Prawo ochrony środowiska

Transkrypt

1 DUŻE KOMENTARZE BECKA M. Górski. M. Pchałek W. Radecki. J. Jerzmański M. Bar. S. Urban. J. Jendrośka Prawo ochrony środowiska Komentarz 2. wydanie WYDAWNICTWO C.H.BECK

2 DUŻE KOMENTARZE BECKA Prawo ochrony środowiska

3

4 DUŻE KOMENTARZE BECKA Prawo ochrony środowiska Komentarz Autorzy prof. dr hab. Marek Górski, dr Marcin Pchałek, prof. dr hab. Wojciech Radecki, dr Jan Jerzmański, mgr Magdalena Bar, dr Sergiusz Urban, dr Jerzy Jendrośka 2. wydanie WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2014

5 Propozycja cytowania: M. Bar, [w:] Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2014 Wydawca: Dagna Kordyasz c Wydawnictwo C.H.Beck 2014 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graficzne S.A. ISBN ISBN e-book

6 Autorzy Prof. dr hab. Marek Górski Prof. zw. dr hab. nauk prawnych Uniwersytetu Szczecińskiego, kierownik Katedry Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji, prof. zw. Uniwersytetu Łódzkiego w Zakładzie Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji. Brał udział w tworzeniu systemu przepisów o ochronie środowiska, współuczestnicząc w przygotowywaniu projektów nowych aktów prawnych, a następnie uczestnicząc w pracach podkomisji sejmowych (ustawa Prawo ochrony środowiska, ustawy związane z gospodarowaniem odpadami, ustawa Prawo wodne, ustawa o ochronie przyrody). Przygotowuje także ekspertyzy dla Komisji Ochrony Środowiska Sejmu RP, pełnił również funkcję doradcy Ministra Środowiska, przygotowywał wiele projektów aktów nowelizujących. Przez dwie kadencje był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody, wojewódzkiej Komisji Ochrony Przyrody, od 2004 r. jest przewodniczącym wojewódzkiej Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko. Wprowadzenie do komentarza; Tytuł I art. 1 2; wprowadzenie do Działu II; art. 3 pkt 1, 2, 2b, 3, 4, 4a, 6, 7, 8a, 8d, 9, 10, 14, 15, 21, 29, 30, 31, 32a, 33, 34, 35, 38, 38a, 38b, 38c, 42, 42a, 43, 46, 47, 48, 49; art. 4, art. 12; Tytuł III komentarz wstępny; komentarz wstępny do Działu I; art ; art ; komentarz wstępny do Działu IV; komentarz wstępny do Działu V; art ; Tytuł VI komentarz wstępny; komentarz wstępny do Działu III; art ; Tytuł VII komentarz wstępny do Działu I; art ; komentarz wstępny do Działu II; art ; Tytuł VIII komentarz wstępny; Tytuł IX komentarz wstępny. Dr Marcin Pchałek Doktor nauk prawnych, doradca ds. prawa ochrony środowiska w międzynarodowych firmach konsultingowych, autor kilkudziesięciu publikacji naukowych i poradników z zakresu prawa ochrony środowiska, w tym oficjalnych wytycznych urzędowych opracowanych w ramach zadań własnych Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, Ministerstwo Środowiska, Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Tytuł I art. 3 pkt 8, 8c, 10d, 13, 26, 28, 28a, 31a, 32, 32c, 39, 49a, 50, art. 5 7a; Tytuł II art , art Prof. dr hab. Wojciech Radecki Prof. zw. dr hab. nauk prawnych, kierownik wrocławskiego Zakładu Prawa Ochrony Środowiska Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, doctor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego. Tytuł V art ; Tytuł VI art Dr Jan Jerzmański Doktor nauk prawnych, wspólnik kancelarii prawnej specjalizującej się w prawie ochrony środowiska, pracownik naukowy w Katedrze Prawa Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego, wykładowca na podyplomowych studiach prawa ochrony środowiska na Uniwersytecie Wrocławskim oraz Opolskim, członek zarządu Centrum Prawa Ekologicznego oraz Towarzystwa Naukowego Prawa Ochrony Środowiska, przez dwie kadencje (do 2010 r.) członek Rady Naukowej Karkonoskiego Parku Narodowego. Tytuł I art. 3 pkt 2a, 5, 5b, 10a, 10b, 12, 17, 18, 23, 24, 25, 26a, 31b, 32a, 32b, 32d, 36, 37, 37a, 44, 45, 47; Tytuł II wprowadzenie do Działu IV; art a; wprowadzenie do Działu V; art a; V

7 Autorzy wprowadzenie do Działu VI; art ; art ; Tytuł IV wprowadzenie; art b; art. 267 (współautorstwo M. Bar). Mec. Magdalena Bar Radca prawny, wspólnik kancelarii prawnej specjalizującej się w prawie ochrony środowiska; wiceprezes Centrum Prawa Ekologicznego; wykładowca na podyplomowym studium europejskiego prawa ochrony środowiska na Uniwersytecie Opolskim. W latach uczestniczyła w negocjacjach nad protokołem EKG ONZ o odpowiedzialności cywilnej za szkody transgraniczne spowodowane działalnością niebezpieczną. Ekspert doradzający instytucjom zarządzającym funduszami unijnymi w zakresie wypełniania przez projekty wymagań z zakresu prawa ochrony środowiska. Tytuł I art. 3 pkt 16, 20, 40, 41; wprowadzenie do Działu III (współautorstwo J. Jendrośka); art (współautorstwo J. Jendrośka); art ; wprowadzenie do Działu VII (tezy 4 8 współautorstwo J. Jendrośka); art ; art c; Tytuł II wprowadzenie do rozdz. 3 w Dziale IX; art d; Tytuł III wprowadzenie do Działu IVa (współautorstwo J. Jendrośka), art. 185 (współautorstwo J. Jendrośka); art. 218 (współautorstwo J. Jendrośka); art. 236a 236d; Tytuł IV art. 267 (współautorstwo J. Jerzmański); Tytuł VI art Dr Sergiusz Urban Doktor nauk prawnych (PAN), doradca odpowiedzialny za praktykę ochrony środowiska w kancelarii prawnej specjalizującej się w prawie ochrony środowiska, wykładowca akademicki (WSKM w Koninie, WSZiB w Poznaniu, podyplomowe studium europejskiego prawa ochrony środowiska na Uniwersytecie Opolskim). Ekspert ds. ocen oddziaływania na środowisko w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego oraz Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Stypendysta Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska i American University Washington College of Law, odbył półroczny staż w Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska Komisji Europejskiej. W roku 2013 i 2014 wyróżniony w prestiżowym rankingu prawniczym Chambers Europe w dziedzinie prawa ochrony środowiska. Tytuł VII art a. Dr Jerzy Jendrośka Doktor nauk prawnych, wspólnik zarządzający kancelarii prawnej specjalizującej się w prawie ochrony środowiska, kierownik Podyplomowego Studium Europejskiego Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego. Brał udział w tworzeniu systemu przepisów o ochronie środowiska (w tym ustawy Prawo ochrony środowiska), współuczestnicząc w przygotowywaniu projektów nowych aktów prawnych, a następnie uczestnicząc w pracach podkomisji sejmowych. Przygotowuje także ekspertyzy dla Komisji Ochrony Środowiska Sejmu RP, pełnił również funkcję doradcy Ministra Środowiska. Od 1996 r. reprezentuje rząd Polski na forum międzynarodowym. Obecnie Członek Komitetu ds. Implementacji Konwencji z Espoo oraz Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus. Od 2002 r. arbiter Stałego Trybunału Arbitrażowego w Hadze; od lipca 2014 r. członek Prezydium Państwowej Rady Ochrony Środowiska. Tytuł I art. 3 pkt 11, art. 8; wprowadzenie do Działu III (współautorstwo M. Bar); art (współautorstwo M. Bar); wprowadzenie do Działu VII, tezy 4 8 (współautorstwo M. Bar); Tytuł III wprowadzenie do Działu IVa (współautorstwo M. Bar), art. 185 (współautorstwo M. Bar); art. 218 (współautorstwo M. Bar). VI

8 Spis treści Wykaz skrótów Prawo ochrony środowiska Wprowadzenie. Ogólna charakterystyka ustawy Prawo ochrony środowiska i jej miejsca w systemie przepisów o ochronie środowiska Tytuł I. Przepisy ogólne Dział I. Zakres obowiązywania ustawy Art Dział II. Definicje i zasady ogólne Wprowadzenie Art Dział III. Polityka ochrony środowiska oraz programy ochrony środowiska Wprowadzenie Art Dział IV. Informacje o środowisku Rozdział 1. (uchylony) Art a Rozdział 2. Państwowy monitoring środowiska oraz rozpowszechnianie informacji o środowisku Art Dział V. (uchylony) Art Dział VI. (uchylony) Rozdział 1. (uchylony) Art Rozdział 2. (uchylony) Art Rozdział 3. (uchylony) Art Dział VII. Ochrona środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji inwestycji Wprowadzenie Art Dział VIII. Edukacja ekologiczna, badania z zakresu ochrony środowiska oraz reklama 195 Art c Tytuł II. Ochrona zasobów środowiska Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Ochrona powietrza Art a Dział III. Ochrona wód Art Dział IV. Ochrona powierzchni ziemi Wprowadzenie Art XI VII

9 Spis treści Dział V. Ochrona przed hałasem Wprowadzenie Art a Dział VI. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi Wprowadzenie Art Dział VII. Ochrona kopalin Art Dział VIII. Ochrona zwierząt oraz roślin Art Dział IX. Ograniczanie sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska Rozdział 1. Przepisy ogólne Art Rozdział 2. Ograniczenia związane z ochroną zasobów środowiska Art Rozdział 3. Obszary ograniczonego użytkowania Wprowadzenie Art Rozdział 4. Strefy przemysłowe Wprowadzenie Art. 136a 136d Tytuł III. Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom Wprowadzenie Dział I. Przepisy ogólne Wprowadzenie Art Dział II. Instalacje, urządzenia, substancje oraz produkty Wprowadzenie Rozdział 1. Instalacje i urządzenia Art a Rozdział 2. Substancje Wprowadzenie Art Rozdział 3. Produkty Wprowadzenie Art Dział III. Drogi, linie kolejowe, linie tramwajowe, lotniska oraz porty Wprowadzenie Art Dział IV. Pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii Wprowadzenie Rozdział 1. Przepisy ogólne Art b Rozdział 2. Wydawanie pozwoleń Wprowadzenie Art Rozdział 3. Wygaśnięcie, cofnięcie i ograniczenie pozwolenia Wprowadzenie Art Rozdział 4. Pozwolenia zintegrowane Wprowadzenie Art VIII

10 Spis treści Rozdział 5. Pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza Wprowadzenie Art Rozdział 6. (uchylony) Art Rozdział 7. (uchylony) Art Dział IVA. Krajowy Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń Wprowadzenie Art. 236a 236d Dział V. Przeglądy ekologiczne Wprowadzenie Art Tytuł IV. Poważne awarie Wprowadzenie Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Instrumenty prawne służące przeciwdziałaniu poważnej awarii przemysłowej 715 Rozdział 1. Przepisy ogólne Art Rozdział 2. Obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej Art Rozdział 3. Obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową Art Dział III. Współpraca międzynarodowa Art b Tytuł V. Środki finansowo-prawne Wprowadzenie Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Opłaty za korzystanie ze środowiska Rozdział 1. Wnoszenie opłat Art Rozdział 2. Stawki opłat za korzystanie ze środowiska Art Rozdział 3. Opłaty podwyższone Art Rozdział 4. Przepisy szczególne dotyczące opłat za pobór wody, wprowadzanie ścieków i za składowanie odpadów Art a Dział III. Administracyjne kary pieniężne Rozdział 1. Postępowanie w sprawie wymierzenia kary Art Rozdział 2. Wysokość kar Art Rozdział 3. Przepisy szczególne dotyczące kar za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków oraz emisję hałasu Art Rozdział 4. Kary pieniężne za uchybienia w zakresie przygotowania i realizacji programów ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych Art. 315a 315c IX

11 Spis treści Rozdział 5. Przepisy szczególne dotyczące kar za niespełnianie warunków uznawania za dotrzymane maksymalnych emisji substancji ze źródeł spalania paliw, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 146h Art. 315d 315e Dział IV. Odraczanie, zmniejszanie oraz umarzanie podwyższonej opłaty za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych Art Tytuł VI. Odpowiedzialność w ochronie środowiska Wprowadzenie Dział I. Odpowiedzialność cywilna Wprowadzenie Art Dział II. Odpowiedzialność karna Wprowadzenie Art Dział III. Odpowiedzialność administracyjna Wprowadzenie Art Tytuł VII. Organy administracji oraz instytucje ochrony środowiska Dział I. Organy administracji do spraw ochrony środowiska Wprowadzenie Art Dział II. Instytucje ochrony środowiska Wprowadzenie Rozdział 1. Przepisy ogólne Art Rozdział 2. Państwowa Rada Ochrony Środowiska Art Rozdział 3. (uchylony) Art Rozdział 4. Finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej Wprowadzenie Art Tytuł VIII. (uchylony) Dział I. (uchylony) Art Dział II. (uchylony) Art Dział III. (uchylony) Art Dział IV. (uchylony) Art Tytuł IX. Przepis końcowy Wprowadzenie Art Odnośnik Indeks rzeczowy X

12 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa BaterieU ustawa z r. o bateriach i akumulatorach (Dz.U. Nr 79, poz. 666 ze zm.) d.prwod ustawa z r. Prawo wodne (Dz.U. Nr 38, poz. 230 ze zm.) d.ochrprzyru ustawa z r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 114, poz. 492 ze zm.) DzikieGrzybyR rozporządzenie Ministra Środowiska z r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U. Nr 168, poz. 1765) DzikieRoślinyR rozporządzenie Ministra Środowiska z r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. Nr 168, poz. 1764) DzikieZwierzętaR rozporządzenie Ministra Środowiska z r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. Nr 237, poz. 1419) EKPC Europejska o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) EmisjeU ustawa z r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) FinPublU ustawa z r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.) GospKomU ustawa z r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. poz. 236 ze zm.) GospNierU ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 518 ze zm.) InfŚrodU ustawa z r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz.1235 ze zm.) IOŚU ustawa z r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 686 ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KP ustawa z r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.) KPK ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) XI

13 Wykaz skrótów KPW ustawa z r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 395 ze zm.) KW ustawa z r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 482 ze zm.) LasyU ustawa z r. o lasach (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz ze zm.) ModpadyU ustawa z r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz.U. Nr 124, poz. 859 ze zm.) OchrGrRLU ustawa z r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) OchrPrzeciwPożU ustawa z r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 178, poz ze zm.) OchrPrzyrU ustawa z r. o ochronie przyrody (t. j. Dz.U. z 2013 r. poz. 627 ze zm.) OchrŚrodU ustawa z r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (t.j. Dz.U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196 ze zm.) OchrZwierzU ustawa z r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 856 ze zm.) OpłSkarbU ustawa z r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) OdpadyU ustawa z r. o odpadach (Dz.U. z 2013 r. poz. 21 ze zm.) OdpadyWydU ustawa z r. o odpadach wydobywczych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) OrdPod ustawa z r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PlanPrzestrzU ustawa z r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.) PON Rozporządzenie Ministra Środowiska z r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. z 2010 r. Nr 64, poz. 401) PostEgzAdmU ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PrAtom ustawą z r. Prawo atomowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 264 ze zm.) PrBank ustawa z r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PrBud ustawa z r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) PrGoed ustawa z r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz ze zm.) PrGoelGór ustawa z r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 613 ze zm.) PrŁow ustawa z r. Prawo łowieckie (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) PrOchrŚrod ustawa z r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) PrPPSA ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) PrPras ustawa z r. Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.) PrStow ustawa z r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.) PrSzWyż ustawa z r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 572 ze zm.) PrWod ustawa z r. Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 145 ze zm.) XII

14 Wykaz skrótów PSPU ustawa z r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) RecyklingU ustawa z r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) RTVU ustawa z r. o radiofonii i telewizji (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226 ze zm.) RybactwoŚródU ustawa z r. o rybactwie śródlądowym (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 189, poz ze zm.) RybołówstwoU ustawa z r. o rybołówstwie (Dz.U. Nr 62, poz. 574 ze zm.) SamGminU ustawa z r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.) SamPowU ustawa z r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 595 ze zm.) SamWojU ustawa z r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 596 ze zm.) SpElU ustawa z r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) StatPublU ustawa z r. o statystyce publicznej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 591 ze zm.) StKlŻywU ustawa z r. o stanie klęski żywiołowej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 333 ze zm.) SwobGospU ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.) SystemOświatyU ustawa z r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz ze zm.) SzkodyU ustawa z r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 210 ze zm.) TFUE Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej wersja skonsolidowana z r. (Dz.Urz. UE C z 2008 r. Nr 115, s. 47) UzdrU ustawa z r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 651 ze zm.) WojAdmRządU ustawa z r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. Nr 31, poz. 206 ze zm.) WprowPrOchrŚrod ustawa z r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 100, poz. 1085) ZasPolRozwU ustawa z r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 ze zm.) ZTPR rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej (Dz.U. Nr 100, poz. 908) ZwKlŻywD dekret z r. o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych (Dz.U. Nr 23, poz. 93 ze zm.) 2. Publikatory i czasopisma AUMCS Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska AUWr Acta Universitatis Wratislaviensis Biul. BAS Biuletyn Biura Analiz Sejmowych Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego Dz.U Dziennik Ustaw Dz.Urz Dziennik Urzędowy EPS Europejski Przegląd Sądowy GPr Gazeta Prawna GS Gazeta Sądowa GSP Gdańskie Studia Prawnicze XIII

15 Wykaz skrótów KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego KPPubl Kwartalnik Prawa Publicznego M. P Monitor Polski MoP Monitor Prawniczy NP Nowe Prawo ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego ONSAiWSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych OSA Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego OSG Orzecznictwo w Sprawach Gospodarczych OSNAPiUS Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna OSNCP Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna oraz Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNP Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych OŚPiP Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka OTK-A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Seria A Pal Palestra PG Prawo Gospodarcze PiP Państwo i Prawo PiŚ Prawo i Środowisko PiZS Praca i Zabezpieczenie społeczne PK Przegląd Komunalny PL Przegląd Legislacyjny PPOŚ Przegląd Prawa Ochrony Środowiska Pr. Sp Prawo Spółek Prok. i Pr Prokuratura i Prawo PS Przegląd Sądowy PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego R. Pr Radca Prawny Rej Rejent RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Rzeczp Rzeczpospolita SP Studia Prawnicze SPE Studia Prawa Europejskiego TPP Transformacje Prawa Prywatnego Wok Wokanda Zb. Orz Zbiór Orzecznictwa ZNIBPS Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego ZNUJ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego ZNUŁ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego ZNUMK Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 3. Organy i instytucje EKG ONZ Europejska Komisja Gospodarcza Organizacji Narodów Zjednoczonych ETPC Europejski Trybunał Praw Człowieka ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości GIOŚ Główny Inspektor Ochrony Środowiska ISO International Organization for Standardization Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna KE Komisja Europejska XIV

16 Wykaz skrótów KIO Krajowa Izba Odwoławcza KRS Krajowy Rejestr Sądowy KZGW Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej MOP Międzynarodowa Organizacja Pracy NFOŚiGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej NSA Naczelny Sąd Administracyjny NSA (7) Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów OECD Organization for Economic Cooperation and Development Rada Współpracy Gospodarczej i Rozwoju ONZ Organizacja Narodów Zjednoczonych PE Parlament Europejski PSP Państwowa Straż Pożarna RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska RM Rada Ministrów RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy SN (7) Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów TK Trybunał Konstytucyjny TSUE Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej WFOŚiGW wojewódzki (-e) fundusz (-e) ochrony środowiska i gospodarki wodnej WHO World Health Organization Światowa Organizacja Zdrowia WIOŚ wojewódzki inspektor ochrony środowiska WSA wojewódzki sąd administracyjny 4. Inne skróty art artykuł BAT Best Available Techniques Najlepsze dostępne techniki CIT podatek dochodowy od osób prawnych EMAS Eco-Management and Audit Scheme Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu E-PRTR Europejski rejestr uwalniania i transferu zanieczyszczeń EZR edukacja zrównoważonego rozwoju GMO Genetically Modified Organism (-s) organizm (-y) zmodyfikowny (-e) genetycznie IC Izba Cywilna m.in między innymi MPZP miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego n następna (-e, -y) Nb numer brzegowy n.p.m nad poziomem morza np na przykład Nr numer obw obwieszczenie OCHK obszar chronionego krajobrazu OOŚ ocena oddziaływania na środowisko orz orzeczenie OZW obszary o znaczeniu wspólnotowym pdpkt podpunkt PIT podatek dochodowy od osób fizycznych PK park krajobrazowy pkt punkt post postanowienie poz pozycja PP pomniki przyrody XV

17 Wykaz skrótów PPK PRTR PZO r rok rozp rozporządzenie s strona Przejściowy Plan Krajowy Pollutant Release and Transfer Registers Publicznie dostępne rejestry uwalniania i transferu zanieczyszczeń plan zadań ochronnych SD stanowisko dokumentacyjne SOOŚ strategiczna ocena oddziaływania na środowisko SP Skarb (-u) Państwa t tom tj to jest t.j tekst jednolity tzw tak zwane UE Unia Europejska UNEP United Nations Environment Programme Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych uchw uchwała ust ustęp Ueko użytki ekologiczne uzas uzasadnienie w zw w związku wyr wyrok zarz zarządzenie zasada PPP Polluter Pays Principle zasada zanieczyszczający płaci Zb Zbiór zd zdanie ze zm ze zmianami zob zobacz ZPK zespół przyrodniczo-krajobrazowy XVI

18 Prawo ochrony środowiska 1 z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 627) Tekst jednolity z dnia 26 sierpnia 2013 r. (Dz.U. 2013, poz. 1232) (zm.: Dz.U. 2013, poz. 21, poz. 888, poz. 1238; 2014, poz. 40, poz. 47, poz. 457, poz. 822, poz. 1101, poz. 1146) 1 Treść odnośnika publikujemy na końcu ustawy.

19

20 Wprowadzenie. Ogólna charakterystyka ustawy Prawo ochrony środowiska i jej miejsca w systemie przepisów o ochronie środowiska Literatura: J. Boć, K. Nowacki, E. Samborska-Boć, Ochrona środowiska, Wrocław 2004; Z. Brodecki, E. Gończ, D. Lost-Siemińska, S. Majkowska, F. Pankau, D. Pyć, A. Tyszecki, Ochrona środowiska, Warszawa 2005; W. Brzeziński, Ochrona prawna naturalnego środowiska człowieka, Warszawa 1975; tenże, Węzłowe zagadnienia legislacyjne ochrony środowiska, PiP 1975, z. 5; J. Ciechanowicz, Aktualne problemy ochrony środowiska w Polsce, PiŚ 1997, Nr 1; J. Ciechanowicz-McLean, Prawo i polityka ochrony środowiska, Warszawa 2009; J. Ciechanowicz-McLean, Z. Bukowski, B. Rakoczy, Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2008; M. Górski, Ochrona środowiska jako zadanie administracji publicznej, Łódź 1992; tenże (red.), Prawo ochrony środowiska, Warszawa 2009; tenże, Prawo ochrony środowiska jako odrębna gałąź prawa (w poglądach doktryny polskiej i niemieckiej), SPE 1993, Nr 47; tenże, Rola państwa w ochronie środowiska. Organizacja. Metody. Technika, Warszawa 1990, Nr 8 9; tenże, W kwestii koncepcji systemu aktów prawnych z dziedziny ochrony środowiska, AUL 1992, Nr 52; tenże, W poszukiwaniu modelu administrowania sprawami ochrony środowiska w Polsce, [w:] Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga Jubileuszowa dedykowana prof. J. Bociowi, Wrocław 2009; G. Grabowska, Europejskie prawo środowiska, Warszawa 2001; K. Gruszecki, Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2008; L. Jastrzębski, Normy prawne regulujące ochronę środowiska naturalnego w systemie prawa, PiP 1976, z. 11; tenże, Prawo ochrony środowiska w Polsce, Warszawa 1990; J. Jendrośka (red.), Ustawa Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Wrocław 2001; J. Jendrośka, M. Bar, Prawo ochrony środowiska. Podręcznik, Wrocław 2005; M. Kenig-Witkowska, Prawo środowiska Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2005; A. Lipiński, Prawne podstawy ochrony środowiska, Warszawa 2007; L. Łuskacz, Kompleksowa ochrona środowiska. W świetle ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, PiP 1980, z. 3; H. Machińska, Rozwój prawa i instytucji Wspólnot Europejskich. Podstawy funkcjonowania Unii Europejskiej, Warszawa 1997; Materiały Ogólnopolskiej Sesji Naukowej Ochrona prawna naturalnego środowiska człowieka, Kraków października 1980 r., maszynopis powielany; L. Mering, Ochrona środowiska w prawie wspólnotowym i w prawie polskim, Sopot 1999; R. Paczuski, Prawo ochrony środowiska, Bydgoszcz 2000; W. Radecki, Zarys dziejów prawnej ochrony przyrody i środowiska w Polsce, Kraków 1990; tenże (red.), Teoretyczne podstawy prawa ochrony przyrody, Wrocław 2006; E. Radziszewski, Prawo ochrony środowiska. Przepisy i komentarz, Warszawa 2003; tenże, Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska, Komentarz, Warszawa 1987; J. Sommer, Efektywność prawa ochrony środowiska i jej uwarunkowania problemy udatności jego struktury, Wrocław 2006; tenże (red.), Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska. Komentarz, Wrocław 1998; J. Stelmasiak (red.), Prawo ochrony środowiska, Warszawa 2009; W. Szafer (red.), Ochrona przyrody i jej zasobów, Kraków 1965; A. Wasilewski, Ustawa o ochronie środowiska. Wprowadzenie, Kraków 1996; B. Wierzbowski, B. Rakoczy, Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2010; J. Wróblewski, Prawo obowiązujące a ogólne zasady prawa, Zeszyty Naukowe UŁ 1965, z. 42. Spis treści I. Ewolucja systemu przepisów o ochronie środowiska w polskim prawie wewnętrznym Nb A. Przyjęcie ustawy Przyjęcie ustawy Prawo ochrony środowiska B. Początki Początki prawnej ochrony środowiska.. 2 Nb 2. Regulacje związane z ochroną obiektów przyrodniczych o wartościach kulturowych i zabytkowych Ustawa o ochronie przyrody z 1949 r Regulacje ustawowe C. Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska ze stycznia 1980 r Przyjęcie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska Górski 3