 738 mln EUR 10. Pod względem liczby projektów jest to 83% wszystkich projektów realizowanych w programie, a pod względem wartości dofinansowania jest to 84% całości zaangażowanych dotychczas w programie środków UE. Pod względem ilości dominują projekty wpisujące się w drugi filar SUERMB - Region Morza Bałtyckiego jako obszar dobrobytu (809 projektów, blisko 220 mln EUR dofinansowania UE). Są to przede wszystkim przedsięwzięcia związane z rozwojem sektora MŚP, zarówno w zakresie wsparcia dotacyjnego firm, jak i zwrotnego (Inicjatywa JEREMIE), ale także przedsięwzięcia stymulujące innowacyjność, transfer technologii oraz tworzenie i rozwój klastrów (np. projekt Wsparcie tworzenia i rozwoju powiązań kooperacyjnych w Klastrze Kluczowym Województwa Pomorskiego - Bałtyckim Klastrze Ekoenergetycznym). 10 W okresie sprawozdawczym podpisano 126 umów na łączną wartość dofinansowania UE ponad 40 mln EUR. 47

48 Pod względem wartości dofinansowania UE dominują projekty wpisujące się w trzeci filar Strategii - Region Morza Bałtyckiego jako obszar dostępny i atrakcyjny (374 projektów, blisko 436 mln EUR dofinansowania UE). Obejmują one szerokie spektrum przedsięwzięć z jednej strony są to projekty transportowe, stymulujące rozwój transportu drogowego na poziomie ponadregionalnym (np. projekty związane z rozbudową/przebudową dróg wojewódzkich stanowiących dojazd do autostrady A-1), ale także przedsięwzięcia z zakresu turystyki (np. projekt Turystyczny Szlak Północnych Kaszub) i ochrony zdrowia. W realizację trzeciego filaru SUERMB wpisują się także kompleksowe projekty łączące w sobie elementy transportu, turystyki i ochrony środowiska (np. w zakresie rozwoju komunikacji rowerowej). Cele trzeciego filaru SUERMB realizują również projekty RPO WP dotyczące rozwoju infrastruktury edukacyjnej na poziomie wyższym (np. Fizyka dla medycyny przebudowa pomieszczeń i wyposażenie pracowni zastosowań medycznych fizyki i obrazowania medycznego Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Gdańskiego) oraz działania z zakresu e-usług, głównie e-edukacji. Ważną, choć stanowiącą najmniej liczną grupę, posiadającą jednocześnie najmniejszą wartość dofinansowania UE, stanowią projekty RPO WP wpisujące się w pierwszy filar Strategii Region Morza Bałtyckiego jako obszar zrównoważony (98 projektów, blisko 83 mln EUR dofinansowania UE). Są to z jednej strony projekty z zakresu gospodarki wodnej, ale także projekty dotyczące infrastruktury ochrony środowiska (głównie w zakresie zagospodarowania odpadów, kanalizacji i oczyszczalni ścieków np. projekt Modernizacja z rozbudową systemu wodno-ściekowego Gminy Miasta Krynica Morska). Należy podkreślić, iż projekty z ww. zakresu mają szczególne znaczenie w regionach nadmorskich (jakim jest pomorskie) ze względu na bezpośrednie pozytywne oddziaływanie na stan wód Morza Bałtyckiego. Projekty RPO WP nie posiadają bezpośredniego oddziaływania na implementację czwartego filaru Strategii Region Morza Bałtyckiego jako obszar bezpieczny. Niemniej, część przedsięwzięć realizujących pozostałe filary Strategii miała także wpływ na wzrost bezpieczeństwa Regionu Morza Bałtyckiego za przykład może posłużyć projekt Zakup sprzętu ratowniczego dla wojewódzkiej jednostki WOPR w Gdańsku i jednostek terenowych w celu poprawy efektywności systemu ratownictwa w regionie. W zakresie przestrzennego rozmieszczenia nakładów zaangażowanych w realizację SUERMB, największe środki dofinansowania UE przekładające się na najwyższą liczbę projektów wpisujących się w realizację Strategii pozyskał Gdańsk przede wszystkim ze względu na duże projekty drogowe, a także projekty uczelni wyższych i liczne przedsięwzięcia realizowane przez przedsiębiorców. Znaczne środki przypadły także Gdyni (przede wszystkim dzięki rozbudowie parku naukowo-technologicznego, rozwojowi komunikacji miejskiej oraz inwestycjom w infrastrukturę zdrowia) oraz powiatom: wejherowskiemu, kartuskiemu i tczewskiemu (głównie ze względu na liczne inwestycje drogowe, kolejowe i turystyczne). Pod względem wartości dofinansowania UE per capita, liderem był Sopot (m.in. dzięki projektom drogowym i turystycznym) oraz powiaty nadmorskie: nowodworski i pucki. W ramach trwających prac nad opracowaniem RPO , planowane jest silniejsze sprofilowanie przyszłego Programu pod kątem realizacji SUERMB. Należy rozważyć m.in. wskazanie kluczowych obszarów tematycznych, w których konieczne jest zapewnienie koordynacji pomiędzy wsparciem realizowanym w ramach Programu a innymi narzędziami realizacji SUERMB (np. programami EWT), a także silniejsze ukierunkowanie systemu realizacji przyszłego Programu pod kątem SUERMB (np. poprzez prowadzenie ukierunkowanych konkursów lub premiowanie projektów wpisujących się bezpośrednio w SUERMB). 48

49 2.2 Informacja na temat zgodności z przepisami wspólnotowymi (Information about compliance with Community law) IZ RPO WP zapewnia, iż Program realizowany jest zgodnie z przepisami wspólnotowymi, w szczególności w takich obszarach, jak ochrona środowiska, prawo zamówień publicznych, pomoc publiczna oraz zasada równych szans i niedyskryminacji na wszystkich etapach realizacji Programu. Ponadto, IZ RPO WP podjęła szereg działań, których realizacja przez wszystkie instytucje uczestniczące we wdrażaniu programu, odbywa się w zgodzie z przepisami wspólnotowymi. Do działań tych można zaliczyć przede wszystkim: umieszczenie we wszystkich dokumentach programowych RPO WP, URPO WP jak również w dokumentach przeznaczonych dla beneficjentów (Przewodniki Beneficjenta RPO WP, wniosek o dofinansowanie, umowa o dofinansowanie oraz wniosek o płatność w ramach RPO WP) zapisów o konieczności przestrzegania przez beneficjentów polityk wspólnotowych, a także zgodności realizacji projektów z przepisami prawa wspólnotowego, umieszczenie we wniosku o dofinansowanie zapisu zobowiązującego beneficjenta do opisu w jaki sposób, na etapie wdrażania i po zakończeniu realizacji projektu zapewni zgodność projektu z Ustawą PZP, zgodność projektu z polityką zrównoważonego rozwoju (ochrona środowiska) i Natura 2000 oraz zgodność projektu z polityką równości kobiet i mężczyzn oraz niedyskryminacji oraz uwzględni problematykę płci w zależności od charakteru projektów. Najważniejsze kwestie dotyczące zgodności RPO WP z przepisami wspólnotowymi od początku wdrażania programu opisane zostały poniżej: Polityka zrównoważonego rozwoju: zmianie uległy główne akty prawa normujące system ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ). Od 20 lipca 2010 r. zaczęły obowiązywać zmienione przepisy m.in. ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, ustawy Prawo budowlane i ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Natomiast 15 listopada 2010 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, w roku 2012 roku kontynuowana była kwestia związana z Ramową Dyrektywą Wodną 2000/60/WE (RDW) oraz Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 roku,. W odpowiedzi na pismo Departamentu Programów Regionalnych UMWP z dnia 21 grudnia 2011 r. Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku (ZMiUW) opracował w lutym 2012r. Ekspertyzę w zakresie oceny wpływu oddziaływania projektu pn. Odbudowa urządzeń ochrony przeciwpowodziowej oraz budowa obiektów małej retencji na obszarze Pobrzeża Kaszubskiego na cele ochrony wód w rozumieniu art w związku z art. 4.7 Ramowej Dyrektywy Wodnej. W ekspertyzie stwierdzono dla poszczególnych zadań brak wpływu przedmiotowego przedsięwzięcia na osiągnięcie celów środowiskowych przez daną część wód, w związku z tym nie przewidziano przeprowadzenia weryfikacji przesłanek art. 4 ust. 7-9 RDW. Po otrzymaniu w marcu 2012 od Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku uwag do powyższej ekspertyzy, ZMiUW z początkiem czerwca wystąpił na drodze zamówienia o wykonanie nowej ekspertyzy uwzględniającej wszystkie uwagi RZGW), 49

50 w czerwcu 2012 r. sporządzono nową Ekspertyzę w zakresie oceny wpływu/oddziaływania przedsięwzięcia pn. Odbudowa urządzeń ochrony przeciwpowodziowej oraz budowa obiektów małej retencji na obszarze Pobrzeża Kaszubskiego na cele ochrony wód w rozumieniu art. 4.1, w związku z art. 4.7 Ramowej Dyrektywy Wodnej, Według zapisów danej ekspertyzy dla części zadań projektu nie stwierdzono występowania oddziaływań tych przedsięwzięć w kontekście ochrony zasobów wodnych jednolitych części wód. Dokonane w ekspertyzie analizy wskazują na brak potrzeby przeprowadzenia weryfikacji przesłanek art. 4 ust. 7 RDW dla tych zadań. Natomiast dla pozostałych przedsięwzięć wchodzących w skład weryfikowanego projektu, po szczegółowej analizie w zakresie ich wpływu na stan wód stwierdzono konieczność weryfikacji przesłanek art. 4 ust. 7 RDW, która jednak nie wykazała ich naruszenia. Reasumując, zgodnie z powyższą ekspertyzą, realizacja zadań projektu jest zgodna z zapisami RDW. Mimo pozytywnej ekspertyzy pod koniec 2012 roku KE wstrzymała certyfikację poświadczenia obejmującego wydatki dla projektu Odbudowa urządzeń ochrony przeciwpowodziowej oraz budowa obiektów małej retencji na obszarze Pobrzeża Kaszubskiego, w celu zapewnienia jak najwyższej jakości dokumentacji z zakresu ocen oddziaływania na środowisko składanej przez beneficjentów ubiegających się o dofinansowanie w ramach Programu, IZ RPO WP od 2008 roku przeprowadziła 19 szkoleń ściśle dotyczących tematu oceny oddziaływania na środowisko. W okresie sprawozdawczym IZ RPO WP przeprowadziła trzy szkolenia dla wszystkich beneficjentów RPO WP poświęcone zagadnieniom związanym z oceną oddziaływania na środowisko w projektach finansowanych z Funduszy Europejskich. Właściwe udokumentowanie postępowań w sprawie OOŚ w dalszym ciągu jest zagadnieniem problematycznym dla wielu beneficjentów, a błędnie przeprowadzona procedura OOŚ może skutkować odrzuceniem projektu ubiegającego się o dofinansowanie w ramach środków UE, dlatego też podczas szkolenia omówiono katalog najczęściej popełnianych błędów w postępowaniach OOŚ oraz ich konsekwencje. Przybliżono również zagadnienia związane z postępowaniem budowlanym, w odniesieniu do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz z ponowną oceną oddziaływania na środowisko. W związku z realizacją w ramach RPO WP Inicjatywy JESSICA, podczas szkolenia omówiona została także strategiczna ocena oddziaływania na środowisko w kontekście tego programu, w 2010 r. IZ RPO WP zgłosiła swój udział w pracach krajowej sieci organów środowiskowych i instytucji zarządzających funduszami unijnymi Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju. W ramach sieci utworzono m.in. grupę roboczą ds. ocen oddziaływania na środowisko, w pracach której przedstawiciele IZ RPO WP brali w 2012 r. aktywny udział. Podczas spotkania grupy roboczej w pierwszym i drugim[ półroczu 2012 przedstawiciele poszczególnych IZ RPO WP prezentowali swoje doświadczenia dot. weryfikacji procedury oceny oddziaływania na środowisko w ramach analizy wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć ze środków UE. (Zaprezentowane informacje zostaną opublikowane w wydawnictwie GDOŚ). IZ RPO WP zaprezentowała swoje dotychczasowe doświadczenia dotyczące przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w procesie aplikowania o środki UE. Omówiona została Ocena Wykonalności Środowiskowej wniosków o dofinansowanie w ramach RPO WP i jej rezultaty, ponadto, przedstawiciele IZ RPO WP wzięli udział w IV posiedzeniu plenarnym krajowej sieci organów środowiskowych i instytucji zarządzających funduszami unijnymi. W trakcie posiedzenia plenarnego przedstawiciele Grup Roboczych, funkcjonujących w ramach Sieci zaprezentowali wyniki prac i osiągnięcia poszczególnych grup, które udało się zrealizować w roku Podczas posiedzenia plenarnego przedstawiono również informacje na temat aktualnego stanu przygotowań do kolejnej perspektywy finansowej 50

51 ze szczególnym zwróceniem uwagi na integracje aspektów ochrony środowiska w przyszłej Polityce Spójności. obecnie na etapie składnia wniosku o dofinansowanie wnioskodawca ma obowiązek przedstawić (jeżeli wymaga tego charakter inwestycji) dokumenty wymagane ustawą Prawo budowlane oraz przepisami dotyczącymi ochrony środowiska, Poniżej przedstawiamy konkretne przykłady realizacji polityki zrównoważonego rozwoju w ramach realizowanych projektów: wykorzystanie gazu ziemnego CNG w transporcie samochodowym w sposób bezpośredni sprzyjający ochronie środowiska poprzez: zmniejszenie emisji tlenku węgla i węglowodorów, zmniejszenie emisji wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, możliwość nieznacznego zwiększenia emisji tlenków azotu, znaczne zmniejszenie emisji cząstek stałych, zmniejszenie emisji związków siarki, ograniczenie emisji dwutlenku węgla w zamkniętym cyklu powstawania i eksploatacji paliw, w ramach projektów rewitalizacyjnych przeprowadzone inwestycje będą miały pozytywny wpływ na środowisko, gdyż w ramach prac wykonane zostaną bezpieczne sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej, która zapobiegać będzie zanieczyszczeniu wód podziemnych. Przebudowa dróg upłynni ruch, wpływając na redukcję zanieczyszczeń do atmosfery. Likwidacja pieców węglowych pozwoli na ograniczenie tzw. niskiej emisji. Sposób wykonywania inwestycji, wykorzystywane materiały i zastosowane technologie są zgodne z obowiązującymi standardami dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego, inwestycje dotyczące infrastruktury energetycznej ograniczą emisję do atmosfery pyłów i gazów cieplarnianych, co zmniejszy negatywny wpływ energetyki na stan środowiska naturalnego, remont oraz zakup nowej specjalistycznej aparatury medycznej oraz sprzętu medycznego w ramach projektów związanych z infrastrukturą zdrowia wpłynie w sposób pozytywny na środowisko m.in poprzez: proekologiczne aspekty instalacji systemu radiografii cyfrowej (całkowita eliminacja szkodliwych odpadów chemicznych), dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii komputerowej 16-warstwowej zmniejszona zostanie łączna dawka promieniowania przy wykonywaniu badań, oszczędności w zużyciu energii elektrycznej poprzez wymianę sprzętu na nowy oraz zastosowanie wentylacji z odzyskaniem ciepła, dla ochrony rzek przed zanieczyszczeniami zostaną zbudowane klarowniki wód deszczowych na wszystkich wylotach głównych kolektorów deszczowych, zastosowanie baterii wykorzystujących perlatory, napowietrzające strumień wody ograniczy zużycie wody nawet o 50%. Ponadto zastosowane będą kotłownie na paliwo ekologiczne przeznaczone do produkcji ciepła w niskoemisyjnych, ekologicznych kotłach retortowych. projektach z zakresu kultury i turystyki zastosowane zostaną ponadstandardowe rozwiązania techniczne służące ochronie środowiska np. w postaci lamp solarnych i hybrydowych (solarno-wiatrowych). Lampy hybrydowe zasilane są w 100% przez energię odnawialną W celu uzyskania informacji na temat rzeczywistego efektu środowiskowego projektów realizowanych w ramach RPO WP na rok 2012 zostało zaplanowane badanie ewaluacyjne Ocena wpływu projektów zrealizowanych w ramach RPO WP na środowisko w województwie pomorskim (powyższe badanie zostało przeniesione z planu ewaluacji na rok 2013). Obecnie trwają czynności związane z wyłonieniem wykonawcy ww. badania. 51

52 Poza problemem opisanym powyżej dotyczącym RDW na obecnym etapie wdrażania programu nie zidentyfikowano znaczących problemów z przestrzeganiem zasad zrównoważonego rozwoju. Prawo zamówień publicznych: doprecyzowanie zapisów odnoszących się do zasad udzielania zamówień przez beneficjentów, którzy nie są zobowiązani do stosowania ustawy pzp, eliminowanie błędów w zakresie zamówień publicznych poprzez weryfikację ogłoszeń o zamówieniu, niezwłocznie po jej upublicznieniu, przed terminem otwarcia ofert, wprowadzono w umowie o dofinansowanie projektu obowiązek udostępniania dowodów stosowania procedur dotyczących udzielania zamówień publicznych oraz regulaminu komisji przetargowej albo dowodów rozpoczęcia procedury zawierania umowy w trybie art. 701 ust. 1 kodeksu cywilnego, na żądanie IZ RPO WP lub innych upoważnionych organów przesyłania wszelkiej dokumentacji związanej z wyborem wykonawcy, wprowadzenie Taryfikatora opracowanego przez MRR, który w przypadku stwierdzenia naruszenia ustawy Prawo zamówień publicznych pozwala dokonać korekty finansowej obniżając tym samym wysokość dofinansowania, w celu zachowania zasad związanych z przejrzystością w udzielaniu zamówień publicznych, a także mając na uwadze fakt, iż zamówienia powinny być udzielane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskania najlepszych efektów z danych nakładów, IZ RPO WP przygotowała wytyczne dla beneficjentów, którzy udzielają zamówień o wartości od EUR do równowartości kwoty EUR (bez podatku od towaru i usług). Dla beneficjentów niespełniających kryteriów podmiotowych określonych w art. 3 ustawy PZP), przy zamówieniach powyżej EUR, należy postępować zgodnie z art kodeksu cywilnego, pracownicy IZ RPO WP udzielają beneficjentom konsultacji dokumentacji przetargowej ex-ante, aby zminimalizować ryzyko błędnie przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia, kontrola na miejscu realizacji projektu każdorazowo weryfikuje poprawność wszystkich przeprowadzonych postępowań o udzielenie zamówienia w ramach projektu, prowadzenie szkoleń dla beneficjentów z zakresu stosowania pzp w kontekście realizacji projektów w ramach RPO WP, w okresie sprawozdawczym IZ RPO WP zorganizowała dla Beneficjentów 2 szkolenia z zakresu pzp. Ponadto powyższa tematyka była elementem kompleksowych szkoleń dla beneficjentów dotyczących realizacji projektów w ramach RPO WP. zobowiązano beneficjentów będących MŚP, dla których zamówienie przekracza kwotę EUR ( PLN), do gromadzenia i przedstawiania instytucjom uprawnionym do kontroli dokumenty, które udowodnią spełnienie zasady wydatkowania środków w sposób celowy, oszczędny z zachowaniem zasady uzyskiwania założonych efektów przy jak najniższej kwocie wydatku (np. pisemne protokoły z negocjacji handlowych (podpisane przez obie strony), pisemne oferty firm konkurencyjnych w stosunku do wykonawcy/dostawcy z którym beneficjent podpisze umowę, oświadczenia beneficjenta uzasadniające dokonany wybór wykonawcy/dostawcy). W przypadku, gdy zamówienie dotyczy towarów lub usług, które mogą być zakupione z powodów obiektywnych tylko od jednego podmiotu np. zakup know how, dopuszcza się zamiast przedstawiania ofert konkurencyjnych, przedstawienie wyceny wartości zamówienia przez biegłego rzeczoznawcę niezależnego od stron transakcji oraz pisemne oświadczenia podpisane przez beneficjenta lub wykonawcę/dostawcę, że ten ostatni, zgodnie z wiedzą 52

53 oświadczającego, jest wyłącznym oferentem przedmiotowych towarów/usług/robót budowlanych na wspólnotowym rynku europejskim. W trakcie realizacji programu pojawiają się nieprawidłowości związane z nie przestrzeganiem przez beneficjentów ustawy pzp skutkujących koniecznością nakładania korekt finansowych zgodnie z Taryfikatorem opracowanym przez MRR. IZ RPO WP poprzez organizację szkoleń, zalecenia zawarte na stronie internetowej oraz kontrolę dokumentacji przetargowej stara się eliminować ryzyko popełnienia przez beneficjentów błędów w zakresie stosowania ustawy pzp. Zgodnie z 11 ust. 6 umowy o dofinansowanie beneficjenci zobowiązali się do przekazywania IZ RPO WP dokumentacji związanej z prowadzeniem procedur przetargowych: treści ogłoszenia o zamówieniu publicznym albo treści ogłoszenia, o którym mowa w art. 70 ust. 2 kodeksu cywilnego, niezwłocznie po podaniu go do informacji publicznej, uwierzytelnionych kopii umów i aneksów do umów z wykonawcą, niezwłocznie po ich zawarciu. Pomoc publiczna: dostosowanie zapisów do aktualnego stanu prawnego, w związku z wydaniem przez Ministra Rozwoju Regionalnego rozporządzeń w ramach regionalnych programów operacyjnych w sprawie: udzielenia pomocy na szkolenia, udzielenia pomocy de minimis, udzielenia regionalnej pomocy inwestycyjnej, udzielenia pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców, w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację, udzielenia regionalnej pomocy inwestycyjnej przez fundusze rozwoju obszarów miejskich, udzielania pomocy ze środków instrumentów inżynierii finansowej w ramach regionalnych programów operacyjnych, zobowiązanie beneficjentów do przedkładania oświadczeń o wysokości uzyskanej przez nich pomocy publicznej, badanie efektu zachęty w projektach objętych regułami pomocy publicznej, przeprowadzanie szkoleń dla beneficjentów dotyczących zasad stosowania pomocy publicznej w projektach realizowanych w ramach RPO WP, w latach IZ RPO WP zorganizowała dla beneficjentów 6 szkoleń ściśle dotyczących pomocy publicznej. Ponadto powyższa tematyka była elementem kompleksowych szkoleń dla beneficjentów dotyczących realizacji projektów w ramach RPO WP, prowadzenie konsultacji z ekspertem w dziedzinie pomocy publicznej na etapie realizacji i rozliczenia projektów, weryfikacja dokumentacji projektowej pod kątem zgodności z zasadami udzielania pomocy publicznej podczas kontroli systemowej i na miejscu realizacji projektu. Na tym etapie realizacji programu nie napotkano znaczących problemów w przestrzeganiu zasad pomocy publicznej Zasada równości szans (principle of equal opportunities) IZ RPO WP zapewnia, iż program realizowany jest zgodnie z przepisami wspólnotowymi zgodnie z zasadą równych szans i niedyskryminacji na wszystkich etapach realizacji programu. Do działań tych można zaliczyć przede wszystkim: 53

54 PROGRAMOWANIE: zapewnienie przez IZ RPO WP równego dostępu do informacji na temat ogłaszanych konkursów, w ramach RPO WP zaplanowano działania pozwalające na wyrównywanie szans, takie, jak np. kryteria strategiczne dotyczące obszarów słabych strukturalnie, czy też ogłaszanie osobnych konkursów dla poszczególnych subregionów. WDRAŻANIE: zapewnienie równego dostępu do informacji na temat realizacji programu, umieszczenie informacji na stronie internetowej, wprowadzenie możliwości śledzenia na żywo transmisji multimedialnej z wydarzeń dotyczących wdrażania programu, Poniżej przedstawiamy przykłady realizacji polityki równości szans w ramach wybranych projektów: portal internetowy skonstruowany w oparciu o systemy, wykorzystujące nowe technologie dostępności, umożliwiające sprawne korzystanie z zasobów serwisu osobom starszym i niepełnosprawnym: niewidomi i słabo słyszący - dostępność oprogramowania umożliwiającego czytanie tekstu stron internetowych. Implementacja tekstu pisanego do każdej prezentacji multimedialnej, daltoniści - wykorzystanie kolorystyki ułatwiającej przeglądanie stron, osoby cierpiące na zaburzenia motoryczne - dodanie skrótów klawiszowych do najczęściej używanych funkcji, możliwość wyłączenia funkcji dodatkowych animacji, które mogą dekoncentrować osoby z zaburzeniami funkcji poznawczych, Ludzie starsi- przejrzystość, możliwość modyfikacji wielkości wyświetlanego tekstu oraz możliwość wyświetlenia uproszczonej wersji strony, wykorzystanie technologii CSS- rozdzielenie treści witryny i warstwy prezentacyjnej, pozwalające na łatwiejsze przygotowanie odmiennych wersji witryny dla różnych urządzeń, uwzględnienie standardów W3C przy projektowaniu semantycznych witryn. Oparcie o Web Kontent Accessibility Guidelines (WCAG)- zasady dotyczące projektowania stron internetowych przystosowanych do wymagań osób niepełnosprawnych. w ramach instrumentów elastyczności są przeprowadzane działania polegające na integracji z osobami niepełnosprawnymi, co wpłynie na podnoszenie świadomości osób zdrowych, budowanie nowych relacji oparach na zasadach tolerancji i wzmocnienie współżycia społecznego. Tego typu przedsięwzięcia pozwolą przezwyciężyć stereotypy w myśleniu o niepełnosprawności, włączyć osoby niepełnosprawne do aktywnego udziału w życiu społecznym, przeciwdziałać ich izolacji i wyobcowaniu, zmodernizowane linie kolejowe będą dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez antypoślizgową kostkę, pochylnie zjazdowe oraz równą wysokość peronów z podłoga taboru, zastosowanie ponadstandardowych rozwiązań - system etykiet w system braille a oraz system audio dla osób niewidomych, szkolenia personelu z języka migowego dla poprawy komunikacji z osobami niesłyszanymi, 54

55 zakup modułów powiększających tekst, moduły mówiące, kopiarka z pomocą głosową, monitor braillowski, książki w wersji dźwiękowej, zaangażowanie wolontariuszy, którzy będą wypożyczać oraz odbierać książki osobom niepełnosprawnym, działania w ramach projektów rewitalizacyjnych zostaną zrealizowane mając na uwadze potrzeby osób niepełnosprawnych oraz starszych. Wykonane w trakcie realizacji projektu nowe chodniki i ulice ułatwią poruszanie się ww. grupom osób, które ze względu na nierówności, ubytki oraz zastoiny wody na chodnikach i ulicach nie mogą przemieszczać się w sposób swobodny, zostanie stworzona możliwość uczestnictwa w różnorodnych formach wsparcia i aktywności w ramach działań społecznych przewidziana jest dla każdej grupy wiekowej, bez względu na płeć, pochodzenie etniczne, pochodzenie. Duży nacisk zostanie położony na wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży ze środowisk defaworyzowanych, które ze względu na niski status ekonomiczny mają ograniczone możliwości rozwoju poznawczego, kulturalnego. MONITOROWANIE: rekomendacje w zakresie doboru członków KM RPO WP z zachowaniem równych proporcji pomiędzy przedstawicielami obu płci, oświadczenie beneficjenta dotyczące zgodności realizacji projektu z zasadami polityk wspólnotowych, w tym o przestrzeganiu zasady równości szans jest częścią każdego wniosku o płatność. Działania realizowane przez IZ RPO WP dotyczące przestrzegania zasady równości szans są w pełni zadowalające. Na żadnym etapie realizacji programu nie napotkano problemów w tym zakresie. W związku z tym działania opisane powyżej będą kontynuowane Zasada partnerstwa (principle of partnership) IZ RPO WP zapewnia, iż program realizowany jest zgodnie z przepisami wspólnotowymi zgodnie z zasadą partnerstwa na wszystkich etapach realizacji programu. Ponadto IZ RPO WP podjęła szereg działań, których realizacja przez wszystkie instytucje uczestniczące we wdrażaniu programu, odbywa się w zgodzie z przepisami wspólnotowymi. Do działań tych można zaliczyć przede wszystkim: IZ RPO WP zapewnia, iż program realizowany jest zgodnie z przepisami wspólnotowymi zgodnie z zasadą partnerstwa na wszystkich etapach realizacji programu. Ponadto IZ RPO WP podjęła szereg działań, których realizacja przez wszystkie instytucje uczestniczące we wdrażaniu programu, odbywa się w zgodzie z przepisami wspólnotowymi. Do działań tych można zaliczyć przede wszystkim: PROGRAMOWANIE: konsultacje społeczne dokumentów programowych (w formie spotkań, z wykorzystaniem stron internetowych), udział partnerów społeczno-gospodarczych, władz samorządowych i organizacji pozarządowych w dyskusjach nad kształtem obszarów wsparcia objętych programem, zapewnienie wsparcia dla partnerów społecznych i organizacji pozarządowych jako potencjalnych beneficjentów wsparcia udzielanego w ramach programu, 55

56 udział partnerów społecznych i gospodarczych, przedstawicieli JST, przedstawicieli środowiska akademickiego w ocenie projektów, premiowanie projektów partnerskich podczas oceny wyboru projektów złożonych w ramach konkursów, powołanie w ramach KM RPO WP grupy roboczej Społeczne Pomorze, w skład której wchodzą przedstawiciele partnerów społecznych, organizacji pracowników i pracodawców, WDRAŻANIE ( Partnerstwo na poziomie projektów): w ramach projektów dotyczących kompleksowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych zawierane są porozumienia oraz umowy partnerskie z organizacjami pozarządowymi: Towarzystwem Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Gdańskie, Stowarzyszenie,,Nowy Port Sztuki, Klub Wodny,,Gdańskie Lwy, Caritas Archidiecezji Gdańskiej, Parafia pw. Św Jakuba Apostoła w Lęborku, Komenda Wojewódzka Policji w Gdańsku oraz z wspólnotami mieszkaniowymi, w ramach projektów dotyczących tzw. małej rewitalizacji zawierane są porozumienia z organizacjami pozarządowymi (Polski Związek Niewidomych, Stowarzyszenie Bezpieczny Bytów, Bytowskie Centrum Kultury, Stowarzyszenie Kupców Bytowskich, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Stowarzyszenie Emerytów, Rencistów i osób niepełnosprawnych "Bądźmy razem", Stowarzyszenia Ekologiczne, koła gospodyń wiejskich, Ludowe Zespoły Sportowe), czy też państwowymi jednostkami budżetowymi (Komenda Powiatowa Policji, Nadleśnictwo, ochotnicza straż pożarna, Państwowa Akademia Nauk), parafie, ośrodki pomocy społecznej, zaangażowanie podmiotów prywatnych udzielających wsparcia finansowe (firma produkująca meble podarowuje sprzęt do modernizowanego obiektu, firma energetyczna, wykonuje bezpłatnie prace związane z podłączeniem obiektów objętych projektem do sieci energetycznej, Porozumienia z Lokalnymi Grupami Działania. MONITOROWANIE i EWALUACJA: powołanie w ramach KM RPO WP grupy roboczej Społeczne Pomorze, w skład której wchodzą przedstawiciele partnerów społecznych, organizacji pracowników i pracodawców, udział przedstawiciela organizacji pracowników i pracodawców w Grupie Sterującej Ewaluacją. W okresie sprawozdawczym IZ RPO WP nie przeprowadzała ewaluacji oraz badań i analiz dotyczących realizacji zasady partnerstwa w ramach Programu. Wsparcie mechanizmów partnerstwa w Polsce: IZ RPO WP zgłosiła swój udział w pracach krajowej sieci organów środowiskowych i instytucji zarządzających funduszami unijnymi Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju. W ramach sieci utworzono m.in. grupę roboczą ds. ocen oddziaływania na środowisko, w pracach której przedstawiciele IZ RPO WP brali w 2012 r. aktywny udział. 56

57 Podczas spotkania grupy roboczej w drugim półroczu 2012 przedstawiciele poszczególnych IZ prezentowali swoje doświadczenia dot. weryfikacji procedury oceny oddziaływania na środowisko w ramach analizy wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć ze środków UE (zaprezentowane informacje zostaną opublikowane w wydawnictwie GDOŚ) Działania realizowane przez IZ RPO WP dotyczące przestrzegania zasady partnerstwa są w pełni zadowalające. Na żadnym etapie realizacji programu nie napotkano problemów w tym zakresie. W związku z tym działania opisane powyżej będą kontynuowane. 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) W okresie sprawozdawczym nie napotkano znaczących problemów zakłócających bądź opóźniających realizację Programu. 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego (w stosownych wypadkach) Changes in the context of the operational programme implementation (if relevant) Tendencje w gospodarce województwa Pomorskie jest regionem ponadprzeciętnie wrażliwym na oddziaływanie czynników zewnętrznych, zwłaszcza biorąc pod uwagę wysoki stopień koncentracji produktowej eksportu. Pomimo to na Pomorzu, podobnie jak w całej Polsce, spowolnienie wzrostu gospodarczego, będące konsekwencją światowego kryzysu finansowego i gospodarczego, nie przekształciło się w recesję. W kolejnych miesiącach 2012 roku utrzymywał się umiarkowany, ale stabilny wzrost gospodarczy. Ocena koniunktury gospodarczej opracowywana przez IBnGR 11 pokazuje, że 2012 r. był bardzo zróżnicowany dla pomorskich przedsiębiorców. W pierwszym kwartale 2012 r. miała miejsce poprawa nastrojów przedsiębiorców, która przekraczała skalę pozytywnych zmian obserwowanych w całym kraju. W rezultacie na koniec marca wartość wskaźnika wojewódzkiego przekraczała indeks ogólnopolski, a województwo uplasowało się w czołówce rankingu regionów. Natomiast ostatni kwartał 2012 r. cechował się pogorszeniem nastrojów pomorskich przedsiębiorców, o czym świadczyć mogą informacje z urzędów pracy, według których, w 2013 r. przedsiębiorstwa zapowiedziały zwolnienie w najbliższym czasie prawie 600 pracowników (niemal dwukrotnie więcej niż przed rokiem). W 2012 r., w niektórych dziedzinach gospodarki regionu było widoczne spowolnienie gospodarcze. Wprawdzie wyniki produkcji przemysłowej poprawiły się w porównaniu do 2011 r., to jednak ich dynamika nie była tak wysoka jak w latach poprzednich. W 2012 r. produkcja sprzedana przemysłu osiągnęła wartość 79,7 mld zł 12, co oznaczało wzrost o 5,2% 13 w porównaniu z rokiem poprzednim (adekwatna wartość w 2011 r. wyniosła prawie 12%). Odwrotnym trendem w porównaniu do lat ubiegłych wykazało się budownictwo. W przeciwieństwie do 2011 r., który cechował ponad 15-procentowy roczny wzrost wartości 11 Wskaźniki koniunktury gospodarczej (w skali od -100 do 100) opierają się na comiesięcznym ankietowaniu określonej grupy podmiotów gospodarczych. Ankietowani odpowiadają na pytania dotyczące swoich odczuć związanych z ogólną sytuacją gospodarczą w województwie oraz dotyczących sytuacji swoich firm. Dodatkowe pytania odnoszą się do oczekiwań ankietowanych, co do zmiany sytuacji w najbliższym okresie (1-3 miesiące). 12 w cenach bieżących 13 w cenach stałych 57

58 produkcji sprzedanej budownictwa, po raz pierwszy w ciągu ostatnich lat, w 2012 r. odnotowano jej spadek o 0,6% 14. W 2012 r. województwo pomorskie pod względem atrakcyjności inwestycyjnej 15 zajęło 7. miejsce w kraju. Mimo ponadprzeciętnej chłonności rynku zbytu (3. miejsce wśród województw mierzone wielkością rynku, inwestycjami przedsiębiorstw i kondycją gospodarstw domowych), dobrze rozwiniętej infrastruktury społecznej (5. miejsce) oraz aktywności województwa wobec inwestorów (6. miejsce), bardzo istotnymi barierami rozwoju pomorskiej gospodarki były poziom bezpieczeństwa mierzony liczebnością i strukturą przestępstw oraz ich wykrywalnością (14. miejsce wśród województw), dostępność transportowa (11. miejsce) oraz infrastruktura gospodarcza (9 pozycja, mimo awansu od 2011 r. o 3 miejsca). Pomorskie cechuje wysoka aktywność gospodarcza mieszkańców wyrażona m.in. dużą liczbą podmiotów gospodarczych (ponad 262 tys.), w tym MŚP. Liczba MŚP na 1000 mieszkańców w 2012 r. 16 wynosiła miejsce w kraju. Znamiennym jest również fakt, że na 100 osób w wieku produkcyjnym ok. 13 prowadzi działalność gospodarczą, co również stawia region w czołówce kraju. Widoczne są jednak zróżnicowania wewnątrzregionalne, które wahają się między 20 osobami w Sopocie, a 8 osobami w powiecie sztumskim. W pomorskich firmach obserwuje się pozytywne trendy wyników finansowych. W 2012 r., w porównaniu do poprzedniego roku, nastąpił najwyższy w skali kraju wzrost przychodów z całokształtu działalności przedsiębiorstw. Ponadto w przeciwieństwie do średniej krajowej, wzrósł odsetek przedsiębiorstw wykazujących zysk netto (o 1,4 p proc.), który wyniósł 79,2% (przy średniej krajowej 76,8%). Sytuacja na rynku pracy Poziom zatrudnienia stanowi istotną barierę rozwojową regionu ze względu na utrzymujący się stosunkowo niski poziom zatrudnienia mieszkańców. W 2012r. 17 wskaźnik zatrudnienia w województwie pomorskim był zbliżony do średniego w kraju i wynosił 51,0% (w kraju 50,4%). Odnotowano również niski i wciąż spadający wskaźnik zatrudnienia osób młodych w wieku lata (26,5%, wzrost o 1,1 p proc. w stosunku do 2011 r., chociaż nadal nie osiągnął wartości z 2010r. 30,0%), osób w wieku 55 i więcej (39,2%, wzrost o 1,8 p. proc.), a także kobiet i osób niepełnosprawnych. Przekłada się to na znaczną populację biernych zawodowo i wysoki poziom bezrobocia, w tym strukturalnego (zwłaszcza w powiatach nowodworskim, człuchowskim i sztumskim) oraz wciąż wyższy niż średnio w kraju odsetek osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, który wzrasta w miarę oddalenia od Trójmiasta. W końcu grudnia 2012 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy wyniosła 114,6 tys. osób i była wyższa w stosunku do grudnia 2011 r. (o 8,0 tys. osób, tj. o 7,5%). Kobiety stanowiły 54,8% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (przed rokiem 56,8%). Stopa bezrobocia wynosiła 13,4% i była wyższa niż przed rokiem o 0,9 p. proc. W dalszym ciągu do powiatów o najwyższej stopie bezrobocia (liczącej co najmniej 25%) należały powiaty: nowodworski, sztumski i malborski, a najniższej Sopot (niecałe 5%). W porównaniu z 2011 r. stopa bezrobocia wzrosła w 19 z 20 powiatów. Minimalne zmniejszenie stopy bezrobocia odnotowano tylko w powiecie człuchowskim (o 0,1 p. proc.). 14 w cenach bieżących 15 Na podstawie corocznego rankingu atrakcyjności inwestycyjnej województw i podregionów Polski, sporządzanego przez IBnGR, 16 Dane wg. stanuna koniec III kwartału 17 Dane wg. stanu na koniec IV kwartału 58

59 Sektor finansów publicznych W latach średni potencjał inwestycyjny 18 JST z województwa pomorskiego (bez samorządu województwa) w przeliczeniu na mieszkańca wyniesie 904,2 zł rocznie. Największym potencjałem będzie dysponował Sopot (2189,5 zł), powiat nowodworski (1935,1 zł), człuchowski (1497,1 zł), pucki (1173,4 zł) i Gdańsk (1132,4 zł). Łącznie JST z województwa pomorskiego będą w latach dysponowały krajowymi środkami na finansowanie zadań rozwojowych w wysokości 22,6 mld zł. Największą część tej kwoty 7,1 mld zł samorządy przeznaczą na finansowanie zadań transportowych, 5,4 mld zł zasili inwestycje w infrastrukturę społeczną, 2,6 mld zł zadania z zakresu rozwoju kapitału ludzkiego, a 2,4 mld zł wydatki na ochronę środowiska i zapobieganie zagrożeniom. W 2012 r. dochody budżetu województwa pomorskiego wyniosły 887,1 mln zł, a wydatki 919,8 mln zł. Z powyższego badania wynika, że samorząd województwa przeznacza stosunkowo małe kwoty na wydatki bieżące. W okresie do 2020 r. relacja wydatków bieżących do dochodów województwa (bez dochodów z UE) będzie równa 70,7%. Z powodu relatywnie niskiego, na tle innych jednostek, obciążenia budżetu wydatkami bieżącymi województwo może prowadzić efektywną politykę wspierania rozwoju regionalnego. Potencjał inwestycyjny samorządu województwa w latach będzie równy 26,4% dochodów ogółem. Niezależnie od powyższego, pewne negatywne tendencje, notowane od 2011 roku umacniały się w 2012 roku w sektorze publicznym. Polegały one na utrzymywaniu się niekorzystnej relacji dochodów podatkowych wobec stałego, stosunkowo wysokiego poziomu wydatków publicznych. Ma to wpływ na sytuację finansową oraz potencjał inwestycyjny podmiotów publicznych, w tym jednostek samorządu terytorialnego. Należy to uznać za odłożony w czasie rezultat osłabienia koniunktury w sektorze przedsiębiorstw, który miał miejsce w latach poprzednich. Istotnym dodatkowym czynnikiem wpływającym na sytuację finansową i potencjał inwestycyjny podmiotów publicznych, w tym jednostek samorządu terytorialnego, są podejmowane na szczeblu krajowym kroki mające na celu zmniejszenie deficytu finansów publicznych. Polegają one m.in. na nałożeniu na jednostki sektora finansów publicznych, w tym samorządy, dodatkowych rygorów dotyczących planowania wydatków budżetowych i zaciągania zobowiązań finansowych. Należy przy tym zaznaczyć, że zgodnie z regulacjami konstytucyjnymi i ustawowymi, polskie samorządy od wielu lat respektować muszą ograniczenia wynikające z klauzul określających progi dopuszczalnego zadłużenia, analogicznych jak te, które dotyczą budżetu centralnego. Powyższe okoliczności powodują, że nawet przy zachowaniu wzrostu gospodarczego, możliwości inwestycyjne, w tym związane z realizacją przedsięwzięć współfinansowanych ze środków UE, ulegają stopniowemu ograniczeniu. Ograniczenie wydatków publicznych o charakterze rozwojowym może z kolei rodzić negatywne konsekwencje w sektorze przedsiębiorstw. Należy zauważyć, że istotna część polskiego wzrostu gospodarczego stymulowana jest stosunkowo wysokim w ostatnich latach poziomem inwestycji publicznych. Poziom edukacji i jakość kształcenia Problemem są luki kompetencyjne pomorskich uczniów. Świadczą o tym pogarszające się wyniki sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych (od lat niższe niż średnie w kraju), które dotyczą przeważającej części regionu położonej poza Obszarem Metropolitalnym Trójmiasta, jak też niski wskaźnik zdawalności egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. W 2012 r. w województwie pomorskim zdało egzamin i otrzymało dyplom potwierdzający 18 Średni potencjał inwestycyjny obliczany jest na podstawie potencjału własnego JST (dochody, wydatki bieżące i wydatki na inwestycje kontynuowane a także wydatki na zakupy inwestycyjne) oraz salda zobowiązań (różnica pomiędzy wielkością nowych zobowiązań a kwotą spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań) 59

60 kwalifikacje zawodowe 62,7% absolwentów szkół policealnych, 67,6% absolwentów techników oraz 76,7% absolwentów zasadniczych szkół zawodowych. Istotnie lepsza zdawalność występuje w wypadku organizowanych przez izby rzemieślnicze egzaminów czeladniczych i mistrzowskich, gdyż w 2012 r. egzamin czeladniczy zdało ponad 99% przystępujących do egzaminu, natomiast egzamin mistrzowski 100%. Infrastruktura techniczna i społeczna Województwo znajduje się w czołówce polskich regionów pod względem poziomu, warunków i jakości życia. Przekłada się to na zadowolenie z życia i pozytywne postrzeganie przyszłości przez mieszkańców 19. Województwo oferuje szerokie możliwości spędzania wolnego czasu, m.in. możliwości uczestnictwa w kulturze. Liczne inwestycje w obiekty kultury (m.in. budowa Europejskiego Centrum Solidarności, Muzeum II Wojny Światowej, Teatru Szekspirowskiego, Muzeum Miasta Gdynia, rozbudowa Teatru Muzycznego w Gdyni) oraz coraz ambitniejsze wydarzenia kulturalne (wystawy, spektakle i festiwale) pozwoliły na stworzenie nowej jakościowo oferty artystycznej rozpoznawalnej w skali krajowej i międzynarodowej. Przekłada się to na stały wzrost (mimo spadkowej tendencji w kraju) udziału mieszkańców w spektaklach teatralnych i wydarzeniach muzycznych. Sytuacja ta, mierzona liczbą widzów i słuchaczy w teatrach i instytucjach muzycznych na 1000 ludności, utrzymuje się powyżej średniej dla Polski i daje regionowi 2. miejsce w kraju. W ostatnich latach na poprawę warunków życia niewątpliwy wpływ miała m.in. poprawa dostępności zewnętrznej i wewnętrznej województwa, zwłaszcza dla mieszkańców południowej części regionu. Przeprowadzono szereg ważnych przedsięwzięć inwestycyjnych (przebudowa odcinków dróg krajowych nr 7, 20, 22, 91, budowa obwodnic Chojnic i Słupska, mostu przez Wisłę w Kwidzynie, Południowej Obwodnicy Gdańska). Ukończono również budowę odcinka autostrady A1 (Gdańsk Toruń). Pomimo znaczących inwestycji duża część sieci drogowej województwa pomorskiego w dalszym ciągu znajduje się w niezadowalającym lub złym stanie technicznym. Około 17% dróg krajowych i 52% dróg wojewódzkich kwalifikuje się do pilnego remontu, względnie poprawy stanu technicznego. W Obszarze Metropolitalnym Trójmiasta występuje przeciążenie układu drogowego. Ponadto, pogorszeniu ulega stan infrastruktury kolejowej zwłaszcza tej służącej transportowi towarów. Zły stan techniczny sieci dróg w województwie oraz infrastruktury kolejowej, wywołuje szereg negatywnych skutków dla społeczeństwa i gospodarki województwa, w tym: ograniczenie dostępności transportowej do Obszaru Metropolitalnego Trójmiasta, miast powiatowych oraz obszarów turystycznych, zagrożenie bezpieczeństwa i pogorszenie stanu środowiska zwłaszcza w miastach. Region charakteryzuje się dużymi dysproporcjami pomiędzy obszarami wiejskimi, a miejskimi w zakresie dostępu do systemów odbioru i oczyszczania ścieków (różnica wynosząca powyżej 40 pkt proc.). W 2011 r. z kanalizacji sanitarnej w województwie pomorskim korzystało ok. 77% mieszkańców, a przez oczyszczalnie ścieków obsługiwanych było ok. 81% mieszkańców (przy średniej krajowej odpowiednio: 64% i 66%). Na obszarach wiejskich, tam gdzie jest to uzasadnione, realizowane są programy wyposażenia mieszkańców w przydomowe oczyszczalnie ścieków bytowych. Mieszkańcy regionu są w relatywnie komfortowej sytuacji, choć wciąż niedostatecznej, jeśli chodzi o infrastrukturę informatyczną. Mimo, że w 2011 r. odsetek gospodarstw domowych posiadających komputer z dostępem do Internetu był najwyższy w kraju i wyniósł 69,4%, to biorąc pod uwagę Internet szerokopasmowy, odsetek ten wynosił jedynie 43,0%, czyli był niższy niż średni w kraju, (48,2%). 19 Czapiński J., Panek T. (red.), 2011, Diagnoza Społeczna 2011, Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 60

61 Negatywnym elementem warunków życia jest zagrożenie powodziowe. Region charakteryzuje się wysokim stopniem zagrożenia powodziowego na znacznych przestrzeniach, nie tylko Żuław, ale także Nizin Nadwiślańskich, rzek Przymorza i Pojezierzy. Stan techniczny ok. 26% wałów przeciwpowodziowych, będących w utrzymaniu Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego, oceniany jest na mogący zagrażać bezpieczeństwu obszarów przez nie chronionych, a ok. 4% zagrażający bezpieczeństwu. Zmiany w Programie Powyższe tendencje w sytuacji społeczno-gospodarczej województwa należy uznać za długookresowe, nie skutkujące potrzebą dokonywanie zmian w Programie, który w roku 2012 był już na bardzo zaawansowanym etapie wykorzystania alokacji finansowej. W związku z tym, w roku 2012 nie wprowadzono do Programu żadnych zmian. IZ RPO WP kontynuowała natomiast działania rozpoczęte w latach poprzednich, mające na celu złagodzenie skutków osłabienia możliwości inwestycyjnych sektora publicznego, jak również działania antycypujące problemy z finansowaniem inwestycji, które mogą ujawnić się w przyszłości. W roku 2012 utrzymano wprowadzone w 2010 roku korzystniejsze zasady zaliczkowania wsparcia udzielanego ze środków RPO WP, tak aby ułatwić montaż finansowy przedsięwzięć i generowanie wkładu własnego przez beneficjentów. Działanie to ma rekompensować utrzymujący się spadek własnych możliwości inwestycyjnych beneficjentów. Mechanizm zaliczkowy przyspiesza wprowadzenie środków pomocowych będących w dyspozycji Programu do obiegu gospodarczego oraz ułatwia elastyczne zarządzanie finansowe na poziomie beneficjenta, co jest szczególnie istotne w warunkach ograniczonej dostępności kapitału na zdestabilizowanych rynkach finansowych oraz z uwagi na wymagające zasady dyscypliny finansowej obowiązujące w Polsce wszystkie podmioty sektora finansów publicznych, w tym JST. 2.5 Zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006 (w stosownych wypadkach) Substantial modification under Article 57 of Regulation (EC) No 1083/2006 (if relevant) W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły żadne zasadnicze modyfikacje, w rozumieniu art. 57 rozporządzenia 1083/ Komplementarność pomocy z innymi instrumentami wsparcia (Complementarity with other instruments) RPO WP wpisuje się w szerszą perspektywę polityki spójności UE i wizję strategiczną opisaną w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia, będąc ich narzędziem realizacyjnym na poziomie regionalnym. RPO WP jest także powiązany i komplementarny wobec PROW oraz PO Ryby, które są realizowane w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Program regionalny jest także komplementarny względem programów operacyjnych realizowanych w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa. Szczegółowy opis komplementarności i powiązań oraz narzędzi koordynacji z innymi programami operacyjnymi jest opisany w rozdziałach: V, VI, VII, VIII i X RPO WP Wpływ działalności KM/PKM, instytucji i grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia Na poziomie krajowym najważniejszym ciałem mającym zapewniać koordynację i komplementarność wsparcia udzielanego w ramach różnych programów operacyjnych i różnych polityk wspólnotowych jest Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy 61

