Załącznik numer 2 do Zapytania ofertowego Informacja o kampanii informacyjno-prewencyjnej Szanuj życie! Bezpieczna praca w gospodarstwie rolnym 2015

Transkrypt

1 Załącznik numer 2 do Zapytania ofertowego Informacja o kampanii informacyjno-prewencyjnej Szanuj życie! Bezpieczna praca w gospodarstwie rolnym 2015 W 2013 roku Państwowa Inspekcja Pracy zainicjowała 3-letnią kampanię informacyjnoprewencyjną pod nazwą Szanuj życie! Bezpieczna praca w gospodarstwie rolnym, której nadrzędnym celem jest dążenie do ograniczenia ryzyka wypadkowego oraz poprawy ochrony zdrowia wśród rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Grupę docelową stanowią rolnicy indywidualni i członkowie ich rodzin. Adresatami pozamedialnych działań informacyjnoprewencyjnych są wszystkie osoby narażone na utratę zdrowia lub życia, w związku z wykonywaniem pracy rolniczej, w tym również praktykanci i osoby pracujące dorywczo. Kampania prowadzona jest we współpracy z Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Przy realizacji kampanii w 2013 i 2014 roku, wykorzystano środki masowego przekazu, przede wszystkim telewizję i radio, dla szerokiego i szybkiego upowszechniania informacji. Na potrzeby działań medialnych przygotowano spoty reklamowe (produkcja 2013 rok) - 1 telewizyjny oraz 3 radiowe - zwracające uwagę odbiorcy na przyczyny i okoliczności wypadków, do których dochodzi podczas wykonywania pracy rolniczej. Spoty radiowe zostały podzielone tematycznie, przekaz każdego z nich odnosił się do innej grupy zagrożeń, związanych z: upadkami osób, pochwyceniem i uderzeniem przez ruchome części maszyn i narzędzi oraz uderzeniem, przygnieceniem i pogryzieniem przez zwierzęta (są to trzy najliczniejsze grupy wypadkowe w rolnictwie indywidualnym). Spot telewizyjny miał nakłonić odbiorcę do zmiany postawy wobec wszechobecności zagrożeń w jego środowisku pracy prowadzić do odejścia od lekceważenia niebezpieczeństw oraz przywiązania większej wagi do wdrażania standardów bhp w gospodarstwie rolnym. Jednym z założeń było uświadomienie, że nawet drobne, codzienne obowiązki generują ryzyko wypadku. W spocie telewizyjnym dodatkowo podkreślono problem narażenia na utratę życia i zdrowia dzieci, które na stałe mieszkają w gospodarstwach rolnych. Działania medialne w 2013 i 2014 roku, takie jak płatna emisja spotów reklamowych, promocja przekazu kampanii w internecie, przeprowadzono przed rozpoczęciem prac żniwnych (maj-czerwiec) - czyli przed okresem, w którym rolnicy, pochłonięci pracą najczęściej zapominają o zasadach bezpieczeństwa - przypominając im tym samym, o trosce o życie własne i najbliższych w czasie wzmożonych prac polowych. Dla lepszego dotarcia przekazu do grupy docelowej kampanii położono nacisk na emisje spotów telewizyjnych w blokach reklamowych poprzedzających, następujących po lub w trakcie

2 audycji telewizyjnych adresowanych do rolników. Podobnie będzie również w 2015 roku. Początek emisji spotów przewidziany jest na dzień 18 maja. Celem inicjatyw informacyjno-promocyjnych, realizowanych w internecie jest m.in. dotarcie do młodych rolników, ponieważ zachęcanie ich do pogłębiania wiedzy nt. prewencji wypadkowej, jest jednym z zadań priorytetowych kampanii. W ramach ww. działań w pierwszym i w drugim roku trwania kampanii prowadzony był mailing, trwała kampania odsłonowa emisja bannerów na portalach rolniczych oraz powiązanych z rolnictwem (np. allegro kategoria: maszyny rolnicze), w 2014 r. wykorzystano również sieć reklamową Google Adsense w oparciu o listę słów kluczowych. Dzięki współpracy PIP z mediami ogólnopolskimi i lokalnymi, możliwe było promowanie przekazu kampanii również na zasadach non-profit. Promocja ta obejmowała bezpłatne emisje spotów reklamowych i audycji powiązanych w radiu i telewizji oraz zamieszczanie artykułów na łamach prasy. Doniesienia nt. kampanii pojawiały się również często na niezależnych portalach internetowych. W roku 2014 działania promocyjno-prewencyjne w ramach kampanii skupione były na upowszechnianiu wiedzy nt. zapobiegania wypadkom związanym z obsługą maszyn i pojazdów rolniczych. Hasło przewodnie drugiej edycji kampanii (2014 rok) brzmiało Poznaj receptę na bezpieczną obsługę maszyn. Uniwersalnym elementem przesłania kampanii jest przekonanie jego adresatów, że odpowiedzialność nie spoczywa wyłącznie na jednej, określonej osobie, każdy powinien dołożyć starań, by gospodarstwo rolne było bezpiecznym miejscem pracy i życia. Przez cały czas trwania kampanii rolnicy w całym kraju skorzystać mogą z bezpłatnego doradztwa oraz szkoleń bhp, a także wziąć udział w działaniach prewencyjnych służących przeglądowi warunków pracy i wprowadzeniu zmian podnoszących poziom bhp w gospodarstwie. Szczegóły w Okręgowych Inspektoratach Pracy i jednostkach organizacyjnych KRUS. Kampanię wspierają: Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Krajowa Rada Izb Rolniczych, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP, Związek Młodzieży Wiejskiej, Polska Izba Gospodarcza Maszyn i Urządzeń Rolniczych oraz patroni medialni. Trzeci, ostatni etap kampanii przypadający na rok 2015, poświęcony będzie promowaniu dobrych praktyk z zakresu zapobiegania wypadkom związanym z obsługą zwierząt. Grupa uderzenie, przygniecenie i pogryzienie przez zwierzęta stanowi trzecią co do częstości grupę wypadków, którym ulegają rolnicy indywidualni. Każdego roku średnio 2,5 tys. wypadków rolników powodowanych jest przez zwierzęta, w tym ok. 5 wypadków

3 śmiertelnych (dane KRUS 2013). Niemal 95% tych wypadków odnotowywanych jest podczas codziennej obsługi zwierząt w trakcie karmienia, udoju, czyszczenia pomieszczeń inwentarskich w obecności zwierząt oraz podczas przepędu, czy załadunku zwierząt na środki transportu. Do nieszczęśliwych zdarzeń dochodzi przede wszystkim w pomieszczeniach produkcyjnych, na podwórzu gospodarstwa oraz na polach i łąkach. Przyczyną tych zdarzeń w głównej mierze jest brak wiedzy osób pracujących ze zwierzętami na temat ich fizjologii i naturalnych zachowań, błędy w obsłudze, a także niezapewnienie zwierzętom dobrostanu. Dochodzi do tego lekceważenie zagrożeń dotyczących np. obsługi samców rozpłodowych, osobników w rui, samic karmiących, a także powierzanie obsługi, przepędu i załadunku zwierząt dzieciom, czy osobom w podeszłym wieku lub niepełnosprawnym. Najczęstsze przyczyny wypadków w grupie uderzenie, przygniecenie i pogryzienie przez zwierzęta (w kolejności od najczęściej występujących): 1. gwałtowna reakcja zwierzęcia na nieznane bodźce i otoczenie (podejście do zwierzęcia bez uprzedzenia, ból, strach, stres, hałas, wymuszona nienaturalna pozycja ciała zwierzęcia), 2. narowistość, agresja zwierząt, 3. niewłaściwy sposób obsługi, 4. reakcja zwierzęcia na niewłaściwe warunki bytowania (nadmierne zagęszczenie, brak dostępu do paszy, wody i wybiegów), 5. niedostosowanie do rodzaju prowadzonej produkcji i stosowanej technologii produkcji (zbyt duże zagęszczenie, brak korytarzy paszowych i gnojowych, stosowanie przestarzałych technologii chowu, np. wypas na uwięzi, itp.), 6. nieprawidłowe metody poskramiania, 7. wady konstrukcyjne budynków i stanowisk dla zwierząt (niezabezpieczone otwory zrzutowe i kanały gnojowe, nieprawidłowe usytuowanie żłobów i koryt). Najwięcej wypadków zdarza się podczas obsługi bydła. W 2013 roku w grupie uderzenie, przygniecenie i pogryzienie przez zwierzęta doszło do 5 wypadków śmiertelnych, z czego aż 4 miały miejsce podczas obsługi buhajów. Do większości zdarzeń z udziałem bydła dochodzi wskutek reakcji zwierzęcia na bodźce zewnętrzne, takie jak: stres, zaskoczenie, owady w oborze, bolesność gruczołu mlekowego spowodowana stanem zapalnym. Niebezpieczne warunki obsługi generuje utrzymywanie bydła w tradycyjnych oborach typu głębokiego. W oborze dochodzi najczęściej do wypadków podczas: karmienia, usuwania obornika, udoju. Usuwanie obornika bezpośrednio spod stojących na stanowiskach zwierząt wiąże się z niepokojeniem ich, a one broniąc się - kopią. Krowy potrafią szczególnie mocno kopać na boki tylnymi kończynami, powodując u osób pracujących urazy kości lub stawów kolanowych. Przemieszczając się w obrębie swoich stanowisk mogą

4 przydusić człowieka do ściany lub do drugiego zwierzęcia. Między innymi z tego powodu obsługą dużych zwierząt powinni zajmować się zdrowi i silni mężczyźni, a nie, jak często się zdarza - kobiety, dzieci albo osoby starsze. W przypadku obór niewyposażonych w korytarze paszowe, osoby z obsługi zmuszone są do wchodzenia pomiędzy zwierzęta, co często kończy się różnego rodzaju urazami takimi, jak siniaki, pęknięte żebra, urazy twarzy i gałek ocznych, a w niektórych przypadkach nawet śmiercią poszkodowanego, jeśli dojdzie do uderzenia w skroń. Ręczny lub mechaniczny udój wykonywany bezpośrednio na stanowiskach, szczególnie u młodych krów, a także w przypadku stanów zapalnych gruczołu mlekowego, może zakończyć się uderzeniem, kopnięciem lub przygnieceniem. Osoby wykonujące te czynności powinny zatem w razie potrzeby poprosić o pomoc osobę dorosłą lub stosować proste, a jednocześnie skuteczne metody poskramiania zwierząt np. przywiązanie ogona, unieruchomienie głowy z uciskiem przegrody nosowej lub ucisk okolicy nasady ogona. Bezpiecznie jest skorzystać z profesjonalnych poskramiaczy, np. poskromu laskowego. Przykłady wypadków przy obsłudze krów na podstawie protokołów powypadkowych: 1) podczas zadawania krowie siana rolniczka została uderzona rogiem w głowę skutkiem uderzenia był krwiak podtwardówkowy, 2) w trakcie porodu, nieprawidłowo trzymana za głowę krowa upadła na rolnika, co spowodowało u niego złamanie podudzia, 3) w trakcie ręcznego udoju krowy, rolnik został przez nią nadepnięty i doznał złamania kości śródstopia, 4) podczas wiązania krów w oborze rolniczka została przygnieciona do ściany, czego skutkiem było złamanie ręki, 5) rolniczka, która opuszczała stanowisko po napojeniu krowy, została popchnięta przez zwierzę upadając uderzyła głową o krawędź betonowego chodnika i doznała ciężkiego urazu głowy, 6) podczas odczepiania z uwięzi jedna z krów naskoczyła na rolnika, co spowodowało u niego uraz kręgosłupa. Przykłady wypadków przy obsłudze buhajów na podstawie protokołów powypadkowych: 1) podczas zadawania paszy rolnik został przygnieciony przez buhaja do żłobu, doznał złamania żeber, 2) w czasie pojenia opasów na pastwisku rolnik został zaatakowany przez jednego z nich i poturbowany doznał ran kłutych klatki piersiowej. Kolejną grupę zwierząt, przy obsłudze których występuje duże zagrożenie dla zdrowia i życia, stanowi trzoda chlewna. Niebezpieczne są knury oraz karmiące maciory. Instynkt macierzyński powoduje, że broniąc swoich prosiąt mogą zaatakować nawet osoby dobrze

5 sobie znane. Należy pamiętać, że posiadają bardzo ostre kły, a ich ugryzienia mogą być nawet śmiertelne dla człowieka - przy ugryzieniu w udo i uszkodzeniu tętnicy udowej, do wykrwawienia dochodzi w niecałą minutę. Niebezpieczeństwo stwarza konieczność bezpośredniego kontaktu z knurami lub maciorami podczas obsługi, dlatego kojce dla zwierząt należy zorganizować w taki sposób, aby do minimum ograniczyć kontakt z nimi. Przy przepędzaniu, dla zabezpieczenia przed ugryzieniem, należy korzystać ze specjalnej tarczy lub mocnej deski, którą trzeba trzymać przy ciele zabezpieczenie powinno sięgać od podłoża do pasa osoby obsługującej. W chlewniach, w których zwierzęta utrzymywane są grupowo, obsada zwierząt jest duża, a stopień mechanizacji niewielki, a także przy zbyt małych pomieszczeniach, istnieje wiele zagrożeń wynikających z konieczności obsługi zwierząt przez ludzi, np.: dźwiganie ciężarów i praca w znacznym zapyleniu podczas ręcznego zadawania paszy, znajdujące się w wielu budynkach progi, które utrudniają przemieszczanie i są przyczyną upadków, konieczność wchodzenia do kojców, co powoduje niepokojenie zwierząt i wynikające stąd zagrożenia z ich strony. Przykłady wypadków przy obsłudze trzody chlewnej na podstawie protokołów powypadkowych: 1) w czasie załadunku tuczników na przyczepę rolnik został pogryziony, 2) w momencie wsypywania paszy do koryta tucznik uderzył ryjem w wiadro, które przygniotło rękę rolniczki, powodując otwarte złamanie palca, 3) na wybiegu spłoszony knur zaatakował rolnika, który nie sygnalizował głosem swojego nadejścia rolnik doznał ran kąsanych uda, 4) wchodząc do kojca rolniczka została przygnieciona przez metalową furtkę, na którą naparły świnie. Do wypadków przy obsłudze koni, dochodzi najczęściej z winy człowieka. Powszechne są nadepnięcia, ugryzienia lub kopnięcia. Przyczyną tych zdarzeń są najczęściej: niewłaściwa obsługa, nerwowość i agresja wobec zwierząt, niezachowanie należytej ostrożności, wchodzenie w zasięg konia bez wcześniejszego zasygnalizowania swojej obecności (zwierzę może się przestraszyć i zareagować np. gwałtownym kopnięciem). Utrzymanie koni wymusza konieczność bezpośredniego kontaktu z nimi. Podczas codziennych obowiązków może dojść do poważnych w skutkach uraz i wypadków, spowodowanych przez te zwierzęta. Nawet prowadzenie konia jeśli jest wykonywane w sposób nieprawidłowy może skończyć się nastąpnięciem konia na stopę i groźnymi powikłaniami albo gwałtownym pociągnięciem linki przez konia i urazem dłoni, czy barku osoby prowadzącej. Konie nie lubią intensywnych zapachów, są szczególnie wrażliwe na zapach alkoholu, dlatego bezwzględnie nie wolno zbliżać się do nich po jego spożyciu. Są to duże i silne zwierzęta, nie powinny więc obsługiwać ich dzieci. Szczególnie jeśli chodzi o ogiery, ich obsługą powinni zajmować się wyłącznie zdrowi fizycznie i psychicznie oraz silni mężczyźni.

6 Przykłady wypadków przy obsłudze koni na podstawie protokołów powypadkowych: 1) podczas wyprzęgania z wozu koń nadepnął na stopę rolnika, co doprowadziło do urazu, a w późniejszym okresie do amputacji stopy i podudzia, 2) rolnik wchodząc do stajni doznał poważnego urazu głowy w wyniku uderzenia widłami kopniętymi przez spłoszoną klacz, 3) rolnik został poturbowany przez konia, którego spłoszyły odgłosy burzy, 4) na rolnika wchodzącego do stajni wpadła klacz, która uwolniła się z uwięzi, co spowodowało u niego uraz obydwu stawów barkowych, 5) podczas nieumiejętnego rozczyszczania kopyt rolnik przestraszył konia, który skoczył na niego, przygniatając mu obydwie nogi do podłoża i powodując uraz kolana, 6) na skutek gwałtownego szarpnięcia linki przez wystraszonego konia rolnik doznał skomplikowanego zwichnięcia barku. Należy pamiętać, że zaniedbane, brudne pomieszczenia inwentarskie są siedliskiem różnego rodzaju drobnoustrojów, które bywają niebezpieczne nie tylko dla zwierząt, ale także dla ludzi. Kluczowa jest dbałość o odpowiednie warunki higieniczne w pomieszczeniach dla zwierząt, ale również o higienę osobistą. Po zakończonej obsłudze należy myć ręce ciepłą woda z mydłem, a odzież roboczą zmieniać na osobistą. Odpowiednie warunki bytowe zwierząt, dostęp do świeżej wody, paszy, kontakt z innymi zwierzętami, to podstawowe wymogi dobrostanu, który człowiek powinien zapewnić zwierzętom, bez względu na gatunek, by praca z nimi była bezpieczniejsza. Ważne jest również poznanie i przyswojenie zachowań zwierząt, zarówno jako społeczności, jak też poszczególnych osobników. W porę zauważone niecodzienne zachowanie zwierząt, będące sygnałem ostrzegawczym, może niejednokrotnie zapobiec nieszczęśliwemu wypadkowi rolnika. Tegoroczna kampania ma za zadanie wskazanie podstawowych i najczęstszych zagrożeń występujących przy obsłudze zwierząt oraz sposobów ich eliminowania. Spot reklamowy przygotowany na potrzeby działań medialnych kampanii powinien mieć charakter informacyjno-edukacyjny. Powinien wyróżniać się spośród pozostałych reklam, tak by przykuć uwagę odbiorcy. Przekaz powinien być dostosowany odpowiednio do grupy docelowej, jasny i zrozumiały dla odbiorcy oraz osadzony w środowisku pracy rodzinnego indywidualnego gospodarstwa rolnego. Więcej informacji nt. kampanii można znaleźć na stronie