wniosku o udostępnienie informacji

Transkrypt

1 DOSTĘP DO INFORMACJI PUBLICZNEJ Wpływ nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego na udostępnianie informacji publicznej Bartosz Wilk Prawnik, wiceprezes stowarzyszenia Sieć Obywatelska Watchdog Polska r. weszła w życie ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw, która znowelizowała regulacje dotyczące postępowania administracyjnego. Zmiany, które nastąpiły w Kodeksie postępowania administracyjnego oraz w Prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, mają wpływ na szeroko rozumianą procedurę udostępniania informacji publicznej. Artykuł omawia wybrane najistotniejsze zmiany. Stosowanie przepisów KPA w udostępnianiu informacji publicznej W szeroko pojętym udostępnianiu informacji publicznej można wyróżnić trzy postępowania. Pierwsze z nich to postępowanie o udostępnienie informacji publicznej. Jest ono uregulowane przepisami ustawy z r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1764, dalej: DostInfPubU). Rozpoczyna się ono wraz ze złożeniem wniosku o udostępnienie informacji publicznej, a jego stronami są wnioskodawca i podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej. To postępowanie zostało odformalizowane i uproszczone względem ogólnego postępowania administracyjnego regulowanego przepisami ustawy z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257; dalej: KPA). Charakterystyczne jest dla niego to, że jest inicjowane wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, który nie jest podaniem w rozumieniu z art. 63 KPA, jest więc odformalizowany. Dla tego postępowania jest także charakterystyczny krótki termin do rozpatrze- nia wniosku (bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku). Do tego postępowania nie mają zastosowania przepisy KPA. Drugie z postępowań, które możemy wyróżnić, odbywa się na podstawie przepisów KPA i ma miejsce wówczas, gdy w następstwie rozpatrzenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej zostanie w sprawie wydana decyzja administracyjna. Wówczas zaczyna się odmienne postępowanie, w którym wyróżniamy stronę oraz organ. Stosownie do art. 16 ust. 2 DostInfPubU KPA stosuje się 38 INFORMACJA W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 3/2017

2 OPINIE Nowelizacja ma na celu 1 rozwiązanie problemów m.in. piętrowości procedur administracyjnych poprzez usprawnienie postępowania i wprowadzenie instrumentów skracających czas jego trwania, zbyt częstego wydawania przez organy odwoławcze decyzji kasatoryjnych (czyli nierozstrzygających sprawy co do meritum, natomiast przekazujących sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji) oraz wprowadzenie bardziej partnerskiego podejścia administracji do obywateli (co ma związek z pogłębianiem zaufania obywateli do władzy publicznej). Nowelizacja wprowadza także regulacje dotyczące kar administracyjnych (których nie stosuje się w kontekście udostępniania informacji), procedury milczącego załatwienia sprawy oraz wykorzystania metod polubownego rozwiązywania sporów (w tym mediacji). Te ostatnie nie znajdą zastosowado decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej oraz do decyzji o umorzeniu postępowania administracyjnego. Wskazać w tym względzie należy na wyr. WSA w Krakowie z r. (II SAB/Kr 316/13, Legalis). ORZECZENIE Wyraźnie przy tym ustawodawca przesądził, że przepisy KPA stosuje się nie do postępowania w sprawie udzielenia informacji publicznej, ale do decyzji o odmowie jej udzielenia lub umorzeniu postępowania. Skoro tak, to po wniesieniu odwołania od decyzji organu o odmowie udostępnienia informacji publicznej, odwołanie to rozpoznaje właściwe samorządowe kolegium odwoławcze, które stosuje rozstrzygnięcia przewidziane w art. 138 KPA. W przypadku uchylenia przez organ odwoławczy decyzji organu i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania ponownie rozpoznając wniosek o udostępnienie informacji publicznej zobowiązany organ nie stosuje przepisów KPA. Zatem przepisy KPA będą dotyczyły wymogów stawianych decyzji (np. co do treści pouczenia) oraz, co istotne, będą określały procedurę odwoławczą, zainicjowaną złożeniem odwołania od decyzji odmownej lub wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. W tym względzie należy pamiętać, że art. 16 ust. 2 DostInfPubU zawiera dwa przepisy modyfikujące stosowanie regulacji kodeksowych: odwołanie od decyzji rozpoznaje się w terminie 14 dni art. 16 ust. 2 pkt 1 DostInfPubU, co stanowi skrócenie terminu określonego w art KPA. Ponadto, uzasadnienie decyzji o odmowie udostępnienia informacji musi dodatkowo (względem wymogów określonych przez art KPA) zawierać imiona, nazwiska i funkcje osób, które zajęły stanowisko w toku postępowania o udostępnienie informacji oraz oznaczenie podmiotów, ze względu na których dobra o których mowa w art. 5 ust. 2 DostInfPubU wydano decyzję o odmowie udostępnienia informacji. W końcu, gdy wnioskodawca zakwestionuje wydaną w sprawie decyzję ostateczną, bezczynność podmiotu zobowiązanego lub wyznaczoną przez podmiot zobowiązany opłatę za udostępnienie informacji publicznej (określoną na podstawie art. 15 ust. 1 Dost- InfPubU), wraz ze złożeniem skargi wszczyna się postępowanie sądowoadministracyjne. Jest to trzecie postępowanie związane z szeroko rozumianym udostępnianiem informacji publicznej. Przepisy KPA, w tym zmiany spowodowane czerwcową nowelizacją, mają znaczenie dla drugiego ze wskazanych postępowań (postępowania regulowanego przepisami KPA, w tym zwłaszcza postępowania odwoławczego od decyzji w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej lub umorzenia postępowania) oraz na styk tego postępowania z postępowaniem sądowym. Te zmiany zostaną omówione w niniejszym opracowaniu. Cele nowelizacji nia w kwestii udostępniania informacji publicznej, gdyż w postępowaniu o udostępnienie informacji nie mamy dwóch stron, które mają sprzeczne, sporne interesy. Wnioskodawca bowiem realizuje przysługujące mu konstytucyjne prawo, a podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, rozpatruje ten wniosek na gruncie obowiązującego prawa (w tym ograniczeń prawa do informacji). Ponadto, jak już wskazano na wstępie, do tego postępowania nie stosuje się przepisów KPA. Co do zasady, zmiany prawne wprowadzone nowelizacją będą dotyczyły postępowań nowych, wszczętych w czasie obowiązywania znowelizowanych przepisów (zgodnie z art. 16 i art. 17 ustawy nowelizującej), gdyż do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, stosuje się przepisy ustaw zmienianych w brzmieniu dotychczasowym. W związku z tym dobrze jest zapoznać się ze zmianami w procedurze administracyjnej, aby skutecznie je stosować do wszczynanych postępowań. Rozwinięcie zasad ogólnych w KPA Wskutek nowelizacji KPA rozwinięto zasadę prawdy obiektywnej, zagwarantowanej w art. 7 KPA. Dodane na mocy nowelizacji przepisy stanowią o tym, że jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie stronie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma 1 Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1183 z r., sejm VIII kadencji). INFORMACJA W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 3/

3 DOSTĘP DO INFORMACJI PUBLICZNEJ Na mocy czerwcowej nowelizacji zmieniono treść art. 136 KPA, który dotyczył kompetencji organu odwobezpośredni wpływ (art. 7a 1 KPA). Przytoczony przepis nie jest stosowany wówczas, gdy wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porządku publicznego oraz w sprawach osobowych funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych. W związku z zastrzeżeniem, że stosowanie zasady rozstrzygania wątpliwości prawnych na korzyść strony nie może nastąpić wtedy, gdy sprzeciwiają się temu interesy osób trzecich, ważny interes publiczny lub w sprawach osobowych funkcjonariuszy, nie sposób dostrzec możliwości zastosowania tej regulacji przez organ odwoławczy w przypadku decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej, która to odmowa następuje ze względu na prywatność osoby fizycznej, tajemnicę przedsiębiorcy lub tajemnice ustawowo chronione. Natomiast zasada ta może znaleźć zastosowanie w sytuacji, w której organ odwoławczy rozważa czy informacja, której udostępnienia odmówiono na mocy decyzji administracyjnej, jest w ogóle informacją publiczną. Bez wątpienia art. 1 ust. 1 DostInfPubU, stanowiący o informacji publicznej, jest przepisem stwarzającym wątpliwości interpretacyjne. Z kolei uznanie przedmiotu wniosku za informację publiczną jest rozstrzygnięciem korzystnym dla strony, gdyż zapewnia jej możliwość merytorycznego kwestionowania dokonanego ograniczenia prawa do