WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO KLASA VIII DOBRY. DZIAŁ 1. Literatura i odbiór tekstów kultury

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO KLASA VIII DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Literatura i odbiór tekstów kultury opisuje, co przedstawia obraz wymienia barwy użyte przez malarza wymienia najważniejsze elementy biografii wskazanych twórców relacjonuje treść fragmentów utworów, przedstawia bohaterów wyjaśnia pojęcia: literatura faktu, referuje treść utworów lirycznych wskazuje podmiot liryczny wskazuje narratora wyjaśnia pojęcia: faszyzm rasizm, stereotyp wyjaśnia pojęcie: aforyzm, fraszka, wymienia gatunki wypowiedzi prasowej wymienia najważniejsze etapy życia Jana Kochanowskiego wyjaśnia pojęcia renesans, humanizm, tren, porównanie homeryckie, puenta, peryfraza zna pojęcia: hymn, refren, anafora omawia znaczenie zastosowanych przez malarza proporcji, omawia kompozycję obrazu charakteryzuje twórczość wskazanych pisarzy i artystów charakteryzuje bohaterów utworu wie co to jest reportaż określa funkcję zwrotów do adresata określa rodzaj liryki narratora odnosi pojęcia rasizm, faszyzm do konkretnych utworów wyjaśnia pojęcie paradoks rozpoznaje gatunki wypowiedzi prasowej charakteryzuje twórczość Jana Kochanowskiego wskazuje w tekście środki poetyckie (apostrofa, porównanie homeryckie, przenośnia, wykrzyknienie, kontrast) wskazuje w tekście cechy hymnu, refren, anaforę interpretuje wskazane związki frazeologiczne wymienia cechy interpretuje znaczenie barw dostrzega we wskazanych dziełach elementy autobiograficzne omawia sposób prezentacji postaci wylicza i omawia problemy ukazane w tekście opisuje emocje podmiotu lirycznego wskazuje środki stylistyczne podejmuje próbę oceny relacji między bohaterami określa rodzaj narracji odnosi pojęcie stereotyp do obserwacji rzeczywistości wskazuje w tekstach poetyckich paradoksy wymienia cechy dobrego tekstu prasowego wskazuje charakterystyczne cechy renesansu określa funkcję środków poetyckich apostrofa, porównanie homeryckie, przenośnia, wykrzyknienie, kontrast ocenia nastrój hymnu, funkcję refrenu i anafory samodzielnie interpretuje obraz wyraża swoją opinię na temat obrazu omawia świat przedstawiony z punktu widzenia narratora interpretuje pointę utworu określa funkcję środków stylistycznych wskazuje wyrażenia środowiskowe i określa ich funkcję odnosi wymowę wiersza do rzeczywistości codziennej samodzielnie ocenia relację między bohaterami wyraża własne zdanie na temat oceny rzeczywistości przez pryzmat stereotypów odnosi uniwersalne prawdy zawarte we fraszkach i aforyzmach do własnych doświadczeń analizuje tekst prasowy wyraża swoją opinię na temat zawartego w nich ładunku emocjonalnego formułuje definicję współczesnego patriotyzmu porównuje komiksy, ich porównuje obraz z innymi tekstami kultury wyjaśnia kontekst biograficzny dzieła wykorzystuje w interpretacji wiersza konteksty podejmuje rzeczową dyskusję tematy egzystencjalne, wyraża własne zdanie odczytuje motywy działania postaci ukazanych w omawianych dziełach odnajduje odzwierciedlenie jednej z prawd zawartych we fraszkach i aforyzmach w wybranym tekście kultury, omawia dostrzeżony związek temat wad i zalet publikacji drukowanych przedstawia specyfikę twórczości Jana Kochanowskiego omawia wybrany tekst kultury, w którym przedstawiona została strata bliskiej osoby temat postaw patriotycznych,

2 wie czym jest związek frazeologiczny wyjaśnia pojęcie idealizm, martyrologia, postawa obywatelska przedstawia historię komiksu przedstawia najważniejsze momenty w historii kina przedstawia historię internetu wymienia gatunki wypowiedzi internetowej nowoczesnego patriotyzmu omawia język komiksu zna podstawowe pojęcia związane ze sztuką filmową: kadr, plan filmowy, ujęcia, montaż, scenariusz wyjaśnia pojęcia związane z rzeczywistością internetową wskazuje w bohaterze cechy idealisty porównuje patriotyzm tradycyjny i patriotyzm nowoczesny ocenia wybrany komiks podaje przykłady filmów należących do poszczególnych gatunków filmowych omawia funkcję internetu charakterystyczne cechy potrafi wskazać cechę filmu, która kwalifikuje go do poszczególnych gatunków charakteryzuje język wypowiedzi internetowych wskazuje korzyści i zagrożenia związane z internetem odnosząc się do współczesnej rzeczywistości tworzy projekt komiksu ocenia wybrane dzieło filmowe spełniające wymogi wybranej konwencji gatunkowej ocenia wypowiedź internetową według wskazanych kryteriów przedstawia swoje wyobrażenia na temat przyszłości internetu DZIAŁ 2. Stylistyka i komunikacja wyjaśnia pojęcia: perswazja, apel, sugestia, negocjacje, reklama, manipulacja, etyka słowa wymienia cechy wypowiedzi perswazyjnej zna sposoby nakłaniania w reklamie wymienia zasady porozumiewania się w grzeczny sposób wymienia formy grzecznościowe wyjaśnia pojęcia: opinia, informacja wymienia zasady, które powinny być przestrzegane podczas wyrażania opinii wyjaśnia pojęcia dialekt, gwara wymienia istniejące w Polsce dialekty wyjaśnia pojęcia: języki środowiskowe, języki zawodowe, kolokwializmy, profesjonalizmy wymienia style odnajduje w podanych tekstach apel, sugestię i uzasadnienie wymienia sposoby manipulacji odnajduje w wypowiedzi elementy manipulacji dopasowuje słowa i zwroty grzecznościowe do adresata wyjaśnia różnicę pomiędzy opinią a informacją odróżnia informację od opinii wskazuje różnice pomiędzy gwarą a dialektem odróżnia języki środowiskowe od języków zawodowych wskazuje kolokwializmy w podanym tekście wymienia cechy każdego ze stylów wymienia szczegółowe zasady dobrego stylu tworzy plan sprawozdania odróżnia sprawozdanie od komponuje wypowiedź perswazyjną na zadany temat komponuje wypowiedź na zadany temat analizuje wybrane reklamy pod kątem zabiegów manipulacyjnych wskazuje wypowiedzi, w których zostały z złamane zasady grzeczności w języku sporządza notatkę zawierającą informacje w podanych przykładach wskazuje różnice pomiędzy gwarą a językiem ogólnonarodowym wymienia przykłady języków środowiskowych i zawodowych wymienia cechy gwary uczniowskiej rozpoznaje styl podanej wypowiedzi koryguje błędy stylistyczne w podanym tekście selekcjonuje informacje przydatne do sporządzenia sprawozdania tworzy plan recenzji wylicza strategie zdobycia przeprowadza negocjacje zgodnie z podanym schematem układa hasła reklamowe nakłaniające do konkretnego działania formułuje wypowiedzi dostosowane do adresata tworzy wypowiedź zgodną z wzorcową odmianą języka formułuje opinie wraz z uzasadnieniem przekształca tekst gwarowy na ogólnopolski rozpoznaje podane rodzaje języków środowiskowych tworzy tekst w wybranym stylu tworzy pisemne sprawozdanie z filmu bądź spektaklu ocenia poszczególne elementy dzieła i redaguje recenzję analizuje przykładowe przemówienia pod kątem tematu i stosowanych strategii tworzy przekonujące dialogi redaguje oficjalne podanie przy użyciu komputera z prośbą o odnajduje w reklamach i wypowiedziach elementy manipulacji i analizuje je wygłasza publicznie mowę perswazyjną analizuje wybrane przez siebie wypowiedzi publicystyczne pod kątem zgodności z normami językowymi tworzy minisłownik wybranej gwary tworzy dłuższą wypowiedź ustną zawierającą elementy wybranego języka środowiskowego redaguje recenzję, przedstawia krytyczne spojrzenie, wykazując się samodzielnością wygłasza przemówienie redaguje samodzielnie scenariusz, nadaje mu odpowiedni kształt graficzny na podstawie życiorysu redaguje oficjalne CV ocenia rzetelność i

3 funkcjonujące w polszczyźnie potrafi zreferować podstawową zasadę dobrego stylu wymienia elementy, które powinny znaleźć się we wstępie, rozwinięciu, zakończeniu sprawozdania wymienia elementy, z których składa się recenzja wymienia cechy niezbędne do przygotowania przemówienia wymienia elementy wchodzące w skład scenariusza wyjaśnia pojęcie: podanie wymienia elementy, które powinny znaleźć się w podaniu wie czym jest CV i życiorys, wymienia elementy, z których się składają wskazuje cechy listu motywacyjnego rozumie na czym polega błąd językowy recenzji wymienia cechy różnych rodzajów przemówień przygotowuje plan przemówienia potrafi wskazać fragment utworu, który można przekształcić w scenariusz poprawnie zapisuje poszczególne elementy podania podaje argumenty przydatne do uzasadnienia prośby gromadzi informacje, które powinny się znaleźć w życiorysie i CV gromadzi informacje do listu motywacyjnego przedstawia rodzaje błędów językowych przychylności słuchaczy, sposoby prezentacji argumentów redaguje nagłówki scen, proponuje wskazówki sceniczne scenariusza koryguje błędnie napisane podanie samodzielnie redaguje podanie porządkuje informacje niezbędne do napisania CV i życiorysu porządkuje zebrane informacje potrzebne do napisania listu motywacyjnego wskazuje w tekstach błędy językowe przyjęcie do szkoły ponadpodstawowej redaguje CV i życiorys redaguje list motywacyjny będący odpowiedzią na podane ogłoszenie koryguje błędy w podanych wyrażeniach wiarygodność podanych listów motywacyjnych wskazuje pleonazmy w podanych wyrażeniach DZIAŁ 3. Recytacja. wygłasza z pamięci wiersz lub fragment prozy opuszczając wersy, zmieniając kolejność słów lub używając innych recytuje głośno, wyraźnie wiersz lub fragment prozy wyraźnie wymawia grupy spółgłoskowe i zakończenia wyrazów recytuje w odpowiednim tempie dostosowuje oddech do recytowanego tekstu wygłasza tekst z odpowiednim napięciem emocjonalnym recytuje tekst z pamięci oddaje nastrój utworu i intonację zdaniową. wygłasza z pamięci tekst, ze zrozumieniem oraz odpowiednią intonacją, dykcją, właściwym akcentowaniem, z odpowiednim napięciem emocjonalnym i z następstwem pauz. DZIAŁ 4. Kształcenie językowe fleksja i składnia

4 wyjaśnia pojęcia: treść wyrazu, zakres wyrazu odróżnia treść od zakresu wyrazu wyjaśnia zależność pomiędzy treścią a zakresem wyrazu porównuje treść i zakres wyrazu w podanych przykładach podane wyrazy zastępuje słowami o bogatszej treści podane wyrazy zastępuje słowami o szerszym zakresie podaje różne znaczenia danych wyrazów wyjaśnia pojęcia: synonim, antonim, wyraz wieloznaczny, eufemizm, homonim wymienia rodzaje neologizmów i zapożyczeń zastępuje podane wyrazy synonimami podaje antonimy do danych wyrazów dzieli neologizmy na kategorie odnajduje neologizmy w tekście wyjaśnia różnice między wyrazami wieloznacznymi a homonimami wyjaśnia znaczenie podanych eufemizmów wyjaśnia znaczenie podanych neologizmów wskazuje archaizmy w przysłowiach i wyjaśnia ich znaczenie wymienia odmienne części mowy charakteryzuje odmienne części mowy określa cechy charakterystyczne trudnych deklinacji odnajduje nieosobowe formy czasownika w tekście i określa je dokonuje właściwej deklinacji rzeczownika właściwie odmienia i stopniuje przymiotniki właściwie określa formy czasownika osobowego właściwie określa formy zaimków i poprawnie je stosuje właściwie nazywa rodzaje liczebników wymienia nieodmienne części mowy charakteryzuje nieodmienne części mowy wskazuje spójniki, przed którymi stawiamy przecinki wskazuje przysłówki, które podlegają stopniowaniu rozpoznaje nieodmienne części mowy wymienia główne i drugorzędne części zdania dzieli wypowiedzenia na zdania i równoważniki zdań rozpoznaje w tekście równoważniki zdań wskazuje podmiot i orzeczenie w zdaniu odnajduje w zdaniu drugorzędne części zdania określa właściwy szyk przydawki w zdaniu uzupełnia zdania przydawkami w odpowiednim szyku dokonuje rozbioru logicznego zdania

5 wymienia rodzaje zdań podrzędnie złożonych wymienia rodzaje zdań współrzędnie złożonych przekształca imiesłowowe zdania w równoważniki zdania rozpoznaje rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie wymienia zasady stosowania przecinka w zdaniach złożonych współrzędnie przekształca zdania pojedyncze w zdania złożone dzieli zdania złożone współrzędnie na zdania składowe przeredagowuje tekst ze zbyt rozbudowanymi zdaniami złożonymi sporządza wykres zdania złożonego DZIAŁ 5. Fonetyka wyjaśnia pojęcia : głoska, litera, ubezdźwięcznienie, udźwięcznienie, uproszczenie grupy spółgłoskowej przedstawia podział głosek wymienia zasady poprawnego akcentowania w języku polskim rozpoznaje rodzaje głosek na przykładach poprawnie dzieli wyrazy na sylaby wskazuje wyrazy, w których nastąpiło uproszczenie grupy spółgłoskowej Uczeń wskazuje upodobnienia wewnątrzwyrazowe koryguje błędy w podziale wyrazów poprawnie akcentuje wyrazy stanowiące wyjątek od powszechnej reguły określa kierunek upodobnienia koryguje błędy w akcentowaniu DZIAŁ 6. Słowotwórstwo Uczeń Wyjaśnia pojęcia: wyraz podstawowy, wyraz pochodny, temat słowotwórczy, formanty, formant zerowy, oboczność, rodzina wyrazów, złożenia, zrosty, wymienia kategorie słowotwórcze wyjaśnia znaczenie podanych wyrazów pochodnych, tworzy przymiotniki od rzeczowników, przyporządkowuje wyraz pochodny do kategorii słowotwórczej wskazuje wyrazy należące do jednej wskazuje w podanych parach wyrazów wyraz podstawowy i pochodny wskazuje formant podkreśla w rodzinie wyrazów rdzeń słowotwórczy dostrzega oboczności rozpoznaje zrosty i złożenia wyjaśnia pochodzenie podanych nazw dokonuje analizy słowotwórczej omawia funkcję łącznika w przymiotnikach złożonych tworzy nazwy mieszkańca i mieszkanki danej miejscowości tworzy wyrazy należące do konkretnych kategorii słowotwórczych sporządza wykresy rodziny wyrazów

6 wymienia rodzaje nazw miejscowych rodziny właściwie odmienia nazwy miejscowe miejscowych DZIAŁ 7. Ortografia wymienia części mowy pisane łącznie z partykułą nie wskazuje, które części mowy pisze się rozdzielnie z partykułą stosuje poznane zasady w praktyce pisze poprawnie wyrazy z różnymi częściami mowy koryguje teks pod względem pisowni partykuły nie z różnymi częściami mowy tworzy tekst, stosując różne części mowy z partykułą nie DZIAŁ 8. Lektury relacjonuje treść fragmentu utworów M. Wańkowicza Ziele na kraterze Tędy i owędy przedstawia bohaterów charakteryzuje bohaterów fragmentów wymienia najważniejsze elementy biografii autora wyjaśnia pojęcia : literatura faktu, reportaż omawia sposób prezentacji dworu pana Pisanki charakteryzuje twórczość M. Wańkowicza przedstawia sposób pracy dziennikarza w oparciu o tekst przedstawia punkt widzenia narratora, który prezentuje świat znikającej szlachty wskazuje elementy autobiograficzne w utworze Ziele na kraterze wylicza i omawia problemy, z którymi spotkała się bohaterka interpretuje puentę tworzy opis interesującego miejsca w swoim regionie wydarzeń historycznych współczesnych autorowi temat rzetelnych źródeł informacji Jan Kochanowski Treny relacjonuje treść Trenu I, VII,VIII wyjaśnia pojęcie tren wskazuje adresatów wymienionych w tekstach zna pojęcia apostrofa, porównanie homerycki, peryfraza wskazuje porównanie homeryckie wskazuje inne środki poetyckie wyjaśnia funkcję apostrofy, porównania homeryckiego, wykrzyknienia, drobnień interpretuje znaczenie metafor ukazanych w trenach interpretuje znaczenie utworu porównuje omówione treny porównuje treny i wyraża swoją opinię na temat zawartego w nich ładunku emocjonalnego odwołuje się do innego tekstu kultury, w którym została przedstawiona strata osoby A. Kamiński Kamienie na szaniec omawia elementy świata określa rodzaj narracji W kontekście całego

7 potrafi wymienić fakty z życia pisarza fragmentarycznie zna treść lektury wyjaśnia pojęcia: okupacja, Szare Szeregi, sabotaż, dywersja przedstawionego opisuje rzeczywistość okupowanej Warszawy charakteryzuje bohaterów pierwszoplanowych podaje przykłady działań sabotażowych i dywersyjnych interpretuje zachowanie Rudego podczas zbliżającej się śmierci specyfiki pokolenia wskazuje cechy literatury faktu utworu interpretuje tytuł temat celowości przeprowadzenia akcji pod Arsenałem wskazuje cechy harcerskiej gawędy temat ówczesnego i współczesnego rozumienia pojęcia patriotyzm porównuje dzieło filmowe i opis akcji pod Arsenałem w książce A. Mickiewicz Pan Tadeusz podaje fakty z życia wieszcza wyjaśnia pojęcia: szlachta, Emigracja, epopeja, inwokacja zna fragmenty utworu wymienia bohaterów charakteryzuje strukturę szlachty przedstawionej w epopei, charakteryzuje Jacka Soplicę przywołuje wydarzenia historyczne koncert Jankiela wymienia cechy gatunkowe utworu omawia genezę dzieła zauważa powiązanie inwokacji z eposem homeryckim sposobu przedstawienia społeczności dobrzyńskiej dostrzega komizm sytuacji analizuje sposób przedstawienia ojczyzny temat zalet i wad szlachciców interpretuje słowo ostatni interpretuje tytuł epopei omawia kontekst historyczny dzieła wyjaśnia przyczyny nazwania utworu A. Mickiewicza epopeją narodową S. Żeromski Syzyfowe prace wyjaśnia słowo rusyfikacja wymienia fakty z życia S. Żeromskiego zna fragmenty lektury relacjonuje treść powieści wymienia metody rusyfikacji przedstawia bohaterów przedstawia kontekst historyczny powieści interpretuje tytuł powieści przyczyn lekceważenia przez uczniów lekcji języka polskiego analizuje skutki zabiegów rusyfikacyjnych przedstawia postawy społeczności polskiej wobec działań zaborców omawia reakcję uczniów podczas recytacji Reduty Ordona temat potrzeby zachowania tożsamości narodowej H. Sienkiewicz Quo vadis wymienia najważniejsze etapy z życia autora wyjaśnia pojęcie : powieść historyczna relacjonuje fragmenty utworu S. Mrożek Artysta wyjaśnia pojęcie emigracja charakteryzuje Winicjusza i Petroniusza wymienia wartości najważniejsze dla Rzymian omawia świat przedstawiony wskazuje cechy powieści historycznej omawia obyczajowość starożytnych Rzymian wymienia fakty z życia S. Mrożka opisuje emocje, które targały Winicjuszem omawia konsekwencje wyboru religii chrześcijańskiej opisuje przemianę wewnętrzną Winicjusza prezentuje relacje przebywającego na emigracji autora z krajem porównuje wiarę Rzymian i chrześcijan interpretuje tytuł powieści omawia dwa sposoby przedstawienia miłości antyczne i chrześcijańskie odnosi postawę koguta dp wyobrażenia na temat artysty podejmuje dyskusje na temat poświęcenia życia dla idei porównuje pierwszych chrześcijan ze współczesnymi wyznawcami Jezusa podejmuje dyskusję na temat postrzegania artystów porównuje utwór S.

8 relacjonuje treść opowiadania określa rodzaj narracji wyjaśnia postawę Koguta komentuje zachowanie Lisa omawia alegoryczne znaczenie postaci wskazuje elementy komizmu formułuje morał Mrożka z wybraną bajką zwierzęcą