Wpływ Leków na Wyniki Badań Laboratoryjnych. Skutek

Transkrypt

1 Wpływ Leków na Wyniki Badań Laboratoryjnych Prof. UM dr hab. Przemysław Mikołajczak Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Skutek Powoduje to wystąpienie fałszywie dodatniej lub fałszywie ujemnej reakcji służącej do oznaczania określonego wskaźnika laboratoryjnego. Interakcje te występują jednak zwykle tylko przy zastosowaniu jednej z metod używanych do oceny danego wskaźnika. Przy zmianie metody zazwyczaj nie występują np. metylodopa wywołuje w moczu zieloną fluorescencję interpretowaną jako wynik obecności endogennych amin katecholowych, co prowadzi do zawężenia wyniku i może błędnie sugerować istnienie guza chromochłonnego nadnerczy. 1 4 Wpływ leków na wyniki badań laboratoryjnych jest szczególnym rodzajem interakcji leków. Silnie działające leki, którymi dysponuje współczesna medycyna, wpływające na przemiany biochemiczne białek, lipidów, węglowodanów, oraz na gospodarkę wodnoelektrolitową, układ równowagi krwi, układy enzymatyczne, układ krwiotwórczy, mogą zmieniać wartość diagnostyczną niektórych testów laboratoryjnych opartych na badaniu aktywności enzymów, stężenia lub ilości różnych substancji w organizmie. Nie uwzględnianie tego zjawiska w praktyce lekarskiej jest często przyczyną błędnej interpretacji wyników badań, a w następstwie niewłaściwego rozpoznania choroby i 2 niewłaściwej oceny skuteczności jej leczenia Wpływ leków na wyniki badań laboratoryjnych najczęściej jest: efektem bezpośrednim, efektem pierwotnym, efektem wtórnym, pozornym. Przykładem pośredniegowpływu leków na wyniki badań laboratoryjnych może być działanie fenylobutazonu, który wywołując zatrzymanie sodu i wody w organizmie może spowodować pośrednio zmniejszenie wartości hematokrytu. 5 Leki mogą zmieniać wyniki badań laboratoryjnych poprzez różne mechanizmy. A. Mechanizmy wynikające z farmakologicznychwłaściwości leków. Są one związane z wywoływanymi przez leki pożądanymi lub niepożądanymi objawami ich działania w organizmie np. zwiększenie stężenia glukozy we krwi po zastosowaniu adrenaliny lub hipokalemia po zastosowaniu furosemidu nie ma żadnego związku z chorobą lecz jest wynikiem działania leków. B. Mechanizmy wynikające z fizykochemicznychwłaściwości leków. Leki lub ich metabolity mogą wiązać się z oznaczoną substancją w badanym materiale biologicznym lub reagowaćz odczynnikiem używanym w określonym teście diagnostycznym, uniemożliwiając prawidłowy przebieg reakcji stanowiącej zasadę metody. 3 Wobec stale rosnącej liczby leków oraz rosnącej liczby metod i badań laboratoryjnych liczba krzyżowych możliwości wpływu leków na wyniki badań laboratoryjnych jest ogromna, a problem tego rodzaju interakcji pozostaje otwartyi pełne jego objęcie przez lekarza praktyka jest niemożliwe bez komputerowej bazy danych na ten temat. Istnieją jednak pewne rodzaje interakcji leków z najczęściej stosowanymi, rutynowymi testami laboratoryjnymi. 6 1

2 GLUKOZA WE KRWI Wpływ leków na stężenie glukozy we krwi może być spowodowane wpływem na metodę oznaczenia lub zmianami metabolizmu i wydalania glukozy spowodowanymi fizjologicznym lub farmakologicznym działaniem leków. Na enzymatyczną (najbardziej czułą) metodę oznaczania stężenia glukozy we krwi leki na ogół nie wywierają wpływu. Efektem wpływu leków na inne metody oznaczania stężenia glukozy we krwi jest fałszywa hiperglikemia. Leki i substancje mające wpływ na zmiany gospodarki wodno-elektrolitowej Leki wpływające na zawartość sodu we krwi Zwiększające stężenie sodu Zmniejszające stężenie sodu Zatrzymane sodu i wody w organizmie: steroidy anaboliczne, kortykosteroidy, metyldopa, estrogeny, dostne