WOJCIECH LUBIŃSKI, WOJCIECH GOSŁAWSKI, KATARZYNA MOZOLEWSKA-PIOTROWSKA, ZBIGNIEW SZYCH 1, DANUTA KARCZEWICZ
|
|
- Zuzanna Kołodziejczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2008, 54, 1, WOJCIECH LUBIŃSKI, WOJCIECH GOSŁAWSKI, KATARZYNA MOZOLEWSKA-PIOTROWSKA, ZBIGNIEW SZYCH 1, DANUTA KARCZEWICZ OCENA FUNKCJI WZROKU U PACJENTÓW Z WYSIĘKOWĄ POSTACIĄ ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM LECZONYCH DOSZKLISTKOWYM PODANIEM ACETONIDU TRIAMCINOLONU EVALUATION OF VISUAL FUNCTION AMONG PATIENTS WITH EXUDATIVE AMD TREATED WITH AN INTRAVITREAL INJECTION OF TRIAMCINOLONE ACETONIDE Katedra i Klinika Okulistyki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie al. Powstańców Wlkp. 72, Szczecin Kierownik: prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz 1 Zakład Informatyki i Biocybernetyki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie ul. Rybacka 1, Szczecin Kierownik: dr inż. Jerzy Pastusiak Summary Aim: The aim of our study was to evaluate the visual acuity, visual field, retinal bioelectrical function and fluorescein angiography (FA) results of patients with exudative AMD treated with an intravitreal injection of triamcinolone acetonide (IVTA). Material and methods: Visual acuity (Snellen chart), Humphrey automatic static perimetry (HASP) 30-2 W-W, mferg were performed before, one month and three months after a single intravitreal injection of about 20 mg triamcinolone acetonide in 17 eyes of 17 patients (that did not meet the criteria for PDT). Fluorescein angiography was evaluated before and 3 months after treatment. Results: There was no significant improvement in visual acuity after a month and three months after treatment when comparing to the initial examination. Although a slight improvement of 1 2 lines on Snellen chart was noted in individual cases. No significant changes were observed in static perimetry results after 3 months follow-up. In mferg, there was a significant decrease in both, response density and P1 wave amplitude in fifth peripheral ring. In the rest of the rings, in comparison to the initial examination significant changes were not observed. In 76% of the analyzed eyes stabilization of CNV activity was noted in FA. In majority of eyes, the active CNV diameter did not change or was reduced and transformed into a scar. Conclusions: Three months after an intravitreal injection of triamcinolone acetonide, no significant improvement of visual functions was noted in the observed group of patients with exudative AMD. A decrease of leakage in FA and a lack of a significant decrease in visual function may lead to a conclusion that IVTA treatment may slow down the natural course of the disease. K e y w o r d s: exudative AMD visual function triamcinolone acetonide treatment. Streszczenie Cel: Celem pracy była ocena ostrości wzroku, pola widzenia, funkcji bioelektrycznej siatkówki oraz obrazu angiografii fluoresceinowej (AF) u pacjentów z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) leczonych doszklistkowym podaniem acetonidu triamcinolonu. Materiał i metody: W 17 oczach pochodzących od 17 pacjentów z wysiękowym AMD niespełniającym kryteriów kwalifikujących do terapii fotodynamicznej (PDT) przed podaniem doszklistkowego 20 mg acetonidu triamcinolonu oraz 1 i 3 miesiące po jego podaniu oceniano: najlepiej skorygowaną ostrość wzroku do dali (tablice Snellena), czułość
2 FUNKCJa WZROKU w ZWYRODNIENIu PLAMKI po PODANIu ACETONIDU TRIAMCINOLONU 23 siatkówki (PS) PS-30-2 W-W oraz funkcję systemu czopkowego (wieloogniskowy elektroretinogram mferg). Angiografię fluoresceinową wykonano przed leczeniem i 3 miesiące po jego zakończeniu. Wyniki: Zarówno 1, jak i 3 miesiące po leczeniu nie uzyskano istotnej poprawy ostrości wzroku w porównaniu do badania wyjściowego. W pojedynczych oczach zaobserwowano poprawę ostrości wzroku o 1 2 rzędy. Także w PS nie stwierdzono istotnych różnic po leczeniu. W mferg po 3 miesiącach stwierdzono istotne obniżenie gęstości oraz obniżenie amplitudy fali P1 w 5. pierścieniu obwodowym. W pozostałych pierścieniach nie stwierdzono istotnych zmian w porównaniu z badaniem wyjściowym. W AF uzyskano stabilizację całkowitej średnicy zmiany w ok. 76% badanych oczu. W większości badanych oczu średnica czynnej neowaskularyzacji naczyniówki (CNV) nie zmieniła się lub przechodząc w bliznę, uległa ograniczeniu. Wnioski: W obserwowanej grupie pacjentów z wysiękową postacią AMD nie stwierdzono istotnej poprawy funkcji wzroku w ciągu 3 miesięcy po doszklistkowym podaniu acetonidu triamcinolonu. Zmniejszenie przecieków stwierdzone w AF oraz brak znaczącego pogorszenia funkcji wzroku sugerują, że zastosowane leczenie może spowolnić naturalny przebieg choroby. H a s ł a: wysiękowa AMD funkcja wzroku leczenie acetonidem triamcinolonu. Wstęp Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (age related macular degeneration AMD) jest najczęstszą, nieodwracalną przyczyną ciężkiego upośledzenia widzenia u osób po 65. r.ż. w krajach rozwiniętych [1]. Nie jest znane skuteczne leczenie postaci suchej, natomiast stosowane są różne metody spowolnienia naturalnego przebiegu postaci wysiękowej neowaskularnej, takie jak: terapia fotodynamiczna (photodynamic therapy PDT), termiczna fotokoagulacja laserowa, termoterapia przezźreniczna oraz stosowanie związków o działaniu antyangiogennym (pegaptanib sodu Macugen, bevacizumab Avastin, ranibizumab Lucentis, octan anekortawu Retaane, acetonid triamcinolonu Kenalog) [2]. Celem pracy była ocena ostrości wzroku, pola widzenia, funkcji bioelektrycznej siatkówki oraz obrazu angiografii fluoresceinowej u pacjentów z wysiękową postacią AMD leczonych doszklistkowym podaniem acetonidu triamcinolonu leku o znanym działaniu antyangiogennym, przeciwobrzękowym i przeciwzapalnym [3]. Materiał i metody Grupę badaną stanowiło 17 oczu u 17 pacjentów (średni wiek 73,5 ± 8,2 lat), w tym 11 kobiet i 6 mężczyzn. Wysiękowe AMD z poddołkową błoną neowaskularyzacyjną (choroidal neovascularization CNV) dominująco klasyczną stwierdzono w 2 oczach, minimalnie klasyczną w 4 i ukrytą w 11. Kryteriami włączenia do badań były: CNV niespełniająca warunków do przeprowadzenia leczenia metodą fotodynamiczną, najlepiej skorygowana ostrość wzroku 0,1, przewaga komponenty obrzękowej nad włóknieniem, wylewy podsiatkówkowe nieprzekraczające jednej średnicy tarczy nerwu wzrokowego. Pacjenci otrzymywali doszklistkowo 20 mg Kenalogu w 0,2 ml roztworu Ringera, w odległości 4 mm od rąbka rogówki w kwadrancie dolno- -skroniowym, zgodnie z metodyką opisaną przez Jonasa i wsp. [3, 4] oraz Spandau i wsp. [5]. Angiografię fluoresceinową (AF) wykonywano i analizowano przed i 3 miesiące po iniekcji Kenalogu. Przed zaaplikowaniem leku oraz 1 i 3 miesiące po jego podaniu oceniano: najlepiej skorygowaną ostrość wzroku do dali (tablice Snellena), czułość siatkówki w db {PS 30-2 W-W średni ubytek (mean deviation MD), wzorcowe odchylenie standardowe (pattern standard deviation PSD), czułość dołka (foveal threshold)} oraz wyniki elektroretinogramu wieloogniskowego {mferg obszar 60 centralnych stopni kątowych, kernel I rzędu, gęstość odpowiedzi (nv/stopień 2 ), uśredniona amplituda (µv) i latencja fali P1 (ms) z 6 koncentrycznych pierścieni}. Badanie mferg przeprowadzono zgodnie z zaleceniami Międzynarodowego Stowarzyszenia Klinicznej Elektrofizjologii Widzenia (ISCEV) [6]. Do obliczeń statystycznych zastosowano test t dla prób zależnych, dla parametrów badania mferg zgodnych z rozkładem normalnym lub test kolejności par Wilcoxona, gdy analizowane parametry miały rozkład niezgodny z rozkładem normalnym, przyjmując poziom istotności p < 0,05. Wyniki W AF po 3 miesiącach od podania acetonidu triamcinolonu całkowita średnica zmiany była stabilna w 76,4% (13/17) badanych oczu, uległa powiększeniu w 23,6% (4/17) badanych oczu. Obszar aktywnej CNV najczęściej był stabilny w 41,2% (7/17 oczu), mniejszy w 23,6% (4/17 oczu), większy w 17,6% (3/17 oczu). Trzy miesiące po iniekcji Kenalogu brak aktywnej CNV stwierdzono w 17,6% (3/17 oczu). Średnia, najlepiej skorygowana ostrość wzroku do dali 1 i 3 miesiące po iniekcji leku uległa nieznacznej poprawie, lecz różnica nie była statystycznie istotna (p > 0,05) rycina 1. Najlepiej skorygowana ostrość wzroku do dali po 3 miesiącach była stabilna w 42% badanych oczu, a uległa poprawie lub pogorszeniu (zmiana o minimum 2 rzędy z tablic Snellena) kolejno w 29% oczu (ryc. 2). W odczuciach subiektywnych pacjentów, poprawa i stabilizacja ostrości wzroku występowały w podobnym procencie badanych oczu. W badaniu perymetrii statycznej, 3 miesiące po iniekcji Kenalogu parametry MD i PSD nie uległy istotnym zmianom (p > 0,05) rycina 3, 4.
3 24 WOJCIECH LUBIŃSKI, WOJCIECH GOSŁAWSKI, KATARZYNA MOZOLEWSKA-PIOTROWSKA I WSP. gęstość odpowiedzi i amplituda fali P1 nie uległy istotnym zmianom (ryc. 6, 7). Latencja fali P1 nie uległa istotnym zmianom w całym analizowanym obszarze (ryc. 8). Tylko w pojedynczych oczach można było zaobserwować 3 miesiące po podaniu acetonidu triamcinolonu poprawę funkcji systemu czopkowego w badaniu mferg (ryc. 9), co Ryc. 1. Średnia, najlepiej skorygowana ostrość wzroku do dali wyjściowa oraz 1 i 3 miesiące po podaniu leku Fig. 1. Mean of the best corrected distance visual acuity before, 1 and 3 months after treatment Ryc. 4. PS 30-2 W-W średnie wartości wzorcowego odchylenia standardowego (db) wyjściowe oraz 1 i 3 miesiące po podaniu leku Fig. 4. HASP 30-2 W-W mean values of pattern standard deviation (db) before, 1 and 3 months after treatment Ryc. 2. Zmiana najlepiej skorygowanej ostrości wzroku do dali (minimum 2 rzędy na tablicy Snellena) po 3 miesiącach od podania leku Fig. 2. Changing of the best corrected distance visual acuity (minimum 2 rows in Snellen table) 3 months after treatment Ryc. 5. PS 30-2 W-W średnie wartości czułości dołka (db) wyjściowe oraz 1 i 3 miesiące po podaniu leku Fig. 5. HASP 30-2 W-W mean values of foveal treshold (db) before, 1 and 3 months after treatment Ryc. 3. PS 30-2 W-W średnie wartości odchylenia średniego (db) wyjściowe oraz 1 i 3 miesiące po podaniu leku Fig. 3. HASP 30-2 W-W mean values of mean deviation (db) before, 1 and 3 months after treatment Jedynie średnia czułość dołka uległa znamiennej poprawie (p < 0,02) miesiąc po podaniu leku. Niestety 2 miesiące później stwierdzono jej ponowne pogorszenie (ryc. 5). W badaniu mferg 3 miesiące po podaniu leku znamiennie statystyczną redukcję gęstości odpowiedzi (p < 0,04), jak również redukcję amplitudy fali P1 (p < 0,05) zarejestrowano w 5. pierścieniu. W pozostałych pierścieniach Ryc. 6. mferg średnie wartości gęstości odpowiedzi w koncentrycznych pierścieniach (nv/stopień 2 ) wyjściowe oraz 1 i 3 miesiące po podaniu leku Fig. 6. mferg mean values of response density in concentric rings (nv/deg 2 ) before, 1 and 3 months after treatment
4 FUNKCJa WZROKU w ZWYRODNIENIu PLAMKI po PODANIu ACETONIDU TRIAMCINOLONU 25 Ryc. 7. mferg średnie wartości amplitudy fali P1 (µv) wyjściowe oraz 1 i 3 miesiące po podaniu leku Fig. 7. mferg mean values of P1 amplitude (µv) before, 1 and 3 months after treatment Ryc. 8. mferg średnie wartości latencji fali P1 (ms) wyjściowe oraz 1 i 3 miesiące po podaniu leku Fig. 8. mferg mean values of P1 latency (ms) before, 1 and 3 months after treatment Ryc. 9. mferg poprawa funkcji systemu czopkowego w oku lewym (OL) 83-letniej pacjentki z AMD po 3 miesiącach od podania leku Fig. 9. mferg improvement of the cones system function in the left eye of 83 years old female with AMD 3 months after treatment korelowało z istotnym zmniejszeniem przecieku fluoresceiny w badaniu angiograficznym (ryc. 10). W badanej grupie pacjentów nie stwierdzono poważnych powikłań po podaniu doszklistkowym leku. Jedynym powikłaniem był wzrost ciśnienia śródgałkowego (> 21 mmhg), który występował w pierwszym miesiącu po iniekcji leku u ok. 23% badanych oczu. Omówienie wyników i wnioski Ryc. 10. Zmniejszenie obrzęku plamki korelujące z istotnym zmniejszeniem przecieku fluoresceiny w badaniu angiograficznym w oku lewym (OL) 83-letniej pacjentki z AMD 3 miesiące po podaniu leku (poniżej) w porównaniu ze stanem wyjściowym (powyżej) Fig. 10. Decrease of the macular edema correlating with decrease of leakage in FA in the left eye of 83 years old female with AMD 3 months after treatment (below) in comparison to initial fundus examination results (above) Wysiękowa postać zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem jest chorobą, w której występują nowotwórstwo naczyniowe i obrzęk siatkówki, współistniejące z komponentą zapalną. Liczne badania kliniczne i eksperymentalne wykazały, że acetonid triamcinolonu ze względu na antyangiogenne i przeciwobrzękowe działanie może być przydatny w leczeniu wysiękowej AMD w postaci iniekcji doszklistkowych w dawkach 4 mg (najczęściej stosowana dawka) i ok. 20 mg [3, 7, 8, 9, 10, 11]. Tego poglądu nie podzielają wszyscy autorzy. Gillies i wsp. [12] w czasie 12-miesięcznej obserwacji udowodnili brak istotnego wpływu na przebieg wysiękowej AMD po leczeniu doszlistkowym acetonidem
5 26 WOJCIECH LUBIŃSKI, WOJCIECH GOSŁAWSKI, KATARZYNA MOZOLEWSKA-PIOTROWSKA I WSP. triamcinolonu w dawce 4 mg. Wyniki niektórych autorów [3, 13] wskazują, że w leczeniu wysiękowej AMD najkorzystniejsza jest kombinacja leczenia metodą fotodynamiczną wraz z doszklistkowym podaniem acetonidu triamcinolonu ze względu na lepsze wyniki funkcjonalne w porównaniu do leczenia tylko metodą fotodynamiczną. Obecnie ta metoda leczenia, jak również doszklistkowe podawanie acetonidu triamcinolonu w monoterapii nie są rekomendowane przez europejskich ekspertów ze względu na brak potwierdzonej skuteczności leczenia na dużych randomizowanych grupach pacjentów [14]. Konieczne wydaje się przeprowadzanie dalszych prac w celu określenia skuteczności stosowania leku w wysiękowej postaci AMD. W pracy własnej zdecydowano się na zastosowanie acetonidu triamcinolonu jako monoterapii z dwóch powodów. Pierwszy to próba sprawdzenia czy Kenalog może być przydatny w leczeniu pacjentów z wysiękową AMD niekwalifikujących się do leczenia terapią fotodynamiczną; drugi, ekonomiczny, acetonid triamcinolonu jest wielokrotnie tańszy od innych dostępnych na rynku leków o działaniu antyangiogennym i przeciwobrzękowym. W analizie wyników uwzględniono nie tylko często stosowane parametry oceny, jak ostrość wzroku, wynik AF, lecz również analizowano funkcję systemu czopkowego siatkówki za pomocą elektroretinogramu wieloogniskowego badania w znacznym stopniu obiektywnego, wykorzystywanego w ocenie różnych metod leczenia chorób plamki, w tym także AMD [15, 16]. Czas analizy trwał 3 miesiące okres, w którym najczęściej opisywano w literaturze przeciwzapalne i przeciwobrzękowe działanie acetonidu triamcinolonu na siatkówkę w regionie plamki [3]. Zastosowano doszklistkowo dawkę 20 mg Kenalogu, ponieważ efekt terapeutyczny acetonidu triamcinolonu w dawce mniejszej (ok. 4 mg leku w leczeniu wysiękowej AMD) był kwestionowany [12]. Trzy miesiące po doszklistkowym podaniu leku w AF w 76% badanych oczu uzyskano stabilizację wielkości zmiany. Brak aktywnej czynnej neowaskularyzacji (CNV), mniejszy lub stabilny obszar aktywnej CNV zaobserwowano w 82,4% badanych oczu. Jeden i 3 miesiące po podaniu leku średnia ostrość wzroku uległa nieznacznej poprawie, lecz różnica ta nie wykazywała znamienności statystycznej (p > 0,05). Wynik jest gorszy od uzyskanego przez Jonasa i wsp. [8], którzy w analogicznym okresie obserwacji otrzymali znamiennie statystyczną poprawę ostrości wzroku. Analizując każdego pacjenta oddzielnie zaobserwowano stabilizację lub poprawę ostrości wzroku w 71% badanych oczu, podobnie jak w pracy Jonasa i wsp. (84%) [8], pogorszenie występowało częściej (29% wobec 15,5%). Poprawa i stabilizacja ostrości wzroku była bardzo często zgodna z subiektywnymi obserwacjami pacjentów. Analizując parametry perymetrii statycznej (PSD, MD) przed, 1 i 3 miesiące po podaniu leku nie stwierdzono istotnego pogorszenia (p > 0,05) w przeciwieństwie do czułości dołka, która uległa znamiennej redukcji (p < 0,02). Wyniki badania mferg, w którym analizowano gęstość odpowiedzi z 6 koncentrycznych pierścieni, amplitudę i latencję fali P1 również nie wykazały istotnej poprawy funkcji siatkówki w regionie plamki, a w 5. pierścieniu zaobserwowano nawet pogorszenie funkcji siatkówki (redukcja gęstości odpowiedzi oraz redukcja amplitudy fali P1 p < 0,05). Otrzymany wynik dobitnie wskazywał na brak istotnego wpływu leczenia acetonidem triamcinolonu na poprawę funkcji systemu czopkowego w regionie plamki, ale jednocześnie ujawnił stabilizację funkcji siatkówki w tym regionie. Tylko w pojedynczych oczach można było zarejestrować poprawę funkcji siatkówki po podaniu leku w badaniu mferg (ryc. 9). Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że podanie doszklistkowe acetonidu triamcinolonu w dawce 20 mg, w okresie 3 miesięcy po iniekcji, wpływa raczej na czasową stabilizację stanu wyjściowego niż jego poprawę (ryc. 10). Uzyskane w pracy własnej wyniki są zgodne z podawanymi przez innych autorów [3, 7, 9]. Wyniki badań z powtórnym podaniem leku u pacjentów z poprawą ostrości wzroku po pierwszej iniekcji wykazały ponowną czasową stabilizację ostrości wzroku, a następnie pogorszenie. Tak więc lek ten może spowodować jedynie spowolnienie procesu chorobowego, nie wpływa jednak na permanentne jego zahamowanie. Jedynym powikłaniem po iniekcji doszklistkowej był indukowany przez sterydy wzrost ciśnienia śródgałkowego w 23% leczonych