Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw ze względu na realizację celów polityki spójności
|
|
- Krzysztof Biernacki
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PL ISSN X e-issn Rok LXII 12 (679) 2017, Danuta MICHOŃ Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw ze względu na realizację celów polityki spójności Streszczenie. Celem artykułu jest ocena stopnia zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego województw w latach 2005 i 2015 w kontekście polityki spójności. Polityka ta ma za zadanie zmniejszać dystans niektórych krajów unijnych do najbardziej rozwiniętych państw członkowskich Unii Europejskiej, a także niwelować zróżnicowanie wewnątrzkrajowe w rozwoju. Analizę przeprowadzono na podstawie danych GUS, przy wykorzystaniu wzorcowej metody porządkowania liniowego Hellwiga. Wybrane zmienne diagnostyczne odnoszą się do trzech wymiarów polityki spójności: gospodarczego, społecznego i terytorialnego. Wykorzystana metoda umożliwiła ocenę sytuacji społeczno-gospodarczej w Polsce wskazując województwa o dużym potencjale rozwojowym oraz borykające się z trudnościami. Badanie potwierdziło utrzymujące się zróżnicowanie w poziomie rozwoju między badanymi jednostkami terytorialnymi. Słowa kluczowe: zróżnicowanie rozwoju, polityka spójności, wskaźnik syntetyczny. JEL: O18, R58 Rozwój charakteryzuje się określonym kierunkiem zmian ilościowych i jakościowych. Zmiany te są często świadomie i celowo stymulowane. Rozwój gospodarczy zależy od postępu społecznego. Zależność ta oraz wzajemne uwarunkowanie rozwoju gospodarczego i postępu społecznego znajduje odzwierciedlenie w pojęciu rozwoju społeczno-gospodarczego. Do rozwoju społeczno-gospodarczego kraju przyczynia się przede wszystkim wzrost potencjału gospodarczego regionów stanowiących integralną część gospodarki narodowej oraz trwała poprawa ich konkurencyjności i poziomu życia mieszkańców. Regiony wyka-
2 D. Michoń Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw zują silne powiązania z otoczeniem oraz odgrywają istotną rolę w przebiegu i dynamice procesów rozwojowych danego kraju. Wspieranie i monitorowanie rozwoju społeczno-gospodarczego w układzie regionalnym i lokalnym stanowi jedno z najważniejszych zadań mających wpływ na rozwój w skali makro. Warunki geograficzno-przyrodnicze oraz efekt działania niejednorodnych czynników społeczno-ekonomicznych sprawiają, że poszczególne regiony charakteryzują się odmienną sytuacją gospodarczą, a co za tym idzie poziomem zagospodarowania i rozwoju. Skutkiem nierównomiernego rozwoju w układach terytorialnych są procesy polaryzacji i dywergencji, które mogą prowadzić do depopulacji i degradacji niektórych obszarów. W celu niwelowania tych procesów Unia Europejska (UE) realizuje politykę spójności, której instrumenty mają przeciwdziałać narastaniu różnic, redukując dysproporcje w rozwoju społeczno- -gospodarczym (Gawlikowska-Hueckel i Szlachta, 2014). Wyrazem dążeń do zapewnienia spójności społecznej i gospodarczej, a tym samym silniejszej integracji krajów europejskich było podpisanie w 1992 r. traktatu o Unii Europejskiej zwanego traktatem z Maastricht. Stworzył on podstawy prawne ustanowienia Unii Gospodarczej i Walutowej i był początkiem nowego jakościowo etapu rozwoju polityki spójności UE. Zwrócono w nim uwagę na potrzebę zdynamizowania działań dotyczących uzyskania większej spójności, przyjmując za cel osiągnięcie trwałego i zrównoważonego postępu gospodarczego, w szczególności przez stworzenie obszaru bez wewnętrznych granic (Kudełko, Prusek i Zieliński, 2011). Dążąc do wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej, na mocy traktatu o Unii Europejskiej powołano także Fundusz Spójności, którego zadaniem była realizacja celów kohezyjnych w zakresie środowiska i transportu transeuropejskiego. W latach polityka spójności, obok spójności gospodarczej i społecznej, została rozszerzona o aspekt terytorialny. Znalazło to odzwierciedlenie w przyjętym celu odnoszącym się do europejskiej współpracy terytorialnej. Dyskusję nad spójnością terytorialną w Europie rozpoczęto w połowie lat 80. ub. wieku, ale zyskała na znaczeniu wraz z powołaniem Europejskiej Perspektywy Rozwoju Przestrzennego (European Spatial Development Perspective ESDP) oraz ustanowieniem Europejskiej Sieci Obserwatoriów Planowania Przestrzennego (European Spatial Planning Observatory Network ESPON). Łączyła w sobie zarówno podstawowe cele polityki spójności wyrażone najpełniej w traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską (WE), jak i perspektywę rozwoju przestrzennego, która uzyskała wymiar programowy i instytucjonalny po utworzeniu ESDP i ESPON (Grosse, 2009). Członkowstwo w UE oraz przyjęte cele i zasady polityki spójności, a tym samym możliwość korzystania ze środków finansowych Wspólnoty przeznaczonych na ten cel ukształtowały politykę regionalną w Polsce. Nowa polityka regionalna ma na celu m.in. budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji. Na wsparcie mogą liczyć obszary, które rozwijają się najsłabiej i nie są w stanie same przezwyciężyć barier rozwojowych. Ożywieniu rozwoju
3 82 Wiadomości Statystyczne nr 12 (679), 2017 społeczno-gospodarczego ma służyć m.in. wykorzystanie endogenicznych warunków regionów i pobudzanie tam czynników wzrostu. Analiza wpływu polityki spójności UE na rozwój społeczno-gospodarczy województw i obserwowane nierówności międzyregionalne są niezbędne w ocenie jej efektów. Wyniki prowadzonych badań umożliwiają dokonanie diagnozy stanowiąc wsparcie w kreowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego. METODA ANALIZY DANYCH W analizie zastosowano metodę wzorcową porządkowania liniowego Hellwiga, która polega na budowie syntetycznego wskaźnika będącego sumą standaryzowanych wartości wskaźników cząstkowych. Liniowe uporządkowanie obiektów sprowadza je z przestrzeni wielowymiarowej na prostą, pozwalając na jednoznaczne ich uporządkowanie i wyliczenie syntetycznych różnic między nimi (Pociecha, Podolec, Sokołowski i Zając, 1988). W metodzie tej tworzy się obiekt modelowy o pożądanych wartościach zmiennych wejściowych. Miara syntetyczna obliczana jest na podstawie pomiaru odległości pomiędzy obiektem wzorcowym a obserwowanym (Panek i Zwierzchowski, 2013). Rozwój w ujęciu regionalnym ma charakter wieloaspektowy oraz kształtowany jest przez szerokie spektrum zjawisk i procesów. W związku z tym dobór zmiennych odzwierciedlających jego poziom cechuje duża wielowymiarowość umożliwiająca wybór różnych ich zestawów. Do budowy miernika syntetycznego przyjęto zbiór 50 potencjalnych zmiennych diagnostycznych gromadzonych przez statystykę publiczną i związanych z analizowanym zjawiskiem. Wśród wybranych zmiennych znalazły się wskaźniki przedstawiające sytuację społeczno-gospodarczą województw oraz dotyczące stanu i ochrony środowiska, które są tak ważne w kontekście rozwoju zrównoważonego. Taki rozwój jest jedną z fundamentalnych zasad polityki spójności wprowadzoną w ostatnich latach i obligującą kraje członkowskie do ochrony środowiska, efektywnego wykorzystania zasobów oraz przeciwdziałania zmianom klimatu. Zmienne poddano weryfikacji ze względu na kryteria merytoryczne (cechy mierzalne, dostępne i reprezentujące dane zjawisko) oraz formalne (odpowiedni poziom współczynnika zmienności i korelacji). W wyniku weryfikacji dokonano eliminacji zmiennych, które nie były badane w analizowanych latach lub nie zachowały porównywalności merytorycznej. Wyłączono także zmienne o zdolności dyskryminacyjnej wyrażonej współczynnikiem zmienności mniejszej od założonej wartości progowej (0,05) i pojemności informacyjnej współczynnika korelacji przekraczającej przyjętą wartość progową (0,75) 1. Ostatecznie do analizy przyjęto następujące zmienne diagnostyczne odnoszące się do trzech wymiarów polityki spójności: 1 W przypadku niektórych zmiennych przyjęto wyższość kryteriów merytorycznych nad formalnymi i mimo większego od wartości progowej współczynnika korelacji i/lub mniejszego od wartości progowej współczynnika zmienności, pozostawiono je w zbiorze.
4 D. Michoń Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw gospodarczego: dynamika PKB (w cenach stałych) rok poprzedni = 100, produkcja sprzedana przemysłu per capita w zł, udział wydatków inwestycyjnych jednostek samorządu terytorialnego w wydatkach ogółem w %, liczba mieszkań oddanych do użytkowania na 1000 ludności, pracujący na 1000 ludności w wieku produkcyjnym, przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w zł, stopa bezrobocia rejestrowanego w %, liczba podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON na 1000 ludności w wieku produkcyjnym, liczba podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego na 10 tys. ludności, liczba jednostek prowadzących działalność badawczo-rozwojową (B+R) na 100 tys. ludności, udział przedsiębiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie przedsiębiorstw przemysłowych w %, różnica pomiędzy odsetkiem ludności korzystającej z wodociągu i odsetkiem ludności korzystającej z kanalizacji w p.proc.; społecznego: urodzenia żywe na 1000 ludności, wskaźnik obciążenia demograficznego (ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym), przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę w gospodarstwie domowym w zł, udział przeciętnych miesięcznych wydatków na użytkowanie mieszkania i nośniki energii w wydatkach ogółem w %, przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania oddanego do użytkowania w m 2, liczba samochodów osobowych na 1000 ludności, odsetek gospodarstw domowych wyposażonych w komputer osobisty z dostępem do Internetu, wskaźnik zagrożenia ubóstwem relatywnym w %, liczba lekarzy na 10 tys. ludności, liczba pielęgniarek i położnych na 10 tys. ludności, odsetek dzieci w wieku 0 3 lata objętych opieką w żłobkach, wskaźnik zaangażowania społecznego (liczba fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych w rejestrze REGON na 10 tys. ludności); terytorialnego: gęstość zaludnienia (ludność na 1 km 2 ), liczba miast na 1000 km 2, udział ludności miejskiej w ogólnej liczbie ludności w %,
5 84 Wiadomości Statystyczne nr 12 (679), 2017 zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych w miastach na 1 mieszkańca w kwh, gęstość dróg krajowych w km, odsetek długości dróg publicznych o nawierzchni twardej ulepszonej, linie kolejowe eksploatowane na 10 tys. mieszkańców w km, lesistość w %, udział powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem w %, udział oczyszczonych ścieków przemysłowych i komunalnych odprowadzonych do wód lub do ziemi w ilości ścieków wymagających oczyszczenia ogółem w %, udział odpadów komunalnych zebranych selektywnie w ilości odpadów komunalnych ogółem w %, nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska per capita w zł. Dla określenia zmian i kształtujących się tendencji analizą objęto lata 2005 i System wag wybranych zmiennych wyznaczono za pomocą formuły preferującej cechy o największej zmienności, tzn. najbardziej różnicujące badane zjawisko. Wagi odzwierciedlające poziom zmienności cech diagnostycznych wyrażono wzorem (Łuniewska i Tarczyński, 2006): w j = V j m j=1 V j (j = 1, 2,, m) gdzie V j współczynnik zmienności j-tej zmiennej diagnostycznej przed normalizacją. Zmienne podzielono na dwa podzbiory: stymulanty, których wzrost wartości świadczy o pożądanym rozwoju badanego zjawiska i destymulanty, których wysokie wartości negatywnie wpływają na dane zjawisko. W celu ujednolicenia charakteru cech dokonano standardowo odpowiedniego ich przekształcenia, polegającego na zmianie destymulant na stymulanty, mnożąc przez ( 1) zestandaryzowane wartości destymulant. Następnie zmienne diagnostyczne doprowadzono do wzajemnej porównywalności poddając je standaryzacji według formuły (Nowak, 1990): gdzie: z ik = x ik x k s k x k średnia arytmetyczna, s k odchylenie standardowe, przy czym z ik (i = 1, 2,, N, k = 1, 2,, K) dotyczy zestandaryzowanej wartości cechy X k w obiekcie (województwie) O i. 2 W przypadku dynamiki PKB dane dotyczą lat 2005 i 2014.
6 D. Michoń Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw Metoda wzorców sprowadza się do wyznaczenia odległości (względem każdej z cech) poszczególnych obiektów od wzorca. Za wzorzec przyjęto województwo o najkorzystniejszych wartościach dobranych zmiennych diagnostycznych. Konstrukcja wskaźnika opiera się na odległości wyrażonej wzorem (Nowak, 1990): gdzie: K d i = [ z ik z Ok 2 ] k=1 i = 1, 2,, N, z O1, z O2,, z Ok zestandaryzowane współrzędne wzorca rozwoju, z Ok = max{ z ik }, jeśli X k jest stymulantą lub z Ok = min{ z ik }, jeśli X k jest destymulantą. W celu otrzymania miary, której większe wartości świadczyłyby o wyższym poziomie rozwoju wyróżnionych obiektów oraz unormowania zmiennej syntetycznej d i skonstruowano tzw. względny taksonomiczny miernik rozwoju: z i = 1 d i d (i = 1, 2,, N) 1 i=1 ] 2. gdzie d 0 = d + 2s d, przy czym d = 1 N d N i=1 i, s d = [ 1 N (d N i d ) 2 Względny taksonomiczny miernik rozwoju z i przyjmuje zazwyczaj wartości z przedziału [0; 1]. Im wyższe wartości tego miernika, tym bardziej rozwój badanego obiektu jest zbliżony do rozwoju obiektu wzorcowego. Na podstawie wybranych zmiennych wyznaczono wskaźniki syntetyczne dla trzech wymiarów spójności: gospodarczego, społecznego i terytorialnego. Następnie wyznaczone wskaźniki dla tych wymiarów wykorzystano do opracowania ogólnego wskaźnika syntetycznego. Wskaźnikom cząstkowym przypisano stałą wagę, nadając im w ten sposób jednakowe znaczenie. Ogólny wskaźnik syntetyczny umożliwił ranking województw i ich podział na cztery grupy według poziomu rozwoju zgodnie z zasadą (Podogrodzka, 2011): I najwyższy z + Sz WS, II średni z WS < z + Sz, III niski z Sz WS < z, IV najniższy WS < z Sz, gdzie: WS wskaźnik syntetyczny ogółem, z średnia wartość wskaźnika syntetycznego ogółem, Sz odchylenie standardowe wskaźnika syntetycznego ogółem.
7 86 Wiadomości Statystyczne nr 12 (679), 2017 Spójność gospodarcza WYNIKI ANALIZY Wskaźniki syntetyczne na podstawie zmiennych diagnostycznych prezentujących wymiar gospodarczy wraz z lokatą poszczególnych województw przedstawia tabl. 1. TABL. 1. WSKAŹNIKI SYNTETYCZNE WYMIARU GOSPODARCZEGO Województwa Dolnośląskie... 0, ,487 2 Kujawsko-pomorskie... 0, , Lubelskie... 0, , Lubuskie... 0, ,298 8 Łódzkie... 0, ,283 9 Małopolskie... 0, ,411 5 Mazowieckie... 0, ,758 1 Opolskie... 0, , Podkarpackie... 0, , Podlaskie... 0, , Pomorskie... 0, ,440 4 Śląskie... 0, ,384 6 Świętokrzyskie... 0, , Warmińsko-mazurskie... 0, , Wielkopolskie... 0, ,454 3 Zachodniopomorskie... 0, ,326 7 Ź r ó d ł o: obliczenia własne na podstawie danych GUS. Wskaźniki syntetyczne w analizowanych latach wskazują na znaczną, ale co ważniejsze z tendencją malejącą, rozpiętość między wartościami maksymalnymi (0,774) i minimalnymi (0,623). Duże zróżnicowanie województw pod względem gospodarczym potwierdza natomiast współczynnik zmienności (odpowiednio 56,0% i 49,3%). Znaczący wpływ na zróżnicowanie poziomu wskaźnika syntetycznego w województwach miały cechy diagnostyczne o największej zmienności, do których można zaliczyć: produkcję sprzedaną przemysłu per capita, liczbę mieszkań oddanych do użytkowania na 1000 ludności, liczbę podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego na 10 tys. ludności oraz liczbę jednostek prowadzących działalność B+R na 100 tys. ludności. Współczynnik zmienności tych cech wynosił 32 79%. W badanych latach najwyższy wskaźnik rozwoju gospodarczego osiągnęło województwo mazowieckie plasując się na pierwszym miejscu wśród woje-
8 D. Michoń Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw wództw. Miały na to wpływ następujące zmienne: pracujący na 1000 ludności w wieku produkcyjnym; przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej; liczba podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego na 10 tys. ludności oraz liczba jednostek prowadzących działalność B+R na 100 tys. ludności. Województwo to zajęło także czołowe miejsce w zakresie: produkcji sprzedanej przemysłu per capita, liczby mieszkań oddanych do użytkowania na 1000 ludności oraz stopy bezrobocia rejestrowanego. Uwagę zwraca znaczna przewaga lidera nad województwami zajmującymi drugie miejsca w rankingu pomorskim w 2005 r. (0,925 wobec 0,460) i dolnośląskim w 2015 r. (0,758 wobec 0,487). W 2005 r. najmniej korzystny rozwój gospodarczy notowano w województwie świętokrzyskim, którego wskaźnik syntetyczny był 6-krotnie niższy od tego wskaźnika dla województwa mazowieckiego (w 2015 r. na końcu rankingu było województwo warmińsko-mazurskie). Oba te województwa zajmowały odległe pozycje pod względem większości cech diagnostycznych. Analiza różnic w wartości wskaźników syntetycznych, jakie dzieliły poszczególne województwa od województwa mazowieckiego, wskazała mniejsze dysproporcje w 2015 r. niż w 2005 r. Za okoliczność sprzyjającą do nadrobienia dystansu można uznać niższą wartość wskaźnika osiągniętego przez lidera. Dystans wyrażony we wskaźniku syntetycznym względem województwa mazowieckiego najbardziej nadrobiono w województwie dolnośląskim (o 0,227), zachodniopomorskim (o 0,219), podkarpackim (o 0,216) i małopolskim (o 0,200). Spójność społeczna Wskaźniki syntetyczne obrazujące wymiar społeczny w analizowanych latach wskazują na bardziej wyrównany poziom (tabl. 2) niż w przypadku wymiaru gospodarczego. Do mniej pozytywnych aspektów należy jednak tendencja wzrostowa zarówno współczynnika zmienności (28,8% i 30,6%), jak i rozstępu (0,430 i 0,475). Wskaźnik minimalny utrzymywał się w analizowanych latach na zbliżonym poziomie, podczas gdy poziom wskaźnika maksymalnego był coraz wyższy. TABL. 2. WSKAŹNIKI SYNTETYCZNE WYMIARU SPOŁECZNEGO Województwa Dolnośląskie... 0, ,555 2 Kujawsko-pomorskie... 0, , Lubelskie... 0, , Lubuskie... 0, ,424 7 Łódzkie... 0, ,462 4 Małopolskie... 0, ,436 6 Mazowieckie... 0, ,643 1
9 88 Wiadomości Statystyczne nr 12 (679), 2017 TABL. 2. WSKAŹNIKI SYNTETYCZNE WYMIARU SPOŁECZNEGO (dok.) Województwa Opolskie... 0, ,448 5 Podkarpackie... 0, , Podlaskie... 0, ,391 9 Pomorskie... 0, ,406 8 Śląskie... 0, , Świętokrzyskie... 0, , Warmińsko-mazurskie... 0, , Wielkopolskie... 0, , Zachodniopomorskie... 0, ,487 3 Ź r ó d ł o: jak przy tabl. 1. Na zróżnicowanie wskaźnika syntetycznego w województwach miały wpływ cechy diagnostyczne o największej zmienności, w tym szczególnie: odsetek dzieci w wieku 0 3 lata objętych opieką w żłobkach, liczba lekarzy na 10 tys. ludności oraz zagrożenie ubóstwem relatywnym. Współczynnik zmienności tych cech oscylował w granicach 20 36%. W analizowanych latach najwyższy wskaźnik zarówno rozwoju społecznego, jak i gospodarczego miało województwo mazowieckie. Uplasowało się ono na pierwszym miejscu wśród województw ze względu na wysokie wartości zmiennych takich jak: przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę w gospodarstwie domowym, liczba lekarzy na 10 tys. ludności oraz wskaźnik zaangażowania społecznego, wyrażony liczbą fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych w rejestrze REGON na 10 tys. ludności. Wysokie lokaty województwo zajęło także w zakresie: liczby samochodów osobowych na 1000 ludności, odsetka gospodarstw domowych wyposażonych w komputer osobisty z dostępem do Internetu oraz wskaźnika zagrożenia ubóstwem relatywnym. Najmniej korzystny rozwój społeczny w 2005 r. notowano podobnie jak w przypadku wymiaru spójności gospodarczej w województwie świętokrzyskim, a w 2015 r. też w województwie warmińsko-mazurskim. Oba województwa zajmowały odległe pozycje w większości cech diagnostycznych. Trudną sytuację społeczną tych województw dodatkowo potęgowały słabe wyniki gospodarcze. Porównanie dysproporcji wyznaczonych w 2015 i 2005 r. wskazało wyższy ich poziom we wszystkich województwach, co oznacza zwiększenie zróżnicowania. Dystans do województwa mazowieckiego najbardziej pogłębił się w województwach: małopolskim (o 0,152), pomorskim (o 0,132), warmińsko- -mazurskim (o 0,104) i łódzkim (o 0,103). Wymienione województwa (z wyłączeniem łódzkiego, które utrzymało lokatę) notowały także spadek w rankingu (odpowiednio o: 4, 3 i 1 pozycję).
