PROJEKT BADAWCZY PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

Transkrypt

1 2019 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

2 Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej oraz Foreign Personnel Service przez Centrum Badań Społecznych Narodowego Uniwersytetu Akademia Ostrogska w ramach kampanii społecznej Partnerstwo i Zatrudnienie. 2 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

3 Spis treści Wprowadzenie Najważniejsze wnioski Blok I. Geografia migracji zarobkowej Blok II. Kryzys gospodarczy jako czynnik czwartej fali migracji z Ukrainy Blok III. Wykształcenie a zatrudnienie Blok IV. Wiza kontra ruch bezwizowy Blok V. Agencja: wróg czy przyjaciel? Blok VI. Plany migranta zarobkowego Blok VII. Od migranta do emigranta Blok VIII. Witamy w Polsce Blok IX. Optymalne miejsce pracy Blok X. Profil demograficzny współczesnego migranta Metodologia badania

4 Wprowadzenie Szanowni Państwo, Z przyjemnością prezentujemy wyniki projektu Profil społeczny migranta zarobkowego z Ukrainy. Badania zrealizowano na grupie ponad 1000 respondentów przez Centrum Badań Społecznych Narodowego Uniwersytetu Akademia Ostrogska z inicjatywy Foreign Personnel Service oraz Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej w ramach kampanii społecznej Partnerstwo i Zatrudnienie. Nie jest tajemnicą, że już co piąta polska firma zatrudnia Ukraińców i tendencja ta nie zmaleje w ciągu najbliższych lat. Jednak pod koniec 2018 roku ukraińscy migranci zarobkowi wraz z polskimi pracodawcami w napięciu oczekiwali na otwarcie rynku pracy w Niemczech co według planu rządu RFN nastąpi dopiero od początku roku Dla obywateli Ukrainy jest to szansa na wyższe zarobki, ale dla polskich przedsiębiorców taki krok oznacza odpływ pracowitych Ukraińców do sąsiedniego rynku pracy, a w rezultacie znaczny brak zasobów ludzkich. W badaniu staraliśmy się śledzić nastroje i oczekiwania migrantów zarobkowych, dlatego grupą docelową badania są obywatele Ukrainy, którzy mieli już doświadczenie w pracy w Polsce. Czy dalej będą tak chętnie wybierać nasz kraj? Które państwa najmocniej konkurują z ofertą polskiego rynku? Na jakie kroki respondenci oczekują ze strony zakładów pracy, agencji zatrudnienia i państwa przyjmującego? Co będzie wpływać na decyzję migranta o przedłużeniu swojego pobytu? 4 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

5 Nad wynikami ankiety powinna zastanowić się nie tylko strona polska. Zbyt wymowne są powody wyjazdu Ukraińców do pracy za granicę. Główną przyczyną takiej decyzji pozostaje krytyczna sytuacja gospodarcza w ich ojczyźnie. Jednocześnie, nie może nie cieszyć fakt, iż powodem rezygnacji z wyjazdu coraz częściej co pokazały badania jest posiadanie przez respondentów satysfakcjonującej pracy w Ukrainie. Biorąc pod uwagę dobrosąsiedzkie stosunki pomiędzy naszymi krajami, Polska powinna na równych prawach konkurować z Ukrainą w walce o ręce do pracy. Dlatego szczerze życzę Ukrainie wzrostu gospodarczego i serdecznie zapraszam do zapoznania się z wynikami naszego ciekawego projektu badawczego. Z poważaniem, Paweł Kułaga Przewodniczący Komitetu ds. Migracji i Zatrudnienia Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej, Prezes zarządu Foreign Personnel Service 5

6 Najważniejsze wnioski 70% 76% ukraińskich migrantów zarobkowych pozytywnie ocenia doświadczenie pracy w Polsce obywateli Ukrainy wyjeżdża do pracy za granicę w związku z trudną sytuacją w Ukrainie 77% 63% ukraińskich migrantów zarobkowych pracuje poniżej swoich kwalifikacji zawodowych migrantów z Ukrainy korzystało z usług agencji zatrudnienia 6 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

