Ocena zgnilizny wewnętrznej pni dębów metodą akustyczną w rezerwacie Las Natoliński
|
|
- Aleksandra Sobczyk
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ocena zgnilizny wewnętrznej pni dębów metodą akustyczną w rezerwacie Las Natoliński UŻYTKOWANIE LASU Abstrakt. Ocenę zgnilizny wewnętrznej dębów wykonano w ramach badań nad stanem ekosystemów leśnych rezerwatu Las Natoliński. Badania przeprowadzono za pomocą młotka impulsowego, wykonując pomiary propagacji fali dźwiękowej w przekroju poprzecznym pnia. Stosując tę samą metodykę prac w 2012 i 2015 roku, pomiarom poddano 28 dębów o zróżnicowanej grubości, rosnących na losowo wybranych powierzchniach próbnych. Badania wykazały, że około 70% dębów zawiera zgniliznę wewnętrzną. Pierśnica drzew zdrowych, poza wyjątkami, nie przekraczała 50 cm. Drzewa grubsze niż 70 cm miały silnie rozwiniętą zgniliznę wewnętrzną części odziomkowej do 1-1,5 m wysokości. Powtórne pomiary nie wykazały istotnego rozwoju zgnilizny w ciągu 3 lat, co może wynikać z krótkiego interwału pomiarów oraz z ograniczeń zastosowanej metody. Słowa kluczowe: zgnilizna wewnętrzna, dąb szypułkowy, młotek impulsowy Abstract. Assessment of internal decay of oak trunks with the acoustic method in the Las Natolinski nature reserve. The assessment of internal oak decay was made in the framework of research on the state of the forest ecosystems of the Las Natoliński nature reserve. The tests were carried out using a impulse hammer, performing measurements of sound wave propagation in the cross-section of the trunk. Using the same methodology, 28 oaks of varying DBH thickness, growing on randomly selected test plots, were subjected to measurements in years 2012 and The studies have shown that about 70% of oaks had internal rot. DBH of healthy trees, with some exceptions, did not exceed 50 cm. Trees thicker than 75 cm had a strongly developed internal rot of the bottom part of trunks up to m height. Repeated measurements did not show any significant growth of decay within 3 years, which may be caused by short interval between measurments and due to the limitations of the method used. Key words: inside rot, pedunculate oak, impulse hammer, stress waves method Wstęp Monitoring stanu zdrowotnego drzew w obiektach chronionych dotyczy zwykle ich zewnętrznych cech widzialnych (Oszako 2006, Dmyterko 2006, Hartman i in. 2009, Orzechowski i in. 2016). Ubytek aparatu asymilacyjnego, przebarwienia i deformacje liści, objawy występowania chorób grzybowych (obecność owocników lub ryzomorf, nekrozy), efekty działania owadów (szkodników pierwotnych i wtórnych) są cechami stosunkowo łatwo ocenianymi, chociaż dyskusyjnymi z punktu widzenia przewidywania zmian stanu zdrowotnego 166
2 danego drzewa. Znacznie trudniejsze w ocenie są zmiany zachodzące w strukturze wewnętrznej pni, a które mają bezpośredni wpływ na zagrożenie stabilności mechanicznej drzewa. Ma to znaczenie dla bezpieczeństwa osób poruszających się szlakami turystycznymi lub komunikacyjnymi, w których sąsiedztwie rosną drzewa narażone na niespodziewane złamania. Zgnilizny wewnętrzne, powodowane przez grzyby, możliwe są do oceny metodami inwazyjnymi, z wykorzystaniem świdrów przyrostowych lub rezystografów. Nawiercanie pni drzew o szczególnych wartościach przyrodniczych lub kulturowych nie jest jednak obojętne dla chronionego obiektu i może budzić sprzeciw społeczny. Rozwój technik bezinwazyjnych w ocenie stanu wewnętrznej struktury pni wykorzystuje badanie przepływu fal. Znane są zastosowania przepływu prądu wskazujące na zmniejszony opór elektryczny przewilgoconej zgnilizny (Larsson i in. 2004, Dzbeński i Wiktorski 2008). Częściej próbuje się wykorzystywać badania parametrów fali dźwiękowej, której przewodnictwo różni się w zależności od stanu rozkładu drewna pni. Urządzenia dostępne na rynku opierają się na stosunkowo prostym układzie dwóch sond (młotek impulsowy, Sylvatest duo) lub większej ich liczbie (tomografy soniczne) emitujących i odbierających falę dźwiękową oraz urządzenia analizującego parametry przepływu, po zadaniu odległości pomiędzy sondami. Dźwięk w twardym i zdrowym drewnie porusza się znacznie szybciej niż w zmienionym, rozłożonym i miękkim (Sandoz i in. 2000, Wang i in. 2004, Dzbeński i Wiktorski 2008, Chomicz-Zegar i in. 2016). Fala dźwiękowa obiega wówczas miejsce rozłożone, co zwiększa odległość i czas przebiegu. Zmniejszona prędkość propagacji fali dźwiękowej, porównana do wartości bazowych dla danego gatunku drzewa, jest indykatorem zasięgu zgnilizny wewnętrznej. Celem badań było określenie występowania zgnilizny wewnętrznej pni dębów szypułkowych głównego gatunku budującego górne piętro drzewostanów rezerwatu Las Natoliński w Warszawie. Celem badań w 2015 roku była próba określenia rozwoju zgnilizny wewnętrznej tych drzew w odniesieniu do wyników pomiarów z 2012 roku. Obiekt badań Rezerwat przyrody Las Natoliński jest obiektem leśnym i zabytkowym założeniem parkowym, położonym w mieście stołecznym Warszawa, dzielnicy Wilanów, przy granicy z Ursynowem. Został utworzony na podstawie zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 9 października 1991 roku (M.P. nr 38 poz. 27). Obszar rezerwatu (103,7 ha w tym 95,18 ha stanowi powierzchnia drzewostanów) zawiera się w nieco większym założeniu parkowo pałacowym wpisanym do rejestru zabytków. Rezerwat ten jest chroniony w ramach sieci Natura 2000, jako specjalny obszar siedliskowy (dyrektywa siedliskowa). Jego ekosystemy leśne wykształciły się na żyznych i wilgotnych siedliskach lasu świeżego oraz lasu wilgotnego. Porastają one głównie teren III tarasu pradoliny Wisły, częściowo wspinają się na dobrze zachowaną skarpę pradoliny i leżący nad nią taras. Rezerwat Las Natoliński jest częścią Systemu Przyrodniczego Warszawy. Leży w IV krainie przyrodniczo-leśnej Mazowiecko- -Podlaskiej (Plan ochrony 2007). Roślinność rezerwatu, szczególnie najstarsze pokolenie drzew, jest spontanicznego pochodzenia i w znacznym stopniu pochodzi z dawnego, prawdopodobnie naturalnego lasu, adoptowanego w postaci rozległych kęp do parku krajobrazowego w stylu angielskim. Tereny poza nimi, w założeniu parku trawiaste, po zaprzestaniu pielęgnacji powróciły do charakteru leśnego, reprezentując obecnie różne stadia sukcesji wtórnej lasu (Orzechowski 2007, Plan Studia i Materiały CEPL w Rogowie R. 20. Zeszyt 56 / 2 /
3 ochrony 2007). Stare dęby i jesiony rezerwatu są świadkami zachodzących przemian i dominującym elementem krajobrazu leśnego rezerwatu. Ponieważ występują w znacznej liczbie i na dużej powierzchni, do prowadzenia niniejszych badań wybrano drzewa rosnące na wylosowanych stałych kołowych powierzchniach próbnych wykorzystywanych do monitoringu stanu ekosystemów leśnych tego obiektu. Metodyka badań W 2012 roku, wybrano dwa rzędy powierzchni próbnych (ryc. 1), które reprezentowały pełen przekrój siedlisk i faz rozwojowych drzewostanów rezerwatu. Badaniu poddano wszystkie dęby rosnące na wybranych powierzchniach, czyli łącznie 28 okazów dębu szypułkowego Quercus robur L. Pomiar prędkości propagacji dźwięku, wskazujący na rozmiar zgnilizny wewnętrznej wykonywany był do środka powierzchni próbnej na wysokości 1-1,5 m mierząc od podstawy drzewa. Pomijano przy tym wysokość, na której mierzona jest pierśnica. Wybór wysokości wynikał z budowy drzew próbnych, chęci nienaruszania kory na wysokości pierśnicy oraz minimalizowania wpływu nabiegów korzeniowych i innych zniekształceń w najniższej części pnia na wynik pomiaru. W obu badaniach (2012 i 2015) dokonywano pomiaru tych samych drzew i w tych samych punktach na ich pniu (oznaczonych przy pierwszym pomiarze farbą). Pomiaru dokonywała ta sama osoba, co jest o tyle istotne, że siła uderzenia może wpływać na wynik pomiaru. Problem ten jest eliminowany przez doświadczenie operatora. Standaryzacja siły uderzenia jest wstępnie selekcjonowana przez samo urządzenie (uderzenie młotkiem nie może być zbyt słabe ani zbyt silne). Operator młotka impulsowego może osiągać wyniki kolejnych pomiarów nieróżniące się o więcej niż kilka metrów na sekundę (1-3%). Dlatego można założyć, że wyniki osiągane w niniejszych badaniach nie są zależne od błędów pomiarowych i zależą jedynie od stanu wewnętrznego pni dębów. Mierzone drzewa reprezentowały zróżnicowaną grubość na wysokości pierśnicy, nazywaną w dalej grubością drzew. Ze względu na status ochronny obiektu, nie wykonywano odwiertów określających wiek dębów. Wartość podawana w opisach taksacyjnych wynosiła od kilkudziesięciu do dwustu kilkudziesięciu lat. Ze względu na warunki wzrostu (podobną żyzność siedliska) założono, że grubość i wiek wykazują silną zależność. Prędkość propagacji fali dźwiękowej jest zależna od występowania wewnątrz pni stref o zmienionych właściwościach fizycznych, najczęściej w postaci zgnilizn części przyrdzeniowej. Dźwięk musi je obiegać znacznie wydłużając drogę i czas propagacji fali. W drewnie zdrowych dębów w analogicznych warunkach termicznych, przy pomocy młotka impulsowego można stwierdzić prędkość m/s. Zgnilizna miękka przyrdzeniowa o zasięgu 1/3 grubości drzewa zmniejsza tę prędkość do nawet 600 m/s (Sandoz i in. 2000, Wang i in. 2004, Dzbeński i Wiktorski 2008). Opierając się na wynikach przywołanych badań i wcześniejszych doświadczeniach własnych, przyjęto miarodajność otrzymanych wartości dla oceny stanu zdrowotnego drzew. Na tej podstawie porównano średnie prędkości w drzewach uznanych za zdrowe (prędkość większa od około 1200 m/s), z tymi, które uznano za zawierające zgniliznę wewnętrzną (prędkość poniżej 800 m/s). Urządzeniem wykorzystanym w obu seriach pomiarów był młotek impulsowy (Impulshamer) produkowany przez Instrumenta Mechanik Labor GmbH. Pomiary zostały wykonane późną jesienią. W okresie ich wykonywania panowały podobne warunki termiczne w obu latach (w roku 2012: +5 C a w 2015: +2 C), co zostało zmierzone w trakcie badań. Nie mie- 168
4 rzono natomiast temperatury ani wilgotności pni. Zapisana przez urządzenie prędkość propagacji dźwięku jest wynikiem uśrednionym z trzech ostatnich pomiarów, w których (zdaniem operatora) różnice były wystarczająco niewielkie. Pomiar prędkości opiera się na interpretacji parametrów fali dźwiękowej przechodzącej pomiędzy sondami wkręcanymi do drewna. Przy wszystkich mierzonych drzewach wykorzystywano jednakowe długości wkrętów wprowadzanych tuż pod korę. Dane zebrane w terenie były automatycznie zapisywane przez urządzenie rejestrujące i eksportowane do arkusza kalkulacyjnego. Pomiary wykonano za zgodą Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie (RDOŚ WPN-I AZ). Ryc. 1. Rozmieszczenie stałych powierzchni próbnych w rezerwacie Las Natoliński użytych w badaniach Fig. 1. Distribution of sample plots in nature reserve Las Natoliński used in this research Studia i Materiały CEPL w Rogowie R. 20. Zeszyt 56 / 2 /
5 Wyniki i dyskusja Przy grubości drzew od około 60 cm i większej maleje prędkość propagacji fali dźwiękowej. Może to sugerować, że w lokalnych warunkach, dęby o takich rozmiarach narażone są na rozwój zgnilizny w drewnie pni. Wiąże się to z ich wiekiem oraz stanem zdrowotnym. Dla cieńszych i młodszych osobników przepływ dźwięku osiągał prędkość ponad 1200 m/s (znaną z drewna drzew zdrowych), a dla starszych wynosił poniżej 400 m/s (ryc. 2). W przebadanej próbie, drzewa prawdopodobnie bez zgnilizny stanowią około 30% z wszystkich pomierzonych. Średnia prędkość dźwięku w pniach tych drzew wyniosła w 2015 roku 1446 m/s, a dla drzew ze zgnilizną 391 m/s y = 2357,4e -0,02x,61 y = 1806,5e -0,02x, Ryc. 2. Zależność prędkości fali dźwiękowej od grubości drzewa wyrażonej odległością pomiędzy sondami w 2012 r. (punkty czerwone) oraz 2015 r. (punkty niebieskie) Fig. 2. Dependence of sound wave speed on the tree thickness expressed the distance between the probes in years 2012 (red dots) and 2015 (blue dots) Porównanie dwóch grup: cienkich (prawdopodobnie młodych) oraz grubych (prawdopodobnie starych) osobników pozwala zauważyć zróżnicowanie wyników w obu pomiarach. Drzewa cieńsze, w większym stopniu różnią się prędkością propagacji pomiędzy kolejnymi pomiarami. Grubsze, ale i posiadające większy udział zgnilizny w znacznie mniejszym stopniu wykazują to zróżnicowanie. Linie trendu obrazują uśredniony rozkład zmierzonych prędkości fali dźwiękowej w danym roku pomiarowym w zależności od średnicy pnia (ryc. 2). Można przypuszczać, że tego rodzaju prawidłowość wynika z samego tempa rozwoju zgnilizny. W dębach, w których rozwinęła się zgnilizna a jednocześnie są to drzewa istotnie grubsze, rozwój zgnilizny w ciągu trzech lat dzielących pomiary mniej wyraźnie wpływa na wynik. W drzewach stosunkowo cienkich postępujący rozwój zmian struktury wewnętrznej powoduje silniejszą zmianę prędkości propagacji fali dźwiękowej. Porównanie wyników z obu pomia- 170
6 rów nie wskazuje na postępowanie rozwoju zgnilizny. Wyniki pomiaru późniejszego są wyższe niż w pomiarze poprzednim. Jest to prawidłowość widoczna w całej próbie, w grupie młodszych i starszych drzew. Mogłoby to sugerować polepszenie się stanu zdrowotnego dębów lub oddziaływanie innego czynnika, który ma wpływ na wynik pomiaru. Podstawowym czynnikiem o takim charakterze jest temperatura otoczenia i drewna. Ten aspekt był badany i opisany w literaturze. W zakresie temperatur dodatnich Sandoz i in. (2000) wykazali, że wzrost prędkości propagacji fali dźwiękowej jest silnie uzależniony od spadku temperatury, co szczególnie widać w zakresie temperatur zbliżonych do zera. Różnice w temperaturach wyższych nie wydają się istotne. Potwierdzają to też badania współczesne (Gao i in i 2013) także w zakresie temperatur ujemnych (Orzechowski i Budniak 2013). Badania Orzechowskiego i Budniaka (2013) były wykonywane tym samym sprzętem pomiarowym, jednakże na olszy i nie można użyć wskaźników korygujących opartych na ich wynikach. W drzewach grubszych, o charakterystyce dźwiękowej sugerującej występowanie zgnilizny wewnętrznej różnice w prędkościach zanotowanych w obu terminach pomiarowych są niewysokie. Może to sugerować, że drzewa ze zgnilizną, która już spowolniła dźwięk nie wpływają silnie na sygnał dźwiękowy są mniej wrażliwe na działanie czynnika zewnętrznego, np. temperatury powietrza i drewna. Pod warunkiem, że woda w rozłożonym drewnie nie zamarznie (Orzechowski i Budniak 2013). Problemem badań z wykorzystaniem dźwięku jest temperatura ośrodka. Prędkość rozchodzenia się dźwięku w drewnie jest uzależniona od tego czynnika (Sandoz i in. 2000), ale badania w zakresie temperatur dodatnich (wykonane dla olszy) wykazały nieistotną różnicę wyników dla takiego zakresu temperatur (Orzechowski i Budniak 2013). Biorąc pod uwagę wpływ temperatury na wynik pomiaru, podjęto próbę zastosowania wskaźnika przeliczeniowego, który wyrównywałby warunki panujące w obu terminach pomiarowych. Dla dębów takie badania były przeprowadzane na terenie kampusu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (niepublikowane). Ponieważ jednak w tych badaniach nie weryfikowano odwiertem występowania zgnilizny zdecydowano się zastosować wskaźnik przeliczeniowy wynikający z badań Sandoz i in. (2000) dla drewna zdrowych dębów. Podobna różnica temperatur zbliżonych do zera (różnica o ok. 3 C) dawała w tych badaniach zmianę o około 2,6% najwyższej osiąganej prędkości. W większości analizowanych drzew, nawet po zastosowaniu przelicznika dla temperatur powietrza, osiągnięto w 2015 roku większe prędkości dźwięku niż miało to miejsce w Taka sytuacja może mieć różne wyjaśnienie. Wykluczyć należy raczej błąd pochodzący z samego urządzenia. W obu przypadkach używany był ten sam sprzęt pomiarowy i obsługiwała go ta sama osoba. Sam pomiar wykonany był również tak samo i w miejscach oznaczonych na korze farbą. Czujniki nie były wkręcane dokładnie w to samo miejsce, lecz tuż obok. Pomiar w tym samym miejscu mógłby być zniekształcony przez mikro-zmiany mechaniczne po wbitym wcześniej czujniku. Największy wpływ na tego typu pomiary ma przede wszystkim temperatura. Różnica pomiędzy kolejnymi pomiarami wynosząca 3 C nie wskazywałaby na duże różnice pomiarowe. Po zastosowaniu przelicznika, prędkości i tak są wyższe od przewidywanych. Nasuwa się wobec tego pytanie czy wpływ na taką sytuacje mają jeszcze inne czynniki niebrane wcześniej pod uwagę? Być może nie zanotowano zmian termicznych w okresie poprzedzającym drugi pomiar w odstępie kilkunastu dni. Nie jest wykluczone, że mogły wystąpić przymrozki, których efekt w postaci twardszego drewna był jeszcze notowany podczas pomiarów, nie ustąpił w chłodnej porze roku. Wykorzystując młotek impulsowy należy brać pod uwagę warunki Studia i Materiały CEPL w Rogowie R. 20. Zeszyt 56 / 2 /
7 Tab. 1. Porównanie prędkości propagacji fali dźwiękowej w drzewach próbnych w obu pomiarach oraz przy zastosowaniu wskaźnika wyliczonego na podstawie badań Sandoz i in. (2000). Pogrubiono wartości dla drzew oszacowanych jako zdrowe bez zgnilizny Table 1. Comparison of sound wave propagation speed in test trees in both measurements and with the use of the ratio calculated on the basis of Sandoz et al. (2000). The values have been bolded for trees estimated as healthy without decay Nr kolejny drzewa Pomiary z 2012 roku Odległość śrub [cm] Prędkość [m/s] Odległość śrub [cm] Pomiary z 2015 roku Prędkość [m/s] Prędkość po zastosowaniu wskaźnika Sandoz i in. (2000)
8 atmosferyczne w czasie pomiaru oraz w dniach poprzednich. Szczególnie problematyczne mogą być pomiary w temperaturach zbliżonych do zera, lub w dniach poprzedzonych okresami mrozu. Sugeruje to zasadność wykonywania pomiarów termicznych wnętrza pni przed wykonaniem pomiaru propagacji fali dźwiękowej. Do celów porównawczych potrzebne są wskaźniki termiczne wprowadzające poprawkę końcowego wyniku. Wymaga to szerszych badań z możliwością weryfikacji wyniku dla różnych gatunków drzew w różnych warunkach termicznych. Dane pochodzące z literatury wydają się niezbyt miarodajne, być może ze względu na odmienność stosowanych urządzeń Na pewno należy wziąć również pod uwagę fakt przyrostu drzew. Z każdym rokiem na pniu drzewa odkłada się kolejna warstwa zdrowego drewna. Wobec czego, przy założeniu wolniejszego rozwoju strefy zgniłej w kierunku promienistym, zwiększa się stosunek zdrowego drewna do drewna ze zgnilizną. Sytuacja taka może mieć miejsce wówczas tylko, gdy zgnilizna nie powiększa swojego zasięgu. Mierzona prędkość dźwięku w takiej sytuacji rzeczywiście zwiększała, by swoją wartość. Przemawia za tym również zwiększona prędkość w większości zbadanych drzew. Może to mieć związek z ogólnie polepszającym się stanem zdrowotnym dębów w rezerwacie. Są to jednak tylko przypuszczenia bez możliwości ich weryfikacji. W takiej interpretacji zaobserwowanej anomalii może zastanawiać wyraźniejszy wzrost prędkości w drzewach młodszych, potencjalnie zdrowych niż w tych, w których prędkość fali dźwiękowej sugerowała obecność zgnilizny. Potencjalny wpływ może mieć również rozkład opadów w danym roku lub w czasie poprzedzającym przeprowadzone pomiary. Wilgotność drewna również może mieć znaczenie w przepływie dźwięku. Parametr ten nie był jednak brany pod uwagę ze względu na założoną nieinwazyjność pomiarów. Pomimo, iż pomiary wykonane zostały w bardzo zbliżonym do siebie terminie to sama zawartość wody w pniu drzew może się znacznie różnić. Problem tłumiącej przepływ dźwięku wody zawartej w tzw. mokrej twardzieli został wykazany w pniach jodeł (M. Orzechowski badania niepublikowane). Otwartym pozostaje pytanie w jakim stopniu warunki atmosferyczne wpływają na zawartość wody w drzewach w stanie bezlistnym. Podsumowanie Przeprowadzone dwukrotne badania potwierdziły zły stan zdrowotny dębów w rezerwacie Las Natoliński w Warszawie. Duża liczba osobników, zwłaszcza o pierśnicy grubszej od 60 cm wykazuje obniżoną prędkość propagacji fali dźwiękowej. Wskazuje to na obecność zgnilizny w pniu. W kilku przypadkach są to wartości bardzo niskie wskazujące na bardzo zły stan drzewa. Przeprowadzone badania wykazały ograniczenia metody pomiaru propagacji fali dźwiękowej w przekroju poprzecznym pnia w monitoringu zgnilizny drzew w obiektach chronionych. Z drugiej strony podkreślić należy jej zalety: bezinwazyjność, krótki czas wykonywania pomiarów i porównywalność wyników. Literatura Chomicz-Zegar E., Niemtur S., Kapsa M., Ambroży S Występowanie zgnilizny odziomkowej drzew matecznych jodły pospolitej Abies alba Mill. i świerka pospolitego Picea abies (L.) z nadleśnictw karpackich. Leśne Prace Badawcze, 77 (3): Dmyterko E Cechy korony jako podstawa metody określania uszkodzenia drzewostanów olszy Studia i Materiały CEPL w Rogowie R. 20. Zeszyt 56 / 2 /
9 czarnej (Alnus glutionosa (L.) Gaertn.). Pr. Inst. Bad. Leśn., Rozprawy i Monografie 5. Dzbeński W., Wiktorski T Wykrywanie zgnilizny wewnątrz pni żywych drzew iglastych za pomocą techniki ultradźwiękowej. ITD, Poznań. Gao S., Wang X., Wang L., Allison R.B Effect of temperature on acoustic evaluation of standing trees and logs: Part 1 Laboratory investigation. Wood Fiber Science, 44 (3): Gao S., Wang X., Wang L., Allison R.B Effect of temperature on acoustic evaluation of standing trees and logs: Part 2 Field investigation. Wood and Fiber Science, 45 (1): Hartmann G., Franz N., Heinz B Atlas uszkodzeń drzew leśnych, Tom I, Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa. Larsson B., Bengtsson B., Gustafsson M Nondestructive detection of decay in living trees. Tree Physiol., 24 (7): Orzechowski M Ochrona przyrody i zabytków w rezerwacie Las Natoliński. Studia i Materiały CEPL, Rogów, 16 (2/3): Orzechowski M., Budniak P Prędkość propagacji fali dźwiękowej w pniach olszy czarnej Alnus glutinosa (L.) Gaertn. w zależności od temperatury. Leśne Prace Badawcze, 74 (4): Orzechowski M., Kacprzak J., Kędziora W Zamieranie jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) w rezerwacie Jesionowe Góry Leśne Prace Badawcze, 77 (2): Oszako T Mechanizm zjawiska zamierania drzewostanów dębowych. Las Polski, 5: Plan ochrony przyrody w rezerwacie Las Natoliński Projekt Maszynopis w Katedrze Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa SGGW. Sandoz J., Benoit Y., Demay L Standing tree quality assessment using Acousto Ultrasonic. Proceedings of International Symposium on Plant Health in Urban Horticulture: Braunschweig, May Wang X., Divos F., Pilon C., Brashaw B. K., Ross R. J., Pellerin R. F Assessment of decay in standing timber using stress wave timing nondestructive evaluation tools A guide for use and interpretation. Gen. Tech. Rep. FPL-GTR-147. Department of Agriculture, Forest Service, Forest Products Laboratory. 12 p. Madison, WI: U.S. Radosław Czechyra 1, Michał Orzechowski 2 1 Sekcja Urządzania Lasu, Koła Naukowego Leśników 2 Katedra Urządzania Lasu i Ekonomiki Leśnictwa Wydział Leśny, SGGW w Warszawie radekcz4@onet.pl, morzechowski@wl.sggw.pl 174
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU
Załącznik nr 2 do Uchwały nr 710 Rady Miasta Konina z dnia 25 kwietnia 2018 roku UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU Opinia dendrologiczna Dotycząca dębu rosnącego w Koninie pod kątem ustanowienia go pomnikiem
Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów. Sękocin Stary,
Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów Sękocin Stary, 15.02.2016 2 Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Środkowopomorskie Województwo
NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH
Karta ewidencji obiektu proponowanego na pomnik przyrody ożywionej
Karta ewidencji obiektu proponowanego na pomnik przyrody ożywionej 1. Przedmiot ochrony: Drzewo (zaznaczyć krzyżykiem odpowiednie pole (a)) W Drzewo rodzime X W Drzewo obcego pochodzenia W Grupa drzew
Warszawa, dnia 26 września 2017 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 22 września 2017 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 26 września 2017 r. Poz. 8151 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE z dnia 22 września 2017 r. zmieniające zarządzenie
Specyfika leśnictwa. Program: Czym jest las? Czym jest leśnictwo? Współczesne znaczenie i zadania Cechy specyficzne produkcji leśnej.
Wykład 2 dr inż. Michał Orzechowski Zakład Urządzania Lasu KULiEL SGGW morzechowski@wl.sggw.pl tel 22 59 38202 bud 34 pok 1/77 Leśnictwo w Gospodarce Przestrzennej Specyfika leśnictwa Program: Czym jest
Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu
Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Bożydar Neroj 27 kwietnia 2011r. 1 Zasady wykonywania wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Instrukcja
Porównanie sekwencji przyrostowych jesionu wyniosłego i olszy czarnej rosnących w bliskim sąsiedztwie
Porównanie sekwencji przyrostowych jesionu wyniosłego i olszy czarnej rosnących w bliskim sąsiedztwie Rafał Wojtan, Robert Tomusiak ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. W pracy podjęto próbę określenia czy drzewa
Dr hab. Paweł Rutkowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Leśny. Zmiany klimatyczne w nauce, leśnictwie i praktyce
Dr hab. Paweł Rutkowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Leśny Zmiany klimatyczne w nauce, leśnictwie i praktyce Zmiany klimatyczne (Zmiany klimatu - 1 800 000) - 380 000 wyników Climate change
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Użytkowanie zasobów leśnych Oznaczenie kwalifikacji: R.14 Numer zadania: 01 Wypełnia
Zakres i metodyka prac terenowych. Część II
Zakres i metodyka prac terenowych Część II Obowiązujące pomiary Dla wszystkich drzew (stojące i leżące, żywe i martwe) o wysokości powyżej 130 cm należy określić pierśnice. Gatunki drzew należy podać zarówno
628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.
projekt ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Grabowiec Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004
ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G
PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr
Wartość pieniężna zasobów drzewnych wybranych drzewostanów bukowych i jodłowych w Beskidzie Niskim.
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Wydział Leśny Zakład Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa Wartość pieniężna zasobów drzewnych wybranych drzewostanów bukowych i jodłowych w Beskidzie Niskim.
Zakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa
Zakład Urządzania Lasu Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Podstawowym materialnym produktem gospodarstwa leśnego jest drewno
1. Przedmiot i zakres opracowania. 2. Podstawa opracowania. 3. Opinia dendrologiczna.
1. Przedmiot i zakres opracowania. Przedmiotem opracowania jest opinia dendrologiczna dotycząca drzewa, z gatunku Dąb szypułkowy (Quercus robur L.), rosnącego na terenie Gminy Łęka Opatowska, w miejscowości
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Drzewostany Puszczy Białowieskiej w świetle najnowszych badań monitoringowych Rafał Paluch, Łukasz Kuberski, Ewa Zin, Krzysztof Stereńczak Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl LIFE+ ForBioSensing PL: Kompleksowy monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych - prace terenowe Dr hab. inż.
Warszawa, dnia 22 listopada 2017 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 13 listopada 2017 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 22 listopada 2017 r. Poz. 10646 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE zmieniające zarządzenie w sprawie ustanowienia
Specyfika produkcji leśnej
Michał Orzechowski Zakład Urządzania Lasu KULGiEL SGGW michal.orzechowski@wl.sggw.pl tel 22 59 38202 bud 34 pok 1/77 Wykład 1 Program: Czym jest las? Współczesne znaczenie i zadania Cechy specyficzne produkcji
Opinia dendrologiczna dla proponowanego pomnika przyrody
Opinia dendrologiczna dla proponowanego pomnika przyrody Przedmiot opracowania: Dąb szypułkowy (Quercus robur) Chojęcin, gmina Bralin Działka 651/2 Zleceniodawca: Gmina Bralin Wrzesień 2015 Autor opracowania:
Podstawy prawne Dyrektywa Ptasia Dyrektywa Siedliskowa
Obszary Natura 2000 Podstawy prawne Dyrektywa Ptasia (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa - wcześniej dyrektywa Rady 79/409/EWG
Warszawa, dnia 1 lipca 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXX/745/2016 RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY. z dnia 16 czerwca 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 1 lipca 2016 r. Poz. 5839 UCHWAŁA NR XXX/745/2016 RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia 16 czerwca 2016 r. w sprawie pomników przyrody położonych
ANALIZA GĘSTOŚCI WYBRANYCH SORTYMENTÓW SUROWCA DRZEWNEGO ROBINII AKACJOWEJ
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Artur Kraszkiewicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ANALIZA GĘSTOŚCI WYBRANYCH SORTYMENTÓW SUROWCA
Potencjał parków warszawskich do świadczenia usług ekosystemowych
dr inż. Renata Giedych dr inż. Gabriela Maksymiuk Katedra Architektury krajobrazu Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu Szkoła Głowna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Potencjał
MSOŚ - Gospodarka leśna a ochrona środowiska Organizacja zajęć kameralnych w semestrze 4.
MSOŚ - Gospodarka leśna a ochrona środowiska Organizacja zajęć kameralnych w semestrze 4. Osoby prowadzące: Dr inż. Stanisław Drozdowski - kierownik przedmiotu, wykłady (pokój 51A) Mgr inż. Leszek Gawron
Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku
Ochrona lasów Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku glebowym. Działanie bezpośrednie, jak
UCHWAŁA NR XIV/68/15 RADY MIEJSKIEJ GMINY GRYFÓW ŚLĄSKI. z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody
UCHWAŁA NR XIV/68/15 RADY MIEJSKIEJ GMINY GRYFÓW ŚLĄSKI z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt. 1 i art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca
PROJEKT pielęgnacji istniejącego drzewostanu
PROJEKT pielęgnacji istniejącego drzewostanu w ramach projektu Ogród dwóch brzegów 2013-2015. Rewitalizacja przestrzeni i obiektów Cieszyńskiej Wenecji Inwestor: Gmina Cieszyn, Rynek 1, 43-400 Cieszyn
dr inż. Robert Kuźmiński dr inż. Tomasz Maliński dr inż. Wojciech Szewczyk OPINIA
dr inż. Robert Kuźmiński dr inż. Tomasz Maliński dr inż. Wojciech Szewczyk OPINIA dotycząca stanu zdrowotnego topól rosnących przy ul. Moniuszki w Puszczykowie Poznań 2014 WSTĘP Niniejsza ekspertyza została
Geoinformacja o lasach w skali kraju z pomiarów naziemnych. Baza danych WISL - wykorzystanie informacji poza standardowymi raportami
Geoinformacja o lasach w skali kraju z pomiarów naziemnych. Baza danych WISL - wykorzystanie informacji poza standardowymi raportami Bożydar Neroj, Jarosław Socha Projekt zlecony przez Dyrekcję Generalną
RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH)
RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH) 1. Zapoznanie się z organizacją wewnętrzną, zakresem zadań komórek organizacyjnych
Warszawa, dnia 30 lipca 2015 r. Poz. 1070 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2015 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 lipca 2015 r. Poz. 1070 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad
1. Co to jest las 3. 2. Pielęgnacja drzewostanu.4. 3. Co nam daje las..5. 4. Zagrożenia lasu..6. 5. Monitoring lasu..7. 6. Ochrona lasu..
1. Co to jest las 3 2. Pielęgnacja drzewostanu.4 3. Co nam daje las..5 4. Zagrożenia lasu..6 5. Monitoring lasu..7 6. Ochrona lasu.. 8 Las jest jednym z najważniejszych z odnawialnych zasobów przyrody,
Zagadnienia. Ekologii Lasu 2015/2016
Zagadnienia z Ekologii Lasu 2015/2016 Spis ważniejszych zagadnień w ramach przedmiotu (rozszerzonego) EKOLOGIA LASU 1. EKOLOGIA OGÓLNA (wybrane zagadnienia) - Podstawowe pojęcia (ich znaczenie i wzajemne
Wpływ suszy na stan zdrowotny i obumieranie dębów
Wpływ suszy na stan zdrowotny i obumieranie dębów Andrzej Boczoń Zamieranie drzewostanów dębowych w Polsce Krahl Urban (1943) i Kościecki (1955) pierwsze opisy zamierania dębów na dużych obszarach w Polsce.
Procesy przeżywania i ubywania drzew w różnowiekowych lasach zagospodarowanych i chronionych
Procesy przeżywania i ubywania drzew w różnowiekowych lasach zagospodarowanych i chronionych Jan Banaś, Stanisław Zięba, Robert Zygmunt, Leszek Bujoczek ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. W pracy przedstawiono
Wpływ zawilgocenia ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego na rozkład temperatur wewnętrznych
Wpływ zawilgocenia ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego na rozkład temperatur wewnętrznych W wyniku programu badań transportu wilgoci i soli rozpuszczalnych w ścianach obiektów historycznych, przeprowadzono
The use of aerial pictures in nature monitoring
ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 18 (2010), str. 403 408 Marcin Czerny Received: 5.05.2010 KRAMEKO sp. z o.o. Reviewed: 30.07.2010 30-023 Kraków, ul. Mazowiecka 108 m.czerny@krameko.com.pl WYKORZYSTANIE ZDJĘĆ LOTNICZYCH
XVI Sesja Rady Miasta Hajnówka r.
XVI Sesja Rady Miasta Hajnówka 29.06.2016 r. 1 Stan lasów Puszczy Białowieskiej w związku z gradacją kornika drukarza w latach 2012-2016 Hajnówka 29.06.2016 Kraina Wielkich Puszcz Romincka 13 tys. ha Borecka
Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa
Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa Populacja bobra w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, w ostatnich 30 latach odnotowała nagły wzrost liczebności z 270 do ponad???
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM Paweł Rutkowski, Marcin Gorzelańczyk Abstrakt W pracy przedstawiono wyniki obserwacji zmian poziomu wód gruntowych, prowadzonych
ZARZĄDZENIE NR 22/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI
ZARZĄDZENIE NR 22/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody "Lubiaszów" Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004
Model wzrostu wysokości
Model wzrostu wysokości Modele wzrostu wysokości w matematyczny sposób ujmują zmiany wysokości drzewa z wiekiem. Najprostszym sposobem prześledzenia zmian wysokości drzewa z wiekiem są tablice zasobności.
UCHWAŁA NR XXVI/206/2017 RADY GMINY DĄBRÓWKA z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody
UCHWAŁA NR XXVI/206/2017 RADY GMINY DĄBRÓWKA w sprawie ustanowienia pomnika przyrody Na podstawie art. 44 ust. 1, 2 i 3a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz.
OCENA WYBRANYCH CECH JAKOŚCI MROŻONEK ZA POMOCĄ AKWIZYCJI OBRAZU
Inżynieria Rolnicza 4(129)/2011 OCENA WYBRANYCH CECH JAKOŚCI MROŻONEK ZA POMOCĄ AKWIZYCJI OBRAZU Katarzyna Szwedziak, Dominika Matuszek Katedra Techniki Rolniczej i Leśnej, Politechnika Opolska Streszczenie:
Zakład Urządzania Lasu KULiEL SGGW tel bud 34 pok 1/77. Leśnictwo w Gospodarce Przestrzennej
Wykład 1 dr inż. Michał Orzechowski Zakład Urządzania Lasu KULiEL SGGW morzechowski@wl.sggw.pl tel 22 59 38202 bud 34 pok 1/77 Leśnictwo w Gospodarce Przestrzennej Specyfika leśnictwa Program: Czym jest
Asia Maziarz Aneta Wyrwich Piotrek Dobrowolski
Asia Maziarz Aneta Wyrwich Piotrek Dobrowolski Nadleśnictwo Zawadzkie - jednostka organizacyjna Lasów Państwowych podległa Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach, której siedziba znajduje
Znaczenie obszarów NATURA 2000 ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk łęgowych
Znaczenie obszarów NATURA 2000 ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk łęgowych Leśny Bank Genów Kostrzyca, 26.06.2014 r. Dr hab. Paweł Rutkowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Leśny Katedra
2. Wyposażenie bazy sprzętu przeciwpożarowego stanowi w szczególności:
Dziennik Ustaw Nr 73-3950- Poz. 824 10. 1. Zabezpieczeniu przeciwpożarowemu lasów służą pasy przeciwpożarowe w lasach położonych przy obiektach mogących stanowić zagrożenie pożarowe lasu. 2. Wyróżnia się
Jakość danych pomiarowych. Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia Gdańsk
Jakość danych pomiarowych Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia 22.09.2011 Gdańsk Weryfikacja wyników pomiarowych Celem weryfikacji wyników jest potwierdzenie poprawności wyników pomiarów.
Wyznaczanie prędkości dźwięku
Wyznaczanie prędkości dźwięku OPRACOWANIE Jak można wyznaczyć prędkość dźwięku? Wyznaczanie prędkości dźwięku metody doświadczalne. Prędkość dźwięku w powietrzu wynosi około 330 m/s. Dokładniejsze jej
ANALIZA OCENY WSKAŹNIKA SZORSTKOŚCI NAWIERZCHNI DROGOWEJ WAHADŁEM ANGIELSKIM NA DRODZE KRAJOWEJ DK-43 W OKRESIE UJEMNEJ I DODATNIEJ TEMPERATURY
Budownictwo 20 Mariusz Kosiń, Alina Pietrzak ANALIZA OCENY WSKAŹNIKA SZORSTKOŚCI NAWIERZCHNI DROGOWEJ WAHADŁEM ANGIELSKIM NA DRODZE KRAJOWEJ DK-43 W OKRESIE UJEMNEJ I DODATNIEJ TEMPERATURY Wprowadzenie
Sprawozdanie z badań jakości powietrza wykonanych ambulansem pomiarowym w Tarnowskich Górach w dzielnicy Osada Jana w dniach
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W KATOWICACH DELEGATURA W CZĘSTOCHOWIE ul. Rząsawska 24/28 tel. (34) 369 41 20, (34) 364-35-12 42-200 Częstochowa tel./fax (34) 360-42-80 e-mail: czestochowa@katowice.wios.gov.pl
ROZPORZĄDZENIE NR 53/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Dębowiec
ROZPORZĄDZENIE NR 53/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Dębowiec Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004
Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych
Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych Emilia Wysocka-Fijorek Stanisław Zając Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa Tło historyczne podjęci badań 1. Temat badawczy
ROZPORZĄDZENIE NR 51/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Kruszewiec
ROZPORZĄDZENIE NR 51/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Kruszewiec Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004
WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ PROPAGACJI FAL ULTRADŹWIĘKOWYCH
Wpływ obróbki termicznej ziemniaków... Arkadiusz Ratajski, Andrzej Wesołowski Katedra InŜynierii Procesów Rolniczych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ
Strukturalne właściwości drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w zależności od strony świata wstępne wyniki badań
Strukturalne właściwości drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w zależności od strony świata wstępne wyniki badań Paulina Rola, Paweł Staniszewski, Robert Tomusiak, Paweł Sekrecki, Natalia Wysocka
Nauka o produkcyjności lasu
Nauka o produkcyjności lasu Wykład 2 Studia I Stopnia, kierunek leśnictwo http://www.marek-paterczyk.waw.pl M. Brach, N. Grala Wzrost i przyrost drzew Wzrost Jest to powiększanie się z wiekiem wartości
Typologia Siedlisk Leśnych wykład 4
Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 michal.orzechowski@wl.sggw.pl 22 5938202 Typologia Siedlisk Leśnych wykład 4 Siedlisko leśne i jego klasyfikacja Metody
Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej
Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej Paweł GÓRSKI 1), Emil KOZŁOWSKI 1), Gracjan SZCZĘCH 2) 1) Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy
Warszawa, dnia 19 października 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 17 października 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 19 października 2016 r. Poz. 8995 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE z dnia 17 października 2016 r. w sprawie ustanowienia
Gorzów Wielkopolski, dnia 20 grudnia 2013 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 38/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 20 grudnia 2013 r. Poz. 2798 ZARZĄDZENIE NR 38/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM w sprawie ustanowienia
Inwentaryzacja drzewostanu kolidującego z planowaną inwestycją na obszarze działek 11/3, 8, 7/2 przy ul. Majora Henryka Sucharskiego w Gdańsku
Gdańsk 03.08.2018 Inwentaryzacja drzewostanu kolidującego z planowaną inwestycją na obszarze działek 11/3, 8, 7/2 przy ul. Majora Henryka Sucharskiego w Gdańsku Zleceniodawca: Gdańska Agencja Rozwoju Gospodarczego
Badanie widma fali akustycznej
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 00/009 sem.. grupa II Termin: 10 III 009 Nr. ćwiczenia: 1 Temat ćwiczenia: Badanie widma fali akustycznej Nr. studenta: 6 Nr. albumu: 15101
ODRZUCANIE WYNIKÓW POJEDYNCZYCH POMIARÓW
ODRZUCANIE WYNIKÓW OJEDYNCZYCH OMIARÓW W praktyce pomiarowej zdarzają się sytuacje gdy jeden z pomiarów odstaje od pozostałych. Jeżeli wykorzystamy fakt, że wyniki pomiarów są zmienną losową opisywaną
Inwentaryzacja zieleni wzdłuż drogi powiatowej nr 2201W
2011 Inwentaryzacja zieleni wzdłuż drogi powiatowej nr 2201W edek Agor Wykonie: Czysta Energia PV Sebastian Machnowski Warszawa, luty 2011 1. OPIS OPRACOWANIA.... 3 1.1. PRZEDMIOT OPRACOWANIA.... 3 1.2.
Obliczenie miąższości i wartości drewna drzew rosnących przy ulicy Sikorskiego w Krośnie
Obliczenie miąższości i wartości drewna drzew rosnących przy ulicy Sikorskiego w Krośnie Przy obliczaniu posługiwano się Tablicami miąższości kłód odziomkowych i drzew stojących M.Czuraj, PWRiL, Warszawa
INWENTARYZACJA ZIELENI
Temat: INWENTARYZACJA ZIELENI Lokalizacja: Zleceniodawca: MIASTO: WROCŁAW OBRĘB: 43 PRACZE ODRZAŃSKIE DOTYCZY: CZĘŚCI DZIAŁKI, 78,, AM 26, 1/16, 1/17, 1/18, 1/23 AM30 Wykonawca: Giebułtów Bl. 17/11 59
Zjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej. Patrycja Świeczkowska Michał Woźny
Zjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej Patrycja Świeczkowska Michał Woźny 0.0.0 pomiar nastroju Przeprowadzone badania miały na celu ustalenie, w jaki sposób rozmówcy dopasowują się do siebie nawzajem.
ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM
ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM z dnia 27 czerwca 2016 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Uroczysko Grodziszcze. Na podstawie
PODSUMOWANIE. Wnioski podsumowujące można sformułować następująco:
PODSUMOWANIE Hałas w środowisku jest coraz silniej odczuwalnym problemem, wpływa na zdrowie ludzi i przeszkadza w codziennych czynnościach w pracy, w domu i szkole. Może powodować choroby układu krążenia,
Modyfikacja metody jesiennych poszukiwań 2017 r.
Modyfikacja metody jesiennych poszukiwań 2017 r. Piotr Gawęda ZOL Gdańsk Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny Celem jesiennych poszukiwań jest znalezienie zimujących stadiów rozwojowych szkodników
Opole, dnia 14 września 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU. z dnia 13 września 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO Opole, dnia 14 września 2016 r. Poz. 1882 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody
EGZAMIN POTWIERDZAJ CY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2016 KRYTERIA OCENIANIA
Uk ad graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJ CY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2016 KRYTERIA OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: U ytkowanie
GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu
GEOMATYKA program podstawowy 2017 dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu Wyznaczenie pozycji anteny odbiornika może odbywać się w dwojaki sposób: na zasadzie pomiarów
Opinia dendrologiczna
Opinia dendrologiczna dotycząca oceny stanu zdrowotno sanitarnego 42 szt. drzew, rosnących w pasie drogowym ul. Bielskiej w Chybiu (Aleja Dębowa pomnik przyrody ożywionej) Porąbka, sierpień 2014r.... (
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 9 stycznia 2018 r. Poz. 95 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI z dnia 4 stycznia 2018 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony
INWENTARYZACJA DENDROLOGICZNA w obrębie Mostu Żernickiego przy ul. Żernickiej we Wrocławiu. ZAMAWIAJĄCY Firma Inżynierska GF - MOSTY Grzegorz Frej,
Autor: SELVA Pracownia Architektury Krajobrazu Sebastian Koziarzewski, ul. Szwedzka 3/11, 54-401 Wrocław. Adres: ul. Żernicka, Wrocław Selva Pracownia Architektury Krajobrazu www.selvawroc.pl Wrocław,
Objaśnienia do cennika Słownik gatunków drzew:
Objaśnienia do cennika Słownik gatunków drzew: OS osika OL olcha BRZ brzoza BK buk DB dąb MD modrzew SW świerk SO sosna Gb grab Ogólnie dzielimy na trzy podstawowe grupy: - wielkowymiarowe ( W ), - średniowymiarowe
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 5 lipca 2013 r. Poz. 3525 ZARZĄDZENIE NR 31/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI Na podstawie art. 19 ust. 6 oraz w związku z art. 20
WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
Gorzów Wielkopolski, dnia 5 listopada 2013 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII/180/2013 RADY GMINY KRZESZYCE. z dnia 29 października 2013r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 5 listopada 2013 r. Poz. 2260 UCHWAŁA NR XXVIII/180/2013 RADY GMINY KRZESZYCE w sprawie ustanowienia jako pomniki przyrody drzew rosnących
METODA PROGNOZOWANIA ZAGROŻENIA
METODA PROGNOZOWANIA ZAGROŻENIA DRZEWOSTANÓW DĘBOWYCH PRZEZ MIERNIKOWCE Z WYKORZYSTANIEM PUŁAPEK KOŁNIERZOWYCH Tomasz Jaworski, Lidia Sukovata Zakład Ochrony Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Problem badawczy
Testowanie hipotez statystycznych.
Statystyka Wykład 10 Wrocław, 22 grudnia 2011 Testowanie hipotez statystycznych Definicja. Hipotezą statystyczną nazywamy stwierdzenie dotyczące parametrów populacji. Definicja. Dwie komplementarne w problemie
Gorzów Wielkopolski, dnia 3 sierpnia 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA w GORZOWIE WIELKOPOLSKIM
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 3 sierpnia 2016 r. Poz. 1660 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA w GORZOWIE WIELKOPOLSKIM z dnia 2 sierpnia 2016 r.
Dz.U Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1999 Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planu urządzenia
MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA DIAGNOZOWANIA INSTRUMENTALNEGO W BADANIACH STATYKI DRZEW CZĘŚĆ 2
Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Volume 19, Issue 6, December 2018, pages 191 197 https://doi.org/10.12912/23920629/94369 Received: 2018.08.16 Accepted: 2018.11.02 Published: 2018.12.01 MOŻLIWOŚCI
Zabezpieczanie, pobieranie oraz przechowywanie drewna i innych. potrzeby analiz DNA
Zabezpieczanie, pobieranie oraz przechowywanie drewna i innych śladów z drzew leśnych na potrzeby analiz DNA dr Artur Dzialuk Katedra Genetyki Instytut Biologii Eksperymentalnej Nomenklatura materiał porównawczy
GEOMATYKA program rozszerzony. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu
GEOMATYKA 2015-2016 program rozszerzony dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu ŹRÓDŁA: MATERIAŁY Z PREZENTACJI FIRMY TELEATLAS: METODYKA MOBILE MAPPING SYSTEM, WARSZAWA,
Piotr Czescik 1g. Pomniki przyrody w Gdyni
Piotr Czescik 1g Pomniki przyrody w Gdyni Pomnik przyrody-definicja W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku: Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich
Gorzów Wielkopolski, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 564 ZARZĄDZENIE NR 2/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 564 ZARZĄDZENIE NR 2/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM w sprawie ustanowienia
EKOLOGICZNE PODSTAWY HODOWLI LASU
Wydział Leśny SGGW- Zawodowe studia zaoczne Organizacja zajęć w semestrze 5 z przedmiotu EKOLOGICZNE PODSTAWY HODOWLI LASU Prowadzący: Wykłady Prof. dr hab. Tadeusz Andrzejczyk Ćwiczenia kameralne Dr inż.
P.B a. Wykonanie projektu rewitalizacji terenu zielonego. INWESTO Zenon Solczak ul. Kopernika 9 / 4, Legionowo
49 75 76 77 78 79 80 81 82 83 94 48 85 84 86 91 88 87 89 90 47 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 63 64 95 46 44 9c 45 43 36 38 39 41 40 37 42 9b 34 33 35 31 32 28 29
Zakład Urządzania Lasu. Taksacja inwentaryzacja zapasu
Zakład Urządzania Lasu Taksacja inwentaryzacja zapasu prace inwentaryzacyjne Wg instrukcji UL 2003 i 2011 Zakład Urządzania Lasu Na najbliższych ćwiczeniach Kolokwium nr 1 PUL, mapy, podział powierzchniowy
Gorzów Wielkopolski, dnia 11 maja 2017 r. Poz. 1191
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 11 maja 2017 r. Poz. 1191 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA w GORZOWIE WIELKOPOLSKIM w sprawie ustanowienia planu
IDENTYFIKACJA OBSZARÓW O NISKIEJ ZDROWOTNOSCI DRZEWOSTANÓW
IDENTYFIKACJA OBSZARÓW O NISKIEJ ZDROWOTNOSCI DRZEWOSTANÓW W ŚWIETLE WYNIKÓW MONITORINGU LASÓW Z LAT 2000-2014 Paweł Lech Jadwiga Małachowska Robert Hildebrand Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut
ROZPORZĄDZENIE Nr 70 WOJEWODY MAZOWIECKIEGO. z dnia 24 października 2008 r. w sprawie pomników przyrody położonych na terenie powiatu przysuskiego.
Mazow.08.194.7031 ROZPORZĄDZENIE Nr 70 WOJEWODY MAZOWIECKIEGO z dnia 24 października 2008 r. w sprawie pomników przyrody położonych na terenie powiatu przysuskiego. (Warszawa, dnia 14 listopada 2008 r.)