Zestaw pytań do egzaminu licencjackiego na kierunku Socjologia studia dzienne. I. Przedmioty ogólne i podstawowe

Transkrypt

1 Zestaw pytań do egzaminu licencjackiego na kierunku Socjologia studia dzienne I. Przedmioty ogólne i podstawowe 1. Na czym polega swoistość egzystencji człowieka według interpretacji znanych ci współczesnych filozofów i kierunków filozoficznych. 2. Jakie dostrzegasz filozoficzne dylematy relacji między jednostką ludzką a strukturami społecznymi? 3. Na czym polegają społeczne uwarunkowania świadomości społecznej w tym wiedzy i nauki według interpretacji znanych ci doktryn filozoficznych. 4. Podmiotowe mechanizmy zachowań prospołecznych człowieka. 5. Omówić pojęcia godność, sprawiedliwość, tolerancja, wolność sumienia. 6. Miłość i szczęście w ujęciu psychologicznym. 7. Etyka społeczności małżeńskiej i rodzinnej. 8. Etyczne problemy działalności związków zawodowych. 9. Etyczne problemy działalności organów administracji państwowej. 10. Wymień różne definicje psychologii społecznej. 1

2 11. Wymień zalety i wady konformizmu. 12. Omów miejsce antropologii wśród innych nauk. 13. Omów i porównaj terminy "antropologia społeczna" i "antropologia kulturowa". 14. Wyjaśnij pojęcie instytucji wg B. Malinowskiego i struktury społecznej w interpretacji A. R. Radcliffa - Browna. 15. Mobilność społeczna - "otwarte" i "zamknięte" struktury społeczne. 16. Konflikty społeczne - przyczyny, przebieg i konsekwencje. 17. Źródła i teorie zmiany społecznej. 18. Różnorodność kulturowa, konflikty i sprzeczności kulturowe, subkultury. 19. Interakcjonizm symboliczny. 20. Teoria wymiany G. Homansa. 21. Funkcjonalizm socjologiczny a teoria konfliktu społecznego. 22. Pragmatyzm społeczny i opisowa socjologia amerykańska. 23. Rozumienie makrostruktury społecznej. Różnice między mikro i makrostrukturą społeczną (podaj przykłady makrostruktur społecznych). 2

3 24. Pojęcie społeczeństwa. Typy społeczeństw: od społeczeństwa pierwotnego do postindustrialnego. Społeczeństwo informacyjne. 25. Pojęcie zbiorowości terytorialnej i społeczności lokalnej. Rola społeczności lokalnych w pluralistycznym porządku społecznym. Instytucje samorządu terytorialnego. 26. Typ idealny społeczeństwa biurokratycznego Maxa Webera. Patologie struktur biurokratycznych. 27. Przemiany struktury społecznej w Polsce: robotnicy w warunkach gospodarki rynkowej, przemiany klasy chłopskiej, tworzenie się nowej klasy średniej, kategoria bezrobotnych, menedżerów, rentierów. 28. Nierówności społeczne. Podstawowe wymiary nierówności społecznych, teorie. 29. Pojęcie zmiany społecznej, jej główne źródła (technologia, polityka, kultura) i rodzaje. 30. Państwo narodowe i jego zmierzch. Ponadpaństwowe struktury społeczne. 31. Świat globalną wioską: globalna ekonomia i polityka. Koncepcje globalizacji. 32. Główne orientacje teoretyczne w badaniu mikrostruktur (orientacja interakcyjna, strukturalna, tożsamościowa). 33. Pojęcie i czynniki socjalizacji. 3

4 34. Społeczne uwarunkowania tożsamości jednostki. 35. Koncepcja działania społecznego (w ujęciu Meada, Webera, Znanieckiego). 36. Koncepcja interakcyjna roli społecznej. 37. Główne elementy struktury społecznej małych grup. 38. Style przywództwa (autorytarny, liberalny, demokratyczny). 39. Teorie grup odniesienia. 40. Różne rozumienia metodologii. 41. Cele metodologii nauk społecznych. 42. Definiowanie pojęć i dobór wskaźników w badaniach (różne definicje pojęć). 43. Konceptualizacja i operacjonalizacja. 44. Zmienne zależne i niezależne. 45. Kryteria jakości pomiaru. 46. Istota, funkcje i empiryczna weryfikacja hipotez. 47. Wyjaśnianie i przewidywanie. 4

5 48. Model procesu badawczego. 49. Funkcje i struktura teorii. 50. Problemy etyczne badań w naukach społecznych. 51. Omów podstawowe błędy w rozumowaniu na temat związków przyczynowych (prowincjonalizm, pochopne wnioski, wątpliwa przyczyna, przemilczane dowody, fałszywy dylemat). 52. Przedstaw i scharakteryzuj etapy procesu badawczego. 53. Wymień podstawowe kryteria pomiaru stosowane w ramach operacjonalizacji (precyzja i poprawność, rzetelność, trafność). 54. Badania ilościowe i jakościowe - funkcje, podobieństwa i różnice obu podejść. 55. Klasyfikacje i typologie - wyjaśnij na przykładach zasady budowy klasyfikacji i typologii. 56. Omów podstawowe metody badań kwestionariuszowych i wskaż ich wady oraz zalety (ankieta pocztowa, wywiad telefoniczny, wywiad ankieterski). 57. Omów zasady budowy pytań kwestionariusza i typowe błędy popełniane przy budowie tego narzędzia. 58. Co oznacza termin "efekt ankieterski" i "efekt respondencki"? 5

6 59. Wymień i scharakteryzuj podstawowe metody badań jakościowych (wywiad swobodny, wywiad biograficzny, obserwacja, eksperyment, zogniskowane wywiady grupowe). 60. Wskaż zasady analizy danych jakościowych (odkrywanie prawidłowości, metoda teorii ugruntowanej, semiotyka, analiza konwersacyjna). 6

7 Zestaw I. Komunikowanie społeczne i doradztwo 1. Definicje i modele procesu komunikowania 2. Główne cele komunikowania interpersonalnego 3. Rodzaje sytuacji komunikacyjnych 4. Podstawowe źródła zakłóceń w procesie komunikowania interpersonalnego 5. Podstawowe tezy w procesie komunikowania interpersonalnego 6. Znaczenie informacji zwrotnej dla skutecznego porozumiewania się 7. Błędy podczas przekazywania informacji zwrotnej 8. Przyczyny nieskutecznego słuchania 9. Sposoby słuchania 10. Treść w czteroskładnikowym modelu informacji 11. Autoprezentacja w czteroskładnikowym modelu informacji 12. Kontakt interpersonalny w czteroskładnikowym modelu informacji 13. Podstawowe funkcje zachowań niewerbalnych 7

8 14. Formy wypowiedzi w mowie ciała 15. Elementy charakteryzujące komunikowanie parafrazowane 16. Techniki kierowania mimiką 17. Różnice między prezentacją i przemówieniem 18. Zalety i wady pracy w grupie 19. Charakterystyka komunikowania masowego 20. Public relations jako forma komunikowania masowego 21. Dziedziny doradztwa - cechy wspólne i różniące 22. Istota i cele doradztwa rolniczego 23. Współczesne przyczyny doradztwa rolniczego 24. Cechy osobowości rolników i czynniki je kształtujące 25. Doradztwo grupowe i jego rola w urzeczywistnianiu celu społecznego doradztwa 26. Postęp społeczny - istota i składniki 27. Sylwetka zawodowa doradcy 28. Proces podejmowania decyzji i jego uwarunkowania 8

9 29. Proces adaptacji innowacji i czynniki wpływające na jego przebieg 30. Wpływ środowiska lokalnego na przebieg procesu adaptowania innowacji 31. Organizacja systemu pomocy społecznej w Polsce 32. Cele i zadania doradztwa socjalnego 33. Formy i metody doradztwa personalnego 34. Kryteria i mierniki oceny przydatności zawodowej pracowników 35. Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu 36. Wyjaśnić relacje człowiek przyroda 37. Świadomość ekologiczna - istota i czynniki ją kształtujące 38. Promocja w działalności agroturystycznej 39. Rola doradztwa w kształtowaniu produktu agroturystycznego 40. Metody i techniki negocjacji 9

10 Zestaw II. Socjologia wsi, kultury i turystyki 1. Tradycje polskiej socjologii wsi i ich główni reprezentanci 2. Kwestia chłopska, agrarna i wiejska w społeczeństwie polskim, wymiar ekonomiczny, społeczny, polityczny, kulturowy 3. Przyczyny endogeniczne kwestii społecznych obszarów wiejskich 4. Uwarunkowania makrospołecznej sytuacji społeczno-demograficznej obszarów wiejskich w Polsce 5. Zróżnicowanie obszarów wiejskich w Polsce, charakterystyka społeczna makroregionów 6. Zróżnicowanie społeczno-zawodowe mieszkańców wsi polskiej 7. Rodzinne gospodarstwo rolne - specyfika i cechy modelowe 8. Na czym polegają przemiany procesu pracy w rolnictwie w warunkach gospodarki rynkowej 9. Racjonalność gospodarowania chłopa i farmera 10. Tradycyjna mentalność chłopska, źródła przemian 11. Społeczne i kulturowe uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości wiejskiej 10

11 12. Rola przedsiębiorczości wiejskiej w przemianach wsi w Polsce 13. Reprezentanci interesów rolniczych na forum państwa - organizacje rolnicze, przemiany, charakterystyka najważniejszych organizacji działających w Polsce 14. Wiejska społeczność lokalna - społeczne, kulturowe i polityczne uwarunkowania aktywności lokalnej w Polsce 15. Czy stosunek rolników do akcesji do UE można analizować w kategoriach fobii społecznej? 16. Wyjaśnij genezę terminu cultura 17. Wyjaśnij, co określa termin kultura w takich dyscyplinach jak: etnografia, antropologia kulturowa, socjologia 18. Wymień i omów znane ci sposoby definiowania kultury 19. Omów znaczenie terminu wzór kulturowy 20. Wyjaśnij pojęcie subkultura - kontrkultura - kultura alternatywna (podaj przykłady) 21. Jak można najlepiej ukazać wielowymiarowość zjawiska kultury? 22. Na czym polega dwoistość kultury symbolicznej 23. Kim był i jaką rolę w polskiej etnografii odegrał Oskar Kolberg? 11

12 24. Wyjaśnij pojęcie tradycyjna kultura ludowa 25. Omów czynniki mające bezpośredni wpływ na kształtowanie się polskiej kultury ludowej w XIX wieku 26. Wyjaśnij pojęcie folkloru i folkloryzmu 27. Wymień i omów grupy etnograficzne występujące w Polsce 28. Wyjaśnij i omów znaczenie pojecie region i regionalizm 29. Wyjaśnij termin tożsamość kulturowa. Omów wyróżniki tożsamości kulturowej na przykładzie wybranej grupy etnograficznej 30. Na czym polega zależność pomiędzy turystyką a rekreacją 31. Czynniki rozwoju turystyki 32. Związki turystyki z kulturą 33. Rodzaje turystyki i kryteria ich wyodrębniania 34. Na czym polega turystyka alternatywna 35. Funkcje turystyki 36. Dysfunkcje współczesnej turystyki 37. Edukacyjne funkcje turystyki 12

13 38. Produkt turystyczny i jego specyfika 39. Aktualne trendy na rynku turystycznym 40. Rynek turystyczny - rodzaje i kryteria wyodrębniania 13

14 Zestaw III. Socjologia polityki i stosunków międzynarodowych 1. Mniejszości narodowe w Polsce w okresie międzywojennym. 2. System sojuszy II Rzeczypospolitej. 3. Geneza i skład polityczny Rządu RP na emigracji. 4. Przemiany społeczno-gospodarcze i polityczne na obszarze podległym PKWN. 5. Budowa stalinowskiego modelu władzy w Polsce ( ). 6. Przemiany październikowe 1956 roku (nadzieje i rozczarowania). 7. Kryzys społeczno-polityczny w grudniu 1970 roku i jego następstwa. 8. Opozycja demokratyczna w Polsce (geneza, struktura, cele). 9.Przemiany społeczno-polityczne w Polsce w okresie pierwszej Solidarności Przygotowania i wprowadzenie stanu wojennego 13 XII 1981 roku. 11. Geneza, obrady i postanowienia okrągłego stołu. 12. Wybory parlamentarne w 1989 r. i ich następstwa. 13. Polistrategia, prognostyka międzynarodowa a polityka ogólna państwa. 14

15 14. Międzynarodowa ochrona praw człowieka. 15. Pojęcie, zakres i modele integracji euro-atlantyckiej. 16. Koncepcje integracji w Europie po II wojnie światowej. 17. Regionalizm polityczny i ekonomiczny w stosunkach międzynarodowych. 18. Charakter prawny i struktura Unii Europejskiej. 19. System instytucjonalny i mechanizm podejmowania decyzji w Unii Europejskiej. 20. Jakie elementy składają się na tzw. filary Unii Europejskiej? 21. Geneza, cele i członkostwo Unii Europejskiej. 22. Oblicza globalizacji: problemy demograficzne, technotronizm, ekologia, dysproporcje. 23. Charakterystyka prawa wspólnotowego. 24. Metody załatwiania sporów międzynarodowych. 25. Perspektywy demokracji we współczesnym świecie a autorytaryzm. 26. Wymiar zależności i współzależności międzynarodowych. 27. Funkcje partii politycznych we współczesnych systemach politycznych. 15

16 28. Rola organizacji międzynarodowych we współczesnym świecie. 29. Cele, zasady i rozwój Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. 30. Droga Polski do Unii Europejskiej. 31. System rządów państw demokratycznych. 32. Pojęcie i zakres stosunków międzynarodowych. 33. Podmiotowość uczestników stosunków międzynarodowych - charakterystyka głównych grup. 34. Cezury czasowe czterech etapów rozwojowych relacji międzynarodowych. 35. Czynniki oddziałujące na stosunki między państwami - ich klasyfikacja. 36. Geneza, cele i zasady systemu Narodów Zjednoczonych w kontekście potrzeb reformy. 37. Problemy nowego ładu politycznego i gospodarczego w stosunkach międzynarodowych. 38. Reorientacja polskiej polityki zagranicznej. Nowa jakość w stosunkach z Niemcami i Rosją. 39. Polityka wewnętrzna państwa i aktywność międzynarodowa w systemie naczyń połączonych. 16

17 40. Miejsce i rola Polski w aktualnych stosunkach międzynarodowych - próba konceptualizacji. 17

18 Zestaw IV. Socjologia wychowania i pedagogika resocjalizacyjna 1. Wyjaśnij znane dyscypliny pedagogiczne 2. Wyjaśnij podstawowe pojęcia pedagogiczne 3. Jak powstaje istota społeczna? 4. Wyjaśnij wpływ kultury na życie społeczne na wybranym przykładzie polskiej tradycji wychowania 5. Wskaż różnice między środowiskiem wychowania pośredniego i bezpośredniego 6. Przedstaw rodzaje wychowawczych problemów i psychospołecznych zaburzeń w rozwoju dzieci i młodzieży 7. Co się składa na kompetencje terapeutyczne nauczyciela - wychowawcy? 8. Podaj przykłady konkretnych oddziaływań terapeutycznych w pracy pedagogicznej w odniesieniu do określonego problemu w grupie wychowanków lub indywidualnego problemu wychowanka 9. Na czym polega relacyjne i fenomenologiczno-poznawcze ujęcie stresu psychologicznego oraz jak sobie z nim można radzić. Na czym polega teoria zachowania zasobów? Co to są mechanizmy obronne i czemu służą? 18

19 10. Jakie znasz psychologiczne uwarunkowania powstawania i rozwoju chorób somatycznych? Opisz, psychologiczne problemy chorych i związek zdrowia z zachowaniem. 11. Jak rozwinąć temat klasyfikacji zaburzeń psychicznych na: nerwicowe, nastroju, osobowości i zachowania, schizofreniczne? Opisz techniki psychoterapeutyczne. 12. Jakie znasz różne formy klinicznej pomocy psychologicznej w przypadku: nieprzystosowania społecznego, patologicznej nieśmiałości, fobii, nerwic, osobowości wielorakiej, zaburzeń psychosomatycznych i neurologicznych, psychoz, chorób pogranicza z perspektywy klinicystów behawioralno-poznawczych, psychoanalitycznych, humanistyczno-egzystencjalnych i innych (np. NLP)? Czy i jak można łączyć różne formy pomocy? Co to jest podejście systemowe? 13. Jak można scharakteryzować role psychologia klinicznego w diagnozie i terapii różnorodnych przejawów psychopatologii zjawisk społecznych? Na czym polega terapia grupowa i rodzinna. 14. Pojęcie i cechy rodziny. 15. Rodzina obiektem badań socjologicznych 16. Cykle życia małżeńsko-rodzinnego 17. Funkcje rodziny 18. Typologia małżeństwa i rodziny 19

20 19. Trwałość życia małżeńsko-rodzinnego 20. Sytuacja bytowa rodzin polskich 21. Dezorganizacja rodziny 22. Pojęcie i zakres zainteresowań patologii społecznej i kryminologii 23. Różnorodność i nieścisłość używania pojęć w patologii społecznej 24. Kryteria wyróżniania zjawisk patologicznych na poziomie mikro i makrospołecznym 25. Kryteria wyróżniania zjawisk patologicznych na poziomie mega i mezospołecznym 26. Koncepcje ujmowania zjawisk patologicznych 27. Skala i dynamika przestępczości 28. Uwarunkowania przestępczości 29. Teorie zachowań przestępczych i dewiacyjnych 30. Różnice między patologią społeczną a kryminologią 31. Zjawisko pijaństwa i alkoholizmu - uwarunkowania, skala, dynamika występowania, skutki oraz przeciwdziałanie 32. Zjawisko narkomanii - skala dynamika występowania, uwarunkowania, skutki, przeciwdziałanie 33. Bezrobocie jako problem społeczny 20

21 34. Zjawisko ubóstwa w Polsce 35. Historia myśli andragogicznej 36. Uczeń dorosły - jego charakterystyka, możliwości rozwojowe i edukacyjne 37. Pracujący i bezrobotni a proces rekonwersji zawodowej 38. Polska szkoła andragogiki rolniczej - przykład racjonalnego wzorca zawodowej edukacji dla dorosłych 39. Wymień różne definicje psychologii społecznej. 21