DORADZTWO REGULACYJNE:

Transkrypt

1 DORADZTWO REGULACYJNE: jak firmy i rynkowi gracze mogą wpływać na kształt rozwiązań regulacyjnych Marcin Matczak Piotr Pawłowski Domański Zakrzewski Palinka 7 grudnia 2007, Warszawa

2 Najczęściej stosowane przez przedsiębiorców metody przeciwdziałania niekorzystnym zmianom legislacyjnym argumentacja ideologiczna Przykłady niektórych wypowiedzi przedsiębiorców, które mają przekonać rząd do odstąpienia od zamysłu niekorzystnych zmian w regulacjach dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej: Analizowanemu przepisowi moŝna zarzucić brak ochrony waŝnego interesu publicznego, który wymagałby odejścia od jednej z podstawowych zasad ustrojowych państwa, ochrony własności. Proponowane rozwiązania będą niszczyć rynek, stworzą nowe obszary zagroŝeń korupcyjnych i doprowadza wprost do bardzo istotnych szkód, w tym do zdecydowanego podwyŝszenia cen leków dla pacjentów i ograniczenia dostępności leków.

3 Najczęściej stosowane przez przedsiębiorców metody przeciwdziałania niekorzystnym zmianom legislacyjnym argumentacja ekonomiczna Przykłady argumentacji ekonomicznej mające nakłonić rząd do odstąpienia od zmian legislacyjnych: W ostatnim czasie obserwujemy takŝe problemy ze znalezieniem i zatrudnieniem kadry z odpowiednim przygotowaniem zawodowym ( ) apteki borykają się z problemami ekonomicznymi. Są rejony kraju, gdzie kończą one swą działalność bądź są przejmowane przez większe podmioty gospodarcze Jest to «skok na publiczna kasę» dokonywany przez duŝe firmy producenckie i dystrybucyjne

4 Wnioski Wskazane powyŝej dwie metody argumentacji odwołują się do ogólników (argumentacja ideologiczna) lub przedstawiają przedsiębiorców jako osoby pokrzywdzone (argumentacja ekonomiczna) Argumentacja stosowana przez przedsiębiorców odwołuje się głownie do emocji, a nie do informacji merytorycznych, przez co moŝe być dla rządu lub parlamentu mało przekonująca.

5 Środek zaradczy - doradztwo regulacyjne Aby przedsiębiorcy byli bardziej przekonujący, trzeba wypracować twarde, oparte na dogłębnej analizie prawnej i ekonomicznej argumenty merytoryczne. Instrumentem słuŝącym stworzeniu takiej argumentacji jest doradztwo regulacyjne.

6 Czym jest doradztwo regulacyjne? Doradztwo regulacyjne polega na udzielaniu pomocy prawnej w zakresie: analizy obowiązujących juŝ unormowań prawnych; oceny aktualnie projektowanych nowych regulacji. Kryteria oceny obowiązujących lub przyszłych regulacji prawnych: racjonalności istniejącego lub przyszłego prawa (relacja korzyści społecznych i gospodarczych do kosztów osiągnięcia tych korzyści); wywarzenia interesów przedsiębiorców i interesów państwa i rządu, zgodności istniejącego lub przyszłego prawa z Konstytucją; zgodności istniejącego lub przyszłego prawa z unormowaniami Unii europejskiej; właściwego przeprowadzenia Oceny Skutków Regulacji na etapie przygotowania prawa; prawidłowego przeprowadzenia konsultacji społecznych przy projektowaniu unormowań prawnych.

7 Czym jeszcze jest doradztwo regulacyjne? Doradztwo regulacyjne polega równieŝ na przygotowywaniu przez doświadczonych prawników, specjalistów z róŝnych dziedzin prawa: projektów nowych ustaw lub nowelizacji istniejących unormowań. Projekty ustaw oraz nowelizacje są tak przygotowywane, aby : zapewnić przedsiębiorcom maksymalną ochronę ich uzasadnionych interesów; urzeczywistnić zasady wolności gospodarczej, swobody umów, swobody przepływu towarów i usług; uwzględnić waŝny interes publiczny dać moŝliwość wypowiedzenia się róŝnym organizacjom przedsiębiorców i przedstawicielom grup społecznym co do przygotowywanych zmian.

8 Czym przede wszystkim jest doradztwo regulacyjne? Doradztwo regulacyjne polega jednak przede wszystkim na: Komunikowaniu opracowanych analiz, ocen, oraz projektów ustaw: przedstawicielom rządu, członkom władzy ustawodawczej, przedstawicielom róŝnych grup społecznych i organizacjom pozarządowym, stowarzyszeniom biznesowym oraz izbom gospodarczym; Negocjowaniu koniecznych zmian ustawodawczych w dziedzinie działalności gospodarczych.

9 Jakie moŝliwości daje doradztwo regulacyjne? Doradztwo regulacyjne daje moŝliwości: kontrolowania przebiegu prac nad nowymi regulacjami prawnymi; wpływania prawnie dozwolonymi środkami na kształt przygotowywanych regulacji prawnych; doprowadzenie do uchylenia tych obowiązujących regulacji prawnych, które: są nieracjonalne, nadmiernie ingerują w swobodę działalności gospodarczej, są niekonstytucyjne lub sprzeczne z prawem unii Europejskiej przystosowanie działalności przedsiębiorstw do nowego otoczenia prawnego

10 Dlaczego doradztwo regulacyjne jest potrzebne? Doradztwo regulacyjne jest potrzebne, poniewaŝ w polskich warunkach: prawo ulega ciągłym zmianom, np. Ustawa o rehabilitacji osób niepełnosprawnych od 1997 r., została zmieniona 49 razy; nowe prawo tworzone jest pod wpływem impulsów politycznych, a nie w wyniku rzeczywistej potrzeby społecznej i ekonomicznej; brak jest sprawnie działającego systemu oceny skutków projektowanych unormowań nie sporządza się kompleksowych oraz wyczerpujących Ocen Skutków Regulacji rząd często nie poddaje projektów ustaw wystarczającym konsultacjom społecznym (swoje zdanie najczęściej wyraŝają związki zawodowe, rzadko organizacje branŝowe, biznesowe). przedsiębiorcy często stosują wyłącznie klasyczny lobbing jako formę wpływania na prace legislacyjne. Rzadziej stosowane są inne metody (np. akcje informacyjne w środkach masowego przekazu, wnioski do Trybunału Konstytucyjnego).

11 Konkretne działania w ramach doradztwa regulacyjnego W ramach doradztwa regulacyjnego moŝliwe są następujące działania: przygotowanie i podanie do publicznej wiadomości raportu regulacyjnego; opracowanie i udostępnianie opinii prawnych opracowywanie projektów ustaw i komunikowanie ich rządowi oraz społeczeństwu. Korzystanie z instytucji obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej; uczestnictwo w opracowywaniu uzasadnień projektów ustaw oraz Oceny Skutków Regulacji; kampanie medialne; klasyczna działalność lobbingowa; przygotowywanie wniosków do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją określonej regulacji prawnej.

12 Raport regulacyjny W ramach doradztwa regulacyjnego moŝliwe jest przygotowanie raportu regulacyjnego dokumentu zawierającego całokształt argumentacji prawnej oraz ekonomicznej wykazującej wady danego unormowania prawnego lub projektu ustawy. Przygotowany raport regulacyjny powinien następnie być udostępniony przedstawicielom Rządu, osobom pracującym nad projektami ustaw, parlamentarzystom, przedstawicielom grup społecznych.

13 Raport regulacyjny nasze przykłady Doradztwo dla branŝy farmaceutycznej w ramach tzw. sporu marŝowocenowego, w szczególności przygotowywanie argumentacji konstytucyjnej wykazującej niedopuszczalność nałoŝenia na firmy sankcji z ustawy o cenach ze względu na niekonstytucyjność rozporządzenia wykonawczego do tej ustawy; doradztwo zakończone przyznaniem przez stronę rządową, Ŝe nałoŝenie sankcji jest niemoŝliwe

14 Opinie prawne MoŜliwe jest przygotowanie opinii prawnych, które w sposób szczegółowy analizować będą niezgodność projektu ustawy lub obowiązującego obecnie prawa z Konstytucją lub prawem Unii Europejskiej. Opinia prawna mogłaby być komunikowana administracji rządowej jako oficjalne stanowisko prawne określonej branŝy w przedmiocie obecnej lub przyszłej regulacji prawnej

15 Opinie prawne nasze przykłady Doradztwo dla branŝy paszowej, w tym dla Izby Gospodarczej Handlowców, Przetwórców ZbóŜ i Producentów Pasz w zakresie oceny zgodności z prawem zamiaru wprowadzenia zakazu importu do Polski śruty sojowej genetycznie modyfikowanej, wprowadzenia nowych obowiązków w zakresie etykietowania pasz i in.

16 Projekty ustaw Kolejnym istotnym działaniem, jakie moŝe być podjęte przez środowiska biznesowe, stowarzyszenia i izby gospodarcze jest opracowywanie projektów ustaw słuŝących lepszej ochronie interesów przedsiębiorców oraz urzeczywistnianiu wolności gospodarczej Projekty takie: mogą być przekazane podmiotom posiadającym inicjatywę ustawodawczą (Rządowi, grupie co najmniej 15 posłów, równieŝ Prezydentowi) lub mogą stać się przedmiotem tzw. obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej (z inicjatywa ustawodawczą moŝe wystąpić grupa co najmniej obywateli)

17 Projekty ustaw nasze przykłady Uczestnictwo w przygotowywaniu ustawy o wyrównywaniu szans osób niepełnosprawnych inicjatywa spotkała się ze znacznym zainteresowaniem rządu.

18 Uzasadnienia projektów ustaw oraz Ocena Skutków Regulacji Do kaŝdego przygotowywanego projektu ustawy naleŝy dołączyć uzasadnienie oraz określenie skutków finansowych wejścia w Ŝycie projektu. Konieczne jest więc opracowanie: uzasadnienia ustawy (wyjaśniałoby potrzebę wprowadzenia nowej regulacji) oraz Oceny Skutków Regulacji (określałaby skutki finansowe nowego unormowania, przedstawiałaby bilans korzyści i kosztów projektowanej regulacji).

19 Stałe negocjacje z rządem Istotnym elementem doradztwa regulacyjnego jest prowadzenie stałego dialogu z rządem, nakłanianie go do uwzględnienia argumentów przedsiębiorców i wypracowanie wspólnego, optymalnego stanowiska.

20 Negocjacje z rządem nasze przykłady Reprezentowanie Izby ZboŜowo-Paszowej w negocjacjach z Ministerstwem Rolnictwa w związku z planowanym w 2004 roku wprowadzeniem opłaty sankcyjnej od nadmiernych zapasów zboŝa; z planowej wysokości opłaty, szacowanej na kwoty rzędu milionów euro w wyniku zaproponowanych i wprowadzonych przez nas zmian całościowa wysokość pobranej opłaty w skali kraju wyniosła złotych.

21 Kampanie medialne MoŜliwe jest zorganizowanie przez przedsiębiorców kampanii medialnej, w ramach której: odbywałyby się konferencje prasowe na temat obecnych lub przyszłych unormowań prawnych; publikowane byłyby w prasie prawniczej i ekonomicznej artykuły prasowe; skróty publikacji prasowych udostępniane byłyby politykom lub przedstawicielom rządu.

22 Działanie medialne nasze przykłady Publikacja w prasie fachowej artykułów na temat niezgodności z konstytucją oraz prawem wspólnotowym tzw. podatku Religi. Zorganizowanie konferencji poświęconej planom rządu wprowadzenia podatku Religi. Argumentacja ta przekonała posłów Platformy Obywatelskiej do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.

23 Klasyczna działalność lobbingowa W ramach klasycznej działalności lobbingowej moŝliwe jest: organizowanie spotkań z politykami (członkami komisji parlamentarnych, przedstawicielami rządu), w których komunikowane byłyby argumenty prawne i ekonomiczne na temat istniejących lub projektowanych unormowań; uczestnictwo w posiedzeniach komisji (mogą z tego korzystać przedstawiciele izb gospodarczych).

24 Klasyczna działalność lobbingowa nasze przykłady Reprezentowanie jednego wiodących ubezpieczycieli w pracach nad nowelizacją ustaw regulujących działalność ubezpieczeniową, które zamierzały wprowadzić niekorzystny dla branŝy sposób ustalania wysokości wypłacanych ubezpieczeń; prace zakończyły się niewprowadzeniem do ustawy projektowanych zmian.

25 Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego Jako jedno z ostatecznych działań moŝliwe jest wniesienie do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o stwierdzenie niezgodności z konstytucją danego unormowania prawnego. Wniosek taki mogą wnieść organizacje przedsiębiorców lub organizacje zawodowe osobiście. W przypadku izb gospodarczych potrzebne jest pośrednictwo parlamentarzystów (grupy 50 posłów lub 30 senatorów), a w niektórych sytuacjach równieŝ Rzecznika Praw Obywatelskich.

26 Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego nasze przykłady Reprezentowanie jednej z organizacji pracodawców w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w zakresie wniosku o stwierdzenie niekonstytucyjności nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; nasza praca doprowadziła do wydania korzystnej dla przedsiębiorców interpretacji przepisów dotyczących reklamy alkoholu.

27 Nasze biura Rondo ONZ Warszawa tel. 48 (22) fax 48 (22) ul. Paderewskiego Poznań tel. 48 (61) fax 48 (61) ul. Powstańców Śląskich Wrocław tel. 48 (71) fax 48 (71) Szosa Chełmińska Toruń tel. 48 (56) fax 48 (56) Fotografie autorstwa pracowników kancelarii Domański Zakrzewski Palinka