Danuta Krysiak Nowy Tomyśl, wrzesień 2016

Transkrypt

1 Państwowy Monitoring Środowiska Monitoring jakości powietrza Danuta Krysiak Nowy Tomyśl, wrzesień 216

2 Zakres prezentacji 1. Państwowy Monitoring Środowiska 2. Wielkopolska sieć monitoringu jakości powietrza 3. Oceny jakości powietrza 4. Informacje o jakości powietrza

3 Państwowy Monitoring Środowiska Państwowy Monitoring Środowiska stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku.

4 Struktura Państwowego Monitoringu Środowiska

5 Państwowy Monitoring Środowiska - podstawy prawne: ustawa Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 213, poz z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 212 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 212, poz. 131), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 212 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U. 212, poz. 914), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 212 roku w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U. 212, poz. 132), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 212 r. w sprawie sposobu obliczania wskaźników średniego narażenia oraz sposobu oceny dotrzymania pułapu stężenia ekspozycji (dla pyłu PM2,5), (Dz.U. 212, poz. 129); rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 212 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz.U. 212, poz. 134).

6 Państwowy Monitoring Środowiska prawo UE dyrektywa 28/5/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 28 roku w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy, dyrektywa 24/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 24 roku w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu, dyrektywa Komisji (UE) 215/148 z dnia 28 sierpnia 215 roku zmieniająca niektóre załączniki do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 24/17/WE i 28/5/WE ustanawiających przepisy dotyczące metod referencyjnych, zatwierdzania danych i lokalizacji punktów pomiarowych do oceny jakości powietrza; decyzja wykonawcza Komisji Europejskiej 211/85/UE z dnia 12 grudnia 211 roku ustanawiająca zasady stosowania dyrektyw 24/17/WE i 28/5/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do systemu wzajemnej wymiany informacji oraz sprawozdań dotyczących jakości otaczającego powietrza.

7 Zarządzanie jakością powietrza w Polsce Minister Środowiska określenie stref, określenie poziomów dopuszczalnych, docelowych, celów długoterminowych, informowania, pułap stężenia ekspozycji, Krajowy Program Ochrony Powietrza. Główny Inspektor Ochrony Środowiska przygotowanie wieloletniego krajowego Programu Monitoringu Środowiska, koordynacja i wykonywanie ocen jakości powietrza w kraju, raportowanie na poziom UE. Wojewódzcy Inspektorzy Ochrony Środowiska przygotowanie wieloletniego wojewódzkiego Programu Monitoringu Środowiska, organizacja i funkcjonowanie systemu monitoringu, oceny jakości powietrza w województwie, obsługa sieci pomiarowej.

8 Cele prowadzenia monitoringu jakości powietrza: Wykonywanie ocen rocznych jakości powietrza na potrzeby tworzenia: programów ochrony środowiska przez samorządowe jednostki terytorialne, Programów Ochrony Powietrza, programów działań krótkoterminowych przez zarząd województwa; Wykonywanie pięcioletnich ocen jakości powietrza na potrzebę weryfikacji istniejącego systemu jakości powietrza i dostosowanie go do notowanych stężeń zanieczyszczeń; Monitoring tła miejskiego pod kątem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WW), Pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 dla potrzeb monitorowania procesu osiągania krajowego celu redukcji narażenia. Przekazywanie informacji o przekroczeniach poziomów informowania, poziomów alarmowych, poziomów dopuszczalnych i docelowych oraz ryzyka przekroczenia poziomów dopuszczalnych i docelowych na potrzeby informowania społeczeństwa oraz wojewódzkiego zespołu zarządzania kryzysowego i zarządu województwa.

9 Oceny jakości powietrza Ocena jakości powietrza i wynikające z niej działania odnoszone są do stref: aglomeracji o liczbie mieszkańców powyżej 25 tysięcy, miast o liczbie mieszkańców powyżej 1 tysięcy, pozostałego obszaru województwa. Oceny dokonuje się z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów: ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi, ustanowionych ze względu na ochronę roślin.

10 Wojewódzka sieć pomiarów jakości powietrza Wielkopolską sieć pomiarów jakości powietrza tworzą: stacje pomiarów automatycznych, stacje pomiarów manualnych, pomiary substancji uzupełniane są pomiarami podstawowych parametrów meteorologicznych. Wielkopolska sieć pomiarowa wspierana jest przez: modelowanie matematyczne, wojewódzką bazę danych emisyjnych. WIOŚ bierze również udział w programie badawczym monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do podłoża dotyczącym zjawisk globalnych i kontynentalnych realizowanym na poziomie krajowym przez GIOŚ.

11 Monitoring jakości powietrza oceniane substancje Ocena pod kątem ochrony zdrowia obejmuje: dwutlenek azotu NO2, Ocena pod kątem ochrony roślin obejmuje: dwutlenek siarki SO2, dwutlenek siarki SO2, tlenki azotu NO, benzen C6H6, ozon O3. ozon O3, tlenek węgla CO, pył PM2,5, pył PM1, oraz oznaczane w pyle PM1: ołów Pb, arsen s, nikiel Ni, kadm Cd, WW z uwzględnieniem benzo(a)pirenu B(a)P.

12 Pomiary automatyczne nalizator SO2 NO2 NO NO CO Borówiec, ul. Drapałka Piaski, Krzyżówka Stacja Poznań, ul. Polanka Poznań, ul. Dąbrowskiego Kalisz, ul. H. Sawickiej Konin, ul. Wyszyńskiego Piła, ul. Kusocińskiego O3 PM1 PM2,5 C6H6 meteo

13 Pomiary manualne Substancja Stanowisko Pb PM1 s PM2,5 Cd Ni BaP w PM1 Poznań, ul. Polanka Poznań, ul. Chwiałkowskiego Poznań, ul. Szymanowskiego Gniezno, ul. Paczkowskiego Kalisz, ul. H. Sawickiej Leszno, ul. Kiepury Piła, ul. Kusocińskiego Pleszew, leje Mickiewicza Nowy Tomyśl, ul. Sienkiewicza Ostrów Wlkp., ul. Wysocka Tarnowo Podgórne, ul. Zachodnia Wągrowiec, ul. Lipowa

14 Wyniki pomiarów pyłu PM 1 z lat Lokalizacja stanowiska uśrednianie dobowe częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym Stężenie średnie dla roku [μg/m3] Poznań, ul. Polanka Poznań, ul. Dąbrowskiego Poznań, ul Szymanowskiego Poznań, ul. Chwiałkowskiego Gniezno, ul. Paczkowskiego Borówiec, ul. Drapałka Kalisz, ul. H. Sawickiej Ostrów Wlkp. ul. Wysocka Konin, ul. Kard. Wyszyńskiego Piła, ul. Kusocińskiego Leszno, ul. Kiepury Pleszew, leje Mickiewicza Tarnowo Podgórne ul. Zachodnia Nowy Tomyśl ul. Sienkiewicza Wągrowiec ul. Lipowa

15 Odnotowana w dniach od 1 stycznia do 31 lipca 216 roku liczba przekroczeń dopuszczalnego poziomu pyłu PM1 w powietrzu, dla czasu uśredniania 24 godziny, na obszarze województwa wielkopolskiego wynosiła: Lokalizacja stacji Liczba przekroczeń dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu, dla czasu uśredniania 24 godziny, w poszczególnych miesiącach roku 215 (dopuszczalna liczba przekroczeń w roku 35) Suma przekroczeń w roku I II III IV V VI VII Strefa aglomeracja poznańska Poznań, ul. Szymanowskiego Poznań, ul. Chwiałkowskiego Poznań, ul. Polanka Poznań, ul. Dąbrowskiego Kalisz, ul. H. Sawickiej Borówiec, ul. Drapałka Gniezno, ul. Paczkowskiego Konin, ul. Wyszyńskiego Leszno, ul. Kiepury Nowy Tomyśl, ul. Sienkiewicza Ostrów Wlkp., ul. Wysocka Piła, ul. Kusocińskiego Pleszew, al. Mickiewicza Tarnowo Podgórne, ul. Zachodnia Wągrowiec, ul. Lipowa VIII IX X XI XII

