INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO W ROKU 2013 PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W CHEŁMIE

Transkrypt

1 PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W CHEŁMIE INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO W ROKU 2013 Chełm, dnia 28 lutego 2014 r.

2 INFORMACJA o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu chełmskiego za 2013 rok Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie działając w oparciu o Ustawę z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz z późn. zm.) prowadził działalność kontrolną, badawczą, opiniodawczą i profilaktyczną w ramach szeroko pojętej promocji zdrowia oraz zadań określonych w Narodowym Programie Zdrowia. Realizując powyższe zadania państwowa inspekcja sanitarna powiatu chełmskiego przedstawia w niniejszej informacji ocenę: - sytuacji epidemiologicznej, - warunków zdrowotnych środowiska bytowania człowieka (komunalne, żywieniowe, środowiska pracy, nauczania i wychowania), - działalności opiniodawczej i kontrolnej nadzoru zapobiegawczego, - działalności w zakresie edukacji zdrowotnej społeczeństwa. 2

3 I. Sytuacja epidemiologiczna Sytuację epidemiologiczną powiatu chełmskiego należy ocenić jako korzystną. Nie obserwowano epidemicznego występowania chorób zakaźnych. W 2013 roku zanotowano wzrost zachorowań na: wzw typu C, bakteryjne zakażenia jelitowe, biegunki, boreliozę, nagminne zapalenie przyusznic, różyczkę. Mniej było kontaktów ze zwierzętami podejrzanymi o wściekliznę. Poprawa nastąpiła w zakresie: wirusowych zakażeń jelitowych, ospy wietrznej, salmonelloz, płonicy, gruźlicy. Zarejestrowano pojedyncze zachorowania na: wzw typu B, inwazyjną chorobę meningokokową, wirusowe zapalenie mózgu, grypę typu A. Szczegółowe dane w tym zakresie przedstawia tabela 1. Tabela 1. Liczba zachorowań oraz wskaźniki zapadalności Lp. Nazwa jednostki chorobowej zach. zap. zach. zap. 1. Salmonelozy 26 32, ,0 2. Płonica 10 12, ,2 3. Róża 8 10, ,0 4. Wzw typu B 1 1,3 2 2,5 5. Wzw typu C def ,6 7 8,7 6. Wzw typu C - def ,8 9 11,2 7. Bakteryjne zakażenia jelitowe 15 18, ,5 8. Wirusowe zakażenia jelitowe 59 74, ,2 9. Biegunki ogółem w tym u dzieci do lat ,3 186, ,2 175,5 10. Borelioza 25 31, ,2 11. Ospa wietrzna , ,3 12 Nagminne zapalenie przyusznic 6 7, Różyczka , ,7 14. Gruźlica 11 13, ,5 16. Krztusiec ,5 3

4 Sytuacja epidemiologiczna wzw typu B jest dobra. Uzyskano to głównie dzięki szczepieniom ochronnym. wzw typu B Zap.pow.chełmski Zap. kraj Wykres 1. Sytuacja epidemiologiczna wzw B. Dużym problemem epidemiologicznym jest w dalszym ciągu wzw typu C, które od kilku lat cechuje tendencja wzrostowa liczby zachorowań. Z uwagi na brak swoistych metod zapobiegania zakażeniom w działaniach inspekcji sanitarnej kładzie się nacisk na kontrolę sterylizacji, dezynfekcji, procedur wykonywania zabiegów ( medycznych i niemedycznych) naruszających ciągłość tkanek oraz utrzymanie wysokich standardów higieniczno sanitarnych wykonywania tych świadczeń. Wczesne rozpoznanie zakażenia daje wysoką szansę wyleczenia. To powinno skłaniać do podejmowania działań zapewniających dostępność do specjalistycznego poradnictwa, diagnostyki laboratoryjnej i leczenia zakażeń wirusami hepatotropowymi. 4

5 wzw typu C wg def. z 2005r Zap.pow.chełmski Zap. kraj Wykres 2.. Zapadalność na wzw typu C wg def. z 2005 r. wzw typu C wg def. z 2009r Zap.pow.chełmski Zap. kraj Wykres 3. Zapadalność na wzw typu C wg def. z 2009 r. 5

6 ospa wietrzna Zap.pow.chełmski Zap. kraj Wykres 4. Sytuacja epidemiologiczna ospy wietrznej. nagminne zapalenie przyusznic Zap.pow.chełmski Zap. kraj Wykres 5. Sytuacja epidemiologiczna świnki. W powiecie chełmskim w 2013r zarejestrowano wzrost zachorowań na różyczkę. Ogółem zgłoszono 107 zachorowań zap. 133,7. Dotyczyły one głównie chłopców 96,6%. Najwięcej zachorowań było w grupie wiekowej lat. 6

7 różyczka Zap.pow.chełmski Zap. kraj Wykres 6. Sytuacja epidemiologiczna różyczki. salmonelozy Zap.pow.chełmski Zap. kraj Wykres 7. Sytuacja epidemiologiczna salmoneloz. Wystąpiły 2 ogniska zatrucia pokarmowego rodzinnego, w których narażonych było 13 osób, zachorowało 7 z tego 3 hospitalizowano. Czynnikiem etiologicznym była pałeczka Salmonella Enteritidis. Nośnikiem pałeczek były prawdopodobnie jaja, których użyto do pasztetu i ciasta. Nie występowały zachorowania na: błonicę, poliomyelitis, czerwonkę, tężec, krztusiec, odrę, dur brzuszny i dury rzekome, wzw typu A, zatrucia pestycydami. 7

8 Tabela 2. Procent uodpornienia dzieci i młodzieży w 2013 r. w porównaniu do Lp. Uodpornienie przeciwko Krztuścowi 96,4 96,9 96,6 2. Błonicy i tężcowi 98,2 98,5 98,6 3. Poliomyelitis 96,4 96,4 96,6 4. Odrze 99,2 99,8 98,9 5. Gruźlicy (szczep. noworodków) 98,8 99,7 99,5 6. Różyczce 99,9 99,8 99,8 7. Wzw typu B 97,4 98,4 99,6 8. Haemophilus influenzae 94,3 92,8 93,1. W 2013 roku opracowano 153 ogniska chorób zakaźnych. Najwięcej dotyczyło zachorowań na: salmonelozę (32 p.), wzw typu B i C oraz nosicieli HBV i HCV (27 p.), boreliozę (30 p.), kontakt ze zwierzętami podejrzanymi o wściekliznę (31 p.), gruźlicę (19p.), inne zachorowania (33 p.). We wszystkich ogniskach przeprowadzono dochodzenie epidemiologiczne a osoby ze styczności objęto nadzorem. P/wściekliźnie zaszczepiono 9 osób. Na terenie powiatu chełmskiego ziemskiego objęto nadzorem 78 obiektów służby zdrowia. Przeprowadzono w nich 94 kontrole. W jednym obiekcie stwierdzono uchybienia sanitarno higieniczne. Usterki dotyczyły złego stanu technicznego, malowania pomieszczeń. W celu usunięcia stwierdzonych uchybień wydano decyzję. 8

9 II. Higiena środowiska i obiektów użyteczności publicznej. Zaopatrzenie w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi. Wody podziemne na terenie powiatu chełmskiego stanowią jedyne źródło zaopatrzenia ludności i przemysłu w wodę do picia i na potrzeby gospodarcze. Największe znaczenie dla regionu posiadają poziomy wodonośne w utworach górno-kredowych. Są one podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę i stanowią bazę zasobów dla większości wodociągów zlokalizowanych na terenie powiatu. Poziomy wodonośne w utworach czwartorzędowych i trzeciorzędowych są źródłem zaopatrzenia w wodę tylko dla nielicznych obiektów użyteczności publicznej i gospodarstw indywidualnych korzystających ze studni zakładowych lub przydomowych. Na terenie powiatu chełmskiego w roku 2013 nadzorem terenowo - laboratoryjnym objęte były 42 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia zarządzane przez samorządy gminne w tym jeden obiekt stanowiący własność Cementowni Chełm w Chełmie (tabela. 1). Tabela 3. Wodociągi Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia L.p. Miejscowość Gmina Ulica Produkcja [m 3 /d] Ocena wody (dobra / zła) Liczba ludności korzystającej z wody dobrej jakości z wody złej jakości 1. Rejowiec Fabr. Rejowiec Fabr. Chełmska dobra Białopole Białopole 136 dobra Raciborowice Białopole 172 dobra Pokrówka Chełm 637 dobra Nowosiółki Chełm 696 dobra Dorohusk Dorohusk 144 zła /warunek/ Świerże Dorohusk 55 zła /warunek/ Brzeźno Dorohusk 27 dobra Rozkosz Dorohusk 7 dobra Dubienka Dubienka 75 dobra Skryhiczyn Dubienka 13 dobra Rogatka Dubienka 33 dobra Kamień Kamień 186 dobra Józefin Kamień 18 dobra Rudolfin Kamień 28 dobra Andrzejów Kamień 26 dobra Wolawce Kamień 56 dobra Leśniowice Leśniowice 80 dobra Rakołupy Leśniowice 48 dobra Kasiłan Leśniowice 82 dobra

10 21. Wólka Kańska Rejowiec Fabr. 175 zła /warunek/ Liszno Rejowiec Fabr. 150 zła /warunek/ Pawłów Rejowiec Fabr. 130 dobra Ruda Huta Ruda Huta 275 zła /warunek/ Rejowiec Rejowiec 200 dobra Niedziałowice Rejowiec 45 dobra Wereszcze Duże Rejowiec 200 dobra Hruszów Rejowiec 151 dobra Marysin Rejowiec 85 dobra Sawin Sawin 231 dobra Bukowa Wielka Sawin 53 dobra Czułczyce Sawin 36 dobra Siedliszcze Siedliszcze 550 dobra Bezek Siedliszcze 151 dobra Wierzbica Wierzbica 527 dobra Wólka Tarnowska Wierzbica 52 dobra Wojsławice Wojsławice 120 dobra Kukawka Wojsławice 40 dobra Huta Wojsławice 58 dobra Majdan Nowy Wojsławice 40 dobra gm. Wojsławice Popławy - Majdan /zaopatrywane z wodociągów spoza pow. chełmskiego/ Żmudź Żmudź 226 dobra Cement Chełm" Chełm Fabryczna 100 dobra Razem Stan sanitarno-techniczny wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w większości przypadków jest zadowalający. Wszystkie obiekty oparte są na ujęciach wód podziemnych, posiadają wyznaczone i wygrodzone strefy bezpośredniej ochrony sanitarnej oraz aktualne decyzje: pozwolenie wodno - prawne na pobór wody. Stałej dezynfekcji wody nie prowadzi się w żadnym wodociągu zbiorowego zaopatrzenia, gdyż nie zachodzi taka konieczność, a zamontowane chloratory traktowane są jako awaryjne zabezpieczenia na wypadek ewentualnego zagrożenia bakteriologicznego. Wodociągi te na koniec 2013 r. dostarczały wodę o jakości odpowiadającej wymaganiom sanitarnym określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz.417 z późn. zm.), z wyjątkiem obiektów ujętych w tabeli 2. Wodę z tych wodociągów warunkowo dopuszczono na określony czas do spożycia przez ludzi w związku z faktem dostarczania przez te urządzenia wody z ponadnormatywną zawartością żelaza i jonu amonowego. 10

11 Przekroczenia te nie mają jednak negatywnych skutków zdrowotnych dla ludzi, niemniej jednak mogą mieć wpływ na jej smak i wygląd, co może być trudne do zaakceptowania przez konsumentów i dlatego wymagane jest od zarządców wodociągów podejmowanie działań naprawczych. Tabela 4. Wartości ponadnormatywnych przekroczeń w wodociągach zbiorowego zaopatrzenia w roku Lp. Gmina Nazwa wodociągu zbiorowego zaopatrzenia 1 Dorohusk Dorohusk Parametry chemiczne wartość parametr dopuszc zalna jon amonowy 0,50 mg/l 2. Dorohusk Świerże jon amonowy 0,50 mg/l 3. Ruda Huta Ruda Huta jon amonowy 0,50 mg/l 4. Rejowiec Liszno Fe Fabryczny 5. Rejowiec Fabryczny Wólka Kańska Fe min. 1,03 mg/l 0,75 mg/l 0,58 mg/l max. 1,26 mg/l 0,90 mg/l 1,24 mg/l 200 µg/l 291 µg/l 420 µg/l 200 µg/l 204 µg/l 269 µg/l Decyzja NS-HK.721-8/3/07/10/13 z dnia r, termin realizacji r. NS-HK.721-9/3/07/10/13 z dnia r, termin realizacji r. NS-HK /4/07/10/13 z dnia r., termin realizacji r. NS-HK /7/09/11/13 z dnia r., termin realizacji r. NS-HK /2/12 z dnia r., termin realizacji r. W roku 2013 przeprowadzono modernizację i rozbudowę sieci wodociągowej w następujących obiektach. Tabela 5.Wodociągi l.p. Nazwa wodociągu Miejscowość Gmina Powiat Nowo podłączone miejscowości 1. WZZ Wolawce Wolawce Kamień Chełmski Strachosław, Mołodutyn 2. WZZ Bukowa Wielka Bukowa Wielka Sawin Chełmski Bukowa Wielka, Bukowa Mała, Średni Łan, Radzanów i Łukówek 3. WZZ Kamień Kamień Kamień Chełmski Modernizacja ujęcia wody Kamień i ujęcia wody Józefinka oraz budowa odcinka sieci łączącej miejscowości Kamień i Czerniejów W 2013 r. kontynuowano nadzór sanitarny nad wybranymi wodociągami lokalnymi i zakładowymi. Stan sanitarny tych obiektów przedstawiono w tabeli 6. 11

12 Tabela 6. Liczba ludności zaopatrywanej w wodę z wodociągów lokalnych. Nazwa wodociągu lokalnego Gmina Miejscowość Ulica Dorohusk Dorohusk Razem wieś Zakład Rolny Husynne RSP Brzeźno Produkcja (m 3 /d) Ocena wody dobra / zła Liczba ludności korzystającej z wody dobrej jakości z wody złej jakości 30 zła /warunek/ zła /warunek/ Wodę z wodociągów indywidualnych w Brzeźnie i Husynnem w dalszym ciągu warunkowo dopuszczono do spożycia przez ludzi z uwagi na przekroczone w niej najwyższe dopuszczalne stężenia żelaza i amoniaku. Tabela 7. Stopień zwodociągowania gmin na terenie powiatu L.p. gmina Liczba miejscowości zwodociągowanych w gminie % ludności korzystającej z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia 1. Chełm Białopole Dorohusk Dubienka Kamień Leśniowice Rejowiec Fabryczny Rejowiec Ruda Huta Sawin Siedliszcze Wierzbica Wojsławice Żmudź Miasto Rejowiec Fabryczny Oceniając stan zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia na nadzorowanym terenie należy stwierdzić, że występują zdecydowane różnice na terenie poszczególnych gmin w zakresie dostępności mieszkańców do wody o nadzorowanej jakości. Mieszkańcy gmin: Chełm, Rejowiec Fabr, Białopole, Rejowiec, Wierzbica oraz m. Rejowiec Fabr. w około 100 % ogólnej liczby ludności korzystają ze zbiorowego zaopatrzenia w wodę, 12

13 natomiast w gminach Dorohusk tylko 37% i Sawin 57% ogólnej liczby mieszkańców korzysta z wody dostarczanej przez wodociągi zbiorowego zaopatrzenia. Ocena sanitarna przebiegu sezonu turystycznego 2013 r. Oceniając przebieg letniego sezonu turystycznego należy stwierdzić, że w 2013 r. na terenie powiatu nie wystąpiły istotne zagrożenia sanitarne ze strony obiektów i urządzeń związanych z obsługą ruchu turystycznego. Na terenie powiatu chełmskiego w 2013 r. funkcjonowały dwa pola biwakowe: przy zalewie Dębowy Las gm. Żmudź i przy zalewie Husynne gm. Dorohusk. Urząd Gminy w Żmudzi przy MWdK Dębowy Las prowadzi prowizoryczne pole biwakowe. Obiekt ten nie posiada zaopatrzenia w wodę. Teren pola został wyznaczony drewnianym ogrodzeniem, ustawiono śmietniczki na odpady i wybudowano wolnostojącą dwuoczkową ubikację opartą na suchym szczelnym dole kloacznym. Pole biwakowe i przyległy teren było utrzymywane w porządku przez służby gminne. Na terenie obiektu brak przyłącza energetycznego. Pole biwakowe w Husynnem, gm. Dorohusk zarządzane przez Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe ESMAX z siedzibą w Dorohusku zlokalizowane przy MWdK Husynne wyposażone jest w podstawową infrastrukturę w postaci drewnianych zadaszeń z miejscami do siedzenia, punkt małej gastronomii, miejsc na namioty. Obiekt zaopatrywany jest w wodę z indywidualnej studni głębinowej. Nieczystości płynne z punktu gastronomicznego, jedynej ogólnodostępnej umywalki oraz ubikacji ogólnodostępnej odprowadzane są do szczelnego szamba. W sezonie letnim obiekt utrzymywany był w dobrym stanie sanitarno - porządkowym. Miejsca wykorzystywane do kąpieli. Miejsca wykorzystywane do kąpieli: Żółtańce, Staw, Dębowy Las, Puszcza, Husynne, Natalin, Dubienka i Niwa I urządzone były na zbiornikach małej retencji. Woda we wszystkich MWdK została przebadana przed sezonem letnim 2013 r. i dopuszczona do kąpieli. W trakcie trwania sezonu letniego nie wydawano zakazu kąpieli. Woda we wszystkich MWdK odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Wszystkie miejsca wykorzystywane do kąpieli w sezonie letnim nadzorowane były przez służby ratownictwa wodnego z wyjątkiem MWdK w Dubience. Część MWdK wyposażonych było w drewniane pomosty (z wyjątkiem 13

14 Niwa I, Husynne i Dubienka ). Większość miało wyznaczone i oznakowane miejsca do kąpieli (z wyjątkiem MWdK Dubienka ). Wszystkie MWdK oznakowane były stosownymi tablicami informacyjnymi i funkcjonowały w następujących okresach: 1. Puszcza r. 2. Niwa I r. 3. Żółtańce r. 4. Staw r. 5. Dębowy Las r. 6. Natalin r. 7. Husynne r. 8. Dubienka r. Plaże przy miejscach wyznaczonych do kąpieli są piaszczysto trawiaste. Przy kąpieliskach Natalin, Niwa i Husynne wyposażone były w ubikacje typu TOI-TOI serwisowane przez specjalistyczną firmę, a przy kąpieliskach Staw Dębowy Las użytkowane były wolnostojące ubikacje oparte na suchych dołach kloacznych. Użytkownicy MWdK Puszcza korzystali z ubikacji ośrodka wypoczynkowo-rekreacyjnego dla dzieci i młodzieży Caritas. Większość obiektów wyposażona jest w drewniane ławki i zadaszenia: Żółtańce, Staw, Dębowy Las i Husynne. Wszystkie plaże w trakcie trwania sezonu letniego utrzymywane były w czystości i porządku. Do MWdK Żółtańce doprowadzona jest wybrukowana ścieżka rowerowa, zainstalowany jest monitoring elektroniczny, na terenie przyległym do plaży zlokalizowany jest plac zabaw dla dzieci oraz boisko do gry w piłkę. Na plaży przy miejscu wykorzystywanym do kąpieli w Stawie urządzono boisko do siatkówki. Obiekty użyteczności publicznej. Pod nadzorem sanitarnym na terenie powiatu chełmskiego znajdowały się następujące grupy obiektów użyteczności publicznej: domy pomocy społecznej, hotele, obiekty wczasowo-turystyczne, zakłady fryzjersko-kosmetyczne, dworce i przystanki komunikacyjne oraz inne. Zdecydowana większość obiektów użyteczności publicznej na nadzorowanym terenie znajdowała się w dobrym stanie higieniczno sanitarnym. 14

15 Od lat nie poprawia się stan sanitarno - techniczny dworców i przystanków kolejowych położonych na trasie Lublin - Dorohusk. Obiekty te w większości są zdewastowane, a z powodu braku środków finansowych od wielu lat nie są odnawiane i pozbawione stałej obsługi. W dalszym ciągu decyzją PKP pozostają wyłączone z eksploatacji do odwołania następujące obiekty towarzyszące Stacji Kolejowej w Dorohusku: kasa biletowa, poczekalnia i WC. W związku z powyższym obiekt ten nie dotrzymuje żadnych standardów w zakresie wyposażenia w infrastrukturę i urządzenia dla obsługi podróżnych. W latach ubiegłych z użytkowania wyłączono również dworce w Brzeźnie i Rejowcu Fabrycznym. Pismem znak: DR5Z-g /2012 z dnia 8 czerwca 2012 r. Rejon Dworców Kolejowych w Warszawie PKP SA zawiadomił o trwałym zamknięciu i wyłączeniu z użytkowania toalety dla podróżnych na dworcu PKP w Kaniem. Natomiast stacje kolejowe - perony i międzytorza w większości przypadków utrzymywane są w bieżącej czystości i porządku. W wyniku prowadzonego w sezonie letnim przeglądu tras komunikacyjnych wraz z przystankami komunikacji drogowej przy drodze krajowej Nr 12 na odcinku Chojno Nowe Chełm - Dorohusk i przy drodze wojewódzkiej Nr 844 na odcinku Chełm - Białopole stwierdzono: - utrzymanie w dostatecznej czystości i porządku pasów przydrożnych wzdłuż w/w dróg, - poprawę stanu technicznego i estetycznego części przystanków komunikacji drogowej usytuowanych przy drodze krajowej Nr 12 na odcinku Chojno Nowe Dorohusk w wyniku przeprowadzonych prac remontowych na w/w obiektach, - poprawę stanu technicznego przystanków autobusowych przy drodze wojewódzkiej Nr 844 na odcinku Chełm - Białopole w wyniku przeprowadzonych prac związanych z wyburzeniem starych i budową nowych przystanków autobusowych na terenie gm. Żmudź, - wzdłuż trasy komunikacyjnej Chełm - Dorohusk ustawiono dla potrzeb kierowców oczekujących w kolejce do odprawy granicznej w odległości ok. 500 m od siebie kabiny ustępowe TOI-TOI. Ilość ustawianych kabin uzależniona jest od sytuacji związanej z długością kolejki oczekujących na odprawę graniczną, - przy w/w trasie znajduje się dostateczna ilość śmietniczek metalowych. Trasa ta jest na bieżąco sprzątana przez służby porządkowe, a kabiny TOI-TOI serwisowane przez wyspecjalizowaną firmę 1 x w tygodniu. 15

16 Liczba kontroli Obiektów złych W roku 2013 w zakresie nadzoru nad stanem sanitarnym obiektów użyteczności publicznej i urządzeń wodnych na terenie powiatu chełmskiego przeprowadzono łącznie: 266 kontroli sanitarnych, pobrano 251 próbek wody z obiektów wodociągowych do badań laboratoryjnych, wydano 12 decyzji pokontrolnych nakazujących poprawę stanu sanitarnego nadzorowanych obiektów. III. Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Głównym zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności, żywienia oraz nad materiałami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością jest sprawdzanie czy przedsiębiorcy sektora spożywczego odpowiedzialni za bezpieczeństwo żywności spełniają wymagania obowiązujących przepisów, których celem jest ochrona i zapewnienie zdrowia i życia człowieka. Realizując swoje zadania Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie w 2013 roku nadzorował 405 obiektów żywieniowo - żywnościowych na terenie powiatu chełmskiego. Liczba obiektów w latach 2012 i ,66 4,93 Obiektów wg ewidencji Skontrolowanych % obiektów złych w stosunku do liczby obiektów Wykres 8. Liczba obiektów żywieniowo - żywnościowych na terenie powiatu chełmskiego w 2013 w porównaniu do 2012 r. Jak wynika z wyżej przedstawionego wykresu liczba obiektów w roku 2013 wzrosła w stosunku do roku ubiegłego łącznie o 23 obiekty. 16

17 W ciągu ubiegłego roku Państwowa Inspekcja Sanitarna na terenie powiatu ziemskiego skontrolowała 238 obiektów żywnościowo żywieniowych i przedmiotów użytku, przeprowadzając w nich 329 kontroli sanitarnych. Natomiast na podstawie kryteriów ujętych w ujednoliconych i obowiązujących w całym kraju arkuszach oceny stanu sanitarnego stwierdzono 20 obiektów nie spełniających wymagań obowiązującego prawa, co stanowi 4,9 %, w tym: na 221 obiektów obrotu żywnością, stwierdzono niezgodnych - 19, tj. 8,6 % na 65 obiektów żywienia zbiorowego zamkniętego, niezgodnych - 1, tj. 1,5 % Zakłady z pozostałych grup obiektów oceniono jako zgodne z wymaganiami. Odsetek obiektów, które nie spełniały wymagań prawa żywnościowego w porównaniu do roku 2012 zwiększył się o 1,3 %. Poprawę stanu sanitarnego stwierdzono wśród zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego o 0,6 % w porównaniu do roku 2012 oraz w zakładach małej gastronomii o 8,3 %. diagramie. Strukturę nadzorowanych obiektów przedstawiono na niżej zamieszczonym Struktura grup obiektów w 2013r Sklepy spożyw cze Wytw órnie chrupek Kioski spożyw cze Ciastkarnie Piekarnie Automaty do lodów Obiekty ruchome 30 1 Zakłady młynarskie Transport Inne obiekty obrotu Inne w ytw órnie żyw ności Brow ar Zakłady żyw. zbior. zamkn. Wytw órnie cukiernicze Zakłady małej gastronomii Hurtow nie Zakłady żyw ienia zbior. otw art. Wytw órnia w ód żródlanych Wytw órnie materiałów Wykres 9. Struktura obiektów żywieniowo - żywnościowych 2013r. Najliczniejszą grupę obiektów powiatu chełmskiego stanowiły sklepy spożywczo - przemysłowe 179, kioski spożywcze 42, zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego 65, zakłady małej gastronomii 24, zakłady żywienia zbiorowego otwartego

18 Do zakładów produkcyjnych należały m.in.: piekarnie 12, zakłady przetwórstwa zbożowo - młynarskiego 2, ciastkarnie 3, automaty do lodów 2, browar, wytwórnia wód źródlanych, zakład cukierniczy, zakład produkcji chrupek oraz inne wytwórnie żywności 30 /paczkarnia cukru, pieczarkarnia, plantacje malin, gospodarstwa rolne/. Nadzorem objęto też 2 zakłady produkcji materiałów do kontaktu z żywnością. Zgodnie z art.5 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 29 kwietnia 2004r.w sprawie higieny środków spożywczych ( Dz. Urz. UEL 139 z 30 kwietnia 2004r., str. 1 Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13,t. 34, str. 319) przedsiębiorstwa sektora spożywczego opracowują, wykonują i utrzymują stałą procedurę lub procedury na podstawie zasad HCCP, a według art.17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Eeuropejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd do spraw bezpieczeństwa żywności (Dz. u. UEL nr 31 z 1 lutego 2002r., str.1-24) podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji zgodność z wymogami prawa żywnościowego. Realizując powyższy obowiązek w 86,5 % zakładach wdrożono system HACCP, a w 89,6 % instrukcje Dobrej Praktyki Higienicznej i Dobrej Praktyki Produkcyjnej. W 2013 r. w ramach sprawowanego nadzoru przeprowadzono 328 kontroli i rekontroli (w tym 14 kontroli interwencyjnych). Najczęściej stwierdzanymi uchybieniami higieniczno - sanitarnymi były: niewłaściwe przechowywanie łatwo psujących się środków spożywczych; wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości; zły stan techniczny pomieszczeń; nie przestrzeganie instrukcji GHP/GMP oraz procedur systemu jakości HACCP; nieprawidłowa funkcjonalność pomieszczeń; nieprawidłowości w oznakowaniu produkowanych i wprowadzanych do obrotu środków spożywczych. Celem poprawy stanu sanitarnego stosowano wobec przedsiębiorców nieprzestrzegających wymagań obowiązujących przepisów sankcje karne wynikające z uprawnień Państwowej Inspekcji Sanitarnej i tak w 2013 roku wydano: 81 decyzji administracyjnych, w tym: 14 decyzji unieruchomienia obiektu lub ograniczenia zakresu sprzedaży; 18

19 11 decyzji zakazujących wprowadzanie do obrotu artykułów spożywczych niewłaściwej jakości, mandatami karnymi ukarano 23 osoby na sumę 3600,00 zł; Jakość zdrowotna środków spożywczych i przedmiotów użytku Ocenę bezpieczeństwa żywności i materiałów do kontaktu ze środkami spożywczymi przeprowadzały akredytowane laboratoria funkcjonujące w Zintegrowanym Systemie Badania Żywności dla województwa lubelskiego. Badania mikrobiologiczne przeprowadzało laboratorium PSSE w Chełmie, posiadające certyfikat akredytacyjny PCA. Pozostałe parametry, jak: wykrywanie organizmów genetycznie modyfikowanych, substancje dodatkowe, pestycydy, bakterie Campylobacter, histamina czy napromienianie żywności przeprowadzały laboratoria spoza województwa lubelskiego, wytypowane przez Główny Inspektorat Sanitarny. Do badań laboratoryjnych pobrano w ramach urzędowej kontroli żywności 8 próbek. Badano wodę źródlaną, lody z automatu i wyroby cukiernicze. Zakwestionowano 1 próbkę lodów ze względu na wysoką zawartość bakterii z rodziny Enterobacteriaceae. W 2013 r. w związku z opracowaniem 2 ognisk zatruć pokarmowych w mieszkaniach prywatnych pobrano 2 próbki wymazów czystościowych, które nie były kwestionowane oraz 2 próbki jaj, z których 1 zdyskwalifikowano z powodu obecności bakterii Salmonella. System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia Zwierząt RASFF W 2013 r. w ramach systemu RASFF i RAPEX prowadzono działania związane z wycofywaniem mąki zanieczyszczonej deoksyniwalenolem oraz alkoholu z powodu obecności szkła. Przeprowadzone kontrole nie wykazały w użyciu i sprzedaży produktów objętych powiadomieniami. W minionym roku zaobserwowano pogorszenie się warunków sanitarno higienicznych w zakładach (o 1,3 %/) szczególnie w grupie sklepów oraz kiosków spożywczych. Poprawiła się natomiast sytuacja sanitarno higieniczna w zakładach żywienia zbiorowego otwartego i zamkniętego. Celem zapewnienia jak najlepszej ochrony zdrowia konsumentów będzie kontynuowany wzmożony nadzór sanitarny w ramach urzędowej kontroli żywności w zakresie: 19

20 przestrzegania instrukcji GHP, GMP zachowania ciągłości łańcucha chłodniczego artykułów łatwo psujących się; wdrażania i utrzymania systemów jakości HACCP; wprowadzania do obrotu artykułów spożywczych właściwej jakości zdrowotnej; prawidłowego znakowania produkowanych i wprowadzanych do obrotu środków spożywczych.; poprawy stanu sanitarno-technicznego i funkcjonalności pomieszczeń. IV. Higiena środowiska pracy W 2013 roku prowadzono nadzór nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy, polegający między innymi na identyfikacji zagrożeń występujących na stanowiskach pracy oraz podejmowano działania mające na celu ograniczenie wpływu czynników szkodliwych i uciążliwych na zdrowie pracujących. W ramach nadzoru nad warunkami środowiska pracy i warunkami higieniczno sanitarnymi skontrolowano 45 zakładów pracy, w których przeprowadzono 55 kontroli, w tym: - 20 kontroli w zakresie nadzoru nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami, - 4 kontrole w zakresie nadzoru nad prekursorami narkotyków kategorii 2 i 3, - 2 kontrole w zakresie nadzoru nad substancjami, preparatami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, - 15 kontroli w zakresie nadzoru nad czynnikami biologicznymi w środowisku pracy. W wyniku przeprowadzonych kontroli warunków pracy i higieniczno sanitarnych wydano 10 decyzji administracyjnych. 20

21 5 liczba stwierdzonych uchybień uchybienia w zakresie pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia uchybienia w zakresie stanu higieniczno - sanitarnego pomieszczeń uchybienia w zakresie substancji chemicznych i ich mieszanin uchybienia w zakresie oceny ryzyka zawodowego 0 Wykres 10. Najczęściej stwierdzane uchybienia sanitarno higieniczne w nadzorowanych zakładach pracy. W pracowni sanitarnej kontroli środowiska pracy wykonano 56 pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. Przebadano 53 stanowiska pracy, w tym na 2 stwierdzono przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub najwyższych dopuszczalnych natężeń. Powyższe zagadnienie ilustruje tabela 8. Tabela 8. Nadzór sanitarny środowiska pracy prowadzony przez Pracownię Sanitarnej Kontroli Środowiska Pracy Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Chełmie. Lp. Czynnik szkodliwy występujący na stanowiskach pracy Ilość wykonanych badań Ilość przebadanych stanowisk pracy 1. Związki toksyczne 1 2 Ilość przebadanych stanowisk pracy na których występują przekroczenia nds lub ndn 2. Pyły Hałas Mikroklimat Oświetlenie Drgania mechaniczne Ogółem:

22 4% liczba stanowisk pracy z przekroczeniami NDN lub NDS (4%) 96% liczba stanowisk pracy bez przekroczeń NDN lub NDS (96%) Wykres 11. Procent przebadanych stanowisk pracy z przekroczeniami NDN i NDS. W wyniku przeprowadzonych pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy wydano 2 decyzje nakazujące ograniczenie narażenia pracowników na nadmierny hałas i zapylenie w zakładach pracy. Poprawę warunków higieniczno sanitarnych uzyskano w 9 zakładach w wyniku: a) ograniczenia narażenia pracowników na nadmierny hałas, drgania mechaniczne o działaniu miejscowym, b) dokonania pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy, c) dostosowania do obowiązujących przepisów prawnych ocen ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, d) wyposażenia zakładu w karty charakterystyki stosowanych substancji chemicznych i ich mieszanin, e) doprowadzenia do należytego stanu sanitarno technicznego pomieszczeń pracy. W zakresie nadzoru nad przestrzeganiem przez pracodawców ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach, rozporządzenia REACH, rozporządzenia CLP, a także ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii skontrolowano warunki przechowywania substancji chemicznych i ich mieszanin, oznakowanie opakowań i zbiorników stosowanych w procesach technologicznych substancji chemicznych i ich mieszanin. Sprawdzono również, czy w zakładach pracy znajdują się prawidłowo sporządzone karty charakterystyki stosowanych środków chemicznych oraz czy pracownicy zostali zapoznani z ich treścią. Ponadto w ramach egzekwowania wymogów prawa w zakresie wprowadzania do obrotu stwarzających zagrożenie substancji chemicznych i ich mieszanin poddano ocenie zgodność kart charakterystyki oraz oznakowania opakowań z obowiązującymi przepisami prawnymi. W skontrolowanych zakładach nie stwierdzono uchybień. 22

23 W zakresie nadzoru nad szkodliwymi czynnikami rakotwórczymi w środowisku pracy przeprowadzono kontrole w 2 przedsiębiorstwach. W obiektach zatrudnionych jest 9 osób narażonych na czynniki rakotwórcze. Kontrole nie wykazały uchybień we wskazanym zakresie. W 2013 roku w ramach nadzoru nad szkodliwymi czynnikami biologicznymi w środowisku pracy poddano kontroli 12 zakładów pracy. Nadzorem objęto 158 osób eksponowanych na działanie szkodliwych czynników biologicznych. W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Praca w środowisku, w którym występują czynniki szkodliwe dla zdrowia może prowadzić do powstania stanów chorobowych o etiologii zawodowej. W porównaniu do roku 2008 w zakładach na terenie powiatu zmniejszyła się liczba stwierdzonych przypadków chorób zawodowych z 16 w roku 2008 do 3 w roku 2013, co ilustrują przedstawione poniżej wykresy liczba stwierdzonych chorób zawodowych r r r r r r. Wykres 12. Ilość stwierdzonych chorób zawodowych w latach

24 r r r r r. alergiczny nieżyt nosa niedosłuch astma oskrzelowa choroby zakaźne choroby narządu głosu 2008 r Wykres 13. Rodzaje chorób zawodowych stwierdzonych w latach V. Stan sanitarny zakładów nauczania i wychowania. Na terenie 14 gmin nadzór sanitarny prowadzony był w odniesieniu do 66 zakładów nauczania i wychowania (5 przedszkoli, 7 innych form wychowania przedszkolnego, 26 szkół podstawowych, 4 gimnazjów, 18 zespołów szkół ogólnokształcących, 1 liceum ogólnokształcącego, 1 zespołu szkół ponadgimnazjalnych, 1 niepublicznego młodzieżowego ośrodka wychowawczego, 1 świetlicy socjoterapeutycznej i 1 gminnego ośrodka kultury). W roku 2013 działalność rozpoczęły 4 nowe placówki, w tym 1 przedszkole w Rudzie-Hucie, 1 punkt przedszkolny w Krasnem, 1 liceum ogólnokształcące i 1 niepubliczny młodzieżowy ośrodek wychowawczy w Rejowcu; nadzorem objęto świetlicę socjoterapeutyczną w Sawinie. Zlikwidowane zostały 2 szkoły filialne w Leonowie, gm. Rejowiec i Wołkowianach, gm. Żmudź. 24

25 Wykres 14. Struktura nadzorowanych placówek w latach r. Przeprowadzono w nich 133 kontrole sanitarne, w tym 22 sprawdzające i 28 tematycznych ( w roku kontrole, w tym 29 sprawdzających, 28 tematycznych i 1 interwencyjna). Stan sanitarno-techniczny placówek na terenie powiatu chełmskiego uległ częściowej poprawie. W 2013 r. 9 placówek wykazywało nieprawidłowości w tym zakresie, co stanowi 13,6 % placówek (w roku placówek, co stanowiło 16,2% placówek). Wykres 15. Stosunek obiektów wykazujących nieprawidłowości w zakresie stanu sanitarno- technicznego. 25

26 W dalszym ciągu niewystarczającą infrastrukturę do prowadzenia zajęć z w-f posiada 9 placówek (8 szkół podstawowych i 1 liceum ogólnokształcące). Wykres 16. Infrastruktura do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego. W ramach prowadzonego nadzoru na stwierdzone nieprawidłowości wydano 9 nowych decyzji administracyjnych i wystosowano 8 wystąpień pokontrolnych; 3 decyzjom niewykonanym z lat ubiegłych przedłużono terminy realizacji; zalecenia z 4 decyzji zostały wykonane w całości, z 2 w części. Do wykonania z kolejnych lat (z 2009 r. 1, z 2011 r. 1, z 2012 r. 2, z 2013 r. 5 ) pozostało 9 decyzji administracyjnych i zalecenia z 1 wystąpienia pokontrolnego (Zespół Szkół w Stawie dot. doprowadzenia do należytego stanu oświetlenia w salach zajęć): - z 2009 r. 1. Szkoła Podstawowa w Rejowcu - zniszczone podłogi w części pomieszczeń szkolnych; - z 2011 r. 1. Gminny Zespół Szkół w Dubience - zniszczone podłogi w pomieszczeniach szkolnych, zniszczone malowanie ścian i sufitów w części pomieszczeń szkolnych, zniszczona armatura wodno-kanalizacyjna i stolarka drzwiowa w pomieszczeniach sanitarnych; - z 2012 r. 1. Szkoła Podstawowa w Teresinie - zniszczona podłoga w sali rekreacyjno- Zastępczej; 2. Zespół Szkół w Rudzie-Hucie - zniszczone podłogi w części sal lekcyjnych; - z 2013 r Szkoła Podstawowa w Leśniowicach - zniszczone podłogi w salach lekcyjnych i sali rekreacyjno-zastępczej, brak zabezpieczenia grzejników przed bezpośrednim kontaktem dzieci z elementem grzejnym w salach zajęć, 26

27 część punktów świetlnych nieczynnych; 2. Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Kaniem zły stan stolarki okiennej w korytarzach; 3. Zespół Szkół w Stawie zniszczona podłoga w sali gimnastycznej; 4. Zespół Szkół w Pawłowie zniszczone podłogi w części pomieszczeń szkolnych, brak zabezpieczenia grzejników przed bezpośrednim kontaktem dzieci z elementem grzejnym w salach zajęć; 5. Gimnazjum w Rejowcu - zniszczone podłogi w części sal lekcyjnych. Dyrektorzy prosząc o przedłużenie terminu wykonywania zaleceń, wskazują na niewystarczające środki finansowe niezbędne do ich wykonania. W 2013 r. zanotowano niewielką poprawę stanu sanitarno-higienicznego zakładów nauczania i wychowania funkcjonujących na terenie powiatu chełmskiego (zalecenia wykonała Szkoła Podstawowa w Rakołupach oraz Zespoły Szkół - w Strachosławiu, Rudzie- Hucie, Pawłowie i Wierzbicy). Priorytetem w chwili obecnej jest wyposażenie placówek w meble szkolne dostosowane do wymagań ergonomii w miejsce starych i zniszczonych niezgodnych z obowiązującymi normami higienicznymi (68% placówek wyposażonych jest w meble szkolne posiadające certyfikaty powyżej 50%) oraz zapewnienie właściwego oświetlenia pomieszczeń szkolnych. VI. Działalność opiniodawcza i kontrolna w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego. Wykonanie zadań w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego realizowane było poprzez kontrolę przestrzegania wymagań higieniczno - zdrowotnych w opiniowanej dokumentacji projektowej, lokalizacji inwestycji oraz uczestnictwo w odbiorach obiektów budowlanych. W 2013 r. wydano łącznie 51 opinii sanitarnych, które dotyczyły: - 7 dokumentacji projektowych, - 7 projektów miejscowych planów zagospodarowania terenu, - 27 wniosków o konieczności wydania raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i jego zakresu. - 5 uzgodnień raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, - 2 uzgodnień przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, 27

28 - 3 decyzji o podmiotach wykonujących działalność leczniczą. Ponadto uczestniczono w 9 odbiorach obiektów budowlanych oraz w 13 wizjach lokalnych lub kontrolach obiektów. VII. Działania w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Działalność w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia uwzględniała programy krajowe, wojewódzkie i lokalne z uwzględnieniem potrzeb zdrowotnych środowiska. W okresie sprawozdawczym zrealizowano: 1.PROGRAMY KRAJOWE a) Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce na lata prowadzono współpracę z jednostkami samorządów lokalnych w zakresie profilaktyki antytytoniowej; - zorganizowano 2 akcje profilaktyczne z okazji Światowego Dnia bez Tytoniu i Rzuć Palenie Razem z Nami, podczas których w 7 punktach informacyjnych wykonano 1730 porad i instruktaży metodycznych, 980 pomiarów ciśnienia krwi RR, przeprowadzono 105 testów dot. uzależnienia od nikotyny, 2 konkursy radiowe i 3 wywiady radiowe, 6 informacji internetowych i prasowych, rozdysponowano ok szt. materiałów; - zrealizowano program edukacyjny Czyste powietrze wokół nas dla dzieci przedszkolnych, edukacją objęto 1438 dzieci (w wieku 4-6) i ich rodziców z 37 placówek ( oddziały przedszkolne, przedszkola, punkty przedszkolne) - kontynuowano programy antytytoniowe, objęto edukacją 6060 uczniów z 62 placówek w powiecie; Nie pal przy mnie proszę dla uczniów klas I III szkół podstawowych; Znajdź właściwe rozwiązanie dla uczniów klas IV - VI szkół podstawowych oraz dla uczniów klas I - III gimnazjum; - współpracowano z zakładami opieki zdrowotnej w zakresie realizacji programu minimalnej interwencji antytytoniowej i informacji nt. zagrożeń związanych z paleniem tytoniu; 28

29 - prowadzono monitoring przestrzegania założeń ustawy antytytoniowej w nadzorowanych placówkach. b) Zapobieganie HIV/AIDS prowadzono edukację w zakresie podstawowej wiedzy o HIV/AIDS w środowisku szkolnym; dla młodzieży szkolnej i nauczycieli podczas szkoleń, narad, instruktaży i wizytacji. - zorganizowano dwie olimpiady dla środowiska szkolnego (Olimpiada Promocji Zdrowego Stylu Życia dla szkół ponadgimnazjalnych i II Międzygimnazjalna Olimpiada ABC profilaktyki HIV/AIDS ; - zorganizowano 2 konkursy plastyczne i wystawę prac pokonkursowych dla młodzieży szkół gimnazjalnych pod hasłem ABC profilaktyki HIV/AIDS ; - popularyzowano ogólnopolską kampanię społeczną pn. Zrób test na HIV do wykonywania bezpłatnych i anonimowych testów na obecność wirusa HIV w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych; - wspierano działania oświatowo - zdrowotne placówek nauczania i wychowania oraz udostępniano aktualne materiały informacyjno edukacyjne; c) Trzymaj Formę program ogólnopolski skierowany do uczniów szkół gimnazjalnych nt. profilaktyki chorób dietozależnych i wynikających z małej aktywności fizycznej - przeszkolono 25 nauczycieli koordynatorów; - przekazano zestaw materiałów dla (nauczycieli, uczniów i rodziców) - programem objęto 1815 uczniów z 23 placówek z powiatu; - prowadzono monitoring programu i opracowano zbiorczą informację; - organizacja Punktu Informacyjno Konsultacyjnego (instruktaż metodyczny, obliczanie wskaźnika masy ciała BMI, ekspozycje wizualne) w czasie festynu organizowanego przez Zespół Szkół w Stołpiu pn. Jeść zdrowo = Żyć zdrowo!!! (pokazy filmowe z serii Śmietnik w mojej głowie, degustacja potraw zdrowych i ekologicznych). 2. PROGRAMY WOJEWÓZKIE a) Profilaktyka chorób nowotworowych ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki raka szyjki macicy i raka piersi; skierowana do kobiet w wieku lat w celu propagowania bezpłatnych badań mammograficznych i bezpłatnych badań cytologicznych dla kobiet w wieku od lat. Program koordynowany przez Wojewódzki Ośrodek 29

30 Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka, finansowany w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych: - przekazano informacje oraz materiały edukacyjne podczas wizytacji, szkoleń, poradnictwa indywidualnego w placówkach nauczania i wychowania, zakładach opieki zdrowotnej, zakładach pracy, instytucjach oraz podczas akcji promujących zdrowie; - bezpośrednią informacją objęto ok osób z 102 jednostek (31 ZOZ-ów, zakłady pracy, jednostki samorządowe); - udostępniono mieszkańcom miasta i powiatu ponad 1500 szt. materiałów informacyjnych (ulotki, broszury, plakaty, książki) pozyskane z Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej w ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy i Raka Piersi, b) Pierwszy dzwonek program profilaktyki meningokokowej dla dzieci i młodzieży - realizowano program we wszystkich placówkach nauczania i wychowania, objęto edukacją 8582 uczniów i rodziców; - przeszkolono koordynatorów programu i przekazano zestawy edukacyjne dla nauczyciela, oraz materiały informacyjne dla uczniów i rodziców. c) Wybierz Życie Pierwszy Krok - program profilaktyczny dotyczący raka szyjki macicy wywołany przez wirus HPV i inne choroby przenoszone droga płciową; skierowany do uczniów klas I szkół ponadgimnazjalnych - przeszkolono nauczycieli koordynatorów i przekazano zestawy materiałów edukacyjnych dla nauczyciela i uczniów; - realizowano program w 3 placówkach; edukacją objęto 138 uczniów; - przeprowadzono ocenę z realizacji programu, d) Moje dziecko idzie do szkoły program skierowany do uczniów klas I szkół podstawowych w celu adaptacji dziecka w nowym środowisku szkolnym - przeszkolono nauczycieli - koordynatorów programu (37 nauczycieli); - przekazano pakiet edukacyjny dla koordynatora, ucznia i broszurę dla rodziców; - realizowano program w 35 placówkach, objęto edukacją 730 uczniów. 2. INNE PRZEDSIĘWZIECIA f) profilaktyka zatruć pokarmowych (w tym grzybami) - opracowano i przekazano lokalnym mediom plik informacyjny (komunikat PIS, zestaw informacji); 30

31 - zorganizowano 5 punktów tematycznych w ramach akcji profilaktycznych podczas masowych imprez; - opracowano i udostępniono ok. 500 sztuk materiałów (wywieszki:,,uwaga grzyby Uwaga Salmonella - podstawowe zasady higieny, Pięć kroków do bezpieczniejszej żywności ) przeznaczonych do eksponowania w miejscach publicznych (akcją objęto targowiska miejskie i gminne, dworzec PKP i PKS). g) profilaktyka grypy - przekazano materiały Głównego Inspektora Sanitarnego do zakładów opieki zdrowotnej oraz placówek nauczania i wychowania; - przeszkolono nauczycieli, szkolnych pedagogów (udział 40 osób); - przekazano informacje do lokalnych mediów i na portale internetowe; - udzielono 100 porad i instruktaży metodycznych. h) profilaktyka chorób przenoszonych przez kleszcze - umieszczono informację na stronie internetowej i przekazano informacje do lokalnych portali internetowych; - prowadzono instruktaż metodyczny, poradnictwo i udostępniano materiały informacyjnoedukacyjne w czasie wizytacji. i) profilaktyka zatruć dopalacze nowe narkotyki - zorganizowano 5 szkoleń dla nauczycieli, szkolnych pedagogów, koordynatorów programów profilaktycznych i pielęgniarek udział 123 osoby; - prowadzono instruktaż metodyczny i przekazywano materiały informacyjne do placówek nauczania i wychowania (ulotki, płytki CD z filmem edukacyjnym); - współpracowano z Zespołem Szkół w Okszowie zrealizowano akcję profilaktyczną pn. Dziękuję, nie - profilaktyka uzależnień w dniach skierowana do uczniów i rodziców w celu poszerzenia wiedzy nt. dopalaczy, środków psychoaktywnych i profilaktyki antytytoniowej; udział w komisji konkursowej wsparcie merytoryczne i udostępnienie materiałów oświatowo - zdrowotnych; - w Zespole Szkół w Strachosławiu prowadzono warsztaty profilaktyczne pn. Żyj zdrowo, ekologicznie unikaj nałogów ; wsparcie merytoryczne i udostępniono materiały informacyjne. j),,zimowy i letni wypoczynek dzieci i młodzieży - prowadzono informację nt. higieny osobistej, profilaktyki chorób zakaźnych (grypa, zakażenia meningokokami), profilaktyki zatruć pokarmowych, grzybami, profilaktyki 31

32 kleszczowego zapalenia mózgu, uzależnień (szkolenia dla organizatorów, pogadanki, pokazy dla dzieci, instruktaż, przekazanie materiałów informacyjnych dla uczestników); - organizowano konkursy, pokazy, ćwiczenia, instruktaże dla organizatorów wypoczynku dzieci i młodzieży. k) II Międzygimnazjalna Olimpiada ABC profilaktyki HIV/AIDS - w etapie szkolnym udział wzięło 8 placówek (w tym 6 gimnazjów z powiatu), udział 382 uczniów w etapie szkolnym i 42 uczniów w etapie międzygimnazjalnym. l) Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach ogólnopolska akcja w celu podniesienia świadomości na temat zagrożenia dla zdrowia, jakim jest odporność na antybiotyki oraz racjonalnego stosowania antybiotyków. - przekazano materiały informacyjno - edukacyjne dla 31 ZOZ-ów, - przekazano informację do lokalnych mediów i lokalnych portali internetowych oraz umieszczono informacje na stronie internetowej PSSE Chełm m) Światowy Dzień Walki z HIV/AIDS - przekazano materiały informacyjno - edukacyjne dla szkół ponadgimnazjalnych, gimnazjalnych i zakładów opieki zdrowotnej; - opracowano plik informacji do lokalnych mediów i portali internetowych; - opracowano zestaw pytań do konkursu radiowego nt. profilaktyki HIV/AIDS - promowano ogólnopolską kampanię Zrób test na HIV i Punkty Diagnostyczno- Konsultacyjne na terenie województwa i kraju. n) pozostałe działania: profilaktyka nadmiernej ekspozycji na promienie UV, profilaktyka zatruć alkoholem metylowym, profilaktyka chorób zakaźnych, profilaktyka gruźlicy - przekazano materiały informacyjno - edukacyjne i prowadzono instruktaże metodyczne podczas wizytacji; - przekazano informacje do lokalnych mediów, portali internetowych; - zamieszczono informację na stronie internetowej Podczas realizacji powyższych zadań prowadzono stałą współpracę z lokalnymi mediami, portalami internetowymi (Bon - Ton Radio, Radio Lublin Oddział Chełm, Super Tydzień Chełmski, Dziennik Wschodni, Nowy Tydzień, chelmonline, echelm, chelmnaszemiasto, chelm24), dla których przygotowano 23 informacje, udzielono 11 wywiadów radiowych, 3 konkursy radiowe. 32

33 Efektem współpracy było opublikowanie 58 artykułów w prasie i na lokalnych portalach internetowych oraz liczne emisje informacji i spotów radiowych przez lokalną rozgłośnię. VIII. Oddział Laboratoryjny Głównym zadaniem Oddziału Laboratoryjnego PSSE w Chełmie jest realizacja zadań z zakresu zdrowia publicznego poprzez wykonywanie badań laboratoryjnych w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobieganie powstawania chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Oddział Laboratoryjny PSSE w Chełmie funkcjonuje w zintegrowanym systemie badań laboratoryjnych województwa lubelskiego i wykonuje badania dla powiatu chełmskiego, krasnostawskiego, włodawskiego i łęczyńskiego. Realizuje zadania z zakresu urzędowej kontroli żywności, monitoringu jakości wody, środowiska pracy i środowiska komunalnego, w tym pomiary czynników fizycznych oraz diagnostyki medycznej. Diagnostyka medyczna prowadzona przez Pracownię Diagnostyki Schorzeń Bakteryjnych i Kontroli Skuteczności Procesów Sterylizacji jest narzędziem w zapobieganiu szerzenia się chorób zakaźnych. Laboratorium wyposażone jest w wysokiej klasy sprzęt specjalistyczny umożliwiający stosowanie różnych technik analitycznych: spektrometrii absorpcji atomowej oraz jest przystosowany do wykonywania badań mikrobiologicznych, chemicznych oraz pomiarów czynników fizycznych. Zintegrowany system badań laboratoryjnych umożliwia elastyczną i szybką reakcję na potrzeby działalności kontrolnej poprzez wdrażanie nowych metod badawczych i nowych parametrów w ramach realizowanych technik. Organizacja bazy laboratoryjnej jest efektem spełnienia wymagań rozporządzeń UE i krajowych oraz szkoleń, z których wynika konieczność specjalizacji laboratoriów ze względu na zmieniające się parametry badań oraz zmniejszenie nakładów finansowych. Oddział laboratoryjny PSSE w Chełmie posiada udokumentowany i wdrożony system zarządzania potwierdzony certyfikatem akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji (Nr certyfikatu PCA AB 602). Wdrożony system zarządzania gwarantuje osiągnięcie i utrzymanie wysokiego poziomu wykonywanych badań poprzez dostarczanie rzetelnych, wiarygodnych i użytecznych wyników. 33

34 Tabela 9. Badania wykonane w 2013 r. w Oddziale Laboratoryjnym PSSE w Chełmie. Nazwa badania Liczba wykonanych badań Mikrobiologiczne żywności 2185 Fizyko-chemiczne i mikrobiologiczne wody przeznaczonej do spożycia, wody z basenów kąpielowych i miejsc wykorzystywanych do kąpieli Hałas w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi 3 Czynników szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy 294 Diagnostyczne badania mikrobiologiczne z zakresu bakteryjnych schorzeń jelitowych Skuteczności procesów sterylizacji