Wymagania edukacyjne z PRZYRODY dla klasy IV - rok szkolny 20015/2016

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z PRZYRODY dla klasy IV - rok szkolny 20015/2016 Program nauczania: Tajemnice przyrody Program nauczania przyrody w klasach 4 6 szkoły podstawowej realizowany przy pomocy podręcznika: Tajemnice przyrody KLASA IV Na ocenę dopuszczający uczeń potrafi: wie do czego służy i umie posługiwać się lupą, wie do czego służy mikroskop, wymienia nazwy głównych kierunków geograficznych i zna skróty pol., wymienia niektóre składniki pogody i przyporządkowuje im odpowiedni przyrząd pomiarowy, wymienia jeden przykład opadu, wymienia pory roku i związane z nimi zmiany w przyrodzie, rozpoznaje po 2 pospolite rośliny i zwierzęta środowiska wodnego i lądowego, ma przekonanie o komórkowej budowie organizmów (wyróżnia organizmy jednoi wielokomórkowe), wymienia po jednym przykładzie narządów i układów narządów zwierzęcych, podaje 2 podstawowe czynności życiowe organizmów, potrafi rozpoznać roślinożercę, mięsożercę, org. samożywny i cudzożywny, wyjaśnia, że rozmnażanie jest procesem życiowym warunkującym istnienie organizmów i wymienia dwa sposoby rozmnażania, wyjaśnia, że wszystkie organizmy oddychają, umie opisać elementy najbliższego otoczenia (rozróżnia niziny, wyżyny, góry), wymienia trzy elementy krajobrazu przekształconego przez człowieka, rozróżnia plan i mapę, zna określenie poziomica, szkicuje najprostszy plan pomieszczenia, zna i stosuje podstawowe zasady higieny osobistej i otoczenia, ma poczucie odpowiedzialności za stan najbliższego otoczenia przyrodniczego (oszczędność surowców wtórnych), wskazuje jedno źródło zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w najbliższym otoczeniu, rozróżnia podstawowe objawy choroby (katar, kaszel, gorączka), akceptuje i zauważa zmiany zachodzące w organizmie podczas dojrzewania, wskazuje stolicę i granicę państwa, odczytuje jedną informację z planu miasta lub mapy topograficznej, wymienia prawa i obowiązki członków rodziny, okazuje szacunek rodzicom i kolegom. Na ocenę dostateczną uczeń potrafi ponadto: wymienia hodowlę jako prosty sposób poznawania istot żywych, przeprowadza prostą obserwację makro- i mikroskopową wg instrukcji, odczytuje temperaturę powietrza w różnych porach roku, wymienia nazwy kierunków głównych i pośrednich oraz umie podać oznaczenia międzynarodowe, zna najprostszy sposób wyznaczania kierunków świata na podstawie znaków w przyrodzie, rozróżnia elementy naturalne i przekształcone środowiska, opisuje zmiany krajobrazu w różnych porach roku,

2 wymienia stany skupienia materii, szkicuje prosty plan pomieszczenia, rysuje plan wybranego przedmiotu w wybranej przez siebie skali, odczytuje trzy informacje z planu miasta lub mapy topograficznej, wskazuje na mapie 3 państwa sąsiednie, dwie główne rzeki i miasta Polski, zna dwa regiony Polski i krótko opisuje cechy ich środowiska przyrodniczego, wyjaśnia pojęcia komórka i różnicuje kształty komórek roślinnych i zwierzęcych, wyjaśnia budowę organizmów wielokomórkowych (tkanka, narząd), wskazuje podstawowe organy roślin, wymienia podstawowe czynności życiowe organizmów (5), zna proste zależności pokarmowe (łańcuch 3 ogniw), podaje po 2 przystosowania organizmów rozmnażających się płciowo i bezpłciowo, opisuje 2 czynniki warunkujące życie w wodzie i na lądzie, opisuje 2 przystosowania organizmów do życia w wodzie i na lądzie, wymienia podstawowe narządy człowieka i wie z jaką czynnością są powiązane, zna 3 składniki zawarte w pokarmach i ich rolę, umie zachować się w przypadku udzielania pierwszej pomocy przy drobnych urazach (wykonuje prosty opatrunek), zna etapy rozwojowe człowieka określa różnice biol. i, wyjaśnia pojęcie choroba zakaźna i zna 1 przykład, wyjaśnia pojęcie pasożyt i zna 1 przykład, zna najprostsze sposoby uniknięcia zarażenia chorobą zakaźną, podaje rodzaje zanieczyszczeń i wpływ na życie człowieka, zna rodzaje zabezpieczania żywności przed zniszczeniem i zepsuciem (mrożenie, kiszenie, pasteryzowanie). Na ocenę dobrą uczeń potrafi ponadto: zna budowę i posługuje się mikroskopem, przeprowadza proste doświadczenia wg instrukcji i sporządza notatkę, wskazuje składniki naturalne i przekształcone w najbliższym środowisku, zna 2 sposoby wyznaczania stron świata na podstawie obserwacji przyrody i przyrządów, zna odpowiednie zastosowanie lupy i lornetki do obserwacji, umie obserwować i opisywać elementy pogody (przyrządy, kierunek wiatru, 3 główne rodzaje chmur, stopień zachmurzenia), podaje przykłady substancji o różnych stanach skupienia, prawidłowo używa pojęć atom, cząsteczka, zna zasady bezpieczeństwa przy badaniu różnych ciał, rozpoznaje 5 pospolitych roślin i zwierząt środowiska słodkowodnego i lądowego najbliższej okolicy, wyjaśnia terminy: rośliny zbożowe, okopowe, oleiste, wyjaśnia korzyści z uprawy roślin i hodowli zwierząt, odczytuje większość informacji (80%) z planu miasta lub mapy topograficznej, szkicuje plan mieszkania, wskazuje na mapie państwa sąsiednie, główne rzeki i miasta Polski, zna większość regionów Polski i umie opisać ich cechy charakterystyczne, porównuje główne czynniki warunkujące życie w wodzie i na lądzie, opisuje kilka przystosowań organizmów do życia w wodzie i na ladzie, definiuje pojęcie komórka, tkanka, narząd, wskazuje na modelu lub tablicy podstawowe narządy człowieka i zna ich rolę (związek z czynnościami człowieka),

3 omawia czynności życiowe wybranej rośliny lub zwierzęcia, wyjaśnia proces samożywności i cudzożywności, zna charakterystyczne cechy wyróżniające drapieżcę i roślinożercę, wyjaśnia oddychanie jako proces powstawania energii, wyjaśnia potrzebę ochrony środowiska i ocenia stan czystości środowiska w swojej okolicy na podstawie wskaźników naturalnych, wyjaśnia rolę składników pokarmowych, opisuje zmiany rozwojowe człowieka i cechy różniące płeć i (w okresie dojrzewania), umie zachować się właściwie w przypadku konieczności udzielania pierwszej pomocy w najczęściej występujących urazach, opisuje trzy choroby zakaźne, stosuje zasady profilaktyki zdrowotnej (szczepionki, izolacja). Na ocenę bardzo dobrą uczeń potrafi ponadto: umie przygotować i przeprowadzić proste (z użyciem lupy, mikroskopu i lornetki obserwacje i doświadczenia zastosowaniem przepisów bhp), znaleźć i wskazać źródła informacji, sporządzać notatki z obserwacji makroskopowych i mikroskopowych w formie schematycznych rysunków, wyznacza różnymi sposobami kierunki główne i pośrednie oraz podaje ich oznaczenia międzynarodowe, rozumie prognozę pogody i opisuje z użyciem fachowej terminologii, określa wpływ składników pogody na samopoczucie człowieka, podaje jednostki pomiaru elementów pogody, wyjaśnia rolę wody, rozpoznaje 10 pospolitych roślin i zwierząt środowiska słodkowodnego i lądowego najbliższej okolicy, szkicuje plany dowolnych budynków w skali, odczytuje wszystkie informacje z planu miasta lub mapy topograficznej, wskazuje i opisuje granice państwa ze wskazaniem państw sąsiedzkich, główne rzeki i miasta, zna wszystkie regiony Polski, opisuje ich położenie na mapie i cechy ich środowiska przyrodniczego, ocenia wpływ roślin i zwierząt na zwartość CO2 i O2 w atmosferze, wyjaśnia znaczenie zwierząt jako konsumentów, wyjaśnia znaczenie między organizmami i wyjaśnia je na schemacie, wyjaśnia istotę wymiany gazowej i oddychania, porównuje przystosowanie organizmów do życia w wodzie i na lądzie, dokładnie opisuje krajobraz najbliższej okolicy, dostrzega przyrodnicze i kulturowe walory swojego krajobrazu, umie opisywać budowę, rolę i funkcjonowanie narządów człowieka w układach narządów, porównuje komórkę roślinną i zwierzęcą, porównuje czynności życiowe roślin i zwierząt podaje źródła występowania składników pokarmowych, wykonuje schemat drzewa genealogicznego własnej rodziny, analizuje etapy rozwoju płciowego i wyjaśnia istotę rozmnażania, wie jak zapobiegać zarażenia się chorobami zakaźnymi i pasożytniczymi, ocenia zależność miedzy działalnością człowieka, a stanem środowiska i odwrotnie, charakteryzuje formy i sposoby ochrony przyrody, stosuje zasady higieny osobistej i środowiska.

4 Ocenę celujący : otrzymuje uczeń, który opanował wymagania na ocenę bardzo dobry i ponadto: Otrzymuje z prac klasowych i różnego typu sprawdzianów w większości oceny celujące. Samodzielnie rozwiązuje problemy przyrodnicze- zauważa i wyjaśnia występujące zależności, formułuje wnioski. Posługuje się zdobytą wiedzą dla celów praktycznych. Posługuje się terminologią i symboliką przyrodniczą. Wykonuje samodzielnie, dodatkowo poza realizowanym na lekcjach materiałem programowym twórcze zadania o podwyższonym stopniu trudności. Osiąga wysokie wyniki w konkursach przyrodniczych świadczące o posiadanej wiedzy i umiejętnościach przyrodniczych. Wymagania edukacyjne z PRZYRODY dla klasy V - rok szkolny 20015/2016 Program nauczania: Tajemnice przyrody Program nauczania przyrody w klasach 4 6 szkoły podstawowej realizowany przy pomocy podręcznika: Tajemnice przyrody KLASA V Na ocenę dopuszczający uczeń potrafi: wymienia cztery rodzaje oddziaływań, rysuje ułożenie cząsteczek w ciałach stałych, cieczach i gazach, wskazuje w najbliższym otoczeniu po trzy przykłady ciał stałych, cieczy i gazów, podaje po dwa przykłady zastosowania metali i niemetali, podaje jedną cechę różniącą je, zna termin mieszanina i wskazuje po trzy przykłady mieszanin spotykanych w życiu codziennym, wskazane mieszaniny rozróżnia na jednorodne i niejednorodne, podaje dwa sposoby wykorzystania powietrza, wymienia sposoby zapobiegania korozji, przygotowuje wodny roztwór soli, cukru, pisku wg instrukcji, wymienia dwa czynniki przyspieszające rozpuszczanie, nazywa województwo, powiat i gminę, w której mieszka, odczytuje z mapy nazwy głównych krain geograficznych, nazwy czterech jezior, nazwy państw leżących nad Bałtykiem, największych nizin, położenie wyżyn i gór, wskazuje na mapie rzeki, jeziora i obszary bagienne, pokazuje na mapie Pojezierze Mazurskie, Morze Bałtyckie, ujście Odry, Wisły, mierzeję, pas pobrzeży /główne miasta i jeziora/, pas nizin, położenie wyżyn i gór, posługując się mapą, nazywa największe rzeki wpadające do Bałtyku, rozpoznaje po 4 najpospolitsze drzewa iglaste i liściaste, 2 rośliny strefy przybrzeżnej jeziora, skrzypy i widłaki, 2 gatunki paproci chronionych, wymienia czynniki niezbędne do życia roślin wodnych, na zdjęciach rozpoznaje wybrzeże wysokie i niskie, podaje po 2 przykłady roli glonów w przyrodzie, medycynie i gospodarce człowieka, opisuje 2 przykłady wpływu człowieka na środowisko Bałtyku, rysuje mech płonnik,

5 wymienia po 4 rośliny należące do nagonasiennych i okrytonasiennych, wymienia 3 przystosowania roślin do życia na lądzie, nazywa części rośliny nasiennej, objaśnia podstawową rolę korzenia, łodygi i liści, na podstawie rysunku nazywa części grzyba, odróżnia gatunki grzybów jadalnych od trujących, określa zasady zachowania się w lesie i na terenie parku narodowego, opisuje działania człowieka na Wyżynie Śląskiej wymienia cechy pogody tatrzańskiej, wymienia charakterystyczne cechy roślin żyjących w górach, opisuje budowę zewnętrzną liścia, nazywa części kwiatu, określa warunki niezbędne do kiełkowania nasion. Na ocenę dostateczną uczeń potrafi ponadto: wymienia zjawiska fizyczne i podaje przykłady, określa właściwości ciał stałych, cieczy i gazów, podaje po 1 przykładzie występowania zjawiska rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów, klasyfikuje wskazane substancje na metale i niemetale, podaje 1 cechę różniącą, podaje po 3 właściwości metalu i niemetalu, wymienia 3 właściwości wody i dwutlenku węgla, wyjaśnia, na czym polega gaszenie ognia, wskazuje składnik powietrza biorący udział w spalaniu, sposoby rozdzielania mieszanin niejednorodnych, wymienia czynniki przyśpieszające korozję, wymienia państwa graniczące z Polską, nazywa siłę zewnętrzną, która wpłynęła na rzeźbę terenu Polski, wymienia czynniki od których zależy żyzność gleb, wyjaśnia korzyści z sadzenia lasów mieszanych, nie jednogatunkowych, odczytuje z mapy nazwy kilku obszarów leśnych, nazwy głównych miast wyżyn, wskazuje różnicę miedzy środowiskiem wodnym a lądowym, wskazuje 3 cechy budowy przystosowujące rośliny do życia w wodzie, rysuje i opisuje zasadnicze elementy budowy komórki roślinnej, nazywa substancje niezbędne do fotosyntezy, wymienia charakterystyczne cechy pogody morskiej, cechy klimatu Niziny Śląskiej i Podlaskiej, opisuje plechę morszczynu, zna termin plecha, wymienia sposoby bezpłciowego rozmnażania glonów, opisuje budowę mchu i paproci, podaje po 3 przykłady znaczenia mchów w przyrodzie i gospodarce człowieka, omawia znaczenie porostów, rozróżnia: systemy korzeniowe, 2 typy łodyg, liście pojedyncze i złożone, kwiaty i kwiatostany, podaje po 3 przykłady owoców suchych i mięsistych, wymienia 3 przykłady przystosowań owoców do rozsiewania, opisuje warstwy lasu /nazwa + mikroklimat + przykłady organizmów/, nazwa piętra roślinności w Tatrach, pokazuje na mapie położenie najważniejszych miast na nizinach, podaje przykłady osobliwości Wyżyny Krakowsko Częstochowskiej,

6 opisuje charakterystyczne cechy krajobrazu Wyżyny Lubelskiej i Tatr, opisuje zajęcia mieszkańców Gór Świętokrzyskich, omawia zasługi Karola Linneusza, poprawnie zapisuje nazwy gatunkowe. Na ocenę dobrą uczeń potrafi ponadto: klasyfikuje oddziaływania występujące w przyrodzie i podaje przykłady, porównuje budowę ciał stałych, cieczy i gazów, wyjaśnia pojęcie rozszerzalności temperaturowej, klasyfikuje podane substancje na proste i złożone, omawia znaczenie najczęściej występujących metali i niemetali, rozpoznaje model pierwiastka i związku chemicznego, porównuje mieszaninę jednorodną i niejednorodną, wymienia pierwiastki wchodzące w skład powietrza, wyjaśnia proces spalania, podaje przykłady utleniania zachodzące w organizmach żywych i z ich udziałem, nazywa składniki tworzące roztwór, wymienia sposoby rozdzielania mieszanin jednorodnych, nazywa gminy i województwa sąsiadujące z województwem, w którym mieszka, opisuje epokę lodowcową, odczytuje na mapie nazwy i wysokości największych wzniesień, wyjaśnia, dlaczego rzeźba powierzchni Polski ma charakter pasowy, dlaczego zachodzi mieszanie się wody w jeziorze, jak powstaje bryza, owoc, wydmy, charakteryzuje poszczególne typy lasów, wskazuje czynniki wpływające na zmniejszenie się obszarów leśnych, pokazuje na mapie dorzecze, dział wód, kanały, kotliny i wysoczyzny, wymienia typy jezior, charakteryzuje: osobliwości przyrodnicze Pojezierza Mazurskiego, atrakcje turystyczne pobrzeży, krajobraz Niziny Podlaskiej, krajobraz Gór Świętokrzyskich, Karkonoszy, Tatr, charakteryzuje przystosowania roślin do warunków panujących w strefie przybrzeżnej, opisuje budowę okrzemki, budowę liści mchu torfowca, budowę zewnętrzną korzenia, budowę nasienia, omawia przebieg procesu fotosyntezy, charakteryzuje rolę wybranych organelli komórkowych, poszczególnych elementów kwiatu, skrzypów i widłaków obecnie i w przeszłości, charakteryzuje działalność fal na wybrzeżu niskim i wysokim, opisuje rozmieszczenie glonów w morzu, omawia sposób rozmnażania się poznanych glonów, uzasadnia konieczność wykształcenia przez rośliny poszczególnych przystosowań, wskazuje różnice między roślinami nasiennymi i zarodnikowymi, wymienia rodzaje blaszek liściowych i ulistnienia, opisuje przystosowania owoców do różnych sposobów rozsiewania, wyjaśnia przyczyny słabego zalesienia Niziny Wielkopolskiej, wymienia nazwy gatunków chronionych w Białowieskim Parku Narodowym, opisuje cechy grzybów, określa negatywną i pozytywną rolę grzybów, podaje przykłady niszczenia środowiska na Wyżynie Śląskiej, opisuje powstawanie krajobrazu kresowego, opisuje roślinność Wyżyny Krakowsko Częstochowskiej i piętra roślinności w Tatrach, wymienia uprawy występujące na Wyżynie Lubelskiej,

7 charakteryzuje porosty, charakteryzuje organizmy należące do poznanych podkrólestw. Na ocenę bardzo dobrą uczeń potrafi ponadto: wyjaśnia istotę podstawowych oddziaływań, wskazuje związek między budową, a niektórymi właściwościami ciał stałych, cieczy i gazów, wskazuje przykłady praktycznego zastosowania wiedzy /rozszerzalności temperaturowej, ciężaru powietrza ciepłego i zimnego itp./, uzasadnia podział substancji na proste i złożone, porównuje właściwości kilku metali, rysuje model budowy 2 związków chemicznych, uzasadnia, że woda może być mieszaniną jednorodną lub niejednorodną, wyjaśnia, dlaczego powietrze podtrzymuje palenie, porównuje proces utleniania i spalania, wyjaśnia działanie temperatury, mieszania lub rozdrobnienia w procesie rozpuszczania, wyjaśnia, na czym polega proces krystalizacji, nazywa władze gminy, powiatu, województwa, opisuje krajobraz ukształtowany przez lądolód, charakteryzuje poszczególne rodzaje lasów i gleb, i wskazuje związek między nimi, wyjaśnia, dlaczego drzewa iglaste są mniej odporne na zanieczyszczenia niż liściaste, możliwe jest życie w jeziorze w czasie zimy, mchy są najprostszymi roślinami lądowymi, porosty są roślinami pionierskimi i wskaźnikowymi, opisuje bieg Odry i Wisły od źródeł do ujścia, charakteryzuje typy jezior w Polsce, wyjaśnia zasadność tworzenia obszarów chronionych /np. na Pojezierzu Mazurskim/, uzasadnia występowanie roślin w jeziorze w zależności od światła, podaje po 3 przykłady roślin występujących w poszczególnych strefach jeziora, charakteryzuje rolę organelli komórkowych, glonów w przyrodzie, medycynie i gospodarce człowieka, mikroorganizmów w biocenozie lasu, dowodzi, że glony są roślinami, objaśnia rolę prądów morskich w tworzeniu się mierzei, jezior przybrzeżnych zalewów, powstawanie bryzy dziennej i nocnej, pochodzenie jezior na Polesiu Lubelskim, omawia czynniki decydujące o rozmieszczeniu roślin w środowisku słono wodnym, omawia sposoby rozmnażania bezpłciowego glonów, porównuje rośliny nago- i okrytonasienne, podaje przykłady modyfikacji korzeni, łodyg i liści, rozpoznaje 3 typy kwiatostanów, opisuje poszczególne typy owoców, wyjaśnia, na czym polega kiełkowanie nasion, charakteryzuje wybrane parki narodowe, krajobraz Puszczy Białowieskiej, poszczególne elementy krajobrazu krasowego, gleby Wyżyny Lubelskiej, wpływ działalności człowieka na przyrodę w Sudetach, porównuje warunki geograficzno przyrodnicze Niziny Wielkopolskiej i Mazowieckiej, omawia sposoby rozmnażania się grzybów, charakteryzuje rośliny zarodnikowe i wyjaśnia ich nazwę, podaje przykład wpływu zanieczyszczeń na zdrowie mieszkańców, podaje przykłady zjawisk krasowych w Górach Świętokrzyskich, opisuje krajobraz Tatr z zastosowaniem poznanej terminologii, opisuje przystosowania roślin do klimatu surowego,

8 wyjaśnia, dlaczego porosty są organizmami symbiotycznymi /symbioza, korzyści glonu i grzyba/, klasyfikuje poznane organizmy. Ocenę celujący : otrzymuje uczeń, który opanował wymagania na ocenę bardzo dobry i ponadto: Otrzymuje z prac klasowych i różnego typu sprawdzianów w większości oceny celujące. Samodzielnie rozwiązuje problemy przyrodnicze- zauważa i wyjaśnia występujące zależności, formułuje wnioski. Posługuje się zdobytą wiedzą dla celów praktycznych. Posługuje się terminologią i symboliką przyrodniczą. Wykonuje samodzielnie, dodatkowo poza realizowanym na lekcjach materiałem programowym twórcze zadania o podwyższonym stopniu trudności. Osiąga wysokie wyniki w konkursach przyrodniczych świadczące o posiadanej wiedzy i umiejętnościach przyrodniczych. Wymagania edukacyjne z PRZYRODY dla klasy VI- rok szkolny 20015/2016 Program nauczania: Tajemnice przyrody Program nauczania przyrody w klasach 4 6 szkoły podstawowej realizowany przy pomocy podręcznika: Tajemnice przyrody KLASA VI Na ocenę dopuszczający uczeń potrafi: Omawia budowę i zastosowanie kalendarza; Podaje różnice między planetami a gwiazdami; Podaje przykłady świadczące o istnieniu wokół Ziemi pola grawitacyjnego; Podaje przykłady wykorzystania sztucznych satelitów; Wyjaśnia, na czym polegają oddziaływania magnetyczne i podaje co najmniej dwa przykłady tych oddziaływań; Wskazuje południki, równoleżniki, równik, półkulę północną i południową, bieguny ziemskie i oś Ziemi, Wymienia źródła światła; Wyjaśnia, jak się zachować w czasie burzy; Podaje przykłady ciał przezroczystych i nieprzezroczystych; Wyjaśnia zjawisko następowania dnia i nocy Oblicza długość dnia i nocy, mając podane godziny wschodu i zachodu Słońca; Rysuje odbicie światła od powierzchni lustrzanych, płaskich; Wyjaśnia, dlaczego następują zmiany pór roku; Odczytuje z mapy nazwy kontynentów, oceanów i mórz; Odszukuje na mapie rowy oceaniczne, wyspy, podmorskie łańcuchy górskie; Rysuje falę; Nazywa strefy życia w morzu;

9 Rysuje chełbię; Opisuje budowę zewnętrzną ryby; Opisuje budowę zewnętrzną skorupiaków na przykładzie homara; Wymienia źródła dźwięków; Tłumaczy, kiedy powstaje echo; Wymienia korzyści, jakie czerpie człowiek z mórz i oceanów Omawia budowę komórki zwierzęcej; Wskazuje zwierzęta występujące w jeziorze; Opisuje budowę zewnętrzną żaby; Podaje 2-3 przykłady płazów chronionych; Porównuje warunki życia w wodzie i na lądzie; Opisuje budowę zewnętrzną ptaka; Odróżnia ptaki drapieżne od innych; Określa rolę ptaków w przyrodzie; Wymienia charakterystyczne cechy ssaków; Podaje po dwa przykłady ssaków z różnych środowisk; Opisuje rolę dżdżownic w przyrodzie; Opisuje sposób postępowania w wypadku przyczepienia się kleszcza; Nazywa części ciała owada; Wymienia podstawowe elementy klimatu; Odczytuje dane z wykresów; Pokazuje na mapie położenie poszczególnych stref geograficznych; Wymienia po 3 gatunki zwierzęce charakterystyczne dla poszczególnych stref; Wymienia charakterystyczne cechy klimatu pustynnego, arktycznego; Wymienia przyczyny zmian w krajobrazie naturalnym; Opisuje skutki zanieczyszczeń środowiska; Wymienia formy ochrony przyrody. Na ocenę dostateczną uczeń potrafi ponadto: Wykazuje istnienie pola grawitacyjnego Ziemi; Wyjaśnia, co to są galaktyki; Podaje przykłady oddziaływań elektrostatycznych; Rysuje linie pola magnetycznego; Podaje przykład zjawiska mającego związek z istnieniem pola magnetycznego Ziemi; Określa długość i szerokość geograficzną na wskazanej półkuli; Klasyfikuje źródła światła na naturalne i sztuczne oraz podaje po dwa przykłady; Buduje prosty obwód elektryczny; Wyjaśnia, kiedy następuje załamanie światła Wskazuje w przyrodzie przykłady występowania zjawiska rozszczepienia światła; Wyjaśnia powstawanie barw widzianych ciał; Pokazuje na globusie strefy oświetlenia Ziemi; Wyjaśnia, dlaczego na głębokości poniżej 100 metrów panują ciemności; Opisuje warunki panujące na szelfie; Opisuje warunki świetlne panujące w poszczególnych strefach morskich;; Odróżnia polipa od meduzy; Wymienia przystosowania w budowie zewnętrznej ryb do życia w wodzie; Podaje przykłady skorupiaków morskich; Wyjaśnia, do czego służą: echosonda i batyskaf;

10 Podaje przykłady innych zwierząt żyjących w morzach; Opisuje budowę pierwotniaków na przykładzie pantofelka; Omawia budowę stułbi; Opisuje wybrane czynności życiowe płazów; Podaje przykłady zależności pokarmowych w jeziorze; Charakteryzuje czynności życiowe płazów; Omawia cechy budowy przystosowujące gady do życia na lądzie; Wymienia cechy przystosowujące ptaka do lotu; Podaje przykłady ptaków odlatujących oraz chronionych; Rozpoznaje wybrane gatunki ssaków chronionych w Polsce; Opisuje budowę zewnętrzną pająka; Wskazuje przykłady pozytywnego i negatywnego znaczenia owadów; Nazywa części ciała winniczka; Wymienia charakterystyczne cechy poszczególnych typów klimatów; Podaje przykłady roślin uprawianych w poszczególnych strefach klimatycznych; Na wybranych przykładach opisuje przystosowania zwierząt do warunków klimatycznych; Opisuje zajęcia mieszkańców wybranych stref klimatycznych; Charakteryzuje zanieczyszczenia środowiska; Podaje przykłady gatunków chronionych; Wymienia dwa światowe parki narodowe; Na ocenę dobrą uczeń potrafi ponadto: Opisuje zasługi Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauk przyrodniczych; Wyjaśnia, co nazywamy polem grawitacyjnym; Porządkuje planety Układu Słonecznego; Wyjaśnia, w jakim celu prowadzone są loty kosmiczne; Wyjaśnia, na czym polega elektryzowanie ciał; Wyjaśnia pojęcie pola magnetycznego; Klasyfikuje oddziaływania między magnesami; Pokazuje położenie biegunów magnetycznych i geograficznych; Określa położenie geograficzne; Rysuje schemat prostego obwodu elektrycznego; Wyjaśnia pojęcie promienia świetlnego; Określa podstawowe właściwości przewodników i izolatorów; Rysuje promień świetlny przechodzący z powietrza do innego ośrodka; Wyjaśnia, dlaczego światło białe ulega rozszczepieniu; Rysuje oświetlenie Ziemi w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku; Wyjaśnia przyczyny zróżnicowanego zasolenia wód morskich; Opisuje falę; Wyjaśnia przyczynę przypływów i odpływów; Charakteryzuje warunki panujące w poszczególnych strefach oceanicznych; Opisuje przystosowania chełbi do życia w morzu; Opisuje budowę stułbi; Charakteryzuje koralowce; Rozpoznaje wybrane skorupiaki morskie; Wyjaśnia, co nazywamy falą dźwiękową; Wymienia ośrodki różniące się prędkością rozchodzenia się fal dźwiękowych; Opisuje wykorzystanie mórz i oceanów przez człowieka; Odróżnia komórkę zwierzęcą od roślinnej;

11 Charakteryzuje przystosowania stułbi do warunków i trybu życia; Rozpoznaje wybrane zwierzęta występujące w jeziorze; Wymienia cechy budowy zewnętrznej przystosowujące płazy do życia na lądzie; Omawia proces rozmnażania gadów; Wskazuje podobieństwa i różnice między ptakami a gadami; Wymienia przyczyny wędrówek ptaków; Opisuje cechy przystosowujące dżdżownice do życia w glebie; Rozpoznaje typy aparatów gębowych owadów; Charakteryzuje rolę owadów w przyrodzie; Wyjaśnia, w jaki sposób określa się klimat danego obszaru; Wykonuje obliczenia, wykorzystując dane z wykresów; Opisuje zróżnicowanie krajobrazowe Europy; Wskazuje związki między warunkami klimatycznymi a światem roślinnym i zwierzęcym w poszczególnych strefach; Wykazuje wpływ warunków klimatycznych na sposób gospodarowania i gęstość zaludnienia w poszczególnych strefach; Porównuje warunki przyrodnicze różnych rejonów geograficznych; Wyjaśnia przyczyny powstawania zanieczyszczeń powietrza, wody, gleby; Charakteryzuje 2-3 wybrane parki narodowe; Na ocenę bardzo dobrą uczeń potrafi ponadto: Określa, od czego zależy wartość siły grawitacji; Opisuje, w jaki sposób powstał Układ Słoneczny; Wyjaśnia, dlaczego na Księżycu nie ma atmosfery; Wyjaśnia, na czym polegają oddziaływania magnetyczne; Wyjaśnia, dlaczego igła magnetyczna ustawia się w kierunku północ południe; Odszukuje punkty na mapie, mając podane współrzędne geograficzne; Wyjaśnia przyczynę różnic długości dnia i nocy; Tłumaczy zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca; wykazuje, że światło białe jest mieszaniną świateł barwnych; Opisuje budowę oka; Charakteryzuje poszczególne strefy oświetleniowe Ziemi; Charakteryzuje warunki panujące w głębiach oceanicznych; Opisuje rafę koralową; Wyjaśnia przyczynę powstawania prądów morskich; Ocenia możliwości rozwoju świata organicznego w poszczególnych strefach; Opisuje przystosowania zwierząt do życia w wodzie; Wyjaśnia, dlaczego fale dźwiękowe nie mogą rozchodzić się w próżni; Podaje przykłady wykorzystania zjawiska echa przez zwierzęta; Analizuje skutki korzystania z zasobów morskich przez człowieka; Wyjaśnia, dlaczego w jeziorach żyją głównie zwierzęta zmiennocieplne; Charakteryzuje pierwotniaki; Charakteryzuje faunę występującą w różnych strefach jeziora; Wymienia gatunki zwierząt, które można spotkać tylko w czystych wodach; Porównuje czynności życiowe płazów i gadów; Opisuje rozmnażanie ptaków; Na wybranych przykładach wykazuje związek między budową a trybem życia ptaków; Charakteryzuje rozmnażanie i rozwój ssaków; Opisuje czynności życiowe dżdżownicy;

12 Charakteryzuje sposoby rozmnażania owadów; Omawia rozmnażanie winniczka; Na podstawie analizy danych dotyczących rozkładu temperatur i ilości opadów porównuje klimaty różnych rejonów geograficznych; Wskazuje przyczyny odchylenia stref od równoleżników; Przewiduje zmiany, jakie mogą zachodzić w środowisku na skutek eksploatacji bogactw naturalnych; Opisuje trasy wypraw polarnych ze szczególnym uwzględnieniem wkładu Polaków w badania biegunów; Przewiduje skutki niekontrolowanego składowania odpadów radioaktywnych i substancji trujących. Ocenę celujący : otrzymuje uczeń, który opanował wymagania na ocenę bardzo dobry i ponadto: Otrzymuje z prac klasowych i różnego typu sprawdzianów w większości oceny celujące. Samodzielnie rozwiązuje problemy przyrodnicze- zauważa i wyjaśnia występujące zależności, formułuje wnioski. Posługuje się zdobytą wiedzą dla celów praktycznych. Posługuje się terminologią i symboliką przyrodniczą. Wykonuje samodzielnie, dodatkowo poza realizowanym na lekcjach materiałem programowym twórcze zadania o podwyższonym stopniu trudności. Osiąga wysokie wyniki w konkursach przyrodniczych świadczące o posiadanej wiedzy i umiejętnościach przyrodniczych.