Rozdział I ZAKRES REALIZACJI ZADANIA 1 Cel konkursu ofert

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do uchwały Nr 117/14 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 6 lutego 2014 r REGULAMIN konkursu ofert na wybór realizatora programu zdrowotnego pn. Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego w zakresie koordynacji i realizacji programu. Rozdział I ZAKRES REALIZACJI ZADANIA 1 Cel konkursu ofert Celem konkursu ofert jest wybór realizatora programu zdrowotnego pn. Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego w zakresie koordynacji i realizacji programu w 2014 roku. Program zdrowotny Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego otrzymał pozytywną opinię Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w dniu 2 kwietnia 2012 roku. 2 Przedmiot zlecenia zadania 1. Przedmiotem zlecenia zadania jest koordynacja i realizacja programu zdrowotnego pn. Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego na terenie województwa małopolskiego w roku 2014 przez wybranego w konkursie realizatora, zwanego dalej Programem. W szczególności obejmuje ono: KOORDYNACJA i ADMINISTRACJA PROGRAMU: a. nadzór merytoryczny, opracowanie kompleksowego systemu realizacji programu na terenie województwa małopolskiego, opracowanie terminowego planu działań oraz współpracy z jednostkami obwodowymi oraz innymi partnerami zewnętrznymi, zapewnienie bieżącego monitorowania realizacji programu, ewaluacja programu, przygotowywanie raportów i publikacji, opracowanie pełnego harmonogramu kampanii medialno-edukacyjnej programu w 2014 roku w Województwie Małopolskim, w tym: - wyznaczenie merytorycznego koordynatora programu - wyznaczenie koordynatora kampanii medialnej programu, który będzie również odpowiadał za bieżącą współpracę z Departamentem Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM w zakresie prowadzonych przez siebie działań. b. utworzenie i prowadzenie bazy danych programu c. merytoryczne przygotowanie materiałów edukacyjnych oraz materiałów medialnych (wymóg każdorazowej akceptacji projektu treści przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego). W momencie przygotowywania materiałów merytorycznych Departament udostępni do wglądu ww. materiały z lat ubiegłych. REALIZACJA PROGRAMU: d. wydruk i rozpropagowanie materiałów edukacyjnych podczas szkolenia dla grupy nauczycieli prewencji (każdy uczestnik otrzyma adekwatny przygotowany komplet materiałów)

2 e. wydruk i rozpropagowanie materiałów edukacyjnych dla wszystkich grup pacjentów, które wezmą udział w programie w roku 2014 (każdy uczestnik otrzyma adekwatny przygotowany komplet materiałów) f. zorganizowanie i przeprowadzenie 1 szkolenia nauczycieli prewencji dla co najmniej 65 osób (zgodnie z zasadami programu). Szkolenie powinno trwać co najmniej 6 godzin zegarowych. Szkolenie nie może obejmować osób przeszkolonych w poprzednich latach realizacji Programu. Prowadzący spotkanie prelegenci muszą zostać przeszkoleni przez merytorycznego koordynatora Programu i postępować zgodnie z ustalonymi wytycznymi Programu. g. utworzenie i współpraca z co najmniej 20 jednostkami obwodowymi, zgodnie z zasadami programu (umiejscowionymi w każdym z 5 subregionów województwa małopolskiego 1 ) z których łącznie do programu zostanie włączonych co najmniej 800 osób. Planowane działania w pojedynczej jednostce obwodowej to: czynności administracyjne - koordynacja prac w jednostce obwodowej oraz przygotowywanie raportów, przeprowadzenie szkoleń edukacyjnych pacjentów przez nauczycieli prewencji, przeprowadzenie badań przesiewowych (w tym: pomiar masy ciała, wzrostu i obwodu ciała, pomiar ciśnienia tętniczego, oznaczenie lipogramu, oznaczenie poziomu glukozy, ocena ryzyka wg SCORE, porada specjalistyczna), interwencja telefoniczna, rozdysponowanie materiałów edukacyjnych. Realizator programu może współpracować z osobami przeszkolonymi w poprzednich latach realizacji programu (tzw. nauczycielami prewencji). Województwo Małopolskie udostępni listę jednostek biorących udział w programie w latach ubiegłych. h. badanie przesiewowe u grupy (co najmniej 600 osób) pacjentów włączonych do Programu w roku 2013, interwencja telefoniczna (realizator otrzyma dane osób włączonych w roku 2013 na zasadach określonych w ustawie o ochronie danych osobowych) i. przeprowadzenie działań medialnych (kampanie społeczne, spoty reklamowe itp), w tym przedstawienie pełnego harmonogramu kampanii medialnej - opracowanie harmonogramu kampanii medialnej Programu, ze szczególnym uwzględnieniem terminów realizacji kampanii, wykazu zaangażowanych środków medialnych oraz wykazu każdorazowo przedstawianych treści, przeprowadzenie badania efektywności kampanii medialnej j. dostarczenia treści merytorycznych które zostaną umieszczone w zakładce poświęconej programowi na stronie obejmującej co najmniej 15 artykułów (każdy o długości co najmniej 2000 znaków ze spacjami oraz z co najmniej 1 zdjęciem oraz co najmniej 1 wypowiedzi koordynatora Programu do działu Okiem Eksperta ) k. realizator Programu zobowiązany jest do aktywnego udziału w organizowanych w drugim kwartale br. przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM Małopolskich Dniach Profilaktyki Zdrowia (m.in. udział w kampanii medialnej oraz zapewnienie możliwości przeprowadzenia szkolenia edukacyjno-informacyjnego w jedną określoną przez Departament sobotę). l. zorganizowanie konferencji podsumowującej realizację Programu m. przygotowanie raportu końcowego z całości zrealizowanego programu, a także sporządzanie i przekazywanie do Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego comiesięcznych informacji ze stanu realizacji programu. 1 Subregion definiowany jako: 1) Subregion Krakowski Obszar Metropolitarny: powiat krakowski, Miasto Kraków, powiat miechowski, powiat myślenicki, powiat proszowicki, powiat wielicki 2) Subregion Małopolska Zachodnia: powiat chrzanowski, powiat olkuski, powiat oświęcimski, powiat wadowicki 3) Subregion Podhalański: powiat nowotarski, powiat suski, powiat tatrzański, 4) Subregion Sądecki: powiat gorlicki, powiat limanowski, powiat nowosądecki, Miasto Nowy Sącz 5) Subregion Tarnowski: powiat bocheński, powiat brzeski, powiat dąbrowski, powiat tarnowski, Miasto Tarnów

3 2. Przedłożony opis realizacji zadań ma być zgodny z programem zdrowotnym pn. Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszego Regulaminu z zastrzeżeniem, że jednostka centralna (pkt 4 lit. a Programu) spełniać będzie warunki określone w 3 niniejszego Regulaminu. Jednostka centralna nie musi być powoływana przez konsultantów wojewódzkich. 3. Zadania objęte konkursem ofert będą realizowane nie wcześniej niż od dnia zawarcia umowy dotacji (planowane do 17 marca 2014 r.), a zakończą się nie później niż do 10 grudnia 2014 roku. 3 Wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego 1. Do konkursu mogą przystąpić podmioty lecznicze w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 217). 2. Wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego: a. Wymagania formalne: - wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą wskazanego w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2011 roku, Nr 112, poz. 654 z późń. zmianami) b. Wymagania merytoryczne: Oferenci muszą spełniać następujące szczegółowe warunki: Kwalifikacje personelu medycznego do utworzenia Jednostki Centralnej: - Lekarz specjalista w dziedzinie kardiologii co najmniej ze stopniem naukowym doktora habilitowanego w dziedzinie nauk medycznych z udokumentowanym doświadczeniem w prowadzeniu/uczestnictwie we wdrażaniu programów zdrowotnych w jednostkach ochrony zdrowia koordynator programu - przynajmniej 2 lekarzy specjalistów w dziedzinie kardiologii prowadzenie szkolenia nauczycieli prewencji - co najmniej 4 osobowy zespół składający się ze specjalistów w dziedzinach nauk medycznych, z udokumentowanym doświadczeniem zawodowym, który będzie współtworzył jednostkę centralną w tym zapewniał wsparcie eksperckie koordynatorowi merytorycznemu programu oraz wspierał opracowanie materiałów merytorycznych c. Wymagania lokalowe i sprzętowe: - posiadanie sprzętu komputerowego i oprogramowania umożliwiającego gromadzenie i przetwarzanie danych uzyskanych w trakcie realizacji programu, - posiadanie sprawnej linii telefonicznej Rozdział II FORMY ZLECANIA REALIZACJI PROGRAMU i PRZYZNAWANIA FINANSOWANIA 4 1. Zlecenie zadań w ramach realizacji i koordynacji Programu, odbywać się będzie poprzez udzielenie finansowania wybranemu w konkursie jednemu podmiotowi leczniczemu. 2. Oferent jest zobowiązany do złożenia oferty. 3. Każdy oferent może złożyć tylko jedną ofertę. 4. Złożenie oferty nie jest równoznaczne z zapewnieniem przyznania finansowania. Rozdział III WYSOKOŚĆ ŚRODKÓW PRZEZNACZONYCH NA REALIZACJĘ PROGRAMU 5

4 Zarząd Województwa Małopolskiego przeznacza na realizację Programu środki finansowe w kwocie ogółem ,00 zł (słownie: pięćset tysięcy złotych). ROZDZIAŁ IV 6 Termin i warunki składania ofert 1. Warunkiem ubiegania się o realizację Programu jest złożenie oferty w wersji papierowej. Oferent powinien złożyć także ofertę w wersji elektronicznej na płycie CD. Wzór oferty stanowi załącznik nr 2 do niniejszego Regulaminu. 2. Oferty realizacji Programu mogą być składane w terminie do 15 dni od dnia ogłoszenia konkursu, tj. do dnia 21 lutego 2014 r. do godziny 16: Oferta powinna być umieszczona w zamkniętej kopercie z widocznym oznaczeniem Oferenta oraz dopiskiem na kopercie Konkurs ofert na wybór realizatora programu zdrowotnego pn. Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego w 2014 roku - NIE OTWIERAĆ 4. Oferty należy składać osobiście w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego na Dzienniku Podawczym lub przesłać na adres: Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego ul. Racławicka Kraków lub składać bezpośrednio w Sekretariacie Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej: Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego ul. Radziwiłłowska Kraków 5. Decyduje data wpływu oferty do siedziby Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, potwierdzona pieczęcią wpływu, a nie data stempla pocztowego. 6. Wszystkie oferty otrzymane po terminie zostaną odrzucone i zwrócone oferentom bez otwierania kopert. 7. Oferent ma możliwość wycofania złożonej oferty przed upływem terminu składania ofert, pod warunkiem pisemnego powiadomienia Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. 8. Oferty złożone mogą być uzupełniane w zakresie i terminach wskazanych przez zlecającego w odrębnych wezwaniach. 9. Oferent ponosi wszelkie koszty związane z przygotowaniem i złożeniem oferty. 10. Oferenci mają obowiązek zapoznać się z załącznikami do niniejszego Regulaminu. Rozdział V OGÓLNE ZASADY KONSTRUOWANIA BUDŻETU PROGRAMU 7 1. Z przekazanych środków pokrywane mogą być wyłącznie koszty związane z bezpośrednią realizacją Programu i przewidywanymi zadaniami wymienionymi w 2 Regulaminu. 2. Z przekazanych środków pokrywane mogą być koszty poniesione od dnia rozpoczęcia realizacji zleconego zadania do dnia 10 grudnia 2014 roku, określone

5 stosowną umową. Rozpoczęcie zleconego zadania nie może się rozpocząć przed dniem zawarcia umowy dotacji. 3. Kosztorys realizacji Programu obejmuje przedstawienie kosztów w podziale na koszty merytoryczne oraz koszty obsługi Programu, w tym koszty administracyjne. 4. Poziom kosztów koordynacji i administracji Programu pokrywanych z przekazanych środków nie może przekroczyć 25% łącznej kwoty kosztów realizacji zadania. Wynagrodzenie za przeniesienie majątkowych praw autorskich do materiałów edukacyjnych i medialnych powstałych w wyniku realizacji zadania nie może przekroczyć kwoty zł brutto. 5. Rozliczając zadanie oferent nie może przekroczyć łącznej kwoty przekazanych środków wynikającej z zatwierdzonego umową budżetu zadania. Wydatki przewyższające wysokość otrzymanych środków pokrywa oferent ze środków własnych. 6. Działania realizowane w ramach zlecanego zadania nie mogą być finansowane z innych źródeł, w szczególności nie mogą być przedmiotem rozliczeń z Narodowym Funduszem Zdrowia. 7. Zleceniodawca, jest zobowiązany do nabycia autorskich praw majątkowych do opracowanych w ramach realizacji zlecanego zadania materiałów edukacyjnych i medialnych utworów w takim zakresie, aby było możliwe ich przeniesienie na Zleceniodawcę zgodnie z warunkami konkursu (tj. w zakresie przewidzianym w załączniku nr 4 do regulaminu). 8. Program winien być zrealizowany z najwyższą starannością, zgodnie z zawartą umową oraz obowiązującymi standardami i przepisami, w zakresie opisanym w ofercie. 9. Przekazane środki na realizację Programu będzie rozliczana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t. j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 217) oraz ustawy o rachunkowości. Rozdział VI ZASADY, TRYB I KRYTERIA WYBORU OFERT 8 Złożone oferty podlegają ocenie formalnej i merytorycznej. Rozdział VII OCENA FORMALNA 9 1. Złożone oferty są rozpatrywane pod względem formalnym przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. 2. Ocena formalna polega na sprawdzeniu kompletności i prawidłowości oferty. 3. Oferta jest uznana za kompletną, jeżeli dołączone zostały wszystkie wymagane załączniki. Załączniki do oferty: a. kopia wpisu do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, b. aktualny wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego (albo wydruk informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu KRS pobrany na podstawie art. 4 ust. 4aa ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym) lub inny właściwy dokument stanowiący o podstawie działalności oferenta, wystawiony nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania ofert. Aktualny wyciąg z KRS lub inny dokument oznacza, że wszystkie zawarte w nim dane są zgodne ze stanem faktycznym i prawnym, c. kopia statutu jednostki (bądź innego dokumentu określającego zakres świadczeń), d. upoważnienie do podpisania oferty, o ile nie wynika to z innych dokumentów załączonych przez oferenta, e. oświadczenie o niezaleganiu z płatnościami podatków oraz składek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego,

6 f. oświadczenie, że oferent będzie ponosił wyłączną odpowiedzialność za całkowitą realizację programu, zarówno wobec Zleceniodawcy przekazującego środki, jak i wobec osób trzecich, zwłaszcza jeśli Oferent podczas realizacji zadań będzie posługiwał się podwykonawcami, g. oświadczenie, że czynności wykonywane w ramach programu zdrowotnego nie będą przedstawiane w rozliczeniach z innymi podmiotami. 4. Załączniki muszą spełniać wymogi ważności, tzn. muszą być podpisane przez osoby uprawnione do składania oświadczeń woli i spełniać następujące warunki: a. w przypadku załączników składanych w formie kserokopii każda strona załącznika winna być potwierdzona za zgodność z oryginałem przez osoby uprawnione; b. jeżeli osoby uprawnione nie dysponują pieczątkami imiennymi każda strona winna być podpisana pełnym imieniem i nazwiskiem z zaznaczeniem pełnionej funkcji; c. każda strona opatrzona winna być także datą potwierdzania zgodności z oryginałem. 5. Wszystkie pola oferty muszą zostać wypełnione. Wzór oferty nie może być zmodyfikowany poprzez usuwanie pól. W miejscach, które nie odnoszą się do oferenta należy wpisać nie dotyczy. 6. Nie dopuszcza się dokonywania odręcznych poprawek w ofercie. 7. Oferta, aby została uznana za prawidłową musi spełniać następujące kryteria: a. oferent jest uprawniony do udziału w konkursie, b. planowany do realizacji projekt Programu musi być zgodny z przedmiotem zlecenia zadania określonym w 2 niniejszego Regulaminu. Oferta ma zawierać propozycje realizacji działań wskazanych w 2 Regulaminu. c. oferta złożona jest na właściwym formularzu, prawidłowo wypełnionym, uzupełniona w języku polskim, d. oferta złożona jest w wymaganym terminie, e. oferta realizacji zadania jest zgodna z działalnością statutową oferenta, f. oferta musi być czytelna tzn. zaleca się, aby wypełniona została maszynowo, komputerowo lub pismem drukowanym jednolicie w całości, g. do oferty należy załączyć opisaną płytę CD z ofertą zapisaną w formie elektronicznej, h. termin realizacji zadania jest zgodny z terminem wymaganym w regulaminie konkursu, i. kalkulacja przewidywanych kosztów realizacji zadania jest poprawna pod względem formalno-rachunkowym (nie zawiera błędów rachunkowych), j. kosztorys zadania ze względu na rodzaj kosztów uwzględnia sposób kalkulacji kosztów (należy podać odpowiedni rodzaj miary oraz ilość np. umowa o dzieło/zlecenie, usługa). k. oferta musi być podpisana przez osoby uprawnione. Podpisy muszą być czytelne lub opatrzone pieczęcią imienną (nie wystarcza parafowanie dokumentu), 8. Oferty nie spełniające powyższych wymogów, określonych w ust. 3-7 Regulaminu, czyli niekompletne i/lub nieprawidłowe pozostają bez rozpatrzenia, z zastrzeżeniem 6 ust Strony oferty połączone winny być w sposób trwały np. zszyte, spięte (nie bindowane) i wszystkie strony oferty powinny być ponumerowane. 10. Do oferty można dołączyć dokumenty potwierdzające doświadczenie podmiotu we wcześniejszej realizacji programów zdrowotnych (w tym publikacje) lub też posiadane rekomendacje uzyskane od jednostek samorządu terytorialnego lub innych podmiotów. Wymienione dokumenty nie są załącznikiem obowiązkowym, ale mają wpływ na ocenę merytoryczną. Rozdział VIII OCENA MERYTORYCZNA 10 Prace Komisji Konkursowej 1. Oferty rozpatrzone pod względem formalnym są zbiorczo przekazywane do komisji konkursowej, która dokonuje oceny merytorycznej i przygotowuje dla Zarządu

7 Województwa wykaz wszystkich ofert wraz z punktacją, a także wskazuje oferenta lub oferentów, którym rekomendują dofinansowanie. 2. Skład osobowy Komisji Konkursowej zostanie powołany stosowną uchwałą Zarządu Województwa Małopolskiego. 11 Kryteria oceny merytorycznej 1. Kryteria oceny merytorycznej oferty są następujące: Lp. Nazwa wskaźnika Opis kryterium Punktacja Max 30 punktów 1. Ocena możliwości realizacji zadania przez podmiot Kwalifikacje i doświadczenie zawodowe koordynatora programu 0-10 Kwalifikacje zespołu realizującego program 0-10 Doświadczenie podmiotu w realizacji zadań podobnych, także finansowe, ewentualne opinie i rekomendacje Max 40 punktów Ocena przedłożonego projektu Opis planowanych działań i budżet zadania Zasięg realizacji przedłożonego Programu 0-15 Jakość kompleksowy charakter - spójność, racjonalność zakładanego 0-15 planu realizacji programu i jego ewaluacji Zgodność projektu z założeniami programu zdrowotnego pn.: Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu 0-10 krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego Max 30 punktów Kosztorys (adekwatność proponowanych kosztów do planowanych działań, zasadność przyjętych stawek jednostkowych w odniesieniu do średnich cen 0-10 rynkowych) Wysokość kosztów koordynacji 0-10 Harmonogram działań medialnych z uwzględnieniem terminów realizacji 0-10 kampanii, wykazu zaangażowanych środków medialnych Suma Oferta może uzyskać maksymalnie 100 punktów. Punktacja końcowa obliczana jest jako średnia arytmetyczna punktów przyznanych przez członków komisji konkursowej w poszczególnych kryteriach. 3. Rekomendację do dofinansowania uzyskuje oferent lub oferenci, którzy zdobędą najwyższą liczbę punktów (jednak nie mniej niż 65 pkt). 4. Konkurs zostanie rozstrzygnięty również wtedy, gdy w wyniku ogłoszenia konkursu zostanie złożona jedna oferta Decyzję o wyborze ofert i przekazaniu środków podejmuje Zarząd Województwa Małopolskiego w formie uchwały. 2. Komisja Konkursowa przedstawia swoją opinię Zarządowi Województwa Małopolskiego, który podejmuje ostateczną decyzję o przyznaniu środków jednemu oferentowi. 3. Ogłoszenie wyników konkursu zostanie zamieszczone na BIP oraz w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego oraz na stronie internetowej 4. Dla uchwały Zarządu Województwa Małopolskiego w sprawie wyboru oferty i przekazania środków nie stosuje się trybu odwołania. 5. Termin wyboru oferty nastąpi nie później niż w ciągu 30 dni od otrzymania kompletnych i prawidłowych ofert. 6. Oferty wraz z pozostałymi dokumentami nie są zwracane oferentowi.

8 13 Zawarcie umowy z oferentem 1. Uchwała Zarządu Województwa Małopolskiego w sprawie wyboru realizatora programu zdrowotnego pn. Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego w zakresie koordynacji i realizacji programu w roku 2014 stanowi podstawę do zawarcia pisemnej umowy ze Zleceniobiorcą oferentem, którego oferta została wybrana w konkursie. Umowa określa zakres i warunki realizacji zadania. Wzór umowy stanowi załącznik nr 3 do niniejszego Regulaminu. Postanowienia zawarte we wzorze umowy ulegną modyfikacji, w zależności od ustaleń w postępowaniu konkursowym. Przeniesienie autorskich praw majątkowych może być przedmiotem odrębnej umowy, której wzór stanowi załącznik nr 4 do Regulaminu. 2. Wybrany w konkursie oferent jest zobowiązany do podpisania umowy z Województwem Małopolskim. 3. Umowa o przekazanie środków zostanie zawarta według zasad obowiązujących w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego. 4. Wszelkie zmiany związane z harmonogramem realizacji zadania oraz zmiany merytoryczne wynikłe w trakcie realizacji zadania powinny być zgłaszane na bieżąco, pisemnie do Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, w formie prośby o akceptację z zastrzeżeniem ust Niedopuszczalne są zmiany realizowanego zadania w zakresie, który stanowił przedmiot oceny merytorycznej i miał wpływ na wybór oferty Oferent zobowiązany jest do sporządzenia i złożenia sprawozdania z całości realizacji Programu w terminie do dnia 15 grudnia 2014 roku. Wzór sprawozdania końcowego stanowi załącznik do umowy z Oferentem. Oferent powinien złożyć także sprawozdanie w wersji elektronicznej na płycie CD. 2. Ponadto Oferent zobowiązany jest do przedkładania miesięcznej informacji na temat stanu realizacji Programu i podjętych zadań w ramach realizacji programu zdrowotnego. Zasady przekazywania informacji oraz terminy zostaną szczegółowo określone w umowie z Oferentem. 3. Oferent jest zobligowany do wyznaczenia koordynatora kampanii medialnej, z którym Zleceniodawca będzie współpracował na bieżąco, w trakcie realizacji umowy. 15 Województwo Małopolskie, zlecając zadanie polegające na koordynacji i realizacji Programu, ma prawo dokonać kontroli i oceny realizacji zadania, obejmującej w szczególności: stan realizacji zadania, efektywność, rzetelność i jakość wykonania zadania, prawidłowość wykorzystania środków publicznych otrzymanych na realizację zadania oraz prowadzenie dokumentacji określonej w przepisach prawa i postanowieniach umowy. Rozdział XI POSTANOWIENIA KOŃCOWE 16 Zmiany w konkursie ofert 1. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, przed terminem składania ofert, Zleceniodawca może zmienić lub zmodyfikować wymagania i treść dokumentów konkursowych, w tym regulaminu, o czym niezwłocznie informuje poprzez umieszczenie stosownych informacji w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. 2. Zleceniodawca zastrzega sobie prawo do:

9 a. odwołania konkursu ofert, przedłużenia terminu składania i otwarcia ofert oraz przedłużenia terminu rozstrzygnięcia konkursu bez podania przyczyny b. odstąpienia od realizacji programu z przyczyn obiektywnych (m.in. zmiany w budżecie) c. przesunięcia terminu rozpoczęcia realizacji umowy z oferentem z przyczyn obiektywnych (m.in. konieczność dokonania zmian w budżecie) 17 W sprawach nieuregulowanych niniejszym regulaminem mają zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z póz. zm), ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2011 r. Nr 112, poz. 653 z póżń, zm.), ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz z późń zm.) w zakresie konkursów oraz zawierania umów. Załączniki do Regulaminu: 1. Program zdrowotny pn.: Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego 2. Wzór oferty 3. Wzór umowy o przekazanie środków na realizację Programu 4. Wzór umowy o przeniesienie majątkowych praw autorskich do utworów powstałych w wyniku realizacji Programu

10 Załącznik nr 1 do Regulaminu Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego Przeprowadzenie szkoleń zespołów realizujących program: IV kwartał 2011 Okres realizacji programu: z perspektywą wieloletniej kontynuacji Kraków, 2011 r.

11 Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Tytuł: Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego Podtytuł : Przeprowadzenie szkoleń zespołów realizujących program: IV kwartał 2011 Okres realizacji programu: z perspektywą wieloletniej kontynuacji. Autor programu: prof. dr hab. med. Piotr Podolec Klinika Chorób Serca i Naczyń Instytut Kardiologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum;

12 Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Krakowie 1. Opis problemu zdrowotnego a) Problem zdrowotny. Celem prewencji chorób sercowo naczyniowych jest zmniejszenie częstości występowania pierwszych lub kolejnych zachorowań oraz zapobieganie inwalidztwu i przedwczesnym zgonom. Wytyczne europejskich i polskich towarzystw medycznych wyraźnie wskazują, że w prewencji chorób układu krążenia należy podjąć długofalowe i konsekwentne działania, pozwalające istotnie zmniejszyć narażenie na modyfikowalne czynniki ryzyka, co pozwoli na istotne zmniejszenie zachorowalności na choroby układu krążenia, które rozwijają się na podłożu miażdżycy. [Andrzej Pająk, Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki] Istnieją dwa podejścia do prewencji chorób układu krążenia: strategia ogólnopopulacyjna, strategia wysokiego ryzyka. Strategia ogólnopopulacyjna polega na wywieraniu korzystnego wpływu na uwarunkowania zdrowia całej populacji - zarówno chorych, jak i zdrowych. Należą tu działania obejmujące promocję zdrowia i edukację zdrowotną. W ramach strategii ogólnopopulacyjnej prowadzi się takie działania, jak: tworzenie odpowiednich uwarunkowań prawnych, budowanie odpowiedniej infrastruktury, zaopatrzenia itp. Strategia ta jest domeną zdrowia publicznego i powinna być realizowana przede wszystkim przez jednostki administracji państwowej i inne instytucje użyteczności publicznej we współpracy ze środkami masowego przekazu. Programy realizowane w zakresie strategii ogólnopopulacyjnej przyczyniają się do podniesienia poziomu wiedzy dotyczącej zagrożenia chorobami układu krążenia i zwiększają motywację do indywidualnych działań zmierzających do jego zmniejszenia. Strategia wysokiego ryzyka polega na aktywnym wyszukiwaniu wszystkich zagrożonych osób i objęciu ich odpowiednią opieką. Jest zwykle domeną instytucji opieki zdrowotnej. Pierwszym zadaniem w strategii wysokiego ryzyka jest aktywne zidentyfikowanie zagrożonych osób, do czego służą badania przesiewowe prowadzone w populacjach narażonych na zachorowanie. W organizacji takich badań obowiązuje kilka zasad: nie należy podejmować badań przesiewowych, jeżeli nie są zapewnione odpowiednie środki do poradnictwa i długotrwałej opieki,

13 badania przesiewowe ograniczone do grup o wysokim ryzyku są bardziej opłacalne niż badania masowe, badania przesiewowe wykonuje się w celu określenia modyfikowalnego ryzyka, a nie stwierdzenia poszczególnych czynników ryzyka, określenie ryzyka musi więc być oparte na łącznym określeniu istotnych czynników ryzyka, a nie może się skupiać na pojedynczym teście, gdyż zachorowania są wynikiem działania wielu czynników, istotne jest zwrócenie uwagi na ekonomiczne aspekty badań przesiewowych, w tym przede wszystkim: dobór tanich, prostych, ale efektywnych metod. (Andrzej Pająk. Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki] Badania przesiewowe powinny umożliwić wykrycie głównych modyfikowalnych czynników ryzyka, tj. palenia tytoniu, nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii, małej aktywności fizycznej, nadwagi, otyłości, określenie ryzyka ogólnego na podstawie tablic SCORE oraz stwierdzenie występowania cukrzycy, choroby wieńcowej serca, choroby naczyń mózgowych i miażdżycy naczyń obwodowych. Ten zakres badań pozwoli lekarzowi na podejmowanie racjonalnych decyzji co do dalszego leczenia. Skuteczność i korzyść ekonomiczna z działań prewencyjnych prowadzonych w ramach strategii wysokiego ryzyka jest tym większa, im wyższe jest ryzyko osób. Z tego względu w uzgodnionym stanowisku 8 europejskich towarzystw naukowych określono następujące priorytety dotyczące zapobiegania chorobom układu krążenia w praktyce klinicznej: osoby z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca, chorobami tętnic obwodowych i chorobami tętnic mózgowych, rozwijającymi się na podłożu miażdżycy, osoby bez objawów, obarczone dużym ryzykiem wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, rozwijających się na podłożu miażdżycy, wynikającym z obecności: - licznych czynników ryzyka wskazujących, że obecnie (lub po oszacowaniu dla wieku 60 lat) 10-letnie ryzyko zgonu z powodu choroby sercowo-naczyniowej wynosi 5%, - jednego bardzo silnego czynnika ryzyka, jak: stężenie cholesterolu 8 mmol/l (320 mg/dl), stężenie cholesterolu LDL 6 mmol/l (240 mg/dl), ciśnienie tętnicze 180/110 mm Hg, - cukrzycy typu 2 lub cukrzycy typu 1 z mikroalbuminurią, osoby blisko spokrewnione z chorym, u którego wcześnie wystąpiła choroba sercowonaczyniowa rozwijająca się na podłożu miażdżycy. Prewencja wtórna

14 Osoby z objawami choroby sercowo-naczyniowej należą do grupy o bardzo dużym ryzyku i powinny pilnie zostać objęte interwencją. Rozpoznanie choroby, poza podjęciem leczenia, powinno się wiązać z poinformowaniem pacjenta o jego chorobie i o możliwościach zmniejszenia ryzyka wystąpienia zgonu lub innej ostrej manifestacji choroby, głównie zawału serca i udaru mózgu. Informację należy uzupełnić działaniami motywującymi do długofalowego podporządkowania się zaleceniom lekarskim i dokonania odpowiednich zmian stylu życia, a także poddania się kontroli skuteczności podjętych działań. Między innymi program powinien obejmować rzucenie palenia tytoniu, modyfikację diety, zwiększenie aktywności fizycznej, kontrolę ciśnienia tętniczego, hiperlipidemii i cukrzycy, poznanie sposobów radzenia sobie ze stresem oraz stosowanie leków profilaktycznych. [Andrzej Pająk, Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki] Prewencja pierwotna Zgodnie z obowiązującymi obecnie standardami, należy niezwłoczne objąć leczeniem osoby, u których stwierdzono bardzo znaczne narażenie na co najmniej jeden czynnik ryzyka, np. stężenie cholesterolu 8 mmol/l (320 mg/dl), stężenie cholesterolu LDL 6 mmol/l (240 mg/dl), ciśnienie tętnicze 180/110 mm Hg, obecność cukrzycy typu 2 lub cukrzycy typu 1 z mikroalbuminurią. W celu dokonania właściwej oceny ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego u pozostałych osób konieczne jest uwzględnienie wielkości narażenia na każdy czynnik ryzyka. Ryzyko ogólne można określić, posługując się tablicami SCORE. Ocena ryzyka jest konieczna przy podejmowaniu indywidualnych decyzji dotyczących wdrożenia działań prewencyjnych. Interwencja w ramach programu prewencji pierwotnej powinna być podejmowana bezpośrednio po wykryciu podwyższonego ryzyka w czasie badania przesiewowego. Najlepiej, by prowadził ją ten sam zespół, który przeprowadza badanie. Konsekwencją oceny ryzyka będzie wyłonienie grupy osób o podwyższonym ryzyku, które powinny zostać objęte opieką. Na tym etapie lekarz prowadzący powiadomiony o wyniku oceny ryzyka musi podjąć decyzję o skierowaniu pacjenta do udziału w programie edukacyjnym realizowanym w strukturze podstawowej opieki zdrowotnej lub w przypadku osób z wykrytą chorobą naczyniowo-sercową w wyspecjalizowanej jednostce. Na podstawie oceny ogólnego ryzyka lekarz prowadzący będzie miał też możliwość zlecenia nowego leczenia lub modyfikacji dotychczasowego. Zespół odpowiednio przeszkolonych pielęgniarek i edukatorów zdrowotnych może następnie podjąć wszystkie zadania związane z przekazaniem odpowiedniego zakresu wiedzy, organizując cykliczne interaktywne szkolenia, grupy wsparcia, a także dopilnowując wykonania badań kontrolnych. [Andrzej Pająk, Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki]

15 b) Epidemiologia (zgodnie z art. 31a ust. 1 pkt. 1-3 ustawy[1] i Rozp. MZ z r.[4]) Umieralność z przyczyn sercowo-naczyniowych W ostatnich 15 latach w Polsce zmniejszyła się umieralność przedwczesna z powodu chorób układu krążenia. Redukcja w tym czasie wyniosła ponad 40%. Na początku XXI wieku umieralność przedwczesna z powodu chorób układu krążenia w Polsce jest niższa niż średnia w całej Europie, ale wyższa niż średnia dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. Również w porównaniu z USA sytuacja wśród polskich mężczyzn jest znacznie gorsza. Nadal współczynniki umieralności z powodów sercowonaczyniowych, w tym współczynniki umieralności przedwczesnej są w Polsce w porównaniu z krajami starej UE zdecydowanie zbyt wysokie. W województwie małopolskim choroby układu krążenia odpowiadają za 43% zgonów mężczyzn oraz 55% zgonów kobiet. Standaryzowane współczynniki umieralności z powodu chorób układu krążenia w całej Małopolsce (441/ mężczyźni, 270/ kobiety) są większe niż w mieście Krakowie (381/ mężczyźni, 250 / kobiety) i znacznie większe niż w krajach Unii Europejskiej (298/ mężczyźni, 195/ kobiety). Choroby układu krążenia i oddechowego łącznie stanowią 14% orzeczeń o niepełnosprawności w Krakowie. Przedstawione dane dotyczące umieralności z powodu chorób układu krążenia w Polsce jednoznacznie wskazują na konieczność podjęcia bardziej efektywnych niż dotąd działań na rzecz redukcji umieralności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. Czynniki ryzyka W ostatnich dekadach dobrze poznano najważniejsze czynniki determinujące ogólne ryzyko zgonów i incydentów z przyczyn sercowo-naczyniowych. Jak wykazano w wieloośrodkowym badaniu INTERHEART sześć niezależnych czynników ryzyka tj. zaburzenia lipidowe, palenie, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość brzuszna oraz czynniki psychospołeczne oraz trzy czynniki kardioprotekcyjne tj. konsumpcja warzyw i owoców, umiarkowane spożycie alkoholu oraz aktywność ruchowa odpowiadają razem w 90% u mężczyzn i 94% u kobiet za ryzyko wystąpienia zawałów serca. Dane epidemiologiczne dla Polski dotyczące częstości występowania tych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych pochodzą z dużych programów epidemiologicznych NATPOL PLUS i WOBASZ (dla populacji ogólnej) oraz POLSCREEN (dla pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej). W naszym kraju najbardziej rozpowszechnionym czynnikiem ryzyka są nadwaga i otyłość oraz zaburzenia lipidowe. Kolejnym czynnikiem ryzyka o dużym rozpowszechnieniu jest nadciśnienie tętnicze. Jedna trzecia chorych na nadciśnienie tętnicze nie wie o swojej chorobie. Zaledwie u 12%

16 chorych nadciśnienie tętnicze jest leczone skutecznie (<140/90 mm Hg). Ostatnie lata przyniosły w Polsce sukcesy w walce z paleniem tytoniu. Niestety w dalszym ciągu papierosy pali co trzeci dorosły Polak. Ważnym problemem w kardiologii i neurologii jest cukrzyca, szczególnie typu 2, na którą zgodnie z kryteriami klinicznymi choruje około 1,65 mln dorosłych Polaków. [Tomasz Zdrojewski i wsp. Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki] W Małopolsce w porównaniu ze średnią dla Polski więcej mężczyzn pali papierosy, ma hipercholesterolemię, nadciśnienie tętnicze, więcej kobiet jest otyłych. Wartość energetyczna dziennej racji pokarmowej Małopolan należy do najwyższych w Polsce. Duży odsetek mieszkańców Małopolski nie potrafi wskazać ani jednego czynnika ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (23,3% populacja Małopolski vs. 19,7% populacja Polski). Reagowanie na objawy alarmujące Prawidłowo najważniejsze objawy zawału identyfikuje jedynie 5,4% dorosłych mieszkańców Krakowa, 32% nie zna numeru telefonu ratunkowego. Większość (89%) deklaruje, że nie zostało poinformowanych przez lekarza jak należy postępować w przypadku wystąpienia objawów zawału serca. Blisko 25% Małopolan opóźni w przypadku rozpoznania u siebie objawów zawału wezwanie karetki pogotowia zbędnymi czynnościami. c) Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego i populacja kwalifikująca się do włączenia do programu Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego - wg GUS w 2009 roku na terenie Małopolski zamieszkiwało osób. Na 100 mężczyzn przypadało 106,4 kobiet. Województwo było podzielone na 182 gminy. W 2009 roku jednemu mieszkańcowi udzielono przeciętnie 6,8 porad lekarskich. Populacja kwalifikująca się do włączenia do programu. W celu osiągnięcia maksymalnej efektywności program będzie realizował jednocześnie dwie główne strategie prewencji tj. populacyjną i wysokiego ryzyka w tym prewencję wtórną. Strategia populacyjna będzie skierowana do: - całej populacji Małopolan, do której docierają środki masowego przekazu. Polegać będzie na szerzeniu informacji na temat: prawidłowego stylu życia, czynników ryzyka chorób sercowonaczyniowych, sposobach ich wykrywania i leczenia a także prawidłowej identyfikacji i reagowania na tzw. objawy ostrzegawcze np. choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu. Informacje będą

17 przekazywane w postaci audycji w lokalnej telewizji, radiu oraz artykułów w lokalnej prasie. Planowana jest emisja spotów w ciągu roku oraz 20 audycji emitowanych dwukrotnie w TVP Kraków. - młodzieży 2 klasy wybranych gimnazjów - sesje edukacyjne na lekcjach wychowawczych lub biologii - pracowników wybranych zakładów pracy - sesje edukacyjne. Strategia wysokiego ryzyka będzie skierowana do osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym wybranych z populacji objętej świadczeniami gwarantowanymi w ramach profilaktyki chorób układu krążenia tj. osób będących w 35, 40, 45, 50 oraz 55 roku życia, a także pozostałych grupach wiekowych poczynając od 20 rż co 5 lat, u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia. Wysokie ryzyko będzie definiowane w oparciu o wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia. Będą to pacjenci z: - cukrzycą typu 2, - cukrzycą typu 1 z mikroalbuminurią, - ze znacznie nasilonym innym pojedynczym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, (cholesterol całkowity 8 mmol/l (320 mg/dl),cholesterol LDL 6 mmol/l (240 mg/dl), ciśnienie tętnicze 180/110 mm Hg) - u których ryzyko ogólne zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu 10 lat 5% (tablice SCORE). W ramach prewencji wtórnej odbiorcami będą pacjenci z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca w tym po zawale serca hospitalizowani na wylosowanych oddziałach kardiologicznych województwa małopolskiego. d) Obecne postępowanie w omawianym problemie zdrowotnym ze szczególnym uwzględnieniem gwarantowanych świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych W chwili obecnej w Małopolsce realizowany jest Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia przez Małopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 października 2010 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z dnia

18 4 listopada 2010 r.). W części II tego rozporządzenia omówione są warunki realizacji świadczeń gwarantowanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia. Kryteria kwalifikacji do udzielania świadczeń gwarantowanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia są następujące: Osoby obciążone następującymi czynnikami ryzyka: 1) nadciśnienie tętnicze krwi (wartość RR > 140/90 mmhg), 2) zaburzenia gospodarki lipidowej (podwyższone stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDLcholesterolu, triglicerydów i niskie stężenie HDL-cholesterolu), 3) palenie tytoniu, 4) niska aktywność ruchowa, 5) nadwaga i otyłość, 6) upośledzona tolerancja glukozy, 7) wzrost stężenia fibrynogenu, 8) wzrost stężenia kwasu moczowego, 9) nadmierny stres, 10) nieracjonalne odżywianie, 11) wiek, 12) płeć męska, 13) obciążenia genetyczne, znajdujące się na liście świadczeniobiorców lekarza podstawowej opieki zdrowotnej u świadczeniodawcy i w danym roku kalendarzowym objętym umową o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, będące w 35, 40, 45, 50 oraz 55 roku życia, u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia (także u innych świadczeniodawców) Zakwalifikowani pacjenci podlegają następującym procedurom: 1. Przeprowadzenie wywiadu i wypełnienie karty badania profilaktycznego. 2. Wykonanie badań biochemicznych krwi (stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterolu, HDL-cholesterolu, triglicerydów i poziomu glukozy), dokonanie pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI). 3. Ustalenie terminu wizyty u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, na którego liście świadczeniobiorców znajduje się ten świadczeniobiorca. 4. Wpisanie wyników badań do karty badania profilaktycznego. 5. W trakcie wizyty u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej:

19 1) badanie przedmiotowe świadczeniobiorcy oraz ocena czynników ryzyka zachorowań na choroby układu krążenia; 2) kwalifikacja świadczeniobiorcy do odpowiedniej grupy ryzyka oraz ocena globalnego ryzyka wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego w przyszłości według klasyfikacji SCORE i zapisanie uzyskanego wyniku w karcie badania profilaktycznego; 3) edukacja zdrowotna świadczeniobiorcy oraz decyzja co do dalszego postępowania ze świadczeniobiorcą. 6. Przekazanie świadczeniobiorcy, u którego rozpoznano chorobę układu krążenia, przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej informacji o wynikach badania oraz zaleceń dotyczących konieczności zmiany trybu życia lub kierowanie świadczeniobiorcy na dalszą diagnostykę lub leczenie. e) Uzasadnienie potrzeby wdrożenia programu Potrzeba niezwłocznego, szerokiego wdrożenia ustrukturyzowanego programu prewencji chorób układu krążenia w Małopolsce wynika z kilku dobrze udokumentowanych przesłanek: choroby układu krążenia są podobnie jak w całym kraju najczęstszą przyczyną zgonów, w tym w znacznej części zgonów przedwczesnych, częstą przyczyną inwalidztwa i źródłem znacznej części rosnących kosztów opieki zdrowotnej, choroby te występują najczęściej na podłożu miażdżycy tętnic, która postępuje bezobjawowo przez wiele lat i na ogół w momencie stwierdzenia objawów choroba jest już znacznie zaawansowana i nieodwracalna, ponieważ zgony z powodu chorób układu krążenia występują często nagle lub przed udzieleniem pomocy, a nawet przed wezwaniem efektywnej pomocy medycznej, wiele metod leczenia nie znajduje w ogóle zastosowania, wystąpienie pierwszych objawów zawału serca lub udaru mózgu często nie skłania chorych i ich otoczenia do dostatecznie szybkiego wezwania pomocy medycznej i opóźnienie wdrożenia leczenia zmniejsza jego skuteczność lub nawet wpływa na jego wyłącznie paliatywny charakter; jak wspomniano wyżej identyfikowalność objawów zawału serca i brak wiedzy na temat sposobu postępowania w przypadku pojawienia się ich w Małopolsce stanowią istotny problem, występowanie chorób układu krążenia jest w znacznym stopniu związane ze stylem życia i z czynnikami fizjologicznymi, które można modyfikować, wykazano, że modyfikacja czynników ryzyka zmniejsza zachorowalność i umieralność z powodu chorób układu krążenia, a skuteczność prewencji należy do jednych z najlepiej udowodnionych i zbadanych prawd w medycynie; w Małopolsce wiele czynników ryzyka występuje z częstością większą niż w innych regionach kraju,

20 niedostateczna kontrola czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz mała świadomość występowania czynników ryzyka. Na przykład wśród chorych na nadciśnienie tętnicze zaledwie u 12% osiąga się cel leczenia, a pożądane stężenia cholesterolu i cholesterolu LDL stwierdza się u poniżej 2% osób z hipercholesterolemią. Szczególnie niepokojące jest niezadowalające wdrożenie metod wtórnej prewencji u chorych na chorobę niedokrwienną serca, a także u chorych na chorobę wieńcową, wśród których u połowy stwierdza się zwiększone stężenie cholesterolu, u połowy podwyższone ciśnienie tętnicze, a blisko 20% nadal pali papierosy. Znaczna część chorych na chorobę wieńcową nie przyjmuje także leków zapobiegających wystąpieniu następnej ostrej manifestacji choroby. Ten stan rzeczy wskazuje, że aby podnieść skuteczność zwalczania czynników ryzyka chorób układu krążenia, należy rozszerzyć postępowanie o nowe, skuteczniejsze metody. [Andrzej Pająk, Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki] 2. Cele programu a) Cel główny. Cele programu są zgodne z założeniami Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia na lata Głównymi celami programu są: 1. zmniejszenie umieralności i zachorowalności na choroby układu krążenia oraz poprawa stanu zdrowia i jakości życia mieszkańców województwa małopolskiego 2. podnoszenie jakości i efektywności regionalnego systemu ochrony zdrowia. Cele te mają charakter długofalowy. b) Cele szczegółowe. 1. Upowszechnienie zasad prewencji chorób sercowo-naczyniowych i zdrowego stylu życia u mieszkańców województwa małopolskiego 2. Poprawa świadomości zagrożeń związanych z chorobami układu krążenia i sposobów szybkiego reagowania na objawy ostrzegawcze w populacji mieszkańców Małopolski 3. Zmniejszenie różnic w dostępie do wiedzy i świadczeń w zakresie profilaktyki chorób sercowonaczyniowych wśród różnych subregionów województwa małopolskiego 4. Wspieranie sieci placówek ochrony zdrowia, szkół i zakładów pracy promujących zdrowie 5. Przygotowanie i rozpowszechnienie materiałów edukacyjnych na temat prewencji chorób układu krążenia 6. Monitorowanie skuteczności prewencji chorób układu krążenia na terenie Małopolski oraz

21 publikacja wyników programu. c) Oczekiwane efekty. 1. zwiększenie świadomości populacji Małopolski na temat zasad zdrowego życia, prewencji chorób sercowo-naczyniowych oraz tzw. objawów ostrzegawczych 2. zmniejszenie narażenia na czynniki ryzyka układu krążenia 3. zmniejszenie zachorowalności i umieralności z powodu chorób układu krążenia 4. zwiększenie dostępności do świadczeń zdrowotnych oraz poziomu satysfakcji pacjentów 5. wzrost efektywności wykorzystania zasobów regionalnego systemu ochrony zdrowia. d) Mierniki efektywności odpowiadające celom programu. 1. liczba osób uczestniczących w programie: liczba młodzieży szkół gimnazjalnych oraz pracowników wybranych zakładów uczestniczących w sesjach edukacyjnych, pacjentów zakładów Podstawowej Opieki Zdrowotnej, pacjentów oddziałów kardiologicznych 2. liczba wyemitowanych programów w telewizji lokalnej, opublikowanych artykułów w prasie lokalnej oraz audycji radiowych 3. zwiększenie wiedzy na temat czynników ryzyka chorób układu krążenia, zdrowego stylu życia, świadomości własnych zagrożeń oraz sposobów reagowania na objawy ostrzegawcze w populacji objętej programem 4. zmniejszenie poziomu czynników ryzyka u pacjentów zakładów podstawowej opieki zdrowotnej i oddziałów kardiologicznych oraz działań podjętych w celu zmian czynników ryzyka w pozostałych grupach docelowych 5. zmniejszenie zachorowalności i umieralności z powodu chorób sercowo-naczyniowych populacji docelowych programu. 3. Adresaci programu (populacja programu). Populacja programu została szczegółowo przedstawiona w punkcie 1c niniejszego opracowania. Podsumowując program obejmie następujące osoby: W ramach strategii populacyjnej: - cała populacja Małopolan, do której docierają środki masowego przekazu - młodzieży 2 klasy wybranych gimnazjów województwa małopolskiego - pracownicy wybranych zakładów pracy województwa małopolskiego. W ramach strategii wysokiego ryzyka

22 - pacjenci POZ będący w wieku 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70 lat i starszym (grupy wiekowe wydzielone w odstępach 5-letnich), u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia, którzy na podstawie badań przesiewowych zostaną zakwalifikowani do grupy zwiększonego ryzyka; zakwalifikowanie do programu osoby od 20 rż podyktowane jest wytycznymi prewencji chorób sercowo-naczyniowych, które zalecają pierwszą ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego w tym właśnie wieku. Mimo że do programu zakwalifikowano jedynie osoby w wieku będącym wielokrotnością liczby 5 to ze względu na wieloletni charakter programu w kolejnych latach objęci nią zostaną także pozostali pacjenci, - pacjenci z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca w tym po zawale serca hospitalizowani na wylosowanych oddziałach kardiologicznych województwa małopolskiego. Grupę kontrolną w programie stanowić będzie 10% populacji pacjentów. Zasady losowania przedstawiono poniżej. a) Oszacowanie populacji, której włączenie do programu jest możliwe. Populacja Liczba jednostek włączonych Wielkość populacji Populacja ogólna Małopolan * Młodzież II klasy gimnazjum 2 jednostki 100 Pracownicy zakładów pracy 2 jednostki 100 Pacjenci Podstawowej Opieki Zdrowotnej 6 jednostek 1200 Pacjenci oddziałów kardiologicznych 4 jednostki 200 * oszacowano na podstawie liczby dorosłych mieszkańców województwa małopolskiego przy założeniu że do każdej osoby docierają multimedia Liczba jednostek oraz wielkość populacji objętej programem będą zależne od wysokości przeznaczonych na ten cel środków. b) Tryb zapraszania do programu. Podstawowa Opieka Zdrowotna - pacjenci wylosowanych zakładów podstawowej opieki zdrowotnej będą wzywani na badania wg przyjętych procedur zgodnie z rozporządzeniem w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Wybrane zakłady pracy oraz gimnazja - kierownicy (dyrektorzy) wybranych zakładów pracy i gimnazjów otrzymają pisemne zaproszenie do udziału w programie; po uzyskaniu akceptacji wylosowani pracownicy/uczniowie zostaną zaproszeni na sesje edukacyjne w ramach procedur danego zakładu pracy lub szkoły.