10 D. Michoń Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw Spójność terytorialna W przypadku spójności terytorialnej można mówić o najmniejszym zróżnicowaniu między województwami (tabl. 3). Współczynnik zmienności wyznaczonych wskaźników syntetycznych w analizowanych latach osiągnął odpowiednio 26,4% i 26,9%. Mniejsze niż w wymiarze gospodarczym i społecznym były także różnice między maksymalnymi i minimalnymi wartościami wskaźników (0,343 i 0,363). TABL. 3. WSKAŹNIKI SYNTETYCZNE WYMIARU TERYTORIALNEGO Województwa Dolnośląskie... 0, ,387 3 Kujawsko-pomorskie... 0, ,323 7 Lubelskie... 0, , Lubuskie... 0, ,366 4 Łódzkie... 0, , Małopolskie... 0, ,419 2 Mazowieckie... 0, , Opolskie... 0, ,366 5 Podkarpackie... 0, , Podlaskie... 0, , Pomorskie... 0, ,320 9 Śląskie... 0, ,509 1 Świętokrzyskie... 0, ,349 6 Warmińsko-mazurskie... 0, , Wielkopolskie... 0, ,322 8 Zachodniopomorskie... 0, , Ź r ó d ł o: jak przy tabl. 1. Wśród cech diagnostycznych o największej zmienności mających wpływ na poziom wskaźnika znalazły się: gęstość zaludnienia, liczba miast na 1000 km 2, a także udział powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem. Współczynnik zmienności tych cech zawierał się w przedziale 35 60%. Pod względem spójności terytorialnej najwyższy wskaźnik w analizowanych latach osiągnęło województwo śląskie, które dominowało zwłaszcza w zakresie: gęstości zaludnienia, liczby miast na 1000 km 2, udziału ludności miejskiej w ogólnej liczbie ludności oraz gęstości dróg krajowych. Zmianę notowano także wśród województw o najmniej korzystnej sytuacji. Najsłabsze wyniki w 2005 r. dotyczyły województwa podlaskiego, a w 2015 r. województwa lubelskiego.
11 90 Wiadomości Statystyczne nr 12 (679), 2017 Z zestawienia różnic wskaźników syntetycznych województw w odniesieniu do wartości wskaźnika najlepszego województwa wynika, że większość województw w 2015 r. nieznacznie nadrobiła dystans z 2005 r., w tym najbardziej województwo świętokrzyskie (o 0,058), które jednocześnie awansowało w rankingu z 9 na 6 pozycję. Wśród województw, których dysproporcje pogłębiły się, najgorszy wynik uzyskało województwo warmińsko-mazurskie (większa różnica o 0,046). Wskaźnik syntetyczny ogółem polityki spójności Po przeanalizowaniu wskaźników syntetycznych obrazujących poszczególne wymiary polityki spójności, kolejny etap badania polegał na wyznaczeniu ogólnego wskaźnika syntetycznego łączącego cząstkowe wskaźniki dotyczące spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej (tabl. 4). Następnie na podstawie wartości wskaźnika syntetycznego ogółem pogrupowano województwa według poziomu rozwoju. Współczynniki zmienności wyznaczonych wskaźników syntetycznych ogółem (29,0% i 29,2%) wskazują na utrzymujące się w analizowanych latach zróżnicowanie w rozwoju między województwami. Wskaźniki maksymalne były 3-krotnie większe od wskaźników minimalnych, a różnica między nimi kształtowała się od 0,400 w 2005 r. do 0,391 w 2015 r. TABL. 4. WSKAŹNIK SYNTETYCZNY OGÓŁEM POLITYKI SPÓJNOŚCI Województwa Lokata Lokata Dolnośląskie... 0, ,476 2 Kujawsko-pomorskie... 0, , Lubelskie... 0, , Lubuskie... 0, ,363 8 Łódzkie... 0, , Małopolskie... 0, ,422 4 Mazowieckie... 0, ,566 1 Opolskie... 0, ,351 9 Podkarpackie... 0, , Podlaskie... 0, , Pomorskie... 0, ,389 5 Śląskie... 0, ,428 3 Świętokrzyskie... 0, , Warmińsko-mazurskie... 0, , Wielkopolskie... 0, ,385 6 Zachodniopomorskie... 0, ,368 7 Ź r ó d ł o: jak przy tabl. 1.
12 D. Michoń Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw Najwyższe wartości wskaźnika w latach 2005 i 2015 osiągnęło województwo mazowieckie, które jak wcześniej omówiono dominowało w wymiarze gospodarczym i społecznym, przy jednocześnie odległych pozycjach w zakresie wymiaru terytorialnego. Na przeciwległym biegunie znalazły się województwa świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie przyjmujące w analizowanych latach najniższe wartości wskaźnika. Z porównania różnic dzielących województwo mazowieckie do pozostałych województw wynika, że w 2015 r. względem 2005 r. dysproporcje uległy zmniejszeniu (z wyjątkiem województwa warmińsko-mazurskiego, którego strata do lidera nieznacznie pogłębiła się). Dystans do lidera najbardziej udało się nadrobić w województwach: dolnośląskim (o 0,080), zachodniopomorskim (o 0,067) i świętokrzyskim (o 0,064), przy jednoczesnym awansie w rankingu (odpowiednio o: 1, 3 i 2 pozycje). O utrzymującym się zróżnicowaniu świadczy podział województw na grupy według rozwoju na podstawie wskaźników syntetycznych ogółem (tabl. 5). W analizowanych latach zmiany województw w poszczególnych grupach rozwoju były niewielkie. Przesunięcie do wyższej grupy w 2015 r. notowały województwa: dolnośląskie, zachodniopomorskie i opolskie, natomiast spadek do niższej grupy dotyczył województwa łódzkiego. Bez zmian pozostawała grupa województw o najniższym rozwoju: lubelskie, świętokrzyskie i warmińsko- -mazurskie. TABL. 5. WOJEWÓDZTWA WEDŁUG POZIOMU ROZWOJU Poziom rozwoju Najwyższy... mazowieckie Średni... dolnośląskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, pomorskie, śląskie i wielkopolskie Niski... kujawsko-pomorskie, opolskie, podkarpackie, podlaskie i zachodniopomorskie Najniższy... lubelskie, świętokrzyskie i warmińsko- -mazurskie mazowieckie i dolnośląskie lubuskie, małopolskie, opolskie, pomorskie, śląskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie kujawsko-pomorskie, łódzkie, podkarpackie i podlaskie lubelskie, świętokrzyskie i warmińsko- -mazurskie Ź r ó d ł o: jak przy tabl. 1. Na wykresie prezentującym województwa według grup rozwoju wyraźne dysproporcje występują między wschodnią i zachodnią częścią Polski. Nierównomierny rozwój przestrzenny w dużej mierze jest konsekwencją wydarzeń historycznych zachodzących w przeszłości, w tym zarówno podziału kraju w czasie zaborów, jak i obecnych uwarunkowań.
13 92 Wiadomości Statystyczne nr 12 (679), 2017
14 D. Michoń Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw Podsumowanie Porównanie wyników z lat 2005 i 2015 wskazuje na utrzymujące się zróżnicowanie rozwoju między województwami, szczególnie widoczne przy porównaniach województw plasujących się na pierwszych i ostatnich miejscach w rankingach. Istotne różnice w rozwoju widoczne są również w położeniu województw. Lepiej rozwijające się województwa występowały w zachodniej i centralnej (mazowieckie) części Polski. Trudno oczekiwać, że w najbliższych latach zróżnicowanie rozwoju będzie się wyraźnie zmniejszało. Wynika to z założeń polityki spójności na lata , zgodnie z którymi jest ona coraz bardziej ukierunkowana na konkurencyjność niż wyrównywanie różnic, obejmując wsparciem wszystkie regiony, bez względu na ich zamożność. Ukierunkowane terytorialnie wsparcie finansowe ma wzmacniać potencjał konkurencyjny regionów, stanowiąc dla nich szanse rozwojowe. Powodzenie tych działań w dużej mierze będzie jednak zależało od administracji rządowej i samorządowej oraz tego, jak wykorzystają one środki unijne. mgr Danuta Michoń Urząd Statystyczny w Opolu LITERATURA Gawlikowska-Hueckel, K., Szlachta, J. (red.) (2014). Wrażliwość polskich regionów na wyzwania współczesnej gospodarki, Implikacje dla polityki rozwoju regionalnego. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business. Grosse, T. G. (2009). Spójność terytorialna jako nowy wymiar polityki spójności Unii Europejskiej. W: Spójność terytorialna wyzwaniem polityki rozwoju Unii Europejskiej, polski wkład w debatę, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Łuniewska, M., Tarczyński, W. (2006). Metody wielowymiarowej analizy porównawczej na rynku kapitałowym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Kudełko, J., Prusek, A., Zieliński, K. (2011). Europejska polityka spójności oraz jej efekty w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego. Nowak, E. (1990). Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno- -gospodarczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne. Panek, T., Zwierzchowski, J. (2013). Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej, Teoria i zastosowania. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH. Pociecha, J., Podolec, B., Sokołowski, A., Zając, K. (1988). Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Podogrodzka, M. (2011). Analiza zjawisk społeczno-ekonomicznych z zastosowaniem metod taksonomicznych. Wiadomości Statystyczne, 11,
15 94 Wiadomości Statystyczne nr 12 (679), 2017 Summary. The article aims to evaluate the degree of diversification of socio- -economic development of voivodships in 2005 and 2015 in the context of cohesion policy. This policy focuses on reducing the distance between some European Union countries and the most developed EU members, as well as on decreasing national disparities in development. The analysis was conducted on the basis of the CSO data, using the Hellwig s method of linear ordering. The selected diagnostic variables relate to three dimensions of cohesion policy: economic, social and territorial. The applied method enabled to assess social and economic situation in Poland, indicating voivodships with high development potential and also those facing difficulties. The research confirmed persistent differences in the development level between the examined territorial units. Key words: diversity of development, cohesion policy, synthetic indicator.
Sytuacja młodych na rynku pracy
Sytuacja młodych na rynku pracy Plan prezentacji Zamiany w modelu: w obrębie każdego z obszarów oraz zastosowanych wskaźników cząstkowych w metodologii obliczeń wskaźników syntetycznych w obrębie syntetycznego
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach Notatka informacyjna PRODUKT KRAJOWY BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2008 R. 1 PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W 2008 roku wartość wytworzonego produktu krajowego
Badanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw - wpływ metodyki badań na uzyskane wyniki
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu Nr / Rafał Czyżycki Uniwersytet Szczeciński Badanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw - wpływ metodyki badań na uzyskane wyniki Streszczenie,
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB
Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami
Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami dr hab. Danuta Kołodziejczyk Prof. IERiGŻ-PIB Konferencja IERiGŻ-PIB Strategie dla sektora
Innowacyjność województwa kujawskopomorskiego
Innowacyjność województwa kujawskopomorskiego w 2015 r. Wiesława Gierańczyk, p.o. dyrektora, Urząd Statystyczny w Bydgoszczy 21.06.2018r., Toruń 1 Efekt współpracy: Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy Wydziału
Powierzchnia województw w 2012 roku w km²
- 10 %? powierzchnia w km2 lokata DOLNOŚLĄSKIE 19947 7 KUJAWSKO-POMORSKIE 17972 10 LUBELSKIE 25122 3 LUBUSKIE 13988 13 ŁÓDZKIE 18219 9 MAŁOPOLSKIE 15183 12 MAZOWIECKIE 35558 1 OPOLSKIE 9412 16 PODKARPACKIE
ANALIZA STANU OPIEKI ZDROWOTNEJ ŚLĄSKA NA TLE KRAJU METODĄ TAKSONOMICZNĄ
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 298 2016 Współczesne Finanse 7 Katarzyna Sawicz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Finansów i Ubezpieczeń
1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1.
Spis treści 1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1. Zastosowana metodologia rangowania obiektów wielocechowych... 53 1.2.2. Potencjał innowacyjny
na podstawie opracowania źródłowego pt.:
INFORMACJA O DOCHODACH I WYDATKACH SEKTORA FINASÓW PUBLICZNYCH WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W LATACH 2004-2011 ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH na podstawie opracowania źródłowego
ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY POLSKICH REGIONÓW A PROCESY MIGRACJI
Katarzyna Warzecha Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY POLSKICH REGIONÓW A PROCESY MIGRACJI Wprowadzenie Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, procesy demograficzne i procesy
Rozwój społeczny i gospodarczy województwa mazowieckiego a presja na środowisko
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE Mazowiecki Ośrodek Badań Regionalnych Rozwój społeczny i gospodarczy województwa mazowieckiego a presja na środowisko Emilia Murawska Tomasz Zegar Mazowiecki Ośrodek Badań
SPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I
SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 ROZDZIAŁ I POLITYKA EKONOMICZNA UNII EUROPEJSKIEJ NA RZECZ ZAPEWNIENIA KONKURENCYJNEGO I SPÓJNEGO TERYTORIUM... 21 1.1. Polityka ekonomiczna w koncepcjach teoretycznych europejskiej
ZASTOSOWANIE WIELOWYMIAROWEJ ANALIZY PORÓWNAWCZEJ DO OCENY POTENCJALNEJ ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ POLSKICH WOJEWÓDZTW
Iwona Pawlas Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach ZASTOSOWANIE WIELOWYMIAROWEJ ANALIZY PORÓWNAWCZEJ DO OCENY POTENCJALNEJ ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ POLSKICH WOJEWÓDZTW Wstęp Atrakcyjność inwestycyjna
Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, październik 2013 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r. Wprowadzenie Niniejsza informacja
Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej. Andrzej Regulski 28 września 2015 r.
Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej Andrzej Regulski 28 września 2015 r. moduł 1 moduł 2 moduł 3 Analiza zmian społecznogospodarczych
Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata Kielce, kwiecień 2008 r.
Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata 2007-2013 Kielce, kwiecień 2008 r. Problemy ograniczające rozwój Województwa Świętokrzyskiego Problemy
Działalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2015 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 03.10.2016 r. Opracowanie sygnalne Działalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2015 r. W 2015 r. działalność gospodarczą w Polsce prowadziło
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 639 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 639 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 37 2011 MARIA KOLA-BEZKA POTENCJAŁ EKONOMICZNO-FINANSOWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W POLSCE UJĘCIE REGIONALNE 1 Wprowadzenie
Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2013 r. Główne wnioski
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, listopad 2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Główne wnioski Wartość nakładów wewnętrznych 1 ogółem na działalność badawczo-rozwojową
Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim
Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim Rzeszów, Październik 2013 I. DOCHODY 1 A: Podsektor centralny 1) obecnie województwo przekazuje dochód do sektora finansów publicznych
METODA DEA W ANALIZIE EFEKTYWNOŚCI NAKŁADÓW NA GOSPODARKĘ ODPADAMI
Katedra Statystyki METODA DEA W ANALIZIE EFEKTYWNOŚCI NAKŁADÓW NA GOSPODARKĘ ODPADAMI XX MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA GOSPODARKA LOKALNA I REGIONALNA W TEORII I PRAKTYCE Mysłakowice k. Karpacza 17-18
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach
Materiał na konferencję prasową w dniu 30 listopada 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach Notatka informacyjna PRODUKT KRAJOWY BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2010 R. 1 PRODUKT
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W LATACH
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania 20.12.2017 r. Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Internet:
OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI PÓŁNOCNEJ
OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI PÓŁNOCNEJ Sylwia Górniak WIELKOPOLSKIE REGIONALNE FORUM TERYTORIALNE Spotkanie subregionalne Piła, 4 czerwca 2018 r. WIELKOPOLSKA PÓŁNOCNA - ŹRÓDŁA INFORMACJI
Województwo kujawsko-pomorskie na tle regionów Polski z punktu widzenia rozwoju demograficznego i gospodarczego
URZĄD STATYSTYCZNY W BYDGOSZCZY Województwo kujawsko-pomorskie na tle regionów Polski z punktu widzenia rozwoju demograficznego i gospodarczego dr Wiesława Gierańczyk Urząd Statystyczny w Bydgoszczy Potencjał
Bieżąca sytuacja społeczno-gospodarcza województwa podkarpackiego a wyzwania rozwojowe
Bieżąca sytuacja społeczno-gospodarcza województwa podkarpackiego a wyzwania rozwojowe dr Marek Cierpiał-Wolan Rzeszów, 10 grudnia 2018 r. 1. Paradoksy Podkarpacia 2. Rzeszowski Obszar Funkcjonalny 3.
Ocena spójności terytorialnej pod względem społecznym i gospodarczym gmin w Polsce
Ocena spójności terytorialnej pod względem społecznym i gospodarczym gmin w Polsce dr hab. Marcin Gospodarowicz Konferencja IERiGŻ-PIB Konkurencyjność gospodarki w kontekście działań polityki społecznej
Marek Obrębalski. DOLNY ŚLĄSK uwarunkowania i scenariusze rozwoju
Marek Obrębalski DOLNY ŚLĄSK 2030 - uwarunkowania i scenariusze rozwoju ISTOTA ROZWOJU REGIONU Rozwój regionu to innymi słowy: pożądane zmiany stanu gospodarki, systemu społecznego, stanu środowiska i
Statystyczna analiza poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce - w ujęciu regionalnym
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu Nr 42/2012 Rafał Klóska Uniwersytet Szczeciński Statystyczna analiza poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce - w ujęciu regionalnym Streszczenie.
Główne tezy wystąpienia
Rozwój gospodarczy a rozwój miast Grzegorz Ślusarz UNIWERSYTET RZESZOWSKI 2 Rozwój społeczno-gospodarczy jest złożonym procesem, który w dobie globalizacji coraz silniej jest determinowanyczynnikami zewnętrznym.
Wartość bazowa (rok) (2010) 764 (2011) 930 (2010) 0,27 (2011) -1,64 (2011) 1188,46 (2011) 2,83 (2011) 9291 (2012) 0,32 (2010) 18,6 (2011)
ZAŁĄCZNIK 2 Tabela 1. Wskaźniki monitorowania celów strategicznych i operacyjnych SRWP 2020 Zestawienie wskaźników monitorowania celów strategii Cel strategiczny 1. Konkurencyjna gospodarka 1. PKB na 1
Wybrane zróżnicowania społeczno-gospodarcze i przestrzenne a inteligentny rozwój obszarów wiejskich
Temat II: Polaryzacja społeczna a stabilność ekonomiczna w procesach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Zadanie 4203: Przemiany gospodarki wiejskiej a programowanie polityki wobec wsi i rolnictwa Wybrane
Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego
Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego Gdańsk, 31 marca 2017 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego
REGIONALNY WYMIAR INTERWENCJI ŚRODOWISKOWEJ (NSRO )
REGIONALNY WYMIAR INTERWENCJI ŚRODOWISKOWEJ (NSRO 2007-2013) KONTEKST ANALIZY Badanie dotyczące Wpływu polityki spójności 2007-2013 na środowisko naturalne, realizowane jest w ramach ewaluacji expost NSRO
Tab. 8.1. Zróżnicowanie podstawowych wskaźników rozwojowych w grupach miast w skali kraju i województw
8. Grażyna Korzeniak, Katarzyna Gorczyca, Policentryczność rozwoju systemu osadniczego z udziałem miast małych i średnich w kontekście procesów metropolizacji [w] Małe i średnie miasta w policentrycznym
Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2014 roku
WWW.OBSERWATORIUM.MALOPOLSKA.PL Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2014 roku Opracowanie: Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego Departament Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski
RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM
RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Urząd Statystyczny we Wrocławiu 50-950 Wrocław, ul. Oławska 31, tel. 71 371 63 00, fax 71 371 63 60 PLAN PREZENTACJI Wprowadzenie Województwo
DOCHODY I WYDATKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU REGIONALNYM W LATACH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH
dr Marek Chrzanowski DOCHODY I WYDATKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU REGIONALNYM W LATACH 2004-2011 ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH Plan wystąpienia Metoda badawcza Wyniki
ZACHODNIOPOMORSKIE NA TLE POLSKIEJ GOSPODARKI
ZACHODNIOPOMORSKIE EJ GOSPODARKI W prezentacji wykorzystane zostały dane GUS oraz wyniki badania Monitoring kondycji sektora w latach 21-212 przygotowanego przez PKPP Lewiatan w ramach projektu współ finansowanego
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA PRZEDSIĘBIORSTW O LICZBIE PRACUJĄCYCH DO 9 OSÓB W 2008 R.
Warszawa, 2009.10.16 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA PRZEDSIĘBIORSTW O LICZBIE PRACUJĄCYCH DO 9 OSÓB W 2008 R. W Polsce w 2008 r. prowadziło działalność 1780 tys. przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób
ROZDZIAŁ 13 EKONOMICZNE ZRÓŻNICOWANIE REGIONÓW POLSKI
Iwona Salejko-Szyszczak ROZDZIAŁ 13 EKONOMICZNE ZRÓŻNICOWANIE REGIONÓW POLSKI Wprowadzenie Regiony każdego kraju, a więc także Polski, cechują różne sytuacje gospodarcze i różny poziom rozwoju ekonomicznego.
Analiza dynamiki i poziomu rozwoju powiatów w latach
Analiza dynamiki i poziomu rozwoju powiatów w latach 2003-2011 prof. dr hab. Eugeniusz Sobczak mgr Michał Staniszewski Warszawa, 28.05.2013r. Zmienne wydatki inwestycyjne majątkowe per capita (10 zł =
Rozwój innowacyjności regionów w Polsce uwarunkowania, stan obecny i perspektywy
2013 2012 dr Joanna Hołub Iwan Rozwój innowacyjności regionów w Polsce uwarunkowania, stan obecny i perspektywy REGIONALNE SYSTEMY INNOWACJI W POLSCE doświadczenia i perspektywy Warszawa, 8 lutego 2013
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Emerytury nowosystemowe wypłacone w grudniu 2018 r. w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury (tj. niższej niż 1029,80 zł)
Emerytury nowosystemowe wypłacone w grudniu 18 r. w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury (tj. niższej niż 9,8 zł) DEPARTAMENT STATYSTYKI I PROGNOZ AKTUARIALNYCH Warszawa 19 1 Zgodnie z art.
Dynamika zmian warunków społecznogospodarczych w gminach powiatu krakowskiego w latach
Dynamika zmian warunków społecznogospodarczych w gminach powiatu krakowskiego w latach 2010-2014 Barbara Prus Małgorzata Dudzińska Uwarunkowania społeczno-gospodarcze Typologia gmin powiatu krakowskiego
Załącznik nr 4. Zestaw wskaźników monitorowania celów Strategii
Załącznik nr 4. Zestaw wskaźników monitorowania celów Strategii Tabela 1. Wskaźniki monitorowania celów strategicznych i operacyjnych SRWP 2020 Cel strategiczny 1. Konkurencyjna gospodarka 1. PKB na 1
ROCZNIK XXXI (LX) ROK 2016 ZESZYT 2. Barbara Kryk * Wprowadzenie
DOI: 10.18276/pz.2016.2-10 P R Z E G L Ą D Z A C H O D N I O P O M O R S K I ROCZNIK XXXI (LX) ROK 2016 ZESZYT 2 S T U D I A I R O Z P R A W Y Barbara Kryk * Obiektywna jakość życia w obszarze gospodarki
Spis tabel. Tabela 5.6. Indeks rywalizacyjności oraz efektywna liczba partii w wyborach
Tabela 1.1. Wydatki z budżetów wojewódzkich (2011 rok), według wyodrębnionych kategorii, w wybranych województwach...25 Tabela 2.1. Powierzchnia i ludność województw...36 Tabela 2.2. Struktura zamieszkania
Budownictwo mieszkaniowe a) w okresie I-II 2014 r.
Warszawa, 17.3.214 r. Budownictwo mieszkaniowe a) w okresie I-II 214 r. Według wstępnych danych, w okresie styczeń-luty 214 r. oddano do użytkowania 2378 mieszkań, tj. o 4,9% mniej w porównaniu z analogicznym
Wyniki analizy statystycznej opartej na metodzie modelowania miękkiego
Wyniki analizy statystycznej opartej na metodzie modelowania miękkiego Dorota Perło Uniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomii i Zarządzania Plan prezentacji. Założenia metodologiczne 2. Specyfikacja modelu
Analiza porównawcza rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów województwa podkarpackiego
180 dr Małgorzata Stec Zakład Statystyki i Ekonometrii Uniwersytet Rzeszowski Analiza porównawcza rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów województwa podkarpackiego WPROWADZENIE Powiaty województwa podkarpackiego
Minimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2016 r. omówienie danych
INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES Warszawa, 2 czerwca 2017 r. Minimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2016 r. omówienie danych Do szacunków minimum egzystencji
ANALIZA PORÓWNAWCZA KONIUNKTURY WOJEWÓDZTW POLSKI W LATACH
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 318 2017 Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Zarządzania Katedra Ekonometrii jozef.biolik@ue.katowice.pl
Kapitał ludzki władz samorządowych jako czynnik różnicujący sytuację społeczno-gospodarczą gmin (na przykładzie województwa świętokrzyskiego)
Kapitał ludzki władz samorządowych jako czynnik różnicujący sytuację społeczno-gospodarczą gmin (na przykładzie województwa świętokrzyskiego) Barbara Kusto Warszawa, 2010 Wstęp W jednostkach samorządu
Wielowymiarowa analiza poziomu ubóstwa w województwie podlaskim w latach
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Białymstoku Obserwatorium Integracji Społecznej Wielowymiarowa analiza poziomu ubóstwa w województwie podlaskim w latach 2011-2012 BIAŁYSTOK 2014 2 SPIS TREŚCI
Prezentacja założeń i wyników projektu Z instytucji do rodziny
Prezentacja założeń i wyników projektu Z instytucji do rodziny Maciej Bukowski Warszawa, 29 maja 2018. Plan wystąpienia 1. Informacja o projekcie. 2. Prezentacja wybranych wniosków z analizy ilościowej.
PROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
PROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA 214-25 DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Niniejsza informacja została opracowana na podstawie prognozy ludności na lata 214 25 dla województw (w podziale na część miejską
Budowanie macierzy danych geograficznych Procedura normalizacji Budowanie wskaźnika syntetycznego
Metody Analiz Przestrzennych Budowanie macierzy danych geograficznych Procedura normalizacji Budowanie wskaźnika syntetycznego mgr Marcin Semczuk Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytut
, , ZRÓŻNICOWANIE OCEN WARUNKÓW ŻYCIA I SYTUACJI GOSPODARCZEJ KRAJU W POSZCZEGÓLNYCH WOJEWÓDZTWACH
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Źródło danych statystycznych i definicji. Uwagi ogólne
Dział 1 DEMOGRAFIA - 13 - Źródło danych statystycznych i definicji 1. Tablice wynikowe opracowane w latach 1999 2011 przez Główny Urząd Statystyczny w Warszawie udostępnił Urząd Statystyczny w Bydgoszczy.
Metody klasyfikacji i klasteryzacji obiektów wielocechowych.
Metody klasyfikacji i klasteryzacji obiektów wielocechowych Zakres szkolenia Podstawowe pojęcia związane z klasyfikacją wielocechową Proste metody porządkowania liniowego (ratingu) Metody grupowania (klasteryzacji)
Produkt krajowy brutto w województwach ogółem
1 SPIS TREŚCI Wstęp... 3 Produkt krajowy brutto w województwach ogółem... 3 Produkt krajowy brutto w województwach w przeliczeniu na 1 mieszkańca... 7 Produkt krajowy brutto w podregionach... 8 Produkt
Programowanie funduszy UE w latach schemat
Programowanie funduszy UE w latach 2007-2013 schemat Strategia Lizbońska Główny cel rozwoju UE: najbardziej konkurencyjna i dynamiczna gospodarka na świecie, zdolna do systematycznego wzrostu gospodarczego,
DYNAMIKA ZMIAN DEMOGRAFICZNYCH A WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA UJĘCIE REGIONALNE
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 36 Adrianna Mastalerz-Kodzis * Ewa Pośpiech ** Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach DYNAMIKA ZMIAN DEMOGRAFICZNYCH A WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA UJĘCIE
3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach Opis danych statystycznych
3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach 1995-2005 3.1. Opis danych statystycznych Badanie zmian w potencjale opieki zdrowotnej można przeprowadzić w oparciu o dane dotyczące
W spisie ludności 2002 ustalano główne i dodatkowe źródło utrzymania dla poszczególnych osób oraz
Źródło: www.stat.gov.pl (GUS) Rozdział V. CHARAKTERYSTYKA EKONOMICZNA LUDNOŚ CI 16. Źródła utrzymania W spisie ludności 2002 ustalano główne i dodatkowe źródło utrzymania dla poszczególnych osób oraz odrębnie
Badanie zróżnicowania krajów członkowskich i stowarzyszonych Unii Europejskiej w oparciu o wybrane zmienne społeczno-gospodarcze
Barbara Batóg Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Badanie zróżnicowania krajów członkowskich i stowarzyszonych Unii Europejskiej w oparciu o wybrane zmienne społeczno-gospodarcze W 2004 roku planowane
BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI
BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI Beata Bal-Domańska Urząd Statystyczny we Wrocławiu PLAN WYSTĄPIENIA 1. Planowanie przestrzenne jako
XXIII OGÓLNOPOLSKA OLIMPIADA MŁODZIEŻY - Lubuskie 2017 w piłce siatkowej
11-5-217 XXIII OGÓLNOPOLSKA OLIMPIADA MŁODZIEŻY - Lubuskie 217 sezon 216/217 A1 9. Łódzkie Świętokrzyskie "A" 11-5-217 A2 1.3 Pomorskie Kujawsko-Pomorskie "A" 11-5-217 A3 12. Świętokrzyskie Kujawsko-Pomorskie
BUDŻET WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO POMORSKIEGO NA 2017 ROK
BUDŻET WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO POMORSKIEGO NA 2017 ROK DOCHODY PLANOWANE W 2017 ROKU WEDŁUG ŹRÓDEŁ POCHODZENIA Dotacje na zadania z udziałem środków z Unii Europejskiej 33,12% Inne środki zagraniczne 0,02%
Raport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2015 r.
Raport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2015 r. Opracowanie: Zespół Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy Najważniejsze obserwacje W 2015 r.: Przychody z całokształtu
System wskaźników monitorowania
Aneks nr 4 do Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 z dnia 9 września 2013 r. System wskaźników monitorowania Białystok, wrzesień 2013 r. Wskaźniki monitorowania celów strategicznych SRWP
PRZESTRZENNO-CZASOWA ANALIZA ZRÓŻNICOWANIA POZIOMU ROZWOJU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 324 2017 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Katedra Ekonometrii
Raport z cen korepetycji w Polsce 2016/2017. Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net
Raport z cen korepetycji w Polsce 2016/2017 Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net Spis treści WSTĘP... 3 ZAŁOŻENIA DO RAPORTU... 3 ANALIZA WOJEWÓDZTW... 3 Województwo dolnośląskie... 5 Województwo
SEKTOR USŁUG W POLSCE W UJĘCIU REGIONALNYM
Sektor usług w Polsce w ujęciu regionalnym STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 2 211 MONIKA ROZKRUT Uniwersytet Szczeciński SEKTOR USŁUG W POLSCE W UJĘCIU REGIONALNYM We współczesnej
Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku
Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku Wstęp Publikacja Głównego Urzędu Statystycznego Produkt krajowy brutto Rachunki regionalne w 2013 r., zawiera informacje statystyczne dotyczące podstawowych
Aktywność inwestycyjna małych i średnich przedsiębiorstw w województwie lubuskim
102 Janina Jędrzejczak-Gas dr Janina Jędrzejczak-Gas Wydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytet Zielonogórski Aktywność inwestycyjna małych i średnich przedsiębiorstw w województwie lubuskim 1. Wstęp Małe
OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI WSCHODNIEJ
OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI WSCHODNIEJ Agata Jakubowicz WIELKOPOLSKIE REGIONALNE FORUM TERYTORIALNE Spotkanie subregionalne Konin, 24 maja 2018 r. WIELKOPOLSKA WSCHODNIA - PODSTAWOWE
Warunki życia ludności Polski po akcesji do Unii Europejskiej
Warunki życia ludności Polski po akcesji do Unii Europejskiej dr Marta Pachocka Katedra Administracji Publicznej Kolegium Ekonomiczno-Społeczne Szkoła Główna Handlowa w Warszawie (KES SGH) Polskie Stowarzyszenie
Wybrane wskaźniki jakości życia mieszkańców województwa łódzkiego na tle innych województw aktualne wyniki badań. Anna Jaeschke
Wybrane wskaźniki jakości życia mieszkańców województwa łódzkiego na tle innych województw aktualne wyniki badań Anna Jaeschke Jakość życia w świetle badań GUS Jednym z badańprzeprowadzanych przez Główny
Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku
Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku Szczecin 2018 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski w czerwcu 2018 roku 2 wynosiła 3,7% tj. o 1,1
Zróżnicowanie poziomu rozwoju zrównoważonego województw Polski z wykorzystaniem analizy wielowymiarowej
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 44 (4/2015), część 1 DOI: 10.15584/nsawg.2015.4.1.10 ISSN 1898-5084 dr Barbara Fura 1 Katedra Metod Ilościowych i Informatyki Gospodarczej, Wydział Ekonomii
Wskaźniki monitorujące Strategię Rozwoju Województwa Lubuskiego 2020
Cel główny Wykorzystanie potencjałów województwa lubuskiego do wzrostu jakości życia, dynamizowania konkurencyjnej gospodarki, zwiększenia spójności regionu oraz efektywnego zarządzania jego rozwojem 2011
INNOWACYJNOŚĆ WOJEWÓDZTW W POLSCE
Rafał Klóska INNOWACYJNOŚĆ WOJEWÓDZTW W POLSCE 1. Wstęp Tematyka konferencji wydaje się szczególnie ważna i interesująca, tym bardziej, że innowacyjność jest stymulanta rozwoju społeczno-gospodarczego,
ZMIANY W PRZESTRZENNYM ZRÓŻNICOWANIU ŹRÓDEŁ UTRZYMANIA GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE W LATACH
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 214 2015 Uniwersytet Szczeciński Instytut Zarządzania i Marketingu patrycjazwiech@tlen.pl ZMIANY W PRZESTRZENNYM
Sytuacja zawodowa osób z wyższym wykształceniem w Polsce i w krajach Unii Europejskiej w 2012 r.
1 Urz d Statystyczny w Gda sku W Polsce w 2012 r. udział osób w wieku 30-34 lata posiadających wykształcenie wyższe w ogólnej liczbie ludności w tym wieku (aktywni zawodowo + bierni zawodowo) wyniósł 39,1%
Ocena potencjału gospodarczego w świetle wskaźników rozwoju gospodarczego
Ocena potencjału gospodarczego w świetle wskaźników rozwoju gospodarczego dla powiatów biłgorajskiego, tomaszowskiego i zamojskiego Transgraniczny Rezerwat Biosfery Roztocze szansą na zrównoważony rozwój
Przekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki.
Przekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki. Efektem pierwszego etapu prac na Programem Rozwoju Miasta Łomża było powstanie analizy SWOT i
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych. Wykorzystanie bazy noclegowej 1 w 2008 roku
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych Materiał na konferencję prasową w dniu 25 czerwca 2009 r. Notatka Informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie bazy noclegowej 1 w 2008 roku Zgodnie
4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa
4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa Analiza potencjału rozwojowego powinna się odnosić między innymi do porównywalnych danych z miast o zbliżonych parametrach. Dlatego też do tej części opracowania
Wskaźniki monitorujące Strategię Rozwoju Województwa Lubuskiego 2020
Wskaźniki monitorujące Strategię Rozwoju Województwa Lubuskiego 00 Cel główny Wykorzystanie potencjałów województwa lubuskiego do wzrostu jakości życia, dynamizowania konkurencyjnej gospodarki, zwiększenia
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2014 Głównego Urzędu Statystycznego) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW według
Wzorzec rozwoju Mazowsza
Wzorzec rozwoju Mazowsza MAZOWIECKIE FORUM TERYTORIALNE, 17 kwietnia 2014 r. Tomasz Zegar, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie Założenia badania Wzorzec rozwoju rozumiany jest jako pożądany
Raport z cen korepetycji w Polsce Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net
Raport z cen korepetycji w Polsce 2016 Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net Spis treści WSTĘP... 3 ZAŁOŻENIA DO RAPORTU... 3 ANALIZA WOJEWÓDZTW... 3 Województwo dolnośląskie... 6 Województwo kujawsko-pomorskie...
Gospodarka oparta na wiedzy i regionalne programy operacyjne: porównanie wydatków w województwach
Justyna Sokołowska - Woźniak Gospodarka oparta na wiedzy i regionalne programy operacyjne: porównanie wydatków w województwach Innowacja i kooperacja symbioza nauki i biznesu WSB NLU Nowy Sącz, 7 października
U C H W A Ł A Nr 157/2009 RADY MINISTRÓW. z dnia 15 września 2009 r.
U C H W A Ł A Nr 157/2009 RADY MINISTRÓW z dnia 15 września 2009 r. zmieniająca uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą "Narodowy program przebudowy dróg lokalnych 2008 2011" Na
Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R
Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R Gorzów Wielkopolski, 4 marca 2013 r. Plan prezentacji Strategia Rozwoju
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2013 Głównego Urzędu Statystycznego)
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2013 Głównego Urzędu Statystycznego) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW według