JAKOŚĆ POWIETRZA na dolnym Śląsku

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu JAKOŚĆ POWIETRZA na dolnym Śląsku Wysokie koszty Niskiej Emisji Jelenia Góra, 10 marca 2016 r.

2 Jakość powietrza na Dolnym Śląsku WIOŚ Wrocław Zakres prezentacji: System Państwowego Monitoringu Środowiska Sieć monitoringu jakości powietrza Ocena jakości powietrza Informacje o jakości powietrza wytwarzane przez GIOŚ i WIOŚ Informowanie o jakości powietrza 2

3 Państwowy Monitoring Środowiska - PMŚ Informacja o jakości powietrza wytwarzane są przez GIOŚ i WIOŚ (art. 90. ust. 1. ustawy POŚ) PMŚ system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku Oceny jakości powietrza dokonuje się w strefach: aglomeracjach o liczbie mieszkańców > 250 tys. miastach o liczbie mieszkańców > 100 tys. pozostałych obszarach województw PMŚ monitoring jakości powietrza, prowadzony jest przez Inspekcję Ochrony Środowiska (IOŚ) / Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska (WIOŚ) w 46 strefach: 12 aglomeracjach 18 miastach powyżej 100 tys. mieszkańców 16 obszarach nie wchodzących w skład aglomeracji i miast powyżej 100 tys. mieszkańców Stacje monitoringu jakości powietrza działające w ramach PMŚ w Polsce 3

4 Państwowy Monitoring Środowiska Dolny Śląsk Podstawą realizacji monitoringu środowiska na terenie województwa dolnośląskiego przez WIOŚ we Wrocławiu jest: Program Państwowego Monitoringu Środowiska województwa dolnośląskiego na lata (WPMŚ) zatwierdzony przez GIOŚ w dniu 31 grudnia 2015 r. 4

5 Państwowy Monitoring Środowiska Dolny Śląsk Ocena jakości powietrza na Dolnym Śląsku WPMŚ na lata zawiera wieloletnia plany monitoringu jakości powietrza PMŚ: POMIARY+MODELOWANIE = ROCZNA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Podstawy ocen jakości powietrza w woj. dolnośląskim: PRZEKROCZENIA NORM JAKOŚCI POWIETRZA pomiary: ciągłe pomiary automatyczne, pomiary manualne prowadzone codziennie (łącznie 28 stacji pomiarowych), w tym 2 stacje przewoźne (zmiana lokalizacji co roku) modelowanie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w atmosferze na podstawie danych o zakładach przemysłowych, transporcie samochodowym, niskiej emisji, rolnictwie, napływie zanieczyszczeń spoza województwa, danych geograficznych oraz danych meteorologicznych PROGRAM OCHRONY POWIETRZA = DZIAŁANIA NAPRAWCZE 5

6 Sieć monitoringu jakości powietrza na Dolnym Śląsku Plan na lata stanowisk pomiarowych w 2016 r rok: Szklarska Poręba Polanica-Zdrój Lubin (PM10) 2017 rok: Bolesławiec Kudowa Zdrój 2018 rok: Lubań Lądek-Zdrój 2019 rok: Jawor Duszniki-Zdrój 2020 rok: Środa Śląska Kamienna Góra 6

7 Stacje Państwowy monitoringu Monitoring jakości Środowiska powietrza Dolny Śląsk Wałbrzych Wrocław, Wyb. Korzeniowskiego Szczawno Zdrój Polanica Zdrój Legnica Jelenia Góra, ul. Ogińskiego Jelenia Góra ul. Sokoliki 7

8 Modelowanie jakości powietrza Źródła emisji przemysłowej Źródła emisji powierzchniowej emisja niska Średnie dobowe natężenie ruchu (SDR) 8

9 Ocena jakości powietrza: normy, mierzone zanieczyszczenia Poziom alarmowy Poziom informowania o ryzyku wystąpienia przekroczenia poziomu alarmowego 1 godzinny: SO2, NO2, O3, 24 godzinny: PM10 1 godzinny: O3, 24 godzinny: PM10 Plan Działań Krótkoterminowych: INFORMOWANIE SPOŁECZEŃSTWA Poziom dopuszczalny standard jakości powietrza Poziom docelowy ma być osiągnięty w określonym czasie za pomocą 1 godzinny: SO2, NO2, 8 godzinny: CO 24 godzinny: PM10, SO2 średnioroczny: NO2, benzen, PM10, PM2.5, Pb 8 godzinny: O3 średnioroczny: Cd, Ni, As, B(a)P ekonomicznie i technologicznie uzasadnionych działań Program Ochrony Powietrza: DZIAŁANIA NAPRAWCZE Poziom celów długoterminowych 8 godzinny: O3 Program Ochrony Środowiska: CEL DO OSIĄGNIĘCIA 9

10 Jakość powietrza w Polsce na tle Europy W Polsce skutecznie ograniczono emisję i poziom narażenia na działania: dwutlenku siarki, tlenku węgla, benzenu i ołowiu. Obecnie największym problemem są ponadnormatywne stężenia pyłu zawieszonego, benzo(a)pirenu oraz zbyt wysokie stężenia ozonu troposferycznego. Dobowe stężenia pyłu PM10 w 2013 r. (percentyl 90,4) Roczne stężenia B(a)P w 2013 r. 1

11 Ocena jakości powietrza w województwie dolnośląskim W odniesieniu do kryterium ochrony zdrowia ludzi w 2015 r. stwierdzono: niskie stężenia dwutlenku siarki, tlenku węgla, benzenu, ołowiu, kadmu i niklu wysoki ponadnormatywny poziom zanieczyszczenia powietrza : pyłem zawieszonym PM10 przekroczenia normy średniorocznej w Nowej Rudzie i Bogatyni, przekroczenia normy średniodobowej na ok. 80% stanowisk pomiarowych pyłem zawieszonym PM2.5 we Wrocławiu benzo(a)pirenem wszystkie stacje na obszarze województwa wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza arsenem przekroczenia średniorocznego poziomu docelowego w Legnicy i Głogowie wysoki poziom dwutlenku azotu w stacji komunikacyjnej we Wrocławiu przekroczenia poziomów normatywnych ozonu w okresie letnim W odniesieniu do kryterium ochrony roślin stwierdzono: wysoki poziom ozonu w okresie wegetacyjnym (Śnieżka) 1

12 Pył zawieszony PM10/zmiany stężeń w 2015 roku Znacznie wyższy poziom zanieczyszczenia powietrza pyłem w sezonie grzewczym na wszystkich stacjach PMŚ Przekroczenia poziomu informowania: Nowa Ruda, Legnica komunikaty do Centrum Zarządzania Kryzysowego 1

13 Pył zawieszony PM10/ stężenia m-c i liczba dni >50 g/m3 w 2015 r. 1

14 Benzo(a)piren/ zmiany stężeń w 2015 roku! 14

15 Pomiary i modelowanie: pył zawieszony PM10/rok POMIARY w 2014 r.: przekroczenia normy średniorocznej w Nowej Rudzie Jak ość po wie trza na Dol ny m Ślą sku na po dst awi e PM Ś MODELOWANIE za 2014 r.: przekroczenia normy średniorocznej w miastach: Wrocław, Legnica, Wałbrzych, Jelenia Góra, Świdnica, Kłodzko, Bogatynia 1

16 Pomiary i modelowanie: pył zawieszony PM10/stężenia 24-godzinne POMIARY w 2014 r.: przekroczenia normy średniodobowej na 19 z 21 stanowisk w województwie Jak ość po wie trza na Dol ny m Ślą sku na po dst awi e PM Ś MODELOWANIE za 2014 r.: przekroczenia normy średniodobowej w większości miast (większy obszar przekroczeń niż dla normy średniorocznej) 1

17 Pomiary i modelowanie: pył zawieszony PM2.5/rok POMIARY w 2014 r.: przekroczenia normy średniorocznej Wrocław, Legnica Jak ość po wie trza na Dol ny m Ślą sku na po dst awi e PM Ś MODELOWANIE za 2014 r.: przekroczenia normy średniorocznej Wrocław, Legnica, Wałbrzych, Jelenia Góra, Kłodzko, Świdnica 1

18 Pomiary i modelowanie: benzo(a)piren/rok POMIARY w 2014 r.: przekroczenia normy średniorocznej w 12 na 13 stanowisk pomiarowych, bardzo wysokie stężenia w sezonie grzewczym Jak ość po wie trza na Dol ny m Ślą sku na po dst awi e PM Ś MODELOWANIE za 2014 r.: przekroczenia normy średniorocznej na większości obszarów miejskich województwa 1

19 Trendy zmian jakości powietrza Dwutlenek siarki (brak normy) Dwutlenek azotu (norma: 40 g/m3) Obwodnica Wrocławia Tlenek węgla (brak normy) Ołów w pyle PM10 (norma: 0,5 g/m3) 19

20 Trendy zmian jakości powietrza zanieczyszczenia pyłowe Pył zawieszony PM10 (norma: 40 g/m3) Benzo(a)piren (poziom docelowy: 1 ng/m3) Arsen (poziom docelowy: 6 ng/m3) 2

21 Emisja zanieczyszczeń na Dolnym Śląsku baza emisji WIOŚ Główne źródła zanieczyszczenia powietrza: sektor komunalno-bytowy (lokalne kotłownie, ogrzewanie indywidualne) emisja powierzchniowa ruch samochodowy (lawinowo rośnie ilość samochodów, niekorzystna struktura wiekowa) emisja liniowa zakłady przemysłowe (największy udział w emisji: Elektrownia Turów) emisja punktowa 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, ,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Emisja pyłu PM10 Emisja B(a)P 2

22 Zmiany emisji z zakładów w latach Emisja zanieczyszczeń pyłowych z terenu woj. dolnośląskiego w latach spadek o 96% (źródło: GUS) Emisja zanieczyszczeń gazowych (SO2, NOx, CO) z terenu woj. dolnośląskiego w latach spadek o 55% (źródło: GUS) Emisja dwutlenku węgla z terenu woj. dolnośląskiego w latach spadek o ok. 26% (źródło: GUS) 2 22

23 Podsumowanie stanu jakości powietrza Dane emisyjne z lat wskazują na ograniczenie emisji pyłów z zakładów szczególnie uciążliwych w województwie dolnośląskim o ponad 90%, a zanieczyszczeń gazowych bez CO2 o ok. 80%. W ostatnich latach spadek ten nie jest już tak znaczący jak pod koniec XX wieku. Biorąc pod uwagę wyniki ocen jakości powietrza w ostatnim dziesięcioleciu stwierdza się jego poprawę. Zmienił się udział poszczególnych sektorów gospodarczych, mających wpływ na stan jakości powietrza w Polsce. Zdecydowanie zmniejszył się wpływ sektora energetyki i przemysłu (wynik nowych rozwiązań technologicznych i prawnych pozwolenia zintegrowane), a zwiększył się udział sektora bytowokomunalnego i transportu (obecnie sektor bytowo-komunalny: 90%, transport: 5%, przemysł: 5%). Za obecny stan jakości powietrza odpowiada głównie niska emisja pochodząca przede wszystkim z sektora bytowo-komunalnego obejmującego indywidualne źródła grzewcze (70% domów jednorodzinnych ogrzewanych jest węglem) oraz transport (78% pojazdów ma powyżej 10 lat). Nadal pozostają do rozwiązania istotne problemy w zakresie jakości powietrza w Polsce: niedotrzymywanie dopuszczalnej liczby dni z przekroczeniami poziomu średniodobowego, przekroczenie dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego PM10 i pyłu PM2.5, przekroczenia docelowego poziomu średniorocznego benzo(a)pirenu. W naszym województwie dodatkowo także: przekroczenie docelowego poziomu średniorocznego arsenu na obszarach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. 2

24 Informowanie o jakości środowiska coroczne raporty o stanie środowiska województwa dolnośląskiego szczegółowe oceny jakości poszczególnych komponentów środowiska: prezentacja wyników pomiarów jakości powietrza ze stacji automatycznych w trybie on-line: air.wroclaw.pios.gov.pl powietrze.wroclaw.pios.gov.pl 2

25 GIOŚ: nowe elementy informowania Portal Jakość Powietrza oceny jakości powietrza, prognozy krótko- i długoterminowe, analizy, raporty z badań jakości powietrza, informacje na temat programów ochrony powietrza, informacje o stacjach pomiarowych, dane bieżące i archiwalne Dane: niezweryfikowane, zweryfikowane 2

26 GIOŚ: aplikacja na smartfony Aplikacja Mobilna Jakość powietrza w Polsce możliwość dostępu przez telefon komórkowy do bieżących danych o jakości powietrza ze wszystkich automatycznych stacji pomiarowych w Polsce, w tym do informacji ze stacji pomiarowej znajdującej się najbliżej użytkownika telefonu komórkowego. 2

27 Polski Indeks jakości powietrza Prosta i łatwa w odbiorze forma prezentacji stanu jakości powierza w 6-stopniowej skali Kategoria Kolor Informacja zdrowotna Bardzo dobry Jakość powietrza jest zadowalająca, zanieczyszczenie powietrza nie stanowi zagrożenia, warunki idealne do aktywności na zewnątrz Dobry Umiarkowany Dostateczny Jakość powietrza jest wciąż zadowalająca, zanieczyszczenie powietrza stanowi minimalne zagrożenie dla osób narażonych na ryzyko*, warunki bardzo dobre do aktywności na zewnątrz Jakość powietrza jest akceptowalna, zanieczyszczenie powietrza może stanowić zagrożenie dla osób narażonych na ryzyko*, warunki dobre do aktywności na zewnątrz Jakość powietrza jest średnia, zanieczyszczenie powietrza stanowi zagrożenie dla osób narażonych na ryzyko* które mogą odczuwać skutki zdrowotne, pozostałe osoby powinny ograniczyć spędzanie czasu na zewnątrz zwłaszcza wtedy, gdy doświadczą takich symptomów jak kaszel lub podrażnione gardło Zły Bardzo zły Jakość powietrza jest zła, osoby narażone na ryzyko* powinny unikać wychodzenia na zewnątrz, pozostała populacja powinna je ograniczyć, nie zalecane są aktywności na zewnątrz Jakość powietrza jest niebezpiecznie zła, osoby narażone na ryzyko* powinny bezwzględnie unikać wyjść na zewnątrz, pozostała populacja powinna ograniczyć wyjścia do minimum, wszelkie aktywności na zewnątrz są odradzane * Osoby starsze i dzieci, osoby z chorobami serca oraz dróg oddechowych, astmatycy i inne grupy szczególnie podatne na negatywne skutki zanieczyszczenia powietrza 2

28 WIOŚ Wrocław: dane bieżące/indeks jakości powietrza Dane niezweryfikowane 2

29 WIOŚ Wrocław: program Life-Apis prognozy krótkoterminowe Celem Projektu jest stworzenie systemu dostarczającego informacji o zagrożeniach związanych z zanieczyszczeniami powietrza i niekorzystnymi warunkami biometeorologicznymi dla Dolnego Śląska. Jednym z głównych celów szczegółowych jest wykonywanie krótkoterminowych prognoz stężeń zanieczyszczeń. 2

30 Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach projektu "Od niskiej emisji do wysokiej jakości powietrza". Projekt realizowany jest przez Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, w partnerstwie ze społeczną inicjatywą na rzecz czystego powietrza Dolnośląski Alarm Smogowy oraz z Fundacją Ekorozwoju. Za treść materiału odpowiada wyłącznie Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA.

31 Dziękuję za uwagę WIOŚ we Wrocławiu Wydział Monitoringu Środowiska Badania monitoringowe Wojewódzki Fundusz środowiska Ochrony na Środowiska terenie województwa i Gospodarki Wodnej dolnośląskiego we Wrocławiu realizowane przez Wojewódzki Inspektorat Badania Ochrony monitoringowe Środowiska środowiska we Wrocławiu na terenie są współfinansowane województwadolnośląskiego przez: realizowane przez WIOŚ są współfinansowane przez: Narodowy Wojewódzki Fundusz Fundusz Ochrony Ochrony Środowiska Środowiska i Gospodarki i Gospodarki Wodnej Wodnej we Wrocławiu Gminę Narodowy Wrocław Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej