"Ochrona jakości wody podczas przejścia fali powodziowej w świetle obowiązujących przepisów prawnych"

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download ""Ochrona jakości wody podczas przejścia fali powodziowej w świetle obowiązujących przepisów prawnych""

Fabian Dobrowolski
5 lat temu
Przeglądów:

1 "Ochrona jakości wody podczas przejścia fali powodziowej w świetle obowiązujących przepisów prawnych" Małgorzata Przychodzka Elżbieta Berkowska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy

2 Cel pracy Ocena zagrożenia jakości wód powierzchniowych z obszarowych ognisk zanieczyszczeń rolniczych podczas przejścia fali powodziowej. Ocena reakcji ekosystemu doliny rzecznej na zanieczyszczenia substancjami biogennymi. Ocena stanu przepisów i ich skuteczności aktów prawnych w zakresie ochrony przed powodzią, ryzyka powodziowego i jakości wody.

3 Charakterystyka zlewni Długość cieku: 772 km Długość na terenie Polski: 587 km Długość odcinka granicznego: 363 km Powierzchnia zlewni: km 2 Powierzchnia zlewni na terenie Polski: km 2 Średni przepływ: 158 m 3 /s

4 Oczyszczalnie ścieków na obszarze badań Miejscowość Mechaniczne Biologiczne Równoważna Liczba Mieszkańców Rzeczywista liczba mieszkańców Współczy nnik szt. m 3 /d szt. m 3 /d RLM os. RLM/os. Hanna % Janów Podlaski % Kodeń % Konstantynów % Rokitno % Sławatycze % Terespol gmina % Włodawa - gmina % RAZEM %

5 Mapa granicznego odcinka Bugu Powodzie historyczne Obszary zagrożone Żródło: KZGW,

6 Ładunki zanieczyszczeń obszarowych w zlewni Bugu Country Źródło zanieczyszczeń N/rok [tony] P/rok [tony] N kg/ha P kg/ha Inwentarz ,97 0,34 Ukraina Obszary uprawowe ,61 0,10 Obszary nie skanalizowane ,82 0,09 Total ,40 0,53 Białoruś Total ,17 0,21 Inwentarz ,17 0,05 Polska Użytki rolne, użytki zielone, lasy ,52 0,14 Obszary nie skanalizowane ,88 0,20 Total ,57 0,39

7 Wykorzystanie nawozów mineralnych w zlewni Bugu Kraj N P 2 O 5 K 2 O CaO Ukraina 32,1 6,5 7,2 Białoruś 22,7 5,5 Polska 40,6 17,8 20,4 62,4 Liczebność pogłowia zwierząt w zlewni Bugu Kraj Powierzchnia [km 2 ] Liczebność [szt.] Gęstość występowania [szt./ha] Drób [szt.] Ukraina , Białoruś , Polska , Suma ,

13 Obowiązujące przepisy prawne: Ustawa Prawo wodne: Warunkowe dopuszczenie czasowego pogorszenia stanu wód, jeżeli jest ono skutkiem ekstremalnych zjawisk powodziowych: - zostały podjęte działania mające na celu zapobieżenie dalszemu pogorszeniu stanu wód oraz przywrócenie poprzedniego stanu wód - w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza muszą być ustalone warunki i wskaźniki kwalifikowania zjawisk, powodujących czasowe pogorszenie stanu wód - działania te zostały zawarte w programie wodno-środowiskowym kraju i zostaną zawarte w najbliższej aktualizacji planu gospodarowania wodami dorzecza Dopuszczenie czasowego pogorszenia stanu wód nie może trwale uniemożliwiać lub zagrażać realizacji: 1) celów środowiskowych ustalonych dla innych części wód w granicach tego samego dorzecza 2) wymogów dotyczących ochrony środowiska wynikających z odrębnych przepisów

14 Obowiązujące przepisy prawne: Ustawa Prawo wodne: Zakaz lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, gromadzenia ścieków, odchodów zwierzęcych, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów i ich składowania Mapy ryzyka powodziowego: instalacje, które w razie wystąpienia powodzi mogłyby spowodować znaczne zanieczyszczenie środowiska, oraz potencjalne ogniska zanieczyszczeń wody (oczyszczalnie i przepompownie ścieków, składowiska odpadów, cmentarze) Plany zarządzania ryzykiem powodziowym: działania służące osiągnięciu celów zarządzania ryzykiem powodziowym; m.in. ograniczenie potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla środowiska

15 Obowiązujące przepisy prawne: Ustawa Prawo wodne: Obowiązek uzgadniania z dyrektorem RZGW planów zagospodarowania przestrzennego w zakresie zagospodarowania obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego i decyzji o warunkach zabudowy (dla przedsięwzięć wymagających pozwolenia wodnoprawnego) Obowiązek uwzględnienia: 1) granic obszarów wyznaczonych na mapach zagrożenia i ryzyka powodziowego w planach zagospodarowania przestrzennego oraz 2) poziomu zagrożenia powodziowego wynikającego z tych obszarów w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego i decyzji o warunkach zabudowy

16 Inne przepisy: Odpady: zakaz lokalizacji składowisk odpadów niebezpiecznych oraz składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w dolinach rzek, w pobliżu zbiorników wód śródlądowych, na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi obowiązek przeprowadzenia na obszarze planowanego składowiska odpadów badań hydrologicznych, wykonanych w najmniej korzystnych warunkach hydrologicznych, tj. w okresie wysokich stanów wód Cmentarze: teren cmentarza powinien znajdować się w miarę możliwości na wzniesieniu i nie podlegać zalewom

17 Odpowiedzialność za szkody spowodowane zanieczyszczeniem podczas powodzi Konstytucja RP: władze publiczne są obowiązane do zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie Ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie: ustawy nie stosuje się, jeżeli szkody w środowisku zostały spowodowane przez katastrofę naturalną (np. powódź); zwolnienie podmiotów korzystających ze środowiska z odpowiedzialności za naprawę szkód w środowisku, będących skutkiem powodzi organem właściwym w sprawach odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w środowisku i naprawę tych szkód w środowisku jest regionalny dyrektor ochrony środowiska

18 Wody pokrywające powierzchnię terenu podczas przejścia fali powodziowej przyczyniając się do wymywania składników odżywczych z gleby. Jednakże w przypadku doliny Bugu niebezpieczeństwo to jest minimalizowane przez zagospodarowanie terenu dominujące w krajobrazie łąki i pastwiska, które są słabo nawożone lub nienawożone. W związku z małymi przepływami na tarasie zalewowym dominuje proces sedymentacji. W związku z tym możliwe jest zajście procesu samooczyszczania wód płynących, tak jak przebiega to w dolinach torfowych lub małych zbiornikach wodnych (constructed wetlands).

19 Wypłukiwanie azotu i fosforu może mieć miejsce na pastwiskach, na których wypasane jest bydło (obornik). Należy podkreślić również, że powodzie mają miejsce głównie w okresie wiosennym, zatem składniki odżywcze wprowadzone do środowiska glebowego w poprzednim okresie wegetacyjnym są wykorzystane przez rośliny w co najmniej 80%. Większość gospodarstw zlokalizowanych na wyżynie nie jest zagrożona powodzią. Niemniej jednak, oszacowano, iż dziesiątki miejsc przechowywania obornika jest zlokalizowanych na obszarze zalewowym. Fala powodziowa w dolinie Bugu stanowi również zagrożenie dla chlewów i obór, które zostały zinwentaryzowane. Obiekty te powinny zostać zlikwidowane lub zabezpieczone. W chwili obecnej działanie to powinno być priorytetem dla lokalnej administracji i Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej.

20 Oczyszczalnie ścieków we Włodawie i Terespolu chronione są przed powodzią przez wały przeciwpowodziowe i stanowią zagrożenie dla środowiska naturalnego jedynie w wypadku powodzi o charakterze wody pięćsetletniej lub większej. Oczyszczalnia ścieków w Kodniu nie jest chroniona w żaden sposób, zatem potencjalne stanowi ona poważne zagrożenie dla jakości wody w przypadku zalania. Na terytorium Polski, za wyjątkiem małych oczyszczalni ścieków, nie istnieją duże zbiorniki nieczystości, które mogłyby stanowić zagrożenie dla ekosystemu. Po stronie białoruskiej, poniżej Brześcia, na granicy tarasu zalewowego, zlokalizowana jest oczyszczalnia ścieków i osadniki, w których przetrzymywane są ścieki o nieznanym składzie.

Ochrona wód przed zanieczyszczeniem podczas przejścia fali powodziowej polega na: 1. warunkowym dopuszczeniu czasowego pogorszenia stanu wód, będącego wynikiem powodzi 2.

21 Ochrona wód przed zanieczyszczeniem podczas przejścia fali powodziowej polega na: 1. warunkowym dopuszczeniu czasowego pogorszenia stanu wód, będącego wynikiem powodzi 2. podjęciu działań w celu zapobieżenia dalszemu pogorszeniu się stanu wód oraz przywrócenia poprzedniego stanu wód 3. zakazie lokalizacji obiektów lub działalności, które mogą być źródłem zanieczyszczenia wód, na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią 4. obowiązku naniesienia na mapy ryzyka powodziowego instalacji, które w razie wystąpienia powodzi mogłyby spowodować znaczne zanieczyszczenie środowiska, oraz potencjalnych ognisk zanieczyszczeń wody 5. obowiązku zawarcia w planach zarządzania ryzykiem powodziowym działań służących osiągnięciu celów zarządzania ryzykiem powodziowym

22 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Wyznaczanie obszarów zagrożonych powodzią - realizacja założeń Dyrektywy Powodziowej w ramach projektu ISOK. Monika Mykita

Wyznaczanie obszarów zagrożonych powodzią - realizacja założeń Dyrektywy Powodziowej w ramach projektu ISOK. Monika Mykita 13.04.2012 Główne zadania Centrum Modelowania Powodziowego w ramach projektu ISOK