oczu, który stabilizował się po leczeniu zachowawczym. Częstość tego powikłania była niższa niż w pracy Jonasa i wsp. (50%) [8]. W analizowanym okresie obserwacji nie stwierdzono progresji zaćmy, odwarstwienia siatkówki, zapalenia wewnątrzgałkowego oraz proliferacyjnej witreoretinopatii powikłań opisywanych przez innych autorów [3]. Na podstawie danych z literatury i obserwacji własnych, wskazujących głównie na czasowe spowolnienie procesu chorobowego po doszklistkowym podaniu Kenalogu, nasuwa się pytanie czy istnieje celowość jego stosowania w wysiękowej postaci AMD, zwłaszcza gdy dostępne są inne leki nowej generacji z grupy anty-vegf, jak pegaptanib sodu, bevacizumab i ranibizumab. Według opinii autorów niniejszej publikacji tak, ponieważ skuteczność wyżej wymienionych leków w długotrwałych obserwacjach jeszcze nie jest udowodniona, a są to leki nieporównywalnie droższe. Z punktu widzenia dostępności leku dla przeciętnego pacjenta uważa się, że Kenalog w wybranych przypadkach powinien nadal być stosowany w leczeniu wysiękowej postaci AMD. Piśmiennictwo 1. Vingelring J.R., Dielemans I., Hofman A.: The prevalence of age related maculopathy in the Rotterdam study. Ophthalmology, 1995, 102, Nowak J.Z., Bienias W.: Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD) etiopatogeneza i strategie terapeutyczne. Postępy Hig. Med. Dosw. 2007, 61, Jonas J.B.: Intravitreal triamcinolone acetonide for treatment of intraocular oedematous and neovascular diseases. Acta Ophthalmol. Scand. 2005, 83,
6 FUNKCJa WZROKU w ZWYRODNIENIu PLAMKI po PODANIu ACETONIDU TRIAMCINOLONU Jonas J.B., Kreissig I., Degenring R.F.: Endophthalmitis after intravitreal injection of triamcinolone acetonide. Arch. Ophthalmol 2003, 121, Spandau U.H.M., Derse M., Schmitz-Valckenberg P., Papoulis C., Sagstetter BU., Stiefvater K.H. et al.: Measurement of triamcinolone acetonide concentration after filtering of solvent agent. Am. J. Ophthalmol. 2005, 139, Marmor M.F., Hood D.C., Keating D., Kondo M., Seeliger M.W., Miyake Y. et al.: Guidelines for basic multifocal electroretinography (mferg). Doc. Ophthalmol. 2003, 106, Jonas J.B., Akkoyun I., Budde W.M., Kreissig I., Dgenring R.F.: Intravitreal reinjection of triamcinolone for exudative age-related macular degeneration. Arch. Ophthalmol. 2004, 122, Jonas J.B., Kreissig I., Hugger P., Sauder G., Panda-Jonas S., Degenring R.: Intravitreal triamcinolone acetonide for exudative age-related macular degeneration. Br. J. Ophthalmol. 2003, 87, Jonas J.B., Spandau U.H., Kampetter B.A., Vossmerbaeumer U., Harder B.: Repeated intravitreal injection of triamcinolone for exudative age-related macular degeneration. Ophthalmic Res. 2006, 38, Challa J.K., Gillies M.C., Penfold P.L., Gyory J.F., Hunyor A.B., Billson F.A.: Exudative macular degeneration and intravitreal triamcinolone: 18 months follow up. Aust. NZJ Ophthalmol. 1998, 26, Danis R.P., Ciulla T.A., Pratt L.M., Anliker W.: Intravitreal triamcinolone acetonide in exudative age-related macular degeneration. Retina, 2000, 20, Gillies M.C., Simpson J.M., Luo W., Penfold P., Hunyor A.B., Chua W. et al.: A randomized clinical trail of a single dose of intravitreal triamcinolone acetonide for neovascular age-related macular degeneration: one-year results. Arch. Ophthalmol. 2003, 121, Spaide R.F., Sorenson J., Maranan J.: Combined photodynamic therapy with verteroporfirin and intravitreal triamcinolone acetonide for choroidal neovascularization. Ophthalmology, 2003, 110, Chakravarthy U., Soubrane G., Bandello F., Chong V., Creuzot-Garcher C., Dimitrakos II S.A. et al.: Evolving European guidance in the medical management of neovascular age-related macular degeneration. Br. J. Ophthalmol. 2006, 90, Moschos M., Panayotidis D., Theodossiadis G., Moschos M.M.: Assessment of macular function by electroretinography in age-related macular degeneration before and after photodynamic therapy. J. Fr. Ophthalmol. 2004, 27, Moschos M.M., Brozuas D., Apostolopoulos M., Koutsandera C.H., Loukianou E., Moschos M.: Inrtavitreal use of bevacizumab (Avastin) for choroidal neovascularization due to ARMD: a preliminary multifocal ERG and OCT study. Doc. Ophthalmol. 2007, 114, Komentarz Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (ADM) staje się w chwili obecnej głównym problemem zainteresowania okulistów całego świata. Wszelkie próby opracowania skutecznego leczenia tego schorzenia są bardzo cenne. Podjęta przez autorów próba oceniania wyników zastosowanego leczenia (dogałkowe iniekcje Kenalogu), najnowocześniejszymi, obiektywnymi metodami jest w pełni uzasadniona. Dla oceny wyników leczenia zastosowano: angiografię fluoresceinową, ocenę czułości siatkówki w decybelach w obrębie plamki, a przede wszystkim zastosowano celowy zapis funkcji elektrycznej siatkówki, metodą elektroretinogramu wieloogniskowego (mf ERG). Przy ocenie wyników badań elektrofizjologicznych uwzględniono mf ERG z obszaru 60 centralnych stopni kątowych, gęstość odpowiedzi oraz uśrednioną amplitudę i latencję fali P1 z 6 koncentrycznych pierścieni. Analiza uzyskanych danych wraz z subiektywną oceną samych pacjentów pozwoliła na wyciągnięcie wniosków z zastosowanej terapii. Niestety zastosowana terapia nie przyniosła, u analizowanych pacjentów, spodziewanej poprawy. Stwierdzono jednak niewątpliwie wyraźne spowolnienie przebiegu samego schorzenia. Ponieważ schorzenie dotyczy głównie osób sędziwych to spowolnienie progresji procesu chorobowego, przy braku istotnych działań niepożądanych może być wystarczającym wskazaniem do jego stosowania. prof. dr hab. n. med. Wanda Andrzejewska
OCENA FUNKCJI WZROKU PO LECZENIU BŁON NEOWASKULARNYCH METODĄ FOTODYNAMICZNĄ U PACJENTÓW Z WYSIĘKOWĄ POSTACIĄ AMD
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 1, 16 21 KATARZYNA MOZOLEWSKA-PIOTROWSKA, WOJCIECH LUBIŃSKI, WOJCIECH GOSŁAWSKI, DANUTA KARCZEWICZ,
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 882 Poz. 79 Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie neowaskularnej
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 761 Poz. 48 Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY afliberceptem
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)
Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie neowaskularnej (wysiękowej) postaci afliberceptem
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 904 Poz. 133 Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie
Bardziej szczegółowoLECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3). Ważne: od dnia 01 stycznia 2017 r.
Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3). Ważne: od dnia 01 stycznia 2017 r. ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie neowaskularnej
Bardziej szczegółowoOCENA PORÓWNAWCZA PRZEBIEGU ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM U PACJENTÓW PO OPERACJI ZAĆMY METODĄ FAKOEMULSYFIKACJI Z WSZCZEPEM SOCZEWEK
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 1, 43 48 DARIUSZ ŁĄK, WOJCIECH LUBIŃSKI, ZOFIA SYLWESTRZAK, ZBIGNIEW SZYCH 1, DANUTA KARCZEWICZ
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoWpływ fakoemulsyfikacji na morfologię i czynność siatkówki u chorych na wysiękowe zwyrodnienie plamki związane z wiekiem
Agnieszka Bogdan-Bandurska Wpływ fakoemulsyfikacji na morfologię i czynność siatkówki u chorych na wysiękowe zwyrodnienie plamki związane z wiekiem Streszczenie W rozprawie podjęto zagadnienie skuteczności
Bardziej szczegółowoCentrum Badań Naukowych, Chirurgia Refrakcyjna "LUMED"
Terapia anty-vegf i fotokoagulacją laserem żółtym w leczeniu CSCR w grupie młodych mężczyzn Autorzy: dr. Ludmiła Popowska, Lumed Centrum Badań Chirurgii Refrakcyjnej w Opocznie dr. Tomasz Grędysa, Europejskie
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Słowa kluczowe: ranibizumab, zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, rokowanie ABSTRACT
Ranibizumab w leczeniu wysiękowego AMD kilkuletnie obserwacje własne pacjentów z zachowaną dobrą ostrością wzroku mimo obecności rozległej błony neowaskularyzacji podsiatkówkowej Ranibizumab for wet AMD
Bardziej szczegółowoRóżnicowanie. S. Teper, E. Wylęgała
r8_:layout 1 2011-02-07 00:10 Strona 83 8 Różnicowanie S. Teper, E. Wylęgała Różnicowanie w większości przypadków nie stanowi kłopotu. Pewne wątpliwości mogą się pojawić w zaawansowanym CNV, gdy trudne
Bardziej szczegółowoBadania kliniczne a codzienna praktyka w terapii wysiękowego zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem doświadczenia własne
Badania kliniczne a codzienna praktyka w terapii wysiękowego zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem doświadczenia własne Clinical research and everyday practice in wet form of age-related macular degeneration
Bardziej szczegółowoVol. 1, supplement 2, 2016