7 60% 61% migrantów zarobkowych deklaruje, że wybierze Polskę jako kraj zatrudnienia w 2019 roku respondentów nie ma nic przeciwko, by zamieszkać w Polsce na stałe 40% 23% zdecyduje się na długotrwałe zatrudnienie w Polsce pod warunkiem wzrostu płac migrantów miało do czynienia z oszustwem na etapie rekrutacji i zatrudnienia 7

8 Blok I. Geografia migracji zarobkowej Wprowadzenie ruchu bezwizowego skłoniło obywateli Ukrainy do pierwszego wyjazdu do pracy za granicę, szczególnie tych, którzy mieli już paszport biometryczny. Po raz pierwszy w 2017 roku do pracy za granicę wyjechało 30% respondentów, w 2018 roku 25%. W którym roku po raz pierwszy wyjechał Pan/wyjechała Pani do pracy za granicę? Rysunek 1. 8 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

9 I W którym roku po raz pierwszy wyjechał Pan/wyjechała Pani do pracy za granicę? W którym kraju pracował Pan/pracowała Pani po raz pierwszy? % 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Polska Turcja Rosja Finlandia Niemcy Portugalia Szwecja Inne 71,4% 2,9% 8,6% 2,9% 2,9% 2,9% 5,7% 2,9% % 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Polska Czechy Rosja Finlandia Niemcy Izrael Szwecja Inne 73,6% 5,5% 4,5% 0,9% 3,6% 1,8% 1,8% 9,1% % 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 9 Polska Czechy Turcja Rosja Finlandia Niemcy Izrael Portugalia Szwecja Inne 76,3% 9,0% 1,7% 1,1% 2,3% 1,1% 0,6% 0,6% 0,6% 6,8%

10 % 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Polska Czechy Turcja Rosja Finlandia Niemcy Izrael Szwecja Inne 91,0% 3,3% 0,7% 0,7% 0,3% 1,7% 0,3% 0,3% 1,7% % 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Polska Czechy Turcja Niemcy Portugalia Szwecja Inne 92,5% 1,2% 0,4% 4,0% 0,4% 0,4% 1,2% Rysunek 2. Nic dziwnego, że Polska pozostaje dla obywateli Ukrainy krajem pierwszego wyjazdu do pracy za granicę. Jest to jedyny kraj UE, który umożliwił legalne zatrudnienie obywateli Ukrainy w ramach ruchu bezwizowego. W 2017 roku po raz pierwszy do Polski przyjechało 91% pracowników zarobkowych, w 2018 r. 93%. Pierwszy wyjazd trwał trzy miesiące dla 54% respondentów w 2017 roku, dla 64% w 2018 roku 10 8 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

11 I W którym roku po raz pierwszy wyjechał Pan/wyjechała Pani do pracy za granicę? Jak długo pracował Pan/pracowała Pani za granicą podczas ostatniego wyjazdu? 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Rysunek Do 3 miesięcy 45,7% 50,9% 39,5% 54,0% 63,6% 3-6 miesięcy 28,6% 30,0% 44,1% 33,3% 31,2% 6-12 miesięcy 22,9% 13,6% 7,9% 11,3% 5,1% Ponad 1 rok 2,9% 5,5% 8,5 1,3%

12 W którym kraju pracował Pan/pracowała Pani po raz pierwszy? Czy kolejne zatrudnienie nastąpiło w tym samym kraju, do którego wyjechał Pan/wyjechała Pani do pracy po raz pierwszy? Polska Czechy Turcja Tak - 85,8% Nie - 14,2% Tak - 32,6% Nie - 67,4% Tak - 37,5% Nie - 62,5% Rosja Niemcy Finlandia Tak - 42,5% Nie - 57,5% Tak - 33,3% Nie - 66,7% Tak - 36,4% Nie - 63,6% Portugalia Izrael Szwecja Tak - 33,3% Nie - 66,7% Tak - 20,0% Nie - 80,0% Tak - 33,3% Nie - 66,7% Rysunek 4. Polska nadal pozostaje krajem docelowym dla 86% migrantów zarobkowych z Ukrainy PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

