Podziemna Trasa. Rzeszowskie piwnice

Transkrypt

1 Podziemna Trasa Turystyczna Rzeszowskie piwnice

2 Rzeszowska Podziemna Trasa Turystyczna została wyróżniona certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej na Najlepszy Produkt Turystyczny Roku 2012 w ramach konkursu na najbardziej atrakcyjne, wyjątkowe i przyjazne turystom miejsca w Polsce. Podziemna Trasa znalazła się również w trójce najlepszych produktów turystycznych Województwa Podkarpackiego i otrzymała certyfikat Podkarpackiej Regionalnej Organizacji Turystycznej. Podziemna Trasa Turystyczna,,Rzeszowskie Piwnice to unikatowy system korytarzy i piwnic znajdujący się na trzech kondygnacjach położonych na głębokości od 0,5 do 10 m pod powierzchnią rzeszowskiego rynku. Początki powstawania kompleksu piwnic sięgają XIV wieku kiedy to Rzeszów otrzymał prawo do składowania towarów. Niska i stabilna temperatura panująca pod ziemią gwarantowała dobre warunki do przechowywania produktów, szczególnie żywności. W czasach wojen i najazdów komnaty piwnic dawały schronienie mieszkańcom a wąskie korytarze ułatwiały obronę przed napastnikami.

3 Wiek XVIII to początek pogarszania się koniunktury w handlu. Piwnice były coraz rzadziej wykorzystywane, ich część zasypano. Lessowe wzgórze, na którym zbudowane zostało centrum miasta wraz z rynkiem na przestrzeni wieków ulegało erozji. Duże szkody poczyniła nieszczelna kanalizacjia a w czasie drugiej wojny światowej przejeżdżający przez rynek ciężki sprzęt wojenny. W latach sześćdziesiątych XX wieku rozpoczęto prace zabezpieczające i rewaloryzacyjne. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia zabezpieczono fundamenty i piwnice kamienic Rynku oraz wzmocniono i udrożniono podziemne komory i łączące je korytarze. Odrestaurowane podziemne komnaty i korytarze posłużyły do utworzenia Podziemnej Trasy Turystycznej,,Rzeszowskie Piwnice, którą udostępniono zwiedzającym w kwietniu 2001 roku. Miała wówczas długość 213 metrów. Ostatnia faza przebudowy Rzeszowskiej Starówki to projekt obejmujący kompleksową przebudowę płyty Rynku, przedłużenie Podziemnej Trasy Turystycznej o 156 metrów oraz budowę obiektu wejścia do Trasy. W trakcie realizacji tego etapu prac odkryto i zabezpieczono fragmenty zabudowy piwnic z XVI XVII wieku oraz ślady pożaru miasta z 1842 roku. Prace archeologiczne wykazały istnienie śladów działalności człowieka w tym miejscu od trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Drugi odcinek Trasy otwarto 14 grudnia 2008 roku. Przed Ratuszem, znajduje się Obiekt Wejścia do PTT. Jest tu kawiarnia i punkt informacji prowadzony przez Podkarpacką Regionalną Organizację Turystyczną, gdzie można nabyć bilety do Trasy oraz kupić wejściówki na spektakle i koncerty organizowane w Mieście. Reprodukcje na ścianach przedstawiają dawne plany Rzeszowa autorstwa H. Wiedemana (z XVIII w.) i S. Kozieja (lata trzydzieste XX w.).

4 Podziemna Trasa Turystyczna Rzeszowskie piwnice Rynek Ratusz 1. Wejście 2. Piwnice Bławatników 3. Komora Łukowa 4. Korytarz Herbowy 5. Gruba Kochanowicza 6. Przesmyk 7. Piwnica Rzeszowskich 8. Trakt Lubomirskich 9. Piwnica Ligęzy 10. Lochy Tatarskie 11. Piwnica Zajezdna 12. Piwnica Ratuszowa 13. Piwnica Rycerska 14. Piwnica Miodowa 15. Droga Kupców 16. Piwnica Strzeleckiego 17. Piwnica Rzemieślników 18. Piwnica Andrizonowej 19. Korytarz Nawrockich 20. Wyjście Podziemna Trasa Turystyczna w liczbach: Głębokość: 0,5 10 m pod płytą Rynku Liczba kondygnacji: 3 Długość: 369 m Liczba komnat: 15 korytarzy, 25 piwnic Okres powstania piwnic: XIV-XVIII w. Powierzchnia obiektu wejścia: 646 m kw

5 Przez bramę z kratą, będącą fragmentem piwnic dawnych kamienic, mijając plan trasy wchodzimy do Piwnic Bławatników pochodzących z XVII/XVIII wieku. Nazwa pochodzi od sklepów bławatnych (tekstylnych). Nad wejściem zbroja husarska (kopia) przypominająca o hetmanie wielkim koronnym, księciu Hieronimie Augustynie Lubomirskim, właścicielu Rzeszowa w drugiej połowie XVII wieku, dowodzącego husarią w bitwie pod Wiedniem. Na pancerzu zbroi widnieje wizerunek Matki Boskiej i Krzyż Kawalerski, który jest herbem Rzeszowa. Kolejne pomieszczenie to Komora Łukowa, która swą nazwę wzięła od ceglanych łuków wzmacniających stary strop. Następnie przechodzimy do Korytarza Herbowego gdzie na ścianach umieszczono herby państw, ziem i województw w których położony był Rzeszów na przestrzeni dziejów.

