II. Streszczenie (2 strony) 1) skrótowy opis celów i podstawowych elementów programu;

Transkrypt

1 Załącznik nr 2 SCHEMAT DOKUMENTU PROGRAMU ZDROWOTNEGO I. Strona tytułowa 1) nazwa programu; Tworzenie regionalnych ośrodków referencyjnych prewencji chorób serca i naczyń na tle miażdżycy w zakresie strategii wysokiego ryzyka. Wprowadzenie zasad kontroli jakości i oceny skuteczności programów prewencji. Część 1, 2007 rok: Opracowanie metodyki, rekrutacja i szkolenie zespołów i wykonanie badania pilotowego. 2) okres realizacji programu: 2007 rok 3) podstawa prawna realizacji programu Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz z późn. zm.) II. Streszczenie (2 strony) 1) skrótowy opis celów i podstawowych elementów programu; Cele programu Rekrutacja i organizacja pracy pierwszych ośrodków referencyjnych prewencji chorób serca i naczyń na tle miażdżycy w zakresie strategii wysokiego ryzyka, które podejmą aktywne współdziałanie i współpracę z jednostkami opieki zdrowotnej oraz oddziałami NFZ na rzecz podniesienia skuteczności postępowania w pierwotnej i wtórnej prewencji chorób układu krążenia, a w szczególności w realizacji następujących zadań: 1) wdrożenie programu monitorowania chorób układu krążenia na poziomie lokalnym poprzez wykorzystanie istniejących danych dotyczących zachorowalności, śmiertelności i umieralności; 2) prowadzenie programów monitorowania skuteczności i efektywności kosztów wdrożonych programów prewencji poprzez wykorzystanie istniejących danych oraz poprzez dokonanie własnych obserwacji; 3) doskonalenie istniejących i wdrażanie nowych programów interwencyjnych w zakresie prewencji wtórnej, które pozwolą na pełną ocenę czynników ryzyka osób hospitalizowanych z powodu choroby wieńcowej i zwiększą skuteczność ich zwalczania oraz podniosą poziom podporządkowania się chorych zaleceniom systematycznego przyjmowania leków oraz poddania się badaniom kontrolnym; 4) wdrożenie programów monitorowania skuteczności i efektywności kosztów wdrożonych programów prewencji poprzez wykorzystanie istniejących danych oraz poprzez dokonanie własnych obserwacji; Opis programu W roku 2007 przewidziana jest rekrutacja co najmniej 4 zespołów, które stworzą pierwsze ośrodki referencyjne prewencji chorób serca i naczyń na tle miażdżycy w zakresie strategii wysokiego ryzyka. Przewidziane jest stworzenie każdego z tych ośrodków w innym województwie. Do zadań ośrodków będzie należało opracowanie prostych i tanich metod badania skuteczności programów prewencji i przeprowadzenie badania pilotowego zakończonego przygotowaniem raportu podsumowującego jego wyniki i doświadczenia zdobyte w czasie realizacji.

2 Etap I opracowanie metod oceny skuteczności Etap II stworzenie sieci co najmniej 4 ośrodków monitorowania (każdy w innym województwie) Etap III szkolenie zespołów Etap IV przeprowadzenie pilotowego zbierania informacji Etap V analiza danych pochodzących z obserwacji pilotowej. Szczegółowy opis zadania: Etap I opracowanie metod oceny skuteczności W tej części programu należy opracować standardowe metody oceny w zakresie: 1) Określenie zestawu parametrów skuteczności programu, 2) Sposobu doboru reprezentatywnego materiału do badań, 3) Oceny wielkości prób, 4) Zakresu i formatu zbieranych danych, 5) Dostępu do danych, 6) Procedur zbierania i kontroli jakości danych, 7) Analizy danych. Wynikiem tego etapu powinno być przygotowanie projektu protokołu badania. Etap II stworzenie sieci ośrodków monitorowania W tym etapie należy zawiązać współpracę co najmniej 4 ech (każdy w innym województwie) ośrodków. Ośrodki te powinny charakteryzować się następującymi cechami: 1) zainteresowanie długofalowym udziałem w projekcie, 2) doświadczenie w prowadzeniu obserwacji epidemiologicznych, 3) doświadczenie w prowadzeniu programów prewencji, 4) nawiązanie współpracy z lokalnym oddziałem NFZ, 5) nawiązanie współpracy z innymi ośrodkami opieki zdrowotnej, Wynikiem tego etapu projektu powinno być ostateczne opracowanie i zespołowe zatwierdzenie protokołu badania oceny skuteczności. Etap III szkolenie zespołów Zakres szkoleń: protokół badania skuteczności. Szkolący: zespół realizujący Etap I i II. Szkoleni: zespoły wykonawców z ośrodków monitorowania. Wynikiem tego etapu powinno być stworzenie zespołu, który będzie zdolny do wykonania badania pilotowego i do prowadzenia badania w przyszłości. Etap IV przeprowadzenie pilotowego zbierania informacji Pilotowe zebranie danych powinno odbyć się we wszystkich uczestniczących ośrodkach monitorowania. Wynikiem tego etapu powinno być stworzenie zbioru danych założonego protokołem badania. Etap V analiza danych pochodzących z obserwacji pilotowej. Etap ten powinien zostać zrealizowany przez zespół mający doświadczenie w analizach statystycznych i mający dostęp do odpowiedniego sprzętu i oprogramowania komputerowego. Wynikiem tego etapu powinno być przygotowanie raportu, w którym podsumowane zostaną wyniki i doświadczenia z realizacji badania pilotowego. 1) określenie wysokości środków niezbędnych na realizację programu, w tym środków z budżetu ministra właściwego do spraw zdrowia, w kolejnych latach jego realizacji; 2) spodziewane efekty i korzyści wynikające z potencjalnego wdrożenia programu. W Polsce w prewencji chorób układu krążenia, które rozwijają się na podłożu miażdżycy, dalsze wdrażanie strategii wysokiego ryzyka powinno polegać na doskonaleniu istniejącego systemu badań przesiewowych finansowanych przez NFZ oraz na jak 2

3 najszybszym uzupełnieniu go poprzez organizację programu opieki nad osobami wysokiego ryzyka, czego wynikiem powinno być wyraźne zwiększenie odsetka osób, które osiągają założone cele postępowania. Wynikiem tego projektu będzie stworzenie systemu, który pozwoli na bieżącą ocenę skuteczności prowadzonych programów prewencji chorób układu krążenia oraz ich efektywności kosztów i który umożliwi podejmowanie racjonalnych decyzji w zakresie doboru i ewolucji programów prewencji, a także doboru ich wykonawców. III. Zdefiniowanie problemu, określenie potrzeby 1) opis problemu; Potrzeba utworzenia wyspecjalizowanych regionalnych ośrodków eksperckich zajmujących się problemami wdrożenia programów prewencji chorób układu krążenia oraz weryfikacją ich jakości i skuteczności wynika z otwarcia finansowania programów prewencji chorób układu krążenia przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) dostępnego dla jednostek podstawowej opieki zdrowotnej. Stworzenie możliwości finansowania programów prewencji wobec dość powszechnego przeświadczenia o łatwości ich wykonania i trudności skontrolowania skuteczności już na etapie oddziaływania na czynniki ryzyka, a wręcz niemożliwości określenia ich wpływu na zachorowalność i umieralność w okresie kiedy wydatkowane są środki przeznaczone na wykonanie programu wskazuje na możliwość finansowania działań, które są kosztowne i zupełnie nieskuteczne w zwalczaniu chorób układu krążenia. Z natury jednostek opieki zdrowotnej finansowanych przez NFZ wynika, że w zakresie pierwotnej i wtórnej prewencji chorób układu krążenia ich działalność będzie ograniczona do wykonania zadań w zakresie tzw. strategii wysokiego ryzyka. Strategia wysokiego ryzyka polega na: 1) aktywnym wyszukiwaniu wszystkich zagrożonych osób i 2) objęciu ich odpowiednią opieką. Z definicji obie wyżej wymienione komponenty strategii wysokiego ryzyka są nierozłączne i dlatego nie powinno się podejmować badań przesiewowych zmierzających do określenia ryzyka u indywidualnych osób, jeżeli nie można zapewnić efektywnej opieki osobom z wysokim ryzykiem. W Polsce w prewencji chorób układu krążenia, które rozwijają się na podłożu miażdżycy, dalsze wdrażanie strategii wysokiego ryzyka powinno polegać na doskonaleniu istniejącego systemu badań przesiewowych finansowanych przez NFZ oraz na jak najszybszym uzupełnieniu go poprzez organizację programu opieki nad osobami wysokiego ryzyka. Wynikiem tego programu powinno być wyraźne zwiększenie odsetka osób, które osiągają założone cele postępowania. Sposób określania wysokiego ryzyka oraz cele postępowania zostały zdefiniowane na podstawie wyników badań naukowych, a następnie wskazane w stanowisku 8 europejskich towarzystw naukowych. Obecnie trwa proces ich dostosowania do warunków polskich i zaakceptowania przez polskie towarzystwa naukowe zrzeszone w FORUM Profilaktyki. 3) przyczyny istnienia problemu; Potrzeba utworzenia wyspecjalizowanych regionalnych ośrodków eksperckich zajmujących się problemami wdrożenia programów prewencji chorób układu krążenia oraz weryfikacją ich jakości i skuteczności wynika z otwarcia finansowania programów prewencji chorób układu krążenia przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) dostępnego dla jednostek podstawowej opieki zdrowotnej wynika z braku systemu oceny skuteczności prowadzonych i podejmowanych programów prewencji, na które przeznaczane są znaczne środki finansowe. 3

4 4) waga problemu dla społeczeństwa; Z badań Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że w krajach rozwiniętych ok. 70% spadku umieralności z powodu choroby niedokrwiennej serca można przypisać spadkowi zachorowalności (tj. wskaźnikowi, który odzwierciedla m.in. skuteczność prewencji) a tylko ok. 30% spadkowi śmiertelności (tj. wskaźnikowi, który odzwierciedla m.in. postęp opieki medycznej). Wieloośrodkowe badanie reprezentatywnej próby populacji Polski w wieku lat wykazało, że dotychczasowa skuteczność wszelkich działań prewencyjnych w zakresie 3 najlepiej poznanych czynników ryzyka choroby naczyniowo - sercowej jest niska; 80% populacji ma hiperlipidemię (tylko 2-3% kontrolowaną), około połowy nadciśnienie (w tym 10% skutecznie leczone), a 30% mężczyzn i 40% kobiet pali papierosy. Istnieje więc znaczny potencjał do oddziaływania prewencyjnego i bez wdrożenia skutecznych programów prewencji nie da się w pełni wykorzystać możliwości obniżenia umieralności z powodu chorób układu krążenia, które są przyczyną ok. 50% zgonów w Polsce. 5) dotychczasowe próby rozwiązania problemu; W Polsce wdrożono wiele programów prewencji, które opierają się głównie na wykonywaniu badań przesiewowych. Skuteczność postępowania nie była natomiast kontrolowana i dlatego nie wiadomo w czy i w jakim stopniu programy te przyczyniają się do obniżenia zachorowalności i umieralności z powodu choroby naczyniowo - sercowej. Ponadto w Polsce nie ma opracowanych powszechnie zaakceptowanych metod, które uzupełniałyby wykonywane badania skriningowe o skuteczne metody sprawowania opieki nad wykrytymi osobami z wysokim ryzykiem. 6) przedstawienie trudności w uzyskaniu świadczeń; Z obserwacji naukowych wynika, że przyjęcie modelu, w którym lekarz opiekujący się chorym ma odpowiadać za oddziaływania prewencyjne charakteryzuje się słaba skutecznością. Dlatego też potrzebne jest rozwinięcia działań, które podniosą standardy postępowania w kardiologii prewencyjnej. Poza programami naukowymi, które udowodniły skuteczność oddziaływania przez interdyscyplinarne zespoły, dotychczas nie wdrożono tego typu programów w szerszej skali. IV. Uzasadnienie 1) dlaczego realizacja programu powinna zostać sfinansowana (dofinansowana) przez ministra właściwego do spraw zdrowia (w relacji z innymi ważnymi z punktu widzenia polityki zdrowotnej programami); Proponowany program jest koniecznym uzupełnieniem działań podjętych w ramach prewencji choroby naczyniowo - sercowej dotychczas w ramach programu POLKARD i przez NFZ. Skuteczność tych programów nie jest dostatecznie kontrolowana i nie ma zorganizowanej sieci ośrodków, w których można rozpocząć wdrażanie programów podnoszących standardy w warunkach monitorowania skuteczności i efektywności kosztów. 1) zdefiniowanie potrzeby społecznej, której zaspokojeniu ma służyć realizacja programu; 2) efektywność ekonomiczna; Program ma m. in. przyczynić się do określenia efektywności ekonomicznej. 3) nowatorstwo zaproponowanych rozwiązań; Działania zweryfikowane w programach naukowych, jednak w Polsce nie próbowano ich wdrożyć w szerszej skali. 4) wykorzystanie dotychczasowych doświadczeń; Wykorzystane zostaną doświadczenia zdobyte w czasie realizacji projektów EuroAction i EuroAspire. 6) wykorzystanie istniejących środków; 7) promowanie współpracy między różnymi instytucjami i organizacjami; 4

5 Projekt opiera się na współpracy wieloośrodkowej i przewiduje zwiększanie liczby ośrodków współpracujących w kolejnych latach jego realizacji. 8) możliwość ponownego wykorzystania programu w przyszłości lub kontynuowania jego realizacji przez inne jednostki; Projekt jest długofalowy i przewiduje szkolenie zespołów nowych jednostek. V. Opis programu 1) określenie, czy program stanowi kontynuację z lat ubiegłych; 2) cele ogólne i szczegółowe; 3) plan działań - opis działań, które mają doprowadzić do osiągnięcia celów; 4) sposób realizacji zadań; 5) źródła finansowania: a) budżet ministra właściwego do spraw zdrowia, b) udział własny realizatorów, c) inne; 6) ogólny harmonogram działań wynikający z formy opisowej; szczegółowy harmonogram powinien zostać złożony jako oddzielny dokument zgodnie z założeniami zawartymi w treści ogłoszenia; 7) wskaźniki monitorowania oczekiwanych efektów; VI. Kosztorys Plan rzeczowo finansowy powinien być opracowany na osobnym dokumencie według załącznika nr 3. VII. Realizatorzy programu W przypadku, gdy realizacja zadania w danym roku, będzie związana z koniecznością nawiązania współpracy przez oferenta z podwykonawcami, należy przedstawić szczegółowy wykaz podwykonawców, uwzględniając nazwę każdej jednostki współpracującej oraz jej dane teleadresowe. VIII. Skutki niepodjęcia programu polityki zdrowotnej Niepodjęcie programu może mieć następujące ujemne skutki: 1) nie będzie wiedzy o tym czy i w jakim stopniu wdrożone programy prewencji są skuteczne, 2) corocznie znaczne środki mogą być przeznaczane na działania o słabej skuteczności, 3) nie będzie rozwiniętej sieci ośrodków poprzez które będzie można wdrażać w szerokiej skali i doskonalić nowe metody prewencji w ramach strategii wysokiego ryzyka. 4) istniejący potencjał zapobiegania chorobie naczyniowo - sercowej będzie w znacznym stopniu niewykorzystany. 5