62 Odniesienia (KK NSRO), w którego posiedzeniach aktywny udział bierze przedstawiciel IZ RPO WP. Podstawowym narzędziem zapewnienia tej komplementarności przez KK NSRO jest przyjęta uchwałą w dniu 18 grudnia 2007 r. Linia demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Ponadto, mając na względzie duże znaczenie zapewnienia komplementarności i koordynacji wsparcia KK NSRO w dniu 17 grudnia 2008 r. uchwałą Nr 26 powołał Grupę roboczą ds. spraw koordynacji i komplementarności. W skład grupy wchodzą przedstawiciele administracji rządowej, samorządowej oraz partnerzy społeczno-gospodarczy, a do głównych zadań tej Grupy roboczej należy: a) koordynacja działań realizowanych w ramach programów operacyjnych na lata dofinansowywanych ze środków polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybackiej oraz działań finansowanych ze środków krajowych w ramach polityki rozwoju, b) monitorowanie komplementarności wdrażania działań poszczególnych programów operacyjnych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej w obszarach interwencji dotyczących m.in. przedsiębiorczości, innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw, społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa informacyjnego, środowiska, rozwoju zasobów ludzkich, zatrudnienia, transportu, kultury, turystyki, B+R, rozwoju obszarów wiejskich, c) analiza kwestii o charakterze horyzontalnym w ramach NSRO i opracowywanie spójnych propozycji rozwiązań do zastosowania w systemie realizacji NSRO. Efektem prac Grupy są różnego rodzaju dokumenty (raporty, konkluzje oraz rekomendacje), które są przedstawiane na posiedzeniach KK NSRO i przyjmowane w drodze uchwał jak np. przyjęta w dniu 22 marca 2012 r. przez KK NSRO uchwała nr 64 w sprawie przyjęcia definicji komplementarności. Definicja ta została wypracowana w dyskusji na forum Grupy. Na poziomie regionalnym za stworzenie optymalnego i efektywnego systemu wykorzystania wszystkich dostępnych środków rozwojowych oraz zapewnienie sprawnego, partnerskiego i trwałego mechanizmu koordynacyjnego pomiędzy RPO WP, a pozostałymi programami operacyjnymi odpowiada Zarząd Województwa Pomorskiego. Jedną z najistotniejszych form zapewnienia komplementarności i koordynacji było powołanie i jest działalność KM RPO WP. Podstawowe zadania koordynacyjne KM RPO WP obejmują: a) monitorowanie postępów realizacji wszystkich programów operacyjnych, b) ocenę zgodności realizacji programów operacyjnych ze Strategią Rozwoju Województwa Pomorskiego, c) ocenę efektywności interwencji publicznej w ramach realizacji programów operacyjnych, d) ocenę realizacji stopnia realizacji celów Strategii Lizbońskiej i polityk horyzontalnych z wykorzystaniem programów operacyjnych, e) formułowanie rekomendacji dla instytucji zarządzających programami operacyjnymi mających na celu poprawę skuteczności, efektywności i spójności interwencji publicznej w regionie, f) współpracę z KK NSRO, m.in. w zakresie ww. zagadnień. Istotnym mechanizmem koordynacyjnym jest także powiązanie KM RPO WP i Podkomitetu Monitorującego POKL. W skład KM RPO WP powołany został przedstawiciel Podkomitetu 62

63 Monitorującego POKL, a w składzie Podkomitetu Monitorującego POKL zapewnione zostało przedstawicielstwo IZ RPO WP Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny W okresie sprawozdawczym IZ RPO WP podejmowała szereg działań mających na celu zapewnienie komplementarności realizowanych operacji z innymi programami operacyjnymi. Do działań tych zaliczyć należy: 1. Unijne posiedzenia Zarządu Województwa Pomorskiego W 2012 r. kontynuowane były cotygodniowe posiedzenia ZWP, poświęcone tematyce unijnej i europejskiej. Mają one istotne znaczenie w odniesieniu do stale rosnącej liczby i wagi spraw związanych z wykorzystaniem środków pochodzących z Unii Europejskiej oraz potrzebą wypracowania bardziej efektywnego instrumentu decyzyjnego w tym obszarze. Przedmiotem unijnych posiedzeń ZWP są kwestie związane z: zarządzaniem lub wdrażaniem programów UE realizowanych przez SWP (RPO WP, POKL, PROW, PO Ryby), projektami z udziałem SWP, współfinansowanymi ze środków UE w ramach RPO WP, POIŚ, POIG, POKL, PROW, PO Ryby, a także w ramach Programów EWT / EISP i innych, koordynacją realizowanych w województwie istotnych przedsięwzięć wspieranych środkami UE w ramach RPO WP, POIŚ, POIG i innych programów operacyjnych, modyfikacją i kształtowaniem istotnych polityk realizowanych na poziomie UE i Polski, innymi zagadnieniami wynikającymi bezpośrednio i pośrednio z członkowstwa Polski w UE. W ramach unijnych posiedzeń ZWP realizowane są także stałe punkty obejmujące przede wszystkim: informacje nt. postępu przygotowań do realizacji lub samej realizacji kluczowych projektów SWP finansowanych w ramach różnych programów UE (informacja przedkładana cyklicznie co pół roku), informacja dotycząca środków pozyskanych przez województwo pomorskie w ramach perspektywy finansowej (informacja przedkładana cyklicznie co pół roku), rekomendacje z raportów ewaluacyjnych przeprowadzonych w związku z realizacją RPO WP, POKL, PROW, raporty miesięczne z realizacji RPO WP, POKL, projekty uchwał KM RPO WP i Podkomitetu Monitorującego POKL, wybór projektów w ramach RPO WP, POKL, PROW, przyjmowanie Rocznych Planów Działania w ramach komponentu regionalnego POKL, przyjmowanie projektów stanowisk na Konwent Marszałków lub stanowisk adresowanych do Rady Ministrów lub KE. 63

64 2. Plan działań Zarządu Województwa Pomorskiego w zakresie pozyskania środków UE w latach Kolejnym elementem zwiększania komplementarności oraz koordynacji działań była realizacja zapisów Uchwały Nr 5/83/08 ZWP w sprawie przyjęcia Planu działań Zarządu Województwa Pomorskiego w zakresie pozyskania środków UE w latach Przygotowanie i realizacja postanowień Planu działań jest jednym z elementów wykonania przez Zarząd ww. zadań koordynacyjnych. Plan działań był realizowany przez ZWP poprzez działania polegające przede wszystkim na: monitorowaniu postępów realizacji programów [1], a także opiniowaniu zmian zachodzących w tych programach lub w dokumentach z nimi powiązanych (m.in. poprzez udział przedstawicieli regionu w pracach komitetów monitorujących), stałej analizie możliwości, jakie oferują programy dla kluczowych projektów regionalnych (m.in. poprzez współpracę z instytucjami zaangażowanymi we wdrażanie ww. programów), aktywnym udziale w kreowaniu i przygotowaniu kluczowych projektów regionalnych, a także w ich właściwym ukierunkowaniu do programów (m.in. poprzez współpracę z beneficjentami regionalnymi), tworzeniu bazy podstawowych informacji i danych nt. wszystkich projektów realizowanych w regionie lub ubiegających się o wsparcie w ramach ww. programów. Do usprawnienia działań koordynacyjnych na poziomie województwa oraz pełnego monitorowania postępów realizacji wszystkich programów operacyjnych na terenie województwa pomorskiego na potrzeby realizacji Planu działań, jak również do monitorowania stanu przygotowania najważniejszych pomorskich projektów aplikujących o środki UE w POIŚ oraz POIG wdrożone i wykorzystywane są dwa dedykowane tym celom narzędzia informatyczne: Baza danych o kluczowych pomorskich projektach ubiegających się o dofinansowanie ze środków UE oraz źródeł krajowych, Baza przedsięwzięć rozwojowych w województwie pomorskim. W Planie działań założono następujące trzy scenariusze i cele absorpcyjne na lata dla województwa pomorskiego: pesymistyczny, w którym zakłada się cel absorpcyjny dla środków UE na poziomie ok. 3,9 mld EUR, realistyczny, w którym zakłada się cel absorpcyjny dla środków UE na poziomie ok. 4,5 mld EUR, optymistyczny, w którym zakłada cel absorpcyjny dla środków UE na poziomie ok. 5,2 mld EUR.. W kontekście powyższych założeń, należy stwierdzić, iż do 31 grudnia 2012 r. województwo pomorskie pozyskało prawie 17,6 mld zł, co równa się blisko 4,30 mld EUR [2]. Stanowi to 83% całości szacowanych środków na koniec perspektywy finansowej. Na podstawie oficjalnego średniego kursu euro NBP na dzień r. (1 euro = 4,0882) 64

65 Procentowy stan kontraktacji/podjętych decyzji w ramach poszczególnych programów operacyjnych perspektywy finansowej Program Szacunkowe zakontraktowanie na koniec perspektywy (w mln EUR) Stan kontraktacji/decyzji na dzień (w mln EUR) [3] Stopień realizacji (w %) POIŚ POIG POKL RPO WP Programy EWT PROW PO Ryby Ogółem W skutecznej realizacji Planu ZWP systematycznie współpracuje z instytucjami zaangażowanymi w proces udzielania wsparcia ze środków UE w ramach poszczególnych programów operacyjnych oraz z beneficjentami z obszaru województwa pomorskiego. Istotnym elementem realizacji Planu są również działania grupy tzw. Liderów tematycznych powołanych w departamentach odpowiadających za poszczególne obszary tematyczne programów operacyjnych. Liderzy tematyczni dysponują pełną wiedzą na temat właściwych programów operacyjnych i regionalnych projektów kluczowych w powierzonych im zakresach tematycznych. Realizacja Planu jest weryfikowana poprzez przygotowywaną raz na 6 miesięcy informacją nt. poziomu zakontraktowania środków UE na projekty dla pomorskich beneficjentów. 3. Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności Przedstawiciele IZ RPO WP aktywnie uczestniczą w pracach Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności w ramach KK NSRO. Z inicjatywy IZ RPO WP zostało podjętych szereg kluczowych kwestii z punktu widzenia koordynacji horyzontalnej wszystkich programów, np. pomorskie doświadczenia w zakresie przygotowania projektów partnerskich (w szczególności POIŚ oraz POIG), czego wymiernym efektem było wykonanie przez MRR ekspertyzy pn. Ocena realizacji projektów partnerskich realizowanych w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych w okresie perspektywy finansowej Celem ogólnym ekspertyzy jest poprawa jakości realizacji zasady partnerstwa w zakresie projektów partnerskich w ramach NSRO poprzez ocenę stanu realizacji projektów partnerskich w dwóch wybranych programach operacyjnych: POIG i RPO WP oraz 65

66 zaproponowanie, na tej podstawie, kierunków działań (rekomendacji) i dobrych praktyk sprzyjających realizacji projektów w partnerstwie. Ponadto Grupa robocza wypracowała kilka innych dokumentów dotyczących zagadnień komplementarności i koordynacji wsparcia, spośród których na szczególną uwagę zasługują Rekomendacje horyzontalne dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie i koordynację PO/RPO w ramach NSRO w zakresie koordynacji i komplementarności, które to opracowanie zostało w dniu 13 grudnia 2010 r. przyjęte uchwałą Nr 50 Komitetu Koordynacyjnego NSRO. Przedstawione w ww. dokumencie rekomendacje mają charakter zaleceń (tzw. rekomendowanych dobrych praktyk), a wdrażanie rekomendacji w perspektywie ze względu na zaawansowanie realizacji programów operacyjnych powinno być poprzedzone oceną własnych potrzeb Instytucji Zarządzającej oraz jej możliwości w zakresie zapewnienia komplementarności. Wskazania zawarte w przedmiotowym dokumencie ukazują natomiast kierunek, w jakim powinny być planowane działania zorientowane na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia w perspektywie po 2013 roku. Natomiast w 2012 r. na szczególną uwagę zasługuje zaproponowanie przez Grupę definicji komplementarności, która to definicja została przyjęta uchwałą KK NSRO w dniu 22 marca 2012 r.. Ponadto na forum grupy omawiane były kwestie problemowe dotyczące linii demarkacyjnej, a także przygotowywane przez różne instytucje zarządzające raporty ewaluacyjne dotyczące komplementarności. 4. Pozostałe mechanizmy i narzędzia służące zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia W celu zapewnienia komplementarności i synergii wsparcia między RPO WP a komponentem regionalnym POKL kontynuowano następujące działania: a) w Działaniu 6.1, Działaniu 6.2, Poddziałaniu 7.2.1, Poddziałaniu 8.1.1, Poddziałaniu 8.1.2, oraz Działaniach 9.3 i 9.4 POKL do systemu oceny projektów wprowadzono kryterium strategiczne przyznające dodatkowe punkty projektom, w których grupą docelową są osoby mieszkające na obszarach słabych strukturalnie i/lub podmioty posiadające siedzibę lub wyodrębnioną formalnie jednostkę na obszarach słabych strukturalnie, określonych w załączniku graficznym RPO WP. Tym samym kryterium to zapewnia komplementarność z działaniami podejmowanymi w ramach RPO WP, b) w zakresie wykorzystania projektów systemowych przyjęto wspólne preferencje i kryteria przy wyborze projektów skierowanych do mieszkańców obszarów zdegradowanych wymienionych w notach intencyjnych stanowiących załącznik do porozumień podpisanych pomiędzy uprawnionymi miastami a IZ RPO WP 20. Przykładowe kryteria strategiczne zawarte w Planach Działań POKL na rok 2012: Grupę docelową w projekcie stanowią w 100% osoby posiadające miejsce zamieszkania (w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego) poza Trójmiastem na obszarach słabych 20 Nota intencyjna była negocjowana z 12 miastami (Gdańsk, Gdynia, Sopot, Słupsk, Tczew, Starogard Gdański, Wejherowo, Rumia, Chojnice, Malbork, Kwidzyn i Lębork), które są uprawnione do wsparcia w ramach Poddziałania Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne RPO WP. Konsultacje not odbywały się w oparciu o Wytyczne dotyczące przygotowania projektów w ramach Poddziałania stanowiące Załącznik nr 5 do Przewodnika Beneficjenta RPO WP. Ostatecznie w IV kwartale 2009 r. Zarząd Województwa Pomorskiego podpisał porozumienia w sprawie zakresu przedsięwzięć rewitalizacyjnych objętych dofinansowaniem w ramach RPO WP z 5 miastami (Słupsk, Lębork, Wejherowo, Tczew i Gdańsk), do których załącznikami były wynegocjowane Noty. 66

67 strukturalnie (zgodnie z Mapą nr 4 w Załączniku graficznym RPO WP) Poddziałanie Grupę docelową w projekcie stanowią co najmniej w 50% osoby posiadające miejsce zamieszkania (w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego) poza Trójmiastem na obszarach słabych strukturalnie (zgodnie z Mapą nr 4 w Załączniku graficznym RPO WP) Działanie 6.2., 7.4 Grupę docelową w projekcie stanowią co najmniej w 50% osoby posiadające miejsce zamieszkania (w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego) poza Trójmiastem na obszarach słabych strukturalnie (zgodnie z Mapą nr 4 w Załączniku graficznym RPO WP) i/lub podmioty posiadające siedzibę lub wyodrębnioną formalnie jednostkę na jego terenie Poddziałanie 9.1.1, Działanie 9.6 Grupę docelową w projekcie stanowią co najmniej w 30% osoby posiadające miejsce zamieszkania (w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego) poza Trójmiastem na obszarach słabych strukturalnie (zgodnie z Mapą nr 4 w Załączniku graficznym RPO WP) Podziałanie Grupę docelową w projekcie stanowią co najmniej w 30 % osoby zamieszkałe na obszarach zdegradowanych, na których realizowane są projekty, które uzyskały dofinansowanie w ramach Poddziałania RPO WP Działanie 6.2, 7.4, Poddziałanie Projekt w całości dotyczy promowania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i skierowany jest do grupy docelowej, którą stanowią w 100% przedsiębiorstwa posiadające siedzibę lub wyodrębnioną formalnie jednostkę (oddział, filia) poza Trójmiastem na obszarach słabych strukturalnie (zgodnie z zapisami dokumentu rejestrowego właściwego ze względu na rodzaj prowadzonej działalności) oraz ich pracownicy (zgodnie z Mapą nr 4 w Załączniku graficznym RPO WP) Poddziałanie Grupę docelową w projekcie stanowią co najmniej w 50% przedsiębiorstwa (i ich pracownicy), które prowadzą działalność gospodarczą w ramach parków naukowotechnologicznych, centrów zaawansowanych technologii, centrów doskonałości, centrów edukacyjno-wdrożeniowych, inkubatorów przedsiębiorczości lub innych instytucji o podobnym charakterze dofinansowanych z RPO WP w ramach OP1, Działanie 1.5 Podziałanie Poddziałanie Projekt jest komplementarny z inwestycją/inwestycjami będącymi w trakcie realizacji i/lub zrealizowanymi przez Projektodawcę lub partnera (na podstawie stosownej umowy) na terenie Województwa pomorskiego współfinansowanymi z RPO WP w ramach Działania 9.1. Poddziałanie Projekt jest komplementarny z inwestycją/inwestycjami będącymi w trakcie realizacji i/lub zrealizowanymi (na podstawie stosownej umowy) na terenie województwa pomorskiego współfinansowanymi z RPO WP w ramach Działania 9.1 Działanie 9.5 W przypadku realizacji wsparcia z zakresu ICT grupę docelową w projekcie w 100% stanowią osoby posiadające miejsce zamieszkania (w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego) na obszarach preferowanych do wsparcia w ramach Poddziałania RPO WP (zgodnie z załącznikiem 5.8 do URPO WP z dnia r.) Działanie 9.6. Wyżej wymienione mechanizmy koordynacji i komplementarności można uznać za skuteczne w stopniu umiarkowanym. Za efektywniejsze należy uznać te działania, które 67

68 SWP prowadzi na poziomie regionu, gdyż są one dostosowane do specyfiki wdrażania poszczególnych programów właśnie w województwie pomorskim. Nie mniej jednak trudność prowadzenia skoordynowanych działań wynika również z faktu, iż samorząd województwa pełni w poszczególnych programach, odmienne funkcje, począwszy od instytucji zarządzającej po instytucję wdrażającą, częstokroć nie mając znaczącego wpływu na sposób realizacji zadań, które zostały mu powierzone. Informacje o mechanizmach koordynacji i komplementarności z PROW zostały zawarte w pkt (informacja o unijnych posiedzeniach ZWP) oraz w pkt niniejszego Sprawozdania. Natomiast kluczowym mechanizmem koordynacji i komplementarności z Programem Operacyjnym Zrównoważony rozwój sektora PO Rybywstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich są cotygodniowe unijne posiedzenia ZWP opisane w pkt niniejszego Sprawozdania Cross- financing W RPO WP zastosowanie ma instrument elastyczności zgodnie z art. 34 ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, pozwala to bowiem w granicach określonych pułapów finansowych na wspieranie przedsięwzięć obejmujących elementy typowe dla zakresu interwencji EFS. Elementy te są finansowane pod warunkiem, że okażą się niezbędne dla odpowiedniej realizacji danego projektu. Takie podejście pozytywnie wpływa na kompleksowość i skalę oddziaływania realizowanych przedsięwzięć. URPO WP, w opisie kolejnych działań i poddziałań, wskazuje czy instrument elastyczności ma w nim zastosowanie wraz z określeniem maksymalnego poziomu dofinansowania (5% - 20% kosztów kwalifikowalnych projektu). W przypadku gdy opis działania, poddziałania przewiduje możliwość zastosowania instrumentu elastyczności, beneficjent powinien już na etapie przygotowania projektu i pisania wniosku o dofinansowanie przewidzieć przedsięwzięcia kwalifikujące się do finansowania w ramach cross-financingu. Wszystkie wydatki związane z zastosowaniem tego narzędzia kwalifikują się według zasad określonych w wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach EFS. Monitoring poziomu wydatków objętych cross- financingiem rozpoczyna się już na etapie weryfikacji złożonych wniosków o dofinansowanie, a kontynuowany jest podczas rozliczania wniosków o płatność pośrednią i końcową. W ramach podpisanych umów o dofinansowanie w 608 projektach występuje finansowanie krzyżowe w kwocie ,09 EUR. Analiza udziału liczby umów objętych instrumentem elastyczności w ogólnej liczbie podpisanych umów wskazuje, iż beneficjenci OP7 (JST, zakłady opieki zdrowotnej) wykazali największą potrzebę przeprowadzenia działań w zakresie interwencji EFS w ramach realizowanych projektów (86,96%). Znacząca liczba umów w ramach finansowania krzyżowego realizowana jest również w OP2 oraz OP3 (75%). Najmniejszy udział crossfinancingu zanotowano w OP8 (7,61%), w ramach której wykazało go jedynie 15 beneficjentów - JST oraz stowarzyszenie - realizujących projekty z zakresu infrastruktury wspierającej rozwój gospodarczy. Poniższa tabela przedstawia udział cross-financingu w poszczególnych osiach priorytetowych Programu. Oś Priorytetowa Liczba umów o dofinansowanie % udział umów z crossfinancingiem w umowach ogółem Wartość crossfinancingu w podpisanych umowach w EUR OP , ,62 OP , ,60 68

69 OP , ,41 OP , ,81 OP6 7 20, ,23 OP , ,49 OP8 15 7, ,81 OP , ,12 Ogółem , ,09 Z działań związanych z zakresem interwencji EFS korzystają beneficjenci realizujący projekty w ramach takich obszarów jak: przedsiębiorczość, B+R i społeczeństwo informacyjne, środowisko i energetyka, ochrona zdrowia, infrastruktura społeczna oraz turystyka i kultura a także działania rewitalizacyjne. Finansowaniu krzyżowemu podlegają m.in. szkolenia pracowników umożliwiające im optymalne wykorzystanie oraz właściwą obsługę zakupywanego w ramach projektów maszyn/sprzętu/oprogramowania, akcje szkoleniowe wśród społeczeństwa, kampanie informacyjno-edukacyjne, warsztaty artystyczne czy programy profilaktyczne. Wszystkie wydatki planowane w ramach instrumentu elastyczności są ściśle związane z realizowanymi projektami. Projekty polegające na zakupie nowoczesnego sprzętu czy wyposażenia (m.in. zakup specjalistycznego sprzętu medycznego, laboratoryjnego, nowoczesnych maszyn produkcyjnych) wymagają uwzględnienia działań szkoleniowych, dzięki którym personel będzie optymalnie wykorzystywał opcje zakupywanych przyrządów oraz będzie je właściwie obsługiwał. Z kolei projekty z zakresu zwiększania atrakcyjności przestrzeni publicznych (m.in. budowa stadionów, placów zabaw, parków wodnych, ścieżek rowerowych) wiążą się z koniecznością przeprowadzenia wśród społeczeństwa kampanii informacyjnych i edukacyjnych oraz wszelkiego rodzaju warsztatów edukacyjnych i artystycznych. Beneficjenci OP, w których istniała możliwość skorzystania z finansowania krzyżowego, nie wykazali nim zainteresowania z uwagi na specyfikę realizowanych projektów. Nie każdy projekt realizowany w ramach RPO WP wymaga przeszkolenia pracowników czy podniesienia świadomości społeczeństwa, stąd też wyłącznie projekty ściśle związane z koniecznością zastosowania powyższego instrumentu wykazały go we wnioskach aplikacyjnych. IZ RPO WP nie spodziewa się zmian w zakresie cross-financingu z uwagi na wysoki procent (93%) kontraktacji projektów Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych W 2012 roku Jednostka Ewaluacyjna RPO WP nie przeprowadziła badań ewaluacyjnych dotyczących koordynacji i komplementarności. Przygotowanie badań z tego zakresu pn. Ocena komplementarności projektów realizowanych w ramach RPO WP , projektów zrealizowanych w województwie pomorskim w ramach PO IŚ, PO IG oraz komponentu regionalnego PO KL, działań samorządowych PROW i PO Ryby w województwie pomorskim zostało zaplanowane w Okresowym Planie Ewaluacji RPO WP na 2013 rok. Ponadto, kwestia komplementarności będzie miała swoje odbicie w badaniu, które jest planowane w ramach PO KL pn Kierunki i zasady wspierania działań społecznych ukierunkowanych na aktywizację społeczną i gospodarczą zdegradowanych obszarów miejskich w subregionalnych i regionalnych ośrodkach rozwojowych województwa pomorskiego w kontekście perspektywy finansowej UE Przykłady projektów komplementarnych Szczegółowy opis przykładów projektów komplementarnych wraz z uszczegółowieniem efektu synergii zawarto w Załączniku XI. W ramach realizacji dwóch badań ewaluacyjnych, o których mowa w punkcie 2.6.4, osobnym przedmiotem badania 69

70 staną się dodatkowe przykłady projektów komplementarnych, również z uwzględnieniem wymiaru terytorialnego i problemowego ich realizacji Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach Polityki Spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej Jednym z narzędzi mającym przyczyniać się do zwiększania komplementarności instrumentów wsparcia oraz unikania podwójnego finansowania tych samych projektów w zakresie programów operacyjnych polityki spójności oraz Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej jest Linia demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej, zatwierdzana przez KK NSRO. Linia demarkacyjna nie jest jednak wystarczającym i jedynym narzędziem stosowanym przez IZ RPO WP w celu zapewnienia komplementarności wsparcia i unikania podwójnego finansowania tych samych projektów. Inne mechanizmy to: a) kryteria wyboru projektów na poziomie oceny strategicznej (oceniana i punktowana jest siła i jakość powiązań projektu z i innymi przedsięwzięciami), b) oświadczenie beneficjenta we wniosku o dofinansowanie, iż projekt nie został objęty dofinansowaniem w ramach innych programów operacyjnych, c) oświadczenie beneficjenta w umowie o dofinansowanie projektu, iż nie występuje nakładanie się pomocy z funduszy UE i krajowych środków publicznych, d) wprowadzenie szczegółowych informacji na temat dokumentu przedstawionego do rozliczenia we wniosku o płatność (np. nr faktury), e) zespół ds. nieprawidłowości przedstawiciele wszystkich instytucji uczestniczących we wdrażaniu wszystkich programów UE, a także organy ścigania i kontrolujące beneficjentów, f) dostęp do systemu informatycznego PROW (OFSA) kontrole krzyżowe. Ponadto w celu zapewnienia komplementarności i synergii wsparcia RPO WP z PROW na poziomie regionu podjęto kilka innych działań, do których zaliczają się: a) propozycje wyboru kryterium regionalnego dla działania Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej PROW wdrażanego przez UMWP zostały wypracowywane przez zespół, w skład którego wchodzili przedstawiciele IZ RPO WP, umożliwiło to m.in. zapewnienie, poprzez kryteria wyboru projektów, komplementarności i synergii wsparcia w zakresie przedsięwzięć dotyczących gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracjach zagrożonych nieosiągnięciem celów określonych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych (kryterium regionalne w PROW preferuje projekty dotyczące budowy/rozbudowy wyłącznie sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków realizowanych w całości na terenie aglomeracji szczególnie zagrożonych nieosiągnięciem przez te aglomeracje celów określonych dla nich w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych), b) wdrażanie Działania 9.3. RPO WP, ukierunkowanego na lokalne inicjatywy obywatelskie, przez tą samą komórkę organizacyjną w ramach UMWP, która odpowiada za wdrażanie PROW, skierowanego do tej samej grupy beneficjentów; umożliwia to całkowite skoordynowanie zasad i terminów konkursów w obu programach; 70

71 c) skoordynowanie terminów konkursów i wyboru projektów w powiązanych ze sobą Działaniach RPO WP i PROW, w których SWP pełni funkcję wdrażającą, dotyczy to m.in. projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Jednym z mechanizmów, które są stosowane w celu unikania podwójnego finansowania przez IZ RPO WP są oświadczenia składane przez beneficjentów we wniosku o dofinansowanie oraz umowie o dofinansowanie. Beneficjenci zobowiązani są do potwierdzenia, iż realizowany przez nich projekt nie jest objęty wsparciem z innego wspólnotowego instrumentu finansowego oraz nie występuje nakładanie się pomocy z funduszy UE i krajowych środków publicznych. Kolejnym mechanizmem unikania podwójnego finansowanie są przeprowadzane przez IZ RPO WP kontrole krzyżowe. Kontrole krzyżowe programu wykonywane są przez pracowników IZ RPO WP/ IPII weryfikujących wnioski o płatność na podstawie 5% próby beneficjentów nie rzadziej niż raz na miesiąc. Szczegółowy opis kontroli krzyżowych jest rozwinięty w punkcie niniejszego Sprawozdania. Przedstawiciele IZ RPO WP uczestniczą w posiedzeniach Podkomitetu Monitorującego POKL oraz są przedstawicielami Regionalnej Sieci Tematycznej dla Województwa Pomorskiego- - w zakresie działań upowszechniających i włączających do głównego nurtu polityki/praktyki rezultatów projektów innowacyjnych. Dzięki spotkaniom przedstawiciele IZ RPO WP mają bieżące informacje dotyczące realizacji aktualnych oraz planowanych działań w ramach innych Programów. W okresie sprawozdawczym nie zidentyfikowano problemów z zapewnieniem przestrzegania linii demarkacyjnej oraz nie wprowadzano zmian w zapisach dotyczących Linii demarkacyjnej w odniesieniu do Programu Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej Kontrole krzyżowe: Programu i horyzontalne z projektami PROW / PO Ryby przeprowadzane były w celu wykrycia i wyeliminowania podwójnego finansowania wydatków w ramach funduszy europejskich. Komórka IZ RPO WP odpowiedzialna za przeprowadzanie kontroli krzyżowych Programu i horyzontalnych to Zespół do spraw poświadczeń i deklaracji wydatków, który znajduje się w Referacie Płatności w DPR. Za przeprowadzanie kontroli krzyżowych odpowiedzialne są dwie osoby (metoda,,dwóch pary oczu ) Kontrole krzyżowe Programu wykonywane są przez pracowników IZ RPO WP/IPII. Kontrolą objęta jest próba minimum 5% beneficjentów, losowana nie rzadziej niż raz na miesiąc, spośród beneficjentów, którzy podpisali więcej niż jedną umowę o dofinansowanie projektu w ramach programu operacyjnego (dotyczy umów aktualnych, nierozwiązanych). Identyfikacja beneficjentów dokonywana jest na podstawie danych zawartych w KSI (SIMIK 07-13) poprzez ich Numery Identyfikacji Podatkowej (NIP). Informację o przeprowadzeniu kontroli krzyżowej zamieszcza się w KSI (SIMIK 07-13) po zakończeniu czynności kontrolnych. Liczba kontroli krzyżowych Programu rozpoczętych w okresie od r. i zakończonych datą wprowadzenia do KSI (SIMIK 07-13) tj r. to: IZ RPO WP -77, IPII IZ RPO WP przeprowadza kontrole krzyżowe horyzontalne, mające na celu wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania tego samego wydatku poniesionego w ramach RPO WP i PROW lub RPO WP i PO Ryby (w przypadku IPII przeprowadzane są kontrole krzyżowe horyzontalne, mające na celu wyeliminowanie podwójnego finansowania tego samego wydatku z RPO WP i POIG). Kontrola krzyżowa przeprowadzana jest w cyklu comiesięcznym. 71

72 Kontrole krzyżowe horyzontalne wydatków rozliczanych w ramach RPO WP i PROW są prowadzone z wykorzystaniem danych udostępnianych IZ RPO WP poprzez zapewnienie przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) dostępów do elektronicznego systemu gromadzenia danych OFSA PROW oraz poprzez przekazywanie danych nierejestrowanych w OFSA PROW w każdym miesiącu do IZ RPO WP przez IK RPO a także z wykorzystaniem danych uzyskanych na wniosek IZ RPO WP od właściwej instytucji systemu wdrażania PROW. Kontrole krzyżowe horyzontalne wydatków rozliczanych w ramach RPO WP i PO Ryby są prowadzone z wykorzystaniem danych udostępnianych IZ RPO WP poprzez zapewnienie przez ARiMR dostępów do aplikacji RYBY Dane nierejestrowane w aplikacji RYBY przekazywane są przez właściwą instytucję systemu wdrażania PO Ryby na wniosek IZ RPO WP. Sprawdzeniu podlegają w każdym miesiącu dane dotyczące beneficjentów realizujących projekty równolegle w ramach RPO WP i PROW oraz w ramach RPO WP i PO Ryby. Informacja o przeprowadzonej przez IZ RPO WP kontroli krzyżowej, zawiera: rodzaj przeprowadzonej kontroli krzyżowej, datę przeprowadzenia kontroli, nazwę Beneficjenta, NIP skontrolowanego beneficjenta, nr projektu, w ramach którego przedłożono wnioski o płatność wraz z numerami dokumentów finansowo-księgowych podlegających weryfikacji, wynik kontroli, zalecenia. W przypadku wystąpienia uzasadnionego podejrzenia, iż mogło dojść do podwójnego finansowania wydatków, przeprowadza się kontrolę oryginałów dokumentów bądź uwierzytelnionych kopii dokumentów finansowo-księgowych przedkładanych przez beneficjenta do rozliczenia lub kontrolę projektów na miejscu w trybie doraźnym. Informację o przeprowadzeniu kontroli krzyżowej zamieszcza się w KSI (SIMIK 07-13) po zakończeniu czynności kontrolnych. Liczba kontroli krzyżowych horyzontalnych z projektami PROW oraz horyzontalnych z projektami PO Ryby rozpoczętych w okresie od r. i zakończonych datą wprowadzenia do KSI (SIMIK 07-13) tj r. to: IZ RPO WP W okresie sprawozdawczym nie wykryto podejrzeń podwójnego finansowania wydatków oraz nie stwierdzono przypadków podwójnego finansowania wydatków, wykrytych w trakcie weryfikacji. 2.7 Monitorowanie i ocena (Monitoring and evaluation) System monitorowania i sprawozdawczości Sprawny system monitorowania postępów rzeczowych i finansowych w realizacji RPO WP wymaga współpracy wszystkich instytucji zaangażowanych we wdrażanie, począwszy od IZ, IPII, KM RPO WP, a skończywszy na beneficjentach, którzy są podstawowym źródłem danych na temat postępu prac prowadzonych w ramach realizowanych projektów. Dane dotyczące postępu są rejestrowane w KSI (SIMIK 07-13) bezpośrednio przez pracowników prowadzących czynności związane z wdrażaniem (ocena formalna, wybór ZWP, podpisanie umowy, aneksowanie, wypłata środków, kontrola projektu), zarówno na poziomie IZ RPO WP, jak również IPII. Agregacja danych dotyczących wskaźników realizacji Programu, w przypadku wskaźników kluczowych, również odbywa się za pomocą KSI (SIMIK 07-13). W module 72

73 Wnioski o płatność beneficjenci wykazują wartości wskaźników osiągniętych od początku realizacji projektu. Dane dotyczące wskaźników produktu należy umieścić w każdym wniosku o płatność, natomiast dane dotyczące wskaźników rezultatu powinny znaleźć się we wniosku o płatność końcową. Z uwagi na charakter wskaźników rezultatu dopuszcza się możliwość osiągnięcia zakładanej przez beneficjenta wartości w ciągu roku po zakończeniu realizacji projektu. Wówczas beneficjent ma obowiązek poinformować IZ RPO WP, w terminie wskazanym w informacji pokontrolnej, o osiągnięciu danego wskaźnika rezultatu. Jeżeli wartość ta będzie mniejsza niż zakładana beneficjent ma również obowiązek wyjaśnienia przyczyn tego stanu. W okresie sprawozdawczym nie dokonywano zmian wskaźników. Nie wystąpiły również problemy w funkcjonowaniu KSI (SIMIK 07-13) mające wpływ na pracę IZ RPO WP. W celu usprawnienia procesu monitoringu i sprawozdawczości pracownicy IZ RPO WP w 2012 roku brali udział w szkoleniach dotyczących Oracle Discoverera oraz uczestniczyli w posiedzeniach Grupy roboczej ds. sprawozdawczości oraz Grupy roboczej ds. monitorowania wskaźników. W IZ RPO WP rozpoczęto również pracę nad rozwiązaniami w zakresie systemów informatycznych związanymi z przyszłym okresem programowania. Ponadto mając na uwadze usprawnienie procesu monitoringu w ramach przyszłej perspektywy finansowej stworzona została Szczegółowa koncepcja działania Pomorskiego Systemu Monitoringu i Ewaluacji (PSME). Głównym celem PSME jest efektywne wsparcie procesu decyzyjnego związanego z planowaniem i wykorzystaniem zasobów (głównie finansowych) kierowanych na realizację SRWP, w tym RPS. Szczegółowe cele PSME to: a) poprawa koordynacji działań i wydatków rozwojowych realizowanych przez podmioty zaangażowane w proces realizacji SRWP; b) ukierunkowanie prowadzonych w regionie badań na wnioski i rekomendacje istotne dla kształtu prowadzonej polityki rozwoju; c) zapewnienie regularnego, rzetelnego i użytecznego zestawu informacji kluczowych o zjawiskach społeczno-gospodarczych zachodzących w regionie w ujęciu tematycznym i terytorialnym; d) budowa sieci współpracy kluczowych partnerów regionalnych poprzez ogniskowanie debaty publicznej wokół potencjału i wyzwań rozwojowych regionu w perspektywie wieloletniej. Komitet Monitorujący RPO WP Znaczącą rolę w zakresie monitorowania realizacji Programu pełni Komitet Monitorujący RPO WP. W skład KM RPO WP wchodzą przedstawiciele IZ RPO WP, MRR, Ministerstwa Gospodarki, IPOC, Instytucji Pośredniczącej POKL, Instytucji uczestniczących we wdrażaniu PROW, Sejmiku Województwa Pomorskiego, ogólnopolskiej organizacji JST szczebla wojewódzkiego, gmin i powiatów z terenu województwa pomorskiego, środowiska akademicko naukowego, organizacji pracowników i pracodawców, NGO, instytucji środowiskowych oraz innych organizacji mających znaczenie dla rozwoju regionu. Wszyscy przedstawiciele wyłonieni zostali zachowując zasady równości szans. Zadania i kompetencje KM RPO WP określa art. 65 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006. W okresie sprawozdawczym KM RPO WP podjął następujące Uchwały: - Uchwałę w sprawie zmiany Kryteriów wyboru projektów w ramach RPO WP (posiedzenie w dniu 11 stycznia 2012 r.). Ponadto w trakcie posiedzenia Członkom KM RPO WP zostały przedstawione zmiany Planu Komunikacji RPO WP; - Uchwałę w sprawie zatwierdzenia sprawozdania okresowego za II półrocze 2011 roku z wdrażania RPO WP (tryb obiegowy, Uchwała z dnia 16 kwietnia 2012 r.) 73

74 - Uchwałę w sprawie zatwierdzenia sprawozdania rocznego za 2011 rok z wdrażania RPO WP (posiedzenie w dniu 18 czerwca 2012 r.). Ponadto w trakcie posiedzenia Członkom KM RPO WP został przedstawiony projekt SRWP Uchwałę w sprawie zatwierdzenia sprawozdania okresowego za I półrocze 2012 roku z wdrażania RPO WP ( tryb obiegowy, Uchwała z dnia 07 listopada 2012 r.). Ewaluacja Za organizację procesu ewaluacji w RPO WP odpowiada Jednostka Ewaluacyjna, którą tworzy Zespół Programowania i Ewaluacji w Referacie Planowania Strategicznego DRRiP. Do głównych zadań Jednostki Ewaluacyjnej należy: opracowanie projektu Planu ewaluacji RPO WP; tworzenie projektów Okresowych planów ewaluacji RPO WP; organizacja procesu oceny wykonywanej przez ewaluatorów zewnętrznych lub przez pracowników instytucji zaangażowanych we wdrażanie RPO WP (ewaluacji wewnętrznych); upublicznianie wyników przeprowadzonych badań ewaluacyjnych; współpraca z KE w przeprowadzaniu ewaluacji monitorujących realizację RPO WP, ewaluacji strategicznych i ewaluacji po zakończeniu realizacji Programu. Podstawę ewaluacji RPO WP stanowi Plan ewaluacji, przyjęty Uchwałą ZWP Nr 951/78/07 w dniu 4 grudnia 2007 roku. Plan zakłada prowadzenie ewaluacji bieżących (on-going), które będą prowadzone na dwóch poziomach: strategicznym (analiza i ocena trafności kierunków interwencji wyznaczonych w RPO WP, ze szczególnym wskazaniem na cele społecznogospodarcze i kwestie horyzontalne) i operacyjnym (w przypadku wykazania na podstawie monitoringu znaczących odchyleń od celów wyznaczonych w RPO WP). Jest on realizowany poprzez okresowe, roczne Plany ewaluacji. W ramach Okresowego Planu Ewaluacji RPO WP na 2012 rok (przyjęty Uchwałą nr 1490/101/11 ZWP w dniu 15 grudnia 2011 r.), Jednostka Ewaluacyjna planowała wykonanie 6 badań ewaluacyjnych, w tym: a) Ewaluację wewnętrzną: Ocena postępów realizacji celów RPO WP wg stanu na 31 grudnia 2011 r. b) Ewaluacje zewnętrzne: Ocena efektów bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego przedsiębiorstw w ramach RPO WP; Ocena wpływu projektów zrealizowanych w ramach RPO WP na środowisko w województwie pomorskim; Ocena potencjału finansowego JST województwa pomorskiego do realizacji projektów w ramach RPO WP ; Analiza strategicznych kierunków rozwoju województwa pomorskiego w kontekście kolejnego okresu programowania i RPO ; Wkład RPO WP w realizację SUERMB. W ramach Okresowego Planu Ewaluacji RPO WP na 2012 rok zrealizowano dwa badania. 74

75 W okresie styczeń-maj 2012 r. przeprowadzono badanie pt. Ocena potencjału finansowego jednostek samorządu terytorialnego województwa pomorskiego do realizacji projektów w ramach RPO W Raporcie z tej oceny wykazano m.in. następujące kwestie: potencjał inwestycyjny JST województwa pomorskiego w latach wynosi 20,5 mld zł i rozkłada się on w następujący sposób według podregionów: trójmiejski 35,1% łącznego potencjału; gdański 26,8%; słupski 21,5% oraz starogardzki 16,6%; średni potencjał inwestycyjny w przeliczeniu na mieszkańca wyniesie 904,2 zł rocznie. Największym potencjałem będzie dysponował Sopot, powiat nowodworski, człuchowski, pucki i Gdańsk. Najniższym potencjałem inwestycyjnym, w przeliczeniu na mieszkańca, będą dysponowały: Słupsk, powiat tczewski, Gdynia oraz powiat kwidzyński; z łącznej kwoty 2,1 mld zł wydatków rozwojowych SWP przeznaczy około 660 mln zł na zadania transportowe i ponad 630 mln zł na zadania w obszarze infrastruktura społeczna. Łącznie na te dwa obszary przypadnie 61,8% wydatków rozwojowych realizowanych z własnych środków województwa. Inne istotne obszary wydatków rozwojowych to B+R, innowacje i przedsiębiorczość (12,7%), rozwój zasobów ludzkich (8,7%) oraz kultura (8,1%); kwota wydatków publicznych, przeznaczona na finansowanie przez wszystkie instytucje publiczne w latach wydatków rozwojowych w województwie pomorskim wyniesie ok. 53 mld zł. Z kwoty tej 42,7% stanowią środki jednostek samorządowych pochodzące ze źródeł krajowych, 39,8% środki pochodzące z budżetu UE, a 17,6% krajowe środki innych podmiotów publicznych; dla pełnej absorpcji dostępnej pomocy z budżetu UE JST powinny w latach wygospodarować ze swych środków na współfinansowanie projektów wspieranych środkami unijnymi kwotę ok. 4,5 mld zł, a więc ok. 22,1% oszacowanego potencjału inwestycyjnego. Możliwa jest więc bez ostrej ingerencji w strukturę wydatków budżetowych poszczególnych JST pełna absorpcja dostępnych środków unijnych. Wyniki badania zostały bezpośrednio wykorzystane przy opracowaniu ram finansowych dla aktualizowanej w latach SRWP Dokument ten został przyjęty Uchwałą nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego w dniu 24 września 2012r. i stanowi podstawę ukierunkowania działań rozwojowych w województwie pomorskim, które będą realizowane w regionie do 2020 r., a więc także w ramach nowej perspektywy finansowej dla polityki spójności UE. Ponadto wnioski z badania zostaną wykorzystane przy opracowaniu RPO , przede wszystkim przy proponowanym podziale środków na realizację poszczególnych celów Programu. W okresie listopad-grudzień 2012 r. Jednostka Ewaluacyjna RPO WP przeprowadziła wewnętrzne badanie pt. Ocena postępów realizacji celów RPO WP wg stanu na 30 września 2012 r., we współpracy z DPR i ARP SA (IPII). Ocena ta jest trzecią edycją badań zrealizowanych w marcu 2010 r. i 2011 r. Raport z badania pokazuje postęp rzeczowy i finansowy wdrażania Programu. Termin oceny został skorelowany z harmonogramem opracowania projektu RPO , z tego też względu wykorzystano bardziej aktualne dane wyjściowe niż zakładano w Okresowym Planie, tj. stan na 30 września 2012 r. a nie jak planowano na 31 grudnia 2011 r. Głównym celem oceny było sformułowanie rekomendacji dla RPO , z których za szczególnie istotne uznać należy: potrzebę realizację przedsięwzięć bardziej efektywnych i komplementarnych, łączących interwencję w ramach EFRR i EFS; 75

76 zintegrowane podejście do selekcji i realizacji przedsięwzięć m.in. poprzez skoordynowane ścieżki finansowania z różnych OP; położenie nacisku na wspieranie branż zaawansowanych technologicznie, zgodnych ze specjalizacją regionalną Pomorza; wykorzystanie w szerszym zakresie instrumentów zwrotnych w takich obszarach jak: energetyka, transport publiczny, rozwój funkcji miejskich i metropolitalnych oraz rozwój przedsiębiorczości; ukierunkowanie interwencji skierowanej dla uczelni na wzmocnienie współpracy szkół wyższych z gospodarką, współpracę międzyuczelnianą, eksport usług edukacyjnych; ukierunkowanie interwencji na upowszechnienie wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce i wśród mieszkańców; kontynuację w Programie działań związanych z: odnawialnymi źródłami energii, efektywnością energetyczną, oczyszczaniem ścieków komunalnych, minimalizowaniem zagrożenia powodziowego, zagospodarowaniem wód opadowych i roztopowych, zagospodarowaniem odpadów komunalnych oraz monitoringiem środowiska, a także zapewnienie odpowiedniej podaży tych projektów; w zakresie dziedzictwa kulturowego i walorów przyrodniczych położenie nacisku na przedsięwzięcia o większej wartości dodanej dla gospodarki i większym zaangażowaniu sektora prywatnego; zorganizowanie procesu identyfikacji przedsięwzięć w ramach project pipeline i/lub pakietów przedsięwzięć dla obszarów funkcjonalnych; silniejsze ukierunkowanie terytorialne interwencji poprzez tzw. obszary strategicznej interwencji. Rekomendacje z badania zostaną bezpośrednio wykorzystane w ramach procesu opracowania RPO W 2012 roku nie zrealizowano czterech badań, co było podyktowane niewystarczającym poziomem realizacji Programu. Oceny te miały przede wszystkim na celu wskazanie rekomendacji dla RPO poprzez ocenę efektów osiągniętych w poszczególnych obszarach tematycznych, dzięki realizacji Programu. Trzy badania z tej grupy (w tym dwa w rozszerzonym zakresie) zostały uwzględnione w ramach Okresowego Planu Ewaluacji RPO WP na 2013 rok. Zrezygnowano z realizacji badania pt. Analiza strategicznych kierunków rozwoju województwa pomorskiego w kontekście kolejnego okresu programowania i RPO WP na lata jako oceny zbyt przekrojowej, a w samym Okresowym Planie Ewaluacji RPO WP na 2013 skupiono się na bardziej szczegółowych, tematycznych ocenach. Okresowy Plan Ewaluacji RPO WP na 2013 rok został przyjęty przez ZWM Uchwałą nr 1421/201/12 z dnia 06 grudnia 2012 r.. Zakłada on realizację następujących badań ewaluacyjnych: a) Ewaluacja wewnętrzna: Ocena postępów realizacji celów RPO WP wg stanu na 30 września 2013 r. aktualizacja, która będzie kontynuacją badania przeprowadzonego w czwartym kwartale 2012 r. 76

77 b) Ewaluacje zewnętrzne: Ocena efektów wsparcia Osi Priorytetowej 1, ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia przedsiębiorstw w ramach RPO WP (rozszerzone badanie względem Okresowego Planu Ewaluacji na 2012 rok), której celem jest ocena skuteczności i efektywności podejmowanych działań w zakresie: pobudzania innowacyjności pomorskich firm, wsparcia współpracy pomiędzy sektorem B+R a gospodarką, umiędzynarodowienia pomorskich firm, rozwoju instytucji otoczenia biznesu oraz tworzenia klastrów, a także wskazanie rekomendacji w zakresie wspierania przedsiębiorczości i innowacyjności w ramach RPO ; Ocena wpływu projektów zrealizowanych w ramach RPO WP na środowisko w województwie pomorskim, której celem jest oszacowanie efektów środowiskowych realizacji Program, a także wskazanie typów projektów, które w największym stopniu będą przyczyniać się do realizacji założeń Strategii EUROPA 2020, SUERMB oraz SRWP 2020 w obszarze środowiska; Ocena komplementarności projektów realizowanych w ramach RPO WP i komponentu regionalnego POKL, PROW i PO Ryby w województwie pomorskim, której celem jest ocena efektów realizacji tych programów w regionie z punktu widzenia koncentracji przestrzennej oraz wspierania obszarów słabych strukturalnie wyznaczonych w RPO WP, ponadto powinna ona wskazać rekomendacje dla dwufunduszowego (EFRR i EFS) RPO ; Wkład RPO WP w realizację Strategii EUROPA 2020 oraz Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego WP (rozszerzone badanie względem Okresowego Planu Ewaluacji na 2012 rok) celem badania jest określenie potencjalnego wpływu projektów dofinansowanych w Programie na realizację Strategii EUROPA 2020 i SUERMB oraz rekomendacje związane z ukierunkowaniem interwencji publicznej w ramach RPO na dalszą implementację tych strategii; Analiza możliwości wdrażania instrumentów finansowych w województwie pomorskim w perspektywie finansowej UE , której celem jest identyfikacja potencjalnych obszarów wsparcia instrumentami zwrotnymi w ramach RPO , mając na uwadze efekty osiągnięte poprzez instrumenty JEREMIE i JESSICA w ramach Programu; Ocena potencjału instytucjonalnego i finansowego jednostek samorządu terytorialnego w ramach RPO WP, której celem jest określenie poziomu przygotowania JST z województwa pomorskiego do realizacji projektów współfinansowanych ze środków RPO , ze szczególnym uwzględnieniem samorządów nieaktywnych, bądź słabo aktywnych w ramach obecnego Programu; Ocena zdolności miast do wykorzystania nowych instrumentów rozwoju terytorialnego , której celem jest przygotowanie miast do tworzenia projektów wpisujących się w proponowane przez KE instrumenty rozwoju regionalnego: zintegrowane inwestycje terytorialne oraz rozwój kierowany przez społeczność lokalną, a także rekomendacje w zakresie ukierunkowania tych instrumentów w ramach RPO IZ RPO WP przywiązuje dużą wagę do możliwie szerokiego zaangażowania w proces ewaluacji pracowników instytucji bezpośrednio związanych z wdrażaniem funduszy europejskich w regionie oraz ekspertów. Podstawowym elementem tego systemu jest 77