16 Stężenia średnie roczne pyłu PM1 w latach Nowy Tomyśl [µg/m3]

17 Liczba dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego dla doby, dla PM1 w latach Nowy Tomyśl liczba dni 4 35 dni

18 Wyniki pomiarów pyłu PM 2,5 w 215 roku dres stacji Stężenie pyłu PM2,5 średnie dla roku [µg/m3] Poznań, ul. Polanka 24 Kalisz, ul. H. Sawickiej 27 Pleszew, leje Mickiewicza 34 Pułap stężenia ekspozycji. Wskaźnik średniego narażenia dla miast > 1 tys. mieszkańców i aglomeracji. Krajowy wskaźnik średniego narażenia dla miast > 1 tys. mieszkańców i aglomeracji. Krajowy cel redukcji narażenia.

19 Wyniki pomiarów metali i BaP w pyłe PM 1 w 215 roku Stanowisko Ołów Kadm rsen µg/m3 Nikiel Benzo(a)piren ng/m3 Poznań, ul. Chwiałkowskiego,1, Piła, ul. Kusocińskiego,1, Leszno, ul. Kiepury 2 Gniezno, ul. Paczkowskiego,1 Kalisz, ul. H. Sawickiej,2 Tarnowo Podgórne, ul. Zachodnia Wągrowiec ul. Lipowa,1 Ostrów Wlkp., ul. Wysocka,1 Nowy Tomyśl, ul. Sienkiewicza ,

20 Wyniki pomiarów substancji gazowych w 215 roku dres stacji okres uśredniania NO 1 rok NO2 1 godz.* Mierzone zanieczyszczenia [µg/m3] NO2 SO2 SO2 1 rok 1 godz.* doba* SO2 1 rok benzen 1 rok [mg/m3] CO 8 godz.* Poznań, ul. Polanka Poznań, ul. Dąbrowskiego Piła, ul. Kusocińskiego Konin, ul. Wyszyńskiego Kalisz, ul. H. Sawickiej Krzyżówka 13 Borówiec ul. Drapałka 19 pomiary pod kątem ochrony roślin pomiary pod kątem ochrony zdrowia

21 Modelowanie dla ozonu pod kątem ochrony zdrowia i ochrony roślin w roku 215 /wg GIOŚ/ Liczba dni z przekroczeniami wartości docelowej w województwie wielkopolskim w 215 r. /wg GIOŚ/ OT4 dla obszaru województwa wielkopolskiego uśredniony dla lat /wg GIOŚ/

22 Modelowanie dla 215 roku - dwutlenek siarki /wg GIOŚ/

23 Modelowanie dla 215 roku - dwutlenek azotu /wg GIOŚ/

24 Modelowanie dla 215 roku - pył PM 1 /wg GIOŚ/

25 Modelowanie dla 215 roku - pył PM2,5 /wg GIOŚ/

26 Modelowanie dla 215 roku - benzo(a)piren /wg GIOŚ/

27 Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia Nazwa strefy Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji pył pył CO C6H6 BaP s Cd Ni PM2,5 PM1 NO2 SO2 Pb O3 aglomeracja poznańska C C miasto Kalisz C C C strefa wielkopolska C C C Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony roślin Nazwa strefy strefa wielkopolska Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji NO SO2 O3

28 Ryzyko wystąpienia przekroczenia poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego W przypadku ryzyka wystąpienia w danej strefie przekroczenia poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu wojewódzki inspektor ochrony środowiska powiadamia właściwy zarząd województwa. Zarząd województwa przygotowuje i przedstawia projekt uchwały w sprawie planu działań krótkoterminowych, a sejmik województwa, w drodze uchwały określa plan działań krótkoterminowych. W przypadku ryzyka wystąpienia w danej strefie przekroczenia poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu wojewódzki inspektor ochrony środowiska powiadamia wojewódzki zespół zarządzania kryzysowego o przekroczeniu poziomów zobowiązujących do podjęcia działań określonych w planach działań krótkoterminowych.

29 Udostępnianie informacji o stanie jakości powietrza Informacje o stanie jakości powietrza znajdują się w: - Raporcie o stanie środowiska w województwie wielkopolskim, - Ocenach rocznych zamieszczanych na stronie internetowej, - bieżących komunikatach dotyczących przekroczenia poziomu dopuszczalnego, informowania, alarmowego oraz ryzyka przekroczeń.

30 Udostępnianie informacji o stanie jakości powietrza s.gov.pl

31 Udostępnianie informacji o stanie jakości powietrza Polski indeks jakości powietrza, jest obliczany wyłącznie na podstawie 1-godzinnych danych niezweryfikowanych ze stacji automatycznych funkcjonujących w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Na mapie wizualizowane są dane jedynie z ostatniej godziny w postaci: ogólnego indeksu jakości powietrza, obliczonego na podstawie wyników pomiarowych dla kilku zanieczyszczeń z danej stacji, indywidualnych indeksów jakości powietrza dla poszczególnych zanieczyszczeń. Ogólny indeks jakości powietrza wyliczany jest z odpowiedniego algorytmu, pozwalającego na sklasyfikowanie stanu jakości powierza w skali od do 1 Skala indeksu Kategoria >1 Bardzo dobry Dobry Umiarkowany Dostateczny Zły Bardzo zły Kolor Ciemno zielony Zielony Żółty Pomarańczowy Czerwony Brązowy Dla indywidualnych indeksów jakości powietrza zostały obliczone progi zmienności stężeń dla poszczególnych zanieczyszczeń w zależności od kategorii indeksu. Indeks jakości powietrza SO2 [µg/m3] NO2 [µg/m3] CO [µg/m3] CO [mg/m3] PM1 [µg/m3] PM2,5 [µg/m3] O3 [µg/m3] C6H6 [µg/m3] Bardzo dobry Dobry Umiarkowany Dostateczny Zły Bardzo zły >5 >4 >2 499 >2 >2 >12 >24 >5

32 Udostępnianie informacji o stanie jakości powietrza Z kategorią indeksu jakości powietrza powiązana jest informacja dotycząca skutków zdrowotnych oraz narażenia wrażliwych grup społeczeństwa. PM1 [µg/m3] Kategoria 2 Bardzo dobry 21 6 Dobry Jakość powietrza jest wciąż zadowalająca, zanieczyszczenie powietrza stanowi minimalne zagrożenie dla osób narażonych na ryzyko*, warunki bardzo dobre na aktywności na zewnątrz 61 1 Umiarkowany Jakość powietrza jest akceptowalna, zanieczyszczenie powietrza może stanowić zagrożenie dla osób narażonych na ryzyko*, warunki dobre na aktywności na zewnątrz Dostateczny Jakość powietrza jest średnia, zanieczyszczenie powietrza stanowi zagrożenie dla osób narażonych na ryzyko* które mogą odczuwać skutki zdrowotne, pozostałe osoby powinny ograniczyć spędzanie czasu na zewnątrz zwłaszcza gdy doświadczą takich symptomów jak kaszel lub podrażnione gardło Zły Jakość powietrza jest zła, osoby narażone na ryzyko* powinny unikać wyjść na zewnątrz, pozostała populacja powinna je ograniczyć, nie zalecane są aktywności na zewnątrz Bardzo zły Jakość powietrza jest niebezpiecznie zła, osoby narażone na ryzyko* powinny bezwzględnie unikać wyjść na zewnątrz, pozostała populacja powinna ograniczyć wyjścia do minimum, wszelkie aktywności na zewnątrz są odradzane >2 Informacja zdrowotna Jakość powietrza jest zadowalająca, zanieczyszczenie powietrza nie stanowi zagrożenia, warunki idealne na aktywności na zewnątrz *Osoby starsze i dzieci, osoby z chorobami serca oraz dróg oddechowych, astmatycy i inne grupy szczególnie podatne na negatywne skutki zanieczyszczenia powietrza.

33 Udostępnianie informacji o stanie jakości powietrza

34 Krótkoterminowe prognozy zanieczyszczenia powietrza ozonem Stężenia maksymalne 1-godzinne Prognoza zanieczyszczenia powietrza ozonem na dziś - animacja Prognozy krótkoterminowe dla województwa wielkopolskiego przedstawia portal

35 Dziękuję za uwagę.

36