Załącznik nr 1 do Uchwały nr IX/101/11 Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim z dnia 27 maja 2011r. Gmina Kamień Pomorski

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do Uchwały nr IX/101/11 Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim z dnia 27 maja 2011r. 2011

2 Spis treści Wstęp... 3 I. Ogólna charakterystyka gminy Kamień Pomorski Walory i zasoby środowiska Rolnictwo Turystyka Warunki dla działalności gospodarczej. 13 II. Ogólna charakterystyka miejscowości Rozwarowo PołoŜenie, powierzchnia, ludność Historia i dziedzictwo kulturowe Opis i charakterystyka obszaru o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych.. 18 III. Inwentaryzacja zasobów sołectwa IV. Analiza SWOT 21 V. Kierunki rozwoju miejscowości Rozwarowo Planowane kierunki rozwoju i działania na ich rzecz Planowane zadania inwestycyjne. 23 VI. WdraŜanie i monitoring

3 Wstęp Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z kluczowych wyzwań, jakie stoją przed Polską w okresie integracji z Unią Europejską. Zasadniczym jej celem jest wzmocnienie działań słuŝących zmniejszaniu istniejących dysproporcji i róŝnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Plan Odnowy Miejscowości jest jednym z najwaŝniejszych elementów odnowy wsi, jej rozwoju oraz poprawy warunków pracy i Ŝycia mieszkańców. Sporządzenie i uchwalenie takiego dokumentu stanowi niezbędny warunek przy aplikowaniu o środki finansowe w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich działanie Odnowa i rozwój wsi, jak równieŝ stanowić będzie wytyczne dla władz Gminy Kamień Pomorski przy realizacji kierunków rozwoju miejscowości Rozwarowo. Celem działania Odnowa i rozwój wsi jest poprawa jakości Ŝycia na obszarach wiejskich poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Działanie umoŝliwi rozwój toŝsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost ich atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej. W ramach działania pomocą finansową zostaną objęte projekty dotyczące: 1. budowy, przebudowy, remontu lub wyposaŝenia obiektów: a) pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, b) słuŝących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury, 2. kształtowania obszaru przestrzeni publicznej; 3. budowy remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych; 4. zakupu obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne; 5. odnawiania, eksponowania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami lub miejsc pamięci; 6. kultywowania tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów. 3

4 miejscowości. Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowości Rozwarowo jest obszar tej Zakres dokumentu jest określony Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Odnowa i rozwój wsi, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich. Zgodnie z powyŝszym, niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, inwentaryzację zasobów słuŝącą ujęciu stanu rzeczywistego, analizę SWOT czyli mocne i słabe strony miejscowości, planowane kierunki rozwoju, przedsięwzięcia wraz z szacunkowym kosztorysem i harmonogramem działań. Plan Odnowy Miejscowości Rozwarowo to dokument, który określa strategię działań w sferze społeczno-gospodarczej na lata Niniejszy plan jest planem otwartym stwarzającym moŝliwość aktualizacji w zaleŝności od potrzeb społecznych i uwarunkowań finansowych. Oznacza to, Ŝe mogą być dopisywane nowe zadania, a takŝe to, Ŝe moŝe zmienić się kolejność ich realizacji w zaleŝności od uruchomienia i dostępu do funduszy zarówno krajowych, jak i Unii Europejskiej. Uwarunkowania Planu Odnowy Miejscowości polegają na tym, Ŝe ma on zdecentralizowany, lokalny charakter, obejmuje ograniczony teren jednej miejscowości i przygotowywany jest (przy udziale przedstawicieli gminy) z inicjatywy i przez mieszkańców miejscowości. Specyfika planu polega na tym, Ŝe jest on ukierunkowany na zagadnienia cywilizacyjno-kulturowe, koncentruje się na prostych, lokalnych przedsięwzięciach, które prowadzić mają do poprawy standardu i jakości Ŝycia mieszkańców. Ma mniej progospodarczy, a bardziej pro-społeczny i pro-kulturowy charakter. I dzięki temu moŝe stanowić doskonałe uzupełnienie strategii rozwoju całej gminy, która zazwyczaj koncentruje się na zagadnieniach infrastrukturalnych i gospodarczych. Celem planu jest podtrzymanie lub odtworzenie atrakcyjności wsi jako miejsca zamieszkania i zaplanowanie oraz przeprowadzenie tego w sposób dostępny, oczekiwany i popierany oraz wykonalny dla lokalnej społeczności. Jest to szczególnie waŝne w dzisiejszej sytuacji, gdy miasta oferują konkurencyjną alternatywę zamieszkania, a rolnictwo traci swą atrakcyjność jako źródło utrzymania, co prowadzi m.in. do migracji młodych ludzi, szczególnie tych lepiej wykształconych ze wsi do miasta. 4

5 Idea odnowy wsi wyrasta z przekonania, Ŝe odnowiona, doinwestowana i oŝywiona kulturowo wieś odzyska swoją atrakcyjność jako miejsce zamieszkania, zapewni swoim mieszkańcom godziwy standard i jakość Ŝycia oraz zdoła zatrzymać młodzieŝ na miejscu. Nie jako mini-miasto, wysoko zurbanizowana i konkurująca z ośrodkami miejskimi bogactwem oferty, ale właśnie jako nowa wieś, nowoczesna, lecz ceniąca i zachowująca swój wiejski charakter i kulturową specyfikę. Plan Odnowy ma więc charakter planu małych kroków, ale w kierunku wielkich celów. Małych kroków, które podejmowane przez mieszkańców przy finansowym i organizacyjnym wsparciu gminy doprowadzić mają do trwałej poprawy miejscowych warunków Ŝycia. Podstawą tworzenia Planu Odnowy jest zdanie sobie sprawy z lokalnych zasobów i potencjałów, zmobilizowanie ich, zainwestowanie w rozwój i stworzenie systemu działań partnerskich tak, aby uzyskać efekt Ŝywiołowego przyrastania inicjatyw i kumulowania się ich skutków. Projekt wprowadzonych do Planu zadań powstał w oparciu o wytyczne społeczności lokalnej i konsultacje społeczne. 5

