Wybrane wyzwania nowej perspektywy finansowej z perspektywy Forum

Transkrypt

1 25-26 września 2014 roku Centrum Konferencyjno-Szkoleniowe BOSS w Miedzeszynie Wybrane wyzwania nowej perspektywy finansowej z perspektywy Forum Dr hab. inż. Bolesław Szafrański, prof. WAT Przewodniczący Rady Programowej Forum

2 Architektury, technologie, modele 2006 Platformy powszechnych usług elektronicznych w budowie społeczeństwa informacyjnego 2009 Platformy i rejestry w modelu usługowym funkcjonowania państwa a kluczowe projekty finansowane z UE 2010 Obywatel, urzędnik, pacjent, przedsiębiorca w systemach informatycznych współfinansowanych ze środków UE 2012 Polska w cyfrowej chmurze 2013 Cyfrowa modernizacja Polski 2014 e-polska XX lat później Zarządzanie, koordynacja 1995 Zarządzanie wielkimi projektami 1999 Zarządzanie informatyką w firmie i instytucji 2004 X wcieleń integracji 2005 Sukces IT jak to się robi? 2007 Architektura korporacyjna w administracji rządowej, samorządowej i biznesie

3 Polska, Europa, świat 2002 Nowe szanse dla informatyki? 2003 Polska w Unii Informatycznej 2011 Cyfrowa Polska wyzwaniem dla polskiej prezydencji w UE Dokument elektroniczny, zarządzanie dokumentami 1998 Elektroniczny dokument zarządzanie i praca grupowa 2001 Zarządzanie informacją informacja w zarządzaniu 2008 Usługi, procedury i dokumenty elektroniczne dobre praktyki Internet 1996 Internet jako narzędzie promocji Polski w świecie 2000 e-forum Polska Internetowa Bezpieczeństwo 1997 Bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych

4

5 ostatnia tak bogata dla informatyki europejska perspektywa finansowa trwa proces ostatecznego wyboru kierunków, celów, projektów Pytania z pozycji uczestników Forum: na co położyć główny nacisk finansowy, organizacyjny, komunikacyjny? jakie istnieją główne zagrożenia w tym obszarze? co powinno się w tym okresie przede wszystkim osiągnąć, czyli jakie są główne wyzwania i jakie konkretne znaki ich realizacji?

6 Nowoczesne, demokratyczne Państwo, często określane jako Państwo (2.0+) opiera się na otwartym (informacyjnie) i przejrzystym funkcjonowaniu administracji publicznej oraz aktywnym, świadomym swych praw i współuczestniczącym w procesach informacyjnych (decyzyjnych) obywatelu!!! Podstawowym celem wykorzystania narzędzi i metod teleinformatyki do modernizacji administracji publicznej, jest wsparcie procesów tworzenia, tak rozumianego skutecznego i nowoczesnego Państwa.

7 - Możliwość powszechnej partycypacji obywateli i podmiotów w prawnie dozwolonych procesach informacyjnych (decyzyjnych) Państwa (zgodnie ideami Państwa (2.0+), - Możliwość pełnego lub częściowego wykonania (co najmniej zainicjowania) zadania publicznego drogą elektroniczną, - Możliwość odmiejscowionego, zgodnego z zasadą braku wykluczenia, dostępu do realizacji zadań publicznych drogą elektroniczną, - Zapewnienie jednego punktu elektronicznego kontaktu z usługami realizowanymi drogą elektroniczną, - Zakaz żądania danych znajdujących się w zasobach administracji, bez względu na istniejące w niej podziały organizacyjne i kompetencyjne.

8 Resortowa, wyspowa, separacyjna infrastruktura informacyjna + Nieprzygotowana infrastruktura informacyjna (głównie w zakresie rejestrów i ram architektonicznych) + Duża podaż środków z UE wspierana środkami z budżetu oraz presja na skonsumowanie tych środków w określonym czasie + Autonomia prawno-kompetencyjna, finansowa i organizacyjna jednostek rządowych i samorządowych (brak realnego CIO) Inflacja niespójnych, autonomicznych projektów informatycznych 8 Pogłębienie dezintegracji informacyjnej /Jeśli się temu nie zapobiegnie, to po wyczerpaniu lub ograniczeniu środków unijnych nie będzie możliwości zniwelowania skutków dezintegracji/

9 Rodzaj Przykłady Liczba Silosowość Brak współpracy systemów dziedzinowych, silosowość, brak interoperacyjności, brak systemów integracyjnych, brak komunikacji (strach, cichy opór) 36 Rejestry Brak kanonicznego modelu danych, niespójność informacyjna, referencyjności, dostępności, niska jakość, brak współdziałania, brak osoby, która spowodowałaby zmiany 28 Brak specjalistów, wiedzy zarządczej, ustawicznej edukacji, centrów kompetencyjnych, brak standardów dzielenia się wiedzą, brak wizji (na różnych poziomach) Kompetencje wykorzystania technologii do modernizacji 20 Prawo Brak spójnych przepisów, ograniczenia PZP, ustawa o ochronie danych osobowych 8

10 Kod klasyf. Koordynacja, lider Otoczenie Liczb Przykłady a Przewaga projektów resortowych nad ponadresortowymi, brak mechanizmów koordynacji, brak centralnego ośrodka decyzyjnego, brak jasnych celów, brak zaangażowanego przywództwa najwyższego poziomu, właściciela, lidera w skali kraju, brak dokumentów strategicznych, którym się wierzy strategicznych 8 Starzejące się społeczeństwo, koszt po stronie obywatela, nieprzygotowanie i brak presji użytkowników, bariera psychologiczna, nieufność do technologii i do eadministracji 6 Standardy Brak standardów zarządzania procesowego 6 Inne Mała ochrona prywatności, za duże uzależnienie administracji od dostawców, opór pracowników pozainformatycznych, nieufność do technologii 4 Razem 112

11 Rejestry publiczne, Fundament a Koordynacja, Potencjał modernizacyjny (architektoniczny), Wsparcie badawcze.

12 Z historii rejestrów publicznych w Polsce Źródło: Sprawozdanie z prac Zespołu do spraw Rejestrów Publicznych w okresie grudzień 1995r. czerwiec 1996r. powołanego przez Radę Koordynacyjną do Spraw Teleinformatyki, działającą przy Premierze Rządu

13 - Właśnie minęło 18 lat od przedstawienia Sprawozdania z prac Zespołu ds. rejestrów publicznych, - Korzystając z tej okazji trzeba wyrazić uznanie dla członków Zespołu z kilku następujących istotnych powodów: -- Zespół formułując wnioski nie wahał się wskazać na przykłady działań negatywnych, szkodliwie wpływających na spójność infrastruktury informacyjnej państwa i to bez względu na to jakich resortów one dotyczyły, -- mimo międzyresortowego składu Zespól w swych pracach kierował się zasadą dobra wspólnego, a nie interesami poszczególnych resortów, -- Zespół potwierdził jednoznacznie podstawowe znaczenie rozwiązań w obszarze rejestrów publicznych dla całej infrastruktury informacyjnej państwa. - Zespół, zgodnie z wolą Rady, pracował w następującym składzie: J. Buchner (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych), W. Iszkowski (Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji), J. Kosecki (ZUS),A. Kreczmar (Ministerstwo Sprawiedliwości), W. Matras (Ośrodek Terenowego Banku Danych w Krakowie), T. Możdżyńska (GUS), B. Rapacka-Zimny (Główny Urząd Ceł), A. Wulczyńska (GUS), M. Zalewski (Ministerstwo Finansów).

14 - Rada Koordynacyjna do spraw Teleinformatyki na posiedzeniu w dniu 12 października 1995 r. podjęła uchwałę nr 3/95 o powołaniu Zespołu ds. rejestrów publicznych. Uchwała stwierdza, że głównym zadaniem zespołu powinno być zaproponowanie formuły organizacyjnej i prawnej pozwalającej, przy uszanowaniu autonomii rejestrów, na: - budowanie wspólnego obszaru jednolicie rozumianych norm pojęciowych klasyfikacyjnych oraz standardów modeli danych dla rejestrów publicznych, - efektywniejsze i sprawniejsze korzystanie z rejestrów przez upoważnione podmioty, - stałą, wzajemną współpracę między rejestrami. - Rada Koordynacyjna do spraw Teleinformatyki co dwa miesiące omawiała etapowe wyniki pracy, a na posiedzeniu 12 czerwca 1996 roku Przewodniczący Zespołu Pan Profesor Antoni Kreczmar zaprezentował wnioski końcowe z półrocznej pracy Zespołu. - W posiedzeniu tym wziął udział Pan Premier Włodzimierz Cimoszewicz.

15 - Należy powstrzymać resorty przed wprowadzeniem nowych publicznych identyfikatorów. Identyfikatory obsługiwane przez rejestry bazowe ( ) całkowicie wystarczą do identyfikowania osób fizycznych, podmiotów gospodarczych oraz nieruchomości. W przypadku wielkich zbiorów rejestrowych (kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt milionów obiektów) wprowadzanie nowego identyfikatora publicznego trwa wiele lat i kosztuje miliony dolarów, [Komentarz: wniosek aktualny], - ( ) Należy zatem dążyć do jak najszybszego dobrego umocowania prawnego bazowych rejestrów publicznych (PESEL, GEODEZYJNY) w postaci odpowiednich ustaw. Zespół przedkłada Radzie ten wniosek, jako niezwykle ważny, wymagający szybkiego działań ustawodawczych. [Komentarz: wniosek zrealizowany], - Zespół ds. rejestrów publicznych uważa, że brak ustawy o dokumencie elektronicznym w istotny sposób opóźnia rozwój systemów rejestrowych, [Komentarz: wniosek zrealizowany]

16 - Rozwój rejestrów publicznych jest nieskoordynowany. Resorty budują swoje rejestry w izolacji od innych, już istniejących, podstawowym celem synchronizacji działań pomiędzy rejestrami jest kwestia identyfikacji obiektów. ( ) Nie wystarczy w tym przypadku używanie identyfikatora publicznego jako dodatkowej cechy obiektu (ten sposób działania przyczynia się jeszcze do większego bałaganu), [Komentarz: w kwestii wymagań prawnych dzięki ustawie o informatyzacji nastąpiła poprawa, jednak w warstwie realizacyjnej wniosek nadal aktualny] - Te same obiekty występujące w różnych rejestrach są częstokroć w różny sposób rejestrowane. Zespół uważa, że należy ujednolicić sposoby rejestracji w różnych rejestrach tych samych podmiotów, [Komentarz: wniosek nadal aktualny], - Potrzebne jest pilne unormowanie formy transkrypcji znaków diakrytycznych, alfabetów nie łacińskich i wszelkich innych znaków występujących w obcojęzycznych nazwach własnych. Unormowanie takie powinno obowiązywać wszystkie rejestry publiczne, [Komentarz: nie można potwierdzić powszechnego stosowania jednolitych norm transkrypcji znaków diakrytycznych],

17 -Zespół uważa, że należy zmusić resorty do integrowania informacji, przede wszystkim do korzystania z rejestrów bazowych, [Komentarz: wniosek w dużej części aktualny; brak spójnego modelu danych; epuap nie może zapewnić usług wsparcia integracji informacyjnej rejestrów; systemy rejestrowe nie są przygotowane do integracji informacyjnej], -Rozwój rejestrów publicznych jest nieskoordynowany. Resorty budują swoje rejestry w izolacji od innych, już istniejących, podstawowym celem synchronizacji działań pomiędzy rejestrami jest kwestia identyfikacji obiektów, - Zespół ds. rejestrów publicznych nie może przeciwdziałać tej groźnej dla interesu naszego państwa tendencji, może jedynie ostrzegać i informować, co w niniejszym raporcie czyni! Źródło: Sprawozdanie z prac Zespołu do spraw Rejestrów Publicznych w okresie grudzień 1995 czerwiec 1996r.

18 Architektura ramy wielostronne IPUE Model ram wielostronnych: - możliwość standaryzacji reguł, - możliwość standaryzacji koncepcji, - zmniejszenie kosztów koszty, - zmniejszenie ryzyk. PUE platforma usług elektronicznych IPUE integracyjna platforma usług elektronicznych

19 Architektura ramy dwustronne Model ram dwustronnych: - różnorodność reguł, - różnorodność koncepcji, - wysokie koszty, - nieznane (wysokie) ryzyka. PUE platforma usług elektronicznych

20 Architektura Referencyjna Rejestru Publicznego Zbiór wszystkich rejestrów (w tym publicznych) Proces normalizacji (standaryzacji) Zbiór rejestrów publicznych z unormowaną architekturą

21 - model ram dwustronnych podstawą architektoniczną usługowej współpracy rejestrów, - epuap a warstwa uniwersalnych usług rejestrowych, - uzgodniony model referencyjny rejestru publicznego (struktura, operacje, interoperacyjność, miary jakości, bezpieczeństwo, funkcje,. Kryterium i impuls: - powszechny i jednolity dostęp (w granicach prawa) do usług rejestru PESEL dla dostawców publicznych i komercyjnych usług cyfrowych

22 - Administracja publiczna jest organizacją, która dla właściwego funkcjonowania musi dysponować fundamentem działalności. W Polsce dotychczas nie zbudowano tak spójnego fundamentu działalności administracji publicznej. - Rząd z zasady nie może koordynować wszystkiego, dlatego przyjmuje się zwykle, że powinnością rządu jest zdefiniowanie i koordynacja budowy fundamentu działalności administracji odpowiednio do modelu osiągania celów nowoczesnego państwa. Resztę należy pozostawić inicjatywie samorządów, firm informatycznych i organizacji społecznościowych, - Składniki fundamentu działalności administracji powinny być ustalane na danym etapie zgodnie z zasadami architektury korporacyjnej odzwierciedlającymi logikę modelu operacyjnego funkcjonowania państwa.

23 Instrumenty koordynacji omawiane na Forum: Instrumenty selekcji procesów i systemów Plan Informatyzacji Państwa (do tej pory), PZIP, POPC, Programy unijne Instrumenty prawne Ustawa o działach administracji rządowej, Ustawa o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne, Ustawa o dostępie do informacji publicznych, rozporządzenia do tych ustaw, Instrumenty koordynacji Komitet ds. Cyfryzacji, Minister właściwy ds. informatyzacji, Minister właściwy ds. administracji, Instrumenty techniczne epuap, bazowe systemy rejestrowe,

24 Zasady architektury korporacyjnej Badanie skutków, konsultacje Poziom strategiczny Inicjatywy strategiczne - Państwo 2.0 Nowy start dla e-administracji - Cyfrowy impet Potencjał architektoniczny Procesy biznesowe: - Wewnętrzne (A2A) - Zewnętrzne (A2C), (A2B) Poziom teleinformatyki Architektura procesów biznes Architektura danych Architektura aplikacji Architektura techn-systemowa Projekt - Architektura-modele Model operacyjny działalności państwa - Państwo optimum Fundament Działalności Administracji - Program Zintegrowanej Informatyzacji - Program Operacyjny Polska Cyfrowa