6 Na rzeszowskie podziemia składają się gruby, czyli piwnice i szyje będące łączącymi je korytarzami. Napotykamy tu fragmenty dawnych, liczących cztery wieki murów, zespolonych zaprawą lessową. Przykładem jest Gruba Kochanowicza. Przesmyk i Piwnica Rzeszowskich z przedprożem. Ta część Trasy pochodzi z przełomu XV i XVI wieku i położona jest najwyżej pod płytą Rynku, jako że dawniej znajdowała się na powierzchni i była częścią kamienicy przyrynkowej. Obiekt ten mógł być też hipotetyczną kaplicą św. Feliksa i Adaukta uważaną za pierwszy rzeszowski kościół. Przedproże pochodzi z czasu budowy kościoła farnego o czym świadczą gotycka kamieniarka, odrzwia i okno, dzisiaj zaślepione w kształcie oślego grzbietu. Zachował się także mały fragment sklepienia krzyżowo-żebrowego, żelazne zawiasy, a podłoga wyłożona jest cegłą palcówką (najstarszy typ cegły formowanej dłońmi rzemieślnika).

7 Trakt Lubomirskich znajdujemy się tu blisko studni będącej jedną z ozdób rzeszowskiego Rynku, odkrytej i zrekonstruowanej dopiero w 2000 roku. Powstała prawdopodobnie w XVII wieku. Dostarczała wody mieszkańcom przyrynkowych kamienic. Obecnie lustro wody znajduje się na głębokości 12 metrów. Studnia owa pełniła jeszcze jedną ważną rolę; w czasie oblężenia miasta, ukrywający się w rynkowych podziemiach mogli czerpać wodę nie pokazując się najeźdźcom, gdyż podziemny korytarz łączył cembrowinę studni z podziemiami. Piwnica Ligęzy prawie czarne, okopcone ściany noszą ślady licznych pożarów, które przez wieki niszczyły Miasto. Ostatni wielki pożar Rynku miał miejsce w czerwcu 1842 roku. Od tego czasu cesarz Józef II zabronił w miastach budowania drewnianych domów Lochy Tatarskie ściany są tu pokryte,,kopciem (sadzą), wąski korytarz o szerokości 70 cm był łatwy do obrony przed atakującymi.

8 Przy wyjściu z trasy w gablotach znajdują się przedmioty odnalezione w trakcie prac rewaloryzacyjnych; wśród nich unikatowy eksponat - Scheintodrewolwer - pierwowzór współczesnej broni ogłuszająco-gazowej. Zwiedzanie trasy, w której utrzymuje się stała temperatura około 10 stopni Celsjusza kończy się po 396 metrach wyjściem na ulicę Króla Kazimierza. Marek Czarnota zdjęcia: Tadeusz Poźniak, Bogdan Szczupaj, Archiwum Miasta Rzeszowa Piwnica Rzemieślników prezentowane tu narzędzia stolarskie pochodzące z przełomu XIX i XX wieku są przykładowym wyposażeniem warsztatów rzemieślniczych, jakie funkcjonowały w pomieszczeniach piwnic Rzeszowskiego Rynku. Piwnica Andrizonowej znajduje się tu wyposażenie dawnych sklepów i składów (m.in. różne typy wag, i odważników), które rzeszowscy mieszczanie prowadzili w tych piwnicach ze względu na dogodne warunki bezpieczeństwa i stabilne środowisko. Korytarz Nawrockich zaprezentowano tu kopie broni średniowiecznej jak: (misiurka, łuk, strzały i buńczuk). Zostały one umieszczone na ekspozycji z powodu licznych najazdów tatarskich na nasze tereny.,,podziemny Lwów Projekt Lwowskiej Trasy Podziemnej powstaje dzięki projektowi Podziemne miasto: rozwój i promocja turystyki transgranicznej poprzez stworzenie transgranicznego szlaku turystycznego trasami podziemnymi Lwowa, Rzeszowa i Lublina wpółfinansowanemu ze środków Unii Europejskiej. Projekt ten realizowany jest w partnerstwie z Rzeszowem i Lublinem z wykorzystaniem doświadczeń obu polskich miast, w których podobne obiekty już istnieją. Lwowska Trasa Podziemna ciągnąć się będzie od Królewskiego Arsenału, przebiegać będzie między innymi pod Ratuszem by wyjść na powierzchnię w okolicy Opery. Długość połączonych sal i korytarzy mierzyć będzie 800 m. Podziemny Lwów ma być prezentacją miasta z czasów gotyckich i wcześniejszych.,,lubelskie Podziemia Lubelska Trasa Podziemna udostępniona została turystom 3 czerwca 2006 roku. Biegnie pod Starym Miastem począwszy od lochów Trybunału Koronnego, przez Rynek, ulicami Złotą i Archidiakońską aż do placu przy Farze. Trasa liczy 300 metrów długości. Składa się z 14 sal będących XVI i XVII-wiecznymi piwnicami. Na całej długości trasy prezentowane są makiety przedstawiające rozwój Lublina od czasów plemiennych aż do XVII wieku.

9 Urząd Miasta Rzeszowa Rynek 1, Rzeszów tel.: , fax: Godziny otwarcia Trasy: Sezon letni (od 1 V do 30 IX) od wtorku do piątku w weekendy i święta Sezon zimowy (od 1 X do 30 IV) od wtorku do piątku w weekendy i święta Kasa i punkt informacji czynny: poniedziałek wtorek piątek w weekendy i święta Rezerwacje i informacje tel (w godzinach otwarcia kasy) ISBN Projekt pt.: Podziemne miasto: rozwój i promocja turystyki transgranicznej poprzez stworzenie transgranicznego szlaku turystycznego trasami podziemnymi Lwowa, Rzeszowa i Lublina Niniejsza publikacja powstała dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Za treść tej publikacji odpowiada Urząd Miasta Rzeszowa, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej