ZASADY OCENIANIA Z PRZEDMIOTU PRZYRODA

Transkrypt

1 ZESPÓŁSZKOŁY PODSTAWOWEJ I GMNAZJUM W PUDLISZKACH ZASADY OCENIANIA Z PRZEDMIOTU PRZYRODA NAUCZYCIEL PROWADZĄCY Andrzej Żołędziowski

2 SKALA LUB FORMA OCENY ŚRÓDROCZNEJ, BIEŻĄCEJ I KOŃCOWOROCZNEJ Będę stosował oceny według tradycyjnej skali (1-6): 1- niedostateczny 2- dopuszczający 3- dostateczny 4- dobry 5- bardzo dobry 6- celujący W ocenach cząstkowych będę też stosować plusy i minusy. SPRAWDZAIE OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH A. Sposoby, tryb i częstotliwość przeprowadzania sprawdzianów: sprawdziany całogodzinne będą przeprowadzone po przerobionym, powtórzonymi utrwalonym dziale lub omówionym kontynencie, na zakończenie semestru będzie sprawdzian z całego przerobionego materiału. Te sprawdziany będą zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem. Oprócz tego ocenie podlegają prace domowe, aktywność na lekcjach oraz umiejętności praktyczne (czytanie map, posługiwanie się globusem itp.). B. Zasady i tryb poprawiania ocen: każda ocena otrzymana z pracy pisemnej lub ustnej może być poprawiona zgodnie z zapisami w Wewnątrzszkolnych Zasadach Oceniania Osiągnięć Edukacyjnych. Termin i formę poprawy należy indywidualnie ustalić z nauczycielem. C. Zasady ustalania oceny klasyfikacyjnej z przedmiotu: na podstawie ocen otrzymanych w semestrze jest wystawiana ocena semestralna. Nie będzie ona średnią arytmetyczną. Najważniejsze są oceny, które odzwierciedlają znajomość większej partii materiału. Oceny na bieżąco będę wpisywać do dzienniczka i dziennika internetowego aby zapoznać rodziców z efektami pracy ucznia. D. Relacje między ocenami śródrocznymi i końcoworocznymi: ocenę końcową ustalę na podstawie oceny z I semestru i ocen cząstkowych z II semestru. Również w tym przypadku największy wpływ będą miały oceny z prac semestralnych.

3 ZESPÓŁ SZKOŁY PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM W PUDLISZKACH Zakres materiału z przedmiotu PRZYRODA w klasie szóstej, z uwzględnieniem podziału na poszczególne oceny. Nauczyciel przedmiotu: Żołędziowski Andrzej Konieczne na ocenę dopuszczającą Uczeń: -omawia budowę i zastosowanie kalendarza, -podaje różnicę między planetami a gwiazdami, -podaje przykłady świadczące o istnieniu wokół Ziemi pola grawitacyjnego, -podaje przykłady wykorzystania sztucznych satelitów, -wyjaśnia, popierając przykładami, na czym polegają oddziaływania magnetyczne,

4 -wskazuje południki, równoleżniki, równik, półkule północną i południową, bieguny ziemskie i oś Ziemi, -wymienia źródła światła, -wyjaśnia, jak się zachować w czasie burzy, -podaje przykłady ciał przezroczystych i nieprzezroczystych, -wyjaśnia zjawisko następowania dnia i nocy, -oblicza długość dnia i nocy, mając podane godziny wschodu i zachodu Słońca, -rysuje odbicie światła od powierzchni lustrzanych płaskich, -wyjaśnia, dlaczego następują zmiany pór roku, -zna nazwy kontynentów i oceanów, pokazuje je na mapie, -odczytuje na mapie rowy oceaniczne, wyspy, morza, podmorskie łańcuchy morskie, -rysuje falę, -nazywa strefy życia w morzu, -rysuje chełbię -opisuje budowę zewnętrzną ryby, skorupiaków/ homara/, -wymienia źródła dźwięków, -tłumaczy, kiedy powstaje echo, -wymienia korzyści, jakie czerpie człowiek z mórz i oceanów, -omawia budowę komórki zwierzęcej, -wskazuje zwierzęta występujące w jeziorze, -opisuje budowę zewnętrzną żaby, -podaje 2-3 przykłady płazów chronionych,

5 -porównuje warunki życia w wodzie i na lądzie, -opisuje budowę zewnętrzną ptaka, -odróżnia ptaki drapieżne od innych, -określa rolę ptaków w przyrodzie, -wymienia charakterystyczne cechy ssaków, -podaje przykłady ssaków z różnych środowisk, -opisuje rolę dżdżownic w przyrodzie, -opisuje sposób postępowania w przypadku przyczepienia się kleszcza, -nazywa części ciała owada, -wymienia podstawowe elementy klimatu, -odczytuje dane z wykresów, -pokazuje na mapie położenie poszczególnych stref geograficznych, -wymienia po 3-4 gatunki zwierzęce charakterystyczne dla poszczególnych stref, -wymienia charakterystyczne cechy klimatu pustynnego, arktycznego, -wymienia przyczyny zmian w krajobrazie naturalnym, -opisuje skutki zanieczyszczeń środowiska, -wymienia formy ochrony przyrody.

6 Podstawowe na ocenę dostateczną Uczeń: -wykazuje istnienie pola grawitacyjnego Ziemi -wyjaśnia, co to są galaktyki, -podaje przykłady oddziaływań elektrostatycznych, -rysuje linie pola magnetycznego, -podaje przykład zjawiska mającego związek z istnieniem pola magnetycznego Ziemi, -określa współrzędne geograficzne, -klasyfikuje, popierając przykładami, źródła światła na naturalne i sztuczne, -wyjaśnia, kiedy następuje załamanie światła, -wskazuje występowanie w przyrodzie zjawiska rozszczepienia światła, -wyjaśnia powstawanie barw widzianych ciał, -pokazuje na globusie strefy oświetlenia Ziemi, -wyjaśnia, dlaczego na głębokości poniżej 100 metrów panują ciemności, -opisuje warunki panujące na szelfie, -opisuje warunki świetlne panujące w poszczególnych strefach morskich, -odróżnia polipa od meduzy, -wymienia przystosowania w budowie zewnętrznej ryb do życia w wodzie, -podaje przykłady skorupiaków morskich, -wyjaśnia, do czego służą: echosonda i batyskaf,

7 -podaje przykłady innych zwierząt żyjących w morzach, -opisuje budowę pierwotniaków na przykładzie pantofelka -omawia budowę stułbi, -opisuje wybrane czynności płazów życiowe płazów, -omawia cechy budowy przystosowujące ptaka do lotu, -podaje przykłady ptaków odlatujących oraz chronionych, -rozpoznaje wybrane gatunki ssaków chronionych w Polsce, -opisuje budowę zewnętrzną pająka, -wskazuje przykłady pozytywnego i negatywnego znaczenia owadów, -nazywa części ciała winniczka, -wymienia charakterystyczne cech poszczególnych typów klimatów, -podaje przykłady roślin uprawianych w poszczególnych strefach klimatycznych, -na wybranych przykładach opisuje przystosowania zwierząt do warunków klimatycznych, -opisuje zajęcia mieszkańców wybranych stref klimatycznych, -charakteryzuje zanieczyszczenia środowiska, -podaje przykłady gatunków chronionych, -wymienia dwa światowe parki narodowe

8 Rozszerzające na oceną dobrą Uczeń: -opisuje zasługi Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauk przyrodniczych, -wyjaśnia, co nazywamy polem grawitacyjnym, -porządkuje planety Układu Słonecznego, -wyjaśnia, w jakim celu prowadzone są loty kosmiczne, -wyjaśnia, na czym polega elektryzowanie ciał, -wyjaśnia pojęcie pola magnetycznego, -pokazuje położenie biegunów magnetycznych i geograficznych, -określa położenie geograficzne -rysuje schemat prostego obwodu elektrycznego, -wyjaśnia pojęcie promienia świetlnego, -określa podstawowe właściwości przewodników i izolatorów, -rysuje promień świetlny przechodzący z powietrza do innego ośrodka, -objaśnia, dlaczego światło białe ulega rozszczepieniu, -rysuje oświetlenie Ziemi w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku, -wyjaśnia przyczyny zróżnicowanego zasolenia wód morskich, -opisuje falę, -wyjaśnia przyczynę przypływów i odpływów, -charakteryzuje warunki panujące w poszczególnych strefach oceanicznych,

9 -opisuje przystosowania chełbi do życia w morzu, -opisuje budowę stułbi, -charakteryzuje koralowce, -rozpoznaje wybrane skorupiaki morskie, -wyjaśnia, co nazywamy falą dźwiękową, -wymienia ośrodki różniące się prędkością rozchodzenia się fal dźwiękowych, -opisuje wykorzystanie mórz i oceanów przez człowieka, -odróżnia komórkę zwierzęcą od roślinnej, -charakteryzuje przystosowania stułbi do warunków i trybu życia, -rozpoznaje wybrane zwierzęta występujące w jeziorze, -wymienia cech budowy zewnętrznej przystosowujące płazy do życia na lądzie, -omawia proces rozmnażania gadów, -wskazuje podobieństwa i różnice między ptakami a gadami, -wymienia przyczyny wędrówek ptaków, -opisuje cechy przystosowujące dżdżownicę do życia w glebie, -rozpoznaje typy aparatów gębowych owadów, -charakteryzuje rolę owadów w przyrodzie, -wyjaśnia, w jaki sposób określa się klimat danego obszaru, -wykonuje obliczenia, wykorzystując dane z wykresów, -opisuje zróżnicowanie krajobrazowe Europy, -wykazuje związek między warunkami klimatycznymi a światem roślinnym i zwierzęcym w poszczególnych strefach,

10 -wykazuje wpływ warunków klimatycznych na sposób gospodarowania i gęstość zaludnienia w poszczególnych strefach, -porównuje warunki przyrodnicze różnych rejonów geograficznych, -wyjaśnia przyczyny powstania zanieczyszczeń powietrza, wody, gleby, -charakteryzuje 2-3 wybrane parki narodowe. Wiadomości dopełniające na ocenę bardzo dobrą Uczeń: -określa, od czego zależy wartość grawitacji, -objaśnia, na czym polegają oddziaływania magnetyczne, -wyjaśnia, dlaczego igła magnetyczna ustawia się w kierunku północ-południe, -odszukuje punkty na mapie, mając podane współrzędne geograficzne, -wyjaśnia przyczynę różnic długości dnia i nocy, -tłumaczy zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca, -wykazuje, że światło białe jest mieszaniną świateł barwnych, -opisuje budowę oka, -charakteryzuje poszczególne strefy oświetleniowe Ziemi, -charakteryzuje warunki panujące w głębiach oceanicznych, -opisuje rafę koralową, -wyjaśnia przyczynę powstawania prądów morskich, -ocenia możliwości rozwoju świata organicznego w poszczególnych strefach, -opisuje przystosowania zwierząt do życia w wodzie, -wyjaśnia, dlaczego fale dźwiękowe nie mogą rozchodzić się w próżni,

11 -podaje przykłady wykorzystania zjawiska echa przez zwierzęta, -analizuje skutki korzystania z zasobów morskich przez człowieka, -wyjaśnia, dlaczego w jeziorach żyją głównie zwierzęta zmiennocieplne, -charakteryzuje pierwotniaki, -charakteryzuje faunę występującą w różnych strefach jeziora, -wymienia gatunki zwierząt, które można spotkać tylko w czystych wodach, -porównuje czynności życiowe płazów i gadów, -opisuje rozmnażanie ptaków, -na wybranych przykładach wykazuje związek między budową a trybem życia ssaków, -charakteryzuje rozmnażanie i rozwój ssaków, -opisuje czynności życiowe dżdżownicy, -charakteryzuje sposoby rozmnażania owadów, -omawia rozmnażanie winniczka, -na podstawie analizy danych dotyczących rozkładu temperatur i ilości opadów porównuje klimaty różnych rejonów geograficznych, -wskazuje przyczyny odchylenia granic stref od równoleżników, -przewiduje zmiany, jakie mogą zachodzić w środowisku na skutek eksploatacji bogactw naturalnych i mineralnych, -opisuje trasy wypraw polarnych ze szczególnym uwzględnieniem wkładu Polaków w badania biegunów, -przewiduje skutki niekontrolowanego składowania odpadów radioaktywnych i substancji trujących.

12 Wymagania na ocenę celującą Uczeń: - posiada wiedzę potrzebną do otrzymania oceny bardzo dobrej i prezentuje tą wiedzę w sposób praktyczny na przykład wykonując doświadczenie, - na sprawdzianie rozwiązuje bezbłędnie zadania i polecenia przedstawiając zdobytą wiedzę w sposób estetyczny i harmonijny, - dodatkowo angażuje się uczestnicząc w konkursach i zajęciach pozalekcyjnych, - dodatkowo angażuje się w przygotowanie lekcji pełniąc rolę asystenta nauczyciela, - samodzielnie rozwija zainteresowania naukami przyrodniczymi.

13 ZESPÓŁ SZKOŁY PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM W PUDLISZKACH Zakres materiału z przedmiotu PRZYRODA w klasie piątej, z uwzględnieniem podziału na poszczególne oceny. Nauczyciel przedmiotu: Żołędziowski Andrzej Konieczne na ocenę dopuszczającą Uczeń: -wskazuje ciała fizyczne w najbliższym otoczeniu, -rysuje ułożenie cząsteczek w ciałach stałych, cieczach, i gazach, -wskazuje w najbliższym otoczeniu przykłady ciał stałych, cieczy i gazów, -wskazuje po 2-3 przykłady zastosowania metali i niemetali, -rozróżnić mapę i plan, -określić, co to jest poziomica,

14 -wskazuje przykłady mieszanin spotykanych w życiu codziennym, -wskazane mieszaniny dzieli na jednorodne i niejednorodne, -wskazuje sposoby wykorzystania powietrza, -wymienia sposoby zapobiegania korozji, -przygotowuje wodny roztwór soli, cukru itp., -wymienia 2 czynniki przyspieszające rozpuszczanie, -nazywa województwo, powiat, gminę, w której mieszka, -odczytuje z mapy nazwy głównych krain geograficznych, -rozpoznaje najpospolitsze drzewa iglaste i liściaste, -wskazuje na mapie rzeki, jeziora, obszary bagienne, -pokazuje na mapie Pojezierze Mazurskie, -odczytuje z mapy nazwy kilku jezior, -wymienia czynniki niezbędne do życia roślin wodnych, -rozpoznaje kilka roślin, które występują w strefie przybrzeżnej, -pokazuje na mapie: Morze Bałtyckie, ujście Odry, Wisły, jezioro przybrzeżne, mierzeje, -na zdjęciach rozpoznaje wybrzeże wysokie i niskie, -posługując się mapą, nazywa państwa leżące nad Bałtykiem, -posługując się mapą, nazywa największe rzeki wpadające do Morza Bałtyckiego, -podaje po 2 przykłady roli glonów w przyrodzie, medycynie, i gospodarce człowieka, -wymienia 2-3 przystosowania roślin do życia na lądzie,

15 -rysuje mech płonnik, -wymienia po 3-4 rośliny należące do nagonasiennych i okrytonasiennych, -nazywa części rośliny nasiennej, -objaśnia rolę korzenia, łodygi, liści, -opisuje budowę zewnętrzną liścia, -nazywa części kwiatu, -określa warunki niezbędne do kiełkowania nasion, -pokazuje na mapie: pas pobrzeży, główne miasta i jeziora pobrzeży -pokazuje na mapie pas nizin, -nazywa największe niziny, -określa zasady zachowania się na terenie parku narodowego, -na podstawie rysunku nazywa części grzyba, -odróżnia jadalne gatunki od trujących, -rozpoznaje skrzypy, widłaki, -wskazuje na mapie położenie wyżyn, -odczytuje nazwy wyżyn, -opisuje działania człowieka na Wyżynie Śląskiej, -wskazuje na mapie góry, -odczytuje nazwy najwyższych szczytów, -wymienia cechy pogody tatrzańskiej, -wymienia charakterystyczne cechy roślin,

16 Podstawowe na ocenę dostateczną Uczeń: -podaje przykłady zjawisk fizycznych, -określa właściwości ciał stałych, cieczy i gazów, -podaje przykłady (1-2) występowania zjawiska rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów, -klasyfikuje wskazane substancje na metale i niemetale, -narysować plan dowolnego przedmiotu w wybranej przez siebie skali, -podaje po 2-3 przykłady właściwości wskazanego metalu i niemetalu. -wymienia 2-3 właściwości wody i dwutlenku węgla, -wyjaśnia, na czym polega gaszenie ognia, -wskazuje, który składnik powietrza bierze udział w spalaniu, -wymienia czynniki przyspieszające korozję, -wymienia procesy życiowe, do których organizm wykorzystuje energię, -wskazuje sposoby rozdzielania mieszanin niejednorodnych, -wymienia państwa graniczące z Polską, -nazywa siłę zewnętrzną, która wywarła największy wpływ na rzeźbę terenu Polski, -wymienia czynniki, od których zależy żyzność gleb,

17 -wyjaśnia, dlaczego korzystniejsze jest sadzenie lasów mieszanych niż jednogatunkowych, -odczytuje z mapy nazwy kilku obszarów leśnych, -wskazuje różnice między środowiskiem lądowym a wodnym, -wskazuje 2-3 cechy budowy, które stanowią przystosowania rośliny do życia w wodzie, -rysuje i opisuje zasadnicze elementy komórki roślinnej, -nazywa substancje niezbędne do wytworzenia pokarmu przez rośliny, -wymienia charakterystyczne cechy pogody morskiej, -opisuje plechę morszczynu, -wymienia sposoby bezpłciowego rozmnażania glonów, -nazywa zasadnicze elementy budowy mchu, -podaje rolę mchów w przyrodzie i gospodarce człowieka /2-3przykłady/, -rozróżnia: systemy korzeniowe, typy łodyg, liście pojedyncze i złożone, kwiaty i kwiatostany, -podaje przykłady owoców suchych i mięsistych, -pokazuje na mapie położenie najważniejszych miast na nizinach, -wymienia cechy klimatu na Nizinie Śląskiej i Nizinie Podlaskiej, -opisuje warstwy lasu /nazywa warstwy lasu i podaje przykłady organizmów w nich występujących/, -nazywa części ciała paproci, -odczytuje nazwy głównych miast wyżyn, -podaje przykłady osobliwości znajdujących się na Wyżynie Krakowsko- Częstochowskiej,

18 -opisuje charakterystyczne cechy krajobrazu Wyżyny Lubelskiej, -opisuje zajęcia mieszkańców Gór Świętokrzyskich, -wymienia charakterystyczne cechy krajobrazu Tatr, -nazywa piętra roślinności w Tatrach, -omawia znaczenie porostów, -omawia zasługi Karola Linneusza, Rozszerzające na ocenę dobrą Uczeń: -klasyfikuje, popierając przykładami, oddziaływania występujące w przyrodzie, -porównuje budowę ciał stałych, cieczy i gazów, -odczytać znaki topograficzne z mapy, -odczytywać rysunki poziomicowe, -wyjaśnia pojęcie rozszerzalności temperaturowej, -klasyfikuje podane substancje na proste i złożone, -omawia znaczenie najczęściej występujących metali i niemetali, -podaje przykłady minerałów będących związkami chemicznymi, -rozpoznaje model pierwiastka i związku chemicznego, -porównuje mieszaniny: jednorodną i niejednorodną, -omawia skład niektórych stopów, -wymienia pierwiastki wchodzące w skład powietrza, -wyjaśnia, na czym polega spalanie,

19 -wskazuje przykłady utleniania zachodzące w organizmach żywych i z ich udziałem, -nazywa składniki tworzące roztwór, -wymienia sposoby rozdzielania mieszanin jednorodnych, -nazywa gminy i województwa sąsiadujące z gminą i województwem, w którym mieszka, -opisuje epokę lodowcową, -wyjaśnia, dlaczego rzeźba powierzchni Polski ma charakter pasowy, -odczytuje na mapie nazwy i wysokości największych wzniesień, -charakteryzuje poszczególne typy lasów, -wskazuje czynniki, które wpłynęły na zmniejszenie się obszarów leśnych, -pokazuje na mapie dorzecze, dział wód, kanały, -wymienia typy jezior, -charakteryzuje osobliwości przyrodnicze, które można spotkać na Pojezierzu Mazurskim, -wyjaśnia, dlaczego zachodzi mieszanie się wody w jeziorze, -charakteryzuje przystosowania roślin do warunków panujących w strefie przybrzeżnej, -opisuje budowę okrzemki, -omawia przebieg procesu fotosyntezy, -charakteryzuje rolę wybranych organelli komórkowych, -charakteryzuje działalność fal na wybrzeżu, niskim i wysokim, -wyjaśnia jak powstaje bryza, -porównuje północne i południowe wybrzeże Morza Bałtyckiego,

20 -opisuje rozmieszczenie glonów w morzu, -opisuje sposób rozmnażania się poznanych glonów, -uzasadnia konieczność wykształcenia przez rośliny poszczególnych przystosowań, -opisuje budowę liści mchu torfowca, -wskazuje różnice między roślinami nasiennymi a zarodnikowymi, -rozróżnia szyszki drzew szpilkowych, -porównuje system palowy i wiązkowy, -opisuje budowę zewnętrzną korzenia, -wymienia rodzaje pędów podziemnych, -rozpoznaje kształty blaszek liściowych, -charakteryzuje rolę poszczególnych elementów kwiatu, -wyjaśnia, w jaki sposób powstaje owoc, -charakteryzuje przystosowania owoców do różnych sposobów rozsiewania, -opisuje budowę nasienia, -wyjaśnia jak powstają wydmy, -opisuje atrakcje turystyczne pobrzeży, -wskazuje na mapie kotliny i wysoczyzny, -wyjaśnia przyczyny słabego zalesienia Niziny Wielkopolskiej, -charakteryzuje krajobraz Niziny Podlaskiej, -wymienia nazwy organizmów chronionych w Białowieskim Parku Narodowym,

21 -charakteryzuje oddziaływania pomiędzy poszczególnymi warstwami w lesie, -opisuje charakterystyczne cechy grzybów, -określa pozytywną i negatywną rolę grzybów, -wymienia cechy budowy, które ułatwiają rozpoznawanie grzybów, -charakteryzuje rolę skrzypów i widłaków obecnie i w przeszłości, -podaje przykłady niszczenia środowiska na Wyżynie Śląskiej, -opisuje, w jaki sposób powstał krajobraz krasowy, -opisuje roślinność Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, -wymienia uprawy występujące na Wyżynie Lubelskiej, -opisuje krajobraz Gór Świętokrzyskich, Karkonoszy, Tatr, -oblicza temperaturę na podanych wysokościach, -charakteryzuje piętra roślinne w Tatrach, -charakteryzuje porosty, Dopełniające na ocenę bardzo dobrą Uczeń: -posługiwać się planem i mapą w terenie, -wyjaśnia istotę oddziaływań, np. magnetycznych, -wskazuje związek między budowa a niektórymi właściwościami ciał stałych, cieczy i gazów, -wskazuje przykłady praktycznego zastosowania wiedzy nt. rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów, -uzasadnia, dlaczego substancje dzielimy na proste i złożone,

22 -porównuje właściwości kilku metali, -uzasadnia, że metale i niemetale to substancje proste, -rysuje model budowy wybranych /2-3/ związków chemicznych, -uzasadnia, dlaczego woda może stanowić przykład mieszaniny jednorodnej lub niejednorodnej, -wyjaśnia, dlaczego powietrze podtrzymuje palenie, -porównuje proces utleniania i spalania, -wyjaśnia, dlaczego rdza jest przykładem związku chemicznego, -wyjaśnia, dlaczego podwyższona temperatura przyspiesza rozpuszczanie, -wyjaśnia, na czym polega proces krystalizacji, -nazywa władze gminy, powiatu, województwa, -opisuje krajobraz ukształtowany przez lądolód, -charakteryzuje poszczególne rodzaje lasów i gleb, -wskazuje związek między rodzajem gleby a typem lasu, -wyjaśnia, dlaczego drzewa iglaste są mniej odporne na zanieczyszczenia niż liściaste, -opisuje bieg Odry i Wisły od źródeł do ujścia, -charakteryzuje typy jezior występujących w Polsce, -wyjaśnia zasadność tworzenia obszarów chronionych na Pojezierzu Mazurskim, -uzasadnia, że przenikanie roślin w jeziorze ma związek z przenikaniem światła, -wyjaśnia, dlaczego możliwe jest trwanie życia w jeziorze w okresie zimy, -podaje przykłady roślin występujących w poszczególnych strefach jeziora,

23 -charakteryzuje rolę organelli komórkowych, -dowodzi, że glony są roślinami -objaśnia rolę prądów morskich w tworzeniu się mierzei, jezior przybrzeżnych, zalewów, -wyjaśnia powstawanie bryzy dziennej i nocnej, -charakteryzuje czynniki decydujące o rozmieszczeniu roślinności ( np. zasolenie, światło) -charakteryzuje sposoby rozmnażania bezpłciowego glonów, -charakteryzuje rolę glonów w przyrodzie, medycynie i w gospodarce człowieka, -porównuje warunki dla rozwoju roślinności w środowisku lądowym i wodnym, -uzasadnia, dlaczego mchy są najprostszymi roślinami lądowymi, - wyjaśnia związek budowy liści mchu torfowca ze zdolnością magazynowania wody, -opisuje przystosowania do środowiska występujące w budowie u wybranych grup roślin, -porównuje nago- i okrytonasienne, -podaje przykłady modyfikacji korzeni, łodyg, liści, -rozpoznaje 3-4 typy kwiatostanów, -opisuje poszczególne typy owoców, -wyjaśnia, na czym polega proces kiełkowania nasion, -charakteryzuje Woliński Park Narodowy, -określa bogactwa mineralne i ich miejsca występowania na Wyżynie Śląskiej, -porównuje warunki geograficzno-przyrodnicze Niziny Wielkopolskiej i Mazowieckiej,

24 -wyjaśnia pochodzenie jezior na Polesiu Lubelskim, -opisuje charakterystyczne cechy krajobrazu Puszczy Białowieskiej, -wyjaśnia, jaką rolę w lesie pełnią mikroorganizmy, -omawia sposoby rozmnażania się grzybów, -wyjaśnia nazwę rośliny zarodnikowe, -charakteryzuje rośliny zarodnikowe, -podaje przykłady świadczące o wpływie zanieczyszczeń środowiska na zdrowie mieszkańców, -charakteryzuje poszczególne elementy krajobrazu krasowego, -charakteryzuje gleby Wyżyny Lubelskiej, -podaje przykłady zjawisk krasowych w Górach Świętokrzyskich, -charakteryzuje wpływ działalności człowieka na przyrodę w Sudetach, -opisuje, stosując poznaną terminologię krajobraz Tatr, -opisuje przystosowania roślin ułatwiające im życie w surowym klimacie, -opisuje korzyści glonu i grzyba tworzących porost, -klasyfikuje poznane organizmy. Wymagania na ocenę celującą Uczeń: - posiada wiedzę potrzebną do otrzymania oceny bardzo dobrej i prezentuje tą wiedzę w sposób praktyczny na przykład wykonując doświadczenie, - na sprawdzianie rozwiązuje bezbłędnie zadania i polecenia przedstawiając zdobytą wiedzę w sposób estetyczny i harmonijny,

25 - dodatkowo angażuje się uczestnicząc w konkursach i zajęciach pozalekcyjnych, - dodatkowo angażuje się w przygotowanie lekcji pełniąc rolę asystenta nauczyciela, - samodzielnie rozwija zainteresowania naukami przyrodniczymi.

26 ZESPÓŁ SZKOŁY PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM W PUDLISZKACH Zakres materiału z przedmiotu PRZYRODA w klasie czwartej, z uwzględnieniem podziału na poszczególne oceny. Nauczyciel przedmiotu: Żołędziowski Andrzej Konieczne na ocenę dopuszczającą Uczeń potrafi: -wymienić niektóre składniki przyrody, -wymienić nazwy kierunków głównych oraz ich polskie skróty, -obserwować przedmioty na widnokręgu, -wymienić kilka elementów pogody, -przyporządkować składniki pogody przyrządom do ich pomiaru, -podać przykład opadu atmosferycznego, -wyjaśnić zmiany zachodzące w przyrodzie występowaniem pór roku,

27 -podać różne przykłady środowisk wodnych, -wymienić przykłady organizmów wodnych, -wymienić podstawowe gatunki roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych, -wyjaśnić, z czego są zbudowane wszystkie organizmy żywe, -wyróżnić organizmy jedno- i wielokomórkowe, -wymienić po jednym przykładzie narządów i układów narządów /zwierzęcych/, -podać 2 podstawowe czynności życiowe organizmów, -na różnych okazach rozpoznać roślinożercę i drapieżcę, -z podanych przykładów wybrać organizmy samożywne i cudzożywne, -wyjaśnić, że wszystkie organizmy oddychają, -wymienić sposoby rozmnażania, -wyjaśnić, że rozmnażanie jest procesem życiowym warunkującym istnienie organizmów, -rozróżnić podstawowe elementy krajobrazu: niziny, wyżyny, góry, -wyjaśnić, że występują różne rodzaje skał, -wymienić 3 elementy krajobrazu przekształconego przez człowieka, -określić środowiska życia organizmów, -uzasadnić konieczność ochrony przyrody, -ułożyć plan dnia, -podać podstawowe czynności człowieka, -stosować podstawowe zasady higieny otoczenia i człowieka, -właściwie zachowywać się w ruchu drogowym,

28 -wyjaśnić rolę świeżych warzyw i owoców, -zastosować zasady estetyki spożywania posiłków, -wymienić prawa i obowiązki członków rodziny, -wyjaśnić istotę rozmnażania, -omówić, dlaczego należy oszczędzać surowce wtórne, -wymienić środki chemiczne stosowane w gospodarstwie domowym, -wskazać źródło zanieczyszczeń powietrza, wody, gleby w najbliższym otoczeniu, -akceptować i zauważać zmiany zachodzące w organizmie podczas dojrzewania, -uzasadnić, że styl życia wpływa na stan zdrowia. Podstawowe na ocenę dostateczną Uczeń potrafi: -wymienić naturalne i przekształcone składniki przyrody, -wymienić nazwy kierunków głównych i pośrednich oraz podać oznaczenia międzynarodowe, -wskazać kierunek północny na podstawie znaków w przyrodzie, -wyjaśnić pojęcie widnokręgu, -przedstawić na rysunku widnokrąg i jego elementy, -opisać krajobraz w poszczególnych porach roku, -wymienić składniki pogody i przyrządy do ich pomiaru, -odczytać temperaturę powietrza, -wymienić stany skupienia materii,

29 -podać nazwy kilku gatunków ryb słodkowodnych i słonowodnych, -wyjaśnić pojęcie komórka, -rozróżnić kształty komórek roślinnych i zwierzęcych, -wyjaśnić, że organizmy wielokomórkowe zbudowane są z tkanek i narządów, -zaobserwować kształty komórek pod mikroskopem, -wskazać na roślinie podstawowe organy, -wymienić podstawowe czynności organizmów, -ułożyć z podanych przykładów prosty łańcuch pokarmowy, -podać przykłady ruchu w świecie roślin i zwierząt, -podać przykłady organizmów rozmnażających się płciowo i bezpłciowo, -opisać podstawowe formy krajobrazu, -wymienić typową skałę i glebę okolicy; -rozróżnić elementy krajobrazu naturalnego i przekształconego przez człowieka, -zastosować podstawowe przyrządy do obserwacji przyrodniczych, -wymienić podstawowe formy ochrony przyrody, -podać nazwy kilku narządów człowieka i rozpoznać je na ilustracjach, -wymienić etapy rozwojowe człowieka, -określić bierne i czynne wypoczywanie /przykłady/, -zachować się w przypadku konieczności udzielenia pierwszej pomocy przy drobnych urazach, -wymienić podstawowe składniki pokarmowe, -wyjaśnić, od czego zależą potrzeby pokarmowe człowieka,

30 -określić różnice biologiczne dziewczynki i chłopca, -przestrzegać zasad higieny intymnej, -podać rodzaje zanieczyszczeń środowiska i jego wpływ na życie człowieka, -wyjaśnić ujemny wpływ hałasu na organizm ludzki, -wykonać prosty opatrunek z zachowaniem zasad higieny, Rozszerzające na ocenę dobrą Uczeń potrafi: -wskazać składniki naturalne i przekształcone przez człowieka, -określić przy użyciu przyrządów kierunki główne na widnokręgu, -wyjaśnić zależność między miejscem obserwacji a wielkością widnokręgu, -wymienić obiekty, które można obserwować za pomocą lupy, lornetki, -wyjaśnić zależność między długością cienia a wysokością Słońca, -wymienić przyrządy do pomiaru składników pogody, -określić kierunek wiatru, -rozpoznać 3 główne rodzaje chmur, -określić stopień zachmurzenia nieba, -podać przykłady substancji w różnych stanach skupienia, -wyjaśnić, z czego zbudowane są wszystkie składniki środowiska przyrodniczego, używając pojęć: atom, cząsteczka, -wyjaśnić terminy: rośliny zbożowe, okopowe, oleiste, -wyjaśnić korzyści z uprawy roślin i hodowli zwierząt, -zdefiniować pojęcie: komórka,

31 -wymienić po 1 przykładzie organizmu jednokomórkowego i wielokomórkowego, -podać definicję pojęcia tkanka, narząd, -podać na modelu lub tablicy przykłady narządów człowieka, -omówić czynności życiowe wybranej rośliny lub zwierzęcia, -wyjaśnić proces samożywności i cudzożywności, -wskazać charakterystyczne cechy wyróżniające drapieżcę i roślinożercę, -wyjaśnić fakt występowania różnych skał, -rozróżnić różne formy terenu, -wyjaśnić konieczność przekształcania środowiska, -wyjaśnić potrzebę ochrony przyrody, -zna cechy przystosowawcze organizmów do życia na lądzie i w wodzie, -ocenić stan czystości środowiska w swojej okolicy na podstawie wskaźników naturalnych, -wyjaśnić związek między narządami i czynnościami życiowymi człowieka, -wyjaśnić rolę składników pokarmowych w życiu człowieka, -wymienić narządy rozrodcze męskie i żeńskie, -rozróżnić komórkę rozrodczą żeńską i męską, -wyjaśnić sposoby działań chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem, -wyjaśnić pojęcie choroby zakaźnej, -wskazać większość zanieczyszczeń wody, powietrza w najbliższej okolicy, -omówić zmiany zachodzące u płci przeciwnej w czasie dojrzewania,

32 -stosować zasady profilaktyki zdrowotnej /szczepionki, izolacja/, Dopełniające na ocenę bardzo dobrą Uczeń potrafi: -podać przykłady zmian spowodowanych przez człowieka w środowisku naturalnym, -wyznaczyć kilkoma sposobami kierunki główne i pośrednie oraz podać ich oznaczenia międzynarodowe, -sprawnie posługiwać się przyrządami do obserwacji przyrody /lupa, mikroskop, lornetka/, -zaobserwować zmiany wysokości Słońca nad widnokręgiem w poszczególnych porach roku, -podać jednostki pomiaru elementów pogody, -opisać aktualną pogodę z użyciem fachowej terminologii, -wyjaśnić pojęcie pogoda, -rozróżnić opady i osady atmosferyczne, -wyjaśnić wpływ wysokości ciśnienia na samopoczucie człowieka, -określić właściwości substancji za pomocą zmysłów, -wyjaśnić, który ze stanów skupienia wody jest najważniejszy dla istnienia organizmów żywych, -planować i zakładać hodowle roślinne i zwierzęce, -wyjaśnić, dlaczego komórki jednego organizmu mają różną budowę, -podać więcej przykładów organizmów jednokomórkowych i wielokomórkowych, -wyjaśnić pojęcia: tkanka, narząd, układ narządów, -wykonać schematyczny rysunek kształtów komórek spod mikroskopu,

33 -ocenić wpływ roślin i zwierząt na zawartość, CO i O w atmosferze, -wyjaśnić znaczenie zwierząt jako konsumentów, -wyjaśnić, dlaczego rośliny stanowią pierwsze ogniwo łańcucha pokarmowego, -wyjaśnić, jak rośliny bronią się przed wrogami, -omówić istniejące zależności między organizmami oraz wyjaśnić je na schemacie, -wyjaśnić istotę wymiany gazowej, -wyjaśnić zależności pomiędzy występowaniem skał a glebami, -scharakteryzować sposoby i formy ochrony przyrody, -oznaczyć według klucza wybrane przykłady roślin i zwierząt z najbliższej okolicy, -wyjaśnić różnice pomiędzy działalnością człowieka a stanem środowiska i odwrotnie wpływem środowiska na człowieka -opisać budowę i rolę funkcjonowania narządów człowieka w układach narządów, -podać źródła występowania składników pokarmowych, -analizować etapy rozwoju płciowego człowieka, -planować codzienne działania zmierzające do poprawy swojego środowiska, -wyjaśnić zagrożenia wynikające z nieprawidłowego stosowania środków chemicznych. Wymagania na ocenę celującą Uczeń: - posiada wiedzę potrzebną do otrzymania oceny bardzo dobrej i prezentuje tą wiedzę w sposób praktyczny na przykład wykonując doświadczenie,

34 - na sprawdzianie rozwiązuje bezbłędnie zadania i polecenia przedstawiając zdobytą wiedzę w sposób estetyczny i harmonijny, - dodatkowo angażuje się uczestnicząc w konkursach i zajęciach pozalekcyjnych, - dodatkowo angażuje się w przygotowanie lekcji pełniąc rolę asystenta nauczyciela, - samodzielnie rozwija zainteresowania naukami przyrodniczymi. Ewaluacji dokonał: Andrzej Żołędziowski Wrzesień 2013r.