informacji. Z drugiej strony, uznanie informacji za publiczną nie oznacza automatycznego jej udostępnienia, przez co nie ingeruje w interesy osób (podmiotów) trzecich. Zasadę z art. 7 KPA, rozwiniętą wskutek nowelizacji, należy mieć na uwadze w przypadku spraw, w których przedmiot wniosku uznano za informację przetworzoną. Dokonanego ograniczenia prawa do informacji pu- Szczególnie istotne znaczenie będzie miało zlecenie przeprowadzenia określonych czynności postępowania wyjaśniającego organowi, który wydał decyzję (jako podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej), bo specyfika postępowania o udostępnienie informacji publicznej polega na tym, że organ pierwszej instancji jest zarazem dysponentem informacji, co ma znaczenie dla ustalania istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych i prawnych. Na mocy omawianych regulacji organ odwoławczy będzie mógł zwrócić się o uzupełnienie materiałów sprablicznej wskutek uznania przedmiotu za przetworzoną nie dokonuje się ze względu na ochronę interesów osób trzecich lub ważnego interesu publicznego (temu służą inne przesłanki odmowy udostępnienia informacji, uregulowane w art. 5 ust. 2 DostInfPubU). Podobnie też rozwinięte regulacje zasady prawdy obiektywnej znajdą zastosowanie w przypadku odwołań od decyzji o umorzeniu postępowania przy ocenie, czy podmiot zobowiązany prawidłowo umorzył postępowanie w przypadku niedysponowania środkami technicznymi, pozwalającymi na udostępnienie informacji w sposób i w formie określonymi we wniosku. W sposób analogiczny do art. 7a i 7b KPA uregulowano art. 81a KPA, z którego wynika obowiązek rozstrzygania wątpliwości, co do stanu faktycznego na korzyść strony. Do dotychczasowego brzmienia art. 8 KPA, będącego podstawą zasady pogłębiania zaufania ( Organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej ) dodano, że muszą się przy tym kierować zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. W świetle art. 2 ust. 2 DostInfPubU, zgodnie z którym każdemu przysługuje prawo do informacji publicznej, już dotychczas było wiadomo, że nie ma podstaw do różnicowania osób (podmiotów) wnioskujących o udostępnienie informacji publicznej. Rozwinięty art. 8 KPA stanowi zatem dodatkową gwarancję równego traktowania wnioskujących o udostępnienie informacji publicznej. Rozszerzone kompetencje organu odwoławczego ławczego w kwestii uzupełnienia dowodów i materiałów. Zgodnie z nowym brzmieniem art KPA, organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję. Z kolei, jeżeli decyzja została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie, na zgodny wniosek wszystkich stron zawarty w odwołaniu, organ odwoławczy przeprowadza postępowanie wyjaśniające w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli przyczyni się to do przyspieszenia postępowania, organ odwoławczy może zlecić przeprowadzenie określonych czynności postępowania wyjaśniającego organowi, który wydał decyzję. Co istotne, nowe regulacje nie są stosowane, jeżeli przeprowadzenie przez organ odwoławczy postępowania wyjaśniającego w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy byłoby nadmiernie utrudnione. 40 INFORMACJA W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 3/2017

4 OPINIE wy poprzez m.in. ustalenie przez podmiot zobowiązany czy osoby, których prywatności dotyczy wniosek o udostępnienie informacji publicznej (oraz z uwagi na których prywatność została wydana w sprawie decyzja o odmowie udostępnienia informacji publicznej), zrezygnowały z przysługującego im prawa do ochrony prywatności. Będzie mógł się także zwrócić do podmiotu zobowiązanego o ustalenie np. zakresu obowiązków służbowych pracowników samorządowych, aby organ odwoławczy mógł dokonać oceny, czy określeni pracownicy i pracownice są osobami pełniącymi funkcje publiczne (na gruncie art. 5 ust. 2 DostInfPubU). Omawiane regulacje mogą także posłużyć ustaleniu osób, które zajęły stanowisko w toku postępowania o udostępnienie informacji publicznej, czyli informacji, które muszą być zawarte w uzasadnieniu decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 2 Dost InfPubU. Do tej pory organ odwoławczy nie mógł tego sam ustalać i każdorazowo musiał uchylać zakwestionowaną decyzję i przekazywać sprawę do ponownego rozpoznania. Istnieje ryzyko, że przepisy art i 3 KPA nie będą stosowane w praktyce wskutek uznawania na kanwie poszczególnych spraw, że przeprowadzenie przez organ odwoławczy postępowania wyjaśniającego w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy byłoby nadmiernie utrudnione. To zaś sprawi, że w II instancji zamiast decyzji rozstrzygających, co do meritum, będą wydawane decyzje kasatoryjne, wskazujące na uchybienia formalne. Jednakże inne przepisy czerwcowej nowelizacji wprowadzają nowy instrument prawny, pozwalający stronom reagować na nieuzasadnione wydanie decyzji kasatoryjnej (która w naturalny sposób wydłuża postępowanie z uwagi na przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji). Warto też zauważyć, że w przypadku wydania przez organ decyzji kasatoryjnej, został on zobowiązany do określenia w decyzji wytycznych, w zakresie wykładni przepisów, jeżeli organ I instancji dokonał błędnej wykładni przepisów prawa, które mogą znaleźć zastosowanie w sprawie (art a KPA). Do tej pory wskazania organu dotyczyły tylko wskazania jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. Sprzeciw od decyzji kasatoryjnej W ustawie z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.; dalej: PostAdmU) dodano nowy Rozdział 3a, w którym uregulowano nową instytucję prawną sprzeciw od decyzji. Zgodnie z nowymi regulacjami, jeżeli organ odwoławczy wyda decyzję kasatoryjną, nie można wnieść na nią skargi, ale sprzeciw (art. 64a Post- AdmU). Ten instrument prawny służy ocenie przez sąd wyłącznie kwestii formalnych, tj. dopuszczalności wydania decyzji kasatoryjnej w danej sprawie. Zgodnie bowiem z art. 54e PostAdmU, rozpoznając sprzeciw od decyzji, sąd ocenia jedynie istnienie przesłanek do wydania decyzji kasatoryjnej w świetle art PostAdmU. O ile skargę na decyzję składa się w ciągu 30 dni od dnia doręczenia stronie decyzji, o tyle w przypadku sprzeciwu jest to termin 14-dniowy. Dla organu odwoławczego istotne znaczenie ma krótki, 14-dniowy termin na przekazanie sądowi sprzeciwu wraz z aktami sprawy (art. 64c 4 PostAdmU). Istnieje możliwość uwzględnienia sprzeciwu w trybie tzw. autokontroli (art. 64c 4 PostAdmU), wiąże się to jednak z niemożnością ponownego wydania decyzji kasatoryjnej. Skrócone terminy mają także sądy na rozpatrzenie sprzeciwu jest 30 dni od dnia wpływu do sądu (art. 64d 1 PostAdmU). W przypadku uwzględnienia przez sąd sprzeciwu na decyzję kasatoryjną, wniesionego przez stronę, stronom nie przysługuje żaden środek odwoławczy (art. 151a 3 PostAdmU), z tym że zaskarżeniu może podlegać postanowienie w przedmiocie grzywny (na podstawie wprowadzonego nowelizacją art. 64c 6 PostAdmU). Natomiast skargę kasacyjną może wnieść skarżący w przypadku, gdy wojewódzki sąd administracyjny oddali wniesioną na sprzeciw skargę. Naczelny Sąd Administracyjny skargę kasacyjną od wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego oddalającego sprzeciw od decyzji rozpoznaje w terminie 30 dni od dnia wpływu (art. 182a PostAdmU). Nowy instrument ponaglenie Do tej pory na niezałatwienie sprawy w ustawowym terminie lub na przewlekłe prowadzenie postępowania służyło stronie zażalenie do organu wyższego stopnia. Nowelizacja wprowadziła nowy instrument, którego stosowanie zostało dokładnie sprecyzowane w KPA. Ponaglenie składa się zarówno w przypadku bezczynności, jak i przewlekłości (art KPA). W sprawach o udostępnienie informacji przepisy znajdą zastosowanie na etapie postępowania odwoławczego, gdy organ odwoławczy albo nie rozpatruje wniesionego odwołania, albo też czyni to w sposób przewlekły. Otrzymane ponaglenie organ musi przekazać, zgodnie z art KPA, bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu 7 dni od jego otrzymania do organu wyższego stopnia (ten zaś od jego otrzymania ma 7 dni na rozpatrzenie ponagle- INFORMACJA W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 3/

5 DOSTĘP DO INFORMACJI PUBLICZNEJ nia art KPA). W przypadku, gdy nie ma organu wyższego stopnia, organ związany jest 7-dniowym terminem do rozpatrzenia ponaglenia. W przypadku uwzględnienia ponaglenia organ stwierdza, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa (art pkt 1 KPA), zobowiązuje organ rozpatrujący sprawę do załatwienia sprawy i wyznacza do tego termin, o ile postępowanie nie zostało zakończone (art pkt 2 lit. a KPA) oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie winnych osób, a w razie potrzeby podjęcie środków zapobiegających na przyszłość (art pkt 2 lit. b KPA). W przypadku, gdy ponaglenie trafia do organu, który nie ma organu wyższego stopnia, ten niezwłocznie załatwia sprawę oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn, osób winnych i, w razie potrzeby, środki zapobiegające w przyszłości bezczynności lub przewlekłości (art KPA). Ponaglenie, wprowadzone w art. 37 KPA, może być wykorzystywane przez wnioskodawców w ramach postępowania odwoławczego. Warto w tym względzie pamiętać o szczególnym, skróconym 15-dniowym terminie do rozpatrywania odwołań od decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej lub o umorzeniu postępowania w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej. Złożenie ponaglenia może być krokiem poprzedzającym złożenie skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania, bowiem stanowi to wyczerpanie środków zaskarżenia zgodnie z art PostAdmU. Warto przypomnieć, że skargi na bezczynność w przedmiocie załatwienia wniosku o udostępnienie informacji publicznej składa się do sądu bez konieczności wyczerpania innych Podmiotami zobowiązanymi do udostępniania informacji publicznej mogą być także inne podmioty niż organy władzy publicznej. Zgodnie z art. 17 ust. 1 DostInfPubU, do rozstrzygnięć tych podmiotów stosuje się odpowiednio przepisy art. 16 Dost- InfPubU (dotyczące decyzji o odmowie udostępnienia informacji i o umorzeniu postępowania w przedmiocie udostępnienia informacji). Artykuł 17 ust. 2 Dost InfPubU stanowi zaś, że wnioskodawca może wystąpić do podśrodków zaskarżenia. Jest to wynikiem tego, że postępowanie o udostępnienie informacji publicznej jest postępowaniem uproszczonym, nie zaś ogólnym postępowaniem administracyjnym, regulowanym przez przepisy KPA. W związku z tym skuteczne złożenie skargi nie jest uzależnione od uprzedniego wniesienia ponaglenia, tak jak na mocy regulacji sprzed nowelizacji wniesienie skargi na bezczynność nie było uzależnione od uprzedniego wezwania do usunięcia naruszenia prawa, który to instrument został zniesiony wskutek uchylenia art PostAdmU. Skarga na opłatę za dostęp wniesienie skargi bez wcześniejszego wezwania do usunięcia naruszenia prawa Zniesienie instytucji uprzedniego wezwania do usunięcia naruszenia prawa ma istotne znaczenie w przypadku wyznaczania przez podmioty zobowiązane opłat za udostępnienie informacji publicznej na podstawie art. 15 ust. 1 DostInfPubU. Przepis ten stanowi, że jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, podmiot zobowiązany ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. Nałożenie opłaty nie następuje ani w formie postanowienia, ani w formie decyzji, natomiast w drodze aktu (pisma) wyznaczającego opłatę (M. Bidziński, M. Chmaj, P. Szustakiewicz, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2010, s. 161; tak też: I. Kamińska, M. Rozbicka-Ostrowska, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz praktyczny, Warszawa 2008, s. 111). Rozstrzygnięcia o nałożeniu opłaty podlegają kognicji sądów administracyjnych jako akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (art. 3 2 pkt 4 PostAdmU). Zaskarżanie aktów wyznaczających opłaty było do tej pory uzależnione od złożenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa. Wskutek nowelizacji PostAdmU zniesiono ten wymóg (wykreślenie art Post AdmU). Istotne znaczenie w związku z tym ma znowelizowany art Post AdmU, zgodnie z którym skargę na takie akty lub czynności wnosi się w terminie 30 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności. Pozostawiono regulację, zgodnie z którą sąd, po wniesieniu skargi, może uznać, że uchybienie nastąpiło bez winy skarżącego i rozpoznać skargę (art zd. 2 PostAdmU). Aby zapobiec możliwości zastosowania ostatniego przepisu warto rekomendować dobrą praktykę informowania w aktach wyznaczających opłatę o prawie do zaskarżenia tego aktu w drodze skargi do sądu (zob. wyr. NSA z r., I OSK 778/13, niepubl.). Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub od razu skarga do sądu 42 INFORMACJA W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 3/2017

6 OPINIE miotu zobowiązanego do udostępniania informacji publicznej, niebędącego organem władzy publicznej, z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy zwraca się także do ministra oraz samorządowego kolegium odwoławczego, jeżeli organy te wydały decyzje w I instancji (art KPA). Jest to niedewolutywny środek odwoławczy, co oznacza, że jego rozpatrzeniem nie zajmuje się organ wyższego stopnia. Zgodnie ze znowelizowanym art PostAdmU, jeżeli stronie przysługuje prawo do zwrócenia się do organu, który wydał decyzję z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, strona może wnieść skargę na tę decyzję bez skorzystania z tego prawa. Oznacza to, że do wnioskodawcy należy wybór, czy zamierza złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, licząc na zmianę podejścia tego samego podmiotu względem podniesionych we wniosku argumentów, czy też zamierza skrócić postępowanie i złożyć od razu skargę do sądu. Ta zmiana wiąże się ze zmienionym brzmieniem wysłowionej w art. 15 KPA zasady dwuinstancyjności, który po nowelizacji stanowi o tym, że postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne, chyba ze przepis szczególny stanowi inaczej. Termin do usunięcia braków formalnych pisma Jeżeli środek odwoławczy, wniesiony przez wnioskodawcę, obarczony jest brakami formalnymi, należy wezwać stronę do uzupełnienia braków (np. podpisu własnoręcznego, zgodnie z art KPA lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego albo podpisu potwierdzonego profilem zaufanym epuap, zgodnie z art. 63 3a pkt 1 KPA). Do tej pory zgodnie z art KPA, organ był zobligowany do określenia 7-dniowego terminu, którego przekroczenie sprawi, że podanie zostanie pozostawione bez rozpoznania. Znowelizowany art KPA daje organowi kompetencję do innego określenia tego terminu, przy czym można go tylko wydłużyć (należy wezwać wnoszącego podanie do usunięcia braków w wyznaczonym terminie nie krótszym niż 7 dni ), nie zaś skrócić. Pouczenie Omówione zmiany w procedurze administracyjnej i sądowoadministracyjnej należy brać pod uwagę podczas sporządzania decyzji. Do jej obowiązkowych elementów zalicza się pouczenie. Nowością, którą przyniosła omawiana nowelizacja, jest obowiązek wskazania w pouczeniu wysokości wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, a także możliwość ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy (art pkt 9 KPA). Podsumowanie Kodeks po nowelizacji nakazuje także pouczyć o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania (art pkt 7 KPA). Jednak ta instytucja nie ma większego znaczenia w kontekście dostępu do informacji publicznej. Niemniej jednak brak pouczenia w tej mierze stanowić będzie wadę formalną decyzji. Warto zatem pamiętać, że w przypadku decyzji kasatoryjnej należy pouczyć o prawie do wniesienia sprzeciwu. W przypadku zaś pouczenia w decyzji, od której służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, należy też pouczyć o możliwości złożenia skargi na decyzję do sądu administracyjnego bez skorzystania z tego prawa. Podstawa prawna art. 7, art. 8, art pkt 7 9, art. 81a, art. 136 ustawy z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257) art , art. 53 2, art. 54e, art. 64a d, art , art. 182a ustawy z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.) Konsekwencje nowelizacji KPA i niektórych innych ustaw, która weszła w życie r., omówiono dla udostępnienia informacji publicznej, regulowanego przepisami DostInfPubU. Niemniej jednak powyższe rozważania znajdą aktualność także na kanwie postępowania o ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego. Zgodnie bowiem z art. 25 ust. 1 ustawy z r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz.U. z 2016 r. poz. 352 ze zm.), w zakresie nieuregulowanym ustawą do decyzji o odmowie wyrażenia zgody na ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego oraz do decyzji o warunkach ponownego wykorzystywania lub o wysokości opłat za ponowne wykorzystywanie stosuje się przepisy KPA. Wiedzę o tym, czy regulacje prawne wprowadzone omawianą nowelizacją doprowadzą do postawionego celu, przyniesie praktyka administracyjna i sądowoadministracyjna, którą warto obserwować. Wówczas będzie można ocenić, czy postępowania będą trwały krócej, czy będą prowadzone efektywniej oraz czy procedura administracyjna będzie budowała zaufanie obywateli do władz publicznych. INFORMACJA W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 3/