13 I Jak Pan/Pani ocenia swoje doświadczenie pracy za granicą? Polska 21,8% 24,6% 1,0% 48,0% 3,1% 1,5% Czechy 14,3% 40,8% 4,1% 38,8% 2,0% Turcja 22,2% 22,2% 44,4% 11,1% Rosja 14,6% 24,4% 58,5% 2,4% Finlandia 50,0% 8,3% 41,7% Niemcy 26,1% 26,1% 43,5% 4,3% Izrael 50,0% 16,7% 33,3% Portugalia 12,5% 12,5% Szwecja 75,0% 11,1% 11,1% 77,8% Rysunek 5. Bardzo pozytywnie i raczej pozytywnie swoje doświadczenie pracy w Polsce ocenia prawie 70% ukraińskich migrantów, 25% respondentów oceniło swoje doświadczenie jako neutralne Bardzo pozytywnie Raczej pozytywnie Obojętnie Raczej negatywnie Negatywnie Trudno powiedzieć

14 Blok II. Kryzys gospodarczy jako czynnik czwartej fali migracji z Ukrainy Badacze zgadzają się co do definicji czwartej fali ukraińskiej migracji (tak zwanej migracji zarobkowej ): Zaczęła się w latach 90. Jej głównym powodem są trudności gospodarcze okresu przejściowego w Ukrainie. Minęło 30 lat. Wynik 76% wymownie świadczy o tym, że trudna sytuacja nadal występuje w Ukrainie, a problemy gospodarcze charakterystyczne dla okresu przejściowego są cały czas aktualne. 14 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

15 II Co przekonało Pana/Panią do wyjazdu do pracy za granicę? Trudna sytuacja gospodarcza w kraju 31,5% 10% 20% 30% 40% 50% Rysunek 6. Niskie wynagrodzenie 44,6% Brak perspektyw na dobrą przyszłość w kraju dla siebie i/lub mojej rodziny 2,7% Niestabilność polityczna w kraju 2,1% Cel krótkoterminowy (cel finansowy) 6,3% Brak pracy w zawodzie 4,0% Brak poczucia bezpieczeństwa 0,1% Brak należytego zabezpieczenia społecznego 0,4% Inne 8,2% 15

16 Blok III. Wykształcenie a zatrudnienie Czy pracował Pan/pracowała Pani zgodnie ze swoimi kwalifikacjami za granicą? Tak - 22,5% Nie - 77,5% Według Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji ONZ największy odsetek migrantów zarobkowych z wykształceniem wyższym wśród migrantów z Europy południowo-wschodniej stanowią obywatele Ukrainy (badanie z 2016 r.). Właśnie to stanowi największe zagrożenie dla Ukrainy, która szybko traci wykształconych i doświadczonych specjalistów. 16 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY Rysunek 7. podczas ostatniego pobytu

17 III Czy ta praca była zgodna z Pana/Pani kwalifikacjami? Tak 21,9% 16,7% 25,5% 35,9% Nie 35,4% 16,7% 16,0% 31,7% 0,1% Rysunek 8. Wykształcenie: Jeśli nie, to dlaczego? 5% 10% 15% 20% 25% Nieznajomość języka Brak doświadczenia 21,6% 15,4% Rysunek 9. Niedopasowanie kwalifikacji do rozwiązań technologicznych 9,6% Trudności ze znalezieniem pracy w zawodzie 22,9% Brak zapotrzebowania na wyuczony zawód 18,7% Inne 11,9% Wśród respondentów są inżynierowie, w tym z branży budowlanej, finansiści, pedagodzy, pracownicy służby zdrowia itd. Mimo to, 78% migrantów zarobkowych wykonywało pracę poniżej swoich kwalifikacji, z czego 52% stanowią osoby z wyższym i niepełnym wyższym wykształceniem. Przyczynami takiego stanu rzeczy są: trudności ze znalezieniem pracy w zawodzie (23%), nieznajomość języka (22%), brak zapotrzebowania na wyuczony zawód (19%) itd. 17