78 Regionalna Grupa Sterująca Ewaluacją dla Województwa Pomorskiego na lata (RGSE). Grupa została powołana przez ZWP uchwałą nr 394/112/08 w dniu 5 maja 2008 r. Stanowi ona organ konsultacyjny dla Jednostki Ewaluacyjnej RPO WP oraz Instytucji Pośredniczącej dla komponentu regionalnego POKL. W skład RGSE wchodzą: a) Przedstawiciele IZ RPO WP, IP POKL oraz przedstawiciele merytorycznych Departamentów UMWP właściwych ze względu na zakres tematyczny RPO WP, POKL i PROW; b) przedstawiciele ARP SA (IPII), KM RPO WP, Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku (Instytucja Pośrednicząca II stopnia dla komponentu regionalnego POKL) oraz Podkomitetu Monitorującego POKL Województwa Pomorskiego W 2012 roku odbyło się 5 spotkań Grupy, podczas których omawiane były m.in. wyniki badań ewaluacyjnych oraz konsultowano plany ewaluacji RPO WP i komponentu regionalnego POKL. 3. Realizacja w podziale na Priorytety, postęp wdrażania Programu wg Priorytetów/Osi (Implemantation by priority) 3.1 Oś Priorytetowa 1 (OP1) Rozwój i innowacje w MŚP (Priority Axis 1- SME development and innovation) Celem głównym OP1 jest podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw. Suma środków ogółem przeznaczona na realizację OP1 wynosi EUR, z czego EUR to środki pochodzące z EFRR Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu (Information on the physical and financial progress of the priority) W Tabeli 4, stanowiącej Załącznik IV do niniejszego Sprawozdania, przedstawione zostały wartości wskaźników produktu i rezultatu dla OP1, natomiast informację na temat fizycznych i finansowych postępów ujęto w punkcie Analiza jakościowa (Qualitative analysis) W okresie sprawozdawczym, w ramach OP1, pozytywnie ocenę formalną przeszły 105 wnioski na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,53 EUR, co stanowi 11,50% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP1. ZWP wybrał do realizacji 69 wnioski na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,15 EUR, co stanowi 7,83% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP1 oraz podpisał 48 umów z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,86 EUR, co stanowi 5,94% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP1. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,94 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,62 EUR. 21 Na podstawie RPO WP (Tabela nr 4 Szacunkowa tabela finansowa w podziale na Osie priorytetowe oraz źródła finansowania dla RPO WP ) 78

79 W ramach OP1, od początku uruchomienia Programu, pozytywnie ocenę formalną przeszło 2411 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,10 EUR, co stanowi 214,95% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP1. ZWP wybrał do realizacji 987 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,32 EUR, co stanowi 120,00% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP1 oraz podpisał 853 umów z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,58 EUR, co stanowi 95,62% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP1. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,59 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,13 EUR. Stan wdrażania OP Wnioski po ocenie formalnej Wnioski wybrane Podpisane umowy/decyzje Wnioski o płatność zatwierdzone 2012 od uruchomienia programu 79

80 Wykorzystanie środków EFRR w ramach OP1 w EUR % % % % % Wnioski po ocenie Wnioski wybrane formalnej % Podpisane umowy/decyzje % Wnioski o płatność zatwierdzone 69% % 12% Poświadczenia i deklaracje zatwierdzone przez IC 2012 od uruchomienia programu W okresie sprawozdawczym ogłoszone zostały 2 nabory wniosków na łączną wartość alokacji wynoszącą EUR w ramach: Poddziałania Wsparcie regionalnych procesów proinnowacyjnych oraz Poddziałania Wspieranie międzynarodowej aktywności pomorskich przedsiębiorców. Od uruchomienia Programu ogłoszone zostały 26 nabory wniosków na łączną wartość alokacji w wysokości EUR 22, co stanowi 88,34% ogólnej puli środków EFRR przeznaczonych na realizację OP1. Działanie 1.3 Pozadotacyjne instrumenty finansowe dla MŚP oraz Działanie 1.4 Systemowe wspieranie przedsiębiorczości zostały opisane w rozdziale Instrumenty Inżynierii Finansowej. Wśród pozostałych Działań OP 1 najwyższym poziomem absorpcji dostępnych środków charakteryzuje się Działanie 1.5 Regionalna sieć transferu rozwiązań innowacyjnych (96,29%). Wskaźnik ten ulegnie jeszcze podwyższeniu, gdyż w okresie sprawozdawczym nie zostały podpisane wszystkie umowy o dofinansowanie projektów z konkursu ogłoszonego w 2012 roku. Zwiększył się stopień wykorzystania alokacji dla Działania 1.2 Rozwiązania innowacyjne w MŚP (83,80%). Całkowita wartość podpisanych umów o dofinansowanie w ramach Działania 1.2 wyniosła 58,08 mln EUR a średni poziom dofinansowania wyniósł 45,23%. Najniższym stopniem wykorzystania alokacji charakteryzuje się Działanie 1.6 Promocja gospodarcza regionu (70,07%). Wskaźnik ten ulegnie jednakże poprawie, gdyż we wrześniu 2012 r. ogłoszony został nabór wniosków o alokacji wynoszącej EUR. Realizowane w ramach OP1 projekty obejmują rozbudowę, rozszerzenie działalności przedsiębiorstw, a także zmianę procesu produkcyjnego czy sposobu świadczenia usług. Wsparcie obejmuje również przedsięwzięcia prowadzące do poprawy wydajności pracy 22 Na podstawie indykatywnych Harmonogramów ogłaszania konkursów w latach

81 i jakości zarządzania firmami. Ponadto, finansowany jest udział przedsiębiorstw w krajowych i międzynarodowych imprezach gospodarczych. Podział według sektora gospodarki w oparciu o klasyfikację PKD: Wśród 853 umów o dofinansowanie podpisanych w ramach OP1 Rozwój i innowacje w MŚP 832 realizowanych było przez beneficjentów, którym przypisano właściwy dla specyfiki projektu numer z klasyfikacji PKD Poniżej przedstawiono rozkład projektów w podziale na podstawowe sektory gospodarki. Rodzaj działalności gospodarczej (wg klasyfikacji PKD) Liczba umów Wartość dofinansowania z EFRR (EUR) Udział w liczbie umów (%) Udział w wartości dofinansowania z EFRR (%) Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (PKD 01-03) ,64 0,36% 0,08% Górnictwo i wydobywanie (PKD 05-09) ,10 0,12% 0,20% Przetwórstwo przemysłowe (PKD 10-33) ,41 36,06% 31,98% Działalność związana z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz wodę oraz gospodarowanie ściekami i odpadami (PKD 35-39) ,74 7,09% 1,90% Budownictwo (PKD 41-43) ,56 3,85% 2,83% Usługi (PKD 45-99) ,34 52,52% 63,01% Razem ,79 100,00% 100,00% Biorąc pod uwagę zróżnicowanie branżowe beneficjentów OP1 w oparciu o klasyfikację PKD, pod względem liczby oraz wartości dofinansowania realizowanych projektów dominują przedsiębiorstwa z sektora usług (52,52% liczby umów oraz 63,01% wartości dofinansowania z EFRR). Warto zaznaczyć, iż wśród przedsiębiorstw usługowych znaczną część stanowią podmioty prowadzące działalność w zakresie usług opartych na wiedzy (49,43% wszystkich projektów usługowych i 68,91% ich łącznej wartości dofinansowania), w szczególności w działalności profesjonalnej i technicznej. Udział przedsiębiorstw świadczących usługi wysokiej technologii stanowi zaledwie 7,78% wszystkich projektów usługowych oraz 8,57% ich łącznej wartości dofinansowania z EFRR). Niski udział sektora usług wysokiej technologii spowodowany jest faktem, iż beneficjentami 81

82 działań obejmujących rozwiązania innowacyjne są JST oraz uczelnie (podmioty niesklasyfikowane w powyższym podziale). Powyższy podział sektorowy jest zgodny z założeniami Programu, którego jednym z celów szczegółowych jest rozwój branż opartych na wiedzy (innowacyjnych). W drugiej, co do wielkości, grupie przedsiębiorstw przemysłowych udział przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie przemysłu wysokiej techniki wynosi (8,33% wszystkich projektów przemysłowych, zaledwie 8,50% ich łącznej wartości). Przeważającą grupę beneficjentów z sektora przemysłowego stanowią podmioty prowadzące działalność w zakresie przemysłu średnio-niskiej i niskiej techniki, ze szczególnym udziałem przemysłu metalurgicznego i metalowego, drzewno-papierniczego oraz produkcji maszyn, urządzeń, pojazdów, sprzętu transportowego i urządzeń elektrycznych. Pozostali beneficjenci OP1, niesklasyfikowani wg PKD 2007, realizowali projekty w działach gospodarki takich jak: pośrednictwo finansowe (BGK), obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej (Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.), administracja publiczna (JST) oraz edukacja (Politechnika Gdańska, Instytut Budownictwa Wodnego PAN). Podział według rodzajów beneficjentów: Wartość dofinansowania z EFRR w ramach podpisanych umów/decyzji, w podziale na rodzaj beneficjenta, wskazuje jako głównych biorców przedsiębiorstwa (81,81%) realizujące projekty ze wszystkich obszarów wsparcia w ramach osi. Kolejną grupę stanowią JST (12,98%) realizujące projekty w ramach regionalnej sieci transferu rozwiązań innowacyjnych oraz promocji regionu. Biorąc pod uwagę liczbę podpisanych umów/decyzji o dofinansowanie najliczniejszą grupę stanowią także przedsiębiorstwa z 829 umowami oraz JST z 14 umowami. Wartość EFRR podpisanych umów/decyzji w ramach OP1 wg rodzaju beneficjenta jst przedsiębiorstwa ngo uczelnie 82

83 Podział przestrzenny Analiza przestrzennego rozmieszczenia interwencji RPO WP w ramach OP1 wskazuje, iż największy strumień środków trafił do miasta Gdańska, na terenie którego realizowane są 210 projekty (ok. 28,4 mln EUR). Drugim, pod względem wartości podpisanych umów, jest miasto Gdynia, na terenie której realizowane są 87 projekty (ok. 22,0 mln EUR). Znaczna pula środków trafiła również do miasta Słupsk, na terenie którego realizowane są 20 projekty (ok. 8,1 mln EUR). Najmniejsze dofinansowanie uzyskały projekty z powiatu sztumskiego i nowodworskiego (odpowiednio 834 tys. EUR i 938 tys. EUR). Najwyższą wartość dofinansowania z EFRR per capita wykazują miasta: Gdynia i Słupsk oraz powiat kwidzyński. Źródło: Opracowanie własne wg stanu na 31 grudnia 2012 r. na podstawie Bazy przedsięwzięć rozwojowych w województwie pomorskim. W ramach podpisanych umów o dofinansowanie na projekty zlokalizowane w miastach skierowano łącznie 80% środków EFRR ( ,27 EUR 571 umów), natomiast na obszary wiejskie 20% środków EFRR ( ,31 EUR 282 umowy). 83

84 . 84

85 85

86 Źródło: Raport na temat postępów realizacji celów RPO WP według stanu na r. ) Wartość EFRR podpisanych umów w ramach OP1 w podziale na miasto/wieś % 80% miasto wieś Na obszary słabe strukturalnie skierowano ,41 EUR zakontraktowanych dotychczas środków EFRR, co stanowi 8,64% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP1. Dodatkowe preferencje dla projektów zlokalizowanych poza trójmiastem, w szczególności na obszarach słabych strukturalnie zastosowano wyłącznie w ramach Poddziałania Mikroprzedsiębiorstwa. Można zatem przypuszczać, iż w przypadku niestosowania ww. preferencji przy ocenie strategicznej, wynik osiągnięty przez beneficjentów z tych terenów byłby zdecydowanie gorszy. Podział wg obszarów Podstawowe obszary, do których zostało skierowane wsparcie w ramach OP1 to: Przedsiębiorczość - zawarto 728 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR ,17 EUR. Dominującą grupą są przedsiębiorcy (MŚP), ale wsparcie pośrednie obejmuje również instytucje otoczenia biznesu (w tym instytucje finansowe), a także JST, które realizują projekty z zakresu infrastruktury przeznaczonej dla firm innowacyjnych, projekty targowe czy też promocyjne. B+R i społeczeństwo informacyjne - zawarto 125 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,42 EUR. Beneficjentami projektów są przedsiębiorstwa (MŚP) realizujące projekty związane z badaniami i rozwojem technologicznym. Podział umów o dofinansowanie realizowanych na terenie województwa pomorskiego wg obszarów wsparcia ujmujących pozostałe programy operacyjne został przedstawiony w Załączniku XII do niniejszego Sprawozdania. Analiza stopnia realizacji wskaźników Od uruchomienia Programu na 853 podpisanych umów o dofinansowanie, zakończonych zostało 472 projektów (437 w ramach Działania 1.1, 25 w ramach Działania 1.2, 5 w ramach Działania 1.5 oraz 5 w ramach Działania 1.6), co stanowi 55,33% wszystkich podpisanych umów o dofinansowanie. 86

87 Trzeba tu zwrócić uwagę na fakt, że z uwagi na trudną sytuację ekonomiczną (m.in. zaostrzenie kryteriów dla kredytobiorców) w 2012 roku część umów (35 umów w 2012 roku, 92 umów od początku realizacji Programu) została rozwiązana m.in. z powodu trudności z pozyskaniem środków na pokrycie wkładu własnego projektów, a co za tym idzie, niemożnością zrealizowania projektów w zakładanym zakresie (co było możliwe w warunkach ekonomicznych panujących w dniu składania wniosku o dofinansowanie). Wskaźnik produktu na poziomie Programu Liczba projektów z zakresu bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego dla MŚP osiągnął wartość 385 szt., czyli 32,08% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 59,75% (717 szt.). Jednakże dzięki realizacji Inicjatywy JEREMIE rzeczywista liczba wspartych w województwie pomorskim przedsiębiorstw jest o wiele wyższa. Ponadto niższy niż zakładano poziom realizacji wskaźnika wynika również większej niż pierwotnie zakładano wartości projektów. Wskaźnik Liczba projektów z zakresu bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego dla MŚP, w tym w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska osiągnął wartość 23 szt., czyli 11,50% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 15% (30 szt.). Oczekuje się jednak, że rzeczywista liczba projektów pozytywnie oddziałujących na środowisko może być wyższa, niż wynika to z przypisania do kategorii interwencji 06. Wskaźnik Liczba projektów z zakresu współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a sektorem badawczo-rozwojowym osiągnął wartość 14 szt., czyli 28% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 128% (64 szt.). Wskaźnik produktu Liczba projektów promujących atrakcyjność regionu/wspierających międzynarodową aktywność przedsiębiorstw osiągnął wartość 5 szt., czyli 16,67% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 36,67% (11 szt.). Niska realizacja wskaźnika wynika z braku zainteresowania realizacją projektów, których celem byłoby wsparcie nawiązywania i utrzymania kontaktów gospodarczych pomorskich przedsiębiorstw z kontrahentami zagranicznymi. Tylko niewielka część środków przeznaczonych na konkursy została rozdysponowana. Niskie osiągnięcie wskaźnika produktu nie ma jednak wpływu na realizację celu Programu, jakim jest zbudowanie regionalnego systemu informacji gospodarczej dla przedsiębiorców i potencjalnych inwestorów. W związku z tym, że ogłoszono konkurs w ramach: Poddziałania (luty 2012 r., alokacja EUR), Poddziałania (wrzesień 2012 r., alokacja EUR) oraz Poddziałania (styczeń 2013 r., alokacja EUR) można przyjąć założenie, że na koniec Programu powyższe wskaźniki zostaną osiągnięte na wyższym poziomie, niż jest to obecnie wskazane. Poza tym trzeba zauważyć, że realizacja mniejszej liczby projektów nie oznacza niewykonania celów określonych w poszczególnych Działaniach, ponieważ wybrane projekty charakteryzują się dużą wartością dodaną. Wskaźnik produktu Liczba wspartych przedsiębiorstw, w tym mikro/małe/średnie osiągnął wartości 462/259/122/81 szt., czyli 38,50/25,90/81,33/162,00% wartości docelowej. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na ogólnym poziomie 67,42% (809 szt.). Już w tym momencie widać wyraźnie, że liczba projektów realizowanych przez mikroprzedsiębiorstwa będzie znacznie niższa od zakładanej, natomiast małe i średnie przedsiębiorstwa zrealizują więcej projektów, niż prognozowano. Wynika to z faktu, że mikroprzedsiębiorstwa realizują projekty o większej wartości, niż zakładano w Programie. Ponadto przy obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej kraju na realizację projektów wspartych z UE decydują się te przedsiębiorstwa, które mają większą stabilność finansową. Liczba małych i średnich przedsiębiorstw jeszcze ulegnie podwyższeniu, gdyż na 2013 rok zaplanowano konkurs w ramach Poddziałania Małe i średnie przedsiębiorstwa. Należy jednak pamiętać, że przedsiębiorstwa mogą również korzystać ze wparcia pozadotacyjnego, dostępnego w ramach Inicjatywy JEREMIE. 87

88 Wskaźnik produktu Liczba MŚP otrzymujących wsparcie finansowe na przedsięwzięcia innowacyjne osiągnął wartość 25 szt., czyli 25% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 97% (97 szt.). Do końca 2012 roku nie zakończył się żaden projekt z Działań 1.4, oraz nie zakończyło się jeszcze wdrażanie Inicjatywy JEREMIE (Działanie 1.3) w związku z czym wartość osiągnięta wskaźnika produktu Liczba utworzonych/dokapitalizowanych funduszy pożyczkowych i poręczeniowych jest zerowa. Jednak na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 100% (4 szt.). Wskaźnik rezultatu na poziomie Programu Wartość dodatkowych inwestycji wykreowanych dzięki wsparciu osiągnął wartość ,85 EUR, czyli 54,69% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 116,50% ( ,40 EUR). Wskaźnik rezultatu Liczba przedsiębiorstw obsługiwanych przez wsparte IOB osiągnął wartość 602 szt., czyli 24,08% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 442,12% ( szt.). Znaczne przekroczenie wartości referencyjnej wynika głównie z faktu, że rozstrzygnięcie konkursów przypadło na okres nasilenia się niekorzystnych zjawisk na rynkach finansowych, co zaowocowało zwróceniem się szerszego grona odbiorców do instytucji otoczenia biznesu, w szczególności w zakresie informacji i doradztwa specjalistycznego. Beneficjenci, którzy zakończyli swoje projekty utworzyli w sumie 1 306,48 nowych miejsc pracy, w tym 456,39 dla kobiet i 850,09 dla mężczyzn, co stanowi 62,21% (43,47% dla kobiet i 80,96% dla mężczyzn) wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 137,90% (2 896,00 miejsca pracy ogółem, w tym 1 112,65 miejsc pracy dla kobiet 105,97% wartości referencyjnej). W związku z trwającymi nadal konkursami można jednak przyjąć, że wartość docelowa określona w Programie dla liczby zatrudnionych kobiet jest możliwa do osiągnięcia. Wartości wskaźników rezultatu Liczba MŚP korzystających z funduszy pożyczkowych i poręczeniowych oraz Liczba udzielonych pożyczek i poręczeń z uwagi na specyfikę wsparcia pozadotacyjnego (realizacja Działania 1.3 będzie uzupełniona na koniec wdrażania Inicjatywy JEREMIE) oraz fakt, że nie zakończył się jeszcze żaden projekt z Działania 1.4, są zerowe. Z uwagi na brak możliwości wyboru we wnioskach o dofinansowanie wskaźnika dotyczącego liczby udzielonych pożyczek i poręczeń rzeczywista wartość wskaźnika będzie możliwa do określenia również dopiero po zakończeniu finansowym Inicjatywy JEREMIE oraz wszystkich projektów realizowanych w ramach Działania 1.4. Wiadomo jednak, że na dzień 31 grudnia 2012 roku w ramach Inicjatywy JEREMIE zostało wspartych MŚP, natomiast w ramach Działania 1.4 podpisano umów pożyczek/kredytów i poręczeń, co stanowi łącznie 125,65% wartości docelowej określonej w Programie (2000 szt.). Inicjatywa JEREMIE została szerzej opisana w rozdziale Instrumenty inżynierii finansowej. Województwo pomorskie charakteryzuje się wyższym niż średnia krajowa wskaźnikiem przedsiębiorczości (podmioty gospodarcze na 10 tys. mieszkańców, pomorskie 3. miejsce wśród wszystkich województw przy w całym kraju w 2011r.) Poziom nakładów inwestycyjnych na 1 mieszkańca jest zbliżony do średniej krajowej (6,12 tys. zł w pomorskim 7. miejsce, 6,32 tys. zł średnio w kraju w 2011r.). Natomiast poniżej średniej kształtują się wskaźniki zarówno dotyczące udziału przedsiębiorstw, które prowadziły działalność innowacyjną w przemyśle w % przedsiębiorstw w przemyśle (16,5% w 2011 roku w pomorskim 9. miejsce do 16,9% średnio w kraju) jak i dotyczące udziału sektora prywatnego w nakładach inwestycyjnych na 1 mieszkańca (50,31% w 2011 roku 88

89 w pomorskim 9. miejsce wśród wszystkich województw przy 55,07% w całym kraju). Trend gospodarczy wskazuje na wyraźną potrzebę wsparcia przedsiębiorstw w zakresie wdrożenia rozwiązań innowacyjnych, jak również wspierania rozwiązań ze sfery B+R realizujących cele Regionalnej Strategii Rozwoju Innowacji Województwa Pomorskiego. Opis wkładu OP1 w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn został zawarty w punkcie Zasada równości szans niniejszego Sprawozdania. Cross- financing W ramach OP1 przewidziano możliwość skorzystania z instrumentu elastyczności na poziomie od 10% do 20% (w przypadku Działania 1.4 Systemowe wspieranie przedsiębiorczości) kosztów kwalifikowalnych, co pozwala na wspieranie przedsięwzięć obejmujących elementy typowe dla zakresu interwencji EFS. Elementy te są finansowane pod warunkiem, że okażą się niezbędne dla odpowiedniej realizacji danego projektu. Takie podejście pozytywnie wpływa na kompleksowość i skalę oddziaływania realizowanych przedsięwzięć. Finansowaniu krzyżowemu podlegają m.in. szkolenia pracowników umożliwiające im optymalne wykorzystanie oraz właściwą obsługę zakupywanego w ramach projektów maszyn/sprzętu/oprogramowania. Wszystkie wydatki planowane w ramach instrumentu elastyczności są ściśle związane z realizowanymi projektami. Projekty polegające na zakupie nowoczesnego sprzętu czy wyposażenia (m.in. nowoczesnych maszyn produkcyjnych) wymagają uwzględnienia działań szkoleniowych, dzięki którym personel będzie optymalnie wykorzystywał opcje zakupywanych przyrządów oraz będzie je właściwie obsługiwał. W ramach podpisanych umów o dofinansowanie w 371 projektach występuje finansowanie krzyżowe w kwocie ,62 EUR. Ewaluacja Realizacja złożonego na rok 2012 badania Ocena efektów bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego przedsiębiorstw w ramach RPO WP została przeniesiona na rok W ramach ujętego w Planie ewaluacji badania Ocena efektów wsparcia Osi Priorytetowej 1, ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia przedsiębiorstw w ramach RPO WP, dokonana zostanie ocena skuteczności i efektywności podejmowanych działań w zakresie: pobudzania innowacyjności pomorskich firm, wsparcia współpracy pomiędzy sektorem B+R a gospodarką, umiędzynarodowienia pomorskich firm, rozwoju instytucji otoczenia biznesu oraz tworzenia klastrów, a także wskazanie rekomendacji w zakresie wspierania przedsiębiorczości i innowacyjności w ramach RPO Wyniki tego badania zostaną uwzględnione w Sprawozdaniu za rok Wsparcie w ramach OP1 było natomiast przedmiotem ewaluacji wewnętrznej w wyniku której powstał Raport na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata (według stanu na r. ). Główne wnioski wypływające z raportu: Działanie 1.1 Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa wsparcie dla firm w ramach Poddziałań i zostało rozdysponowane równomiernie, zgodnie z przestrzennym rozmieszczeniem potencjału MŚP w regionie, projekty wybrane w ramach Poddziałań i charakteryzują się dużą wartością dodaną, dzięki wyższemu niż zakładano efektowi dźwigni finansowej, zastosowana preferencja dla projektów realizowanych przez mikroprzedsiębiorstwa na obszarach słabych strukturalnie przyczyniła się do pozyskania większej ilości środków przez firmy z tych obszarów niż wynikałoby to z potencjału mikroprzedsiębiorstw tam zlokalizowanych, 89

90 w przypadku mikroprzedsiębiorstw wystąpiło zdecydowanie większe rozproszenie wsparcia EFRR na poszczególne sekcje gospodarki regionu niż miało to miejsce w małych i średnich przedsiębiorstwach, w których większość środków EFRR wsparła sektor przemysłowo-budowlany oraz specyficzne dla regionu sekcje usług rynkowych. Działanie 1.2 Rozwiązania innowacyjne w MŚP w projektach realizowanych w Działaniu 1.2 wystąpił wyraźny efekt dźwigni finansowej, co łączyć należy z kryteriami oceny strategicznej projektów premiującymi projekty, w których wkład beneficjenta był wyższy od zakładanego przez IZ RPO WP, projekty dotyczyły obszarów gospodarki, które są lub mogą stać się w niedalekiej przyszłości specjalizacją regionu, niemniej jednak wsparcie w zbyt dużym stopniu koncentrowało się na branżach tradycyjnych, mniej zaawansowanych technologicznie. Działanie 1.3 Pozadotacyjne instrumenty finansowe dla MŚP - obserwuje się rosnące zainteresowanie Pośredników Finansowych udziałem w konkursach ogłaszanych przez MFP JEREMIE, w szczególności dużym zainteresowaniem cieszy się produkt Pożyczka Globalna. Jednocześnie obserwuje się coraz większe zainteresowanie PF spoza Obszaru Aglomeracji Trójmiasta oraz banków komercyjnych, jakkolwiek nadal niesatysfakcjonujące pozostaje niewielkie zainteresowanie ze strony banków spółdzielczych, - liczba wspartych przedsiębiorstw dynamicznie rośnie. Za zadowalający należy uznać stosunkowo wysoki udział tzw. start-upów w ogólnej liczbie wspartych przedsiębiorców oraz fakt, że środki w przeważającej części trafiają do mikro firm, co oznacza, że wspierane są przedsiębiorstwa znajdujące się w tzw. luce finansowej, tzn. mające trudności z pozyskaniem kapitału zewnętrznego na rynkach komercyjnych, - skala wsparcia mikro i małych przedsiębiorstw w ramach funduszy zwrotnych (160%) znacząco przekroczyła liczbę mikro i małych przedsiębiorstw wspartych w systemie dotacyjnym, w ramach Działań 1.1 i 1.2 OP1 RPO WP. Biorąc pod uwagę, że wdrażanie Inicjatywy JEREMIE jest obecnie w połowie przewidzianego okresu realizacji oraz uwzględniając możliwy do zastosowania przy finansowaniu zwrotnym mechanizm revolvingu, przewiduje się nieporównywalnie większą skalę wsparcia mikro i małych przedsiębiorstw w województwie pomorskim w stosunku do wsparcia dotacyjnego, - dotychczasowe środki uruchomione przez PF pozwoliły na wygenerowanie akcji kredytowo-pożyczkowej w wysokości prawie 160 mln PLN, co oznacza osiągnięcie mnożnika finansowego na poziomie 210%, - w związku z pozytywnymi efektami realizacji Inicjatywy JEREMIE wskazana jest kontynuacja wsparcia zwrotnego w ramach RPO Działanie 1.4 Systemowe wsparcie przedsiębiorczości Działanie 1.4 nie przyczyniło się do stworzenia regionalnej sieci IOB czy też powstania i rozbudowy infrastruktury służącej świadczeniu usług (np. lokalne punkty konsultacyjne) w stopniu zakładanym w Programie. Sytuacja ta wynikała z małego zainteresowania beneficjentów realizacją projektów dotyczących usług informacyjnych i doradczych oraz niskiej jakości złożonych wniosków, pozytywnie należy ocenić wpływ realizacji Działania 1.4 na rozwój IOB w zakresie usług finansowych oraz powstania infrastruktury służącej świadczeniu takich usług. W ramach Działania powstała sieć Powiatowych Centrów Informacyjnych, która przyczyniła się do 90

91 upowszechnienia instrumentów zwrotnych jako formy finansowania rozwoju przedsiębiorstw na obszarach poza Obszarem Aglomeracji Trójmiasta, wsparcie finansowe funduszy pożyczkowych i poręczeniowych było korzystne, ponieważ rozstrzygnięcie konkursów przypadało na okres nasilenia się niekorzystnych zjawisk na rynkach finansowych, w konsekwencji których wiele firm zostało pozbawionych możliwości kredytowania swojej działalności i rozwoju. Realizacja ww. projektów umożliwiła poprawę sytuacji w tym zakresie, w żadnym z projektów realizowanych w Działaniu 1.4 nie występuje niebezpieczeństwo niezrealizowania przyjętych celów przedsięwzięcia. Pożyczki i poręczenia oferowane przez projektodawców cieszą się dużym zainteresowaniem ze strony firm, o czym świadczy już ponad jednokrotny obrót środków dostępnych w funduszu poręczeniowym oraz w jednym z dwóch funduszy pożyczkowych (w drugim projekcie osiągnięto już 90% wykorzystania dofinansowania EFRR), zasadniczo wsparcie MŚP w ramach Działania 1.4 koncentrowało się na mikroprzedsiębiorstwach, co należy uznać za zasadne, biorąc pod uwagę utrudniony dostęp tych firm do finansowania zewnętrznego, w Działaniu 1.4 wsparto ponad tysiąc mikro firm, a więc zdecydowanie więcej niż w ramach pomocy bezzwrotnej, udzielonej w Działaniach 1.1 i 1.2 (łącznie Działania te wsparły 475 firm mikro), co świadczy o większej skuteczności wspierania tego sektora jako całości. Nie można jednak zapominać, że w Działaniach 1.1 i 1.2 uczestniczyły prawdopodobnie silniejsze ekonomicznie podmioty, które są w stanie realizować inwestycje warte kilkaset tysięcy złotych, podczas gdy w Działaniu 1.4 z pożyczek korzystały firmy słabsze (świadczy o tym stosunkowo niska średnia wartość udzielonej pożyczki), pozytywnie należy ocenić, że ze wsparcia korzystały przede wszystkim podmioty zlokalizowane poza Trójmiastem, co jest wyraźnym sygnałem, iż niezbędna jest kontynuacja wsparcia w tej formie i na tych obszarach w kolejnym okresie programowania. Działanie 1.5 Regionalna sieć transferu rozwiązań innowacyjnych Poddziałanie ma znaczący wpływ na tworzenie i rozbudowę infrastruktury dla rozwoju firm innowacyjnych. Wsparte zostały m.in. parki naukowo-technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości oraz centrum zaawansowanych technologii na obszarach dużej aktywności gospodarczej, a więc w Trójmieście oraz większych ośrodkach miejskich regionu, Poddziałanie przyczyniło się do rozwoju klastrów w branżach istotnych lub perspektywicznych dla regionu. Należy jednak podkreślić, że wybrane projekty dotyczą przede wszystkim procesów inicjalnych powstawania klastrów, a więc tworzenia strategii czy organizacji ich biur. Działanie 1.6 Promocja gospodarcza regionu Poddziałanie przyczyniło się do zbudowania regionalnego systemu informacji gospodarczej dla przedsiębiorców i potencjalnych inwestorów, tym samym podstawowy cel założony w Programie został osiągnięty, Poddziałanie nie cieszyło się do tej pory dużym zainteresowaniem ze strony beneficjentów, choć jest szansa, że w obecnie trwającym konkursie realizacja celów Programu, których to Poddziałanie dotyczy, może ulec znaczącej poprawie. 91

92 Rekomendacje KE Sytuacja w OP1 była przedmiotem debaty w trakcie spotkania rocznego w dniach stycznia 2013 r., co zostało wyrażone również w piśmie KE z dnia 19 kwietnia 2013 r. KE zwróciła uwagę na konieczność analizy przyczyn dużej ilości umów rozwiązywanych w ramach OP1 Rozwój i innowacje w MŚP ze względu na słabą kondycję finansową beneficjentów. Analiza zagadnienie na które zwróciła uwagę KE będzie przedmiotem badania ewaluacyjnego Ocena efektów wsparcia Osi Priorytetowej 1, ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia przedsiębiorstw w ramach RPO WP. Jednocześnie biorąc pod uwagę doświadczenie obecnego okresu programowania zadaniem planowanej ewaluacji będzie udzielenie rekomendacji jakie działania należy podjąć aby zminimalizować ryzyko rozwiązywania umów ze względu na kondycją finansową beneficjentów w przyszłości. Jednym z rozwiązań dla zaistniałej w OP1 sytuacji jest rozważenie większego zaangażowania w wdrażaniu OP1 instrumentów zwrotnych, co stanowi jeden z głównych wniosków przeprowadzonej w roku 2012 ewaluacji wewnętrznej Ocena postępów realizacji celów RPO WP (według stanu na 30 września 2012 r). Podsumowanie OP1 Rozdysponowano 96% alokacji EFRR, tj EUR na dofinansowanie 853 projektów dla których podpisano umowy o dofinansowanie, w okresie sprawozdawczym zakończono realizację 472 projektów. W ramach OP1 odbyło się 26 konkursów. Na początku 2013 roku ogłoszony został konkurs w ramach Poddziałania na projekty inwestycyjne. Rozstrzygnięcie konkursu w ramach Poddziałania oraz podpisanie umów dla projektów wybranych w konkursach ogłoszonych w 2012 roku pozwoli na wykorzystanie całej dostępnej dla OP1 alokacji. Ponadto istotną rolę w realizacji OP1 ma również maksymalne wykorzystanie środków w ramach Inicjatywy JEREMIE, tak aby przynieść jak największe korzyści dla przedsiębiorców w postaci zwiększonego dostępu do dofinansowania zewnętrznego dla MŚP poprzez szeroki wachlarz instrumentów finansowych oraz korzystniejsze warunki finansowania dla MŚP. W tym celu konieczna jest dalsza promocja Inicjatywy JEREMIE. Główne wnioski dla OP1 zawarte w Raporcie na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata : stopień realizacji celów OP1 należy uznać generalnie za zadowalający, przy czym wykonanie niektórych wskaźników produktu będzie na niskim poziomie. Dotyczy to przede wszystkim liczby projektów z zakresu bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego dla MŚP, dotyczących promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska, w mniejszym zaś stopniu liczby projektów promujących atrakcyjność regionu/wspierających międzynarodową aktywność przedsiębiorstw ; OP1 cechuje się wysoką realizacją wskaźników rezultatu. We wszystkich przypadkach zostaną one przekroczone, co jest dowodem na dużą wartość dodaną wybranych i realizowanych projektów; RPO powinno być ukierunkowane na dalszy rozwój inicjatyw klastrowych i instytucji otoczenia biznesu, przy czym nacisk należy położyć na realizację przedsięwzięć dotyczących dalszych faz rozwoju i bardziej zaawansowanych procesów w zakresie funkcjonowania klastrów (np. poprzez wspieranie konkretnych projektów angażujących sektor przedsiębiorstw oraz sferę naukowo-badawczą) oraz instytucji otoczenia biznesu (przede wszystkim wspierających umiędzynarodowienie pomorskich 92

93 firm, wzrost poziomu ich innowacyjności i profesjonalizmu oraz przyciąganie inwestorów zewnętrznych do regionu) Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) Istotnym problemem zidentyfikowanym w okresie sprawozdawczym była rezygnacja części beneficjentów (Działania 1.1 i 1.2) z realizacji projektów przed lub po podpisaniu umowy o dofinansowanie projektów. W 2012 roku rozwiązano 35 umów o dofinansowanie. Przyczynami rozwiązania przedmiotowych umów były m. in.: trudna sytuacja finansowa, w jakiej znalazły się przedsiębiorstwa, likwidacja działalności, brak wymaganego wkładu własnego, realizacja projektu niezgodna z obowiązującymi przepisami prawa krajowego oraz naruszenie postanowień umowy o dofinansowanie. W celu wykorzystanie środków zwolnionych po rozwiązaniu ww. umów dokonywano wyboru nowych projektów z list rezerwowych. 3.2 Oś Priorytetowa 2 (OP2) Społeczeństwo wiedzy (Priority Axis 2 Knowledge society) Celem głównym OP2 jest tworzenie warunków sprzyjających budowaniu społeczeństwa wiedzy. Suma środków ogółem przeznaczona na realizację OP2 wynosi EUR, z czego EUR to środki pochodzące z EFRR Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu (Information on the physical and financial progress of the priority) W Tabeli 4, stanowiącej Załącznik IV do niniejszego Sprawozdania, przedstawione zostały wartości wskaźników produktu i rezultatu dla OP2, natomiast informację na temat fizycznych i finansowych postępów ujęto w punkcie Analiza jakościowa (Qualitative analysis) W okresie sprawozdawczym, w ramach OP2, ZWP wybrał do realizacji 5 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,82 EUR, co stanowi 10,55% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP2 oraz podpisał 5 umowy z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,06 EUR, co stanowi 21,00% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP2. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,57 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,71 EUR. W ramach OP2, od początku uruchomienia Programu, pozytywnie ocenę formalną przeszło 71 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,41 EUR, co stanowi 187,97% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP2. ZWP wybrał do realizacji Na podstawie RPO WP (Tabela nr 4 Szacunkowa tabela finansowa w podziale na Osie priorytetowe oraz źródła finansowania dla RPO WP ) 93

94 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,94 EUR, co stanowi 122,54% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP2 oraz podpisał 41 umów z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,50 EUR, co stanowi 95,42% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP2. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,28 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,18 EUR. Stan wdrażania OP Wnioski po ocenie formalnej Wnioski wybrane Podpisane umowy/decyzje Wnioski o płatność zatwierdzone 2012 od uruchomienia programu 94

95 Wykorzystanie środków EFRR w ramach OP2 w EUR % % % 123% Wnioski po Wnioski wybrane ocenie formalnej % 95% Podpisane umowy/decyzje % 21% Wnioski o płatność zatwierdzone % 19% Poświadczenia i deklaracje zatwierdzone przez IC 2012 od uruchomienia programu Od uruchomienia Programu przeprowadzonych zostało 6 naborów wniosków na łączną wartość alokacji w wysokości EUR 24, co stanowi 101,35% ogólnej puli środków EFRR przeznaczonych na realizację OP2. W ramach Działania 2.1 Infrastruktura edukacyjna i naukowo dydaktyczna całkowita wartość podpisanych umów o dofinansowanie wyniosła 43,31 mln EUR, a stopień wykorzystania dostępnych środków EFRR wyniósł 98,40% (liczonym wg obowiązującego w sprawozdaniu kursu EUR). Wskaźnik ten ulegnie podwyższeniu, gdyż w okresie sprawozdawczym nie zostały jeszcze podpisane wszystkie umowy o dofinansowanie projektów z konkursu ogłoszonego w 2012 roku. Średni poziom dofinansowania w ramach Działania 2.1 wyniósł 71,04%. Natomiast w Działaniu 2.2 Infrastruktura i usługi tworzące podstawy społeczeństwa informacyjnego stopień wykorzystania dostępnych środków EFRR wyniósł 93,03%, a całkowita wartość podpisanych umów o dofinansowanie wyniosła 64,53 mln EUR. Średni poziom dofinansowania w ramach Działania 2.2 wyniósł 71,08%. Realizowane w ramach OP2 projekty obejmują budowę, rozbudowę i modernizację oraz wyposażenie obiektów dydaktycznych i naukowo-dydaktycznych, a także wdrożenie zintegrowanych i interaktywnych publicznych usług elektronicznych. 24 Na podstawie indykatywnych Harmonogramów ogłaszania konkursów w latach

96 Podział według sektora gospodarki: Dział gospodarki Liczba umów Wartość dofinansowania z EFRR (EUR) Udział w liczbie umów (%) Udział w wartości dofinansowania z EFRR (%) Administracja publiczna ,26 21,95% 16,31% Edukacja ,84 53,66% 52,47% Działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego ,84 14,63% 9,11% Poczta i telekomunikacja ,40 4,88% 18,58% Inne niewyszczególnione usługi ,79 2,44% 0,52% Nie dotyczy ,38 2,44% 3,02% Razem ,50 100,00% 100,00% 96

97 Analiza podpisanych w ramach OP2 umów o dofinansowanie pod względem działu gospodarki wskazuje, iż największy strumień środków EFRR został skierowany na edukację (52,47%). Powyższy podział spowodowany jest faktem, iż Działanie 2.1 Infrastruktura edukacyjna i naukowo dydaktyczna, w ramach którego podpisanych zostało 20 umów o dofinansowanie niemal w całości wpisuje się właśnie w ww. dział gospodarki. W działach gospodarki oznaczonych jako Inne niewyszczególnione usługi oraz Nie dotyczy projekty realizują kolejno stowarzyszenie oraz diecezja. Podział według rodzajów beneficjentów: Wartość dofinansowania z EFRR w ramach podpisanych umów/decyzji, w podziale na rodzaj beneficjenta, wskazuje jako głównych biorców uczelnie (47,96%) oraz JST (28,21%). Biorąc pod uwagę liczbę podpisanych umów/decyzji o dofinansowanie najliczniejszą grupę stanowią także uczelnie z 21 umowami oraz JST z 15 umowami. Jako przedsiębiorców zakwalifikowano przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r. Nr 171, poz ze zm.) wpisani do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych, o którym mowa w art. 10 ustawy: Telekomunikację Polską S.A. oraz SCORPION COMPUTER. Wartość EFRR podpisanych umów/decyzji w ramach OP2 wg rodzaju beneficjenta jst przedsiębiorstwa uczelnie jedn. adm. rządowej kościoły ngo Podział przestrzenny Analiza przestrzennego rozmieszczenia interwencji RPO WP w ramach OP2 wskazuje, iż największy strumień środków trafił do miasta Gdańska, na terenie którego realizowanych jest 19 projektów (ok. 20,9 mln EUR). Drugim, pod względem wartości podpisanych umów, jest miasto Gdynia, gdzie realizowanych jest 6 projektów (ok. 9,9 mln EUR). W Działaniu 2.1 Infrastruktura edukacyjna i naukowo-dydaktyczna zastosowano preferencję dotyczącą zlokalizowania projektów poza obszarem Trójmiasta. Realizowane projekty zlokalizowane są we wszystkich gminach, jednak ponad 60% środków trafiło do 97

98 Trójmiasta. Oznacza to, iż ww. preferencja nie miała istotnego wpływu na decyzje o dofinansowaniu projektów. Najwyższą wartość dofinansowania z EFRR per capita wykazują miasta Gdańsk i Gdynia. Źródło: Opracowanie własne wg stanu na 31 grudnia 2012 r. na podstawie Bazy przedsięwzięć rozwojowych w województwie pomorskim. W ramach podpisanych umów o dofinansowanie na projekty zlokalizowane w miastach skierowano łącznie 81% środków EFRR ( ,17 EUR 38 umów), natomiast na obszary wiejskie 19% środków EFRR ( EUR 3 umowy). 98

99 Źródło: Raport na temat postępów realizacji celów RPO WP (według stanu na r. ) 99

100 Wartość EFRR podpisanych umów w ramach OP2 w podziale na miasto/wieś 19% miasto wieś 81% Na obszary słabe strukturalnie skierowano ,08 EUR zakontraktowanych dotychczas środków EFRR, co stanowi 7,19% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP2. Podział wg obszarów Podstawowe obszary, do których zostało skierowane wsparcie w ramach OP2 to: Infrastruktura społeczna - zawarto 20 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,71 EUR. Beneficjentami projektów są uczelnie, JST, NGO, oraz Kościół Katolicki. B+R i społeczeństwo informacyjne - zawarto 21 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,79 EUR. Beneficjentami projektów są JST, uczelnie wyższe, zakłady opieki zdrowotnej, przedsiębiorstwa telekomunikacyjne oraz organy administracji rządowej realizujące projekty z zakresu rozwoju usług społeczeństwa informacyjnego. Podział umów o dofinansowanie realizowanych na terenie województwa pomorskiego wg obszarów wsparcia ujmujących pozostałe programy operacyjne został przedstawiony w Załączniku nr XII do niniejszego sprawozdania. Analiza stopnia realizacji wskaźników Od uruchomienia Programu na 41 podpisanych umów zakończonych zostało 13 projektów (9 w ramach Działania 2.1 oraz 4 w ramach Działania 2.2), co stanowi 31,71% wszystkich podpisanych umów o dofinansowanie. Wskaźnik produktu na poziomie Programu Liczba projektów z zakresu infrastruktury edukacyjnej i naukowo-dydaktycznej osiągnął wartość 9 szt., czyli 45% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 100% (20 szt.). Wskaźnik produktu na poziomie Programu Liczba projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego, w tym z zakresu usług społeczeństwa informacyjnego osiągnął wartość 4/4 szt., czyli 25%/33,33% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 131,25%/158,33% (21/19 szt.). 100

101 Wskaźnik rezultatu na poziomie Programu Liczba studentów korzystających z infrastruktury wspartej w wyniku realizacji projektów osiągnął wartość osób, czyli 81,09% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 187,39% ( osób). Wskaźnik rezultatu na poziomie Programu Liczba procedur publicznych on-line osiągnął dla miast wartość 286 szt., czyli 114,40% wartości docelowej określonej w Programie, natomiast dla wsi osiągnął wartość 72 szt., czyli 72,00% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty w miastach na poziomie 341,60% (854 szt.), natomiast dla wsi na poziomie 177% (177 szt.). Wskaźnik Liczba korzystających z usług publicznych on-line (załatwionych spraw) w ciągu roku osiągnął wartość szt., czyli 204,65% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 267,71% ( szt.). W przypadku działań zmierzających do tworzenia podstaw społeczeństwa informacyjnego można zauważyć, iż województwo pomorskie jest liderem na tle kraju pod względem dostępności gospodarstw domowych wyposażonych w komputer z dostępem do internetu (69,4% w 2011r.), co przekłada się na większe zapotrzebowanie obywateli na załatwianie spraw w urzędzie on-line. Projekty wybrane do dofinansowania w wielu przypadkach odpowiadają na te potrzeby na najwyższym szczeblu mianowicie dwustronnej interakcji, przyczyniając się do rozwoju usług społeczeństwa informacyjnego na najwyższym poziomie. Wartości referencyjne zostały znacząco przekroczone głównie z powodu specyfiki projektów wybranych do dofinansowania, które charakteryzują się dużą wartością dodaną. Do końca 2012 roku nie zakończył się żaden projekt z Poddziałania 2.2.1, w związku z czym wartość osiągnięta wskaźnika rezultatu Liczba osób, które uzyskały możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu, w tym na obszarach wiejskich jest zerowa. Jednak na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 43,08% ( osób) w tym na obszarach wiejskich na poziomie 126,71% ( osób). W roku 2013 planowane jest podpisanie kolejnych umów w ramach Poddziałania co pozwoli zwiększyć wartość wskaźnika. Opis wkładu OP2 w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn został zawarty w punkcie Zasada równości szans niniejszego sprawozdania. Cross- financing W ramach OP2 przewidziano możliwość skorzystania z instrumentu elastyczności na poziomie od 10% do 15% kosztów kwalifikowalnych, co pozwala na wspieranie przedsięwzięć obejmujących elementy typowe dla zakresu interwencji EFS. Elementy te są finansowane pod warunkiem, że okażą się niezbędne dla odpowiedniej realizacji danego projektu. Takie podejście pozytywnie wpływa na kompleksowość i skalę oddziaływania realizowanych przedsięwzięć. Finansowaniu krzyżowemu podlegają m.in. szkolenia pracowników umożliwiające im optymalne wykorzystanie oraz właściwą obsługę zakupywanego w ramach projektów maszyn/sprzętu/oprogramowania. Wszystkie wydatki planowane w ramach instrumentu elastyczności są ściśle związane z realizowanymi projektami. Projekty polegające na zakupie nowoczesnego sprzętu czy wyposażenia (m.in. sprzęt laboratoryjny) wymagają uwzględnienia działań szkoleniowych, dzięki którym personel będzie optymalnie wykorzystywał opcje zakupywanych przyrządów oraz będzie je właściwie obsługiwał. W ramach podpisanych umów o dofinansowanie w 29 projektach występuje finansowanie krzyżowe w kwocie ,60 EUR. 101

102 Ewaluacja Wsparcie w ramach OP2 było przedmiotem ewaluacji wewnętrznej, w wyniku której powstał Raport na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata (według stanu na r. ) Główne wnioski wypływające z raportu: Działanie 2.1 Infrastruktura edukacyjna i naukowo-dydaktyczna - największy strumień środków został skierowany na dofinansowanie projektów realizowanych przez publiczne szkoły wyższe na terenie Trójmiasta. Świadczy to o fakcie, że preferencja dotycząca lokalizacji projektów poza obszarem Trójmiasta nie miała istotnego wpływu na decyzje o ubieganiu się o dofinansowanie przedsięwzięć, - średni faktyczny poziom dofinansowania EFRR był dużo niższy od zakładanego dla Działania 2.1 mimo, że projekty nie były objęte pomocą publiczną. Wynika to z faktu, że z uwagi na dużą wartość dodaną projektów i ich znaczenie dla realizacji celów OP2, IZ RPO WP podjęła decyzję o dofinansowaniu jak największej liczby projektów. Działanie 2.2 Infrastruktura i usługi tworzące podstawy społeczeństwa informacyjnego - zgodnie z wymogami IZ RPO WP projekty z zakresu rozwoju infrastruktury (2.2.1) zlokalizowane były poza dużymi miastami na obszarach tzw. białych plam. Dodatkowo większość z nich dotyczyła obszarów słabych strukturalnie. Oznacza to, że preferencja dotycząca lokalizacji przedsięwzięć na obszarach słabych strukturalnie miała istotne znaczenie dla decyzji o dofinansowaniu przedsięwzięć. Rekomendacje KE Sytuacja w OP2 była jednym z przedmiotów debaty w trakcie spotkania rocznego, które odbyło się w dniach stycznia 2013 r. Omówiono m.in. kwestie poruszane przez KE w latach ubiegłych, czyli związane z rekomendacją KE dotyczącą organizacji przez IZ RPO WP spotkania, które byłoby platformą wymiany doświadczeń w zakresie realizacji projektów dotyczących e administracji. IZ RPO WP na spotkaniu rocznym zaprezentowała najważniejsze informacje dotyczące zorganizowanej konferencji ICT DAY Konferencja zorganizowana została przez UMWP wraz z Interizon Pomorskim Klastrem ICT, pod honorowym patronatem Ministerstwa Gospodarki. Skierowana została do środowiska biznesowego i naukowego województwa pomorskiego, a także przedstawicieli samorządu terytorialnego. W konferencji udział wzięło około 200 osób, w tym przedstawiciele administracji rządowej. W ramach ICT DAY 2012 przedstawiono w trzech niezależnych sesjach tematycznych: Administracja i Bezpieczeństwo, Edukacja i Kultura oraz Zdrowie prezentacje nt. planowanych i już wdrożonych rozwiązań z dziedziny ICT, w ofercie znalazły się również panele dyskusyjne oraz wykłady plenarne. W trakcie konferencji podczas warsztatów wypracowane zostały rekomendacje na przyszłość w zakresie realizacji projektów ICT zarówno przez beneficjentów będących JST, jak również podmioty prywatne będące potencjalnymi wykonawcami projektów związanych z nowoczesnymi technologiami. 102

103 Ponadto, podczas spotkania rocznego omówiono postęp związany z realizacją projektów dotyczących rozwoju Internetu szerokopasmowego, co również było przedmiotem szczególnego zainteresowania KE w latach wcześniejszych. Podsumowanie OP2 W OP2 podpisano 41 umów na dofinansowanie projektów, na łączną kwotę EUR stanowiącą 95% alokacji EFRR. Na podpisanie czeka jedna umowa w ramach Poddziałania Ponadto, o ile pozwoli na to dostępna alokacja, planowane jest dokonywanie wyboru kolejnych projektów z list rezerwowych szczególnie w Poddziałaniu 2.2.1, gdzie poziom osiągnięcia wskaźników nie jest zadowalający. W okresie sprawozdawczym zakończono realizację 13 projektów (9 w ramach Działania 2.1 oraz 4 w ramach Działania 2.2). Poziom płatności w ramach OP 2 wynosi 44 % i jest najniższy z wszystkich OP. Przyczyną takiej sytuacji jest podpisanie dwóch umów w ramach Poddziałania Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego dopiero na początku 2012 roku. W związku z tym iż są to projekty o dużej wartości (2 projekty stanowią ok. 19% alokacji przeznaczonej na OP 2) dotyczące rozwoju sieci szerokopasmowej obejmujące znaczną część województwa pomorskiego (co obrazuje mapa na str. 87) ich realizacja ma znaczący wpływ na poziom płatności. Jednocześnie biorąc pod uwagę obecny poziom realizacji projektów IZ RPO WP przewiduje wzrost poziomu płatności w roku Główne wnioski dla OP2 zawarte w Raporcie na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata : stopień realizacji celów OP2 należy uznać za bardzo zadowalający. Wartości referencyjne wskaźników produktu i rezultatu zostały znacząco przekroczone dzięki projektom wybranym do dofinansowania. Dotyczy to zwłaszcza projektów z zakresu rozwoju e-usług (ponad 2,5-krotne wartości referencyjnej wskaźnika dotyczącego liczby spraw załatwionych on-line w ciągu roku) oraz liczby procedur publicznych on-line (prawie 3,5-krotne przekroczenie wartości referencyjnej wskaźnika); zakres przedmiotowy projektów dotyczących infrastruktury i wyposażenia szkół wyższych w dużej mierze obejmuje działania ukierunkowane na rozwój innowacyjnych, nowoczesnych usług o wysokiej jakości i wartości dodanej. Projekty dotyczą rozwoju branż o wysokim potencjale i znaczeniu dla gospodarki regionu (m.in. fizyka, medycyna, farmacja, elektrotechnika, automatyka, informatyka i ochrona środowiska); duża liczba projektów na listach rezerwowych oraz stopień zainteresowania beneficjentów możliwością realizacji przedsięwzięć w obszarze OP2, jak również wysoka wartość dodana dofinansowanych projektów, świadczą o konieczności kontynuacji wspierania tego obszaru w nowej perspektywie finansowej UE Ma to swoje uzasadnienie również w zapisach SRWP 2020; w związku z tym RPO powinno być ukierunkowane na wzmocnienie współpracy szkół wyższych z gospodarką i współpracy międzyuczelnianej, rozwój wyższego szkolnictwa zawodowego uwzględniającego potrzeby regionalne oraz upowszechnienie wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce i wśród mieszkańców (m.in. poprzez rozwój kompetencji cyfrowych); w efekcie podjętych działań realizacja OP2 w dłuższej perspektywie czasowej przełoży się na poprawę jakości i dostępności infrastruktury dydaktycznej i naukowo-dydaktycznej 103

104 szkół wyższych, zwiększenie liczby studentów, a także na wzrost liczby mieszkańców i podmiotów gospodarczych posiadających szerokopasmowy dostęp do internetu Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) W okresie sprawozdawczym nie zidentyfikowano problemów wpływających na proces wdrażania OP Oś Priorytetowa 3 (OP3) Funkcje miejskie i metropolitalne (Priority Axis 3 Urban and metropolitan function) Celem głównym OP3 jest rozwój funkcji miejskich i metropolitalnych w głównych ośrodkach rozwojowych. Suma środków ogółem przeznaczona na realizację OP3 wynosi EUR, z czego EUR to środki pochodzące z EFRR Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu (Information on the physical and financial progress of the priority) W Tabeli 4, stanowiącej Załącznik IV do niniejszego sprawozdania, przedstawione zostały wartości wskaźników produktu i rezultatu dla OP3, natomiast informacje na temat fizycznych i finansowych postępów ujęto w punkcie Analiza jakościowa (Qualitative analysis) W okresie sprawozdawczym, w OP3, w ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,75 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,78 EUR. W ramach OP3, od początku uruchomienia Programu, pozytywnie ocenę formalną przeszło 31 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,98 EUR, co stanowi 85,81% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP3. ZWP wybrał do realizacji 23 wnioski na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,08 EUR, co stanowi 76,13% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP3 oraz podpisał 24 umowy z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,52 EUR, co stanowi 86,00% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP3. Różnica w liczbie projektów wybranych a liczbie podpisanych umów wynika z faktu, iż w ramach Działania 3.3 Infrastruktura rozwoju miast wsparcie pozadotacyjne, zgodnie z art. 44 lit. c) Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006, w przypadku, gdy wdrażanie Programu odbywa się za pomocą instrumentów inżynierii finansowej, Instytucja Zarządzająca może realizować go poprzez przyznanie kontraktu bezpośrednio EBI, który został wskazany przez KE jako podmiot odpowiedzialny za wdrożenie Inicjatywy JESSICA. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,52 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,30 EUR. 25 Na podstawie RPO WP (Tabela 4 Szacunkowa tabela finansowa w podziale na Osie priorytetowe oraz źródła finansowania dla Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata ) 104

105 Stan wdrażania OP Wnioski po ocenie formalnej Wnioski wybrane Podpisane umowy/decyzje Wnioski o płatność zatwierdzone 2012 od uruchomienia programu Wykorzystanie środków EFRR w ramach OP3 w EUR ,81% 76,13% 86,00% ,55% ,70% % Wnioski po ocenie formalnej 0 0% Wnioski wybrane 0 0% Podpisane umowy/decyzje 13,48% Wnioski o płatność zatwierdzone 14,70% Poświadczenia i deklaracje zatwierdzone przez IC 2012 od uruchomienia programu 105

106 W okresie sprawozdawczym nie zostały przeprowadzone żadne nabory wniosków. Od uruchomienia Programu przeprowadzonych zostało 6 naborów wniosków na łączną wartość alokacji w wysokości EUR 26, co stanowi 65,37% ogólnej puli środków EFRR przeznaczonych na realizację OP3. W 2013r. przeprowadzony zostanie nabór wniosków w ramach Działania 3.1 na kwotę alokacji wynoszącą 20 mln EUR, co zwiększy poziom wykorzystania dostępnej alokacji. Najwyższym stopniem wykorzystania dostępnej alokacji, ponad 100%, charakteryzują się: Działanie 3.2 Wzrost atrakcyjności przestrzeni miejskiej, w którym podpisane zostały umowy o dofinansowanie wszystkich wybranych przez ZWP projektów oraz Działanie 3.3 Infrastruktura rozwoju miast wsparcie pozadotacyjne, w którym podpisana została 1 umowa o dofinansowanie z EBI, w wyniku czego powstał FPJ. Całkowita wartość podpisanych umów o dofinansowanie w ramach Działania 3.2 wyniosła 140,34 mln EUR a średni poziom dofinansowania wyniósł 54,00%. Niższym niż przeciętny poziomem absorpcji środków z EFRR wykazuje się Działanie 3.1 Rozwój i integracja systemów transportu zbiorowego, dla którego stopień kontraktacji wyniósł 55,98%. Niski poziom wykorzystania dostępnych dla Działania środków wynika z harmonogramu ogłaszania konkursów oraz zasilenia Działania 3.1 środkami z KRW. Całkowita wartość podpisanych umów o dofinansowanie wyniosła 59,66 mln EUR a średni poziom dofinansowania wyniósł 62,54%. W 2013 r. planuje się przeprowadzenie kolejnego konkursu w ramach Działania 3.1, co pozwoli na 100% wykorzystanie dostępnej alokacji. Realizowane w ramach OP3 projekty obejmują modernizację i budowę liniowej i węzłowej infrastruktury transportu zbiorowego, a także zakup nowego taboru na potrzeby transportu zbiorowego. Ponadto wsparciem objęto rewaloryzację, modernizację i adaptację zabudowy historycznej, jak również budowę lub przebudowę publicznej infrastruktury o funkcjach gospodarczych, społecznych oraz rekreacyjnych. Podział według sektora gospodarki: Dział gospodarki Liczba umów Wartość dofinansowania z EFRR (EUR) Udział w liczbie umów (%) Udział w wartości dofinansowania z EFRR (%) Administracja publiczna ,86 79,17 44,82 Transport ,24 8,33 9,85 Inne niewyszczególnione usługi ,63 8,33 9,60 Nie dotyczy ,79 4,17 35,73 Razem ,52 100,00 100,00 Analiza podpisanych w ramach OP3 umów o dofinansowanie pod względem działu gospodarki wskazuje, iż największy strumień środków EFRR został skierowany na administrację publiczną (44,82%). Powyższy podział spowodowany jest faktem, iż przeważającą część beneficjentów stanowią JST realizujące projekty rewitalizacyjne, a także rozwijające transport miejski. W dziale gospodarki oznaczonym jako Nie dotyczy zawiera się umowa z Europejskim Bankiem Centralnym na utworzenie FPJ. Podział według rodzajów beneficjentów: 26 Na podstawie indykatywnych Harmonogramów ogłaszania konkursów w latach

107 Wartość dofinansowania z EFRR w ramach podpisanych umów/decyzji, w podziale na rodzaj beneficjenta, wskazuje jako głównych biorców JST (54,42%), które realizują 20 projektów w ramach OP3. Znaczny udział w ogólnej wartości zawartych umów o dofinansowanie (38,35%) stanowią również przedsiębiorstwa, w tym zaliczony do nich EBI. Wartość EFRR podpisanych umów/decyzji w ramach OP3 wg rodzaju beneficjenta w EUR , , ,62 jst przedsiębiorstw a uczelnie Podział przestrzenny Analiza przestrzennego rozmieszczenia interwencji RPO WP w ramach OP3 wskazuje, iż największy strumień środków trafił do Trójmiasta oraz miasta Słupsk. Największym biorcą środków EFRR jest miasto Gdynia, na terenie której realizowane są 4 projekty (ok. 21,9 mln EUR). Drugim, pod względem wartości podpisanych umów, jest miasto Gdańsk, na terenie którego realizowane jest 7 projektów (ok. 21,3 mln EUR). Najwyższą wartość dofinansowania z EFRR per capita wykazują miasta: Gdańsk, Gdynia, Sopot oraz Słupsk. 107

108 Źródło: Opracowanie własne wg stanu na 31 grudnia 2012 r. na podstawie Bazy przedsięwzięć rozwojowych w województwie pomorskim. W ramach podpisanych umów o dofinansowanie na projekty zlokalizowane w miastach skierowano 100% środków EFRR ( ,52 EUR 24 umowy). Na obszary słabe strukturalnie skierowano EUR zakontraktowanych dotychczas środków EFRR, co stanowi 0,12% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP3. 108

109 Źródło: Raport na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata (według stanu na r. ) Podział wg obszarów: Podstawowe obszary, do których zostało skierowane wsparcie w ramach OP3 to: Transport - zawarto 5 umów/decyzji na kwotę dofinansowania z EFRR ,34 EUR. Wszystkie umowy w zakresie transportu miejskiego zawarte zostały w ramach Działania 3.1. Inne zawarto 19 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,17 EUR. W tej kategorii mieszczą się projekty dotyczące wsparcia obiektów użyteczności publicznej o charakterze metropolitalnym. Podział umów o dofinansowanie realizowanych na terenie województwa pomorskiego wg obszarów wsparcia ujmujących pozostałe programy operacyjne został przedstawiony w Załączniku nr XII do niniejszego sprawozdania. Analiza stopnia realizacji wskaźników Od uruchomienia programu na 24 podpisane umowy o dofinansowanie, zakończone zostały 4 projekty (3 w ramach Działania 3.1 oraz 1 w ramach Działania 3.2), co stanowi 16,67% wszystkich podpisanych umów. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik produktu na poziomie Programu Liczba projektów z zakresu transportu zbiorowego zostanie osiągnięty na poziomie 33,33% (5 szt.). Obecnie osiągnął wartość 3 szt. (20%). W przypadku wskaźnika Liczba utworzonych węzłów integracyjnych transportu pasażerskiego na dzień dzisiejszy żaden z projektów wybranych do dofinansowania nie obejmuje budowy węzłów integracyjnych. Jednak ze względu na planowany konkurs w ramach Działania 3.1 osiągnięcie wskaźnika wydaje się prawdopodobne. Należy się spodziewać także wzrostu wartości wskaźnika Długość zmodernizowanych ciągów komunikacyjnych, który osiągnie poziom 23% (11,5 km). Szacuje się też, że wskaźnik rezultatu na poziomie Programu Skrócenie czasu dostępności miejskim transportem zbiorowym do centrum obszaru 109

110 metropolitalnego zostanie osiągnięty na poziomie 29,9% (5,98 min), natomiast wskaźnik Korzyści monetarne ze skrócenia czasu podróży zostanie osiągnięty na poziomie 61,5% ( ,24 EUR/Rok). Obecnie wskaźnik osiągnął wartość na poziomie 0,06% (11 880,26 EUR/Rok). Wszystkie wymienione wyżej wskaźniki produktu i rezultatu w całości odpowiadają projektom realizowanym w ramach Działania 3.1. Na dzień dzisiejszy z szacowanej realizacji wynika, że cele ilościowe nie zostaną osiągnięte. Jednak w związku z planowanym ogłoszeniem konkursu w ramach Działania, ukierunkowanego na wsparcie liniowej i punktowej infrastruktury transportu zbiorowego, realne są szanse osiągnięcia zakładanych w Programie wartości. Szacuje się, że wskaźnik produktu na poziomie Programu Liczba projektów z zakresu zwiększania atrakcyjności miast, w tym liczba kompleksowych projektów rewitalizacyjnych zostanie osiągnięty na poziomie 211,11%/160% (19/8 szt.). Obecnie wskaźnik Liczba projektów z zakresu zwiększania atrakcyjności miast, osiągnął wartość 1 szt. (11,11%). Wskaźnik rezultatu na poziomie Programu Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów miast zostanie osiągnięty na poziomie 174,62% (349,23 ha). Poziom realizacji powyższych wskaźników dotyczących atrakcyjności przestrzeni miejskiej przekracza wartości referencyjne. Wynika to z zastosowania przez IZ RPO WP procedury konsultacyjnej, poprzedzającej konkurs w ramach Poddziałania W jej wyniku do konkursu zostały złożone projekty, które w największym stopniu wpisywały się w cele, zakres i oczekiwane rezultaty całego Działania 3.2. Opis wkładu OP3 w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn został zawarty w punkcie Zasada równości szans niniejszego sprawozdania. Cross- financing W ramach OP3 przewidziano możliwość skorzystania z instrumentu elastyczności na poziomie od 5% do 15% kosztów kwalifikowalnych, co pozwala na wspieranie przedsięwzięć obejmujących elementy typowe dla zakresu interwencji EFS. Elementy te są finansowane pod warunkiem, że okażą się niezbędne dla odpowiedniej realizacji danego projektu. Takie podejście pozytywnie wpływa na kompleksowość i skalę oddziaływania realizowanych przedsięwzięć. Finansowaniu krzyżowemu podlegają m.in. akcje szkoleniowe wśród społeczeństwa, kampanie informacyjno-edukacyjne, warsztaty artystyczne czy programy profilaktyczne. Wszystkie wydatki planowane w ramach instrumentu elastyczności są ściśle związane z realizowanymi projektami. Projekty z zakresu zwiększania atrakcyjności przestrzeni publicznych wiążą się z koniecznością przeprowadzenia wśród społeczeństwa kampanii informacyjnych i edukacyjnych oraz wszelkiego rodzaju warsztatów edukacyjnych i artystycznych. W ramach podpisanych umów o dofinansowanie w 18 projektach występuje finansowanie krzyżowe w kwocie ,41 EUR. Ewaluacja Wsparcie w ramach OP3 było przedmiotem ewaluacji wewnętrznej, w wyniku której powstał Raport na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata (według stanu na r. ) Główne wnioski wypływające z raportu: Działanie 3.1 Rozwój i integracja systemów transportu zbiorowego - większość wybranych projektów dotyczyła zakupu przyjaznego środowisku taboru transportu miejskiego (zespoły trakcyjne i autobusy). Tylko jeden projekt ukierunkowany był na rozwój liniowej i punktowej infrastruktury transportu miejskiego na Obszarze Aglomeracji Trójmiasta; - średni faktyczny poziom dofinansowania dla wybranych projektów był zbliżony do dopuszczalnego poziomu w ramach Działania

111 Działanie 3.2 Wzrost atrakcyjności przestrzeni miejskiej - w Poddziałaniu do dofinansowania wybrano projekty objęte pomocą publiczną, co świadczy o wysokiej wartości dodanej przedsięwzięć dotyczących zwiększania atrakcyjności przestrzeni miejskiej, tym bardziej, że projekty przewidywały działalność gospodarczą. Rekomendacje KE W trakcie spotkanie rocznego biorąc pod uwagę rekomendacje KE kierowane w latach wcześniejszych dotyczące realizacji idei komplementarności zaprezentowano projekty realizowane w ramach Poddziałania Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne i odpowiadające im projekty komplementarne realizowane w ramach Poddziałania Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym POKL. Podsumowanie OP3 W OP3 podpisano 24 umowy na dofinansowanie projektów, na łączną kwotę EUR, stanowiącą 86% alokacji EFRR. W II kwartale 2013 r. przeprowadzony zostanie nabór wniosków w ramach Działania 3.1 na kwotę alokacji wynoszącą 20 mln EUR, co zwiększy poziom wykorzystania dostępnej alokacji. W okresie sprawozdawczym zakończone zostały 4 projekty (3 w ramach Działania 3.1 oraz 1 w ramach Działania 3.2). Główne wnioski dla OP3 zawarte w Raporcie na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata : w odniesieniu do wskaźników dla Działania 3.2. Wzrost atrakcyjności przestrzeni miejskiej wartości referencyjne wskaźników produktu i rezultatu należy uznać za zadowalające (ponad 2-krotne przekroczenie wartości wskaźnika dotyczącego liczby projektów z zakresu zwiększania atrakcyjności miasta oraz prawie 1,8-krotne przekroczenie wartości wskaźnika dotyczącego powierzchni zrewitalizowanych obszarów miast); na tej podstawie należy uznać, że zastosowanie przez IZ RPO WP procedury konsultacyjnej poprzedzającej konkurs dla Poddziałania Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne, było jak najbardziej uzasadnione. W jej wyniku do konkursu złożone zostały projekty, które w możliwie największym stopniu wpisywały się w cele, zakres oraz oczekiwane efekty całego Działania 3.2; niski jest natomiast stopień realizacji celów Działania 3.1 Rozwój i integracja systemów transportu zbiorowego. Wartości referencyjne wskaźników produktu i rezultatu zostały osiągnięte w niewystarczającym stopniu. Dlatego w planowanym konkursie priorytet powinny uzyskać projekty ukierunkowane na rozwój liniowej i punktowej infrastruktury transportu miejskiego, z uwagi na skomplikowany charakter projektów dotyczących atrakcyjności miast oraz ich złożoność i zintegrowany charakter (łączenie działań infrastrukturalnych z działaniami miękkimi ) zasadne jest kontynuowanie podejścia negocjacyjnego w nowym okresie programowania Może to mieć charakter ZPT przewidzianych w ramach SRWP 2020, uzupełnionych o elementy zintegrowanych inwestycji terytorialnych będących propozycją KE w zakresie realizacji podejścia terytorialnego. Zastosowanie podejścia negocjacyjnego będzie również uzasadnione w kontekście projektów z zakresu 111

112 rozwoju czystego transportu zbiorowego w miastach i na ich obszarach funkcjonalnych; w długim horyzoncie czasowym realizacja OP3 powinna przyczynić się do zwiększenia spójności komunikacyjnej w Obszarze Aglomeracji Trójmiasta, zwiększenia efektywności zarządzania transportem zbiorowym oraz upowszechnienia korzystania z transportu zbiorowego wśród mieszkańców województwa, a także pozwolić na przywrócenie utraconych funkcji społeczno-gospodarczych w pomorskich miastach Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) W okresie sprawozdawczym nie zidentyfikowano problemów wpływających na proces wdrażania OP Oś Priorytetowa 4 (OP4) Regionalny system transportowy (Priority Axis 4 Regional transport system) Celem głównym OP4 jest poprawa spójności i efektywności regionalnego systemu transportowego oraz jego sprawne powiązanie z systemem krajowym i transeuropejskim. Suma środków ogółem przeznaczona na realizację OP4 wynosi EUR, z czego EUR to środki pochodzące z EFRR Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu (Information on the physical and financial progress of the priority) W Tabeli 4, stanowiącej Załącznik IV do niniejszego sprawozdania, przedstawione zostały wartości wskaźników produktu i rezultatu dla OP4, natomiast informacje na temat fizycznych i finansowych postępów ujęto w punkcie Analiza jakościowa (Qualitative analysis) W okresie sprawozdawczym, w ramach OP4, pozytywnie ocenę formalną przeszło 35 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,47 EUR, co stanowi 2,50% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP4. ZWP wybrał do realizacji 24 wnioski na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,71 EUR, co stanowi 2,11% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP4 oraz podpisał 24 umowy z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,71 EUR, co stanowi 2,11% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP4. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,93 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,41 EUR. W ramach OP4, od początku uruchomienia Programu, pozytywnie ocenę formalną przeszły 78 wnioski na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,11 EUR, co 27 Na podstawie RPO WP (Tabela 4 Szacunkowa tabela finansowa w podziale na Osie priorytetowe oraz źródła finansowania dla Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata ) 112

113 stanowi 146,13% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP4. ZWP wybrał do realizacji 53 wnioski na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,79 EUR, co stanowi 119,56% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP4 oraz podpisał 53 umowy z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,18 EUR, co stanowi 88,11% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP4. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,76 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,65 EUR. Stan wdrażania OP Wnioski po ocenie formalnej Wnioski wybrane Podpisane umowy/decyzje Wnioski o płatność zatwierdzone 2012 od uruchomienia programu 113

114 Wykorzystanie środków EFRR w ramach OP4 w EUR % % % Wnioski po ocenie formalnej % Wnioski wybrane % Podpisane umowy/decyzje 88% % 55% Wnioski o płatność zatwierdzone % 50% Poświadczenia i deklaracje zatwierdzone przez IC 2012 od uruchomienia programu W okresie sprawozdawczym ogłoszone zostały 3 nabory wniosków na łączną wartość alokacji wynoszącą EUR w ramach: Działania 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury drogowej oraz Działania 4.2 Rozwój regionalnej infrastruktury kolejowej. Od uruchomienia Programu przeprowadzonych zostało 8 naborów wniosków na łączną wartość alokacji w wysokości EUR 28, co stanowi 85,51% ogólnej puli środków EFRR przeznaczonych na realizację OP4. Najwyższym stopniem wykorzystania dostępnej alokacji, ponad 100%, charakteryzuje się Działanie 4.3 Rozwój i poprawa dostępności węzłów transportowych, wykorzystanie alokacji w ramach Działania 4.2 Rozwój regionalnej infrastruktury kolejowej wynosi około 96%, natomiast najniższe jest w Działaniu 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury drogowej- 82% wykorzystania dostępnej alokacji. Z uwagi na fakt, iż alokacja na OP4 przekracza 20% całkowitej alokacji przeznaczonej na Program, przedstawiamy analizę finansową oraz rzeczową na poziomie Działań. 28 Na podstawie indykatywnych Harmonogramów ogłaszania konkursów w latach

115 Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury drogowej Realizowane w ramach Działania projekty dotyczą usprawnienia ważnych dla województwa połączeń drogowych wiążących regionalny system transportowy z siecią dróg krajowych i z transeuropejską siecią transportową przebiegającą przez obszar województwa. Alokacja środków EFRR przewidzianych na Działanie wyniosła EUR. Od uruchomienia Programu przeprowadzono 5 naborów wniosków na łączną wartość alokacji w wysokości EUR. Pozytywnie ocenę formalną przeszły 62 wnioski na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,52 EUR, co stanowi 163,77% całkowitej alokacji przeznaczonej na Działanie. ZWP wybrał do realizacji 39 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,44 EUR, co stanowi 121,58% całkowitej alokacji przeznaczonej na Działanie. Podpisanych zostało 39 umów/decyzji z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,63 EUR, co stanowi 82,44% całkowitej alokacji przeznaczonej na Działanie. Całkowita wartość podpisanych umów o dofinansowanie wynosi 177,69 mln EUR (76,09% tej wartości skoncentrowana jest na obszarach miejskich), natomiast średni faktyczny poziom dofinansowania wyniósł 73,85%. Średnia wartość (całkowita) projektów wynosi 4,5 mln EUR, przy czym projekty realizowane w miastach na prawach powiatu mają większy wymiar finansowy w porównaniu z innymi projektami. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,44 EUR, co stanowi 71,53% całkowitej alokacji przeznaczonej na Działanie. W I oraz IV kwartale 2012r. przeprowadzono nabory wniosków o łącznej alokacji wynoszącej 21,5 mln EUR. Typy projektów, które podlegały wsparciu w ramach przedmiotowych konkursów to: opracowanie dokumentacji projektowej niezbędnej do realizacji inwestycji drogowej w perspektywie finansowej , w tym m.in.: studium korytarzowe (dla nowoprojektowanych inwestycji liniowych), studium techniczno ekonomiczno-środowiskowe, raport OOŚ, program funkcjonalno-użytkowy, dokumentacja techniczna, analiza finansowo ekonomiczna a także budowa, przebudowa i rozbudowa dróg, w tym m.in. obwodnic, skrzyżowań, węzłów, poszerzenia przekroju jezdni, ciągi ruchu uspokojonego przy przejściach przez małe miejscowości, wzmocnienia nawierzchni drogowej, budowa, przebudowa, rozbudowa lub remont drogowych obiektów inżynierskich, w tym mostów, wiaduktów, estakad, tuneli drogowe, kładek dla pieszych, przejść podziemnych. Działanie 4.2 Rozwój regionalnej infrastruktury kolejowej Realizowane w ramach Działania projekty dotyczą usprawnienia najważniejszych regionalnych połączeń kolejowych (z punktu widzenia przewozów pasażerskich) położonych poza siecią połączeń krajowych i transeuropejskich. Alokacja środków przewidzianych na Działanie wyniosła EUR. Od uruchomienia Programu przeprowadzono 2 nabory wniosków na łączną wartość alokacji w wysokości EUR. Pozytywnie ocenę formalną przeszło 10 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,96 EUR, co stanowi 98,81% całkowitej alokacji przeznaczonej na Działanie. ZWP wybrał do realizacji 8 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,71 EUR, co stanowi 98,28% alokacji przeznaczonej na Działanie. Podpisano 8 umów z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,53 EUR, co stanowi 96,93% całkowitej alokacji przeznaczonej na Działanie. Całkowita wartość podpisanych umów o dofinansowanie wynosi 108,4 mln EUR (zdecydowana większość tej kwoty 96,2% skoncentrowana została na obszarach wiejskich), natomiast średni faktyczny poziom dofinansowania wyniósł 74,19%. Średnia wartość (całkowita) projektów wynosi 13,5 mln EUR. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,78 EUR, co stanowi 9,48% całkowitej alokacji przeznaczonej na Działanie. W I kwartale 2012 r. przeprowadzono nabór wniosków o alokacji wynoszącej 1,5 mln EUR. Typy projektów, które podlegały wsparciu w ramach przedmiotowego konkursu to: opracowanie dokumentacji projektowej niezbędnej do realizacji inwestycji kolejowej w perspektywie finansowej , w tym m.in.: studium korytarzowe, studium techniczno ekonomiczno-środowiskowe, raport OOŚ, program funkcjonalno-użytkowy, dokumentacja techniczna, analiza finansowo ekonomiczna. 115

116 Działanie 4.3 Rozwój i poprawa dostępności węzłów transportowych Realizowane w ramach Działania projekty dotyczą podniesienia konkurencyjności regionalnych węzłów transportowych. Alokacja środków przewidzianych na Działanie wyniosła EUR. Od uruchomienia Programu przeprowadzono 1 nabór wniosków na łączną wartość alokacji w wysokości EUR. Ocenę formalną przeszło 6 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,64 EUR, co stanowi 184,42% alokacji przeznaczonej na Działanie. ZWP wybrał do realizacji 6 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,64 EUR, co stanowi 184,42% alokacji przeznaczonej na Działanie. Podpisanych zostało 6 umów z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,02 EUR, co stanowi 100,15% alokacji przeznaczonej na Działanie. Całkowita wartość podpisanych umów o dofinansowanie wynosi 29,1 mln EUR, natomiast średni faktyczny poziom dofinansowania wyniósł 75%. Średnia wartość (całkowita) projektów wynosi 4,9 mln EUR. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,54 EUR, co stanowi 91,17% całkowitej alokacji przeznaczonej na Działanie. Realizowane w ramach OP4 projekty obejmują rozbudowę i modernizację infrastruktury drogowej o znaczeniu ponadlokalnym i regionalnym. Przedsięwzięcia te dotyczą usprawnienia ważnych dla województwa połączeń drogowych wiążących regionalny system transportowy z siecią dróg krajowych. Ponadto, wsparciem objęte zostały projekty z zakresu poprawy infrastruktury zapewniającej bezpośredni dostęp do węzłów transportowych. Podział według sektora gospodarki Dział gospodarki Udział w Wartość Udział w Liczba wartości dofinansowania liczbie umów dofinansowania z EFRR (EUR) umów (%) z EFRR (%) Administracja publiczna ,28 90,57 69,07 Transport ,90 9,43 30,93 Razem ,18 100,00 100,00 Analiza podpisanych w ramach OP4 umów o dofinansowanie pod względem działu gospodarki wskazuje, iż największy strumień środków EFRR został skierowany na administrację publiczną (69,07%). Powyższy podział spowodowany jest faktem, iż przeważającą część beneficjentów stanowią JST realizujące projekty z zakresu dróg regionalnych i lokalnych. Projekty z działu Transport realizowane są przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. i dotyczą rewitalizacji i modernizacji linii kolejowych nr 201 oraz 213. Podział według rodzajów beneficjentów Wartość dofinansowania z EFRR w ramach podpisanych umów/decyzji, w podziale na rodzaj beneficjenta, wskazuje jako głównych biorców JST (69,07%), które realizują 48 projektów w ramach powyższej OP. 19 projektów o wartości dofinansowania z EFRR w wysokości 56,4 mln EUR realizowanych jest przez SWP. Pozostałą grupę beneficjentów stanowią przedsiębiorstwa (30,93%), a dokładnie 2 duże przedsiębiorstwa - PKP Polskie 116

117 Linie Kolejowe S.A., które realizuje 4 projekty z zakresu regionalnej infrastruktury kolejowej oraz PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o. Wartość EFRR podpisanych umów/decyzji w ramach OP4 wg rodzaju beneficjenta w EUR , ,28 jst przedsiębiorstw a Podział przestrzenny Analiza przestrzennego rozmieszczenia interwencji RPO WP w ramach OP4 wskazuje, iż największy strumień środków trafił do powiatu wejherowskiego (ok. 31,8 mln EUR), na terenie którego realizowanych jest 8 projektów. Drugim, pod względem wartości podpisanych umów, jest powiat tczewski, na terenie którego realizowanych jest 6 projektów (ok. 29 mln EUR). Najwyższą wartość dofinansowania z EFRR per capita wykazują miasto Sopot oraz powiaty pucki, wejherowski i tczewski. 117

118 Źródło: Opracowanie własne wg stanu na 31 grudnia 2012 r. na podstawie Bazy przedsięwzięć rozwojowych w województwie pomorskim. W ramach podpisanych umów o dofinansowanie na projekty zlokalizowane w miastach skierowano łącznie 47,31% środków EFRR ( ,45 EUR 27 umów), natomiast na obszary wiejskie 52,69% środków EFRR ( ,73 EUR 26 umów). 118

119 źródło: Raport na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata (według stanu na r. ) Wartość EFRR podpisanych umów/decyzji w ramach OP4 w podziale na miasto/wieś w EUR % % miasto wieś Na obszary słabe strukturalnie skierowano ,82 EUR zakontraktowanych dotychczas środków EFRR, co stanowi 6,61% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP4. 119

120 Podział wg obszarów Podstawowe obszary, do których zostało skierowane wsparcie w ramach OP4 to: Transport - zawarto 53 umowy/decyzje na kwotę dofinansowania z EFRR ,18 EUR. Podział umów o dofinansowanie realizowanych na terenie województwa pomorskiego wg obszarów wsparcia ujmujących pozostałe programy operacyjne został przedstawiony w Załączniku XII do niniejszego sprawozdania. Analiza stopnia realizacji wskaźników Od uruchomienia Programu na 53 podpisane umowy o dofinansowanie, zakończonych zostało 15 projektów (12 w ramach Działania 4.1 oraz 3 w ramach Działania 4.3), co stanowi 28,30% wszystkich podpisanych umów o dofinansowanie. Wskaźnik produktu na poziomie Programu Liczba projektów objętych wsparciem w ramach Osi Priorytetowej z zakresu poprawy dostępności do węzłów transportowych osiągnął wartość 3 szt., czyli 60% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 120% (6 szt.). Wskaźnik produktu na poziomie Programu Liczba projektów objętych wsparciem w ramach Osi Priorytetowej z zakresu infrastruktury drogowej osiągnął wartość 12 szt., czyli 40% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 130,00% (39 szt.). Wskaźnik produktu Długość wybudowanych/przebudowanych dróg osiągnął wartość 50,70 km, czyli 31,69% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 71,75% (114,80 km). Na początku 2013 roku zakończył się nabór projektów w konkursie w ramach Działania 4.1. Wybór kolejnych projektów do dofinansowania w Działaniu 4.1 spowoduje zwiększenie wartości wskaźnika. Wskaźnik rezultatu na poziomie Programu Korzyści monetarne ze skrócenia czasu podróży na nowych i zmodernizowanych drogach osiągnął wartość ,86 EUR, czyli 14,51% wartości docelowej określonej w Programie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 91,26% ( ,76 EUR). W związku z tym, że w ramach Działania 4.2 nie został jeszcze zakończony żaden projekt, poniższe wskaźniki produktu i rezultatu zostały oszacowane wyłącznie na podstawie zawartych umów o dofinansowanie. Szacuje się, że wskaźnik produktu na poziomie Programu Liczba projektów objętych wsparciem w ramach Osi Priorytetowej z zakresu infrastruktury kolejowej zostanie osiągnięty na poziomie 80% (8 szt.), natomiast Długość wybudowanych/przebudowanych linii kolejowych zostanie osiągnięty na poziomie 83,02% (141,13 km). Szacuje się, że wskaźnik rezultatu na poziomie Programu Korzyści monetarne ze skrócenia czasu podróży na nowych i zmodernizowanych liniach kolejowych w przewozach pasażerskich i towarowych zostanie osiągnięty na poziomie 94,36% ( EUR). Z uwagi na fakt, iż alokacja na OP4 przekracza 20% całkowitej alokacji przeznaczonej na program, przedstawiamy analizę rzeczową na poziomie Działań. 120

121 Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury drogowej Od uruchomienia Programu podpisanych zostało 39 umów o dofinansowanie, co stanowi 73,58% wszystkich umów podpisanych w ramach OP4, natomiast zakończonych zostało 12 projektów, co stanowi 22,64% umów podpisanych w ramach OP4. Wskaźnik produktu na poziomie URPO WP Liczba projektów zrealizowanych (ogółem) osiągnął wartość 12 szt., czyli 40% wartości docelowej określonej w URPO WP. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik Liczba projektów zrealizowanych (ogółem) zostanie osiągnięty na poziomie 130% (39 szt.). Wskaźnik produktu na poziomie URPO WP Liczba projektów zrealizowanych w miastach na prawach powiatu osiągnął wartość 1 szt., czyli 25% wartości docelowej określonej w URPO WP. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik Liczba projektów zrealizowanych w miastach na prawach powiatu zostanie osiągnięty na poziomie 200% (8 szt.). Wskaźnik produktu na poziomie URPO WP Liczba projektów zrealizowanych poza miastami na prawach powiatu osiągnął wartość 11 szt., czyli 42,31% wartości docelowej określonej w URPO WP. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik Liczba projektów zrealizowanych poza miastami na prawach powiatu zostanie osiągnięty na poziomie 119,23% (31 szt.). Wskaźnik produktu na poziomie URPO WP Długość wybudowanych dróg, w tym długość wybudowanych obwodnic osiągnął wartość 7,56 km, czyli 21,60% wartości docelowej określonej w URPO WP dla wszystkich wybudowanych dróg, w tym 7,97 km, czyli 79,70% wartości docelowej określonej dla obwodnic. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 51,97% (18,19 km) dla wszystkich wybudowanych dróg, w tym 163,40% (16,34 km) dla obwodnic. Wskaźnik produktu na poziomie URPO WP Długość przebudowanych dróg osiągnął wartość 38,83 km, czyli 38,83% wartości docelowej określonej w URPO WP. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 75,91% (75,91 km). Wskaźnik rezultatu na poziomie URPO WP Korzyści monetarne ze skrócenia czasu podróży na nowych i zmodernizowanych drogach osiągnął wartość ,63 euro/rok, czyli 15,24% wartości docelowej określonej w URPO WP. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 91,23% ( ,04 euro/rok). Działanie 4.2 Rozwój regionalnej infrastruktury kolejowej Od uruchomienia Programu podpisano 8 umów o dofinansowanie, co stanowi 15,09% wszystkich umów podpisanych w ramach OP4, natomiast nie zakończono jeszcze żadnego projektu, w związku z czym analiza jakościowa oparta została wyłącznie na wartościach szacowanych do realizacji na podstawie zawartych umów o dofinansowanie. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik produktu na poziomie URPO WP Długość wybudowanych/przebudowanych linii kolejowych zostanie osiągnięty na poziomie 83,02% (141,13 km), natomiast wskaźnik produktu Liczba wybudowanych/przebudowanych przejazdów kolejowych/bezkolizyjnych zostanie osiągnięty na poziomie 150% (111 szt.). Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik rezultatu na poziomie URPO WP Korzyści monetarne ze skrócenia czasu podróży na nowych i zmodernizowanych liniach kolejowych w przewozach pasażerskich i kolejowych zostanie osiągnięty na poziomie 94,36% ( ,75 euro/rok). 121

122 Działanie 4.3 Rozwój i poprawa dostępności węzłów transportowych Od uruchomienia Programu podpisanych zostało 6 umów o dofinansowanie, co stanowi 11,32% wszystkich umów podpisanych w ramach OP4, natomiast zakończone zostały 3 projekty, co stanowi 5,66% umów podpisanych w ramach OP4. Wskaźnik produktu na poziomie URPO WP Długość wybudowanych dróg stanowiących bezpośredni dostęp do węzłów transportowych osiągnął wartość 0,87 km, czyli 17,40% wartości docelowej określonej w URPO WP. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 35,60% (1,78 km). Wskaźnik produktu na poziomie URPO WP Długość przebudowanych dróg stanowiących bezpośredni dostęp do węzłów transportowych osiągnął wartość 3,44 km, czyli 17,20% wartości docelowej określonej w URPO WP. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 94,60% (18,92 km). Wskaźnik rezultatu na poziomie URPO WP Korzyści monetarne ze skrócenia czasu podróży na nowych i zmodernizowanych drogach osiągnął wartość ,23 euro/rok, czyli 3,05% wartości docelowej określonej w URPO WP. Na podstawie zawartych umów o dofinansowanie szacuje się, że wskaźnik zostanie osiągnięty na poziomie 91,71% ( ,72 euro/rok). Opis wkładu OP4 w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn został zawarty w punkcie Zasada równości szans niniejszego sprawozdania. Cross- financing W ramach OP4 nie przewidziano możliwości skorzystania z instrumentu elastyczności. Ewaluacja Wsparcie w ramach OP4 było przedmiotem ewaluacji wewnętrznej w wyniku której powstał Raport na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata (według stanu na r. ) Główne wnioski wypływające z raportu: Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury drogowej spośród projektów inwestycyjnych główna koncentracja środków w ramach Działania dotyczyła ciągów komunikacyjnych ważnych z gospodarczego punktu widzenia, w tym przedsięwzięcia zapewniające dowiązanie dróg regionalnych do autostrady A1 i poprawiające dostępność do najważniejszych ośrodków miejskich w regionie oznacza to, że preferencje określone w RPO WP miały istotny wpływ na decyzje dotyczące wyboru projektów; 75% spośród projektów inwestycyjnych realizowana jest na obszarach poza miastami na prawach powiatu, jednak wymiar finansowy przedsięwzięć zlokalizowanych w miastach, zwłaszcza w miastach na prawach powiatu jest znacznie wyższy w porównaniu z pozostałymi projektami - średnia wartość całkowita inwestycji drogowych realizowanej w mieście na prawach powiatu wynosi ok. 57,5 mln PLN), a w odniesieniu do wartości 122

123 całkowitej projektów zdecydowana większość środków skoncentrowana jest na obszarach miejskich; najlepsze rezultaty w zakresie korzyści monetarnych ze skrócenia czasu przejazdu charakteryzują inwestycje na drogach w miastach, zwłaszcza w miastach na prawach powiatu oraz na drogach stanowiących bezpośrednie dowiązanie do autostrady A1. Działanie 4.2 Rozwój regionalnej infrastruktury kolejowej większość wybranych w ramach Działania 4.2 projektów (5 z 8) stanowią projekty obejmujące prace przygotowawcze i opracowanie dokumentacji projektowej dla realizacji inwestycji kolejowych w następnej perspektywie finansowej , w związku z tym można spodziewać się zwiększenia zainteresowania tym obszarem wsparcia w regionie w kolejnej perspektywie finansowej; w ramach wybranych projektów inwestycyjnych zrealizowane zostaną przede wszystkim kompleksowe przedsięwzięcia dotyczące liniowej infrastruktury kolejowej, polegające na odtworzeniu i modernizacji regionalnych połączeń kolejowych istotnych z punktu widzenia przewozów pasażerskich wraz z przebudową/budową bezkolizyjnych przejazdów kolejowych; pomimo możliwości, nie zostaną zrealizowane projekty dotyczące infrastruktury dworcowej, Działanie 4.3 Rozwój i poprawa dostępności węzłów transportowych w Działaniu dominują inwestycje modernizacyjne ukierunkowane na zwiększenie przepustowości dróg dojazdowych do węzłów transportowych; spośród 6 projektów tylko jeden związany jest bezpośrednio z budową infrastruktury węzła transportowego 29 ; pozostałe projekty koncentrowały się na infrastrukturze dostępu do węzłów transportem drogowym; projekty wybrane w ramach Działania 4.3 wpisują się w realizację założonych celów, ale ich realizacja nie będzie stanowiła wystarczającego impulsu dla intensyfikacji rozwoju inwestycji z zakresu transportu intermodalnego w regionie. Rekomendacje KE Sytuacja w OP4 była omawiana podczas spotkania rocznego w dniach stycznia 2013 roku, jednak nie stanowiła ona przedmiotu szczególnych rekomendacji ze strony KE. Podsumowanie OP4 W OP 4 podpisano 53 umowy na dofinansowanie projektów, na łączną kwotę EURO stanowiącą 88 % alokacji EFRR. Na początku 2013 roku zakończył się nabór projektów w konkursie w ramach Działania 4.1. Wybór kolejnych projektów do dofinansowania w Działaniu 4.1 pozwoli na wykorzystanie dostępnej alokacji. Zakończonych zostało 15 projektów (12 w ramach Działania 4.1 oraz 3 w ramach Działania 4.3), co stanowi 28,30%. Główne wnioski dla OP4 zawarte w Raporcie na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata : 29 Budowa infrastruktury transportowego węzła integracyjnego w Tczewie. 123

124 cele ilościowe w ramach OP4 nie zostały w pełni zrealizowane dotyczy to głównie rezultatów oraz liczby km wybudowanych bądź też zmodernizowanych dróg; mimo to, dotychczasowy stopień realizacji należy uznać za zadowalający; alokacja EFRR nie została wyczerpana - w związku z tym istnieje szansa pełnej realizacji założonych celów i poprawę wartości tych wskaźników, które nie osiągnęły jeszcze założonych w RPO WP poziomów; zakres przedmiotowy wybranych projektów świadczy o koncentracji wysiłków na rzecz realizacji głównych celów RPO WP w zakresie rozwoju regionalnego systemu transportowego, takich jak lepsze powiązanie dróg regionalnych z siecią dróg wyższego rzędu, w tym w szczególności z autostradą A1 oraz podnoszenie jakości najważniejszych dla regionu dróg oraz linii kolejowych; największe problemy w zakresie realizacji założonych celów z uwagi na złożoność, kapitałochłonność, a także problemy instytucjonalne beneficjenta związane są z projektami z zakresu infrastruktury kolejowej; w przyszłym okresie programowania należy poświęcić więcej zarówno uwagi, jak i czasu na przygotowanie tych projektów oraz uwzględnić szereg ryzyk związanych z inwestycjami w tym obszarze, najlepsze rezultaty w zakresie korzyści monetarnych ze skrócenia czasu przejazdu osiągają inwestycje realizowane na drogach stanowiących bezpośrednie dowiązanie do autostrady A1 oraz przedsięwzięcia realizowane na obszarach intensywnie zamieszkanych, głównie w miastach na prawach powiatu, w związku z trudnościami realizacyjnymi w bieżącym okresie programowania dotyczącymi projektów z zakresu transportu multimodalnego, w RPO należy poświęcić więcej uwagi również tym projektom (przygotowanie projektów), w tym dotyczącym powiązań węzłów mulitimodalnych z układem transportowym. W nowym okresie programowania należy zwracać również większą uwagę na stopień przygotowania projektów oraz czas ich realizacji; należy w związku z tym rozważyć wprowadzenie w ramach RPO preferencji dla projektów, które uzyskały wsparcie na opracowanie dokumentacji projektowej w ramach RPO WP Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi (Significant problems encountered and measures taken to overcome them) W okresie sprawozdawczym nie zidentyfikowano problemów wpływających na proces wdrażania OP Oś Priorytetowa 5 (OP5) Środowisko i energetyka przyjazna środowisku (Priority Axis 5 The environment and environment friendly energy) Głównym celem OP5 jest poprawa stanu środowiska naturalnego i ograniczenie zagrożeń ekologicznych. Suma środków ogółem przeznaczona na realizację OP5 wynosi EUR, z czego EUR to środki pochodzące z EFRR Na podstawie RPO WP (Tabela 4 Szacunkowa tabela finansowa w podziale na Osie priorytetowe oraz źródła finansowania dla Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata ) 124

125 3.5.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów (Achievement of targets and analysis of the progress) Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu (Information on the physical and financial progress of the priority) W Tabeli 4, stanowiącej Załącznik IV do niniejszego sprawozdania, przedstawione zostały wartości wskaźników produktu i rezultatu dla OP5, natomiast informacje na temat fizycznych i finansowych postępów ujęto w punkcie Analiza jakościowa (Qualitative analysis) W okresie sprawozdawczym, w ramach OP5, ZWP wybrał do realizacji 7 wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,23 EUR, co stanowi 15,65% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP5 oraz podpisał 10 umów z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,53 EUR, co stanowi 7,79% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP5. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,68 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,06 EUR. W ramach OP5, od początku uruchomienia Programu, pozytywnie ocenę formalną przeszły 92 wnioski na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,21 EUR, co stanowi 148,93% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP5. ZWP wybrał do realizacji 80 wnioski na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,92 EUR, co stanowi 137,41% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP5 oraz podpisał 80 umów z beneficjentami na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,18 EUR, co stanowi 99,36% całkowitej alokacji przeznaczonej na OP5. W ramach złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność zatwierdzono ,03 EUR wydatków z EFRR, co m.in. zostało ujęte w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych do IPOC. IC zatwierdziła poświadczenia i deklaracje wydatków, na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości ,45 EUR. Stan wdrażania OP Wnioski po ocenie formalnej Wnioski wybrane Podpisane umowy/decyzje Wnioski o płatność zatwierdzone 2012 od uruchomienia programu 125

126 Wykorzystanie środków EFRR w ramach OP5 w EUR % % 99% % Wnioski po ocenie formalnej % Wnioski wybrane % Podpisane umowy/decyzje 33% 67% Wnioski o płatność zatwierdzone 33% 58% Poświadczenia i deklaracje zatwierdzone przez IC 2012 od uruchomienia programu W okresie sprawozdawczym nie ogłoszono żadnego naboru wniosków w ramach OP5. Od uruchomienia Programu przeprowadzonych zostało 5 naborów wniosków na łączną wartość alokacji w wysokości EUR 31, co stanowi 90,48% ogólnej puli środków EFRR przeznaczonych na realizacje OP5. Stopień kontraktacji wszystkich Działań w ramach OP5 jest wysoki, gdyż średni poziom wynosi 99,36 %. We wszystkich Działaniach podpisane zostały umowy o dofinansowanie wszystkich wybranych przez ZWP projektów. W Działaniu 5.4 Rozwój energetyki opartej na źródłach odnawialnych stopień wykorzystania dostępnych środków EFRR wyniósł 93,99%, jednakże w II kwartale 2013r. przeprowadzony zostanie nabór wniosków na kwotę alokacji wynoszącą 1 mln EUR, co zwiększy poziom wykorzystania dostępnej alokacji. Realizowane w ramach OP5 projekty obejmują m.in. budowę i rozbudowę regionalnych zakładów zagospodarowania odpadów komunalnych, budowę lub przebudowę urządzeń wodnych, tworzenie, rozbudowę oraz wdrażanie systemów monitorowania i kontroli środowiska. Ponadto, finansowaniu podlegają projekty skoncentrowane na budowie, rozbudowie lub przebudowie infrastruktury oraz urządzeń niezbędnych do produkcji energii pozyskiwanej ze źródeł energii odnawialnej. 31 Na podstawie indykatywnych Harmonogramów ogłaszania konkursów w latach

127 Podział według sektora gospodarki Dział gospodarki Liczba umów Wartość dofinansowania z EFRR (EUR) Udział w liczbie umów (%) Udział w wartości dofinansowania z EFRR (%) Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ,39 7,50 6,31 ciepła Administracja publiczna ,51 66,25 60,68 Edukacja ,66 2,50 2,34 Działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego ,46 5,00 5,71 Opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne ,65 1,25 0,59 i indywidualne Działalność związana ze środowiskiem naturalnym ,91 12,50 22,70 Inne niewyszczególnione usługi ,59 5,00 1,67 Razem ,18 100,00 100,00 Analiza podpisanych w ramach OP5 umów o dofinansowanie pod względem działu gospodarki wskazuje, iż największy strumień środków EFRR został skierowany na administrację publiczną (60,68%). JST realizują projekty z zakresu instalacji solarnych dla mieszkańców, termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej czy regulacji systemu kanalizacji deszczowej. Projekty z zakresu wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej oraz ciepła realizowane są przez zakłady energetyki cieplnej i stanowią 6,31% ogólnej wartości podpisanych w ramach OP5 umów. W ramach działu związanego ze środowiskiem naturalnym realizowane są projekty polegające na budowie zakładów zagospodarowania odpadów, wykorzystania biogazu czy utworzeniu systemu zarządzania informacją o jakości powietrza. Podział według rodzajów beneficjentów Wartość dofinansowania z EFRR w ramach podpisanych umów/decyzji, w podziale na rodzaj beneficjenta, wskazuje jako głównych biorców JST (66,57%). Pozostałą grupę beneficjentów stanowią przedsiębiorstwa (18,74%). Biorąc pod uwagę liczbę podpisanych umów o dofinansowanie najliczniejszą grupę beneficjentów stanowią również JST z 58 umowami. 127

128 Wartość EFRR podpisanych umów/decyzji w ramach OP5 wg rodzaju beneficjenta w EUR , , , , ,69 jst przedsiębiorstw a uczelnie ngo jednostki administracji rządow ej Podział przestrzenny Analiza przestrzennego rozmieszczenia interwencji RPO WP w ramach OP5 wskazuje, iż największy strumień środków trafił do powiatu chojnickiego (ok. 9,1 mln EUR), na terenie którego realizowanych jest 7 projektów. Drugim, pod względem wartości podpisanych umów, jest powiat bytowski (ok. 6,4 mln EUR) na terenie którego realizowanych jest 7 projektów. Najwyższą wartość dofinansowania z EFRR per capita wykazują powiaty bytowski, chojnicki oraz nowodworski. 128

129 Źródło: Opracowanie własne wg stanu na 31 grudnia 2012 r. na podstawie Bazy przedsięwzięć rozwojowych w województwie pomorskim. W ramach podpisanych umów o dofinansowanie na projekty zlokalizowane w miastach skierowano łącznie 58% środków EFRR ( ,51 EUR 45 umów), natomiast na obszary wiejskie 42% środków EFRR ( ,67 EUR 35 umów). 129

130 źródło: Raport na temat postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata (według stanu na r. ) Wartość EFRR podpisanych umów/decyzji w ramach OP5 w podziale na miasto/wieś w EUR % 58% miasto wieś 130