Sukcesy polskiej prezydencji

Transkrypt

1 egzemplarz bezpłatny Biuletyn informacyjny CPI 1/2012 (3) 3 Profil zaufany w nowej odsłonie Na stronie udostępniono nowe materiały dotyczące profilu zaufanego, m.in. filmy instruktażowe oraz wytyczne w zakresie oznakowania punktów potwierdzających. Filmy instruktażowe to kolejne elementy pomocy udostępnione użytkownikom systemu epuap. Mają prezentować przebieg procesów realizowanych za pośrednictwem epuap, a co za tym idzie pomagać użytkownikom w pracy z systemem. 24 stycznia 2011 Rejestry bezpieczniejsze dzięki Centrum Certyfikacji Zakończyła się modernizacja Centrum Certyfikacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych zrealizowana na zlecenie CPI. Centrum jest odpowiedzialne m.in. za generowanie certyfikatów dla pracowników administracji publicznej aktualizujących system rejestrów państwowych. 17 stycznia 2012 Gminy z nowym sprzętem gotowe do uruchomienia ZMOKU Centrum Projektów Informatycznych zakończyło wyposażanie gmin w serwery i urządzenia peryferyjne na potrzeby wdrożenia aplikacji ZMOKU potrzebnej do obsługi zadań m.in. z zakresu ewidencji ludności. Gminy na terenie całej Polski otrzymały łącznie szt. serwerów, ponad szt. skanerów, szt. drukarek oraz szt. przełączników sieciowych. 5 stycznia 2012 RCL w nowej odsłonie Z początkiem roku ruszył nowy serwis internetowy Rządowego Centrum Legislacji oparty o system informatyczny zbudowany w ramach projektu epuap2, na zlecenie Centrum Projektów Informatycznych. Akty prawne Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego publikowane są pod adresem: oraz 4 stycznia 2012 Sprzęt informatyczny dla Policji Centrum Projektów Informatycznych zawarło umowę z firmą ZETO Rzeszów na zakup urządzeń, umożliwiających przyjęcie i rejestrację zgłoszeń na numer 112 i pozostałe numery alarmowe. W skład dostarczonego na potrzeby zintegrowanego systemu informatycznego powiadamiania ratunkowego sprzętu znajdzie się 401 komputerów stanowisk dostępowych wraz z oprogramowaniem, tyle samo czytników kart oraz ponad tysiąc monitorów LCD i 41 ekranów wielkoformatowych. 3 stycznia 2012 Rola CPI w 112-stce Dwa duże, realizowane przez CPI projekty zbliżają się do finału; sieć OST 112 i system informatyczny powiadamiania ratunkowego. Oba będą działać nieco w tle codziennego życia, a przeciętny Polak w normalnych okolicznościach nie będzie dostrzegać ich funkcjonowania. Zanim staną się rutyną, warto przypomnieć ich wkład w umacnianie poczucia bezpieczeństwa i niesienie szybkiej pomocy w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia ludzkiego. Sieć OST 112 jest jedynie narzędziem pozwalającym na poprawne działanie Systemu Informatycznego Powiadamiania Ratunkowego, rozpocznijmy więc przegląd od tego większego systemu. Na dobrą sprawę konstrukcja Systemu Informatycznego Powiadamiania Ratunkowego (SIPR), za którą odpowiedzialne było CPI, została w ogólnym zarysie zrealizowana już jesienią 2011 roku, w momencie zakończenia wyposażania 17 Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego oraz odbioru Wśród autorów sukcesu było m.in. Centrum Projektów Informatycznych, które odpowiadało za zapewnienie złożonej infrastruktury teleinformatycznej oraz aktywnie uczestniczyło w obsłudze i sprawowaniu Przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej w II połowie 2011 r., przewodnicząc i koordynując pracę grup roboczych Rady UE, w zakresie realizacji projektów SIS (System Informacyjny Schengen) i VIS (Wizowy System Informacyjny). Trzeba pamiętać, że uściski dłoni i błysk fleszy podczas spotkań to tylko ostatnie, z wielu poprzedzających je etapów. Bez miesięcy przygotowań, szczegółowych, konsekwentnie realizowanych planów, szybkiej i profesjonalnej reakcji właściwie wyszkolonego personelu, nie byłoby płynących zewsząd pochwał - powiedział dr Zbigniew Olejniczak, dyrektor Centrum Projektów Informatycznych.Także w przypadku projektów SIS i VIS w ramach prezydencji. Bez setek godzin spędzonych w podróży i maratonów spotkań, nie mówilibyśmy dzisiaj np. o przeprowadzonym niezwykle sprawnie uruchomieniu Wizowego Systemu Informacyjnego. Specjaliści z CPI zapewnili infrastrukturę teleinformatyczną ponad 40. wydarzeniom, które odbyły się w Polsce (od eksperckich spotkań wysokiego szczebla, po nieformalne spotkania grup roboczych) w pięciu ośrodkach konferencyjnych: w Sopocie (dwukrotnie w Sheraton Sopot Hotel, Conference Center & SPA), Wrocławiu (Hala Stulecia), Krakowie (Auditorium Maximum), Poznaniu (Międzynarodowe Targi Poznańskie) i Warszawie (Centrum Nauki Kopernik). technicznego obsługującego je systemu informatycznego. Od tego momentu projekt wszedł w nową fazę, polegającą już nie na konstrukcji SIPR, lecz Systemu Powiadamiania Ratunkowego (SPR) w rozumieniu struktury organizacyjnej odpowiedzialnej za reagowanie na zagrożenia. Budowa SPR wymaga przede wszystkim koordynacji działań podejmowanych przez wszystkich uczestników systemu, w szczególności Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Państwowego Ratownictwa Medycznego i służb zarządzania kryzysowego w urzędach wojewódzkich. Kiedy budowa SIPR w sensie technicznym dobiegła końca okazało się, że zebrane w jej trakcie doświadczenia predestynują Centrum Projektów Informatycznych do Oprócz zapewnienia infrastruktury CPI odpowiadało także za przygotowanie i obsługę głównego portalu informacyjnego Prezydencji pl2011.eu. Tylko za pomocą systemu akredytacji, również zrealizowanego przez CPI i dostępnego m.in. poprzez oficjalną stronę Prezydencji, zarejestrowało się ponad uczestników spotkań. Niezwykle istotne dla tej rangi spotkań jest bezpieczeństwo. Zastosowane przez CPI rozwiązania, protokoły i certyfikaty bezpieczeństwa regulujące metody dostępu do systemu, uwierzytelnienia, szyfrowania danych, wprowadzania haseł etc. nie tylko zdały egzamin, ale także nie utrudniły uczestnikom korzystania z zasobów IT. Nie zanotowano żadnego skutecznego ataku na którykolwiek z elementów systemu, jednocześnie zapewniona została ich wysoka dostępność. Kierowanie przez specjalistów z CPI pracami grup Rady Unii Europejskiej: SIS-TECH, FoSIS, FoVIS, GPMB, SISII Task Force oraz współprowadzenie grupy roboczej SIRENE Task Force, zaowocowało sukcesami nie tylko organizacyjnymi, ale przede wszystkim politycznymi. Zaliczyć do nich można w ramach projektu VIS: zakończenie procesu notyfikacji na podstawie Art. 48 (1) (c) i Art. 47 (3) Rozporządzenia VIS przez Państwa Członkowskie, monitorowanie gotowości państw członkowskich do uruchomienia systemu VIS połączone z wizytą monitorującą prezydencji polskiej oraz Komisji Europejskiej w krajach, w których został uruchomiony system, sprawne uruchomienie systemu VIS w dniu 11 października 2011 r., rozpoczęcie dyskusji na temat sposobu podejścia do uruchomienia systemu w kolejnych regionach (aktualnie VIS działa w Afryce Północnej) i przedstawienie propozycji harmonogramu wdrożenia VIS w kolejnych regionach świata (Bliski Wschód, Region Zatoki Perskiej) rozpoczęcie dyskusji dotyczącej wyznaczenia dalszych działań w ramach wdrożenia VIS. przejęcia odpowiedzialności także za zadanie o charakterze czysto organizacyjnym; decyzjami kolejno Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministra Administracji i Cyfryzacji powierzono CPI także koordynację budowy SPR. Mimo znacznej liczby interesariuszy projektu i skomplikowania kwestii technicznych i organizacyjnych udało się w ciągu minionych miesięcy posunąć organizację systemu na tyle, że w lutym planowane jest rozpoczęcie pilotażowej eksploatacji systemu SPR w województwach wielkopolskim i małopolskim. U podstaw funkcjonowania systemu leży sieć OST 112, której dwa etapy budowy i integracji zostały zakończone jeszcze w 2011 roku. Sieć objęła wtedy Z kolei spotkania grup roboczych SIS przyniosły m.in.: wdrożenie nowej wersji systemu SIS1 (SIS1+R2); podłączenie do SIS1 Europol i Eurojust; przygotowanie do aktualizacji komponentów N.COM w środowisku systemu SIS1; usprawnienie realizacji projektu migracji do nowej sieci w SIS1; przygotowanie testów Comprehensive (złożone testy SIS II przed uruchomieniem systemu) oraz przygotowywanie migracji z SIS1 do SIS II; monitorowanie stanu realizacji przygotowań do testów SIS II oraz analiza zagrożeń w projekcie; przygotowanie do migracji biur SIRENE. Niektóre z międzynarodowych spotkań, na których zapadły istotne dla projektów SIS i VIS decyzje, zostały zorganizowane przez CPI w Polsce. W dniu 9 września br. w Warszawie odbyło się posiedzenie grupy Rady Unii Europejskiej Friends of SIS II najważniejsze ośrodki kraju, a jej węzły zostały zlokalizowane w szczególności w obecnych i dawnych miastach wojewódzkich. Obecnie trwa realizacja etapu projektu określanego jako POL300, którego skutkiem będzie stworzenie węzłów sieci w ośrodkach powiatowych. Prace przebiegają planowo, a co za tym idzie zakończenie realizacji ostatniego etapu projektu w pierwszym kwartale 2012 r. Tym samym zostaną stworzone warunki techniczne dla rozciągnięcia zasięgu Systemu Powiadamiania Ratunkowego na cały kraj. Dla samego projektu OST 112 będzie to oznaczać zarazem szczęśliwy finał i przekazanie sieci do eksploatacji tymczasowemu operatorowi Policji. Dr Marek Grajek Sukcesy polskiej prezydencji Prezydencja ogromne przedsięwzięcie w równym stopniu polityczne, co organizacyjne dobiegło końca, przynosząc jej gospodarzom wyrazy uznania z europejskich instytucji. Fot. CPI (FoSIS), października br. w Krakowie - SIS-TECH, a 26 października br. w Warszawie - Friends of VIS (FoVIS). Posiedzenia grup roboczych w kraju były także wielkim sukcesem organizacyjnym, co potwierdzają liczne podziękowania nadesłane przez delegatów. W sumie, specjaliści CPI, podczas polskiej prezydencji wzięli udział w blisko 100 spotkaniach poświęconych SIS i VIS. Koniec niezwykle intensywnego dla nas okresu polskiej prezydencji, nie oznacza zakończenia naszej pracy związanej z projektami SIS i VIS. W przyszłym roku czekają nas: nowy projekt krajowy powiązany z VIS - Platforma wymiany informacji o cudzoziemcach (CKRW), 2. faza VIS Mail, zarządzanie wdrożeniem projektu VIS oraz po stronie SIS wdrażanie projektu SIS II w kraju i przygotowanie do migracji z SIS1 do SIS II podsumował Michał Czmoch, kierownik Wydziału Projektów Europejskich CPI. Doświadczenie zdobyte podczas przewodnictwa grup roboczych Rady UE oraz autorytet zyskany wśród naszych zagranicznych kolegów z pewnością nie raz zaowocują w przyszłości dodał. n

2 Czy wierzysz w e-administrację? Określenie e-administracja jeszcze 20 lat temu, kiedy dopiero wkraczaliśmy do świata Internetu, brzmiałoby jak fikcja, utopia, a w naszych głowach powstawałby surrealistyczny obraz. Jednak to, zdawać by się mogło, niewiele mówiące hasło kryje w sobie niesamowitą potęgę. I choć obecnie tak wiele krytycznych opinii wypowiada się na temat informatyzacji w Polsce, to zanim rzuci się kamieniem, należy sumiennie poznać i ocenić fakty. A te są niepodważalne. e-administracja działa! Działa przede wszystkim epuap elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej. E lektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej, system który stworzony został w celu ułatwienia komunikacji między obywatelami a instytucjami administracji publicznej dzięki zastosowaniu elektronicznych kanałów komunikacji, w tym roku będzie obchodzić swoje czwarte urodziny. Niemniej jednak, jest to doskonała okazja do tego, by podsumować, co na przestrzeni tych lat zmieniło się w funkcjonowaniu platformy, podobnie jak koniec roku skłania do refleksji nad osiągnięciami, a może nawet i porażkami poprzedniego roku? ale zacznijmy od początku. Rok 2002 Komitet Badań Naukowych zleca opracowanie wstępnej koncepcji projektu pt. Wrota Polski, którego głównym założeniem jest zwiększenie o 10% rzeczywistej, a o 40% potencjalnej efektywności administracji publicznej związanej ze świadczeniem usług publicznych oraz realizacją innych zadań publicznych. Rok 2005 Ministerstwo Nauki i Informatyzacji ogłasza konkurs i zleca przygotowanie kompleksowej koncepcji realizacji projektu Wrota Polski, zwanej także Programem realizacji Wrót Polski. Rok 2006 Projekt pod nazwą epuap-wkp uzyskuje dofinansowanie ze środków pochodzących z Unii Europejskiej w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Strona główna Rozpoczyna się budowa platformy elektronicznej. Rok 2008 Startuje platforma, na której instytucje publiczne mogą budować i udostępniać aplikacje usługi publiczne, wykorzystujące elektroniczne kanały komunikacji z obywatelami i przedsiębiorcami. Rok 2009 Rusza projekt epuap2 dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata Cel przyświecający projektowi to dalszy rozwój funkcjonalności elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej. Rok 2010 CPI podpisuje umowę ramową na Budowę, wdrożenie i utrzymanie elektronicznych usług administracji publicznej udostępnianych za pośrednictwem platformy epuap, a także uruchomia postępowanie na rozbudowę aplikacji e-posterunek. To także rok poświęcony na przygotowania do odsłony nowej platformy epuap. Rok 2011 jednak sukces rok był rokiem szczególnie ważnym w realizacji projektu epuap. Nowa odsłona systemu epuap, uruchomienie profilu zaufanego, udostępnienie nowej Elektronicznej Skrzynki Podawczej, powstanie Scentralizowanego Systemu Dostępu do Informacji Publicznej oraz budowa nowego systemu Rządowego Centrum Legislacji to niewątpliwie największe sukcesy minionego roku. Przyjrzyjmy im się bliżej! Nowa odsłona portalu epuap Rok 2011 rozpoczął się nie lada wydarzeniem. W styczniu ruszyła nowa odsłona portalu pod adresem Wprowadzone zmiany w systemie miały na celu zwiększenie wygody korzystania z usług elektronicznych przez obywateli oraz ułatwienie świadczenia takich usług przez podmioty publiczne. Zakres zmian obejmował, m. in.: powstanie nowego interfejsu użytkownika pozwalającego na łatwiejszą nawigację i szybsze dotarcie do interesujących treści; modyfikację Katalogu Usług epuap, w którym wprowadzono nową kategorię zdarzenia życiowe; odtąd obywatele w prosty i intuicyjny sposób odnajdą usługi administracyjne; wzbogacenie Katalogu Usług o uniwersalne opisy; utworzenie nowego Słownika Podmiotów Publicznych ograniczający do niezbędnego minimum zakres danych wymaganych w procesie rejestracji lub aktualizacji na epuap; udostępnienie profilu zaufanego epuap, który zaczął obowiązywać po wprowadzeniu odpowiedniego rozporządzenia. W rezultacie wprowadzonych zmian powstał portal, który jest bardziej intuicyjny dla użytkowników (obywateli jak i dla podmiotów), którzy decydują się oferować swoje usługi elektronicznie. Profil zaufany alternatywny podpis elektroniczny Rewolucją w świadczeniu usług drogą elektroniczną w roku 2011 było powstanie profilu zaufanego. Dokładnie od 9 czerwca 2011 roku, dzięki tej funkcji epuap, można łatwiej oraz taniej załatwić sprawy administracyjne (np. wnoszenie podań, odwołań, wniosków) drogą elektroniczną bez konieczności osobistego stawiennictwa w urzędzie. Jak to możliwe? Profil zaufany jest bezpłatną alternatywą dla płatnego podpisu elektronicznego, potwierdzonego ważnym certyfikatem kwalifikowanym. Służy do potwierdzania tożsamości obywateli w elektronicznych systemach administracji publicznej. Założenie, a następnie także korzystanie z profilu zaufanego, jest niezwykle proste. Wystarczy założyć konto na epuap.gov.pl, złożyć wniosek o profil zaufany i potwierdzić swoje dane. Osoby, które nie posiadają podpisu elektronicznego z ważnym certyfikatem kwalifikowanym, w tym celu powinny udać się do jednego z punktów potwierdzających. Rolę taką pełnią oddziały ZUS, urzędy skarbowe, urzędy wojewódzkie oraz konsulaty. Z kolei dla właścicieli podpisów elektronicznych, krok ten jest znacznie prostszy do zrealizowania - mogą potwierdzić profil samodzielnie i bez wizyty w urzędzie za pomocą certyfikatu zawartego w podpisie elektronicznym. Dysponując tak potwierdzonym profilem zaufanym, usługi z zakresu e-administracji są już tylko na wyciągnięcie myszki komputera, niezależnie od pory dnia i miejsca przebywania. Udostępnienie profilu zaufanego jest niewątpliwie jednym z ważniejszych wydarzeń w 2011 r. dla funkcjonowania e-administracji. Dzięki niemu urząd stał się łatwiej dostępny i przyjazny dla obywatela. Dowodem popularności profilu zaufanego jest m.in. ich liczba. Na koniec 2011 r. ponad 26 tys. osób posiadało profil zaufany na epuap. Elektroniczna Skrzynka Podawcza na epuap W lipcu 2011 roku na platformie epuap pojawiła się nową wersja bezpłatnej aplikacji: Elektroniczna Skrzynka Podawcza (ESP II). Dzięki niej, instytucje publiczne mogą realizować, wynikający z przepisów prawa, obowiązek przyjmowania dokumentów w postaci elektronicznej. Nowa wersja ESP różni się od poprzedniej zarówno pod względem wizualnym zmieniono wygląd pisma, jak i funkcjonalnym dodano możliwość odpowiedzi do obywatela. Nowa wersja EPS to także możliwość prostej i szybkiej instalacji. Czy EPS zdaje egzamin? Oczywiście. Potwierdzeniem popularności tego narzędzia udostępnianego na epuap jest fakt, że na koniec grudnia 2011 r., 5830 podmiotów zainstalowało na swoich kontach aplikację Elektroniczna Skrzynka Podawcza. SSDIP, czyli Scentralizowany System Dostępu do Informacji Publicznej Prawo dostępu do informacji publicznej mają zagwarantowane wszyscy obywatele z mocy Konstytucji RP. Jego realizację zapewnia ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, która reguluje zasady dostępu do informacji o działalności instytucji publicznych. Jednym z trybów dostępu do informacji publicznej jest Biuletyn Informacji Publicznej (BIP), który zapewnia taki dostęp za pomocą przeglądarki internetowej. Jednak strony podmiotowe BIP różnią się od siebie, nie tylko wyglądem, ale i zawartością. Tak było do tej pory. W minionym roku Centrum Projektów Informatycznych zakończyło prace nad budową Scentralizowanego Systemu Dostępu do Informacji Publicznej (SSDIP). W efekcie tych prac powstał ujednolicony system dostępu do informacji publicznej. Dzięki wprowadzeniu jednolitego wzoru strony BIP dla wszystkich instytucji, ujednolicony zostanie wygląd witryn i sposób prezentowania ich zawartości. Co ważne, wszystkie podmioty ustawowo zobligowane do prowadzenia stron podmiotowych BIP, będą mogły korzystać z aplikacji SSDIP bezpłatnie. RCL Rządowe Centrum Legislacji W 2011 roku zakończono budowę i wdrożenie produkcyjne systemu informatycznego, przez który od 1 stycznia 2012 r., Rządowe Centrum Legislacji publikuje akty prawne wyłącznie w internecie. Papierowe wydania Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego zniknęły bezpowrotnie. Zastąpił je nowy system informatyczny, który stanowi podstawę do tworzenia elektronicznej bazy polskich aktów prawnych. Dostępna jest ona bezpłatnie pod adresami: oraz Gromadzone są w niej nie tylko powstające akty prawne, ale także przeniesione zostały do niej rozporządzenia i ustawy z poprzedniego systemu. W kolejce po sukces Główne zadania zrealizowane w ramach projektu epuap2 to kamienie milowe, które stanowią podstawę do budowania kolejnych sukcesów w projekcie. Jednak, aby je osiągać ważne jest, by pamiętać, że epuap to gotowe narzędzie, które umożliwia instytucjom oferowanie usług drogą elektroniczną. Jednak zdaje się, że wielu sceptyków i krytykantów, nie bierze pod uwagę jednego, ale jakże ważnego elementu aby epuap ruszył pełną parą, musi być spełniona podstawowa zasada ekonomii musi być podaż i popyt na usługi świadczone drogą elektroniczną. Tak więc, przedstawiciele urzędów, to apel do Was o instalowanie usług na epuap, a Wy drodzy obywatele, zrezygnujcie z kolejek w urzędach i zaufajcie swój profil zaufany. To działa. I odpowiadając sobie na pytanie, czy wierzysz w e-administrację? tak, wierzę. A dowodem są statystyki wykorzystania systemu epuap. n Statystyki na koniec 2011 roku: w systemie epuap udostępniono ponad 380 rodzajów opisów usług; usługi na epuap udostępniło ponad 4600 podmiotów; Elektroniczną Skrzynkę Podawczą na swoich kontach zainstalowało ponad 5800 podmiotów; w systemie epuap założono ponad 115 tys. kont użytkowników; profil zaufany posiadało ponad 26 tys. użytkowników systemu. Wydawca: Centrum Projektów Informatycznych ul. rtm. Witolda Pileckiego Warszawa Redaktor naczelna: Ewa Szczypek Opracowanie: Jakub Duraj, Karolina Jarosławska, Marcin Ryłko Ewa Szczepańska, Monika Wach 2

3 egzemplarz bezpłatny Policja na cyfrowo i online Pochylony nad maszyną do pisania policjant, otoczony stosem pożółkłego papieru ten stereotyp uwięzionego za biurkiem polskiego policjanta już odchodzi do lamusa. Za sprawą realizowanego przez Centrum Projektów Informatycznych projektu eusługi, policjanci zyskają nowoczesne narzędzia komunikacji między sobą i w kontaktach z obywatelami. Praca policjantów ulegnie poprawie m.in. dzięki wielofunkcyjnemu sprzętowi, elektronicznemu systemowi obiegu dokumentów, czy internetowym kanałom komunikacji. Z kolei dla obywateli udostępniona zostanie możliwość realizacji, niektórych spraw elektronicznie. Z eusługami Policja będzie bardziej cyfrowa i online. Cyfrowe dokumenty eusługi czyli projekt Zintegrowana, wielousługowa Platforma komunikacyjna Policji z funkcją eusługi dla obywateli i przedsiębiorców już wkrótce ruszą pełną parą. W ruch pójdą wielofunkcyjne urządzenia drukarki i skanery, urządzenia sieciowe i aplikacje. Funkcjonariusze i pracownicy cywilni Policji będą mogli przetwarzać papierowe wersje dokumentów na postać cyfrową, błyskawicznie drukować niezbędne dokumenty, przesyłać je w sieci komputerowej na wskazane adresy i równie łatwo odnajdywać je w systemie. Najwyższy czas uświadomić sobie jak kolosalnym usprawnieniem jest zastąpienie druku bitami. Jestem przekonany, że wdrażany w ramach projektu eusługi Zintegrowany System Obiegu Dokumentów Elektronicznych ułatwi pracę policjantów, w wielu przypadkach ograniczając ich papierkowe obowiązki. Cyfrowe dokumenty znacznie usprawnią obieg informacji w Policji z korzyścią dla nas wszystkich - powiedział Michał Kozera, kierownik projektu eusługi w Centrum Projektów Informatycznych. Za skanowanie dokumentów, przetwarzanie ich do postaci edytowalnej, nadawanie numerów (z wielu ewidencji) oraz dekretowanie na różnych szczeblach organizacyjnych odpowiedzialny będzie moduł e-kancelaria. Zapewni on również śledzenie aktualnego miejsca przetwarzania dokumentu oraz jego archiwizację. Rejestracja i ewidencjonowanie dotyczy zarówno zeskanowanych dokumentów papierowych, jak i elektronicznych, przesłanych za pomocą e-formularzy eusług. Tak zaawansowany system zarządzania cyfrowymi dokumentami pozwoli funkcjonariuszom skuteczniej sprawować kontrolę nad prowadzeniem najważniejszych spraw i dochodzeń. System ułatwi nadzór także ich przełożonym dzięki zaawansowanym funkcjonalnościom, związanym z dokumentacją i przepływem zadań dodaje Michał Kozera. Cyfrowe dokumenty to nie jedyny efekt realizacji projektu eusługi. Zintegrowany System Obiegu Dokumentów Elektronicznych (ZSODE), zarządzający przepływem informacji, zostanie zintegrowany z platformą komunikacyjną udostępniającą nowe funkcjonalności, dotychczas nieznane w komórkach organizacyjnych Policji. Dostęp do systemu nie będzie ograniczać lokalizacja aby korzystać z jego zasobów policjantowi lub pracownikowi cywilnemu Policji wystarczy komputer z odpowiednim oprogramowaniem. Multimedialna komunikacja Moduł komunikacyjny udostępni użytkownikom platformy eusług dodatkowe kanały komunikacyjne: wideo- i tele- -konferencje, telefonię IP, komunikatory (instant messaging) oraz WEB konferencje. Jednocześnie został on zintegrowany z katalogiem użytkowników, zbudowanym w oparciu o portal wewnętrzny Policji. Funkcjonalność ta ułatwi wzajemne porozumiewanie się użytkowników systemu funkcjonariusze i pracownicy cywilni policji będą mogli błyskawicznie odnaleźć osobę lub grupę osób i dobrać odpowiedni kanał komunikacji z nimi. Dokonane w rozmowie ustalenia nie pójdą w niepamięć, ograniczeniu ulegnie również potrzeba sporządzania po ich zakończeniu notatek. Prowadzone rozmowy i spotkania z wykorzystaniem systemu będą mogły być bowiem rejestrowane i publikowane na wewnętrznych i/lub zewnętrznych portalach informacyjnych. Dzięki modułowi komunikacyjnemu Policja będzie bardziej multimedialna. Korzyści z wykorzystania internetu w komunikacji są oczywiste to oszczędność kosztów, zwiększenie dostępności użytkowników systemu i poprawa komunikacji. Teraz każdy policjant będzie mógł uczestniczyć w spotkaniach bez względu na lokalizację o ile będzie połączony online powiedział Norbert Zaborowski, zastępca kierownika projektu eusługi w Centrum Projektów Informatycznych. Możliwość tworzenia wirtualnych środowisk pracy grupowej pozwoli na funkcjonowanie, rozproszonych geograficznie, grup zadaniowych. Wykorzystując nowoczesne narzędzia komunikacji udostępnione przez moduł, spotkania i prezentacje będą mogły być dostępne dla wielu funkcjonariuszy i pracowników Policji zdalnie. Jednocześnie, zastosowane w systemie centralne zarządzanie podniesienie bezpieczeństwo obiegu informacji w Policji. Ograniczy również koszty utrzymania wielu systemów pracy grupowej i komunikacji oraz wydatków związanych z uczestnictwem w tradycyjnych szkoleniach, konferencjach i spotkaniach. eusługi wprowadzą nową jakość pracy w Policji. Zintegrowana, wielousługowa platforma udostępni m.in. nowoczesne metody komunikacji i usprawni wymianę informacji - podsumował Zbigniew Olejniczak, dyrektor Centrum Projektów Informatycznych. Pamiętajmy, że Fot. CPI wszystkie udogodnienia sprowadzają się do jednego umożliwienia policjantom skutecznego wykonywania ich podstawowego zadania zapewnienia porządku i bezpieczeństwa Polakom. Obywatele skorzystają z eusług także w sposób bardziej bezpośredni za sprawą udostępnienia elektronicznie niektórych usług, np. e-licencji. eusługi w infokioskach Obywatele zyskają dzięki eusługom narzędzie sprawnej komunikacji z Policją. Poszerzy się zakres spraw, które będą mogli załatwiać drogą elektroniczną (e-licencje, e-skarga, e-zażalenie, e-aukcja, e-zamówienia publiczne, e-pozwolenie na broń). Zwiększy się także ich dostępność. Obywatele, którzy nie posiadają internetu będą mogli nieodpłatnie skorzystać z eusług dzięki zainstalowanym w Komendach Wojewódzkich Policji w całej Polsce (oraz w Komendzie Stołecznej i Komendzie Głównej Policji) kioskom informacyjnym. Infokioski udostępnią interesariuszom także szybki dostęp do informacji na temat tego, jak i gdzie załatwić sprawę urzędową w Policji. Ponadto za pośrednictwem kiosków obywatele zyskają dostęp do platformy epuap - elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej, która umożliwia realizację spraw urzędowych przez internet. n EKSPERT RADZI Norbert Zaborowski, zastępca kierownika projektu eusługi w Centrum Projektów Informatycznych W jaki sposób obywatele mogą korzystać z eusług? Każdy obywatel, który będzie chciał skorzystać z elektronicznej formy kontaktu z Policją musi zarejestrować się na stronie ww.epuap.gov.pl oraz założyć bezpłatnie profil zaufany, bądź zakupić kwalifikowany podpis elektroniczny. Korzyści z posiadania profilu zaufanego sprawdzą się nie tylko w przypadku realizacji eusług, czyli e-licencji, e-zażaleń czy e-zamówień. Umożliwi on załatwianie wielu spraw administracyjnych elektronicznie, poprzez platformę epuap. Co więcej, nie będzie nawet niezbędne posiadanie własnego komputera eusługi będą dostępne dla wszystkich zainteresowanych także za pośrednictwem kiosków informacyjnych. EUSŁUGI DLA OBYWATELI SPRAWY ADMINISTRACYJNE UDOSTĘPNIANE PRZEZ POLICJĘ ELEKTRONICZNIE: e-licencje usługa mająca na celu usprawnienie procesu uzyskania licencji np. detektywistycznej e-pozwolenie na broń usługa umożliwiająca złożenie drogą elektroniczną wniosków niezbędnych do uzyskania wymaganego pozwolenia e-skarga usługa umożliwiająca złożenie skargi na kogoś bądź w jakiejś sprawie przez internet e-zażalenie dzięki tej usłudze obywatel zyska możliwość zdalnego złożenia zażalenia oraz odwołania się od decyzji wydanej przez jednostkę organizacyjną Policji e-zamówienia to usługa usprawniająca proces zamówień publicznych w jednostkach organizacyjnych Policji. Obywatele zyskają elektroniczny dostęp do dokumentów związanych z zamówieniami publicznymi jednostek Policji e-zbywanie majątków usługa umożliwiająca przekazywanie drogą elektroniczną informacji dot. zapotrzebowania, korzystając z formularzy elektronicznych. Dzięki tej usłudze obywatel będzie mógł uczestniczyć w aukcjach Policji i nabywać licytowany majątek bez konieczności osobistego stawiennictwa na aukcjach tradycyjnych 3

4 Służby z nowymi narzędziami IT, dzięki projektowi SIPR Oprogramowanie, komputery i infrastruktura IT, to między innymi efekt realizowanych konsekwentnie przez Centrum Projektów Informatycznych zadań związanych z wyposażeniem służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy w sprzęt teleinformatyczny, niezbędny do funkcjonowania w nowym modelu organizacyjnym Systemu Powiadamiania Ratunkowego i obsługi zgłoszeń na numer alarmowy 112. Ostatni okres zaowocował podpisaniem wielu umów, na zakup i dostarczenie niezbędnego wyposażenia. A wszystko to w ramach projektu SIPR. S ystem Informatyczny Powiadamiania Ratunkowego stanowi trzon systemu koordynacji działań służb funkcjonujących w ramach systemu powiadamiania ratunkowego. Jego wdrożenie umożliwi zarządzanie działalnością ratowniczą na poziomie lokalnym i wojewódzkim oraz zintegruje Centra Powiadamiania Ratunkowego (CPR), Wojewódzkie Centra Powiadamiania Ratunkowego (WCPR) oraz stanowiska dyspozytorów Państwowej Straży Pożarnej, Państwowego Ratownictwa Medycznego i Policji. Efektem końcowym projektu będą jednolite w skali kraju narzędzia informatyczne, wspierające współpracę i wykonywanie zadań służb powołanych do przyjęcia i obsługi połączeń wykonywanych na numer 112 oraz pozostałe numery alarmowe. Zakupy sprzętu finansowane są w ramach środków europejskich, a pozyskane w ten sposób rozwiązania informatyczne stanowić będą główny element wyposażenia podmiotów funkcjonujących w ramach systemu powiadamiania ratunkowego (SPR), o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania centrów powiadamiania ratunkowego i wojewódzkich centrów powiadamiania ratunkowego. Sprzęt informatyczny dla Policji Dzięki umowie zawartej z firmą ZETO Rzeszów, zakupione zostały urządzenia, umożliwiające przyjęcie i rejestrację zgłoszeń na numer 112 i pozostałe numery alarmowe. W skład dostarczonego - na potrzeby zintegrowanego systemu informatycznego powiadamiania ratunkowego - sprzętu znajdzie się 401 komputerów - stanowisk dostępowych wraz z oprogramowaniem, tyle samo czytników kart oraz ponad tysiąc monitorów LCD i 41 ekranów wielkoformatowych. Infrastruktura trafi do wszystkich 16 Komend Wojewódzkich Policji w kraju oraz do Komendy Głównej i Komendy Stołecznej Policji. System Wspomagania Dowodzenia PRM Efektem zawartych przez CPI umów ramowych na wdrażanie informatycznego Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego, będzie skrócenie czasu obsługi zgłoszeń Fot. M. Cyzio medycznych, poprzez optymalizację procesu zarządzania siłami i środkami ratowniczym na terenie obsługiwanym przez dyspozytorów i zespoły ratownictwa medycznego, jak również zapewnienie sprawnej koordynacji zdarzeń zachodzących na styku kilku podmiotów ratowniczych, obejmujących swoim zasięgiem więcej niż jeden rejon lub też wymagającym zaangażowania jednostek Policji lub Państwowej Straży Pożarnej. W ramach umowy zrealizowane zostanie nowoczesne, profesjonalne oprogramowanie wspierające Państwowe Ratownictwo Medyczne w realizacji zadań z obszaru: obsługi zgłoszeń alarmowych wykonywanych przez dyspozytorów medycznych, działań zespołów ratownictwa medycznego prowadzonych bezpośrednio na miejscu zdarzenia z wykorzystaniem dostarczonego oprogramowania zainstalowanego na przewoźnych tabletach modułu szpitalnego sił i środków, prowadzenia analiz i raportów dotyczących sprawności obsługi zgłoszeń alarmowych, przygotowywania danych statystycznych, prowadzenia elektronicznych rozliczeń z NFZ, rozliczalności prowadzonych czynności z wykorzystaniem mechanizmów bezpieczeństwa PKI. Wsparciem w zakresie obsługi zdarzeń będzie wizualizacja danych na mapach cyfrowych - oprogramowanie będzie pokazywać na mapie lokalizację osoby dzwoniącej na numer alarmowy, a także lokalizację pracujących zespołów, ich statusów dostępności i obszary działań podmiotów ratunkowych. Jednocześnie system informatyczny będzie wspierał tworzenie grafików czasu pracy osób wchodzących w skład zespołów wyjazdowych oraz tworzenie elektronicznych list obecności. W celu usprawnienia procesu tworzenia dokumentacji medycznej, system informatyczny umożliwi wypełnianie kart wyjazdowych na urządzeniach mobilnych w formie elektronicznej oraz prowadzenie dokumentacji istotnej z punktu widzenia rozliczeń z NFZ. Komunikacja przewodowa zostanie zrealizowana w oparciu o sieć OST 112 zapewnianą przez CPI, a dostęp do systemu realizowany będzie z wykorzystaniem protokołów XML. W gronie sześciu wykonawców, z którymi podpisano umowy ramowe, znaleźli się: Konsorcjum ENIGMA Systemy Ochrony Informacji Sp. z o.o. oraz NOVITUS S.A., SYGNITY S.A., ENTE Sp. z o.o., COMP S.A., COMBIDATA POLAND Sp. z o.o., NetLine Group Sp. z o.o. System Informatyczny WCPR we wszystkich ośrodkach regionalnych Centrum Projektów Informatycznych wdrożyło System Informatyczny Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego we wszystkich 17 ośrodkach regionalnych. Dzięki temu dostarczona została infrastruktura sprzętowa i aplikacyjna na potrzeby uruchomienia I. etapu wdrażania Systemu Powiadamiania Ratunkowego w Polsce, tj. przyjmowania zgłoszeń alarmowych z obszaru miasta wojewódzkiego przez Wojewódzkie Centra Powiadamiania Ratunkowego. Teraz, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, decyzje o przejęciu kierowania alarmowego przez poszczególne ośrodki podejmą Wojewodowie, którzy jako organizatorzy Systemu Powiadamiania Ratunkowego na danym obszarze, odpowiadają za organizację pracy Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego w swoim województwie. Zanim nastąpi faktyczne przełączenie połączeń alarmowych na ośrodki WCPR, konieczne będzie potwierdzenie sprawności wszystkich elementów złożonego organizmu, jakim jest WCPR, do przyjmowania zgłoszeń. SI WCPR jest kluczowym produktem Systemu Informatycznego Powiadamiania Ratunkowego. Oferuje OST 112 sieć prawie w komplecie operatorom i koordynatorom elektroniczne arkusze zgłoszeń, połączenia telefoniczne oraz szereg narzędzi ułatwiających zarządzanie zgłoszeniami na numery alarmowe. Stanowi również element systemu pozwalającego na szybką i niezawodną dystrybucję wywołań i danych pomiędzy Policją, Strażą Pożarną i Ratownictwem Medycznym. SI WCPR pozwala na zwiększenie skuteczności alarmowania służb i podmiotów ratowniczych, a także usprawnienie przepływu informacji niezbędnej do zarządzania zasobami ratowniczymi. Funkcjonalność koordynatora na poziomie województwa zapewni ponadto przegląd bieżącej sytuacji w zakresie przyjęcia zgłoszeń i statusów obsługi zdarzeń, monitorowanie ilości i typów zgłoszeń na obszarze województwa oraz wymiany informacji i dyspozycji z innymi ośrodkami powiadamiania ratunkowego (WCPR/CPR). Integracja SI WCPR z PLI-CBD, środowiskiem GIS oraz dostarczenie SWD PRM stanowi dodatkowe produkty realizowanego przez CPI w ramach projektu SIPR. Automatyczna lokalizacja dzwoniących na numer 112 To efekt zawartej przez Centrum umowy na Dostawę urządzeń oraz wykonanie usługi instalacji, konfiguracji oraz uruchomienia Centralnego Systemu Dostępowego dla potrzeb Platformy Lokalizacyjno Informacyjnej z Centralną Bazą Danych oraz dostępu do innych systemów oraz zasobów zewnętrznych. Wykonanie zamówienia powierzone zostało firmie NextiraOne. W wyniku postępowania zostaną dostarczone i uruchomione dwa bezpieczne i niezawodne węzły dostępowe, łączące środowisko SI WCPR, wraz z uruchomionym przez Urząd Komunikacji Elektronicznej systemem PLI CBD. Funkcjonalność budowanych węzłów przewiduje możliwość dołączenia do SI PR również innych systemów, będących istotnym źródłem zgłoszeń alarmowych, takich jak np. system ecall. Realizacja postępowania zakłada dostarczenie niezbędnej infrastruktury teleinformatycznej, będącej elementem Centralnego Punktu Systemu Centrów Powiadamiania Ratunkowego oraz umożliwienia, operatorom służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy pozyskiwania informacji, dotyczących lokalizacji osób zgłaszających sytuację alarmową na nr telefonu 112. n Projekt OST 112 Ogólnopolska Sieć Teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112, którego realizacja przez CPI znajduje się w fazie końcowej, zakłada uruchomienie wydzielonej (bezpiecznej) sieci teleinformatycznej w technologii IP/MPLS, zapewniającej wysokie wymagania dostępności służącej do obsługi wywołań na numer alarmowy 112 i inne numery alarmowe oraz komunikacji pomiędzy służbami odpowiedzialnymi za ratownictwo i bezpieczeństwo publiczne. OST 112 będzie stanowić infrastrukturę komunikacyjną dla Systemu Informatycznego Powiadamiania Ratunkowego (SIPR), realizującego przyjmowanie i obsługę wywołań alarmowych oraz dla systemów informatycznych służb ratownictwa i porządku publicznego. Na potrzeby realizacji etapu I. Systemu Powiadamiania Ratunkowego (obsługa miast wojewódzkich) uruchomiono węzły sieci wraz z pełnym zestawem funkcjonalności w lokalizacjach na poziomie POL20, czyli w Komendach Wojewódzkich Policji, zapewniając komunikację na potrzeby podmiotów Systemu Powiadamiania Ratunkowego w miastach wojewódzkich. Na potrzeby komend wojewódzkich oraz miejskich Policji (poziomy POL20 i POL35 - w sumie ponad 60 lokalizacji), CPI dokonało pełnej migracji usług z dotychczasowej sieci policyjnej POLWAN na nową infrastrukturę OST 112. Zainstalowana i uruchomiona została także pełna infrastruktura Centralnego Systemu Zarządzania i Monitoringu OST 112, zapewniająca właściwy nadzór, ciągłość i bezpieczeństwo funkcjonowania sieci oraz systemu zarządzania certyfikatami i szyfrowania. W celu uruchomienia Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego, wykonane zostało podłączenie do sieci OST 112 i uruchomiona komunikacja na potrzeby WCPR i Ośrodka Krajowego Systemu Informatycznego Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego (SI WCPR) oraz centralnych serwerów Systemów Wspomagania Dowodzenia (SWD) Policji i Państwowej Straży Pożarnej (PSP). Zestawienie niezbędnych łączy dostępowych do OST 112 zostało zrealizowane przez Biuro Łączności i Informatyki Komendy Głównej Policji, pełniące rolę Operatora OST 112. Aktualnie do sieci OST 112 są podłączone wszystkie Wojewódzkie Centra Powiadamiania Ratunkowego oraz Komendy Wojewódzkie i Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej. Zestawienie łączy dostępowych do OST 112 na potrzeby podmiotów SPR z obszaru miast wojewódzkich (tj. KM PSP, dyspozytornie medyczne, lokalizacje UW) realizuje Operator OST 112, który zaplanował zakończenie realizacji tego zadania na przełomie 2011 i 2012 r. Po zapewnieniu ww. łączy, w ramach prac realizowanych w projekcie OST 112 do końca I kw r. zostaną uruchomione urządzenia sieciowe dostarczane w ramach projektu oraz transmisja danych na potrzeby ww. podmiotów. Jednocześnie, kontynuowane są prace związane uruchomieniem OST 112 wraz z pewnym zestawem funkcjonalności na poziomie POL300 tj. na poziomie powiatowym. Aktualnie, na tym poziomie, uruchomiono 126 planowanych lokalizacji. Całość prac związanych z uruchomieniem 272 lokalizacji POL300 zostanie zakończona do 31 marca 2012 r. Na potrzeby jednostek PSP i Policji w ramach projektu dokonano także zakupu i dostaw do dedykowanych lokalizacji 1500 telefonów IP. n 4

5 egzemplarz bezpłatny IT w powiadamianiu ratunkowym lepsza ochrona życia i zdrowia Rozmowa z dr. Zbigniewem Olejniczakiem dyrektorem Centrum Projektów Informatycznych W tym numerze Biuletynu InformaTyzujemy przeczytać możemy o zakończeniu realizacji projektu OST 112 oraz o wyposażeniu w sprzęt teleinformatyczny policji, straży pożarnej i pogotowia w ramach projektu SIPR, a więc o realizacji zadań w zakresie Systemu Powiadamiania Ratunkowego i prac nad wdrożeniem numeru alarmowego 112. Jakie korzyści przyniesie w przyszłości ten system obywatelom? Zbigniew Olejniczak Centrum Projektów Informatycznych konsekwentnie realizuje zadania związane z wdrażaniem dwóch projektów z zakresu tzw. zarządzania kryzysowego. Głównym celem projektów jest wyposażenie: policji, straży pożarnej i ratownictwa medycznego, a także Centrów Powiadamiania Ratunkowego - w sprzęt teleinformatyczny i infrastrukturę IT, niezbędną do działania w nowym modelu systemu powiadamiania ratunkowego oraz do przyjmowania i obsługi zgłoszeń na numer 112 i pozostałe numery alarmowe. Narzędzia, o których mowa w tym numerze Biuletynu sprawią, że znacznej poprawie ulegnie System Powiadamiania Ratunkowego w Polsce, a największe korzyści z tego odczują obywatele znacznie lepiej chronione będzie ich życie, zdrowie i mienie. Czy dzwoniąc na numer 112 naprawdę otrzymamy niezbędną pomoc? Weźmy taki przykład: mały Kuba jest sam z mamą w domu. Mama nagle traci przytomność. Kuba wie, że w razie wypadku należy wezwać pomoc dzwoniąc na numer 112 mówili o tym w szkole, a kartka z tym numerem znajduje się na drzwiach lodówki. Wszystko zakończyło sie dobrze. Dzięki wprowadzeniu jednolitego numeru alarmowego 112, nie ma konieczności zapamiętywania kilku numerów. Inny przykład - kierowca samochodu spowodował wypadek na przejściu dla pieszych. Kierowca jest w szoku, zadzwonił na numer 112 ale nie wie co powiedzieć. Elektroniczny formularz, w który wyposażony jest operator w Centrum Powiadamiania Ratunkowego pomoże kierowcy opisać zdarzenie, dzięki temu operator będzie w stanie szybko przekazać służbom najważniejsze informacje. A jak Kuba nie potrafi podać swojego adresu? Inaczej mówiąc, czy możliwe będzie niedługo dokładne zlokalizowanie miejsca jakiegoś zdarzenia, szczególnie ważne, jeśli zgłaszający nie jest w stanie wskazać gdzie się znajduje? Tak, a nawet więcej. Podsystem mapowy (podsystem GIS) wchodzący w skład Systemu Informatycznego WCPR, CPR i Systemu Wspomagania Dowodzenia umożliwia wizualizację w czasie rzeczywistym lokalizacji abonentów, zgłaszających wywołania ratunkowe oraz sił i środków zaangażowanych w akcje ratownicze na danym obszarze. Wystarczy więc, że Kuba powie, że mama się nie odzywa i leży nieruchomo, a operator już widzi, skąd malec telefonuje. Weźmy kolejny przykład. Małżeństwo wybrało się na weekend nad morze. W celu uniknięcia korków wyjechali wieczorem. Nagle na drodze zdarza się nieprzewidziana sytuacja, wybiegła sarna i samochód nie nadaje się do jazdy. Kierowca odniósł kontuzję. Małżonka dzwoni na numer 112, ale nie umie dokładnie określić swojego położenia. Dzięki natychmiastowej wizualizacji osoby dzwoniącej na numer 112, operator będzie mógł zlokalizować miejsce zdarzenia. Inna zaleta tej zmiany to możliwość wyeliminowania fałszywych zgłoszeń. Jeśli dzieci zadzwonią dla żartu zgłosić pożar lasu, a po 15 minutach dojdzie np. do wypadku w zupełnie innym mieście, to przez wyjazd do fałszywego zgłoszenia, nie byłoby możliwe udzielenie pomocy ofiarom prawdziwego zdarzenia i dojdzie do np. zakażenia środowiska. Dzięki identyfikacji fałszywych zgłoszeń nie dojdzie do takiej sytuacji - operator widzieć będzie np., że zgłoszenie pożaru następuje 5 kilometrów od wskazywanego miejsca zdarzenia, a to sygnał, że może być fałszywe. Dzisiaj to prawdziwa plaga. Szacuje się, że około 60% wywołań to zgłoszenia nieuzasadnione. Kolejna funkcja tego samego systemu, to monitorowanie czasu realizacji zgłoszenia. Czasu jakże cennego decydującego nierzadko o naszym życiu. Zostaje np. wezwana karetka pogotowia do osoby z atakiem serca. Dzięki możliwości lokalizacji karetek pogotowia, szybkiej identyfikacji, która aktualnie jest wolna i znajduje się najbliżej, na miejsce zdarzenia przybywa zespół, który ratuje pacjentowi życie. System pozwala na monitorowanie czasu prowadzonej akcji ratunkowej od momentu przyjęcia zgłoszenia, przez wysłanie służb medycznych do jego zakończenia. Czy polskie centra powiadamiania ratunkowego będą przystosowane do obsługi zgłoszeń z systemu ecall? Jak najbardziej. System ecall to rozwiązanie niesłychanie potrzebne, polegające na automatycznym i samodzielnym wysłaniu przez samochód sygnału do najbliższego centrum powiadamiania ratunkowego, w wyniku wypadku. Wprowadza go już coraz więcej producentów samochodów. Na mało uczęszczanej drodze zderzyły się 2 samochody. Kierowcy nie mogą samodzielnie przywołać pomoc. Dookoła nie ma nikogo, aby wezwać karetkę. Inna sytuacja kierowca w nocy zjeżdża z nasypu drogi nikt tego nie zauważył, miejsca nie widać z drogi. Dzięki zainstalowaniu w samochodach systemu ecall, który w chwili wypadku automatycznie powiadomi CPR/WCPR o zaistniałym zdarzeniu, operator szybko zlokalizuje miejsce wypadku, określi jego skalę i podejmie działania co do liczby potrzebnych służb. Czy poza systemem ecall, operatorzy będą mogli odbierać podobne sygnały o zdarzeniach innego rodzaju? Centra odbierać będą również zgłoszenia z różnego rodzaju systemów monitoringu. Powiedzmy, że system przeciwpożarowy zamontowany jest w jednym z warszawskich akademików. w pokoju dochodzi do pożaru. Dzięki temu, że akademik jest wyposażony w czujniki dymu oraz system monitoringu przeciwpożarowego jest zintegrowany z systemem informatycznym wykorzystywanym w CPR, zgłoszenie o wystąpieniu pożaru przekazywane jest do CPR automatycznie. Dzięki temu udaje sie powstrzymać rozprzestrzenianie się pożaru oraz uniknąć ofiar i strat materialnych. Czyli oprócz naszego życia i zdrowia, wdrażane rozwiązania chronić będą również nasze mienie. Wspominałem o tym na początku naszej rozmowy. Podam inny przykład. Patrol Policji kontroluje pojazd. Funkcjonariusz postanawia go sprawdzić w bazie danych Policji za pomocą terminali w pojazdach policyjnych. Dodatkowo dzięki wymianie danych pomiędzy innymi systemami informatycznymi udaje się ustalić prawdziwie dane pojazdu. Okazuje się, że pojazd został skradziony 2 miesiące temu. Obsługa terminali mobilnych, to umożliwienie patrolom Policji dostępu do Systemu Wspomagania Dowodzenia za pomocą terminali w pojazdach, terminali przenośnych i lokalizatorów osobistych i automatyczna wymiana danych z innymi systemami informatycznymi, policyjnymi i służb innych niż Policja. Dzięki tym rozwiązaniom teleinformatycznym, samochód trafił z powrotem do właściciela. Fot. E. Szczepańska A co z sytuacjami, które stanowią dzisiaj poważny problem. Np. odbieranie zgłoszeń od osób głuchoniemych i od obcokrajowców? Tutaj też wprowadzone zostaną rozwiązania, umożliwiające pełną i szybką realizację tych zgłoszeń. Wyobrażam sobie taką sytuację: Francuscy turyści zwiedzają krakowską starówkę nocą. Zostają napadnięci i pobici. w pobliżu nie ma nikogo, oczywiście nie znają języka polskiego Sytuacja będzie teraz bardzo prosta. Francus, Niemiec, Anglik, lub jakikolwiek poszkodowany, posługujący się jednym z obowiązujących języków w Unii Europejskiej będzie musiał zadzwonić, podobnie jak w każdym kraju Wspólnoty, na numer 112. Jego zgłoszenie przekazane zostanie do WCPR, w którym pracuje osoba posługująca się danym językiem, w tym wypadku np. francuskim. Właściwa formatka zgłoszenia alarmowego, wypełniona przez operatora znającego język trafia do najbliższej miejsca zdarzenia dyspozytorni służb. A co będzie mogła zrobić osoba głuchoniema, która np. jest świadkiem włamania do sklepu? Korzystając z telefonu komórkowego wysyła SMS-a z informacją o zdarzeniu na numer alarmowy 112, o treści np. włamanie potrzebna pomoc. Operator lokalizuje komórkę ze zgłoszeniem. Na miejsce są wysyłane odpowiednie służby. Z tego co Pan mówi, całą odpowiedzialność za przyjęcie zgłoszeń, powiadomienie i koordynację pracy służb w terenie, przejmą Wojewódzkie Centra Powiadamiania Ratunkowego i Centra Powiadamiania Ratunkowego. Tak. Wykorzystywać będą do tego rozwiązania teleinformatyczne, o których tu pokrótce, na przykładach opowiadałem, a dostarczone przez Centrum Projektów Informatycznych w ramach realizacji projektu SIPR i OST 112. Dzisiaj połączenia na numery alarmowe 997, 998, 999 odbierają adekwatne służby. Dodatkowo wywołania na numer 112 przyjmuje Policja i Państwowa Straż Pożarna. W następstwie zastosowanych rozwiązań, zadania te przejmą WCPR-y i CPR-y. Dzięki infrastrukturze IT to operatorzy powiadamiać będą odpowiednie służby o zdarzeniu, jego skali i potrzebnych zasobach. Skróci to zdecydowanie czas udzielania pomocy i usprawni pracę wszystkich służb. A to przełoży się w sposób bezpośredni na to co najważniejsze nasze bezpieczeństwo. Dziękuję za rozmowę. n Dostarczono telefonów IP Fot. M. Cyzio Centrum Projektów Informatycznych - w ramach projektu Ogólnopolska Sieć Teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112 (OST 112) - zakończyło doposażenie Komend Wojewódzkich Policji oraz Państwowej Straży Pożarnej w telefony IP. W sumie jednostki te otrzymały 1500 aparatów, które umożliwiają transmisję głosu przy pomocy sieci IP. Tym samym zakończyła się realizacja wszystkich dostaw telefonów zaplanowanych w projekcie. Aparaty zostaną wykorzystane w ramach budowanej sieci IP/MPLS na potrzeby służb ratownictwa i bezpieczeństwa publicznego - OST 112, co pozwoli na podniesienie standardów obsługi połączeń oraz bezpieczeństwa transmisji głosu poprzez zastosowanie nowoczesnych rozwiązań, np. w zakresie szyfrowania transmisji danych głosowych. Telefon IP wygląda jak zwykły aparat, różni się jednak sposobem podłączenia i funkcjonowania. Zastosowana w urządzeniach technologia pozwoli na: uruchomienie nowych usług, w tym funkcji telekonferencji, co usprawni współpracę różnego typu służb podczas obsługi zgłoszeń na numer alarmowy 112 oraz inne numery alarmowe, przesyłanie dodatkowych danych bezpośrednio na aparat i wyświetlanie ich na ekranie LCD, przekazywanie połączeń, przywoływanie, usługę poczty głosowej oraz możliwość podłączenia zestawu słuchawek itp. n 5

6 Urzędy lepiej przygotowane do obsługi ewidencji ludności Jak gminy powinny przygotować się do wdrożenia ZMOKU? Jak będzie przebiegał proces instalacji systemu i szkoleń z jego obsługi? Do czego będą służyć poszczególne moduły aplikacji ZMOKU? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań związanych z wdrożeniem Zintegrowanego Modułu Obsługi Końcowego Użytkownika (ZMOKU) przedstawiciele gmin z całej Polski mogli usłyszeć podczas zakończonego właśnie II. cyklu konferencji informacyjnych ZMOKU. Fot. CPI W II. cyklu spotkań informacyjnych na temat wdrożenia ZMOKU, które odbyło się na przełomie października i listopada br. w 16. miastach wojewódzkich uczestniczyło łącznie blisko przedstawicieli urzędów gmin i urzędów stanu cywilnego. Na konferencjach zorganizowanych przez urzędy wojewódzkie, specjaliści z CPI informowali o szczegółach wdrożenia infrastruktury i aplikacji ZMOKU w gminach. Dziękujemy wszystkim uczestnikom konferencji za poświęcony czas i zaangażowanie w realizowane wdrożenie. Tylko z Państwa pomocą będzie możliwe skuteczne uruchomienie systemu, który od nowego roku usprawni Państwa prace. Jestem przekonany, że spotkania były dla Państwa cennym źródłem informacji. Mam również nadzieję, że obecni na nich eksperci rozwiali Państwa wątpliwości i odpowiedzieli na nurtujące Państwa pytania powiedział Zbigniew Olejniczak, dyrektor Centrum Projektów Informatycznych. Spotkania miały na celu przygotowanie pracowników urzędów gmin i urzędów stanu cywilnego do wdrożenia aplikacji ZMOKU, za pomocą której będą oni realizować zadania z zakresu ewidencji ludności czy aktów stanu cywilnego. Marcin Łukasiewicz, kierownik projektu pl.id w CPI, tłumaczył zalety tego rozwiązania Wdrożenie ZMOKU ułatwi komunikację obywatela z urzędem. Sprawniejsza będzie również wymiana informacji między jednostkami administracji publicznej. To znaczny krok na przód w porównaniu z obecną sytuacją funkcjonujących niezależnie i pozbawionych przepływu informacji pomiędzy sobą systemów rejestrów państwowych (ewidencji ludności, dowodów osobistych oraz Urzędu Stanu Cywilnego). Po wdrożeniu ZMOKU rejestry zostaną zintegrowane, a komunikacja z rejestrem centralnym będzie odbywać się bez pośrednictwa urzędów szczebla wojewódzkiego. Prowadzący spotkania specjaliści z Centrum Projektów Informatycznych oraz reprezentanci Departamentu Spraw Obywatelskich dawnego MSWiA objaśniali pracownikom urzędów jak odpowiednio przygotować się na wdrożenie ZMOKU. Podzielili oni zakres niezbędnych działań według dwóch kategorii: organizacyjnej i technicznej. Gminy powinny wyznaczyć w trakcie wdrożenia informatyka, który udostępni niezbędną infrastrukturę przedstawicielom firmy realizującej wdrożenie. W kwestiach organizacyjnych ważne jest aby zadbać o obecność osób zgłoszonych do przeszkolenia z aplikacji ZMO- KU i przygotować salę na szkolenie itp. mówił na konferencjach Paweł Kozub z zespołu wdrożeniowego CPI. Z kolei od strony technicznej trzeba pamiętać o skonfigurowaniu na stanowiskach pracy, zgodnie z zaleceniami (informacje dostępne są na stronie stacji roboczych czy zapewnieniu połączenia pomiędzy stacjami roboczymi, a serwerem poprzez sieć LAN dodawał Paweł Kozub. Przedstawiciele CPI zwracali uwagę urzędom, aby przygotowały one otrzymane w trakcie wdrożenia komputery na docelowych stanowiskach pracy, zapewniły odpowiednią liczbę gniazd elektrycznych i sieciowych do podłączenia komputera oraz urządzeń peryferyjnych (drukarka, skaner). Podczas spotkań omawiane były ponadto poszczególne etapy instalacji aplikacji. Adam Kozanka-Piątkowski z zespołu wdrożeniowego CPI wyjaśniał dlaczego istotne jest wypełnienie przez urzędy gmin ankiety jeszcze przed rozpoczęciem wdrożenia aplikacji Uzupełnienie ankiety dostępnej na stronie w dziale Baza informacji o wdrożeniach systemu ZMOKU jest warunkiem instalacji aplikacji ZMOKU. Informacje przekazane w ankiecie będą potrzebne Wykonawcy działającego na zlecenie CPI do poprawnego przeprowadzenia wdrożenia. Na ich podstawie nawiąże on bezpośredni kontakt z Państwem, aby uzgodnić indywidualny termin przeprowadzenia szkoleń oraz wdrożenia aplikacji. Na konferencjach, przedstawiciele Centrum Projektów Informatycznych zaprezentowali również stan realizacji projektu pl.id polska ID karta, w ramach którego realizowane jest wdrożenie oraz pozostałe projekty prowadzonych przez CPI. Przedstawiono m. in. projekt epuap2 mający na celu rozbudowę funkcjonalności elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej, OST 112 sieć telekomunikacyjną dla służb ratowniczych, czy SIPR System Informatyczny Powiadamiania Ratunkowego. Oprócz prowadzących spotkanie do dyspozycji gmin byli również poprzez video telemost pozostali eksperci z CPI, którzy odpowiadali na pytania uczestników. Jestem przekonany, że aplikacja Zintegrowany Moduł Obsługi Końcowego Użytkownika przyniesie korzyści zarówno obywatelom, jak i pracownikom urzędów. Aby zrealizować ten cel, nie wystarczy jednak tylko sprawna realizacja wdrożenia, kluczowym czynnikiem sukcesu będzie także zaangażowanie urzędów i osób. Gminy powinny mieć na uwadze fakt, że odpowiadają za przygotowanie lokalnej infrastruktury teleinformatycznej, niezbędnej do prawidłowego przeprowadzenia wdrożenia ZMOKU podsumował Paweł Kozub. Zachęcamy do regularnych odwiedzin stron: Pod tymi adresami znajdą Państwo informacje dotyczące wdrożenia aplikacji ZMOKU, w tym szczegóły techniczne, aktualności dotyczące np. organizowanych spotkań, forum oraz dział pytania i odpowiedzi. Zachęcamy do wymiany wiedzy, zadawania pytań i dzielenia się swoimi doświadczeniami. n Międzynarodowa rozmowa o numerze 112 Roundtable on 112 to cykliczne spotkania, których inicjatorem jest Europejskie Stowarzyszenie Numeru Alarmowego EENA (European Emergency Number Association). Spotkania odbywają się dwa razy w roku w różnych miejscach w Europie. Ich celem w głównej mierze, jest wymiana doświadczeń związanych z funkcjonowaniem systemu powiadamiania ratunkowego w państwach starego kontynentu. Dzięki współpracy polskich władz oraz przedstawicieli stowarzyszenia EENA druga, w tym roku, konferencja Roundtable on 112 miała miejsce 18 listopada br. w Krakowie. Ze względu na wagę poruszanych kwestii i jej międzynarodowy charakter, konferencja została wpisana w kalendarz spotkań organizowanych w ramach polskiego przewodnictwa w Radzie UE. Fot. CPI Podczas konferencji omawiano modele organizacyjne służb powołanych do niesienia pomocy w nagłych przypadkach, w kontekście przygotowań do Mistrzostw Europy w piłce nożnej Euro Stąd też, oprócz strony polskiej, w konferencji wzięli udział goście z Ukrainy, współgospodarza przyszłorocznych mistrzostw. Swoimi doświadczeniami przy organizacji imprez masowych podzielili się przedstawiciele m.in. Niemiec, Litwy, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii. W pierwszej części konferencji przedstawiciele CPI zaprezentowali model organizacyjny powiadamiania ratunkowego w Polsce oraz projekty realizowane przez Centrum służące sprawnej obsłudze numeru alarmowego 112 tj. SIPR - System Informatyczny Powiadamiania Ratunkowego oraz OST 112 Ogólnopolska Sieć Teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112. Jak podkreślał Krzysztof Pawłowski, Kierownik Wydziału Planowania i Organizacji w CPI - przewodniczący pierwszej części konferencji Numer alarmowy w Polsce funkcjonuje, wywołania na 112 są już obsługiwane, a wdrażane nowoczesne systemy teleinformatyczne mają służyć usprawnieniu działania i współpracy służb ratunkowych oraz skróceniu czasu reakcji od zdarzenia do momentu interwencji i udzielenia pomocy. Dariusz Zakrzewski kierownik projektu SIPR zwrócił uwagę, że prawdziwym wyzwaniem SIPR nie są rozwiązania teleinformatyczne, ale innowacje procesowe, związane z nowym modelem przyjmowania zgłoszeń alarmowych i organizacji służb ratowniczych. Wdrożenie rozwiązań IT oferowanych przez projekt skróci nie tylko czas reakcji na wywołanie alarmowe, ale również podniesie efektywność wykorzystania zasobów Państwowego Ratownictwa Medycznego, Straży Pożarnej i Policji. W tym samym panelu Rostyslav Valikhnovskyi z Ministerstwa Sytuacji Nadzwyczajnych Ukrainy przedstawił rozwiązania w zakresie systemu powiadamiania ratunkowego, wdrażane przez władze swojego kraju w ramach przygotowań do EURO W drugiej części spotkania poznaliśmy doświadczenia organizatorów takich imprez sportowych i społecznych jak: Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2006 w Berlinie, Mistrzostw Europy w Koszykówce 2011 na Litwie, przygotowania londyńskiego pogotowia do Igrzysk Olimpijskich w 2012 roku, Światowych Dni Młodzieży 2011 w Madrycie. Podsumowując spotkanie dr Zbigniew Olejniczak, Dyrektor Centrum Projektów Informatycznych podkreślił wysoki poziom merytoryczny spotkania, a także podziękował zagranicznym gościom za prezentację rozwiązań w zakresie powiadamiania ratunkowego w innych krajach. Powiedział, że dzięki takim spotkaniom i tematyce na nich poruszanej, poszerzamy naszą wiedzę służącą temu, co najważniejsze ratowaniu ludzkiego życia i mienia. Organizatorem konferencji było Centrum Projektów Informatycznych oraz dawne MSWiA. Zapraszamy na naszą stronę internetową gdzie w dziale Konferencje znajdziecie państwo zdjęcia, film oraz prezentacje z konferencji Roundtable on 112. n 6

7 egzemplarz bezpłatny Profil zaufany wzmocni swój wizerunek Materiały prasowe, projekty reklam, banery, filmy instruktażowe, standy, logotyp to tylko niektóre z elementów nowego systemu identyfikacji wizualnej profilu zaufanego. Opracowane materiały, pozwolą na budowanie spójnego wizerunku tej bezpłatnej formy podpisu elektronicznego wśród jej beneficjentów - obywateli, przedsiębiorców oraz podmiotów administracji publicznej. Przygotowane materiały promocyjne obejmują system identyfikacji wizualnej profilu zaufanego, w tym logotyp oraz wytyczne do tworzenia reklam prasowych, internetowych, stylebook, księgę znaku, standy na ulotki oraz sposoby oznakowania urzędów, a także opracowanie graficzne materiałów dla mediów i propozycje szablonów dokumentów i prezentacji. W ramach prac nad tworzeniem materiałów wizerunkowych profilu, przygotowano także bannery reklamowe na potrzeby promocji w internecie oraz pięć filmów instruktażowych dla użytkowników elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (epuap) i jej funkcjonalności. Opracowane materiały posłużą do uspójnienia wizerunku profilu zaufanego, jako bezpłatnej alternatywy dla podpisu elektronicznego. Nowy wizerunek profilu zwiększy jego rozpoznawalność, zachęcając do skorzystania z tego narzędzia potwierdzania własnej tożsamości w elektronicznych kanałach komunikacji z administracją publiczną, a przez to realizację usług udostępnianych na epuap przez internet. Przygotowana spójna wizja profilu zaufanego wpłynie pozytywnie na popularyzację usług w zakresie e-administracji. Oprócz materiałów z zakresu identyfikacji wizualnej oraz reklam, przygotowano także filmy instruktażowe, które stanowią kolejny ważny element komunikacji w ramach projektu epuap. Animowane prezentacje prowadzą użytkownika profilu zaufanego oraz platformy epuap przez kolejne etapy procesów realizowanych na pośrednictwem elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej. Dzięki opracowanym materiałom, użytkownik może zobaczyć jak wyglądają procesy w zakresie: zakładania konta użytkownika epuap, wnioskowania o założenie profilu zaufanego, podpisywania dokumentu profilem zaufanym, potwierdzania profilu zaufanego przez pracownika punktu potwierdzającego, nadawania uprawnień do potwierdzania profilu przez administratora punktu potwierdzającego pracownikowi punktu potwierdzającemu. Filmy instruktażowe dla obywateli dostępne są na stronie: w zakładce Pomoc (Strona główna» Pomoc» Obywatele» Filmy instruktażowe), a dla pracowników punktów potwierdzających - w zakładce Informacje dla PP (Strona główna» Profil zaufany» Informacje dla PP). Stamtąd można również pobrać m.in. wytyczne oznakowania punktów potwierdzających. n Na uczelnię przez epuap? Popularność wśród kandydatów na studia, udostępnionego przez Uniwersytet Jagielloński, elektronicznego sposobu doręczania pism poprzez epuap zainteresowała inne uczelnie w kraju tą usługą. Na zorganizowanym przez Międzyuniwersyteckie Centrum Informatyzacji spotkaniu, uczelnie wyższe zrzeszone w tej organizacji podjęły decyzję o integracji systemów Internetowej Rekrutacji Kandydatów na studia z platformą epuap w celu wykorzystania profilu zaufanego do potwierdzenia tożsamości kandydata na studia. Blisko zarejestrowanych użytkowników, ponad odebranych decyzji o przyjęciu na studia i zł oszczędności (sam tylko papier, tonery, opłata pocztowa itp.) to tylko niektóre z efektów funkcjonowania usługi elektronicznego sposobu doręczania pism udostępnionej po raz pierwszy w Polsce przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Uczelnie wyższe, zrzeszone w Międzyuniwersyteckim Centrum Informatyzacji, zachęcone sukcesem Uniwersytetu Jagiellońskiego, zdecydowały o integracji swoich system informatycznych (USOS - Uniwersytecki System Obsługi Studiów i IRK Internetowej Rekrutacji Kandydatów) z platformą epuap. Pozwoli to studentom, którzy dotąd musieli odbierać pisma przesłane pocztą tradycyjną lub składać dokumenty osobiście, na realizację tych czynności elektronicznie, korzystając z platformy epuap. Co zyskuje student? Poza oczywistymi korzyściami w postaci oszczędności czasu i pieniędzy, związanych z samym procesem wysyłania i odbierania tradycyjnej korespondencji z uczelnią, student posługując się profilem zaufanym zyskuje możliwość załatwiania spraw urzędowych przez internet, jak np. założenie działalności gospodarczej czy dopisanie do spisu wyborców zachęca do epuap- -u Igor Bednarski, kierownik projektu epuap2 w CPI. Funkcjonalność elektronicznego sposobu doręczania pism jest udostępniana za pośrednictwem platformy epuap - Korzystać z niej może każda uczelnia, która ma aktywne konto na epuap, ma status Instytucji Publicznej i skonfigurowałą elektroniczną skrzynkę podawczą (ESP). Z kolei kandydaci na studia, aby w praktyce poznać zalety tego rozwiązania, oprócz konta na epuap muszą złożyć wniosek o bezpłatny profil zaufany do podpisywania dokumentów elektronicznych (jeśli nie posiadają bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą certyfikatu kwalifikowanego). Konieczna będzie również rejestracja w uczelnianym systemie elektronicznej rejestracji kandydatów oraz wypełnienie elektronicznego formularza. n Akty prawne w sieci Sprostowanie: W styczniu 2012 r. w ramach platformy epuap udostępniono system elektronicznej publikacji aktów prawnych. Niecały miesiąc od uruchomienia systemu z tej formy dostępu do Dziennika Ustaw oraz Monitora Polskiego skorzystało ponad 176 tys. obywateli i instytucji. Dostęp do aktów prawnych przez internet to nie tylko sprawny dostęp oraz łatwość wykorzystania 7 dni w tygodniu 24/h, to również korzyści dla budżetu państwa. W 2011 r. Rządowe Centrum Legislacji wydawało Dziennik Ustaw, w nakładzie egzemplarzy oraz Monitor Polski, w nakładzie egzemplarzy. Koszt rocznej prenumeraty, to odpowiednio DU zł, oraz MP 530 zł. Wraz z wprowadzeniem bezpłatnego elektronicznego Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego te pozycje zniknęły ze sprzedaży. W 2011 r. koszt rocznej prenumeraty kompletu tych druków wynosił w sumie zł. Spore oszczędności można zauważyć analizując szacowaną liczbę odbiorców, m.in.: urzędy gmin, starostwa, urzędy marszałkowskie, urzędy wojewódzkie, ministerstwa, czyli łącznie ok jednostek, które kupowały wersje papierowe aktów prawnych. Publikacja DU oraz MP w wersji elektronicznej, a co za tym idzie dostęp do aktów dla wszystkich odbiorców za pośrednictwem internetu, to roczne korzyści rzędu 6,1 mln zł, przy założeniu, że każdy podmiot prenumeruje po jednym egzemplarzu MP i DU. Koszt budowy systemu informatycznego dla Rządowego Centrum Legislacji wyniósł ,68 zł. Biorąc pod uwagę koszt rocznej prenumeraty papierowych wersji DU i MP, wskazuje iż koszt inwestycji zwróci się już po niecałych 4 miesiącach od uruchomienia publikatora aktów prawnych. Poniżej przekazujemy listę 5 najczęściej pobieranych aktów prawnych (dane z 26 stycznia 2012 r.): 1. Rozporządzenie MSW z dnia 19 grudnia 2011 r. w sprawie warunków otrzymywania przez policjanta dodatkowego wynagrodzenia za wykonywanie zleconych zdań wykraczających poza obowiązki służbowe. 2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2011 r. ws recept lekarskich. 3. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie wzoru wniosku o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. 4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie metod badania jakości gazu skroplonego (LPG). 5. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach n Strona główna CPI pod MAC W związku z podziałem MSWiA na dwa resorty: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji z dniem 18 listopada 2011 r. Centrum Projektów Informatycznych przeszło pod nadzór Ministra AiC. Zmianie uległa nazwa jednostki. Dotychczasowa nazwa: Centrum Projektów Informatycznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji została zmieniona na: Centrum Projektów Informatycznych. CPI pozostaje jednostką budżetową, utworzoną na mocy zarządzenia Nr 11 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 stycznia 2008 r. w sprawie utworzenia państwowej jednostki budżetowej Centrum Projektów Informatycznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. Urz. Min. Spraw Wew. i Ad. Nr 4, poz. 12, z późn. zm.), funkcjonującą odtąd pod nową nazwą. n W Biuletynie informacyjnym CPI nr 1/2011 (1) w artykule pt. Prezydencja z CPI MSWiA, na str. 2, w zdaniu: AP. Na początku zaznaczę, że wykonawcą systemu akredytacji jest firma IT Expert. zamieszczono błędną informację. Firma IT Expert odpowiadała za inną część projektu, a mianowicie za: Zapewnienie infrastruktury informatyczno-telekomunikacyjnej do przygotowania i obsługi Przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej w II połowie 2011 r.. Cytowany fragment powinien brzmieć: AP. Na początku zaznaczę, że wykonawcą systemu akredytacji jest firma WASKO. Za pomyłkę przepraszamy zainteresowanych. 7

8 PODPISZ SIĘ PROFILEM ZAUFANYM Wejdź na: Krzyżówka POZIOMO 1. Żołnierz AK, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, ps. Witold, Druh. 2. Identyfikator użytkownika. 3. Sieciowy system plików. 4. Dokument XML, poświadczenie złożenia dokumentu na podany adres. 5. Skrót nazwy uboższego krewnego piłkarskiej Ligi Mistrzów. 6. Dzięki niej użytkownicy mogą mieć dostęp do usług świadczonych w różnych sieciach teleinformatycznych. 7. Jeden z rejestrów centralnych. 8. Postać z mitologii greckiej, król Itaki. 9. Otwarty standard cyfrowej radiotelefonicznej łączności dyspozytorskiej. 10. Protokół komunikacyjny poczty elektronicznej. 11. Technologia cyfrowa umożliwiająca rozmowy przez Internet. 12. Np. Windows Ustanawia normy we wszystkich dziedzinach naszego codziennego życia. 14. Inaczej teleinformatyka. 15. Może być trusted, soft albo cloud. 16. Skrót nazwy nowej meta-dyscypliny związanej z tworzeniem i przechowywaniem informacji w postaci cyfrowej. 17. Jedna z publikacji na temat epuap epuap w Młodsza siostra sp. z o.o. 19. Jeden z największych na świecie nadawców radiowo-telewizyjnych. 20. Grupa połączonych i współpracujących ze sobą jednostek komputerowych. 21. Jeden z odbiorców projektu SIPR. 22. Np. wzorów dokumentów na epuap. Jedna z funkcji platformy epuap. 23. Słynna liczba. 24. Karta, która pełni funkcję klucza dostępowego do sieci komórkowej. 25. Jeden z systemów rejestracji kandydatów na studia. 26. Odpowiednik warszawskiego ZTM w Poznaniu. 27. Rodzaj kabla sygnałowego, który jest zbudowany z jednej lub więcej par skręconych ze sobą przewodów miedzianych PIONOWO 27. Proces racjonalnego wykorzystania danych systemów informatycznych w możliwie największym zakresie przez inne systemy informatyczne. 28. Repozytorium Wzorów Dokumentów na platformie epuap. 29. Dawniej posiadłość ziemska. 30. Stolica nad fiordem. 31. Także za ich pomocą będziemy mieli dostęp do eusług. 32. Rejestr urzędowy podziału terytorialnego kraju prowadzony przez GUS. 33. Rozliczenie podatku przez internet. 34. Kanał informacji w formie nagłówków wiadomości i nowości. 35. Rejestr aktów stanu cywilnego. 36. Steve od iphone a. 37. Był nim Seneka. 38. Nazwa koncepcji projektu tworzącego operatora rządowych i samorządowych sieci telekomunikacyjnych. 39. Gospodarz konferencji nt. eadministracji zorganizowanej przez Polskę w ramach prezydencji. 40. Pierwsza polska fabryka, produkująca odbiorniki radiowe w okresie po II wojnie światowej. 41. OCSŁ Twój identyfikator w internecie. 43. W tym urzędzie możemy uzyskać np. odpis aktu urodzenia. 44. Ostatnia deska ratunku dla informatyka. 45. Największe odbywają się w Poznaniu. 46. Środek komunikacji elektronicznej, który służy przekazywaniu informacji w formie elektronicznej do podmiotu publicznego. 47. System monitorowania i zarządzania siecią box 49. Instytucja rozpoznawania odwołań wnoszonych w toku postępowań o udzielenie zamówień publicznych. 50. System zarządzania treścią stron internetowych. 51. Można tam zaufać swój profil. 52. Bez niego nie byłoby przetargu. 53. Jeden z producentów popularnych smartfonów. 54. System informatyczny służący do zarządzania tokiem studiów w szkole wyższej

9 Dodatek do Biuletynu informacyjnego CPI InformaTyzujemy... Prezydencja polska w Radzie Unii Europejskiej fakty 184 dni trwała polska prezydencja. W 2008 roku rozpoczęły się przygotowania do polskiej prezydencji urzędników Korpusu prezydencji zostało specjalnie przeszkolonych do pełnienia swoich funkcji. 350 spotkań na szczeblu ministerialnym i eksperckim zostało zorganizowanych w Polsce, w ramach przewodnictwa. Ponad 250 grup roboczych było prowadzonych przez przedstawicieli prezydencji polskiej delegatów odwiedziło nasz kraj podczas prezydencji miejsc hotelowych zarezerwowano na potrzeby organizacji spotkań projektów artystycznych zostało zrealizowanych w ramach programu kulturalnego prezydencji w Polsce. 400 wydarzeń kulturalnych zostało zorganizowanych w ramach programu kulturalnego prezydencji za granicą. 5 miast pełniło rolę centrów spotkań polskiej prezydencji (Sopot, Wrocław, Kraków, Poznań, Warszawa) fanów posiada polska prezydencja w serwisie facebook.com. Fot. E. Szczepańka Prezydencja polska w Radzie Unii Europejskiej wnioski W niecały miesiąc po polskiej prezydencji wniosek jest jeden Polska wypełniła swoje obowiązki z pełnym sukcesem, zarówno pod kątem merytorycznym jak i organizacyjnym. W tym miejscu należy również przypomnieć podstawowe informacje dotyczące sprawowania przewodnictwa w Radzie UE. Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej to rotacyjne przewodnictwo w UE pełnione kolejno przez Państwa Członkowskie, przez sześć miesięcy. Polska sprawowała przewodnictwo w Radzie UE w okresie lipiec - grudzień 2011 roku i jest czwartym z nowych państw członkowskich Unii Europejskiej, które sprawowało to stanowisko (po Słowenii, Czechach i Węgrzech). Polska jest pierwszym państwem obejmującym prezydencję w trio: Polska Dania Cypr. Od stycznia 2012 r. przewodnictwo w Radzie UE objęła Dania. Podstawowe zadania prezydencji to: przewodniczenie pracom Rady UE oraz jej grup i komitetów roboczych, reprezentowanie Rady wobec innych instytucji Unii Europejskiej, reprezentowanie UE w stosunkach międzynarodowych (wobec państw trzecich i organizacji międzynarodowych). To ogromne przedsięwzięcie zostało dobrze przyjęte i ocenione przez instytucje UE oraz Państwa Członkowskie. Polsce udało się zrealizować swój program i odnieść wiele sukcesów. Przewodnictwo w Radzie UE dało nam szansę na modernizację administracji, zacieśnienie współpracy pomiędzy ministerstwami, urzędami, placówkami dyplomatycznymi, parlamentem oraz samorządami lokalnymi. Sprostaliśmy wielkiemu wyzwaniu organizacyjnemu, logistycznemu oraz promocyjnemu. Dążyliśmy do tego by stać się liderem w trio. W pełni wykorzystaliśmy szansę i umocniliśmy dobry wizerunek naszego kraju w Unii Europejskiej oraz wśród obywateli. Przybliżyliśmy temat Unii Europejskiej Polakom, dzięki przygotowaniu spójnej strategii komunikacyjnej. Udało nam się zbudować, wśród społeczeństwa polskiego, poczucie dumy z przewodnictwa w Radzie UE oraz poczucia odpowiedzialności, jaka spoczywa na Polsce związanego z przewodnictwem w instytucji unijnej, mającej ogromny wpływ na losy Europy. Pokazaliśmy, że mamy bezpośredni wpływ na losy państw unii europejskiej. Dynamicznie realizowaliśmy priorytety na forum europejskim. Mieliśmy konkretny wpływ na decyzje podejmowane w Unii Europejskiej. W oczach innych państw członkowskich staliśmy się równym partnerem do rozmów o przyszłości Europy. Spotkania organizowane w kraju przyczyniły się do pozytywnej promocji polskich miast, zwyczajów i kultury polskiej. Każda komórka organizacyjna administracji rządowej zaangażowana w polską prezydencję, już rok przed jej rozpoczęciem miała wyznaczone cele, kadry oraz zasoby na realizację zadań związanych przewodnictwem Polski w Radzie UE. Rola CPI w sprawowaniu przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej Centrum Projektów Informatycznych brało aktywny udział w dwóch różnych, ale bardzo istotnych, sferach związanych z przygotowaniem do prezydencji oraz sprawowaniem prezydencji. Wypełnialiśmy nasze obowiązki zarówno wdrażając systemy wspomagające organizację posiedzeń ministerialnych w kraju, jak również przewodnicząc grupom roboczym Rady UE zajmującym się tematyką SIS i VIS. Za przewodnictwo grupom roboczym Rady UE związanych z tematyką Schengen (SIS i VIS) odpowiedzialny był Wydział Projektów Europejskich CPI. WPE CPI zajmuje się obsługą Pełnomocnika Rządu do spraw przygotowania organów administracji państwowej do udziału w Systemie Informacyjnym Schengen (SIS) oraz Wizowym Systemie Informacyjnym (VIS). Każdy z wymienionych powyżej projektów wymagał ogromnego zaangażowania, realizacji nowych obowiązków, podniesienia kwalifikacji. Tak naprawdę swoją pracę i przygotowania do objęcia przewodnictwa rozpoczęliśmy już na rok przed 1 lipca 2011 r. W tym czasie gromadziliśmy wiedzę i doświadczenie. Bardzo przydatnym elementem w tym procesie były rozmowy w państwami, które już zakończyły swoje przewodnictwo, aktywne przyglądanie się pracy Węgrów, sprawujących przewodnictwo przed Polską, udział w specjalistycznych szkoleniach przygotowanych przez ekspertów, m.in. ze Stałego Przedstawicielstwa RP przy UE. Na pół roku przed rozpoczęciem prezydencji mieliśmy wszelkie niezbędne narzędzia do organizacji trzech posiedzeń w kraju oraz odpowiednie przygotowanie merytoryczne do objęcia przewodnictwa grup roboczych. SIS to system, którego uruchomienie umożliwiło zniesienie kontroli na granicach. Obecnie przygotowana jest druga wersja systemu SISII. VIS to system do wymiany informacji o osobach starających się o wizę i wydanych wizach między państwami tworzącymi strefę Schengen, które zniosły kontrole na granicach wewnętrznych i zapewniają swobodę przepływu osób. System VIS został uruchomiony podczas polskiej prezydencji 11 października 2011 roku. Przedstawiciele CPI objęli stanowiska przewodniczących, zastępców przewodniczących grup roboczych oraz stanowiska ekspertów merytorycznych i organizacyjnych. W zakresie każdej grupy na początku przygotowane były priorytety, które sukcesywnie w czasie przewodnictwa były realizowane. W zakresie prac nad projektem VIS prezydencja przedstawiła następujące priorytety: zakończenie procesu notyfikacji na podstawie Art. 48 (1) (c) i Art. 47 (3) Rozporządzenia VIS, przez Państwa Członkowskie, uruchomienie systemu VIS 11 października 2011r., analiza przeglądu państw w drugim i trzecim regionie połączona z analizą wdrożenia VIS w pierwszym regionie, harmonogram wdrożenia VIS w poszczególnych regionach. W zakresie prac nad projektem SIS prezydencja przedstawiła następujące priorytety: wdrożenie nowej wersji systemu SIS1 (SIS1+R2) zrealizowano r., przygotowanie do migracji do nowej sieci w SIS1, rozwiązanie problemu z podłączeniem Europol u i Eurojust u do SIS - od te instytucje są ponownie podłączone do SIS1, przygotowanie SISII do krytycznego testu, który będzie przeprowadzony w przyszłym roku i zadecyduje o losach projektu SISII. Przed każdym posiedzeniem prowadzonej grupy przygotowywane były przez zespół WPE CPI dodatkowe dokumenty, analizy, rekomendacje oraz propozycje rozwiązania kwestii spornych. Podczas Fot. Bartłomiej Sawka / CINEFOTO.PL posiedzeń przewodniczący prezentował punkty agendy, uwzględniał zdania i opinie państw członkowskich oraz Komisji Europejskiej, starał się doprowadzić do wspólnego stanowiska w sprawach dotyczących kwestii SIS i VIS. Wszystkie z wymienionych powyżej priorytetów zostały zrealizowane. Należy również dodać, że podczas tego okresu pojawiło się wiele spraw dodatkowych, wymagających naszego zaangażowania. Pomagaliśmy oraz doradzaliśmy przewodniczącym innych grup roboczych prowadzących tematy powiązane z SIS i VIS. Dzięki temu udało nam się zacieśnić współpracę w innymi departamentami i ministerstwami. Naszą wiedzę i doświadczenie wykorzystaliśmy występując również jako eksperci podczas posiedzeń innych grup. WPE CPI w ramach prowadzonych grup roboczych zorganizowało również trzy posiedzenia w kraju: dwa w Warszawie oraz jedno w Krakowie. W sumie zostało zaproszonych około 200. gości z państw członkowskich oraz instytucji unijnych. WPE CPI odpowiedzialne było za przygotowanie spotkań w Polsce, zarówno od strony merytorycznej jak i logistycznej. W ramach wizyt staraliśmy się przybliżyć uczestnikom polskie zwyczaje, kulturę, zrobić jak najlepszą promocję każdego regionu, w którym odbyło się posiedzenie. Dbaliśmy o bezpieczeństwo oraz wygodę uczestników. O naszym perfekcyjnym przygotowaniu mogą świadczyć liczne podziękowania i gratulacje płynące w całej Unii Europejskiej. Podsumowanie Przewodnictwo wiąże się głównie z ustalaniem wspólnego kierunku działań dla wszystkich państw członkowskich UE oraz przełożeniu tego kierunku na konkretne akty prawne. Należy pamiętać, że ustalenie wspólnego stanowiska dla tak wielu państw oraz instytucji unijnych to trudne zadanie. Dlatego oprócz organizowanych oficjalnych posiedzeń i spotkań, których WPE CPI zorganizowało ponad 50, uczestniczyliśmy oraz inicjowaliśmy również dziesiątki spotkań nieformalnych. Nasze zaangażowanie, umiejętności argumentowania oraz strategiczne podejście spowodowało, że w wielu kwestiach osiągnęliśmy konsensus akceptowany przez wszystkie strony. Dzięki naszym umiejętnościom negocjacyjnym i przywódczym uzyskaliśmy silną pozycję wśród innych państw członkowskich, co wykorzystamy podczas dalszej pracy w zakresie prowadzonych projektów. Udział w przedsięwzięciu jakim jest prezydencja przekłada się na naszą dalszą pracę. Pracownicy WPE CPI zdobyli niezwykle istotne doświadczenia w pracy w środowisku międzynarodowym, co w dzisiejszych czasach jest jednym z podstawowych czynników sukcesu przy realizacji wielkoskalowych projektów IT. Katarzyna Koszalska, Zastępca Kierownika Wydziału Projektów Europejskich w CPI A

10 Dodatek do Biuletynu informacyjnego CPI InformaTyzujemy... Historia controllingu W końcu XIX wieku, w Stanach Zjednoczonych, rodzi się idea controllingu. Po raz pierwszy w przedsiębiorstwie stworzone zostało stanowisko kontrolera, jako pracownika wspierającego kadrę kierowniczą w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Intensywny rozwój controllingu nastąpił w latach 30. XX wieku wówczas, gdy trudne warunki rynkowe spowodowane wielkim światowym kryzysem gospodarczy, wymusiły powołanie w jednostkach komórki organizacyjnej zajmującej się kontrolą prowadzonej działalności. Po II wojnie światowej controlling, jako system zarządzania, stał się bardzo popularny w Niemczech, Szwajcarii i Francji. W czasie, gdy w Niemczech system controllingu był już mocno zaawansowanym narzędziem zapewniającym racjonalność zarządzania organizacją, w Polsce pojawił się dopiero wraz z gospodarką wolnorynkową na początku lat 90. i wzbudził ogromne zainteresowanie. Controlling jako narzędzie nowoczesnego zarządzania instytucją Podstawowym celem każdej jednostki jest trwały rozwój oraz chęć umacniania swojej pozycji na rynku. Jakość tego rozwoju w dużym stopniu zależy od wdrożonych, w organizacjach, systemów zarządzania. Narzędziem wspomagającym koordynację planowanych działań, realizację celów strategicznych oraz pełniącym funkcje doradcze jest właśnie controlling. Definicja controllingu B Controlling nie posiada jednej stałej, ogólnie przyjętej definicji. Jego ciągła ewolucja powoduje odmienność pojmowania zakresu, celów i zadań przedstawianych przez twórców. Jednakże, do najbardziej znanych definicji controllingu można zaliczyć poniższe: Controlling to system informacji, którego zadaniem jest wykrywanie na bieżąco wszystkich błędów w funkcjonowaniu instytucji, zaś jego dyrekcji i kadrze kierowniczej umożliwia stosunkowo szybkie podejmowanie decyzji i środków zaradczych - H.J. Vollmuth i Controlling to proces sterowania bezpośrednio zorientowany na wynik przedsiębiorstwa, realizowany przez planowanie, kontrolę i sprawozdawczość - R. Mann, E. Mayer ii Controlling to doradzanie, koordynowanie, a także ujmowanie, urealnianie i urzeczywistnianie systemu wiedzy o przedsiębiorstwie, przygotowanie i oddanie do dyspozycji kadry kierowniczej metod, technik, instrumentów, modeli schematów interpretacyjnych oraz informacji zasilających planowanie, koordynowanie przebiegu realnych procesów społeczno materialnych w ramach poszczególnych funkcji przedsiębiorstwa - H. Błoch iii Controlling jest podsystemem w systemie kierowania przedsiębiorstwem, który koordynuje całokształt procesów planowania, dyspozycji i kontroli oraz przekazywania informacji, sterując tym samym działalnością organizacji pod kątem wyznaczonych celów - J. Goliszewski iv Controlling jest systemem zarządzania nakierowanym na sterowanie działalnością jednostki z punktu widzenia określonych celów - E. Nowak v Controlling to permanentna kontrola osiągania celów poprzez ustalenie rzeczywiście uzyskiwanych rezultatów, a następnie porównanie ich z wielkościami zaplanowanymi -M. Sierpińska, B. Niedbała vi Pomimo przyjęcia różnych założeń, powyższe definicje częściowo się przenikają i można powiedzieć, że traktowanie controllingu, jako systemu zarządzania jednostką i będącego jego narzędziem, jest ich wspólną osią. W literaturze przedmiotu, poza wyżej przytoczonymi definicjami, można wyróżnić generalny podział na controlling strategiczny i operacyjny. Controlling strategiczny wspiera kierownictwo w realizacji celów długookresowych, określonych w przyjętym przez przedsiębiorstwo planie strategicznym. w ramach ww. podsystemu podejmowane są wszystkie najważniejsze decyzje dot. przyszłej działalności instytucji oraz następuje stałe monitorowanie jej otoczenia i wnętrza. Controlling operacyjny nastawiony jest na osiąganie celów krótkoterminowych, wspomaga dyrekcję w podejmowaniu bieżących decyzji zarządczych, dostarcza odpowiednich analiz oraz uzupełnia controlling strategiczny. Powyższe wskazuje, że controlling bez Fot. E. Szczepańka względu na przyjętą formę, zorientowany jest na przyszłość. Aby system controllingu spełniał swoje zadanie, tj. usprawniał i wspierał zarządzanie instytucją, istotne jest opracowanie i wdrożenie strategii firmy, stworzenie narzędzi dostarczających kluczowych informacji o możliwościach dalszego rozwoju jednostki oraz określenie mierników realizacji przyjętych celów. Rola i umiejscowienie kontrolera w strukturze organizacji Istotą roli kontrolera jest wdrożenie oraz późniejsze nadzorowanie i zarządzanie rozwiązaniami funkcjonalnymi, tworzącymi system controllingu w przedsiębiorstwie. W zależności od złożoności i stopnia skomplikowania systemu oraz przypisanych mu zadań, kontroler będzie miał odpowiednio różny zakres obowiązków. Do uniwersalnych zadań kontrolera można m. in. zaliczyć: Planowanie działań przedsiębiorstwa, w tym wsparcie przy opracowywaniu, koordynacji i realizacji planów krótkoi długoterminowych. Sprawozdawczość wewnętrzną, w tym przekazywanie informacji zarządczych kierownikom komórek organizacyjnych oraz interpretacja wyników finansowych. Raportowanie na zewnątrz organizacji, czyli tworzenie i przekazywanie informacji ekonomicznej o przedsiębiorstwie dla podmiotów zewnętrznych. Optymalizacja procesów, tj. nieprzerwane analizowanie zachodzących procesów w jednostce oraz proponowanie zleceń naprawczych. Ocena i doradztwo w realizacji funkcji kierowniczych. Przeprowadzanie analiz ekonomicznych przedsiębiorstwa z uwzględnieniem zmieniających się warunków rynkowych. Nieustanne monitorowanie osiąganych wskaźników założonych celów w instytucji oraz wyjaśnianie odchyleń, w stosunku do pożądanego poziomu. Umiejscowienie kontrolera w strukturze organizacji może być różne oraz mieć indywidualny charakter, w zależności od funkcji jakie ma on pełnić. Obecnie istnieją dwie szkoły umiejscowienia osoby odpowiadającej za controlling. Pierwsza umiejscawia kontrolera wysoko w hierarchii firmy służbowa podległość pod główne kierownictwo, pozwalając tym samym na gromadzenie informacji i sygnałów nierozerwalnie związanych z kontrolą, i funkcjami decyzyjnymi, jednakże bez możliwości wydawania poleceń. Kontroler w tym wypadku pełni funkcję doradczą. Druga natomiast stawia kontrolera w hierarchii liniowej, na równi z innymi kierownikami komórek organizacyjnych, umożliwiając tym samym wydawanie poleceń. To, gdzie w danej strukturze znajdzie się stanowisko ds. controllingu zależy od systemu organizacji instytucji, przyjętych reguł i decyzji dyrekcji oraz zakresu obowiązków kontrolera. Czynniki wpływające na system controllingu w organizacji Na specyfikę systemu controllingu w jednostce oraz sposób jego wdrożenia, mają wpływ różne czynniki wewnętrzne i zewnętrzne organizacji. Wymienione czynniki składają się odpowiednio na otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne jednostki. Otoczenie wewnętrzne rozumiane jest jako warunki, zasady i siły istniejące wewnątrz organizacji. W otoczeniu wewnętrznym możemy wyróżnić następujące zagadnienia, wpływające dominująco na wizerunek organizacji i jej konkurencyjność: zasady i praktyki zarządzania zasobami ludzkimi, kulturę organizacyjną, system komunikacji wewnętrznej, stosowany sposób zarządzania, czy przyjęte regulacje wewnętrzne. Otoczenie zewnętrzne rozumiane jest, jako wszystko to, co wpływa na działanie organizacji. Czynniki zewnętrzne są niezależne od instytucji. Otoczenie zewnętrzne może być zarówno źródłem sukcesów, jak i zagrożeń dla instytucji. To, jaki będzie miało wpływ na organizację zależy w dużej mierze od niej samej. Dobrze wykorzystane otoczenie jest szansą na rozwój jednostki. Spośród czynników zewnętrznych, wpływających na działalność i rozwój przedsiębiorstwa należy m. in. wymienić: regulacje prawno-polityczne, regulacje dot. finansów i ekonomii rynku, relacje z Interesariuszami, w tym: Klientami, Regulatorami i Konkurentami i inne. Dobrze zidentyfikowane otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne instytucji ma znaczący wpływ na system controllingu, a tym samym na rozwój jednostki - szeroko rozumiany, jako doskonalenie się organizacji. Od otoczenia w bardzo dużym stopniu zależy, czy jednostka będzie miała możliwość rozwoju i realizacji wyznaczonych celów. Bardzo ważne jest, aby system controlingu był elastyczny, możliwy do rozbudowy, czy dostosowania do nowych warunków. Profesjonalny system, to taki, który w zależności od tego, jak będą zmieniały się czynniki zewnętrzne i wewnętrzne otoczenia jednostki, będzie ewaluował. Ponadto, wdrażając system controlling w instytucji, należy uwzględnić obowiązującą strategię firmy, określającą misję i wizję przedsiębiorstwa oraz sprecyzowane cele krótko i długoterminowe. Controlling w sektorze publicznym System controllingu w przedsiębiorstwach różni się zasadniczo co do formy i zakresu działalności jednostki, a także w zależności od stosowanych narzędzi/instrumentów oraz uwarunkowań organizacyjnych i prawnych organizacji. Cechą wspólną łączącą controlling w firmach komercyjnych jest fakt, iż controlling jest nowoczesnym narzędziem zarządzania, biorącym udział w: ustalaniu celów zarówno krótko, jak i długookresowych, planowaniu działań jednostek, nastawiony na monitoring realizacji działań strategicznych, m.in. w obszarze produkcji, sprzedaży i marketingu. Controlling w sektorze publicznym ma natomiast odmienny wydźwięk. Myśląc o controllingu w sferze publicznej należy mieć na uwadze, że jednostki budżetowe nie prowadzą działalności usługowej, zorientowanej na osiąganie zysku. W związku z powyższym, w ich przypadku nie można mówić o planowaniu, budżetowaniu i monitorowaniu oraz efektywności w obszarach sprzedaży, marketingu i produkcji. Jednostki sfery sektora finansów publicznych nastawione są na działanie w imieniu i na rzecz obywatela, co oznacza, że w tym wypadku controlling przyjmuje formę systemu zarządzania nieco inną, niż controlling zorientowany na maksymalizację zysku finansowego przy najniższych kosztach. Controlling w sektorze publicznym zorientowany jest na realizację celów jednostki, planowanie działań oraz monitorowanie stanu ich zaawansowania. Ponadto, nastawiony jest na badanie jakości procesów zachodzących wewnątrz organizacji oraz monitorowanie ich wskaźników i określanie przyczyn ich odchyleń od przyjętej normy, przy uwzględnieniu potrzeb obywateli i w oparciu o przyjętą strategię instytucji. Mówiąc o narzędziach wspomagających controlling warto wskazać Mission Oriented Scorecard (MOS), czyli metodę zarządzania strategią instytucji finansów publicznych. W przeciwieństwie do szerokiego wachlarza instrumentów controllingu w sektorze komercyjnym (analiza ABC, analiza SWOT, rachunek inwestycyjny, diagram przyczynowo-skutkowy, optymalizacja produkcji i sprzedaży, budżetowanie, statystyka matematyczna i zrównoważona kartę wyników (Balanced Scorecard) i in.) zorientowanych na wynik finansowy, czyli optymalizację zysku przy najniższych możliwych kosztach, MOS jest narzędziem nastawionym głównie na perspektywę interesariuszy i realizację celów wyznaczonych w ww. obszarze. MOS jest tworzona na podstawie misji i strategii instytucji, dlatego też bardzo ważne jest, aby uprzednio dokładnie zdefiniować otoczenie jednostki i wyznaczyć cele strategiczne i operacyjne organizacji. MOS wiąże misję organizacji z celami dla poszczególnych perspektyw i określa pożądane poziomy wskaźników ustalone dla tych celów. Mission Oriented Scorecard wspomaga funkcje zarządcze i kontrolne w jednostce oraz służy komunikowaniu strategii zarówno wśród pracowników, jak i podmiotów zewnętrznych. Pozwala spojrzeć na organizację sektora finansów publicznych w czterech perspektywach: interesariuszy, procesów, rozwoju i finansowej, dla każdej z ww. perspektyw określając cele, miary i wartości do których realizacji jednostka dąży. Zakończenie Proces wdrażania controllingu jest procesem długotrwałym. W zależności od celów oraz kierunków rozwoju instytucji jest bardziej lub mniej skomplikowany. Przygotowując się do wprowadzenia systemu controllingu należy uprzednio sprecyzować, jakie funkcje system będzie pełnić, jakie są wymagania i potrzeby jednostki, przyjrzeć się strategii instytucji. W trakcie wdrażania często niezbędne staje się również wprowadzanie zmian organizacyjnych, polegające m. in. na: wyodrębnieniu komórki controllingu lub wyznaczeniu osoby odpowiedzialnej za jego wdrożenie, usprawnieniu wymiany i migracji danych pomiędzy istniejącymi systemami informatycznymi, czy też wyodrębnienie centrów odpowiedzialności i kosztów. Rola kontrolera, jako osoby wspierającej i koordynującej prace prowadzące do wdrożenia systemu, jest niezbędna, z uwagi na konieczność zrozumienia, zapoznania się z procesami polegającymi na kontroli i zarządzaniu systemem controllingu oraz następnie zastosowaniem narzędzia w praktyce. Dobrze wdrożony system controllingu, będący nowoczesnym narzędziem zarządzania jednostką, umożliwi koordynację i sprawne planowanie nowych działań, przyśpieszy procesy planowania budżetowego, kontroli oraz zbierania i przekazywania informacji niezbędnych do kierowania organizację, a także będzie wspierał kierownictwo w procesie podejmowania decyzji. Marta Wiktorko, Starszy specjalista ds. controllingu w CPI i H.J. Vallmuth, Controlling. Planowanie, kontrola, kierowanie, Placet, Warszawa 2000, s. 15 ii R. Mann, E. Mayer, Controlling w twojej firmie, Centrum Kreowania Liderów, Skierniewice 1996, s. 9 iii H. Błoch, Controlling, czyli rachunkowość zarządcza, Centrum Informacji Menedżera, Warszawa 1996, s. 1 iv J. Goliszewski, Controlling system koordynacji przedsiębiorstwa (I), Przegląd Organizacji nr 8-9/1990, s. 23 v E. Nowak, Zakres controllingu w przedsiębiorstwie, [w:] Controlling w działalności przedsiębiorstwa, praca zbiorowa pod red. E. Nowaka, PWE, Warszawa 2004, s. 17 vi M. Sierpińska, B. Niedbała, Controlling operacyjny w przedsiębiorstwie, NW PWN, Warszawa 2003, s

11 egzemplarz bezpłatny Audyt wewnętrzny to także działalność projektowa... Audyt wewnętrzny w sektorze publicznym, co do swej istoty, praktycznie niewiele różni się od funkcji, jaką pełni na rynku komercyjnym. Ewentualne różnice mogą wynikać przede wszystkim z unormowań sytuujących funkcjonowanie danych podmiotów i poziomu kultury organizacji. Należy jednak podkreślić, że zarówno definicja, jak i kodeks etyki oraz międzynarodowe standardy praktyki audytu wewnętrznego, ogłoszone przez The Institute of Internal Auditors nie różnicują tych sektorów. Co więcej, w odniesieniu do sektora publicznego, Minister Finansów zobowiązany przepisami ustawy o finansach publicznych 1 do ogłoszenia standardów audytu wewnętrznego dla jednostek sektora finansów publicznych, w komunikacie 2 Nr 4 z 20 maja 2011 r. wprost wskazuje, że ww. Międzynarodowe Standardy ( ) należy stosować w odniesieniu do jednostek sektora finansów publicznych. Niejako wstępnym wyjaśnieniem takiego podejścia może być brzmienie definicji audytu wewnętrznego, który jest działalnością niezależną i obiektywną, której celem jest przysporzenie wartości i usprawnienie działalności operacyjnej organizacji. Polega na systematycznej i dokonywanej w uporządkowany sposób ocenie procesów: zarządzania ryzykiem, kontroli i ładu organizacyjnego, i przyczynia się do poprawy działania. Pomaga organizacji osiągnąć cele dostarczając zapewnienia o skuteczności tych procesów, jak również poprzez doradztwo. Przyjęta w ustawie o finansach publicznych definicja audytu wewnętrznego wskazująca, iż jest to działalność niezależna i obiektywna ( ) której celem jest wspieranie ministra kierującego działem lub kierownika jednostki w realizacji celów i zadań poprzez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze, wyraźnie wskazuje na tożsame podejście do tego zagadnienia. Dopełnieniem opisu roli audytu wewnętrznego w sektorze publicznym jest zdefiniowanie pojęcia kontroli zarządczej, którą w myśl przepisów art. 68 ww. ustawy o finansach publicznych stanowi ( ) ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Natomiast realizacja wspomnianych celów ma zapewnić w szczególności: zgodność z przepisami prawa oraz wewnętrznymi procedurami, skuteczność i efektywność działania, wiarygodność sprawozdań, ochrony zasobów, przestrzeganie i promowanie zasad etycznego postępowania, efektywność i skuteczność przepływu informacji, zarządzanie ryzykiem. Od strony przedmiotowej audyt wewnętrzny jest swego rodzaju projektem podzielonym na etapy, którymi są poszczególne zadania audytowe. Posiłkując się nomenklaturą metodyk wykorzystywanych w zarządzaniu projektami można rzec, że każde z nich to zbiór swego rodzaju aktywności, które są ze sobą powiązane, zmierzają do osiągnięcia wyznaczonego celu (racjonalne zapewnienie kierownika jednostki) przez wytworzenie unikatowego produktu, jakim jest sprawozdanie z zaleceniami oraz z reguły posiadają zaplanowany początek i koniec. Ma też określony budżet (kadrowo-finansowy). Analiza ryzyka Realizacja zadań audytowych w danym roku budżetowym wynika z planu audytu. Jego przygotowanie rozpoczyna się od przeprowadzenia w sposób udokumentowany analizy ryzyka, które obejmuje przede wszystkim identyfikację obszarów działalności jednostki oraz ich ocenę. W trakcie tego procesu audytor wewnętrzny, uwzględniając zakres odpowiedzialności kierownika jednostki za funkcjonowanie kontroli zarządczej, bierze pod uwagę m.in.: cele i zadania Fot. E. Szczepańka jednostki, funkcjonujący system kontroli zarządczej, ryzyko zewnętrzne, mające wpływ na realizację celów i zadań jednostki, wyniki innych audytów i kontroli, uwagi kierownika jednostki, ewentualne wytyczne ministra kierującego działem, komitetu audytu lub szczegółowe wytyczne Ministra Finansów. Przyjęty w CPI matematyczny model analizy ryzyka pozwala na wytypowanie zadań audytowych w oparciu o powyższe wskaźniki. Procedurę metody matematycznej 3, a także ocenę ryzyka wedle tej metody przedstawiają poniższe tablice. Planowanie Realizacja poszczególnych zadań audytowych jest dokonywana na podstawie programu przygotowanego przez audytora, który stanowi szczegółowy harmonogram prac, określający m.in.: temat i cele zadania, podmiotowy i przedmiotowy zakres zadania, istotne ryzyko w obszarze ryzyka objętym zadaniem, narzędzia i techniki przeprowadzania zadania, kryteria oceny ustaleń oraz sposób klasyfikowania wyników dla poszczególnych kryteriów. Rozpoczęcie Nr zadania identyfikacja zadań audytowych uwzględnienie daty ostatniego audytu Temat zadania audytowego Istotność przez audytora czynności w komórkach audytowanych, poprzedzone jest przedstawieniem kierownikom tych komórek informacji na temat celu i zakresu zadania, kryteriów oceny oraz narzędzi i technik przeprowadzania zadania, co może zostać zaprezentowane na naradzie otwierającej. Narzędzia i techniki audytowe Dobór odpowiednich technik i narzędzi, podczas wykonywania zadań audytowych, obok wiedzy, doświadczenia zawodowego, umiejętności i intuicji audytora, są czynnikami wpływającymi na osiągnięcie zakładanych w audycie celów. W zależności od fazy zadania audytowego (wstępna, właściwa lub końcowa) techniki mogą i powinny różnić się od siebie. Na wstępnym etapie, który jest zarazem planowaniem, z reguły odbywa się zapoznawanie z dokumentacją, uzyskuje się wyjaśnienia i informacje od pracowników, czy też dokonuje się testowania przeglądowego. Proces audytu właściwego skupia się już na szczegółowym rozpoznaniu danej populacji/próbki, któremu towarzyszą Kategoria ryzyka Jakość zarządzania Kontrola zarządzania przypisanie wagi kryteriom oceny ryzyka przyznanie punktów poszczególnym kryteriom ocena ryzyka po uwzględnieniu priorytetów kierownictwa Czynniki zewnętrzne Waga kategorii ryzyka Stopień skomplikowania 0,3 0,15 0,3 0,1 0,15 Data ostatniego audytu Priorytet kierownictwa obserwacje, porównania, wywiady, czy też rekonstrukcje zdarzeń lub obliczeń. z kolei etap końcowy stanowi płaszczyznę analiz wskaźnikowych, porównawczych, którym może towarzyszyć graficzna analiza procesów. Realizacja zadania audytowego i sprawozdawczość Wpisując się w użytą powyżej nomenklaturę można stwierdzić, że realizacja zadania audytowego jest wykonywaniem określonych procedur w danym obszarze, przy zastosowaniu odpowiednich narzędzi i technik. Po zakończeniu czynności audytowych audytor wewnętrzny przedstawia komórkom poddanym audytowi ustalenia stanu faktycznego, co może mieć miejsce na zorganizowanej naradzie zamykającej. Następnie audytor przystępuje do sporządzenia sprawozdania, które przede wszystkim powinno zawierać: temat i cel zadania, podmiotowy i przedmiotowy zakres zadania ora datę rozpoczęcia, ustalenia stanu faktycznego wraz ze sklasyfikowanymi wynikami ich oceny według ustalonych uprzednio Ocena ryzyka Po uwzględnieniu Kryteria określenie priorytetu kierownictwa ocena ryzyka po uwzględnieniu daty ostatniego audytu ocena końcowa Data ostatniego audytu Priorytet Kierownictwa a b c d e f g h i j k l m n 1,20 0,60 1,20 0,40 0,60 0,30 0,30 1,00 0,30 0,30 1,60 1,00 1,20 0,60 1,20 0,40 0,60 0,30 0,30 1,00 0,30 0,30 1,60 1,00 1,20 0,60 1,20 0,40 0,60 0,30 0,30 1,00 0,30 0,30 1,60 1,00 Końcowa Normalizacja kryteriów, wskazanie słabości kontroli zarządczej oraz analiza ich przyczyn, skutki lub ryzyka wynikające ze wskazanych słabości kontroli zarządczej, zalecenia w sprawie wyeliminowania słabości kontroli zarządczej lub wprowadzenia usprawnień, datę sporządzenia sprawozdania, imię i nazwisko audytora wewnętrznego przeprowadzającego zadanie oraz jego podpis. W celu weryfikacji realizacji wydanych zaleceń audytor może przeprowadzić czynności sprawdzające dokonując oceny działań jednostki. Podsumowanie realizacji zadań w danym roku budżetowym znajduje swoje odzwierciedlenie w sprawozdaniu z wykonania planu audytu, które informuje w szczególności o stopniu jego realizacji oraz istotnych ryzykach i słabościach kontroli zarządczej. Komórka audytu wewnętrznego, poza bezpośrednią podległością kierownikowi jednostki, z punktu widzenia prawidłowej realizacji zadań audytowych, podlega także ocenie Ministra Finansów. Ponadto na mocy nowelizacji ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli realizacja zadań audytu explicite podlega również badaniu przez NIK. Tak więc obok kontroli wykonania budżetu państwa oraz realizacji ustaw i innych aktów prawnych w zakresie działalności finansowej, gospodarczej i organizacyjno-administracyjnej, także ten obszar znalazł się w zakresie działania NIK. Podsumowanie Pomimo faktu, że audyt wewnętrzny w polskich warunkach istnieje od niedawna, przez ostatnie lata zostało wypracowanych kilka modeli badania procesów, które odpowiadają uznanym standardom międzynarodowym. Do podstawowych elementów tych modeli można zaliczyć: niezależność audytu od działalności operacyjnej jednostki, wykorzystywanie narzędzi do oszacowania ryzyka, skoncentrowanie na monitorowaniu systemów kontroli wewnętrznej, czy też na rzetelnym dokumentowaniu wyników audytu. Oczywistym ponadto jest, że audyt wewnętrzny jak każda inna funkcja w jednostce wymaga dostosowania do otoczenia i w zależności od specyfiki danej działalności, doświadczenia wchodzących w jej skład zasobów powinna się rozwijać wraz z jednostką 4. W odniesieniu do towarzyszących audytowi procedur można pokusić się o stwierdzenie, że ta działalność jest procesem dość przewidywalnym i usystematyzowanym, co ma także pozytywny wpływ na relacje z pozostałymi komórkami organizacyjnymi. Marcin Żelazowski, Kierownik Zespołu Audytu Wewnętrznego w CPI 1 Ustawa z dnia 29 sierpnia 2009 r. (Dz. U. Nr 157, poz ze zm.). 2 W sprawie standardów audytu wewnętrznego dla jednostek sektora finansów publicznych. 3 Audyt wewnętrzny w jednostkach sektora finansów publicznych, red. T. Kiziukiewicz, Difin, Warszawa 2009, str Audyt wewnętrzny w praktyce audyty operacyjny i finansowy, K. Knedler i M. Stasik, Polska Akademia Rachunkowości S.A, Warszawa 2007, str C

12 Dodatek do Biuletynu informacyjnego CPI InformaTyzujemy... Jak zostać dobrym analitykiem? część I Analityk systemów informatycznych to zawód cieszący się w ostatnich latach rosnącą popularnością. Młodych ludzi zachęcają liczne oferty pracy, perspektywa wysokich zarobków i możliwość podnoszenia kwalifikacji. Niewątpliwie jest to zawód dostarczający osobom z nim związanym ogromne perspektywy, oferujący bardzo dużo, ale wiele również wymagający. Fot. E. Szczepańka Pasjonatom nie grozi wypalenie zawodowe, zawsze znajdą ogrom zadań i nowe wyzwania. Stanowczo nie jest to profesja dla osób szukających rutynowej i spokojnej pracy. Analitykom nie grozi nuda, każda dziedzina może okazać się ciekawym obszarem badań, pozwalającym na poszerzanie wiedzy i zdobywanie nowych doświadczeń. Analizować, optymalizować, opisywać i modelować można przecież wszystko. Niniejszy artykuł stanowi próbę przedstawienia zawodu analityka oraz znalezienia odpowiedzi na pytanie, co robić, aby wykonywać go dobrze. Szczególną uwagę zwrócimy na zawód analityka biznesowego, stosunkowo nowy na naszym rynku pracy. Trochę historii Analiza systemów informatycznych to dziedzina przeżywająca na przestrzeni ostatnich lat ogromny rozwój. Pojęcie to ewoluuje, zmienia swój zakres i obszar zainteresowań. Jeszcze w latach 90-tych ubiegłego wieku niezmiernie ciężko było przekonać kierownictwo projektu lub firmy do wykonania analizy systemu przed jego implementacją, Pojęcie Analiza Analityk systemowy System Analiza systemowa Analiza systemowa Analityk biznesowy Definicja powszechnie uważano, że analiza to strata czasu i środków. Nawet dzisiaj nie należą do rzadkości firmy, które implementują zmiany i tworzą kolejne wersje systemów bez szczegółowej dokumentacji, projektu, czy opisu funkcjonalności. Na szczęście podejście takie zmienia się, a modele, do których tak ciężko było przekonać firmy w latach 90. tworzone są coraz powszechniej. Aktualnie model dziedziny i logiczny oraz przypadki użycia należą do standardu. Powszechna jest znajomość UML, coraz większą popularnością cieszy się BPMN i modelowanie klas analitycznych. Równocześnie sama dziedzina analizy poszerza się i obejmuje swoim zasięgiem kolejne obszary. Pojawiają się nowe modele i pojęcia, które przez jednych są doceniane i stosowane, przez innych unikane i krytykowane, jeszcze przez innych używane w sposób nieprawidłowy i błędnie rozumiane. Aktualnie coraz powszechniej modeluje się architekturę procesów biznesowych i ich przebiegi, coraz częściej podkreśla się rolę zarządzania wymaganiami oraz korzyści ze stosowania strategicznej karty wyników, wartości dodanej itp. Wszyscy wiedzą, że na rynku pracy IT funkcjonują zawody analityków systemowych i biznesowych, tymczasem opracowana przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w 2010 r. Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy zawiera jedynie zawód analityka systemowego. Ciesząca się coraz większą popularnością profesja analityka biznesowego nie występuje w tym opracowaniu. Dynamicznie rozwijający się rynek pracy wyprzedza regulacje i formalizmy. Szybki rozwój powoduje problemy z interpretacją poszczególnych pojęć. Rozbieżności w rozumieniu terminów są częste nie tylko w środowisku informatycznym, lecz nawet akademickim. Definicje i problemy z interpretacją pojęć Na początek spróbujmy uporządkować pojęcia, w tym celu zacytujemy kilka definicji. Przegląd definicji wskazuje, że ich znaczenie często odbiega od potocznego rozumienia. Poniżej przyjrzymy się kilku najczęściej spotykanym rozbieżnościom. Powszechne rozumienie analizy systemowej jest węższe od znaczenia wynikającego z definicji. Postrzeganie organizacji - rozpatrywanie jakiegoś problemu, zjawiska z różnych stron w celu jego zrozumienia lub wyjaśnienia; - wyjaśnienie lub opis, będące wynikiem takiego rozpatrywania; - metoda badawcza polegająca na wyodrębnieniu z danej całości jej elementów i badaniu każdego z osobna. / Słownik PWN Analitycy systemowi zajmują się badaniem, analizowaniem i ocenianiem wymogów, procedur lub problemów klientów dotyczących technologii systemów teleinformatycznych oraz opracowywaniem i wdrażaniem propozycji, zaleceń i planów mających na celu poprawę obecnych lub projektowanych systemów teleinformatycznych. / Klasyfikacja zawodów i specjalności opisy grup elementarnych zawodów/specjalności. - układ elementów mający określoną strukturę i stanowiący logicznie uporządkowaną całość, - uporządkowany zbiór twierdzeń, poglądów, tworzących jakąś teorię, - określony sposób wykonywania jakiejś czynności lub zasady organizacji czegoś. / Słownik PWN Sztuka poznawania i określania systemów drogą budowania modeli. / Pełna analiza systemowa, J. Robertson, S. Robertson. Analiza systemowa to dziedzina wiedzy dotycząca poznania układów organizacyjnych i sposobów ich działania. Umożliwia łączenie dorobku różnych dziedzin nauki wokół wybranych problemów. Ma charakter interdyscyplinarny i syntetyzujący, służąc projektowaniu przyszłych struktur i działań w oparciu o kryteria sprawnościowe. Doskonali i upowszechnia skwantyfikowane metody analizy wykorzystując metodę modelowania matematycznego i teoretyczne konstrukcje odzwierciedlające w uproszczony sposób rzeczywistość. Badania operacyjne stanowią podstawę analizy systemowej. / Słownik pojęć ekonomicznych. Analityk biznesowy ma za zadanie łączyć działania interesariuszy projektu w celu pozyskania, analizy, komunikacji oraz walidacji wymagań w stosunku do zmian w procesach biznesowych, procedurach i systemach informacyjnych. Analityk biznesowy musi rozumieć problemy biznesowe oraz szanse organizacji w kontekście wspomnianych wymagań oraz rekomendować rozwiązania pozwalające organizacji osiągnąć zamierzone cele. / BABOK 2.0 jako systemu, którego częścią jest oprogramowanie nie jest w informatyce częste. Analiza systemowa kojarzy się najczęściej ze szczegółowym opisem oprogramowania komputerowego i modelami to oprogramowanie obrazującymi. Szerszy kontekst organizacji często umyka osobom posługującym się tym pojęciem, a przecież warto o nim pamiętać, gdyż żaden system nie działa w próżni i nie stanowi wartości sam w sobie. Kolejne nieporozumienie, to utożsamianie analityków systemów informatycznych ze specjalistami dziedzinowymi, posiadającymi szeroką wiedzę na temat danego obszaru biznesowego. Tymczasem są to inne role i inne pełnią zadania. Analitycy systemów informatycznych rozpoczynając swoją przygodę z określoną dziedziną, najczęściej wiedzy branżowej nie posiadając dysponują jednak technikami, które pozwalają im na jej pozyskanie od specjalistów dziedzinowych. Wiedza branżowa służy analitykom systemów informatycznych do budowy różnego rodzaju modeli, pozwala również na lepsze rozpoznanie i zrozumienie potrzeb interesariuszy, którymi są również specjaliści dziedzinowi. Na wiedzę branżową analitycy systemów informatycznych i specjaliści dziedzinowi patrzą z innej perspektywy, inną także stanowi dla nich wartość. Role analityków biznesowych i systemowych jak również zakres obydwu analiz także są mylone i różnorodnie interpretowane. Najczęściej wzbudza kontrowersje podział zadań pomiędzy te dwa zawody. Ogólnie zasada jest taka, że analityk biznesowy identyfikuje potrzeby biznesowe całej organizacji i znajduje rozwiązania jej problemów. Jeżeli wymagane są zmiany w infrastrukturze IT, to pojawia się rola analityka systemowego, odpowiedzialnego za realizację wymagań biznesowych w systemie informatycznym. Rozwiązania proponowane przez analityka biznesowego niekoniecznie muszą być związane z infrastrukturą IT, przedmiotem optymalizacji mogą być zmiany organizacyjne, proceduralne lub usprawnienia procesów biznesowych. W takim przypadku analityk systemowy nie jest angażowany. Model kompetencyjny analityka biznesowego W niniejszym artykule profesja analityka biznesowego zostanie przedstawiona przez pryzmat BABOK 2.0 (ang. Business Analysis Body of Knowledge), podręcznika zawierającego zbiór dobrych praktyk oraz wiedzy na temat analizy biznesowej. BABOK powstał dzięki inicjatywnie International Institute of Business Analysis (IIBA), instytutu założonego w październiku 2003 roku. W pierwszej kolejności rozpatrzymy obszary wiedzy leżące w zakresie zainteresowań analizy biznesowej, stanowiące zakres odpowiedzialności analityka biznesowego. Obszary wiedzy stanowią Rys. 1 Obszary wiedzy wg BABOK 2.0 logiczny podział analizy biznesowej na części. Przypisane są do nich zadania, które analityk biznesowy może realizować z wykorzystaniem technik opisanych w BABOK. Poniżej znajduje się krótka charakterystyka wymienionych obszarów wiedzy: a) planowanie i monitorowanie analizy biznesowej obszar wiedzy mający za zadanie planowanie i nadzór przebiegu procesu analizy biznesowej; w jego skład wchodzą między innymi takie czynności jak: ustalenie zadań i kolejności ich wykonania, identyfikacja interesariuszy, wybór technik oraz planowanie procesu zarządzania wymaganiami, b) analiza przedsiębiorstwa obszar wiedzy mający za zadanie identyfikację potrzeb biznesowych organizacji oraz definiowanie zakresu rozwiązania, c) uzyskiwanie wymagań obszar wiedzy mający za zadanie identyfikację potrzeb interesariuszy, d) analiza i dokumentowanie wymagań obszar wiedzy mający za zadanie analizę pozyskanych wymagań, ich priorytetyzację, dokumentowanie, opracowanie i weryfikację, e) ocena i walidacja rozwiązania obszar wiedzy mający za zadanie: ocenę zaproponowanych rozwiązań, celem wyboru tych, które najlepiej realizują potrzeby biznesowe organizacji, identyfikację obszarów niezaadresowanych oraz braków w rozwiązaniu, określenie niezbędne zmiany lub obejść w rozwiązaniu, zapewnienie wsparcia analitycznego w implementacji i testach rozwiązania, ocenę rozwiązań wdrożonych produkcyjnie, celem sprawdzenia faktycznego poziomu realizacji potrzeb biznesowych, f) zarządzanie i komunikowanie wymagań obszar wiedzy mający za zadanie: udostępnianie opracowanej dokumentacji udziałowcom projektu, informowanie o zmianach wymagań, zarządzanie zmianami wymagań, g) kompetencje bazowe podstawowe kompetencje, wiedza oraz inne umiejętności niezbędne w profesji analityka biznesowego: wiedza techniczna (metodyki, standardy, narzędzia), wiedza branżowa, przedsiębiorczość: umiejętność myślenia strategicznego i operacyjnego, zdolności komunikacyjne i interpersonalne, umiejętność krytycznego myślenia i rozwiązywania problemów, umiejętność instruowania i mentorowania, umiejętność zarządzania zmianami biznesowymi, umiejętność zarządzania finansami i rezultatami, organizacja pracy. Renata Adamczyk, CPI Planowanie i monitorowanie analizy biznesowej Analiza biznesowa Analiza biznesowa jest zbiorem zadań, wiedzy oraz technik wymaganych do identyfikacji potrzeb organizacji oraz wskazania rozwiązań dla jej problemów. Rozwiązania często wymagają zmian w infrastrukturze IT, aczkolwiek mogą dotyczyć także usprawnień w procesach biznesowych oraz zmian w strukturze organizacji. / BABOK 2.0 Analiza przedsiębiorstwa Uzyskiwanie wymagań Analiza i dokumentowanie wymagań Zarządzanie i komunikowanie wymagań Kompetencje bazowe Ocena i walidacja rozwiązania D