18 Blok IV. Wiza kontra ruch bezwizowy Możliwość podjęcia legalnej pracy w ramach ruchu bezwizowego spowodowała zmniejszenie zainteresowania uzyskiwaniem wizy. Jednak z obserwacji firm rekrutacyjnych wynika, że w ostatnim czasie ta tendencja zmienia się na korzyść wiz pracowniczych, w związku z przewlekłością postępowania urzędów w przypadku wydawania zezwoleń na pobyt i pracę. 18 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

19 IV W którym roku po raz pierwszy wyjechał Pan/wyjechała Pani do pracy za granicą Na podstawie jakich dokumentów przebywał Pan/przebywała Pani za granicą podczas ostatniego pobytu? 31,8% 22,9% 30,9% % 8,6% ,2% 68,6% 1,8% 67,3% 29,0% 33,4% ,8% ,4% 5,7% 65,3% 63,5% 3,0% 2,8% Rysunek Wiza pracownicza Karta pobytu Paszport biometryczny

20 Blok V. Agencja: wróg czy przyjaciel? Czy doświadczył Pan/doświadczyła Pani oszustwa na etapie rekrutacji i zatrudnienia? Tak - 22,6 Nie - 77,4% Rysunek PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

21 V Jeśli tak, to w jakiej formie? Rysunek % 20% 30% 40% 50% Opłata za zatrudnienie 30,3% Opłata za pakiet dokumentów 12,2% Całkowitą niezgodność rzeczywistych i deklarowanych warunków pracy 48,4% Brak pracy 9,0% 77% migrantów zarobkowych nie miało do czynienia z oszustwem w ramach współpracy z pośrednikiem pracy. Prawie połowa respondentów, którzy padli ofiarą oszustwa, skarży się na całkowitą niezgodność rzeczywistych i deklarowanych warunków pracy, 43% musiało zapłacić za zatrudnienie i tzw. pakiet dokumentów. 21

22 Czy doświadczył Pan/doświadczyła Pani oszustwa na etapie rekrutacji i zatrudnienia? Tak Nie Czy korzystał Pan/korzystała Pani z usług agencji pośrednictwa pracy? 28,9% 38,9% 61,1% 71,1% Rysunek % respondentów, którzy zostali oszukani, korzystało z usług agencji pośrednictwa pracy, ale 63% z nich nie sprawdzało licencji. 36% respondentów oczekuje od agencji pośrednictwa pracy pomocy w adaptacji. 12% chciałoby skorzystać z kursów językowych, a co dziesiąty pytany liczy na szkolenia zawodowe. 22 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

23 V Czy doświadczył Pan/doświadczyła Pani oszustwa na etapie rekrutacji i zatrudnienia? Tak Nie Czy sprawdzał Pan/sprawdzała Pani licencję agencji pośrednictwa pracy? 37,0% 45,0% 63,0% 55,0% Rysunek 14. Jakich kroków oczekuje Pan/Pani od agencji pośrednictwa pracy? Pomoc w adaptacji 36,2% 10% 20% 30% 40% Rysunek 15. Kursy językowe 12,3% Kursy zawodowe 12,0% Inne * 39,6% * Wśród innych wariantów odpowiedzi znalazły się: pomoc w poszukiwaniu pracy w zawodzie możliwość awansu 23 wsparcie konsultacyjne podczas pracy

24 Blok VI. Plany migranta zarobkowego 64% ukraińskich migrantów zarobkowych planuje nadal pracować za granicą, w tym 82% w ciągu tego roku. Czy planuje Pan/Pani w najbliższym czasie pracować za granicą? Rysunek 16. / ,1% 29,2% 6,6% Tak Nie Trudno powiedzieć Jeśli tak, to kiedy? 82,1% 13,7% 4,2% Najbliższy rok Najbliższe 2-3 lata Najbliższe 4-5 lat Prawie 60% respondentów wybierze Polskę, 18% Niemcy, 10% Czechy. Jeśli tak, to w którym kraju? Turcja Holandia 0,3% 0,3% Rysunek 18. Polska 59,4% Finlandia 0,8% Portugalia 0,3% Niemcy 17,5% Węgry 0,8% Austria 0,3% Czechy 10,1% Litwa 0,6% Hiszpania 0,3% Dania 1,1% Włochy 0,6% Irlandia 0,3% USA 1,1% Rosja 0,5% Ukraina 0,3% Słowacja 1,1% Izrael 0,5% ZEA 0,2% Szwecja 1,1% Wielka Brytania 0,5% Singapur 0,2% Łotwa 1,0% Norwegia 0,5% Kanada 0,2% 24 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

25 VI Na korzyść Polski przemawiają: położenie geograficzne (35%), pozytywne doświadczenie (23%), poziom wynagrodzenia (23%), brak bariery językowej (7%). Główne zalety Niemiec to: wysokie zarobki (70%), pozytywne doświadczenie (15%), możliwość pozostania na pobyt stały (5%). Czechy przyciągają migrantów poziomem wynagrodzenia (73%), położeniem geograficznym (13%) i pozytywnym doświadczeniem (6%). Jeśli tak, to dlaczego akurat w tym kraju? Polska 3,0% 34,6% 22,8% 3,0% 3,8% 22,5% 2,5% 7,1% 0,5% Czechy 12,7% 6,3% 1,6% 73,0% 3,2% 3,2% Turcja 50,0% 50,0% Rosja 33,3% 66,7% 25 Położenie geograficzne Wyższe wynagrodzenie Pozytywne doświadczenie Związki rodzinne Stosunek do Ukraińców Zabezpieczenie społeczne Możliwość stałego pobytu Brak bariery językowej Inne *

26 Dania 14,3% 14,3% 71,4% Finlandia 40,0% 60,0% Niemcy 4,6% 2,8% 14,7% 0,9% 0,9% 69,7% 3,7% 0,9% 1,8% Łotwa 33,3% 16,7% 33,3% 16,7% Holandia 100,0% Izrael 100,0% Wielka Brytania 33,3% 33,3% 33,3% 26 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

27 VI Litwa 100,0% Portugalia 50,0% 50,0% USA 85,7% 14,3% Słowacja 14,3% 14,3% 71,4% Norwegia 100,0% Włochy 50,0% 50,0% Węgry 25,0% 50,0% 25,0% 27 Położenie geograficzne Wyższe wynagrodzenie Pozytywne doświadczenie Związki rodzinne Stosunek do Ukraińców Zabezpieczenie społeczne Możliwość stałego pobytu Brak bariery językowej Inne *

28 Austria 50,0% 50,0% ZEA 100,0% Hiszpania 50,0% 50,0% Szwecja 14,3% 14,3% 71,4% 28 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

29 VI Irlandia 50,0% 50,0% Singapur 100,0% Ukraina 100,0% Kanada 100,0% Rysunek Położenie geograficzne Wyższe wynagrodzenie Pozytywne doświadczenie Związki rodzinne Stosunek do Ukraińców Zabezpieczenie społeczne Możliwość stałego pobytu Brak bariery językowej Inne *

30 Jeśli nie, to dlaczego? 10% 20% 30% 40% 50% Skomplikowany proces legalizacji Brak miejsca zamieszkania za granicą Problem ze znalezieniem pracy Sytuacja rodzinna Wynagrodzenie nie odpowiada warunkom pracy Negatywne doświadczenie Trudności związane z integracją Niedostateczne zabezpieczenie społeczne Bariera językowa Inne * 2,5% 1,4% 1,1% 44,4% 8,8% 5,3% 1,4% 0,4% 1,1% 33,8% Rysunek 20. * Inne warianty odpowiedzi: wiek problemy zdrowotne trudne warunki pracy osiągnąłem/łam cel finansowy problem ze znalezieniem pracy w moim zawodzie nie mam z kim zostawić dzieci nie chcę więcej pracować za granicą tęsknota za rodziną Jednocześnie około 30% respondentów w najbliższym czasie nie planuje wyjeżdżać do pracy zarobkowej za granicę. Dla 45% powodem takiej decyzji jest sytuacja rodzinna, 14% nie jest zadowolonych z wysokości wynagrodzenia w stosunku do warunków pracy lub mają inne, negatywne doświadczenie. Ciekawe są również inne powody, wśród których najczęściej wymieniany to mam pracę w Ukrainie. 30 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

31 VI Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku ujednolicenia procedur zatrudnienia. Na pierwsze miejsce wysuwają się Niemcy (24%), Polska zajmuje drugie miejsce (19%). Prawie 6% badanych wybrałoby Czechy i USA, a 4% Kanadę. Jedynie 14% migrantów zarobkowych w takiej sytuacji szukałoby pracy w Ukrainie. Który kraj wybrałby Pan/wybrałaby Pani do pracy, gdyby wszędzie obowiązywały jednakowe procedury zatrudnienia? Niemcy Polska Ukraina Czechy USA Kanada Wielka Brytania Norwegia Włochy Szwecja Szwajcaria Holandia Łotwa Hiszpania Francja Izrael Litwa 24,0% 19,3% 13,7% 5,9% 5,9% 4,4% 3,5% 2,5% 2,2% 2,2% 1,8% 1,8% 1,5% 1,5% 1,3% 1,2% 1,1% Rysunek Inne 5,8%

32 Blok VII. Od migranta do emigranta Czy jest Pan/Pani gotów przeprowadzić się z Ukrainy na stałe? Tak, jestem gotowy/gotowa i podejmuję pewne kroki w tym celu 12,7% W sumie jestem gotowy/gotowa, jednak jeszcze nic w tym celu nie robiłem/robiłam 18,6% Na razie nie jestem gotowy/gotowa, jednak chciałbym/chciałabym wyjechać, jeśli warunki będą temu sprzyjały 17,8% Nie chcę wyjeżdżać niezależnie od warunków 38,9% Trudno powiedzieć 12,1% Rysunek PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

33 VII Jak się okazało, prawie połowa respondentów (49%) chce przeprowadzić się za granicę na stałe, z czego 13% już podejmuje pewne kroki w tym celu, a pozostali czekają na sprzyjające okoliczności. Jeśli tak, to do którego kraju? Czy jest Pan/Pani gotów przeprowadzić się z Ukrainy na stałe? 61% obywateli Ukrainy, którzy udzielili twierdzącej odpowiedzi na powyższe pytanie, preferuje Polskę. Polska Czechy Turcja Finlandia Niemcy Litwa Norwegia Węgry Hiszpania 60,9% 10,9% 1,6% 3,1% 17,2% 1,6% 1,6% 1,6% 1,6% Rysunek

34 Blok VIII. Witamy w Polsce Wzrost wynagrodzenia może przekonać nawet 40% respondentów do pozostania w Polsce na dłużej. 13% ukraińskich migrantów ucieszyłoby się z możliwości nabycia nieruchomości mieszkalnych. Znajomość języka jest czynnikiem warunkującym pozostanie w Polsce na dłużej dla 10% pytanych. Co mogłoby przekonać Pana/Pani do pozostania i pracy w Polsce na dłużej? 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Znajomość języka Możliwość nabycia nieruchomości mieszkalnych 9,9% 12,9% Rysunek 24. Poziom wynagrodzenia 39,7% Pozytywne nastawienie do obywateli Ukrainy 3,7% Transparentny i szybki proces legalizacji pobytu 3,3% Zabezpieczenie społeczne 6,3% Możliwość pozostania w kraju na stałe 5,9% Inne 18,4% 34 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

35 VIII Co Pana/Pani zdaniem należy wprowadzić, aby czuł się Pan/czuła się Pani w Polsce bardziej komfortowo? Infolinia dla pracowników zarobkowych w rodzimym języku 14,7% Porady prawne dla migrantów 15,9% Bezpłatne kursy językowe 17,8% Pozytywne nastawienie pracodawcy 17,3% Ułatwienie procesu legalizacji 16,2% Inne 18,1% 10% 15% 20% Przede wszystkim migranci oczekują od strony polskiej wprowadzenia bezpłatnych kursów językowych (18%). Zdaniem co trzeciego respondenta (31%) stworzenie infolinii 35 oraz konsultacje prawne dla migrantów zarobkowych w języku ojczystym sprawią, że poczują się w Polsce bardziej komfortowo. Rysunek 25. 5%

36 Z jakimi trudnościami spotkał się Pan/spotkała się Pani pracując w Polsce? Nieznajomość języka 27,3% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Rysunek 26. Nieznajomość prawa pracy 8,1% Warunki bytowe 10,2% Negatywne nastawienie społeczności lokalnej do Ukraińców 5,8% Ciężkie warunki pracy 15,0% Negatywne nastawienie kierownictwa 4,9% Tęsknota za rodziną 13,2% Inne 15,5% Dla 27% ukraińskich migrantów zarobkowych trudności podczas pracy w Polsce powodowała nieznajomość języka. Na ciężkie warunki pracy i złe warunki zamieszkania narzeka 25% badanych. Dla 30% pracowników właśnie to stało się powodem do rezygnacji z pracy (rys. 26). Czy czuł się Pan/czuła się Pani bezpiecznie w Polsce? 86,1% 4,6% 9,3% Tak Nie Trudno powiedzieć Rysunek PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

37 VIII Co zmusiłoby Pana/Panią do rezygnacji z pracy w Polsce? Dyskryminacja na tle narodowościowym 10,2% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Rysunek 27. Złe warunki bytowe 13,2% Ciężkie warunki pracy 16,5% Sytuacja rodzinna 28,4% Wrogie nastawienie pracodawców 3,2% Brak legalnego zatrudnienia 3,5% Zatrudnienie w innym kraju 6,8% Nic 12,0% Inne 6,2% Czy ma Pan/Pani bliskich lub znajomych wśród Polaków? 51,6% 48,4% Tak Nie Rysunek

38 Blok IX. Optymalne miejsce pracy Analizując czynniki wpływające na wybór miejsca zatrudnienia, respondenci preferują pracę w trybie 8-10 godzin dziennie (40%), z co najmniej jednym dniem wolnym od pracy (88%). Ile godzin na dobę wolałby Pan/wolałaby Pani pracować? 8 godzin 30,3% 6,8% 8-10 godzin 40,2% godzin 22,8% 22,8% 30,3% Powyżej 12 godzin 6,8% Rysunek ,2% 38 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

39 IX Czy chciałby Pan/chciałaby Pani pracować bez dni wolnych od pracy 10,4% Tak Nie 87,8% 1,8% Trudno powiedzieć Rysunek 31. Dla ponad połowy respondentów czynnikiem decydującym w wyborze oferty pracy jest wynagrodzenie. Ważną rolę odgrywa również bezpłatne zakwaterowanie (9%), brak nocnych zmian (7%), możliwość zatrudnienia dla par (7%). Jakie czynniki są dla Pana/Pani najważniejsze podczas pracy? Wynagrodzenie Liczba godzin Grafik pracy bez nocnych zmian Możliwość zatrudnienia dla pary Znajomość języka polskiego nie jest wymagana Praca na siedząco Ogrzewana hala produkcyjna Darmowe zakwaterowanie Ilość osób w pokoju 52,0% 12,8% 7,4% 6,8% 1,0% 1,0% 1,2% 8,9% 2,4% Rysunek 32. Codzienny bezpłatny dojazd Darmowe wyżywienie lub stołówka z umiarkowanymi cenami Dobrze rozwinięta infrastruktura miejska Możliwość przedłużenia pracy/pobytu 0,8% 1,2% 0,7% 1,4% 39 Inne 2,2%

40 Blok X. Profil demograficzny współczesnego migranta 60,2% Mężczyzna 39,8% Kobieta Wiek Wykształcenie ,8% Wyższe 31,3% ,5% Wyższe niepełne 16,7% ,9% Średnie 19,0% ,9% Zawodowe 33,0% 60 i więcej 0,9% Stopień naukowy 0,1% Region zamieszkania Rodzaj miejscowości Zachód 34,2% Miasto 68,7% Wschód 10,5% Wieś 19,6% Północ 10,8% Osiedle typu miejskiego 11,7% Południe 13,0% Centrum 31,5% 40 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

41 X Stan cywilny Czy ma Pan/Pani dzieci? Żonaty/Mężatka 52,0% Tak 57,4% Kawaler/Panna 32,0% Nie 42,6% Rozwiedziony/Rozwiedziona 9,0% Związek cywilny 6,4% Rysunek 33. Metodologia badania Okres realizacji badania: 20 grudnia 2018 r. 15 stycznia 2019 r. Badanie zostało wykonane metodą wywiadów telefonicznych na podstawie skonstruowanego kwestionariusza. Wielkość próby badawczej wyniosła 1025 respondentów w wieku od 18 lat ze wszystkich regionów Ukrainy, z wyjątkiem Krymu i okupowanych obwodów donieckiego i ługańskiego. Dobór próby został dokonany metodą generowania liczb losowych. Względny błąd standardowy (z uwzględnieniem efektu planowania 1.1) nie przekracza 3,1%, z prawdopodobieństwem 0,95. Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej oraz Foreign Personnel Service przez Centrum Badań Społecznych Narodowego Uniwersytetu Akademia Ostrogska w ramach kampanii społecznej Partnerstwo i Zatrudnienie. 41

42 Kampania społeczna organizowana przez Polsko-Ukraińską Izbę Gospodarczą, skierowana przede wszystkim do pracowników z Ukrainy, pracodawców oraz agencji pośrednictwa pracy w Polsce i w Ukrainie. Misja i cele kampanii Zwalczanie patologii na rynku rekrutacji zatrudniania obywateli Ukrainy zarówno w Polsce, jak i w Ukrainie. Wsparcie w procesie adaptacji pracowników z Ukrainy w Polsce oraz po powrocie do kraju. Rozwój dwustronnej współpracy w zakresie międzynarodowego zatrudnienia, podnoszenia kwalifikacji pracowników i organizacji praktyk zawodowych dla studentów oraz prowadzenia badań naukowych. Projektowanie korzystnych rozwiązań prawnych w zakresie migracji zarobkowej, wymiana doświadczeń i budowanie pozytywnych relacji na linii polsko-ukraińskiej współpracy. Zaangażowanie w realizacje krajowych programów przeciwdziałania handlowi ludźmi w Polsce i Ukrainie. 42 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY

43 Patronat honorowy: Patronat medialny: Partnerzy strategiczni: Partnerzy społeczni: 43

44 PROFIL SPOŁECZNY MIGRANTA ZAROBKOWEGO Z UKRAINY KONTAKT POLSKO - UKRAIŃSKA IZBA GOSPODARCZA info@partnerstwo.info FOREIGN PERSONNEL SERVICE fps@fps.com.ua OPRACOWANIE GRAFICZNE: MEDIA TRUST Profil społeczny migranta zarobkowego z Ukrainy 2019 Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza, Foreign Personnel Service. Wszystkie prawa zastrzeżone. Cytowanie danych za: Profil społeczny migranta zarobkowego z Ukrainy. Raport Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej i Foreign Personnel Service.