środki antykoncepcyjne Wpływ na nerki: klonidyna, tetracykliny Działanie moczopędne: furosemid, tiazydy, triamteren, mannitol, mocznik, spironolaktoon 7 10 Leki i substancje mające wpływ na stężenie glukozy we krwi Leki i substancje mające wpływ na zmiany gospodarki wodno-elektrolitowej Leki zwiększające stężenie (odsetek zmiany) adrenalina (30-94%) Leki zmniejszające stężenie (odsetek zmiany) akarboza(70%), chlorpromazyna(48%) salicylany (11-14%) doustne śr. antykoncepcyjne (6%) furosemid(15%) deksametazon(52%) metformina( kobiety w ciąży 29%) tiazydowe śr. moczopędne (10-45%) steroidy anaboliczne (9%) indometacyna(29%) paracetamol (24 72%) izofluran(14%) izoprenalina (10%) loperamid (20%) metoprolol (13%) fenytoina, kortykosteroidy, salbutamol(2-38%) 8 Leki wpływające na zawartość potasu we krwi Zwiększające stężenie potasu Leki uszkadzającenerki: amfoterycynab, niektóre cefalosporyny, tetracykliny Leki zwiększające retencję potasu: spironolakton, triamteren, amylorid Leki wpływające nazmniejszenia aldosteronu: beta-blokery, inhibitory konwertazy angiotensynowej, NLPZ Inne mechanizmy: izoniazyd Zmniejszające stężenie potasu Leki działające moczopędnie: tiazydy, furosemid, acetozalamid Zwiększenie wydalania nerkowego, uszkodzenie nerek: kwas aminosalicylowy, kortykosteroidy Inne mechanizmy: aldosteron, testosteron, mocznik,. glikozydy nasercowe, chlorek amonu, długotrwałe stosowanie śr. przeczyszczających 11 ELEKTROLITY Wpływ na metodę oznaczania elektrolitów w organizmie wywiera niewielesubstancji leczniczych. Natomiast poważne zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej wywołują leki poprzez farmakologiczne działanie, zwłaszcza na czynność nerek. Do substancji tych należą przede wszystkim różne grupy leków moczopędnych powodujących utratę wody, sodu, potasu i chlorków z organizmu. Niektóre hormony zmieniają zawartość elektrolitów i wody poprzez ich wpływ na czynność nerek, są to przede wszystkim hormon entydiuretyczny (ADH) i aldosteron (regulatory równowagi wodno-elektrolitowej). Stany patologiczne związane z nadmiarem lub niedoborem niektórych hormonów jak kortyzol, estrogen, progesteron, hormon wzrostu, androgeny mogą powodować zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej jak zatrzymanie wody, sodu, utratę potasu i 9 jonów amonowych. Leki i substancje mające wpływ na zmiany gospodarki wodno-elektrolitowej Leki mające wpływ na zawartość jonu chlorkowego we krwi Zatrzymanie sodu i wody w organizmie : androgeny, kortykosteroidy, estrogeny, metyldopa Wpływ na powstawanie zasadowicy metabolicznej : po długotrwałym stosowaniu tiazydy Leki zwiększające retencję potasu: spironolakton, triamteren, amylorid Zmniejszające stężenie jonu chlorkowego Leki działające moczopędnie: tiazydy, furosemid, triamteren Przez zasadowicę: aldosteron, kortykosteroidy, kortykotropina 12 2

3 AZOT MOCZNIKA Azot mocznika stanowi 45% niebiałkowych związków azotu w organizmie. Mocznik jako produkt końcowy metabolizmu białek jest syntetyzowany w wątrobie i wydalany przez nerki drogą filtracji kłębuszkowej: około 40% mocznika wchłania się zwrotnie przez kanaliki poprzez dyfuzję bierną. Oznaczanie stężenia azotu mocznika, nie jest swoistym, ani czułym testem wydolności nerek i zmienia się w zależności od stanu nawodnienia organizmu chorego i sposobu odżywiania się. Oprócz wpływu na metody oznaczania wapnia leki mogą zmieniać jego stężenie w surowicy wpływając na równowagę wapniową poprzez zmianę: a) wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym, b) resorpcji wapnia z kości, c) wchłaniania zwrotnego w kanalikach nerkowych, d) kontroli hormonalnej. Wzrost