Przedmiotowy system oceniania. Klasa 1. Zakres podstawowy i rozszerzony

Transkrypt

1 1 Przedmiotowy system oceniania. Klasa 1. Zakres podstawowy i rozszerzony Treści zakresu go wyróżniono czerwoną czcionką. Szarymi aplami oznaczono propozycje z listy lektur uzupełniających podstawa programowa zobowiązuje nauczycieli do omówienia w każdej klasie dwóch utworów z tej listy w całości lub we fragmentach. Nauczyciel może zatem wybrać, które spośród proponowanych lektur omówi ze swoimi uczniami. Żółtymi aplami zaznaczono treści fakultatywne, które można potraktować jako materiał samokształceniowy dla ucznia albo pracę domową. 1. Lekcja organizacyjna zna kryteria oceniania na lekcjach języka polskiego WPROWADZENIE 2. Co to znaczy zrozumieć tekst? wprowadzenie do lekcji 1. Co to znaczy zrozumieć tekst? Homer, Odyseja (fr.) 3. Klasyfikacje literatury wprowadzenie do lekcji 2. Klasyfikacje literatury Homer, Odyseja. Odyseusz i syreny (Pieśń XII, fr.) Wisława Szymborska, Żona Lota spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE wie, na czym polega świadome czytanie opisuje najważniejsze elementy budowy i języka utworu krótko przedstawia bohaterów; podejmuje próbę ich oceny wyszukuje w tekście najbardziej typowe środki językowo-stylistyczne zna podział literatury na rodzaje i gatunki wie, jak nazywają się osoby mówiące w różnych tekstach literackich wie, że jest różnica między tekstem literackim a tekstem retorycznym zna elementy składające się na świadome czytanie opisuje elementy budowy i język utworu wskazuje środki językowe użyte w tekście rozpoznaje narratora i problematykę ustala, jakie konteksty są potrzebne do zrozumienia tekstu próbuje określić wartość dzieła wymienia cechy utworów zgodnie z wyznacznikami literatury zna cechy tekstu retorycznego zna formy zapisu tekstów prozatorskich i poetyckich wyjaśnia związek między światem przedstawionym a językiem utworu określa funkcje świata przedstawionego ocenia postawy bohaterów analizuje warstwę językowo-stylistyczną tekstu wyszukuje wartości poznawcze dzieła wyjaśnia sensy dosłowne i przenośne klasyfikuje utwory zgodnie z wyznacznikami literatury wskazuje w tekście cechy retoryczne odczytuje właściwie technikę zapisu konkretnego utworu spełnia, określa funkcję środków językowych użytych w tekście rozpoznaje wartości etyczne dzieła uzupełnia sensy metaforyczne niedopowiedziane w utworze rozróżnia funkcje tekstów zaliczanych do literatury oraz retoryki na podstawie tabeli przedstawiającej różne typy wiersza określa, który z nich reprezentuje Żona Lota spełnia, określa wpływ stylu i języka na wymowę tekstu ocenia idee zawarte w tekście, postawy bohaterów oraz walory estetyczne dzieła poszukuje w utworze sensów nadrzędnych wyjaśnia i uzasadnia, który z rodzajów literackich daje się przełożyć na język filmu

2 2 4. Znaki wokół nas wprowadzenie do lekcji 3. Znaki wokół nas 5. Język narzędzie porozumienia zadanie projektowe Leopold Staff, Ogród przedziwny (fr.) wprowadzenie do lekcji 4. Język narzędzie porozumienia Renata Grzegorczykowa, Problem funkcji języka (fr.) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE rozumie pojęcie znak wymienia główne rodzaje znaków na podstawie dowolnego źródła wyjaśnia znaczenie podniesionego kciuka w kulturze rzymskiej podaje po trzy przykłady ikonograficznych i symbolicznych znaków drogowych próbuje włączyć się w prace zespołu projektowego wie, co to jest akt komunikacji wymienia elementy aktu komunikacji zna związane z aktem komunikacji funkcje języka podaje przykład żartu słownego użytego w tekście Grzegorczykowej wyszukuje w tekstach cytaty potwierdzające obiektywizm i/lub subiektywizm osoby mówiącej rozróżnia różne rodzaje znaków wyjaśnia znaczenie podniesionego kciuka w kulturze współczesnej wyjaśnia znaczenie trzech wybranych ikonek stosowanych przez użytkowników czatów lub komunikatorów internetowych angażuje się w prace projektowe zmierzające do opracowania pisma obrazkowego wyjaśnia funkcje języka związane z aktem komunikacji omawia dwa sposoby ujawniania się funkcji poetyckiej w języku wyjaśnia, na czym polega, zdaniem Grzegorczykowej, nietrafność ujęcia funkcji poetyckiej klasyfikuje znaki dymne jako znaki umowne bądź symptomy określa główne elementy brzmieniowe składające się na wyraz słońce zbiera pomysły do wykorzystania w zadaniu projektowym wyjaśnia związek między wierszowaną formą tekstu a funkcją poetycką wyjaśnia istotę świata intencjonalnego w tekście poetyckim spełnia, objaśnia znaki widoczne na ludzkiej twarzy wskazuje inne niż uśmiech znaki ikoniczne uzasadnia, w jakiej sytuacji uśmiech jest znakiem umownym, a w jakiej symptomem opracowuje założenia projektowanego pisma przekłada fragment wiersza Staffa wie, w jaki sposób poszczególne funkcje języka ujawniają się w tekście wyszukuje w wybranych tekstach przykłady kreatywności językowej w zakresie przekraczania normy semantycznej spełnia, wskazuje przykłady znaków: ikonicznego, symbolicznego pozajęzykowego i symbolicznego językowego o tym samym znaczeniu wyjaśnia, co oznacza w świetle teorii znaków przekład tekstu z jednego języka na inny opisuje zasady tworzenia pisma obrazkowego na postawie wniosków z projektu wskazuje i określa pozakomunikacyjne funkcje języka na podstawie tekstu Renaty Grzegorczykowej wyjaśnia, czemu służy naruszenie normy językowej

3 3 BIBLIA W LITERATURZE I KULTURZE 6. Biblijne źródła kultury europejskiej wprowadzenie do lekcji 5. Biblijne źródła kultury europejskiej 7. Analiza tekstu nieliterackiego. Sprawdzenie umiejętności 8. Biblia dokument i opowieść Anna Świderkówna, Rozmowy o Biblii (fr.) miniprzewodniki: frazeologizmy biblijne; referat jako forma wypowiedzi Gerhard Lofink, Wielość gatunków i form biblijnych zadania wprowadzenie do lekcji 6. Biblia dokument i opowieść Anna Świderkówna, Biblia między mitem a historią (fr.) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE określa czas powstania Biblii wyjaśnia, na czym polega wyjątkowe znaczenie Biblii w kulturze wie, co to jest skrót biblijny potrafi wskazać źródła współczesnej kultury wie, czym charakteryzuje się referat podejmuje próbę napisania referatu analizuje strukturę tekstu podejmuje próbę odczytania sensu tekstu dostrzega sposób prowadzenia wywodu i argumentację rozpoznaje w tekście przykłady definiuje pojęcie historia wskazuje znaczenie słowa obiektywny wyjaśnia, w jaki sposób autorka rozumie pojęcie mitu objaśnia istotę podziału Biblii na Stary i Nowy Testament umie posługiwać się skrótami biblijnymi wyszukuje w tekście Świderkówny związki frazeologiczne, odczytuje ich sens pisze referat odczytuje sens tekstu podejmuje próbę sformułowania głównej myśli każdego akapitu wskazuje w tekście argumenty próbuje określić cel zamieszczonych w tekście przykładów podaje powody, dla których autorka uważa, że nie istnieje obiektywna historia pisana wskazuje słowo, które w tekście przeciwstawiono wyrazowi obiektywny zna typy ksiąg biblijnych opisuje zawartość tematyczną wybranych ksiąg wyjaśnia, na czym polega niezamierzony komizm przytoczonych przez Świderkównę słów Władysława Gomółki podaje argumenty świadczące o popularności Biblii dokonuje krytycznej selekcji źródeł internetowych formułuje główną myśl akapitów określa cel zamieszczonych przykładów rozpoznaje środki językowe określa funkcję języka dominującą w tekście pisze streszczenie tekstu wskazuje wyraz, który najtrafniej określa związek znaczeniowy łączący mit z bajką i przypowieścią objaśnia sens fragmentu pisało się obrazami spełnia, wskazuje, do których ksiąg biblijnych odwołał się Władysław Gomółka wyszukuje w Biblii werset Mt 7,6 i wyjaśnia znaczenie zawartego w nim frazeologizmu wyszukuje nawiązania do Biblii we współczesnej kulturze, określa ich funkcję pisze referat zgodnie ze wszystkimi założeniami tej formy wypowiedzi określa funkcje zastosowanych środków językowych uzasadnia, jaka funkcja języka dominuje w tekście pisze streszczenie, uwzglę dniając cel tekstu i główną myśl kolejnych akapitów wyjaśnia, na czym, zdaniem autorki, polega prawdziwość tekstu historycznego ustosunkowuje się do stwierdzenia, że Biblię można zaliczyć do historii prawdziwych spełnia, sprawdza w księgach biblijnych brzmienie przysłowia z 1. akapitu tekstu podaje przykłady innych biblizmów niż te wymienione w podręczniku, wskazuje dzieła mogące stanowić ich ilustrację wygłasza referat w klasie ustosunkowuje się do stwierdzenia, że w pierwszych księgach Biblii nie należy szukać tekstów historycznych rozważa, w jakim stopniu Biblia odpowiada pojęciu mitu sformułowanemu przez Burrowsa

4 4 9. Historia Abrahama wprowadzenie do lekcji 7. Historia Abrahama 10. Parafraza opowieści biblijnej Księga Rodzaju, historia Abrahama (22, 1 18) Brendan Powell Smith, The Brick Bible, miniprzewodnik: symbolika biblijna infografika: postacie biblijne wprowadzenie do lekcji 8. Parafraza opowieści biblijnej Gustaw Herling-Grudziński, Ofiaro wanie (fr.) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE podejmuje próbę uzasadnienia, które z podanych zdań najtrafniej oddaje istotę tekstu zna genezę i czas powstania Księgi Rodzaju; objaśnia jej tytuł wie, co oznaczają pojęcia sacrum i profanum przedstawia swoje wrażenia po lekturze fragmentu opowiada historię Abrahama; wymienia jej bohaterów przedstawia okoliczności próby, na którą Bóg wystawił Abrahama wyszukuje w tekście zdania pojedyncze i złożone podejmuje próbę napisania wypowiedzi argumentacyjnej zna pojęcia: parafraza, aluzja literacka, apokryf nazywa emocje, których doświadcza Abraham omawia różnice między mitem a legendą, odwołując się do tekstu uzasadnia, które zdanie najtrafniej oddaje istotę tekstu charakteryzuje Abrahama, zwracając uwagę na motywy jego postępowania prezentuje starotestamentową wizję Boga wybiera określenia, które najtrafniej opisują rolę osoby opowiadającej historię Abrahama zdania pojedyncze i złożone z tekstu dzieli na wypowiedzenia złożone współrzędnie i podrzędnie pisze wypowiedź argumentacyjną potrafi wskazać parafrazę i aluzję literacką w tekście określa kompetencje narratora we fragmencie Księgi Rodzaju i w tekście współczesnym analizuje wypowiedzi Boga w trybie rozkazującym i czasie przyszłym ocenia projekt The Brick Bible, wyjaśnia, czemu służy takie przedstawienie Biblii odszukuje w tekście cechy stylu biblijnego określa, jakim rodzajem aluzji literackiej jest Ofiarowanie spełnia, ocenia postępowanie Abrahama analizuje zdanie z Księgi Rodzaju, dokonuje jego rozbioru logicznego rozważa, w jaki sposób kultura popularna przetwarza motywy biblijne wyszukuje inne przykłady mieszania sacrum i profanum we współczesnej kulturze, uzasadnia, czy są one profanacją świętych treści zachowuje wszystkie cechy tej formy gatunkowej określa wymowę opowiadania Herlinga-Grudzińskiego w stosunku do religii i jej nakazów spełnia, porównuje sposób ukazania biblijnego motywu w przynajmniej dwóch tekstach kultury porównuje ilustrację z The Brick Bible z obrazem Leonarda da Vinci Ostatnia wieczerza interpretuje wymowę opowiadania Herlinga Grudzińskiego, w funkcji argumentów wykorzystuje cytaty z książki autora Rozmowy w Neapolu

5 5 11. Tworzenie własnego tekstu. Wypowiedź ustna 12. Cierpienie w Biblii Księga Hioba 13. Wiersz o współczesnym Hiobie zadanie 1. Pieter Bruegel, Wieża Babel wprowadzenie do lekcji 9. Cierpienie w Biblii Księga Hioba Księga Hioba (7,1 21) wprowadzenie do lekcji 10. Wiersz o współczesnym Hiobie Anna Kamieńska, Powrót Hioba spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE wskazuje podobieństwa i różnice w kreacji świata przedstawionego we fragmencie Księgi Rodzaju i współczesnym opowiadaniu zapoznaje się z przykładowym planem wypowiedzi ma świadomość, że opanowanie zasad tworzenia wypowiedzi ustnej jest przydatne w sztuce prowadzenia dyskusji analizuje polecenie zawarte w temacie zna zasady tworzenia wypowiedzi ustnej wie, że duża część Księgi Hioba jest poematem opowiada historię Hioba opisuje przedstawione w utworze relacje między Bogiem a człowiekiem wie, co to są powtórzenia określa osobę mówiącą w wierszu wymienia przywołane w tekście przyczyny śmierci i formy cierpienia potrafi przygotować na podstawie podanego przykładu własny konspekt wypowiedzi ustnej formułuje własną tezę określa zakres i typ tekstów do wykorzystania rozwija umiejętność argumentacji potrafi zdefiniować poemat jako gatunek literacki określa funkcję powtórzeń w tekście odszukuje w tekście i interpretuje uniwersalne wypowiedzi dotyczące ludzkiego losu określa problematykę wiersza wymienia elementy nowego życia Hioba posługuje się słownictwem pozwalającym wyrazić i uzasadnić własne zdanie prezentuje wypowiedź na forum klasy, pamiętając o funkcji wstępu i zakończenia charakteryzuje językowy kształt wypowiedzi Hioba wyjaśnia, dlaczego Bóg przywrócił Hioba do dawnego stanu przygotowuje plan wypowiedzi argumentacyjnej, inspirowanej słowami Sørena Kierkegaarda wyjaśnia, dlaczego Hiob po ocaleniu nie potrafi być szczęśliwy spełnia, formułuje opinię popartą uzasadnieniem płynnie przechodzi od opinii (tezy) do jej uzasadnienia, bez sygnalizowania tego specjalnym sformułowaniem wyjaśnia, w jaki sposób Hiob pojmuje grzech pisze wypowiedź argumentacyjną na zadany temat zgodnie ze wszystkimi założeniami tej formy gatunkowej poddaje analizie budowę zdań, użyte słownictwo i środki stylistyczne, charakteryzuje język utworu spełnia, z łatwością tworzy wstęp i zakończenie do wypowiedzi informacyjnych i argumentacyjnych potrafi wskazać wiele tekstów kultury nawiązujących do zagadnienia ujętego w temacie przedstawia swoje stanowisko na temat sensu niezawinionego cierpienia porównuje próby, którym zostali poddani Hiob i Abraham, tworzy plan porównania obu tekstów kultury rozważa, czy ludzie mają prawo do poszukiwania szczęścia po przeżyciu największej osobistej tragedii

6 6 14. Życie, śmierć i los Księga Koheleta 15. Miłość nie tylko duchowa Gerhard Marcks, Hiob, 1957 wprowadzenie do lekcji 11. Życie, śmierć i los Księga Koheleta Księga Eklezjasty (1, 1 14) Fernando Vicente, Vanitas, XXI w. mural z motywem vanitas, XXI w. miniprzewodnik: rodzaje zdań złożonych infografika: miejsca biblijne wprowadzenie do lekcji 12. Miłość nie tylko duchowa Pieśń nad Pieśniami (1, 15 2, 4) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE wie, co to jest stylizacja biblijna opisuje swoje wrażenia po obejrzeniu posągu Hiob Gerharda Marcksa wie, co to są księgi mądrościowe zna pojęcia: aforyzm, paralelizm składniowy, paralelizm znaczeniowy objaśnia sens wyrazu marność w kontekście księgi biblijnej zna rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie przedstawia swoje wrażenia po obejrzeniu muralu z motywem vanitas zna formę gatunkową Pieśni nad Pieśniami wie, co to jest alegoria potrafi odczytać sens dosłowny i sens alegoryczny Pieśni nad Pieśniami określa, kto wypowiada się w tekście uzasadnia, czy Wiersz o współczesnym Hiobie jest przykładem stylizacji biblijnej ustosunkowuje się do stwierdzenia, że cierpienie uszlachetnia; przedstawia argumenty na uzasadnienie swojego zdania umie wyjaśnić, co oznaczają imię Kohelet i Księga Eklezjasty analizuje budowę składniową wskazanego wypowiedzenia odszukuje w tekście i interpretuje aforyzmy wyrażające prawdy o świecie i człowieku określa, co jest marnością zdaniem twórcy obrazu Vanitas wyjaśnia, dlaczego w przypadku Pieśni nad Pieśniami powinno się uwzględniać interpretację alegoryczną analizuje strukturę porównań wymienianych przez Oblubieńca i Oblubienicę wskazuje w wierszu elementy przedstawienia nawiązujące do opowieści biblijnej określa funkcję czasownika zdechł (3. wers), uwzględniając jego łączliwość składniową interpretuje sens ostatniego wersu wiersza wskazuje językowe środki stylistyczne podkreślające refleksyjny charakter tekstu określa funkcję zdań podrzędnych w tekście biblijnym wyjaśnia sens porównań wymienianych przez Oblubieńca i Oblubienicę określa, jaki rodzaj miłości wyrażają rozmówcy spełnia, wyjaśnia stwierdzenie, że bohater wśród ludzi jest zbędny jak wyrzut sumienia określa typy zdań złożonych występujących w Księdze Koheleta porównuje sposób przedstawienia przemijalności życia w Biblii i w dziele malarskim szuka innych dzieł sztuki zainspirowanych motywem vanitas porównuje budowę wykrzyknień w wypowiedziach osób mówiących w tekście pisze wypowiedź argumentacyjną zgodnie ze wszystkimi zasadami tej formy gatunkowej spełnia, wyjaśnia sensy zawarte w pytaniach występujących we fragmencie księgi biblijnej wykazuje, że fascynacja motywem vanitas jest wciąż popularna w sztuce współczesnej podaje znaczenie symboli: ciernie, jabłoń, lilia, narcyz porównuje język oraz wymowę Pieśni nad Pieśniami i Hymnu o miłości świętego Pawła z Tarsu

7 7 16. Współczesne nawiązania do Pieśni nad Pieśniami 17. Świat poezji biblijnej psalmy wprowadzenie do lekcji 13. Współczesne nawiązania do Pieśni nad Pieśniami Edward Stachura, Pejzaż Halina Poświatowska, Odłamałam gałąź miłości zadanie projektowe (antologia najpiękniejszych wierszy o miłości) wprowadzenie do lekcji 14. Świat poezji biblijnej psalmy Psalm 13 Psalm 47 Agnieszka Osiecka, Chwalmy Pana spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE wymienia porównania, jakimi posługują się Oblubieniec i Oblubienica określa osoby mówiące w wierszach wyjaśnia na podstawie tekstu Stachury, czy miłość usprawiedliwia bezwarunkowy podziw przedstawia swoją ocenę jednego z dzieł plastycznych wskazuje metafory i alegorię w wierszu Poświatowskiej bierze udział w zadaniu projektowym charakteryzuje kreację osoby mówiącej i adresata oraz relacje między nimi w omawianych psalmach wymienia cechy gatunkowe psalmu wie, kiedy w tekście poetyckim występuje podmiot zbiorowy podejmuje próbę napisania hasła encyklopedycznego pisze wypowiedź argumentacyjną charakteryzuje stosunek do miłości wyrażany przez osoby mówiące w wierszach opracowuje krótkie hasło internetowe definiujące miłość jako uczucie łączące dwoje ludzi współtworzy antologię najpiękniejszych wierszy o miłości wskazuje cechy gatunkowe psalmu w przywołanych utworach określa rodzaj psalmu podaje przykłady świadczące o emocjonalności osoby mówiącej w Psalmie 13 pisze hasło encyklopedyczne analizuje budowę składniową 1. i 3. strofy wiersza Poświatowskiej, wyjaśnia funkcję takiego ukształtowania wypowiedzi uzasadnia, odwołując się do różnych tekstów kultury, czy miłość umiera ilustruje wybranym tekstem kultury każdy z wierszy zamieszczonych w antologii wskazuje najważniejsze środki stylistyczne zastosowane w psalmach; określa ich funkcje szuka inspiracji Księgą Psalmów w różnych tekstach kultury współczesnej uzasadnia, czy utwór Chwalmy Pana można nazwać współczesnym psalmem spełnia, określa, odwołując się do wiersza Stachury, czy uczucia osoby mówiącej są wyrażone w sposób pośredni czy bezpośredni rozważa, na czym polega podobieństwo przedstawienia Oblubieńca i Oblubienicy w Pieśni nad Pieśniami oraz przedstawienia bohaterki wiersza Stachury porównuje i ocenia efekty projektów, publikuje najlepszą antologię w formie albumu wyjaśnia, w czym wyraża się kunsztowność Psalmu 47 analizuje różne współczesne teksty kultury, wyjaśnia, które z nich są parafrazą, a które wiernie nawiązują do Księgi Psalmów zna pojęcie gospel spełnia, formułuje koncepcję porównania utworów, a wnioski zapisuje w dowolnej formie porównuje wiersz Poświatowskiej z obrazem Muncha Pocałunek na plaży, 1921 wyjaśnia, odwołując się do Pieśni nad Pieśniami, wiersza Stachury i aktu Modiglianiego Stojąca naga Elvira, 1918, w jaki sposób twórcy osiągają subtelność artystyczną dzieł wyjaśnia, jaką funkcję pełni parafrazowanie Księgi Psalmów w wybranych tekstach kultury współczesnej porównuje sposób wyrażania radości w Psalmie 47 i w pieśniach gospel

8 8 18. Psalmy inspiracją dla poetów wszystkich czasów 19. Biblijna wizja końca świata 20. Biblia w literaturze i kulturze. Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości wprowadzenie do lekcji 15. Psalmy inspiracją dla poetów wszystkich czasów Czesław Miłosz, Psalm 30 (Podzięka za wybawienie od śmierci) Wisława Szymborska, Psalm wprowadzenie do lekcji 16. Biblijna wizja końca świata Apokalipsa świętego Jana (9, 1 12) miniprzewodnik: motywy biblijne zadanie projektowe (wystawa multimedialna na temat wizji apokalipsy w sztuce XX i XXI w.) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE wskazuje w obu wersjach Psalmu 30 słownictwo potwierdzające, że tekst ma charakter dziękczynny rozumie, czym charakteryzują się funkcje: informatywna, ekspresywna i impresywna wskazuje w Psalmie Szymborskiej anafory wskazuje w Psalmie Szymborskiej fragmenty zawierające ironię wyjaśnia pojęcie apokalipsa opowiada wydarzenia opisane w tekście wskazuje w utworze cechy wypowiedzi proroczej streszcza w punktach opowiadanie zamieszczone w tekście włącza się w prace projektowe zna czas powstania Biblii wie na czym polega wartość Biblii zna uniwersalne motywy biblijne wskazuje w obu wersjach Psalmu 30 fragmenty ujawniające funkcję informatywną, ekspresywną i impresywną określa rolę anafor w wierszu Szymborskiej wyjaśnia znaczenie związku frazeologicznego krecia robota, określa jego funkcję w Psalmie Szymborskiej charakteryzuje kreację człowieka przedstawioną w Apokalipsie świętego Jana wskazuje w tekście elementy alegoryczne wymienia uniwersalne motywy obecne w Biblii zbiera materiały do zadania projektowego rozróżnia formę gatunkową tekstów biblijnych wymienia motywy obecne w poznanych księgach biblijnych opisuje relacje człowieka z Bogiem na podstawie obu wersji Psalmu 30 analizuje język Psalmu Szymborskiej, uwzględniając zabiegi językowe uzasadniające tytuł wiersza wyjaśnia, w jakim celu Szymborska dokonała przekształcenia maksymy Terencjusza opisuje obraz przyrody wyłaniający się z Psalmu Szymborskiej odszukuje w tekście środki językowe służące obrazowaniu apokaliptycznemu charakteryzuje cierpienia zadane ludziom przez szarańczę objaśnia elementy alegoryczne w przywołanym fragmencie Apokalipsy podaje przykłady utworów inspirowanych Biblią, wyjaśnia, na czym polega nawiązanie charakteryzuje styl wybranych tekstów biblijnych spełnia, uzasadnia, że Psalm 30 Miłosza jest parafrazą psalmu biblijnego objaśnia obecne w Psalmie Szymborskiej symbole i personifikacje elementów przyrody interpretuje tytuł wiersza Szymborskiej pisze referat i wypowiedź argumentacyjną zgodnie ze wszystkimi zasadami tych form gatunkowych wyjaśnia sens wyrażenia studnia Czeluści pisze ostrzeżenia dla ludzkości wchodzącej w trzecią dekadę XXI w. określa rolę Biblii w tworzeniu znaczeń uniwersalnych spełnia, wyjaśnia symbole zamieszczone w tekście przedstawia i argumentuje swoje stanowisko na temat kar opisanych w utworze organizuje wystawę multimedialną na temat wizji apokalipsy w sztuce XX i XXI w.

9 9 21. Praca klasowa LITERATURA GREKÓW I RZYMIAN 22. Źródła literatury antyk wprowadzenie do lekcji 17. Źródła literatury antyk Arystoteles, Poetyka (fr.) Safona, [Wydaje mi się samym bogom równy] Tyrtajos, Rzecz to piękna (fr.) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE wie, że Biblia nie jest jednorodna gatunkowo dostrzega żywotność motywów biblijnych w kulturze zna frazeologizmy o biblijnym rodowodzie określa czas trwania epoki starożytnej wie, że Tyrtajos i Safona to przedstawiciele literatury greckiej wymienia najważniejsze tematy literatury antycznej zna najważniejsze pojęcia związane z literaturą antyczną opisuje uczucia zakochanej kobiety z wiersza Safony potrafi wyjaśnić pojęcie liryka tyrtejska rozpoznaje w wierszu Tyrtajosa formy czasowników w różnych trybach podaje przykłady utworów inspirowanych Biblią wie, czym odznacza się styl biblijny i stylizacja biblijna wyjaśnia frazeologizmy o biblijnym rodowodzie objaśnia, na czym polegała antyczna idea naśladownictwa wyjaśnia, co według Arystotelesa wyróżnia sztukę poetów odnosząc się do Poetyki, wymienia środki obrazowania typowe dla poezji wyjaśnia, z jakim apelem osoba mówiąca zwraca się do żołnierzy w liryku Tyrtajosa określa, czemu służy w wierszu Tyrtajosa użycie czasowników w różnych trybach podaje przykłady tekstów, w których występuje stylizacja biblijna wie, że literaturę antyczną można podzielić na okresy wymienia antyczne wyznaczniki literatury sporządza notatkę na temat antycznych i współczesnych wyznaczników literatury interpretuje sens ostatniego wersu wiersza Safony wykazuje za pomocą odpowiednich argumentów, że wiersz Tyrtajosa jest utworem o charakterze retorycznym spełnia, omawia funkcję środków artystycznych charakterystycznych dla stylu biblijnego określa funkcje stylizacji biblijnej potrafi przyporządkować wybranych autorów do odpowiednich okresów omawia antyczne wyznaczniki literatury określa problematykę najważniejszych dzieł literatury antycznej opracowuje hasło encyklopedyczne literatura antyczna ocenia sposób wyrażania miłości w wierszu Safony uzasadnia, czy miłość do ojczyzny w sytuacji zagrożenia zawsze wymaga ofiary z życia spełnia, posługuje się biegle terminologią teoretycznoliteracką dotyczącą klasyfikacji rodzajowej i gatunkowej uzasadnia, czy poezja wciąż wiąże się z muzyką rozważa cytat pochodzący z Hymnu o miłości, odnosząc się do wiersza Safony i własnych przemyśleń określa, odwołując się do utworów literackich i filmów, który wzór patriotyzmu jest mu bliższy: wojenny, heroiczny czy oparty na pracy

10 Filozofia sztuką życia wprowadzenie do lekcji 18. Filozofia sztuką życia 24. Świat idei i świat realny Platon, Obrona Sokratesa (fr.) wprowadzenie do lekcji 19. Świat idei i świat realny Platon, Państwo (fr.) 25. Mit o złotym wieku wprowadzenie do lekcji 20. Mit o złotym wieku Jan Parandowski, Mitologia (fr. części I Grecja) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE objaśnia, co jest istotą filozofii, odwołując się do tekstu posługuje się nazwami wartości (dobro, prawda, mądrość, cnota) określa na podstawie 4. akapitu tekstu, o co według filozofa należy dbać w życiu wie, czym charakteryzuje się mowa jako forma wypowiedzi retorycznej charakteryzuje rozmówców i sytuację nadawczo - -odbiorczą w Państwie Platona streszcza poglądy Platona na temat państwa wyjaśnia, jakiego człowieka Platon uważa za szczęśliwego, a jakiego za godnego pożałowania rozpoznaje w tekście środki językowe służące perswazji wie, co oznacza pojęcie utopia wie, czym charakteryzuje się mit wyjaśnia, odwołując się do tekstu, na czym polega fałszywe przekonanie ludzi o swojej mądrości opracowuje plan mowy, wciela się w rolę obrońcy Sokratesa pisze referat na temat wybranego filozofa greckiego i jego poglądów określa funkcje rozmówców w tekście Platona wskazuje w Państwie elementy utopijne wymienia przyczyny wojen wskazane przez Platona doskonali umiejętność streszczania wyjaśnia, na czym, zdaniem Sokratesa, polega uprawianie filozofii uzasadnia swoje zdanie na temat poglądów głoszonych przez Sokratesa objaśnia symboliczne znaczenia elementów alegorii jaskini określa, dlaczego słuszne ideały tak łatwo ulegają wypaczeniu ocenia model państwa opisany przez Platona wyjaśnia różnice w rozumieniu pojęcia ludzkość w różnych mitach o powstaniu człowieka spełnia, przedstawia wywód Sokratesa, odwołując się do tekstu Platona pisze referat zgodny z wszystkimi założeniami gatunkowymi tej formy wypowiedzi określa, za pomocą jakich narzędzi można poznawać nowe idee porównuje Platońskie wyobrażenie o świecie absolutnym z chrześcijańską wizją takiego świata uzasadnia, w jakim stopniu Platońska idea państwa jest możliwa do zrealizowania porównuje mityczne elementy stworzenia świata z opisami z Księgi Rodzaju spełnia, wyjaśnia, odwołując się do filozofii greckiej, jakie były poglądy starożytnych na temat dobra, prawdy i piękna wygłasza referat w klasie odnosi alegorię jaskini do czasów współczesnych; określa, co będzie ogniem, co cieniami na ścianie, a co kajdanami we współczesnej jaskini ocenia, która z dróg poznania jest, zdaniem Platona, wartościowsza uzasadnia, czy obywatel może cieszyć się nieograniczoną wolnością i czy społeczeństwo niezorganizowane może być szczęśliwe interpretuje symbolikę metali służących do charakterystyki kolejnych wieków ludzkości

11 Pojedynek bez szans na zwycięstwo 27. Apollo bóg o wielu twarzach infografika: postacie mitologii greckiej wprowadzenie do lekcji 21. Pojedynek bez szans na zwycięstwo Jan Parandowski, Mitologia (fr. części I Grecja) miniprzewodnik: frazeologizmy antyczne zadanie projektowe (wystawa o mitologicznych konfliktach między bogami a śmiertelnikami) wprowadzenie do lekcji 22. Apollo bóg o wielu twarzach Zygmunt Kubiak, Apollo między mrokiem a światłem (fr.) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE podaje przykład personifikacji, odwołując się do tekstu Parandowskiego sporządza notatkę o czterech wiekach ludzkości według mitologii greckiej opowiada historię Prometeusza opowiada mit o Apollu i Marsjaszu wyszukuje w wierszu Herberta powtórzenie i określa jego funkcję w tekście przygotowuje argumenty do dyskusji na temat sposobu traktowania pokonanego Marsjasza przez Apolla włącza się w prace projektowe wie, że tekst Kubiaka to esej opowiada dzieje Apolla wykazuje niejednoznaczność mitologicznego wizerunku boga przeredagowuje akapit 5. tekstu Kubiaka opisuje, odnosząc się do fragmentów tekstu Parandowskiego, co jest podstawą szczęścia wskazuje wydarzenia występujące tylko w wierszu rozpoznaje środki stylistyczne w wierszu Herberta; określa ich funkcje uczestniczy w dyskusji na temat sposobu traktowania pokonanego Marsjasza przez Apolla zna frazeologizmy o mitologicznym rodowodzie zbiera materiały do zadania projektowego wie, czym odznacza się esej jako forma wypowiedzi charakteryzuje pojmowanie sprawiedliwości przez starożytnych Greków wskazuje w tekście metafory rozumie pojęcie etymologicznego znaczenia wyrazu ustosunkowuje się do tezy, że ludzie kochający wojnę to osoby o sercach twardych jak kamień ocenia przyczyny okrutnego zachowania Apolla określa wymowę utworu Herberta wyjaśnia frazeologizmy o mitologicznym rodowodzie zna elementy kompozycji eseju interpretuje zawarte w eseju metafory wyjaśnia, z jakich powodów Kubiak, używa określenia wilczy bóg spełnia, opracowuje hasło encyklopedyczne wyjaśniające funkcję wątków mitologicznych we współczesnym filmie interpretuje zakończenie wiersza, uwzględniając stosunek natury do cierpień Marsjasza analizuje kompozycję tekstu Kubiaka, wyjaśnia sposób, w jaki autor łączy ze sobą poszczególne akapity w wypowiedzi pisemnej przedstawia refleksje na temat wybranego bohatera mitologii greckiej spełnia, porównuje wizerunek Marsjasza ukazany w micie, wierszu Herberta i rzeźbie André Le Bruna, Marsjasz, 1783 podaje przykłady innych mitologizmów niż te wymienione w podręczniku organizuje wystawę poświęconą mitologicznym konfliktom między bogami a śmiertelnikami określa i ocenia styl Kubiaka wypowiedzi pisemnej na temat wybranego bohatera mitologii greckiej nadaje cechy gatunkowe eseju

12 Tęsknota na wieki mit o Demeter 29. Miłość silniejsza niż śmierć wprowadzenie do lekcji 23. Tęsknota na wieki mit o Demeter Do Demeter (fr.) zadanie projektowe (przedstawienie oparte na motywach mitologicznych) wprowadzenie do lekcji 24. Miłość silniejsza niż śmierć Jacek Kaczmarski, Przechadzka z Orfeuszem miniprzewodnik: symbolika grecko rzymska spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE opowiada historię Demeter i Persefony charakteryzuje bohaterki wiersza Do Demeter, zwracając uwagę na ich emocje sporządza plan wydarzeń ukazanych w wierszu wie, co to jest archetyp włącza się w prace projektowe opowiada mit orficki określa osobę mówiącą w wierszu Kaczmarskiego wskazuje w wierszu aluzje i nawiązania do historii mitologicznej charakteryzuje obraz piekła przedstawiony w wierszu zbiera argumenty do dyskusji na temat tego, czy warto ulegać zachciankom wskazuje sensy dosłowne i symboliczne mitu wyjaśnia, co to jest archetyp zbiera materiały do zadania projektowego charakteryzuje Orfeusza, zwracając uwagę na elementy archetypu poety w kreacji tej postaci włącza się w klasową dyskusję w tekście Do Demeter wskazuje i nazwa środki językowe służące wyrażaniu emocji kompiluje i/lub modyfikuje teksty na potrzeby zadania projektowego wskazuje w wierszu Kaczmarskiego elementy muzyczne; uzasadnia, dlaczego ten tekst jest piosenką uzasadnia, czy utwór można traktować jako symboliczny wyraz tęsknoty za utraconą bliską osobą wyjaśnia znaczenie słów W sobie masz swój Hades spełnia, opisuje i ocenia, jaki obraz matki wyłania się z wiersza Do Demeter uzasadnia, czy rzeźbę z Frognerparken Gustawa Vigelanda można uznać za archetyp matki współtworzy scenariusz przedstawienia objaśnia sens stwierdzenia, że piekło jest zamieszkane przez Orfeuszy rozważa, odwołując się do wiersza, co jest w stanie wzruszyć piekło wyjaśnia, jak rozumie słowa Sartre a, że piekło to inni spełnia, samodzielnie interpretuje dowolną historię mitologiczną, wskazując na jej archetypiczny charakter wystawia przedstawienie oparte na motywach mitologicznych porównuje różne sposoby postrzegania piekła, odnosząc się do opinii Kaczmarskiego i stwierdzenia Sartre a oraz do innych tekstów kultury wyszukuje w dowolnych źródłach internetowych dzieła Malczewskiego podejmujące temat Orfeusza i Eurydyki; omawia, jakie nowe znaczenia twórca nadał mitycznej historii

13 Walka i wojna w Iliadzie 31. Pycha i przebaczenie w Iliadzie wprowadzenie do lekcji 25. Walka i wojna w Iliadzie Homer, Iliada (fr. Pieśni XXII) wprowadzenie do lekcji 26. Pycha i przebaczenie w Iliadzie Homer, Iliada (fr. Pieśni XXIV) 32. Siła perswazji wprowadzenie do lekcji 27. Siła perswazji Arystoteles, Retoryka (fr. Księgi I) Homer, Iliada (fr. Pieśni II) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE określa autora, czas powstania i przynależność gatunkową Iliady charakteryzuje Achillesa i Hektora jako bohaterów heroicznych wyszukuje porównania homeryckie w tekście Iliady zbiera argumenty do oskarżenia lub obrony Achillesa streszcza w punktach wydarzenie opisane w tekście zbiera argumenty pozwalające ocenić bohaterów dostrzega różnicę między perswazją a manipulacją wie, czym jest retoryka dostrzega różnicę między wnioskowaniem dedukcyjnym a wnioskowaniem indukcyjnym zna elementy kompozycji mowy przygotowuje mowę zachęcającą koleżanki i kolegów do wyjazdu na wspólną wycieczkę wskazuje najważniejsze cechy gatunkowe eposu objaśnia tytuł Iliady próbuje samodzielnie zanalizować porównanie homeryckie omawia rolę narratora w kreacji świata przedstawionego wyszukuje w tekście przejawy patosu wie, czym charakteryzuje się heroizm opisuje emocje Achillesa wyjaśnia, za co Achilles podziwia Priama objaśnia różnicę między perswazją a manipulacją definiuje pojęcie retoryka wyjaśnia, co jest istotą retoryki zdaniem Arystotelesa wyjaśnia różnicę między wnioskowaniem dedukcyjnym a wnioskowaniem indukcyjnym wskazuje elementy kompozycji mowy we fragmencie Iliady wskazuje zabiegi narratora zmierzające do zobiektywizowania zdarzeń określa najważniejsze wydarzenia w eposie uzasadnia, któremu z bohaterów można przypisać heroizm rozważa, czy można wskazać okoliczności łagodzące czyny Achillesa analizuje styl wypowiedzi Priama i Achillesa zapisuje w postaci stwierdzenia słowa Achillesa na temat ludzkiego losu wskazuje, co zdaniem Arystotelesa jest istotą retoryki, a co jedynie sposobem osiągnięcia celu uzasadnia, czy mowa Agamemnona mieści w sobie elementy opowiadania formułuje wniosek wynikający z twierdzenia ogólnego oraz porównania liczebności wojsk greckich i trojańskich spełnia, na podstawie epitetów określa stosunek narratora do obu bohaterów samodzielnie analizuje porównanie homeryckie, wskazując na jego funkcję w utworze ocenia postawę Hektora wyszukuje środki stylistyczne we fragmencie Iliady, określa ich funkcje określa, odwołując się do Retoryki, który ze sposobów wnioskowania zasługuje na miano dowodu potrafi właściwie określić, czy porównywanie liczby wojsk jest twierdzeniem ogólnym, twierdzeniem szczegółowym czy wnioskiem spełnia, porównuje wizerunek Achillesa ukazany we fragmentach Iliady i w innych tekstach kultury porównuje postawę ojca ukazaną we fragmencie Iliady i na obrazie Aleksandra A. Iwanowa, Priam prosi Achillesa o zwrot ciała Hektora, 1824 omawia i ocenia dwa sposoby dowodzenia (argumentowania) wskazane przez Arystotelesa stosuje w swojej mowie do koleżanek i kolegów wnioskowanie dedukcyjne i indukcyjne wygłasza mowę w klasie

14 Wędrówka w Odysei Homera wprowadzenie do lekcji 28. Wędrówka w Odysei Homera Homer, Odyseja (fr.) 34. Tragedia i tragizm wprowadzenie do lekcji 29. Tragedia i tragizm Arystoteles, Poetyka (fr.) Janusz Misiewicz, Tragedia attycka (fr.) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE określa autora, czas powstania, temat i przynależność gatunkową Odysei rozpoznaje elementy fantastyczne świata przedstawionego nazywa uczucia Odyseusza wskazuje w tekście porównanie homeryckie wie, czym są funkcja ekspresywna i impresywna języka rozumie znaczenie toposu homo viator zna źródło tragedii antycznej zna cechy gatunkowe tragedii wymienia składniki, które, zdaniem Arystotelesa, stanowią o istocie tragedii formułuje własnymi słowami sens konkluzji w mowie Agamemnona określa funkcję porównania wojsk greckich i trojańskich w Iliadzie wyjaśnia różnicę między fikcją a fantastyką w Odysei wyjaśnia, o czym rozmawiają Odyseusz i Achilles określa rolę Kirke w życiu Odyseusza podaje przykłady funkcji ekspresywnej i impresywnej języka określa cel tragedii greckiej objaśnia, odwołując się do tekstu Misiewicza, jakie funkcje w tragedii pełni dialog objaśnia sens cytatów pochodzących z eseju Misiewicza analizuje porównania homeryckie i określa ich funkcję w Odysei dostrzega w utworze realizację toposu życia jako wędrówki określa, czy Odyseusz szukał pocieszenia w śmierci wskazuje w tekście środki językowe służące realizacji funkcji poetyckiej określa rolę poszczególnych elementów kompozycyjnych tragedii określa wpływ tragedii na odbiorcę przypomina mitologiczną historię króla Edypa spełnia, przygotowuje mowę do koleżanek i kolegów, zachowując wszystkie cechy gatunkowe tej formy wypowiedzi określa związek między wyrzutami czynionymi przez Odyseusza żonie a wymową tekstu porównuje bohaterów Iliady i Odysei Homera podaje przykłady współczesnych dzieł nawiązujących do toposu homo viator wyjaśnia, stwierdzenie, że tragedia jest przedstawieniem w formie dramatycznej, a nie narracyjnej określa funkcję języka dominującą w tekście Misiewicza spełnia, swoim przemyśleniom na temat toposu wędrówki nadaje cechy gatunkowe eseju przyporządkowuje składniki tragedii do środków naśladowania, przedmiotów naśladowania i sposobów naśladowania

15 Antygona tragedia wzorcowa wprowadzenie do lekcji 30. Antygona tragedia wzorcowa Sofokles, Antygona 36. Racje Antygony wprowadzenie do lekcji 31. Racje Antygony Sofokles, Antygona Jerzy Nowosielski, Antygona, fragment plakatu teatralnego, Racje Kreona wprowadzenie do lekcji 32. Racje Kreona Sofokles, Antygona Wiesław Grzegorczyk, Antygona, plakat teatralny, 1998 spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE wymienia, odwołując się do fragmentów tekstu Misiewicza, trudności związane z objaśnieniem terminu tragedia streszcza wydarzenia opisane w Prologu wymienia bohaterów utworu wskazuje przyczyny tragedii Antygony wymienia obowiązki i prawa, którymi kierowała się Antygona zbiera argumenty do dyskusji na temat zasadności akceptowania każdego prawa ustanowionego przez władzę gromadzi materiały na temat wybranych bohaterek mitologii greckiej przedstawia losy Kreona streszcza mowę tronową Kreona opisuje sposób ukazania kobiety na plakacie Grabarczyka wyszukuje w tekście środki stylistyczne, zna ich funkcje omawia rolę Fatum w życiu bohaterów opisuje reakcję Kreona na słowa Antygony wskazuje w ostatnim monologu Antygony środki językowe służące wyrażaniu emocji uczestniczy w klasowej dyskusji pisze referat na temat wybranych bohaterek mitologii greckiej określa rolę Terezjasza w tragedii Sofoklesa wymienia cechy Kreona zestawia racje Antygony i Kreona, wskazuje postać, za którą się opowiada analizuje rozmowę Antygony i Ismeny określa rolę Chóru omawia funkcję środków stylistycznych w kreacji świata przedstawionego rozważa, co mogłoby zlikwidować Fatum ciążące na Labdakidach w klasowej dyskusji rzeczowo uzasadnia swoje zdanie, stosując zasady etyki wypowiedzi i etykiety językowej określa, jakie odczytanie tragedii Sofoklesa zapowiada plakat Nowosielskiego omawia rolę zdań pytających w dialogu Kreona i Hajmona określa symbolikę kolorów na plakacie Grzegorczyka spełnia, przygotowuje dwie wypowiedzi: jedną zawierającą obronę Edypa, drugą jego oskarżenie wyjaśnia, w jaki sposób emocje wpływają na charakter wypowiedzi Kreona wylicza wydarzenia najważniejsze dla rozwoju akcji wyjaśnia, dlaczego Antygona powtarza rytuał pogrzebowy wyjaśnia, na czym polega tragizm Antygony rozważa zasadność stwierdzenia Każda epoka ma taką tragedię, na jaką zasługuje pisze referat zgodnie ze wszystkimi zasadami tej formy gatunkowej interpretuje zmianę postawy Kreona w finale tragedii objaśnia sens wypowiedzi Przewodnika chóru spełnia, rozważa, w jakim stopniu Antygona przynosi katharsis współczesnemu czytelnikowi zapisuje refleksje na temat postaci literackiej, której historia przypomina los bohatera tragedii antycznej interpretuje elementy plakatu Nowosielskiego wygłasza referat w klasie rozważa, w jakim stopniu losy Kreona można uznać za przykład ironii tragicznej uzasadnia, czy Kreona cechuje hybris

16 Mądrość w krzywym zwierciadle komika 39. Analiza tekstu nieliterackiego. Sprawdzenie umiejętności infografika: teatr grecki wprowadzenie do lekcji 33. Mądrość w krzywym zwierciadle komika Arystofanes, Chmury (fr.) zadanie projektowe (antyczna księga śmiechu) Włodzimierz Legnauer, Gardzienickie gesty (fr.) zadania od spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE rozróżnia typy komizmu omawia problematykę Chmur Arystofanesa włącza się w prace projektowe rozumie sens dosłowny tytułu, wie, czym jest sens niedosłowny wie, jaki środek stylistyczny występuje w tytule artykułu wie, co to znaczy, że kultura starożytnej Grecji miała charakter oralny ocenia prawdziwość podanych twierdzeń omawia związek między sposobem ukazania kobiety na plakacie Grzegorczyka a charakterami Antygony i Kreona wskazuje przykłady komizmu we fragmentach dzieła określa, jaka filozofia wyłania się z komedii Arystofanesa zbiera materiały do zadania projektowego wyjaśnia sens dosłowny tytułu próbuje określić jeden z jego sensów niedosłownych określa, jaką funkcję pełni środek stylistyczny występujący w tytule artykułu podaje przykłady trzech przejawów oralnego charakteru kultury greckiej wyjaśnia, jakie cechy greckiej kultury antycznej autor akcentuje w pierwszych trzech akapitach tekstu wymienia zjawiska fizyczne tłumaczone przez Sokratesa określa, pod jakimi warunkami twórca ma prawo ośmieszać autorytety określa jeden z sensów niedosłownych tytułu wyjaśnia, co łączy przykłady przejawów oralnego charakteru kultury greckiej z przedstawieniem teatralnym określa, z jakich przesłanek autor wywodzi cechy greckiej kultury antycznej wskazuje, które określenia z akapitu 4. mają charakter metaforyczny objaśnia sens stwierdzenia z akapitu 4., biorąc pod uwagę funkcję użytych środków retorycznych spełnia, uzasadnia twierdzenie, że tragedia Sofoklesa jest pochwałą mądrości porównuje plakat Grzegorczyka z dziełem Nowosielskiego wyjaśnia, w jaki sposób Arystofanes próbuje zdyskredytować Sokratesa tworzy antyczną księgę śmiechu określa jeden z sensów niedosłownych tytułu, wyjaśnia jego wpływ na wymowę tekstu wyjaśnia pojęcia: sylogizm, przesłanka ogólna, przesłanka szczegółowa wyjaśnia, na czym polega paradoksalny charakter katharsis w ujęciu Arystotelesa spełnia, ocenia, czy u Kreona występuje wina tragiczna wyszukuje w tekście argumenty filozoficzne typowe dla sofistów, konfrontuje je z rzeczywistymi poglądami Sokratesa wydaje najlepszą antyczną księgę śmiechu w formie albumu odczytuje więcej sensów niedosłownych tytułu uzupełnia o wniosek sylogizm zawierający przesłankę ogólną i przesłankę szczegółową

17 Herodot czytany przez Kapuścińskiego 41. W świecie rzymskich bogów 42. Ewolucja eposu Eneida Wergiliusza wprowadzenie do lekcji 34. Herodot czytany przez Kapuścińskiego Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fr.) zadanie projektowe (ilustrowany album Obrazy Innego w tekstach kultury) wprowadzenie do lekcji 35. W świecie rzymskich bogów Jan Parandowski, Mitologia (fr. części II Rzym) wprowadzenie do lekcji 36. Ewolucja eposu Eneida Wergiliusza Wegiliusz, Eneida (fr.) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE wie, kim był Herodot określa pierwszy cel podróży Herodota wymienia elementy różniące starożytnych Egipcjan od starożytnych Greków rozpoznaje w tekście środki językowe zbiera argumenty do klasowej dyskusji na temat prawa ingerowania w życie innych zna zasady dyskutowania stara się brać udział w dyskusji włącza się w prace projektowe przedstawia, w jaki sposób Parandowski relacjonuje wierzenia Rzymian wymienia cechy gatunkowe eposu wskazuje w Eneidzie inwokację wyjaśnia znaczenia przypisywanych antykowi określeń wymienionych przez autora w akapicie 4. wypisuje w formie twierdzeń prawa relatywizmu kulturowego odkrytego przez Herodota określa funkcję środków językowych w tekście Kapuścińskiego wskazuje w tekście słowo wyrażające etnocentryzm i ksenofobię Greków formułuje tezę do dyskusji bierze czynny udział w dyskusji zbiera materiały do zadania projektowego omawia różnice między panteonem greckim a rzymskim wyjaśnia, czy inwokacja z Eneidy jest podoba do tej z Iliady określa stosunek Herodota do Innego posługuje się słownictwem pozwalającym wyrazić i uzasadnić własne zdanie (doskonalenie umiejętności argumentacji) uzasadnia istotną rolę tolerancji w życiu codziennym opisuje świat wyobrażeń religijnych Rzymian określa, co łączy Eneasza z homeryckimi pierwowzorami, a co go od nich odróżnia spełnia, przedstawia swój stosunek do obyczajów Egipcjan wskazuje wartości cenione przez Herodota formułuje opinię popartą uzasadnieniem nawiązuje do opinii innych dyskutantów płynnie przechodzi od opinii (tezy) do jej uzasadnienia bez sygnalizowania tego specjalnym sformułowaniem tworzy ilustrowany album Obrazy Innego w tekstach kultury przedstawia i uzasadnia swoje zdanie na temat roli wpływów greckich na obyczajowość Rzymian określa stosunek Wergiliusza do homeryckiej tradycji literackiej określa stosunek Wergiliusza do państwa spełnia, ocenia zasady pluralizmu kulturowego wskazuje w tekście Kapuścińskiego cechy eseju, wyjaśnia, dlaczego pisarz wybrał tę formę wypowiedzi publikuje najlepszą pracę projektową w formie albumu charakteryzuje grecki i rzymski system wierzeń religijnych, wymienia podobieństwa i różnice charakteryzuje rzymski świat zmarłych

18 Heroizm i miłość w Eneidzie 44. Epikureizm i stoicyzm Horacego wprowadzenie do lekcji 37. Heroizm i miłość w Eneidzie Wergiliusz, Eneida (fr.) wprowadzenie do lekcji 38. Epikureizm i stoicyzm Horacego Horacy, Pieśń zimowa; Do Mecenasa; Do Pompejusza Grosfusa spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE wymienia najważniejsze, zdaniem Wergiliusza, cechy idealnego obywatela charakteryzuje Dydonę przedstawia wydarzenia, jakie się rozegrały w jaskini gromadzi materiały do opracowania referatu na temat różnych odsłon miłości w epoce starożytnej wie, czym są epikureizm i stoicyzm; wyjaśnia, którą z tych postaw uważa za wartościowszą określa, do kogo zwracają się osoby mówiące w pieśniach wskazuje porównanie w pieśni Do Mecenasa wypisuje z pieśni Do Mecenasa fragmenty o charakterze filozoficznym stawia tezę dotyczącą trwałych i ulotnych wartości w życiu człowieka; zbiera argumenty na jej uzasadnienie przedstawia najważniejsze wydarzenia z mitu założycielskiego, zawarte w Eneidzie określa stosunek Dydony do Eneasza przedstawia wpływ Fatum na los bohaterów pisze referat zna kontekst biograficzny i filozoficzny Pieśni opisuje stosunek osoby mówiącej w Pieśni zimowej do bogów charakteryzuje adresata wypowiedzi w pieśni Do Mecenasa wypisuje aforyzmy z pieśni Do Pompejusza Grosfusa pisze wypowiedź argumentacyjną na temat trwałych i ulotnych wartości w życiu człowieka ocenia prawdziwość uczuć Dydony uzasadnia, czy ludzie mają prawo wyboru, gdy miłość i powinność się wykluczają wskazuje w Pieśniach cechy stoicyzmu i epikureizmu omawia motywy obecne w Pieśniach wyjaśnia, w jaki sposób w pieśni Do Mecenasa jest rozumiana wartość cnoty określa, jakie znaczenia wynikają z obecności toposu wędrówki w pieśni Do Mecenasa określa budowę składniową aforyzmów w pieśni Do Pompejusza Grosfusa spełnia, omawia rolę bogów w Eneidzie porównuje postawy Achillesa i Eneasza pisze referat zgodnie ze wszystkimi założeniami gatunkowymi tej formy wypowiedzi określa funkcje językowe ujawniające się w Pieśni zimowej ocenia zasadność i aktualność spostrzeżeń Horacego na temat młodości charakteryzuje postawę Horacego wobec życia określa funkcję pytań retorycznych w pieśni Do Pompejusza Grosfusa zachowuje wszystkie cechy gatunkowe wypowiedzi argumentacyjnej wykazuje, że te same motywy inaczej funkcjonują w literaturze antycznej niż w Biblii spełnia, rozważa, odwołując się do obrazu Elizjum, w jakim stopniu można używać historii do tłumaczenia teraźniejszości wygłasza referat w klasie rozważa zagadnienie zazdrości w różnych tekstach kultury rozważa, jak zachować się wobec przeciwności losu, odwołuje się do Pieśni zimowej oraz własnych przemyśleń analizuje realizację motywu samotnego żeglarza w pieśni Do Pompejusza Grosfusa

19 Poeta natchniony wprowadzenie do lekcji 39. Poeta natchniony 46. Horacy jako wychowawca 47. Język oficjalny i nieoficjalny Horacy, Wzniosłem pomnik Pablo Picasso, Poeta, 1912 wprowadzenie do lekcji 40. Horacy jako wychowawca Horacy, Ojczyzna okrętem Josif Brodski, W stylu Horacego (fr.) miniprzewodnik: motywy antyczne wprowadzenie do lekcji 41. Język oficjalny i nieoficjalny Ewa Baniecka, Gwara młodzieżowa jako odmiana współczesnej polszczyzny (fr.) spełnia spełnia,, CZĘŚĆ 1. STAROŻYTNOŚĆ ŚREDNIOWIECZE opisuje osobę mówiącą w pieśni, przedstawia, do kogo się ona zwraca określa nastrój pieśni wyszukuje metaforę w tekście pieśni wie, co znaczy topos non omnis moriar wie, że Wzniosłem pomnik jest utworem metapoetyckim umie wskazać w pieśni Horacego animizację i personifikację określa nastrój pieśni opowiada, czego dotyczy sytuacja liryczna ukazana w wierszu Brodskiego wyjaśnia, co jest tematem wiersza Brodskiego rozumie rolę języka jako narzędzia komunikacji zna zasadę podziału języka ogólnego na język oficjalny i nieoficjalny wymienia odmiany języka, wie, czym się one charakteryzują zna zasady konstrukcji pism użytkowych i stara się je stosować interpretuje znaczenie metafory zawartej w pieśni wskazuje w pieśni Horacego topos non omnis moriar, wyjaśnia jego znaczenie wyjaśnia, dlaczego Wzniosłem pomnik jest utworem metapoetyckim wyjaśnia, na czym polega personifikacja zastosowana w pieśni wskazuje alegorie statku i burzy w wierszu Brodskiego potrafi rozpoznać w tekście odmiany języka oficjalnego i nieoficjalnego wymienia i definiuje formy tekstów użytkowych tworzy pisma użytkowe stosuje w pismach użytkowych zasady kompozycyjne wskazuje w pieśni elementy biograficzne, określa ich funkcję interpretuje wymowę utworu ocenia postawę artysty wobec przekonania o nieśmiertelności jego utworów wyjaśnia sensy alegoryczne utworu Horacego rozważa, w jaki sposób w wierszu Horacego realizuje się motyw patriotyzmu wyjaśnia, dlaczego Brodski posłużył się zdrobnieniem rzeczownika statek rozwija umiejętność tworzenia różnych pism użytkowych odwołuje się do tekstu Banieckiej i ocenia jedno z określeń atrakcyjnej dziewczyny pod względem ekspresywności i tajności spełnia, uzasadnia, które określenie lepiej charakteryzuje warsztat twórczy Horacego: platoński szał twórczy czy rzemiosło poetyckie wyjaśnia, czy obraz Picassa można uznać za realizację toposu poety natchnionego i szału poetyckiego interpretuje alegorie obecne w pieśni Horacego wyjaśnia tytuł wiersza Brodskiego objaśnia różnicę między patriotyzmem Horacego a Brodskiego porównuje pieśń Horacego z wierszem Brodskiego tworzy pisemne oświadczenie wyjaśnia istotę mody językowej, odwołując się do tekstu Banieckiej i własnych doświadczeń spełnia, charakteryzuje Horacego, odnosząc się do jego Pieśni porównuje Horacjańską realizację toposu non omnis moriar z innymi tekstami kultury nawiązującymi do motywu nieśmiertelności poezji porównuje wykorzystanie alegorii okrętu w wierszu Horacego i w innym tekście kultury wykazuje się doskonałą umiejętnością tworzenia pism użytkowych wyjaśnia pojęcie socjolektu i określa jego funkcję w wypowiedzi wymienia trzy socjolekty inne niż gwara młodzieżowa