Zatrudnianie osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy - informator dla pracodawców

Transkrypt

1 Starostwo Powiatowe w Staszowie Zaz Zatrudnianie osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy - informator dla pracodawców (Stan prawny na dzień roku oraz opis zmian w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne obowiązujących od dnia r.) obowiązki, korzyści, moŝliwości wsparcia finansowego, zakres pomocy publicznej Informator dostępny na stronie internetowej Staszów 2007

2 2

3 Spis treści I Od wydawcy 5 II Pojęcie osoby niepełnosprawnej, pracodawcy oraz pracownika. 7 1 Osoba niepełnosprawna 7 2 Pracodawca pracownik 8 III Obowiązki pracodawców wynikające z zatrudniania osób 9 niepełnosprawnych 1 Przeciętne oraz minimalne wynagrodzenie 9 2 Informacje podstawowe 10 3 Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz wpłaty 11 obowiązkowe 4 Czas pracy, urlop wypoczynkowy, dodatkowe zwolnienia osób 14 niepełnosprawnych IV Uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnianiem osób 16 niepełnosprawnych 1 Składki na ubezpieczenia społeczne, obowiązujące od dnia r Dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych 18 3 Zwrot kosztów wyposaŝenia stanowiska pracy dla osoby 20 niepełnosprawnej 4 Refundacja wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia społeczne 22 pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne 5 Zwrot kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń 24 i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych 6 Zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającemu w pracy 26 pracownikowi niepełnosprawnemu 7 Zwrot kosztów szkoleń osób niepełnosprawnych organizowanych przez 28 Pracodawcę V Pomoc de minimis 28 1 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia r. 29 w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis 2 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1860/2004 z dnia r. 31 w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis dla sektora rolnego 3 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 875/2007 z dnia r. 31 w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis dla sektora rybołówstwa i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1860/ Produkty rolne określone w załączniku nr 1 do Traktatu 32 ustanawiającego Wspólnotę Europejską. 5 Przeliczanie i potwierdzanie udzielonej pomocy de minimis 33 3

4 4

5 I. Od wydawcy Niniejsza publikacja jest przeznaczona dla pracodawców nie posiadających statusu zakładów pracy chronionej, zatrudniających lub zamierzających zatrudnić osoby niepełnosprawne. Informator uwzględnia stan prawny na dzień r., wskazując jednocześnie przepisy prawne na podstawie których zostały opracowanie poszczególne działy tematyczne niniejszej publikacji. Informator porusza równieŝ problematykę finansowania składek na ubezpieczenia społeczne pracowników oraz niepełnosprawnych rolników, które będą obowiązywać od dnia r. Opracowanie porusza problematykę zatrudniania osób niepełnosprawnych zarówno pod kątem korzyści jak równieŝ obowiązków Pracodawców wynikających z braku osiągania wymaganego wskaźnika zatrudniania pracowników niepełnosprawnych lub nawiązania stosunku pracy z w/w osobami. Członkowstwo Polski w Unii Europejskiej spowodowało wymóg stosowania rozporządzeń Komisji Europejskiej w zakresie udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom. Informator wskazuje podstawowe wytyczne rozporządzeń Komisji w stosunku do określonej formy pomocy, poświęcając szczególnej uwadze pomoc de minimis w trybie której przedsiębiorcy mogą otrzymywać refundacje kosztów utworzenia nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Ta forma aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych jak równieŝ moŝliwość uzyskania refundacji 60 % kosztów wynagrodzenia i obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne za zatrudnioną osobę niepełnosprawną, pojawiły się jako nowe zadania na podstawie Ustawy z dnia r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2007 nr 115 po. 791) i wydanych na jej podstawie rozporządzeń wykonawczych, które weszły w Ŝycie w listopadzie 2007 roku. Niniejszy informator nie stanowi źródła prawa, szczegółowe informacje w zakresie objętym publikacją moŝna uzyskać we właściwej instytucji wymienionej jako organ udzielający pomocy, tj. : w przypadku Starosty (oraz informacji ogólnych w zakresie objętym publikacją) Starostwo Powiatowe w Staszowie, Wydział Spraw Obywatelskich i Zarządzania Kryzysowego, ul. Świerczewskiego 7, pokój B-4, tel w przypadku Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Al. Jana Pawła II Warszawa, tel. (022)

6 6

7 II. Pojęcie osoby niepełnosprawnej, pracodawcy oraz pracownika. Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 1997r. nr 123 poz. 776 z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia r. Kodeks pracy (tekst jednolity Dz.U. z 1998r. nr 21 poz. 94 z późniejszymi zmianami) 1. Osoba niepełnosprawna Osoba niepełnosprawna to osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem: 1) Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności o zaliczeniu do jednego ze stopni niepełnosprawności, tj.: - znaczny; - umiarkowany; - lekki; 2) lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o: całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji; niezdolności do samodzielnej egzystencji, całkowitej niezdolności do pracy; częściowej niezdolności do pracy; 3) o zakwalifikowaniu przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności dzieci do lat 16 - do osób niepełnosprawnych. Osoby, które przed r. zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów (I, II lub III), są zaliczane do osób niepełnosprawnych jeŝeli wydane przed r. orzeczenie nie utraciło mocy. Osoby o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, orzeczonej przed r. przez lekarza rzeczoznawcę Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, uznaje się za niepełnosprawne, z tym Ŝe: 1) osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności; 2) pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów (które były wydawane do r.) oraz orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o niezdolności do pracy są traktowane na równi z orzeczeniami powiatowych zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności i przekładają się następująco: 7

8 System orzecznictwa do r. System orzecznictwa od dnia r. Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS Orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności I grupa inwalidzka II grupa inwalidzka III grupa inwalidzka U w a g a : całkowita niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji, niezdolność do samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy Znaczny stopień niepełnosprawności umiarkowany stopień niepełnosprawności lekki stopień niepełnosprawności W terminologii Urzędu Statystycznego funkcjonuje równieŝ pojęcie osoby niepełnosprawnej biologicznie, tj. takiej, która nie posiada stosownego orzeczenia, ale odczuwa całkowicie lub powaŝnie ograniczoną zdolność do wykonywania podstawowych czynności.. Natomiast zatrudnienie takich osób przez Pracodawcę nie oznacza zatrudniania osób niepełnosprawnych, a tym samym podejmowania zobowiązań i moŝliwości otrzymywania systemów wsparcia opisanych w niniejszym informatorze. Taką moŝliwość daje wyłącznie zatrudnianie osób prawnie niepełnosprawnych, tj. legitymujących się orzeczeniami wymienionymi powyŝej. 2. Pracodawca - pracownik Pracodawcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka nie posiadająca osobowości prawnej, jeŝeli zatrudniają one pracowników. Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenia warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a ponadto stosownie do moŝliwości i warunków zaspokoić potrzeby bytowe, socjalne i kulturalne zatrudnionych pracowników. Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych; bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, 8

9 przynaleŝność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a takŝe bez względu na czasokres zatrudnienia lub wymiar czasu pracy. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób bezpośrednio lub pośrednio z przyczyn określonych powyŝej, w tym równieŝ niepełnosprawności pracownika. Osoba wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niŝszej niŝ minimalne wynagrodzenie za pracę. Skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia równego traktowania w zatrudnieniu nie moŝe stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy lub jego rozwiązanie bez wypowiedzenia. III. Obowiązki pracodawców wynikające z zatrudniania osób niepełnosprawnych 1. Przeciętne oraz minimalne wynagrodzenie W dalszej części niniejszej publikacji określane są formy pomocy oraz zobowiązania finansowe pracodawców w oparciu o przeciętne wynagrodzenie oraz najniŝsze wynagrodzenie. PoniŜej przedstawiamy wyjaśnienie powyŝszych pojęć: Przeciętne wynagrodzenie - oznacza przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa GUS w formie komunikatu w Monitorze Polskim, na podstawie art. 20 pkt 2 Ustawy z dnia r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na dzień r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie wynosiło 2.644,34 zł (Monitor Polski z r. nr 52 poz. 606). NajniŜsze wynagrodzenie oznacza minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w grudniu roku poprzedniego. Wysokość minimalnego wynagrodzenia w roku 2007 wynosi 936,00 zł (Dziennik Ustaw z 2006r. nr 171 poz. 1227). W/w kwota stanowi podstawę do przeliczania niektórych form pomocy dla pracodawców w 2008r., stąd teŝ przeliczane wartości będą dotyczyły 2008 roku. 9

10 2. Informacje podstawowe Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; Ustawa z dnia r. Kodeks Pracy (tekst jednolity Dz.U. z 1998r. nr 21 poz. 94 z późń. zm.) Pracodawca jest zobowiązany wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym, osobie dotychczas zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku. Zorganizowanie stanowiska powinno nastąpić nie później niŝ w okresie trzech miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości przystąpienia do pracy. JeŜeli pracodawca nie spełni powyŝszego wymogu, jest zobowiązany dokonać w dniu rozwiązania stosunku pracy z tą osobą, wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za pracownika ( tj zł) Pracodawca jest zwolniony z obowiązku organizacji stanowiska lub wpłat na PFRON, w przypadku gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub jego stanu nietrzeźwości, przy czym takie okoliczności muszą zostać udowodnione przez pracodawcę Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę, przysługuje odprawa pienięŝna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Pracownik, który otrzymał odprawę, nie moŝe ponownie nabyć do niej prawa. Pracodawcy nie posiadający statusu zakładu pracy chronionej mogą zatrudniać osoby niepełnosprawne bez względu na orzeczony stopień niepełnosprawności. Jednak, zgodnie z art. 4 ust. 5 Ustawy z dnia r, o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w przypadku zatrudnienia osoby ze znacznym oraz umiarkowany stopniem niepełnosprawności, wymagana jest pozytywna opinia Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej zaliczonej do takiego stopnia niepełnosprawności. 10

11 3. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz wpłaty obowiązkowe 1.Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; 2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ustalenia wzorów deklaracji składanych Zarządowi PFRON przez pracodawców zobowiązanych do wpłat na ten Fundusz (Dz.U. z 2003r. nr 105 poz. 989) 3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie określenia wzorów miesięcznych i rocznych informacji o zatrudnieniu, kształceniu lub o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2003r. nr 104 poz. 969) 4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniŝenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniŝania (Dz.U. z 1998r. nr 124 poz. 820 z późniejszymi zmianami) Pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz nieosiągający wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 %, jest zobowiązany dokonywać miesięcznych wpłat na PFRON, w wysokości stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej róŝnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6%, a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Z wpłat zwolnieni są pracodawcy u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%. Do liczby pracowników nie wlicza się jeŝeli nie są to osoby niepełnosprawne- osób zatrudnionych: 1) na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, 2) przebywających na urlopach wychowawczych, 3) nieświadczących pracy w związku z odbywaniem słuŝby wojskowej albo słuŝby zastępczej, 4) będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy, 5) nie świadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego, 6) przebywających na urlopach bezpłatnych. Przykład: Pracodawca zatrudnia 100 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, w tym 4 osoby niepełnosprawne, co wskazuje Ŝe wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi 4%. Do osiągnięcia wskaźnika nie powodującego powstania obowiązku wpłaty brakuje 2 pełnych etatów. Sposób przeliczenia kwoty do zapłaty jest następujący: 2.644,34 (przeć. wynagr.)x 40,65% x 2 (liczba osób brakujących do osiągnięcia wskaźnika 6%)= 2.149,85 Kwota do zapłaty przez pracodawcę z tytułu wpłat obowiązkowych wynosi 2.149,85 zł 11

12 Dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych będących jednostkami budŝetowymi, zakładami budŝetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi, instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych zajmujących się statutowo ochroną dóbr kultury uznanych za pomnik historii, wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w roku 2007 wynosi 5%, natomiast od roku 2008 oraz w latach następnych powinien wynosić 6%. Dla państwowych i niepaństwowych szkół wyŝszych, wyŝszych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych, wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi 2%. Wskaźnik zatrudnienia w tych jednostkach oblicza się jako sumę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy będących osobami niepełnosprawnymi i uczących się lub studiujących w ramach ogólnie obowiązujących w danej jednostce regulaminów nauczania lub studiowania. Wskaźnik wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy niepełnosprawnych oznacza ich udział procentowy w liczbie ogółem odpowiednio: wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy, według stanu w roku ubiegłym. Z obowiązkowych wpłat na PFRON zwolnieni są: 1) pracodawcy osiągający wymagane wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych określone powyŝej, 2) publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne nie działające w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi, 3) pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo co do których ogłoszono upadłość. Pracodawcy zobowiązani do wpłat obowiązkowych dokonują je w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat, składając równocześnie Zarządowi PFRON deklaracje miesięczne i roczne (poprzez teletransmisję danych w formie dokumentu elektronicznego), zgodnie z wzorami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ustalenia wzorów deklaracji składanych Zarządowi PFRON przez pracodawców zobowiązanych do wpłat na ten Fundusz (Dz.U. nr 105 poz. 989) Informacje o warunkach rejestracji w systemie elektronicznym oraz objaśnienia do poszczególnych wzorów deklaracji są dostępne na witrynie internetowej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zakładka wpłaty obowiązkowe, 12

13 Istnieją schorzenia obniŝające wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych u Pracodawcy, do tych schorzeń zalicza się: 1) chorobę Parkinsona, 2) stwardnienie rozsiane, 3) paraplegię, tetraplegię, hemiplegię, 4) znaczne upośledzenie widzenia (ślepotę) oraz niedowidzenie, 5) głuchotę i głuchoniemotę, 6) nosicielstwo wirusa HIV oraz chorobę AIDS, 7) epilepsję, 8) przewlekłe choroby psychiczne, 9) upośledzenie umysłowe, 10) miastenię, 11) późne powikłania cukrzycy. Pracodawcy obniŝają wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych (w związku ze schorzeniami wymienionymi powyŝej ) zgodnie z wzorami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniŝenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniŝania (Dz.U. nr 124 poz. 820 z późniejszymi zmianami). Wpłaty na PFRON ulegają równieŝ obniŝeniu z tytułu zakupu usługi (z wyłączeniem handlu) lub produkcji u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w wysokości co najmniej 10%. Warunkiem obniŝenia wpłaty jest terminowe uregulowanie naleŝności za zrealizowaną produkcję lub usługę oraz otrzymanie informacji o kwocie obniŝenia. Informacje o kwocie obniŝenia sprzedający przekazuje nabywcy niezwłocznie po uregulowaniu naleŝności w terminie określonym w fakturze. W przypadku płatności realizowanych za pośrednictwem banku za datę uregulowania naleŝności uwaŝa się datę obciąŝenia rachunku bankowego nabywcy na podstawie polecenia przelewu. Kwotę obniŝenia oblicza się jako iloczyn wskaźnika wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i wskaźnika udziału przychodów. Sposób obliczania w/w wskaźników został określony w art. 22 Ustawy z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123 poz. 776 z późniejszymi zmianami). W przypadku stwierdzenia zaległości we wpłatach obowiązkowych Prezes Zarządu PFRON ma prawo do występowania z wnioskiem o załoŝenie księgi wieczystej dla nieruchomości dłuŝnika. Doręczona decyzja określająca wysokość naleŝności z tytułu wpłat obowiązkowych jest podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej na wszystkich nieruchomościach dłuŝnika. 13

14 Prezes Zarządu Funduszu na wniosek pracodawcy, w przypadku uzasadnionym waŝnym interesem pracodawcy lub interesem publicznym moŝe: - odroczyć termin płatności naleŝności lub rozłoŝyć ich spłatę na raty, - odroczyć termin płatności zaległości z tytułu wpłat, odsetek za zwłokę lub rozłoŝyć ich zapłatę na raty uwzględniając moŝliwości płatnicze pracodawcy oraz stan finansów Funduszu Pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz osiągający wymagane wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne nie działające w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi, składają Zarządowi PFRON informacje miesięczne i roczne odpowiednio o zatrudnieniu i kształceniu osób niepełnosprawnych lub o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych, zgodnie z wzorami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki społecznej z dnia r. w sprawie określenia wzorów miesięcznych i rocznych informacji o zatrudnieniu, kształceniu lub o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 104 poz. 969) Informacje o warunkach rejestracji w systemie elektronicznym oraz objaśnienia do poszczególnych wzorów deklaracji są dostępne na witrynie internetowej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zakładka wpłaty obowiązkowe. 4. Czas pracy, urlop wypoczynkowy, dodatkowe zwolnienia osób niepełnosprawnych Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 1997r. nr 123 poz. 776 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zwolnień od pracy osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym (Dz.U. z 2003r. nr 100 poz. 927 ) Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie moŝe przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie moŝe przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Osoba niepełnosprawna nie moŝe być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych Wymiar czasu pracy obowiązuje pracownika juŝ od następnego dnia po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności 14

15 PowyŜsze normy czasu pracy osób niepełnosprawnych nie stosuje się : - w stosunku do osób zatrudnionych przy pilnowaniu - gdy na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników (lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą) wyrazi zgodę na wyŝsze normy czasu pracy, koszt badania lekarskiego ponosi pracodawca. Stosowanie norm czasu pracy dla osób niepełnosprawnych nie powoduje obniŝenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości. Natomiast godzinowe stawki wynagrodzenia zasadniczego, przy przejściu na normy skróconego czasu pracy osób niepełnosprawnych, ulegają podwyŝszeniu w stosunku, w jakim pozostawał dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm. PowyŜsze wskazuje, ze po przejściu na obniŝone normy czasu pracy wynagrodzenie osoby niepełnosprawnej nie ulega zmianie. Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego, osoba niepełnosprawna nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Dodatkowy urlop nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Natomiast jeŝeli wymiar dodatkowego urlopu jest niŝszy niŝ 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu przysługuje urlop dodatkowy w wymiarze określonym dla osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Osoba ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia: - w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym (raz w roku w wymiarze 21 dni roboczych) - w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a takŝe w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeŝeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy Wynagrodzenia za czas zwolnień od pracy oblicza się jak ekwiwalent pienięŝny za urlop wypoczynkowy Łączny wymiar urlopu dodatkowego oraz zwolnień od pracy, o których mowa powyŝej, nie moŝe przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym 15

16 Pracodawca udziela osobie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym na podstawie wniosku lekarza sprawującego opiekę nad tą osobą, zawierającego informacje o rodzaju turnusu i jego czasokresie. Osoba niepełnosprawna przedstawia pracodawcy skierowanie na turnus w takim terminie, który umoŝliwi zapewnienie normalnego toku pracy w zakładzie. Podstawą wypłaty wynagrodzenia za czas zwolnienia jest przedłoŝony pracodawcy dokument, który potwierdza pobyt na turnusie, wystawiony przez organizatora turnusu. IV. Uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych 1. Składki na ubezpieczenia społeczne, obowiązujące od dnia r. Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz.U. nr 123 poz. 776 z późniejszymi zmianami) Składki na ubezpieczenia społeczne zatrudnionych osób niepełnosprawnych oraz osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą nalicza się i opłaca się na zasadach określonych w Ustawie z dnia r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2007r. nr 11 poz. 74 z późniejszymi zmianami). Składki niepełnosprawnych rolników oraz domowników nalicza się i opłaca się na zasadach określonych w Ustawie z dnia r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz.U. z 1998 nr 7 poz z późniejszymi zmianami). W przypadku pracodawcy zatrudniającemu mniej niŝ 25 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, PFRON refunduje w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności : - część wynagrodzenia odpowiadającą składce naleŝnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne, - część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą składce naleŝnej od pracodawcy na ubezpieczenie emerytalne. Warunkiem refundacji składek jest ich terminowe opłacania przez Pracodawcę w całości. W przypadku pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ogółem w wysokości co najmniej 6%, PFRON refunduje: - w przypadku osób zaliczonych do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, część wynagrodzenia odpowiadającą składce naleŝnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne oraz część kosztów osobowych 16

17 pracodawcy odpowiadającą składce naleŝnej od pracodawcy na ubezpieczenie emerytalne, - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności, część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą składce naleŝnej od pracodawcy na ubezpieczenie wypadkowe Warunkiem refundacji składek jest ich terminowe opłacania przez Pracodawcę w całości W przypadku osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą oraz rolników PFRON refunduje odpowiednio: - osobie niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota stanowiąca 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, - niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika, składki na ubezpieczenia społeczne rolników, tj. wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie oraz emerytalno-rentowe. Warunkiem refundacji składek jest ich terminowe opłacanie całości. Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne nie przysługuje w części odpowiadającej składkom na ubezpieczenia społeczne finansowanym ze środków publicznych. Pracodawca oraz rolnik którym przysługuje refundacja składek składają do PFRON: - miesięczne informacje o podstawach wymiaru składek, składkach na ubezpieczenia społeczne, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, - wniosek o wypłatę refundacji składek za dany miesiąc - informację o wysokości i rodzaju podwyŝszonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych W/w informacje oraz wniosek przekazywane są w formie dokumentu elektronicznego (poprzez teletransmisję danych) lub w formie dokumentu pisemnego. PFRON w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku przekazuje na rachunek wnioskodawcy kwoty refundacji składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości ustalonej na podstawie przedłoŝonych dokumentów oraz informuje wnioskodawcę o sposobie jej ustalenia. W przypadku gdy ustalona przez Fundusz kwota refundacji składek jest inna niŝ kwota wykazana we wniosku, Prezes Zarządu PFRON wydaje na wniosek pracodawcy lub osoby niepełnosprawnej decyzję o wysokości kwoty refundacji. PFRON moŝe przeprowadzać kontrole wnioskodawcy w zakresie ustalania wysokości refundacji składek i wypłaty wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości Prezes Zarządu 17

18 PFRON wydaje decyzję nakazującą zwrot wypłaconej refundacji składek na ubezpieczenia społeczne w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości. PFRON refunduje składki przez okres jednego roku. Po upływie tego okresu wnioskodawca moŝe wystąpić do Funduszu z wnioskiem o przedłuŝenie wypłacania refundacji na kolejne okresy roczne. Uwaga: Art. 26c Ustawy z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123 poz. 776 z póŝniejszymi zmianami) wskazuje zapowiedź ukazania się rozporządzenia wykonawczego określającego szczegółowe warunki udzielania pomocy w zakresie finansowania składek na ubezpieczenia społeczne. Na dzień opracowania niniejszego informatora przedmiotowe rozporządzenie jeszcze się nie ukazało, natomiast z treści wymienionego powyŝej art. 26c wynika, Ŝe finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne będzie traktowane jako pomoc publiczna, która: 1) w przypadku pracodawców prowadzących działalność gospodarczą - będzie udzielana zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy na zatrudnienie, 2) w przypadku osób niepełnosprawnych wykonujących działalność gospodarczą, rolników niepełnosprawnych i rolników zobowiązanych do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika zgodnie z zasadami pomocy de minimis. 2. Dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Dz.U. nr 123 poz. 776 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2003r. nr 232 poz z późniejszymi zmianami) Pracodawcy zatrudniającemu mniej niŝ 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%, przysługuje miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, który nie ma ustalonego prawa do emerytury, pod warunkiem Ŝe taki pracownik został ujęty w ewidencji osób niepełnosprawnych prowadzonej przez PFRON. Miesięczne wynagrodzenie oblicza się w stosunku do następującego przelicznika: 1) 130% najniŝszego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności 2) 110 % najniŝszego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 3) 50% najniŝszego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. 18

19 Faktycznie wysokość w/w dofinansowania moŝe przysługiwać tylko pracodawcom prowadzącym zakłady pracy chronionej. W przypadku pozostałych pracodawców dofinansowanie zostaje obliczone jako 70% kwot wymienionych w pkt. 1-3, a w przypadku zatrudnienia osób niepełnosprawnych u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz niewidomych 90% kwot wymienionych w pkt 1-3 Kwota miesięcznego dofinansowania nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego. W przypadku gdy osoba niepełnosprawna jest zatrudniona u więcej niŝ jednego pracodawcy w wymiarze czasu pracy nieprzekraczającym ogółem pełnego wymiaru czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby. W przypadku gdy łączny wymiar czasu pracy osoby niepełnosprawnej zatrudnionej u kilku pracodawców przekracza pełny wymiar czasu pracy, PFRON przyznaje dofinansowanie na tę osobę w wysokości nieprzekraczającej kwoty miesięcznego dofinansowania na osobę zatrudnioną w pełnym wymiarze czasu pracy. Dofinansowanie jest przekazywane pracodawcom proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tej osoby przy czym w pierwszej kolejności przyznaje się je pracodawcy, który wcześniej zatrudnił osobę niepełnosprawną. Dofinansowanie wypłaca PFRON przez okres roku w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracownika. Po upływie tego okresu pracodawca moŝe wystąpić z wnioskiem do Funduszu o przedłuŝenie wypłacania dofinansowania na kolejne okresy roczne, Pracodawca składa do PFRON: 1) miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych, 2) wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dany miesiąc, 3) informacje o wysokości i rodzaju podwyŝszonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych. W/w informacje oraz wniosek przekazywane są w formie dokumentu elektronicznego (poprzez teletransmisję danych) lub w formie dokumentu pisemnego. Fundusz w terminie 7 dni od daty otrzymania wniosku przekazuje dofinansowanie na rachunek bankowy pracodawcy oraz informuje go o sposobie jej ustalenia. W przypadku gdy ustalona przez Fundusz kwota dofinansowania jest inna niŝ kwota wykazana we wniosku pracodawcy. Prezes PFRON wydaje decyzję o wysokości dofinansowania po wcześniejszym wniosku Pracodawcy o wydanie takiej decyzji, 19

20 złoŝonym w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o ustaleniu wysokości przysługującego dofinansowania do wynagrodzenia. Od decyzji Prezesa PFRON, przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanego ze środków publicznych Uwaga: Do dnia r. obowiązywało Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnoprawne (Dz.U. z 2004r. nr 114 po.1194), określające szczegółowe warunki udzielania dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych i definiujące pojecie podwyŝszonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych, warunkujących otrzymanie pomocy i sposobu ich ryczałtowego przeliczania. W/w akt prawny został uchylony na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia r. (Dz.U. nr 20 poz. 117). Art. 26c Ustawy z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123 poz. 776 z póŝniejszymi zmianami) określa zapowiedź ukazania się nowego rozporządzenia wykonawczego określającego szczegółowe warunki udzielania pomocy w zakresie dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych. Natomiast na dzień opracowania niniejszego informatora przedmiotowe rozporządzenie jeszcze się nie ukazało. 3. Zwrot kosztów wyposaŝenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz.U.z 1997r. nr 123 poz. 776 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie zwrotu kosztów wyposaŝenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz.U z 2007r. nr 194 poz. 404) Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, moŝe otrzymać ze środków PFRON zwrot kosztów wyposaŝenia stanowiska pracy do wysokości piętnastokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Aktualna kwota wynosi zł na jedno miejsce pracy. Wniosek o zwrot kosztów wyposaŝenia stanowiska pracy składa się do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej (bezrobotnej lub poszukującej pracy niepozostającej w zatrudnieniu) planowanej do zatrudnienia. Starosta rozpatrując wniosek bierze pod uwagę : 1) potrzeby lokalnego rynku pracy, 2) liczbę osób niepełnosprawnych o określonych kwalifikacjach, zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotne lub poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu, 20

21 3) koszty wyposaŝenia stanowiska pracy, 4) wkład własny pracodawcy w planowane przedsięwzięcie. 5) wysokość posiadanych środków PFRON przeznaczonych na ten cel w danym roku. W przypadku zatwierdzenia wniosku pracodawcy, Starosta wzywa go na negocjacje w sprawie szczegółowych warunków umowy. Warunki zwrotu kosztów są określane w umowie zawartej z pracodawcą z zastrzeŝeniem, Ŝe zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przed dniem zawarcia umowy. Pracodawca jest zobowiązany do zabezpieczenia zwrotu kwoty refundacji w formach: poręczenia, weksla z poręczeniem wekslowym (awal), gwarancji bankowej, zastawu na prawach lub rzeczach, blokady rachunku bankowego lub aktu notarialnego o poddaniu się egzekucji przez dłuŝnika. Refundacja obejmuje: 1) udokumentowane koszty zakupu lub wytworzenia wyposaŝenia stanowiska pracy, na którym będzie wykonywać pracę osoba niepełnosprawna 2) kwotę niepodlegającego odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Zakup wyposaŝenia objętego refundacją dokumentuje się fakturą, rachunkiem lub dowodem zapłaty. Wytworzenie wyposaŝenia stanowiska dokumentuje się przedstawiając ocenę techniczną oraz wycenę rzeczoznawcy. Cenę nabycia i koszt wytworzenia wyposaŝenia objętego refundacją ustala się i dokumentuje zgodnie z przepisami o rachunkowości. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy (wydanej na wniosek Starosty) o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku. JeŜeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niŝ 36 miesięcy, pracodawca jest zobowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem Starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za kaŝdy miesiąc brakujący do upływu 36 miesięcy, jednak w wysokości nie mniejszej niŝ 1/6 tej kwoty. Przykład: Pracodawca na podstawie umowy zawartej ze starostą uzyskał refundację kosztów miejsca pracy dla osoby niepełnosprawnej w wysokości zł. JeŜeli rozwiązanie umowy następuje po upływie 16 miesięcy jej trwania, pracodawca jest zobowiązany do zwrotu środków w wysokości zł co wynika z następującego przeliczenia: 1 x x 16 ( liczba brakujących miesięcy) =

22 W przypadku gdy rozwiązanie umowy następuje w 34 miesiącu jej trwania, pracodawca jest zobowiązany do zwrotu środków w wysokości zł. Pracodawca dokonuje zwrotu środków w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. Pracodawca nie zwraca środków jeśli w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną, zatrudni inną osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy i niepozostająca w zatrudnieniu. PowyŜsze wskazuję, Ŝe Pracodawca nie ma obowiązku zatrudnienia pierwszej osoby niepełnosprawnej (skierowanej przez PUP) na okres co najmniej 36 miesięcy. Natomiast w przypadku zaistnienia wakatu na nowo utworzonym miejscu pracy, ma obowiązek zatrudnienia innej osoby niepełnosprawnej w terminie 3 miesięcy, pod rygorem zwrotu kwoty refundacji na zasadach określonych powyŝej. Przerwa w obsadzie personalnej stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej wydłuŝa okres zatrudnienia na danym miejscu pracy. Refundacja kosztów utworzenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej jest przyznawana jako pomoc de minimis, warunki przyznawania tej formy pomocy zostały opisane w Rozdziale V. 4. Refundacja wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia społeczne pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz.U. nr 123 poz. 776 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie refundacji wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenia społeczne pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne ( Dz.U. z 2007r.nr 194 poz. 1405) Pracodawca, który zatrudni przez okres co najmniej 12 miesięcy osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostającą w zatrudnieniu, moŝe otrzymać ze środków PFRON zwrot 60% kosztów jej wynagrodzenia przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym oraz obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne od tego wynagrodzenia. Refundacja następuje za okres jednego roku od dnia zatrudnienia osoby niepełnosprawnej. Pracodawca składa wniosek do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej (bezrobotnej albo poszukującej pracy niepozostającej w zatrudnieniu). Starosta rozpatrując wniosek bierze pod uwagę: 1) liczbę osób niepełnosprawnych o określonych kwalifikacjach, zarejestrowanych w powiatowy urzędzie pracy, 2) wysokość posiadanych środków PFRON przeznaczonych na ten cel w danym roku. 22

23 Starosta dokonuje zwrotu kosztów na podstawie umowy zawartej z Pracodawcą z tym, Ŝe zwrotowi nie podlegają kwoty wypłacone przez Pracodawcę za okres przed dniem podpisania umowy. Pracodawca jest zobowiązany do zabezpieczenia zwrotu kwoty refundacji w formach: poręczenia, weksla z poręczeniem wekslowym (awal), gwarancji bankowej, zastawu na prawach lub rzeczach, blokady rachunku bankowego lub aktu notarialnego o poddaniu się egzekucji przez dłuŝnika. Pracodawca jest zobowiązany do niedokonywania zmian w wysokości wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej w okresie 12 miesięcy od dnia jej zatrudnienia powodujących przekroczenie kwoty refundacji ustalonej w wyniku negocjacji. JeŜeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niŝ 12 miesięcy, pracodawca jest zobowiązany zwrócić za pośrednictwem Starosty, otrzymane środki, chyba Ŝe umowa o pracę: 1) uległa rozwiązaniu z przyczyn określonych w art pkt 1 Kodeksu Pracy (tj. cięŝkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych), albo 2) uległa rozwiązaniu za wypowiedzeniem złoŝonym przez pracownika, albo 3) wygasła Refundacja moŝe być przyznawana jako pomoc na rekrutację pracowników niepełnosprawnych zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002 z dnia r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa w zakresie zatrudnienia, pod warunkiem ze : 1) pracodawca przedstawi staroście informację o otrzymanej pomocy publicznej, w rozumieniu ustawy z dnia r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, 2) rekrutacja stanowi wzrost netto liczby pracowników w danym przedsiębiorstwie, 3) rekrutacja niestanowi wzrostu netto pracowników w danym przedsiębiorstwie, ale dotyczy stanowiska (lub stanowisk ), które zostało zwolnione w następstwie: a) rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron albo rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem pracownika, b) rozwiązania umowy o pracę z upływem czasu, na który była zawarta, a pracownik odrzucił propozycję pracodawcy zawarcie kolejnej umowy o pracę, c) rozwiązania umowy o pracę w związku z przejściem pracownika na emeryturę, d) obniŝenia wymiaru czasu pracy na mocy porozumienia stron, e) rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę w związku z naruszeniem przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych i nie w wyniku rozwiązania umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. Opisywana pomoc publiczna podlega sumowaniu z inną pomocą udzielaną we wszystkich formach i ze wszystkich źródeł, która odnosi się do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą i nie moŝe przekroczyć 100% wynagrodzenia 23

24 osoby niepełnosprawnej przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym oraz obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne od tego wynagrodzenia w okresie, w którym jest zatrudniona. 5. Zwrot kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123 poz. 776 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz.U.z 2004r. nr 215 poz z póŝń. zm.) Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne moŝe otrzymać, na wniosek, ze środków PFRON zwrot kosztów: 1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, 2) adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, 3) adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, 4) rozpoznania przez słuŝby medycyny pracy potrzeb w zakresie przystosowania stanowisk oraz adaptacji pomieszczeń. Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych: 1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy, 2) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeŝeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy. Pracodawca składa wniosek do Starosty właściwego ze względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym Ŝe: 1) zwrotowi nie podlegają koszty przystosowania stanowiska, poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy, 2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie moŝe przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. 24

25 Zwrot kosztów przystosowania stanowiska obejmuje: - zakup środków trwałych związanych z przystosowaniem stanowiska, - wytworzenie środka trwałego związanego z przystosowaniem stanowiska systemem gospodarczym lub w zakładzie pracy w celu umoŝliwienia wykonywania przez pracownika niepełnosprawnego powierzonych czynności na poziomie porównywalnym z analogicznymi czynnościami wykonywanymi przez pracownika pełnosprawnego. Zwrot kosztów adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych obejmuje: - zakup materiałów, - koszty robót budowlanych dotyczących dostosowania pomieszczeń zakładu stosownie do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zwrot kosztów adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy obejmuje nabycie oraz adaptację urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy. Zwrot kosztów rozpoznania przez słuŝby medycyny pracy potrzeb w zakresie przystosowania stanowisk oraz adaptacji pomieszczeń obejmuje niezbędne badania mające na celu ustalenie: - zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku z uwzględnieniem potrzeb wynikających z niepełnosprawności, - koniecznych elementów składowych wyposaŝenia danego stanowiska pracy oraz zakresu obowiązków na tym stanowisku pracy, - konieczności nabycia urządzenia ułatwiającego osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, - zakresu niezbędnego przystosowania pomieszczeń zakładu pracy w celu jego adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych Refundacja kosztów nie obejmuje kwoty podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego Zakup środków trwałych dokumentuje się fakturą, rachunkiem lub dowodem zapłaty. Wytworzenie środka trwałego dokumentuje się przedstawiając ocenę techniczną rzeczoznawcy wraz z dokonaną przez niego wyceną przy czym koszty tej oceny i wyceny ponosi pracodawca. Zwrot kosztów nie moŝe przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za kaŝde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej, Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek Starosty. 25