stężenia azotu mocznika ponad normę poprzedzony jest zwykle znacznym zmniejszeniem klirensu kreatyniny. Najistotniejszą przyczyną wpływu na wzrost stężenia azotu mocznika jest nefrotoksyczność leków, a ponadto wpływ leków na metabolizm białek, poprzez ten ostatni mechanizm działania zwiększają stężenie azotu mocznika steroidy anaboliczne Leki zwiększające stężenie azotu mocznika i kreatyniny we krwi Leki zwiększające stężenie azotu mocznika tiazydy(7-21%) Leki zwiększające stężenie kreatyniny allopurinol(29) kotrymoksazol(60%) kwas acetylosalicylowy (38%) furosemid(27%) propranolol(5-10%) acyklowir kwas acetylosalicylowy amfeterycyna B karbamazepina tetracykliny aminoglikozydy paracetamol kotrymoksazol(4027%) glukoza tiazydy aminoglikozydy barbiturany (fenobarbital) androgeny metamizol 14 Leki i substancje mające wpływ na zmiany stężenia wapnia w organizmie Zwiększające stężenie wapnia Wpływ na wchłanianie z przewodu pokarmowego: witamina D, sole wapnia, laktoza Wpływ na resorpcję z kości: witamina D, hormony tarczycy, tamoksyfen Wpływ na resorpcję zwrotną w kanalikach nerkowych: furosemid, tiazydy, hormony przytarczyc Leki wpływające na zawartość wapnia we krwi Zmniejszające stężenie wapnia Wpływ na wchłanianie z przewodu pokarmowego: leki przeczyszczające, fosforany, sole magnezu, siarczan sodu, kortykosteroidy, związki alkalizujące Wpływ na resorpcję z kości: kortykosteroidy, kalcytonina Wpływ na wchłanianie w kanalikach nerkowych: kortykosteroidy, hormony przytarczyc, acetozalamid, furosemid, glukoza Antagonizm hormonalny: kortykosteroidy, glukagon Zahamowanie syntezy albumin: estrogeny, doustne środki antykoncepcyjne Inne mechanizmy: leki przeciwpadaczkowe (fenytoina) 17 WAPŃ Prawidłowe stężenie wapnia całkowitego w organizmie wynosi 2.5 mmol/1, 46% wapnia występuje w postaci związanej z białkiem, pozostałe 54% w formie wapna zjonizowanego. Za pomocą metod analitycznych dokonuje się pomiaru stężenia wapnia całkowitego. Następstwem zmian zawartości białka całkowitego w organizmie, zwłaszcza albumin, jest zmiana stężenia wapnia całkowitego lecz nie jego postaci zjonizowanej. Leki na ogół nie wpływają na obecnie najczęściej używane czułe metody oznaczania stężenia wapnia w organizmie (np. atomowa spektroskopia absorpcyjna). Żelazo w surowicy Niewiele leków wpływa na metody oznaczania żelaza w surowicy krwi. Wyjątek stanowi deferoksamina, lek chelatujący, stosowany w stanach związanych z nadmiarem żelaza w organizmie. Zwiększona zawartość żelaza w surowicy może być następstwem polekowej niedokrwistości hemolitycznej spowodowanej stosowaniem metylodopyczy penicylin. Zmniejszona zawartość żelaza w surowicy może być spowodowana upośledzeniem jego wchłaniania z przewodu pokarmowego podczas stosowania neomycynyczy cholestyraminy

4 CZAS PROTROMBINOWY Wpływ leków na czas protrombinowy, poprzez ich farmakologiczne działanie, może być spowodowany, (u osób, które nie zażywają leków hamujących krzepnięcie krwi): a) interakcją z witaminą K, b) zakłóceniem syntezy białek i czynników krzepnięcia, c) uszkodzeniem czynności wątroby, d) zmniejszeniem zawartości i aktywności protrombiny w organizmie. Natomiast u osób zażywających leki hamujące krzepnięcie - interakcjami z pochodnymi kumaryny (np. acenokumarol). 19 AMINOTRANSFERAZY Lekami, które poprzez chemiczne interakcje mogą zmieniać aktywność aminotranferaz (AST, ALT) wpływając na metodę oznaczania są: kwas askorbowy, erytromycyna, hydralazyna, izoniazyd, izoprenalina, lewodopa, metylodopa, paracetamol. Zwiększenie aktywności aminotransferaz może wystąpić podczas stosowania leków wywołujących skurcz zwieracza Oddiego (leki cholinergiczne i opioidy), oraz uszkodzenia tkanki mięśniowej spowodowanego domięśniowymi wstrzyknięciami niektórych antybiotyków (ampicylina, gentamycyna). W przypadku braku znalezienia innej przyczyny najbardziej prawdopodobną przyczyną zwiększenia aktywności aminotransferaz pod wpływem leków jest polekowe uszkodzenie wątroby,to znaczy, że wszystkie leki, które mogą wywierać działanie hepatotoksycznelub wywoływać cholestazęmogą spowodować zwiększenie aktywności aminotransferaz. 22 FOSFATAZA ZASADOWA Fostataza zasadowa (ALP) jest użytecznym wskaźnikiem cholestazy, podczas której aktywność tego enzymu w surowicy wzrasta jako skutek przedostania się go do krwi. Fosfataza alkaliczna jest również wskaźnikiem chorób kości związanych ze zwiększoną aktywnością osteoblastów (choroba Pageta, krzywica, osteomalacja, mięsak kościopochodny, przerzuty nowotworów do kości). Niewiele leków wpływa na metodę oznaczenia fosfatazy zasadowej, ich wpływ na metodę oznaczania polega na hamowaniu aktywności enzymu. Leki i substancje zwiększające aktywność AST we krwi Allopurynol(20%), amiodaron( %), steroidy anaboliczne, leki przeciwpadaczkowe, kwas acetuylosalicylowy, barbiturany (stosowane długotrwale), kaptopryl, chlorpromazyna, cymetydyna, cisplatyna, klindamycyna, cyklosporyna, wziewne środki znieczulenia ogólnego, erytromycyna, fluorouracyl, sole złota (w zależności od dawki), heparyna, izoniazyd, ketamina, ketokonazol, merkaptopuryna, metyldopa, narkotyczne leki przeciwbólowe, nitrofurantoina, estrogeny, paracetamol, chinidyna, ranitydyna, ryfampicyna, streptokinaza, salazosulfapirydyna, tamoksyfen, Leki i substancje zwiększające aktywność ALT we krwi Amiodaron(20%), leki przeciwpadaczkowe, salicylany, azatiopryna, barbiturany, busulfan, chloropromazyna, klindamycyna, wziewne środki znieczulenia ogólnego, erytromycyna, heparyna, ibuprofen, insulina, izofosfamid, izoniazyd, ketokonazol, merkaptopuryna, metotreksat, metyldopa, narkotyczne leki przeciwbólowe, estrogeny, paracetamol Jedyną i najważniejszą przyczyną zwiększenia aktywności fosfatazy zasadowej jest farmakologiczne działanie leków, które mogą wywołać uszkodzenie wątroby poprzez takie mechanizmy jak: hepatotoksyczność, martwica hapatocytów, reakcje 20 nadwrażliwości. Leki zmniejszające aktywność ALT Fenytoina, ranitydyna, ryfampicyna, streptokinaza, tamoksyfen, kwas walproinowy, warfaryna 23 Leki i substancje mające wpływ na zmianę aktywności ALP amiodaron barbiturany furosemid propranolol i inne beta-blokery izoniazyd metydopa chinidyna tetracykliny opioidy Leki zwiększające aktywność ALP we krwi steroidy anaboliczne kwas acetylosalicylowy klozapina insuliny ketokonazol paracetamol rifampicyna androgeny 21 AMYLAZA I LIPAZA Amylaza i lipaza są enzymami układu pokarmowego wydzielanymi przez trzustkę. Amylaza jest ponadto wydzielana przez gruczoły ślinowe. Aktywność tych enzymów wzrasta w stanach chorobowych związanych z uszkodzeniem anatomicznego obszaru trzustki. Ich wartość diagnostyczna ma ogromne znaczenie w zapaleniu trzustki. Cholecystokinina zawierająca amylazę i lipazę może wywołać fałszywy wzrost aktywności obu enzymów w płynach biologicznych. Cytryniany i szczawiany wiążą jony wapnia, co pwoduje zmniejszenie aktywności amylazy. Leki powodujące poprzez działanie farmakologiczne zwiększenie aktywności amylazy i lipazy zazwyczaj uszkadzają trzustkę lub przewody trzustkowe i żółciowe. Farmakologicznie indukowane zmniejszenie aktywności amylazy w 24 surowicy stwierdzono po podaniu glukozy, insuliny i kortyzonu. 4

5 Leki i substancje mające wpływ na aktywność amylazy i lipazy we krwi Leki i substancje zwiększające aktywność amylazy we krwi Wywołanie ostrego zapalenia trzustki:azatiopryna, chlortalidon, kortykosteroidy, furosemid, hydrochlorotiazyd, merkaptopuryna, Wywołanie skurczu zwieracza Oddiego:morfina, kodeina, fentanyl, pentazocyna, petydyna, leki cholinergiczne Uszkodzenie wątroby:doustne środki antykoncepcyjne Leki zwiększające aktywność liupazy we krwi Wywołanie skurczu zwieracza Oddiego:morfina, kodeina, pentazocyna, petydyna, leki cholinergiczne Uszkodzenie wątroby: indometacyna Leki i substancje mające wpływ na zmianę stężenia bilirubiny we krwi. Leki i substancje zwiększające stężenie bilirubiny we krwi Leki działające hepatotoksycznie Leki wywołujące cholestazę cytostatyki metotreksat, merkaptopuryna, asparaginaza (do 100%), kwas aminobenzoesowy, amfoterycynab, leki przeciwpadaczkowe, barbiturany (40%), metyldopa, nitrofurantoina, paracetamol (u dzieci), antybiotyki aminoglikozydowe, kwas acetylosalicylowy, kaptopryl, wziewne środki znieczulenia ogólnego, kwas nikotynowy ( %), ryfampicyna, spironolakton(121%), tetracykliny, steroidy anaboliczne, androgeny, karbamazepina, chloramfenikol, chlorpropamid, chlorprotiksen, dienestrol, erytromycyna, tiazydy, indometacyna, izoniazyd(u 1% chorych 300%), linkosamidy, metamizol, testosteron, metyltestosteron, tiouracyl, metyltiouracyl, nitrofurantoina, estrogeny, doustne środki antykoncepcyjne, pochodne fenotiazyny, propoksyfen, sulfonamidy, tetracykliny, BILIRUBINA Większość leków lub innych substancji, wywierających wpływ na metody oznaczania powoduje fałszywe zwiększenie stężenia bilirubiny w surowicy poprzez udział w reakcjach diazowych. Często przeoczoną przyczyną fałszywego zmniejszenia stężenia bilirubiny w surowicy bywa ekspozycja próbek na światło, które rozkłada bilirubinę (odpowiednie przechowywanie próbek). Tworzenie, transport i wydalanie bilirubiny może być zakłócone przez wiele leków, zwłaszcza tych, które uszkadzają czynność wątroby. Leki mogą wpływać na przemianę bilirubiny na różnych etapach, od hemoglobiny poprzez jej wydalanie. Niektóre leki zwiększają stężenie bilirubiny jako wynik ich działania hepatotoksycznego i uniemożliwienia prawidłowego metabolizmu bilirubiny przez hepatocyty. Leki wywołujące cholestazę uniemożliwiają wydalenie bilirubiny. Salicylany i sulfonamidy wypierają bilirubinę z połączeń z albuminami krwi. 26 Leki i substancje mające wpływ na zmianę stężenia bilirubiny we krwi. Leki wywołujące hemolizę i niedokrwistość hemolityczną Leki wywołujące hemolizę spowodowaną niedoborem dehydrogenazy glikozo-6-fosforanu Leki i substancje zwiększające stężenie bilirubiny we krwi c.d. busulfan, melfalan, mefenytoina, cefalotyna, nitrofurany, chinidyna, streptomycyna, furazolidon, błękit metylenowy, nitrofurazon, sulfacetamid, sulfasalazyna, witamina K 29 KWAS MOCZOWY Nadmierny rozpad krwinek czerwonych, zwłaszcza w przypadku hemolizy połączonej z odczynem nadwrażliwości, powoduje znaczne przeciążenie, upośledzenie czynności hepatocytów, a w związku z tym zwiększone stężenie bilirubiny w surowicy. Zmniejszenie stężenia bilirubiny w surowicy powodują pochodne kwasu barbiturowego, zwłaszcza fenobarbital,który indukuje aktywność enzymów odpowiedzialnych za metabolizm bilirubiny. Wiele leków lub ich metabolitów wpływając na metodę oznaczania kwasu moczowego może fałszywie zawyżać zawartość tego parametru w organizmie. Zmiany te są na ogół niewielkie, jednakże znacznie bardziej istotne fałszywe zwiększenie stężenia kwasu moczowego mogą wywołać lewodopa, metylodopa, kwas askorbowy

