Źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej

Transkrypt

1 Źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej Praca powstałą w oparciu o informacje zaczerpnięte z internetu oraz z A. Królikowska, Finansowanie instytucji ekonomii społecznej., [w:]t. Kazimierczak, M. Rymsza, Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna., Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2007, s BIAŁYSTOK

2 Każde przedsięwzięcie, niezależnie od rozmiarów potrzebuje kapitału na uruchomienie i funkcjonowanie. Potrzeby kapitałowe wśród poszczególnych działalności gospodarczych są zróżnicowane niektóre potrzebują zaledwie,,kilka złotych by wystartować, inne z kolei muszą mieć dostęp do ogromnych zasobów gotówki by móc wejść do gry na rynku. Bez względu jednak na wielkość środków na rozpoczęcie i prowadzenie działalności, zawsze pochodzą one z jednego z dwóch źródeł. Albo są to środki obce lub też własne. Szczegółowy podział źródeł finansowania według tego kryterium zawiera tabela nr 1. TABELA 1 Wewnętrzne i zewnętrzne źródła finansowania działalności gospodarczej Kapitał własny Kapitał obcy wewnętrzny zewnętrzny krótkoterminowy długoterminowy wkład właściciela zysk netto pozostawiony w firmie pozyskanie inwestora kredyt handlowy/kupiecki kredyt dopłaty wspólników faktoring leasing amortyzacja emisja akcji Pożyczki z sektora pozabankowego pożyczki od rodziny, znajomych venture-capital Krótkoterminowe papiery dłużne forfaiting franchising emisja obligacji dotacje i subwencje poręczenia kredytowe Źródło:,,Źródła finansowania działalności gospodarczej i montaż finansowy., Fundacja Edukacji Narodowej, Wałbrzych 2006, s. 4 Jak wynika z powyższej tabeli istnieje bogaty wachlarz możliwości wyboru źródeł finansowania działalności gospodarczej. Nie należy jednak zapominać, iż pozyskanie 2

3 kapitału nie należy do najprostszych, trzeba liczyć się z wieloma utrudnieniami. W szczególności podmioty ekonomii społecznej ze względu na swą specyfikę tzn. prowadzenie działalności gospodarczej opartej na zasadach rynkowych przy odrzuceniu dążenia do maksymalizacji zysku a ukierunkowanie się na realizację celów społecznych napotykają liczne trudności z pozyskaniem środków na działalność. Oczywiście mogą one korzystać z każdego z powyżej wskazanych rodzajów kapitału, jednak na potrzeby tego referatu skupimy się jedynie na tych, które są najistotniejsze z punktu widzenia podmiotów ekonomii społecznej. Do podstawowych źródeł pozyskania funduszy przez podmioty ekonomii społecznej zalicza się: 1 rynki komercyjne, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a dochody uzyskiwane są ze sprzedaży dóbr i usług; zasoby nierynkowe, do nich zalicza się dotacje publiczne oraz darowizny osób prywatnych; zasoby niepieniężne, np. praca wolontariuszy. Jeszcze inny podział klasyfikuje źródła funduszy pozyskiwanych przez podmioty ekonomii społecznej na: 2 dotacje z sektora publicznego; zwrotne finansowanie przez sektor prywatny; inwestycje kapitałowe; poręczenia i gwarancje. Charakterystyka tychże źródeł finansowania została ukazana w tabeli nr 1 poprzez przedstawienie wad i zalet każdej z form. 1 A. Królikowska, Finansowanie instytucji ekonomii społecznej., [w:]t. Kazimierczak, M. Rymsza, Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna., Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2007, s A. Królikowska, Finansowanie instytucji..., s

4 TABELA 1 Charakterystyka wybranych źródeł wspierania działalności podmiotów ekonomii społecznej. Źródło finansowania dotacje z sektora publicznego zwrotne finansowanie przez sektor prywatny zalety Charakterystyka bezzwrotne;,,tanie źródło pozyskania funduszy; zapewniają źródło finansowania organizacjom, które nie mogą pozyskać środków z innych źródeł. Dłuższy okres finansowania (w porównaniu do dotacji); podniesienie efektywności działania podmiotów ekonomii społecznej ze względu na szczególne warunki procesu ubiegania się o środki finansowe; większa dowolność wykorzystania środków; instytucje ekonomii społecznej stają się partnerem ekonomicznym instytucji finansowych. inwestycje kapitałowe Długi okres udostępnienia środków; długi okres karencji; wady określony z góry cel i warunki wykorzystania; niski poziom motywacji do intensyfikacji działalności; krótki termin finansowania; częste opóźnienia w wypłacie środków; czasochłonność procedur dotyczących pozyskania i rozliczania się. Nieumiejętność oceny konsekwencji zaciągania tego typu zobowiązań przez podmioty ekonomii społecznej; brak odpowiedniego, wystarczającego zabezpieczenia; brak doświadczenia w zakresie zaciągania tego typu zobowiązań wśród kadry zarządzającej/ interesariuszy; możliwość wykorzystania bardziej,,bezpiecznych źródeł. 4

5 poręczenia gwarancje Projekt Podlaska Sieć Partnerstw na rzecz Ekonomii Społecznej nr POKL /09 i stosunkowo niski koszt pozyskania i spłaty; niski poziom przekazania kontroli nad zarządzania organizacją. Zwiększają szanse instytucji ekonomii społecznej przy: ubieganiu się o kredyt, dotacje europejskie, uczestniczeniu w przetargach publicznych; potwierdzają wiarygodność kontrahenta na rynku krajowym i zagranicznym; zapewnia pewność wierzyciela (beneficjenta) iż otrzyma swoją należność; zapewnia pewność dłużnika, klienta (zlecającego gwarancję), że jego zobowiązanie zostanie wykonane nawet gdy on sam nie zdoła tego zrobić; ułatwiają wejście na rynek nowym firmom do czasu ich uwiarygodnienia się. czasochłonna procedura jej ustanowienia; jest to zabezpieczenie dosyć drogie. Źródło: Opracowanie własne na podstawie: A. Królikowska, Finansowanie instytucji ekonomii społecznej., [w:]t. Kazimierczak, M. Rymsza, Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna., Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2007, s oraz Wskutek dynamicznego rozwoju sektora ekonomii społecznej zrodziła się potrzeba pojawienia się instytucji finansowych specjalizujących się wyłącznie w obsłudze finansowej instytucji ekonomii społecznej, które przygotowane są na stosowanie niekonwencjonalnych oraz elastycznych rozwiązań w zakresie zabezpieczeń, analizy finansowej a także warunków kredytowania. Nazywane są one społecznymi instytucjami finansowymi. Obecnie wyróżnia się następujące rodzaje instytucji tego typu: 3 instytucje mikrofinansowe - służą osobom objętym wykluczeniem społecznym; banki ekonomii społecznej działają na rzecz społeczności lokalnych 3 A. Królikowska, Finansowanie instytucji..., s.243 5

6 i przede wszystkim występują w formie spółdzielni; banki etyczne i ekologiczne udzielają wsparcia finansowego działalności zorientowanej ekologicznie lub działającej w oparciu o zasady etyki; banki lokalne nastawione na działania w skali lokalnej; bankowe instytucje wzajemne ich działalność opiera się na zasadzie wzajemności. Instytucje te nazywane są również instytucjami finansów solidarnych i do najbardziej znanych na świecie spośród nich zaliczymy m.in.: 4 Europejską Federację Banków Etycznych i Alternatywnych, która powstała w 2001 roku w Belgii z inicjatywy sześciu niewielkich instytucji finansowych z Francji, Belgii oraz Polski (przystąpiło do niej Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych). W jej skład wchodzą 24 banki i instytucje finansowe z krajów Unii, które wspierają przedsięwzięcia społeczne i etyczne. 5 Główne obszary jej działalności to: walka z wykluczeniem społecznym poprzez tworzenie i utrzymanie istniejących miejsc pracy, rozwój lokalny, rozwój budownictwa mieszkaniowego oraz ochrona istniejących obiektów, rolnictwo pochodzące ze znanego źródła biologicznego, bioróżnorodność i rozwój dziedzictwa kulturalnego, energia czysta i odnawialna, różnorodność kulturowa i etniczna, międzynarodowa solidarność, zatrudnienie socjalne, opieka zdrowotna, pomoc osobom niepełnosprawnym i żyjącym w złych warunkach, a także finansowanie instytucji działających na zasadzie fair trade. 6 Europejska Spółka Finansowania Etycznego i Alternatywnego. Została powołana przez przedstawicieli FEBEA w 2002 r. Posiada narzędzia i umiejętności operacyjne, które dają jej możliwość pomnażania doświadczeń w zakresie etycznego i solidarnego finansowania. Oferuje usługi finansowe i pozafinansowe swym członkom aby wzmocnić ich struktury majątkowe, a ponadto udostępnia 4 Tamże, s r r. 6

7 doświadczenie i umiejętności tzn. pomoc techniczną,szkolenia operatorów, ocenę ryzyka, określenie strategii rozwoju z uwzględnieniem wymogów lokalnych. Fundusz Gwarancji Wzajemnych,,Gwarancja Solidarna, opracowany został przez Credit Cooperatif w celu zabezpieczania kredytów podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej, realizowanych przez członków i partnerów FEBEA. Powyższe instytucje dysponują szeroką gamą instrumentów różnego typu, wśród których należy wymienić instrumenty: dłużne, kapitałowe, gwarancyjne, doradcze, w tym kredyty, pożyczki, inwestycje kapitałowe oraz poręczenia i gwarancje 7. Istnieje wiele możliwości pozyskania kapitału na działalność gospodarczą, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne, czy też krótko czy dugo terminowe. Jednak nie można zapomnieć iż podmioty ekonomii społecznej są specyficzną jednostką, która potrzebuje szczególnych źródeł pozyskania środków w tym także form kapitału. Stąd właśnie zrodziła się potrzeba powstania instytucji finansów solidarnych specjalizujących się wyłącznie w pozyskaniu środków na rzecz instytucji ekonomi społecznej. 7 A. Królikowska, Finansowanie instytucji..., s

8 Bibliografia: 1. A. Królikowska, Finansowanie instytucji ekonomii społecznej., [w:]t. Kazimierczak, M. Rymsza, Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna., Instytut Spraw Publicznych, Warszawa ,,Źródła finansowania działalności gospodarczej i montaż finansowy., Fundacja Edukacji Narodowej, Wałbrzych r r r. 8

9 Coś więcej dla zainteresowanych: d= EFBEiA Alternatywnych-FEBEA-.html Gwarancje i poręczenia u+poreczen+unijnych/