25 Ministerstwo Finansów e-deklaracje Inicjatywa strategiczna zmodernizować, dzięki zastosowaniu nowych technologii, system podatkowy poprzez usprawnienie (przyspieszenie, uszczelnienie i uwiarygodnienie) procesu składania deklaracji podatkowych w skali całego państwa, zmniejszając uciążliwości podatników. Dostosować przepisy prawa do tej inicjatywy. Model operacyjny utworzyć nowy, elektroniczny kanał składania deklaracji podatkowych pozostawiając do wyboru podatnikom dotychczas istniejące sposoby; należy określić procedury obsługi deklaracji w kanale elektronicznym oraz procedury zintegrowanej obsługi deklaracji z uwzględnieniem dotychczasowych i nowego kanału składania deklaracji z punktu widzenia podatników i specjalistów służb podatkowych. Poziom teleinformatyki Fundament działalności należy przeanalizować procedury określone w modelu operacyjnym pod kątem wyselekcjonowania, zamodelowania i zaprojektowania architektury procesów biznesowych realizujących te procedury oraz architektur wsparcia informatycznego (oprogramowania, danych i techniczno-systemowej); architektury te powinny być podstawą do implementacji i wdrożenia wymaganych rozwiązań informatycznych wspierających system e-deklaracji.

26 Istotne warunki powodzenia, to uznanie, że: budowa fundamentu działalności administracji publicznej nie jest celem antagonistycznym dla nikogo, wydajny i bezpieczny (z punktu widzenia świadczenia usług) fundament działalności jest dobrem wspólnym, konieczne jest włączenie budowy fundamentu działalności administracji publicznej do celów strategicznych państwa, zapewniając najwyższy poziom wsparcia i przywództwa politycznego.

27 Wielkie przedsięwzięcia (w Ministerstwie Finansów, Ministerstwie Zdrowia, MSW), a chmura obliczeniowa - zasadniczo odmienne modele realizacyjne - badanie modeli pod kątem wypracowania wniosków dla zarządzania takimi przedsięwzięciami w przyszłości. Takiej okazji już dawno nie będzie Idea Państwa 2.0+ (1) - dwa różne modele: model okienkowy i model okienkowo-społecznościowy - badanie obu modeli pod kątem wypracowania wniosków w zakresie schematów usług, architektury platform i bezpieczeństwa Idea Państwa 2.0+ (2) - dwa różne modele statystyki publicznej: statystyka tradycyjna i statystyka wykorzystująca nowe metody i nowe źródła pozyskiwania wiedzy statystycznej (wikinomia, Big Data, WRP, ) - badanie obu modeli pod kątem zmian w funkcjonowaniu statystyki

28 Konsultacje w Państwie 2.0+ (3) - dwa różne modele konsultacji: tradycyjny (ustawowy) i oparty na wikinomii, - badanie obu modeli pod kątem zmian w funkcjonowaniu konsultacji i przewidywania skutków regulacji prawnych Trwałośc zasobów informacyjnych (4) - długotrwałe przechowywanie zasobów cyfrowych zagadnienia prawne, ekonomiczne i techniczne - badanie kwestii architektury i modelu usług pod kątem wyodrębnienia części polskiego produktu o znaczeniu ponad krajowym

29 - zarządzanie tożsamością fizyczną i cyfrową, - wolne oprogramowanie, - reużycie danych, - cyfrowa chmura obliczeniowa, - przechowywanie długotrwałe, - interoperacyjność, - identyfikator osoby fizycznej, - należy tępić koszty często nadmiarowej, nieprzydatnej dokumentacji zarządczej tworzonej pod presją mechanicznego stosowania metodyk na rzecz rzeczywistego wsparcia merytorycznego i organizacyjno-prawnego dla poszczególnych projektów i programów modernizacji państwa. Wsparcie strategiczne powinno być ukierunkowane wyłącznie na przywództwo merytoryczne, wymagające b. dużej wiedzy]