6 KWAS MOCZOWY Niektóre leki zmieniają zawartość kwasu moczowego w organizmie poprzez działanie farmakologiczne na jego metabolizm i wydalanie. Zwiększenie stężenia kwasu moczowego może wystąpić na skutek: a) zmniejszenia jego wydalania przez nerki, b) rozpadu komórek i zwiększania metabolitów kwasów nukleinowych. Wiele leków upośledza nerkowe wydalanie kwasu moczowego poprzez zmniejszenie jego klirensu nerkowego, zmniejszenie wydalania kanalikowego, upośledzenie czynności nerek. Niektóre leki mogą wywoływać napady dny moczanowej (fenytoina, lewodopa). Leki cytostatyczne działające toksycznie na komórki zwiększają stężenie kwasu moczowego w organizmie poprzez zwiększenie metabolizmu kwasów nukleinowych. Stężenie kwasu moczowego, poprzez zahamowanie syntezy moczanów i działanie urykozuryczne, zmniejszają leki stosowane w leczeniu dny 31 moczanowej, zwłaszcza allopurynol. Leki i substancje mające wpływ na zmiany stężenia cholesterolu we krwi Leki i substancje zwiększające stężenie cholesterolu we krwi Cholesterol całkowity: kwas acetylosalicylowy (38%), beklometazon(11%), karbamazepina (11%), chlortalidon (5%), cyklosporyna(23%), diazepam(12%), tiazydy(7%), lewodopa(10%), estrogeny (20%), doustne środki antykoncepcyjne (13-14%), fenytoina (10-17%), kortykosteroidy (17-51%), werapamil(10%) Leki zmniejszające stężenie cholesterolu we krwi Cholesterol całkowity: kwas askorbinowy (8-14%), heparyna (22%), izoniazyd(duże dawki 28%), metronidazol(14%), estrogeny (kobiety po menopauzie 9%), beta-adrenolityki, chlorpromazyna 34 Leki mające wpływ na zmiany stężenia kwasu moczowego we krwi Leki zwiększające stężenie kwasu moczowego we krwi Acetazolamid(5%), leki beta-adrenolityczne(6-13%), kwas acetylosalicylowy (17%), diuretykitiazydowe(20-50%), chlortalidon, cyklosporyna(10%), etambutol(15-74%), furosemid(9%), lewodopa, metyldopa(47%), kwas nikotynowy (20-28%), Leki zmniejszające stężenie kwasu moczowego we krwi Allopurynol(22%), kwas askorbinowy (31%), leki beta-adrenolityczne(6-23%), karbamazepina (22%), kortyzon (41%), ibuprofen(28%), insulina (61%), fenytoina (17%), piroksykam(16%), Leki i substancje mające wpływ na zmiany stężenia triglicerydów we krwi Leki i substancje zwiększające stężenie triglicerydów we krwi Salicylany (19%), chlortalidon(10%), doustne środki antykoncepcyjne (12-48%), cyklosporynaa (64%), tiazydy(26%), metyldopa(27%), metoprolol(10%), estrogeny (14%), fenytoina (26-43%), kortykosteroidy (19-100%) Leki zmniejszające stężenie triglicerydów we krwi Azatiopryna(39%), heparyna (34-38%), fenobarbital(34%), kwas walproinowy (36%) CHOLESTEROL, TRIGLICERYDY Wiele dróg metabolicznych lipidów i lipoprotein dotąd jeszcze nie jest znanych. Ponieważ wątroba jest najważniejszym narządem odpowiedzialnym za syntezę, magazynowanie i metabolizm cholesterolu, jest zrozumiałe, że leki które działają hepatotoksycznie lub wywołują żółtaczkę cholestatyczną mogą zmieniać zawartość lipidów w organizmie. 33 Białko całkowite, frakcje białkowe, białka swoiste Leki i substancje zwiększające stężenie frakcji białkowych we krwi Albumina:galamina, alkuronium, felodypina(5%), tiazydy(7%) alfa 1 -globulina:doustne środki antykoncepcyjne alfa 2 -globulina:steroidy anaboliczne, doustne środki antykoncepcyjnew, fenytoina grammaglobulina: leki przeciwpadaczkowe, asparaginaza, hydralazyna, progesteron Leki i substancje zmniejszające stężenie frakcji białkowych we krwi Albumina:ibuprofen(20%0, metyldopa(37%), nitrofurantoina, estrogeny (7-16%), doustne środki antykoncepcyjne (9-22%), fenytoina (9-30%), spironolakton(11%), kwas walproinowy, asparaginaza, azatiopryna, cyklofosfamid, halotan, niacyna, paracetamol, pirazynamid alfa 2 -globulina:asparaginaza grammagflobulina: metotreksat 36 6

7 Leki, które mogą zmieniać zawartość białek swoistych w organizmie 37 Finis 38 7