6 I. Ogólna charakterystyka gminy Kamień Pomorski, obejmująca 23 miejscowości sołeckie, usytuowana jest w północno zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w pasie nadmorskim. Obszar gminy zajmuje łącznie 209 km 2 i jest zamieszkiwany przez blisko 15 tysięcy osób. Sąsiaduje z gminami: Wolin, Golczewo, Świerzno, Dziwnów. Miasto Kamień Pomorski zajmuje 9 km 2 i mieszka tam ok. 10 tysięcy osób. Jest ośrodkiem subregionalnym i ponadgminnym, zapewniającym obsługę dla całego obszaru. Posiada status uzdrowiska, co czyni je obszarem szczególnie chronionym. Dzięki korzystnemu połoŝeniu jest głównym ośrodkiem administracyjnym dla ludności z rejonu Zalewu Kamieńskiego, rzeki Dziwny, Świńca z Niemicą i Wołczenicy z Grzybnicą. Rys. 1 Mapa gminy Kamień Pomorski 6

7 Gmina posiada korzystne powiązania komunikacyjne, stanowi węzeł dróg krajowych (30,3%) i wojewódzkich (63,2%). Układ komunikacyjny kolejowy pozwala na komunikację ze Szczecinem przez węzeł kolejowy w Wysokiej Kamieńskiej. W zakresie infrastruktury wodnej połoŝenie determinuje ścisłe związki z gminami sąsiadującymi np. Dziwnów, Wolin. Dotyczy to m.in. eksploatowanego wodociągu grupowego: StrzeŜewo StrzeŜewko Wrzosowo. Z uwagi na specyficzne usytuowanie w pasie nadmorskim występują liczne powiązania z terenami sąsiednimi w zakresie stosunków wodnych, tym bardziej, Ŝe długość rzek na terenie gminy wynosi łącznie 27,1 km, a kanałów 92,4 km, co daje w sumie 119,5 km Walory i zasoby środowiska Podstawową funkcją gminy Kamień Pomorski jest rolnictwo, obok którego waŝną rolę odgrywa turystyka oraz szeroko pojęte usługi związane ze zdrowiem. Mało korzystne, dla rozwoju rolnictwa, warunki ekonomiczne powodują wzrost znaczenia turystyki i funkcji sanatoryjno uzdrowiskowej oraz rekreacyjnej. Ze względu na walory kulturowe miasta, związane z jego historią oraz działalnością jednostek oświatowych, uzdrowisko wraz z zapleczem leczniczym i rozwiniętą siecią usług, jak teŝ dogodne, pod względem komunikacyjnym, połoŝenie (węzeł dróg krajowych), na jego barkach spoczywa szereg obowiązków, takich jak: - obsługa ludności, - funkcja sanatoryjno uzdrowiskowa, - funkcja ośrodka kultury, - funkcja turystyczna, - obsługa produkcji rolnej. W ochronie środowiska, prawo i priorytety społeczne uznają nadrzędność kryteriów ekologicznych w zagospodarowaniu obszarów o wysokich wartościach przyrodniczych oraz obszarów zagroŝonych. PowyŜsza zasada znajduje pełne uzasadnienie w odniesieniu do gminy Kamień Pomorski, która obejmuje ekosystemy lądowe i wodne o zróŝnicowanych walorach przyrodniczo - krajobrazowych i funkcjach ekologicznych. Ponadto stanowi ona waŝne ogniwo w tworzeniu systemów obszarów chronionych o znaczeniu regionalnym i międzynarodowym, w strefie nadmorskiej oraz w dolinie rzeki Odry. Dla gminy Kamień Pomorski, oznacza to stymulowanie następujących działań: - uznania nadrzędności funkcji uzdrowiskowej oraz rozwój funkcji rekreacyjnej i turystycznej, 7

8 - niedopuszczenie do degradacji wód Dziwny i Zalewu Kamieńskiego, ochronę terenów przyrodniczych, - podniesienie poziomu czystości atmosfery. Działania te spowodują zachowanie równowagi i ochronę środowiska, natomiast elementy zdegradowane - zostaną odtworzone. W miarę poprawy walorów przyrodniczych nastąpi dalszy rozwój funkcji uzdrowiskowej, a takŝe turystycznej i rekreacyjnej. W powiązaniach przyrodniczych gminy z otoczeniem, najwaŝniejszą rolę odgrywa system rzeczny Dziwny oraz Świńca i Wołczenicy z dopływami. Rzeki te mają swoje źródła poza granicami gminy, natomiast (z wyjątkiem Dziwny) kończą swój bieg na jej obszarze. System dolin rzecznych, przecinający obszar gminy wraz z rozległymi torfowiskami i licznymi starodrzewami, zasiedlonymi przez hydrolubne gatunki flory i fauny, stanowi waŝne korytarze ekologiczne, ciągnące się dalej poza granicami gminy. Powiązania przyrodnicze gminy z obszarami sąsiednimi wzmacniają niewielkie powierzchnie lasów, stanowiących fragment kompleksów leśnych, rozciągających się poza jej obszarem: - na południu Puszcza Goleniowska, - na północy strefa lasów nadmorskich. Surowce mineralne Wody zmineralizowane (zasolone) występują w rejonie miejscowości Rekowo i Wrzosowo. Do duŝych złóŝ zalicza się takŝe torfowisko Rekowo (1 500 ha i zasoby 6.5 mln m 3 ) oraz torfowisko w dolinie Grzybnicy i Skarchowej (ok ha i zasoby 12 mln m 3 ). MoŜliwość podjęcia eksploatacji dla potrzeb ogrodnictwa (uprawy hydroponiczne) i rolnictwa (nawoŝenie, wysokobiałkowe dodatki paszowe) występuje w ujściu doliny Grzybnicy (gytia). Mniejsze złoŝa torfowe i torfowo - gytiowe występują w rejonie Buszęcina, rynnie jeziora Śniatowskiego, rejonie śółcina, Wrzosowa, w dolinie Wołczy i na Wyspie Chrząszczewskiej. Baza surowcowa kruszyw naturalnych i surowców ilastych jest niewielka. Brak złóŝ udokumentowanych. Dorywczo prowadzona jest eksploatacja piasków w Chrząstowie (dla potrzeb wysypiska) oraz w rejonie Benic. Za obszary perspektywiczne moŝna uznać rejony: Borucina, Chrząstowa, Benic - Koplina, Grębowa i Skarchowa. Istnieje moŝliwość udokumentowania niewielkich złóŝ dla potrzeb lokalnych. Surowce balneologiczne Na terenie miasta występują dwa, istotne w lecznictwie surowce, a mianowicie: solanka i borowina. Ich zasoby, jakość oraz ochrona, zadecydują o powodzeniu rozwoju 8

9 funkcji uzdrowiskowej. Pod względem ilościowym, zasoby surowców balneologicznych Kamienia Pomorskiego, szacowane są na dziesiątki, a nawet na setki lat, przy obecnym poziomie eksploatacji. Nieco trudniej będzie zapewnić jakość surowców. Borowinie zagraŝają ścieki komunalne, które sporadycznie napływają rowami. Natomiast solance groŝą infiltracje powierzchniowe, w tym ścieków gospodarczych. Solanka zalega prawie pod całym miastem, zatem głębokie wykopy pod wznoszone budowle, mogą niszczyć skalną warstwę izolacyjną. Solanka uzdrowisko kamieńskie korzysta z odwiertu w Dziwnówku (jakościowo bardzo dobre źródło), a terenie Kamienia Pomorskiego, pod miastem i w jego okolicach, stwierdzono liczne i obfite solanki, między innymi na Wyspie Chrząszczewskiej. Obecnie nie ma zapotrzebowania na eksploatację. Borowina - Bardzo duŝa ilość borowiny występuje na terenie miasta, w odległości 200 m od sanatorium. Charakterystyka złoŝa jest następująca: 60 ha powierzchni, 108 tys. m 3 zasobów, typ torfu niski trzcinowo - turzycowy. Poza złoŝem w Kamieniu Pomorskim, w najbliŝszej okolicy stwierdzono występowanie torfowisk z zawartością surowca borowinowego, np. Koprowo, Gostyń - Kaleń, Gostyń, Wyspa Chrząszczewska. Pojawia się tendencja bardziej intensywnego korzystania z zasobów środowiska naturalnego, w szczególności na terenach juŝ objętych ochroną bądź na obszarach planowanych do objęcia ochroną. Korytarze ekologiczne. Główny korytarz ekologiczny przebiega wzdłuŝ Dziwny. Jest to lądowo-wodny szlak wędrówki ptactwa oraz ichtiofauny (woda). Powinien być chroniony i technicznie wzmacniany (budowa przepustów). Rejony ochrony fauny. W okolicy Kamienia Pomorskiego jest kilka miejsc koncentracji ptactwa, zwłaszcza wodnego: rejon Zatoki Cichej, północna część Wyspy Chrząszczewskiej, Zatoka Karpinka, Jezioro Wrzosowskie. Miejsca te muszą uzyskać status ochronny, działalność gospodarcza musi być ograniczona. 9

10 W granicach gminy połoŝonych jest 9 stref faunistycznych oraz 4 główne korytarze ekologiczne o znaczeniu ponadregionalnym. Korytarze ekologiczne tworzą: rzeka Dziwna, rzeka Wołczenica, rzeka Niemica, rzeka Świniec. Korytarze poboczne tworzą systemy zlokalizowane w pobliŝu miejscowości: Kamień Pomorski, Rzewnowo, Jarszewo, Rekowo, Benice. Strefami faunistycznymi objęto tereny występowania cennych gatunków płazów i gadów (herpetofauna), ptaków z gatunków awifauny lęgowej, przelotowej i zimującej oraz ssaków z teriofauny i parzystokopytnych. NaleŜy objąć ochroną najcenniejsze strefy i stanowiska faunistyczne poprzez ustanowienie rezerwatów i uŝytków ekologicznych, a takŝe występowania gatunków chronionych (kani rudej, orła bielika, kani czarnej, bociana białego) Północna i zachodnia część gminy Kamień Pomorski wchodzi do ekologicznego systemu obszarów chronionych województwa szczecińskiego (Sieć Natura 2000). Z tej racji, wymagana jest wzmoŝona ochrona środowiska, a na niektórych terenach, gospodarowanie musi być podporządkowane wymaganiom ochrony przyrody. Wody powierzchniowe Do wód powierzchniowych w granicach gminy naleŝą: Morskie wody wewnętrzne akwatorium Dziwny: Cieśnina Dziwny, Zalew Kamieński, Zatoka Cicha, Zatoka Wrzosowska; Rzeki: Wołczenica z Grzybnicą i Stawną, Świniec z Niemicą; Jezioro Śniatowskie; Kanały i rowy melioracyjne. Wody powierzchniowe w obszarze gminy są zanieczyszczone. Od wielu lat Ŝadna z rzek nie osiąga wód w I klasie czystości. Zwiększa się za to długość odcinków o wodach II III klasy. Stan jakościowy rzek jeszcze znacznie ogranicza wykorzystanie ich wód do celów uŝytkowych. Jedynie rzeka Grzybnica moŝe być wykorzystywana na potrzeby przemysłu. Wody co najmniej II klasy czystości stanowią nadal bardzo niewielkie odcinki, co dyskwalifikuje rzeki gminy dla potrzeb turystyki wodnej, kąpielisk. Obecny stan zanieczyszczenia, na dzień dzisiejszy, wyklucza ich rekreacyjne uŝytkowanie. Do perspektywicznego wykorzystania rzek i Zalewu planowane jest doprowadzenie ich wód do I klasy czystości. Wody części obszaru w zlewni Grzybnicy i Wołczenicy objęte planem ochrony, jako ujęcie wód powierzchniowych mają zaopatrywać w wodę konsumpcyjną strefę nadmorską. 10

11 Gleby Gleby wysokiej jakości zajmują około 19 % powierzchni ogólnej uŝytków rolnych. Gleby tego kompleksu, w największych areałach, występują w środkowej części gminy. Na terenie miasta następuje rozbieŝność między przeznaczeniem gruntu na funkcje rolnicze lub miejskie. Lasy Na terenie gminy lasy zajmują 2086 ha, co stanowi 10.5 % ogólnej powierzchni gminy. Lasy rozproszone są po całej gminie. Większe ich skupiska znajdują się w obrębie wsi: Benice, Grębowo, Stawno, Wrzosowo i Górki Pomorskie. Lasy gminy Kamień Pomorski tworzą 9 rodzajów siedlisk. Największą powierzchnię zajmują: siedlisko boru mieszanego świeŝego, boru mieszanego wilgotnego oraz lasu mieszanego świeŝego i lasu mieszanego wilgotnego, które w przewadze występują w II kategorii wieku. Lasy spełniają funkcje ochronne, przede wszystkim w obszarze chronionego krajobrazu i ochrony uzdrowiskowej, w dolinach rzek, na terenach alimentacji wód podziemnych i wód jeziora Śniatowskiego. Gospodarkę leśną prowadzą Nadleśnictwa: Rokita i Gryfice. Przewiduje się powiększenie zasobów leśnych, poprzez przeznaczenie do zalesienia słabych bonitacyjnie, niezagospodarowanych gruntów rolnych. Gmina charakteryzuje się bardzo niskim wskaźnikiem lesistości (około 10 % pow. gminy), lasy są w większości lasami gospodarczymi. Do lasów I grupy - ochronnych, naleŝy kompleks lasu łączący się z lasami nadmorskimi (na północ od Radawki), są to lasy masowo wykorzystywane w celach rekreacyjnych i wypoczynkowych 1.2. Rolnictwo Rolnictwo jest dominującą funkcją terenów wiejskich gminy, o jego rozwoju decydują następujące czynniki: dobra jakość gleb; korzystne warunki środowiska przyrodniczego (agroklimat, rzeźba terenu, warunki glebowo - wodne); istniejące zainwestowanie i utrzymanie jednostek gospodarczych o zwartych rozłogach; połoŝenie w strefie nadmorskiej, stanowiącej potencjalny rynek zbytu. Czynnikami hamującymi rozwój rolnictwa są: ograniczenia wynikające z wymogów ochrony środowiska; zaniedbany system melioracyjny; słabo rozwinięty przemysł rolno spoŝywczy; brak chętnych na zagospodarowanie terenów ANR; proces przekształceń własnościowych (ANR). 11

12 Podstawową bazą produkcji rolnej są uŝytki rolne, które stanowią ponad 65% obszaru gminy. Grunty orne zajmują z tego około 72% powierzchni a reszta to łąki i pastwiska. Przewaga gleb (76%), to grunty dobrej i średniej jakości, cechujące się przestrzennym zróŝnicowaniem i przeciętnym poziomem kultury. Dominują grunty kompleksu Ŝytniego, bardzo dobrego i dobrego. Szczególnie dogodny rejon upraw rozpościera się pomiędzy Grabowem i StrzeŜewem oraz w okolicy Rekowa i Jarszewa. Niekorzystne tereny do prowadzenia produkcji, to okolice Stawna, Szumiącej i Grębowa. Znaczna część terenów rolniczych posiada zdegradowane systemy melioracyjne. Na terenie gminy nadal dominuje własność ANR. Majątek Agencji ulega przekształceniom organizacyjnym i własnościowym. Wyodrębniono 7 duŝych gospodarstw rolnych w: Miłachowie, śółcinie, Świńcu, Wrzosowie, Buniewicach, Benicach, Sibinie. Proces przekształceń obejmuje równieŝ sektor spółdzielczy, który zajmuje 9,2% całego obszaru i reprezentowany jest przez 3 spółdzielnie (Rzewnowo, Trzebieszewo i Górki Pomorskie). Na terenie gminy prowadzonych jest ponad 350 gospodarstw indywidualnych. PrzewaŜają gospodarstwa większe, od ha, stanowiące 52% ogółu gospodarstw, z których większość występuje w północno-wschodniej i południowo-zachodniej części gminy. Obszary te w niewielkim stopniu podlegać będą procesom przekształceń. Analizując stan zasobów i walory środowiska naturalnego naleŝy stwierdzić, Ŝe gmina Kamień Pomorski jest miejscem o niezwykle cennych walorach przyrodniczych Turystyka Funkcja turystyczna gminy jest związana z obsługą ruchu turystycznego ludności sezonowej, przybywającej do miasta oraz osób przebywających na WybrzeŜu. Baza turystyczna w mieście szacowana jest na miejsc. Na terenie gminy znajdują się pojedyncze obiekty rekreacyjno turystyczne. Gmina posiada tereny cechujące się walorami przyrodniczymi, stąd teŝ tereny wiejskie gminy, jak i miasto Kamień Pomorski naleŝy przewidzieć do szybkiej rozbudowy bazy turystycznej i do budowy urządzeń obsługi turystyki. Zakłada się : powszechną dostępność walorów rekreacyjnych poprzez udostępnienie pasa przywodnego rozwijanie turystyki na bazie atrakcyjnych obiektów zabytkowych i parków 12

13 podworskich przejmowanie na cele letniskowe opuszczonych zagród, w rejonach atrakcyjnych wypoczynkowo (dotyczy to wsi, połoŝonych w obrębie strefy chronionego krajobrazu i na jej obrzeŝu oraz w pobliŝu rzek, jezior i lasów (Połchowo, Kukułowo, śółcino, Radawka, Wrzosowo)) wyznaczenie szlaków wodnych rozwijanie turystyki pieszej, trasowanie szlaków rowerowych, przy wykorzystaniu starych, zabytkowych traktów i innych terenów atrakcyjnych krajobrazowo ochrona walorów turystycznych i wypoczynkowych miasta i gminy zwiększenie rygorów ochrony przyrody i krajobrazu przy nadmiernej koncentracji ruchu turystycznego w obszarach chronionych rozwój bazy wypoczynkowej wysokostandardowej na terenie gminy, dotyczy to głównie terenów połoŝonych wzdłuŝ pasa nadmorskiego oraz styku miasta Kamień Pomorski, z jego walorami zabytkowo turystycznymi rozwój bazy wypoczynkowej. (dotyczy to głównie terenów połoŝonych wzdłuŝ akwenów Dziwny i Zalewu Kamieńskiego rozwój wszelkich form turystyki wodnej i wypoczynku przywodnego (turystyka krótkopobytowa). Miasto Kamień Pomorski, predestynowane jest na Ŝeglarski ośrodek dyspozycyjny, koordynujący sporty wodne na rzece Dziwna i Zalewie Kamieńskim Warunki dla działalności gospodarczej Na terenie Gminy Kamień Pomorski działa 1656 firm - osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, 29 spółek prawa handlowego, 1spółdzielnia rzemieślnicza, 23 terenowe jednostki samorządowe i państwowe, 1 przedsiębiorstwo państwowe oraz 8 spółdzielni działających na podstawie spółdzielczego prawa mieszkaniowego. W pierwszej grupie - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą moŝna wyróŝnić następujące formy działalności: 1. Działalność wytwórcza 2. Działalność budowlana 3. Działalność handlowa 4. Działalność usługowa 5. Działalność handlowo - usługowa 13

14 6. Działalność rozrywkowa Najwięcej podmiotów funkcjonuje w branŝy handlowej, usługowej oraz budowlanej stanowi to 94% ogółu działalności. Wśród spółek prawa handlowego dominuje działalność usługowa. Na terenie gminy brak duŝych przedsiębiorstw, a wśród średnich przedsiębiorstw - największym pracodawcą jest przedsiębiorstwo państwowe PKS Kamień Pomorski (branŝa - usługi przewozowe), zatrudniające 188 osób oraz Uzdrowisko Kamień Pomorski Sp. z o.o. (spółka z udziałem skarbu państwa), które zatrudnia 179 osób (branŝa - usługi rehabilitacyjno - lecznicze). Podmioty gospodarcze osoby fizyczne działające na terenie gminy to przewaŝnie firmy mikro (1-5-osobowe). Większa ilość zatrudnionych pojawia się w branŝy budowlanej, gdzie największa firma zatrudnia ok. 50 osób. Charakterystyczną cechą wielu działających przedsiębiorstw (szczególnie z branŝy usługowej i budowlanej) jest ich sezonowość, podyktowana porą roku (sezon budowlany i turystyczny). Największa aktywność przedsiębiorstwa przypada na miesiące wiosenno-letnie. W okresie poza sezonem minimalizują swoją działalność lub ją zawieszają. Zjawisko to dotyczy ok. 30% firm. Wiele przedsiębiorstw nie ma ustabilizowanej struktury działalności dość szybko zmieniają branŝę reagując na wyzwania rynku. Gmina podejmuje starania dotyczące zachęcenia inwestorów szczególnie z branŝy turystycznej do rozwijania swojej działalności, m.in. w oparciu o przyjęte ulgi w podatkach lokalnych. W koncepcjach urbanistycznych oraz planów zagospodarowania przestrzennego brane są pod uwagę oczekiwania potencjalnych inwestorów. Firmy w niewielkim stopniu korzystają ze wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw. Na terenie gminy funkcjonuje jeden fundusz poręczeniowy dla przedsiębiorców. Nie ma silnej reprezentacji lokalnego biznesu właściciele firm nie są zrzeszeni w przedstawicielstwach, które chciałyby realizować wspólną politykę wobec władz samorządowych. Brakuje równieŝ nie tylko szkoły biznesu, ale i kursów dotyczących zasad zakładania swojej własnej firmy oraz funkcjonowania na rynku. W gminie nie funkcjonuje instytucja doradzająca jak załoŝyć swoją firmę w krajach Unii Europejskiej. W Kamieniu Pomorskim funkcjonuje Cech Rzemiosł RóŜnych, który nie aktywizuje środowisk biznesowych w sprawy dotyczące rozwoju gospodarczego. Większa aktywność kamieńskich kupców pojawia się przy takich okazjach jak dyskusja o przyszłości targowiska 14

15 lub lokalizacja supermarketu, natomiast brak jest innych inicjatyw skutkujących pespektywicznymi działaniami na rzecz rozwoju lokalnej przedsiębiorczości. W Kamieniu Pomorskim działa Powiatowy Urząd Pracy, który udostępnia określone narzędzia rynku pracy, takie jak: - prace interwencyjne i roboty publiczne (propozycja skierowana głównie do jednostek samorządowych), - staŝ absolwencki, - szkolenia, - poŝyczka szkoleniowa, - poŝyczka na rozpoczęcie działalności gospodarczej, - poŝyczka na utworzenie dodatkowego miejsca pracy. W marcu 2002 roku, z inicjatywy burmistrz miasta, utworzona została Kamieńska Izba Gospodarcza, która w załoŝeniu miała zrzeszać lokalnych przedsiębiorców oraz reprezentować lokalny sektor MSP w kontaktach z samorządem i innymi instytucjami w regionie, kraju i poza jego granicami. Niestety działalność tego stowarzyszenia jest nieaktywna. W gminie funkcjonują trzy banki: PKO S.A., PKO BP S.A., Bank Spółdzielczy w Wolinie. Zakres oferowanych przez nie usług obejmuje pakiety biznesowe dla przedsiębiorców (zarówno odnośnie bieŝącej obsługi, jak i poŝyczek lub kredytów). Oprócz banków na rynku usług finansowych pojawiają się firmy z branŝy pośrednictwa finansowego (najbardziej aktywna jest firma Prowident). Nie rozwinięta jest natomiast oferta dotycząca wsparcia finansowego dla podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą. Brak jest równieŝ profesjonalnych firm doradczych (rolę tę pełnią biura doradztwa podatkowego), a główny cięŝar doradztwa zawodowego przejmuje Powiatowy Urząd Pracy. Dostrzegalny jest wzrost jakości usług w sektorze bankowej obsługi biznesu. Niemniej jednak propozycja instytucji finansowych pozostaje w dalszym ciągu uboga, szczególnie dla przedsiębiorców rozpoczynających swoją pierwszą działalność gospodarczą. 15

16 II. Ogólna charakterystyka miejscowości Rozwarowo 2.1. PołoŜenie, powierzchnia, ludność Rozwarowo połoŝone jest w województwie zachodniopomorskim, powiat kamieński, na skraju południowo-zachodniej części gminy Kamień Pomorski, w odległości 10 km od Kamienia Pomorskiego. Rys. 2. Mapa sołectw gminy Kamień Pomorski Ogólna powierzchnia wsi wynosi 304,83 ha. PołoŜenie geograficzne Rozwarowa zapewnia mieszkańcom jak i turystom dojazd do wielu strategicznych punktów komunikacji: lotniska Goleniów (ok. 50 km), terminalu promowego w Świnoujściu (ok. 60 km), stacji kolejowej w Kamieniu Pomorskim (10 km). Według stanu na dzień r. miejscowość Rozwarowo zamieszkuje 72 mieszkańców, co stanowi 0,48 % ogółu ludności całej gminy. 16

17 2.2. Historia i dziedzictwo kulturowe ROZWAROWO (niem. Ribbertow) Pradzieje Pierwsze świadectwa obecności grup ludzkich na terenie Rozwarowa i okolic pochodzą z młodszej epoki kamienia. W 1934 roku na granicy pól naleŝących do Rozwarowa i Dramina w bagnie podczas kopania rowu melioracyjnego natrafiono na głębokości około 2 metrów na sztylet krzemienny, przedmiot z rogu jelenia z dwoma otworami znaleziony blisko sztyletu i zapinkę Ŝelazną. Wszystkie przedmioty pochodzą z kultury ceramiki sznurowej lub kultury grobów jamowych. Przy drodze do Sibina przed II wojną światową natrafiono kurhan zbudowany z wielkich głazów. Na terenie wioski przypadkowo odkryto toporek z rogu jelenia, toporek rogowy i sztylet krzemienny kultury ceramiki sznurowej. W latach 60- tych XX wieku pan Bronisław Obłaja z Kamienia Pomorskiego podczas prac melioracyjnych natrafił na głębokości 180 cm na rogowy toporek zdobiony kółkami. Podczas badań powierzchniowych w 1959 roku natrafiono na cztery osady kultury łuŝyckiej i jedną osadę kultury Grobów jamowych. Odkrycia te świadczą o intensywności osadnictwa na tym terenie i Ŝe okolice Rozwarowa mogły być juŝ zasiedlone 4 tysięcy lat temu. Historia Pierwsze wzmianki o wiosce pochodzą z 1380 roku - wioska nosi nazwę Ruspertowe i Ruspertouw. Po wschodniej stronie wioski znajduje się grodzisko owalno- czworoboczne Z XII- XIII wieku. Zachowane są ślady wałów wraz z fosą wypełnione wodą szerokości 4 6 metrów. Podczas badań powierzchniowych prowadzonych w 1959 roku natrafiono łącznie w okolicy Rozwarowa na siedem osad i cztery sioła z X- XIII wieku. Do roku 1720 roku wioska podzielona była na dwie części. Część A naleŝała do rodziny von Borne (do roku 1488) a część B do rodziny von Flemming (do początku XVII wieku). Rozwarowo naleŝało w późniejszym okresie do rodziny von Lockstedt (część B), później przez krótki czas do rodziny von Brockhusen (właściciele Gostynia aŝ do końca II wojny światowej) i rodziny von Zastrow ( w 1523 roku we wsi mieszkał Peter Zastrow ). W 1559 roku Ewald Flemming z Buka i Matzdorf wykupuje we wsi część ziemi. W 1594 roku w Rozwarowie wybudowano kaplicę W 1628 roku we wsi jest młynarz i owczarz. W 1756 rok wspomina się o cmentarzu przy kościele roku w wiosce jest 17

18 wiatrak młyński i kowal. W 1815 roku zniszczeniu ulega kaplica (jest to ostatnia wzmianka o kaplicy w Rozwarowie). W 1835 roku właścicielem dworu był marszałek ziemski Franz Wilhelm Carl von Flemming z Buszęcina. W XIX wieku sporządzono plan Rozwarowa z zaznaczeniem gospodarstw jak równieŝ grodziska ( zamku?). W 1939 roku ostatnim właścicielem części wioski był Max Krüger. Zabytki W Rozwarowie są obiekty wpisane do ewidencji konserwatorskiej tj. budynki mieszkalne nr 12, 15, 17. Niestety nie zachowała się kaplica prawdopodobnie z późnego średniowiecza. W kaplicy znajdował się dzwony z 1589 i 1780 roku. Przewiezione zostały po zniszczeniu kaplicy do nowego kościoła w Benicach. Obecnie jeden z nich znajduje się w nowo wybudowanym kościele we Wrzosowie Opis i charakterystyka obszaru o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych Rozwarowo jest niewielką wsią o charakterze rolniczym, połoŝoną na obszarze chronionym - Natura 2000 (Bagna Rozwarowskie). Miejscowość zamieszkuje ponad 70-ciu mieszkańców, skupionych w 18 gospodarstwach domowych. Zabudowa miejscowości jest w większości skupiona. Obecnie trudno jest wyodrębnić jeden obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych. We wsi nie ma typowej świetlicy wiejskiej, sklepu, ani terenów umoŝliwiających gry i zabawy sportowe. Gmina, w celu zapewnienia lokum do spotkań, dzierŝawi od prywatnego właściciela pomieszczenie, mające spełniać rolę świetlicy, jednak korzystanie z tego obiektu moŝliwe jest tylko do wczesnych godzin wieczornych. Nieliczne uroczystości obchodzone przez mieszkańców (doŝynki, święto wiosny), organizowane są na prywatnej posesji osoby, która prowadzi działalność gospodarczą. W miejscowości znajduje się jeszcze remiza OSP, ale nie ma ona większego znaczenia dla kontaktów pomiędzy mieszkańcami. W praktyce, częstym miejscem codziennych spotkań i nawiązywania kontaktów jest przystanek autobusowy, zlokalizowany na końcu wsi. Przystankowe kontakty mają miejsce głównie w okresie wiosenno-letnim, kiedy pozwala na to pogoda, zaś w czasie jesieni i zimy Ŝycie społeczne niemal zamiera. 18

19 Ta sytuacja wpłynęła na aktywność mieszkańców Rozwarowa w kierunku poprawy warunków Ŝycia poprzez rozbudowę infrastruktury kulturalno-rekreacyjnej. Jednym z efektów działań rozwojowych jest wybudowanie we wsi, w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, placu zabaw dla dzieci. Kolejnym planowanym do realizacji etapem Planu Odnowy Miejscowości jest budowa świetlicy wiejskiej, będącej w przyszłości centralnym miejscem spotkań i obchodzonych uroczystości, a takŝe wybudowanie boiska do gier i zabaw sportowych. 19

20 III. Inwentaryzacja zasobów sołectwa Zasoby to wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi i otaczającego ją obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie bądź w przyszłości w budowaniu bądź realizacji publicznych bądź prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. Rodzaj zasobu Brak Jest o znaczeniu małym Jest o znaczeniu średnim Jest o znaczeniu duŝym Środowisko przyrodnicze - walory krajobrazu X - walory klimatu (mikroklimat, wiatr, nasłonecznienie) X - cenne przyrodniczo obszary lub obiekty X - świat zwierzęcy (ostoje, siedliska) X - wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy) X - podłoŝe, warunki hydrogeologiczne X - gleby, kopaliny X Środowisko kulturowe - walory architektury wiejskiej i osobliwości kulturowe X - walory zagospodarowania przestrzennego X - zabytki X - zespoły artystyczne X Dziedzictwo religijne i historyczne - miejsca, osoby i przedmioty kultu X - święta, odpusty, pielgrzymki X - tradycje, obrzędy, gwara X - legendy, podania i fakty historyczne X Obiekty i tereny - działki pod zabudowę mieszkaniową X - działki pod zakłady usługowe i przemysł X - place i miejsca publicznych spotkań X - miejsca sportu i rekreacji X Gospodarka, rolnictwo - specyficzne produkty (hodowle, uprawy polowe) X - znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe X Sąsiedzi i przyjezdni - korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo (duŝe miasto, arteria komunikacyjna) X - ruch tranzytowy X - przyjezdni stali i sezonowi X Instytucje - placówki opieki społecznej, zdrowotnej X - szkoły X - świetlice X Ludzie, organizacje społeczne - Ochotnicza StraŜ PoŜarna X - Stowarzyszenia X 20

21 IV. Analiza SWOT Analiza SWOT jest efektywną metodą oceny strategicznej badanego podmiotu. W tym przypadku składa się ona z analizy miejscowości (analiza jej mocnych i słabych stron) oraz analizy jej otoczenia (szanse i zagroŝenia). Nazwa SWOT jest akronimem stworzonym ze skrótów angielskich pojęć: Strenghts (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse) i Threats (zagroŝenia). Na podstawie analizy zasobów wyłoniono korzystne i niekorzystne cechy wewnętrzne miejscowości, a takŝe potencjalne szanse i zagroŝenia występujące w otoczeniu, mogące mieć wpływ na przyszłość miejscowości i jej mieszkańców. PoniŜej zamieszczono wnioski wynikające z oceny. Mocne strony Walory przyrodnicze i uŝytkowe Słabe strony Niewystarczająca infrastruktura drogowa, brak chodników Brak wodociągu i kanalizacji Brak obiektów zabytkowych Brak infrastruktury turystyczno-wypoczynkowej Brak placu zabaw dla dzieci Brak obiektu kulturalno-rozrywkowego Brak planu zagospodarowania przestrzennego Szanse Środki pomocowe Unii Europejskiej Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Wzrost dochodów społeczeństwa Rozbudowa infrastruktury turystycznej Moda na turystykę rowerową Tereny objęte siecią Natura 2000 ZagroŜenia Emigracja młodzieŝy 21

22 Patologie społeczne Pogarszająca się sytuacja ekonomiczna mieszkańców Mała aktywność mieszkańców Tereny objęte siecią Natura 2000 V. Kierunki rozwoju miejscowości Rozwarowo Priorytetowym celem przyjętym przy wyznaczaniu kierunków rozwoju wsi Rozwarowo jest poprawa warunków Ŝycia jej mieszkańców oraz zapewnienie dynamicznego rozwoju miejscowości przy wykorzystaniu jej walorów i zasobów. Bardzo istotnym elementem realizacji celu priorytetowego jest zwiększenie poczucia toŝsamości mieszkańców z miejscowością Rozwarowo i ich zaangaŝowania w prace związane z rozwojem wsi Planowane kierunki rozwoju Biorąc pod uwagę analizę zasobów sołectwa, a takŝe ocenę mocnych i słabych stron miejscowości oraz stojących przed nią szans i zagroŝeń, przyjęto następujące kierunki rozwoju: 1. Zwiększenie poczucia integracji lokalnej społeczności i wzrost zaangaŝowania w działania na rzecz rozwoju wsi; 2. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, podnoszącej poziom Ŝycia mieszkańców i zwiększającej jej atrakcyjność turystyczną; 3. Rozwój funkcji turystycznej miejscowości, w oparciu o walory krajobrazowe i zasoby przyrodnicze, ukierunkowany na wyspecjalizowane usługi agroturystyczne; 4. Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej miejscowości; 5. Poprawa estetyki miejscowości; 6. Rozwój działalności i aktywności kulturalnej oraz sportowo-rekreacyjnej; 7. Podejmowanie działań promocyjnych w celu przyciągnięcia inwestorów i turystów. Rozwój w zaplanowanych kierunkach zostanie osiągnięty poprzez następujące działania: zainicjowanie utworzenia lokalnego stowarzyszenia mieszkańców, angaŝowanie mieszkańców w sprawy dotyczące rozwoju wsi i całej gminy, 22

23 budowę i modernizację infrastruktury wodno kanalizacyjnej i drogowej, budowę infrastruktury rekreacyjno sportowej, utworzenie planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości Planowane zadania inwestycyjne W tej części przedstawiony został skrócony opis przedsięwzięć inwestycyjnych, planowanych do realizacji w latach Szczegółowe opisy poszczególnych inwestycji wraz z kosztorysami będą przygotowywane bezpośrednio przed przystąpieniem do ich realizacji. Lista tych zadań jest otwarta i moŝe być modyfikowana i uzupełniana w trakcie całego okresu programowania. Zadania mogą być realizowane przez gminę Kamień Pomorski, a takŝe przez podmioty prywatne. 1. Budowa placu zabaw wraz z zakupem elementów wyposaŝenia Zadanie polega na wybudowaniu i wyposaŝeniu w urządzenia typu huśtawki, zjeŝdŝalnie, piaskownice, itp. placu zabaw i rekreacji dla dzieci. Elementem zadania jest takŝe ogrodzenie zagospodarowanego terenu. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia wynosi: zł Planowany okres realizacji zadania: Budowa świetlicy wiejskiej Zadanie polega na wybudowaniu nowego obiektu, stworzeniu miejsca o szczególnym znaczeniu dla zaspakajania potrzeb mieszkańców. Celem projektu jest stworzenie świetlicy, która skupi dzieci i młodzieŝ, a pozostałych mieszkańców zaktywizuje do podejmowania róŝnorodnych działań mających na celu rozwój własnych zainteresowań i osobowości. Ponadto umoŝliwi mieszkańcom wsi dostęp do informacji w róŝnych dziedzinach Ŝycia za pomocą Internetu oraz pomoc w zdobywaniu wiedzy i rozwijaniu zainteresowań młodzieŝy szkolnej. Głównym celem operacji będzie poprawa Ŝycia społeczno-kulturalnego mieszkańców. Realizacja operacji wpłynie na poprawę wizerunku i promocję miejscowości, rozwój toŝsamości i integracji społecznej oraz ograniczenie patologii ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieŝy. WyposaŜenie świetlicy planuje się przy udziale środków z budŝetu Gminy Kamień Pomorski oraz sponsorów i darczyńców. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia wynosi: zł Planowany okres realizacji zadania:

24 3. Budowa infrastruktury wodno kanalizacyjnej w ramach projektu Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie miasta i gminy Kamień Pomorski Zadanie polega na wybudowaniu w wiosce nowych wodociągów i sieci kanalizacji sanitarnej, odprowadzającej ścieki do zmodernizowanej oczyszczalni w miejscowości Mokrawica. Szacunkowy koszt całego projektu wynosi zł Projekt planowany jest do realizacji z dofinansowaniem z Funduszu Spójności UE, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Planowany okres realizacji zadania: Budowa boiska sportowego Zadanie polega na wybudowaniu i wyposaŝeniu w bramki i ławki dla widowni trawiastego boiska do piłki noŝnej oraz zagospodarowaniu terenu wokół niego. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia wynosi: zł Planowany okres realizacji zadania: Budowa chodników w miejscowości Zadanie polega na przebudowie nawierzchni drogi wiejskiej oraz budowie chodników dla pieszych. Szacunkowy koszt przedsięwzięcia wynosi: zł Planowany okres realizacji zadania:

25 VI. WdraŜanie i monitoring WdraŜanie Planu Odnowy Miejscowości rozpocznie się przyjęciem dokumentu uchwałą Zebrania Wiejskiego, a następnie zatwierdzeniem planu uchwałą Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim. Odpowiedzialnym za jego realizację będzie Burmistrz Kamienia Pomorskiego. System wdraŝania Planu Odnowy Miejscowości Rozwarowo realizowany będzie w oparciu o system wdraŝania pomocy strukturalnej Unii Europejskiej. Poszczególne projekty będą realizowane w oparciu o zasady wydatkowania środków według źródeł ich pochodzenia, bowiem korzystanie ze środków własnych, jak i środków unijnych wymusza konieczność sprostania wielu wymogom formalnym. Przygotowanie i realizacja poszczególnych zadań inwestycyjnych prowadzone będą przez referat planowania, inwestycji i gospodarki komunalnej Urzędu Miejskiego w Kamieniu Pomorskim, we współpracy ze stanowiskiem ds. rozwoju gospodarczego i funduszy pomocowych, skarbnikiem gminy oraz sołtysem wsi Rozwarowo. Monitoring dostarcza informacji o postępie realizacji i efektywności wdraŝania Planu Odnowy Miejscowości. Monitorowanie polega na systematycznym zbieraniu i interpretowaniu danych opisujących postęp i efekty realizacji Planu. Monitoring obejmuje wydatkowanie oraz efekty rzeczowe wdraŝania planu. W celu prowadzenia skutecznego monitoringu i oceny wszystkich wydatków zarówno wspólnotowych jak i gminnych, naleŝy na bieŝąco weryfikować związane z planem wydatki i efekty rzeczowe. System monitorowania finansowego i rzeczowego projektów dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej będzie jednolity z obowiązującymi zasadami monitoringu zarówno finansowego jak i rzeczowego, ograniczonego do wskaźników produktów, rezultatów i oddziaływania. 25