ISSN 2450 7873 Vol. 1, supplement 2, 2016 Wyniki leczenia chorych z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem przy użyciu preparatów anty-vegf stosowanych według kryteriów programu lekowego
Bardziej szczegółowoPoprawa efektu leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem po zmianie terapii afliberceptem na leczenie ranibizumabem
DOI: 10.24292/01.ot.300617.03 Poprawa efektu leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem po zmianie terapii afliberceptem na leczenie ranibizumabem Improvement of the therapeutic
Bardziej szczegółowoWieloletnie doświadczenia z zastosowaniem ranibizumabu w leczeniu postaci wysiękowej AMD przykłady kliniczne
Wieloletnie doświadczenia z zastosowaniem ranibizumabu w leczeniu postaci wysiękowej AMD przykłady kliniczne Long-term experience with treatment of AMD with use of ranibizumab clinical examples Halina
Bardziej szczegółowoSchematy leczenia wysiękowej postaci AMD wady i zalety
Schematy leczenia wysiękowej postaci AMD wady i zalety Treating wet form of AMD pros and cons Anna Święch-Zubilewicz, Joanna Dolar-Szczasny Klinika Chirurgii Siatkówki i Ciała Szklistego, Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoPOUFNE. Wersja ostateczna nr 1 z dnia 5 grudnia 2013 r. Numer ośrodka. Numer pacjenta. Numer wizyty. Badane oko
POUFNE KARTA OBSERWACJI PACJENTA Rejestr pacjentów leczonych preparatem Lucentis (ranibizumab) we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach w Polsce (Rejestr PRIME) Wersja ostateczna nr 1 z dnia 5 grudnia
Bardziej szczegółowoLUCENTIS (RANIBIZUMAB) W LECZENIU CHORÓB PLAMKI
LUCENTIS (RANIBIZUMAB) W LECZENIU CHORÓB PLAMKI Wykonawca: MAHTA Sp. z o.o. ul. Rejtana 17/5 02-516 Warszawa Tel. 22 542 41 54 E-mail: biuro@mahta.pl ANALIZA KLINICZNA TOM VI PODSUMOWANIE I WNIOSKI Z ANALIZY
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Słowa kluczowe: AMD, ranibizumab, czynnik wzrostu śródbłonka naczyń, leczenie anty-vegf ABSTRACT
Efekty leczenia iniekcjami doszklistkowymi ranibizumabu w ramach grupy terapeutycznej B0 pacjentów z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem The results of wet AMD treatment by intravitreal
Bardziej szczegółowoDiabetic Retinopathy Clinical Research Network
Randomizowane badanie porównujące doszklistkowe podanie acetonidu triamcinolonu i fotokoagulacji ogniskowej lub typu grid w przypadku cukrzycowego obrzęku plamki Diabetic Retinopathy Clinical Research
Bardziej szczegółowoWczesne pogorszenie retinopatii cukrzycowej w cukrzycy typu 1 po włączeniu intensywnej insulinoterapii
Ann. Acad. Med. Gedan., 2007, 37, 143 149 Ewa Zdybel¹, Jarosława Krajka-Lauer², Anna Korzon-Burakowska¹ Wczesne pogorszenie retinopatii cukrzycowej w cukrzycy typu 1 po włączeniu intensywnej insulinoterapii
Bardziej szczegółowoLeczenie neowaskularyzacji naczyniówkowej. w patologicznej krótkowzroczności
Leczenie neowaskularyzacji naczyniówkowej w patologicznej krótkowzroczności Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego Stan na dzień 10 czerwca 2014 Wytyczne zostały opracowane przez grupę ekspertów
Bardziej szczegółowoZastosowanie angio-oct w diagnostyce i terapii okulistycznej część II
Zastosowanie angio-oct w diagnostyce i terapii okulistycznej część II Angio-OCT in ophthalmological diagnostics and therapy part II Joanna Gołębiewska, Wojciech Hautz Klinika Okulistyki, Instytut Pomnik
Bardziej szczegółowoCzerwcowe spotkania ze specjalistami. Profilaktyka jaskry. Marek Rzendkowski Pryzmat-Okulistyka, Gliwice
Czerwcowe spotkania ze specjalistami Profilaktyka jaskry Marek Rzendkowski Pryzmat-Okulistyka, Gliwice Gliwice, czerwiec 2018 Co robić żeby czegoś nie przeoczyć?... - Wada wzroku - okulary - Jaskra ważna
Bardziej szczegółowoOTWÓR PLAMKI PO DOSZKLISTKOWYCH INIEKCJACH RANIBIZUMABU U PACJENTA Z WYSIĘKOWYM ZWYRODNIENIEM PLAMKI ZWIĄZANYM Z WIEKIEM OPIS PRZYPADKU
Studia Medyczne 2013; 29(1): 89 93 PRACE KAZUISTYCZNE OTWÓR PLAMKI PO DOSZKLISTKOWYCH INIEKCJACH RANIBIZUMABU U PACJENTA Z WYSIĘKOWYM ZWYRODNIENIEM PLAMKI ZWIĄZANYM Z WIEKIEM OPIS PRZYPADKU THE MACULAR
Bardziej szczegółowoANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml zawiera 10 mg ranibizumabu*. Każda fiolka
Bardziej szczegółowoJASKRA SIATKÓWKA. Zaćma ROGÓWKA OKULISTYKA DZIECIĘCA CHIRURGIA REFRAKCYJNA
JASKRA SIATKÓWKA Zaćma ROGÓWKA OKULISTYKA DZIECIĘCA CHIRURGIA REFRAKCYJNA Copyright American Academy of Ophthalmology, October 2013 www.aao.org 2013 PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA
Bardziej szczegółowoOCENA WRAŻLIWOŚCI NA OLŚNIENIE PO LECZENIU ODWARSTWIENIA SIATKÓWKI*
Medycyna Pracy 2003; 54 (4): 341 345 341 Małgorzata Maksymowicz 1 Krystyna Raczyńska 2 Jarosław Maksymowicz 3 OCENA WRAŻLIWOŚCI NA OLŚNIENIE PO LECZENIU ODWARSTWIENIA SIATKÓWKI* REACTION TO DAZZLEMENT
Bardziej szczegółowoPrzegląd wiedzy na temat leku Eylea i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE
EMA/481361/2018 EMEA/H/C/002392 Przegląd wiedzy na temat leku Eylea i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE Co to jest lek Eylea i w jakim celu się go stosuje Eylea jest lekiem
Bardziej szczegółowoWykazano wzrost ekspresji czynnika martwicy guza α w eksplanta ch naczyniówki i nabłonka barwnikowego siatkówki myszy poddanych fotokoagulacji w
Monika Jasielska Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Kontakt mail: monikaleszczukwp.pl Tytuł pracy doktorskiej: Rola receptora czynnika martwicy guza α Rp75 (TNFRp75) w powstawaniu
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoZWYRODNIENIE PLAMKI ŻÓŁTEJ OKA ZWIĄZANE Z WIEKIEM
Studia Medyczne 2008; 10: 11-15 PRACA ORYGINALNA ZWYRODNIENIE PLAMKI ŻÓŁTEJ OKA ZWIĄZANE Z WIEKIEM AMD-AGE-RELATED MACULAR DEGENERATION Andrzej W. Fryczkowski Zakład Anatomii Prawidłowej i Funkcjonalnej,
Bardziej szczegółowoWytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego
WYTYCZNE LECZENIA OBRZĘKU PLAMKI WTÓRNEGO DO NIEDROŻNOŚCI NACZYŃ ŻYLNYCH SIATKÓWKI Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego Stan na dzień 10 czerwca 2014 Wytyczne zostały opracowane przez grupę ekspertów
Bardziej szczegółowozaburzeniem widzenia spowodowanym obrzękiem plamki wywołanym cukrzycą;
EMA/677928/2015 EMEA/H/C/002392 Streszczenie EPAR dla ogółu społeczeństwa aflibercept Niniejszy dokument jest streszczeniem Europejskiego Publicznego Sprawozdania Oceniającego (EPAR) dotyczącego leku.
Bardziej szczegółowoOcena technologii nielekowych w obrębie aktualnych i przyszłych zadań AOTM
Ocena technologii nielekowych w obrębie aktualnych i przyszłych zadań AOTM Krzysztof Mączka Dyrektor Wydziału do Spraw Systemów Ochrony Zdrowia Warszawa, 16.09.2011 r. Plan prezentacji Podstawy prawne
Bardziej szczegółowoStowarzyszenie Zwyrodnienia Plamki Związanego z Wiekiem AMD (Age Macular Degeneration)
Stowarzyszenie Zwyrodnienia Plamki Związanego z Wiekiem AMD (Age Macular Degeneration) Stowarzyszenie AMD Stowarzyszenie Zwyrodnienia Plamki Związanego z Wiekiem (AMD) zostało zarejestrowane w Rejestrze
Bardziej szczegółowoRozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Lek. Maciej Jesionowski Efektywność stosowania budezonidu MMX u pacjentów z aktywną postacią łagodnego do umiarkowanego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego w populacji polskiej. Rozprawa na stopień
Bardziej szczegółowoNIEDROŻNOŚĆ ŻYŁY ŚRODKOWEJ SIATKÓWKI (CRVO)
Przewodnik informacyjny Informacje naukowe na temat CRVO www.scienceofcrvo.org NIEDROŻNOŚĆ ŻYŁY ŚRODKOWEJ SIATKÓWKI (CRVO) W niniejszej broszurze przedstawione zostały informacje na temat CRVO oraz dostępnych
Bardziej szczegółowoANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml zawiera 10 mg ranibizumabu*. Każda fiolka
Bardziej szczegółowoPorównanie skuteczności i bezpieczeństwa fakoemulsyfikacji koaksjalnej wykonanej przez cięcie 2,65 mm i 2,2 mm w badaniu prospektywnym randomizowanym.
lek. med. Monika Aniukiewicz Porównanie skuteczności i bezpieczeństwa fakoemulsyfikacji koaksjalnej wykonanej przez cięcie 2,65 mm i 2,2 mm w badaniu prospektywnym randomizowanym. Streszczenie Wstęp Fakoemulsyfikacja
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności fotokoagulacji laserowej w leczeniu klinicznie znamiennego cukrzycowego obrzęku plamki w nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej
Joanna Markowska, Mariola Dorecka, Wanda Romaniuk PRACA ORYGINALNA Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Oczu Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr 5 im. Św. Barbary
Bardziej szczegółowoZasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki
Zasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 1 Zasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki (ang. DME - Diabetic Macular Edema) Stan na dzień 12.12.2013
Bardziej szczegółowoCENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK
CENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK OCENA JAKOŚCI ŻYCIA OSÓB SŁABOWIDZĄCYCH STOSUJĄCYCH POMOCE OPTYCZNE PROMOTOR: PROF. DR HAB.
Bardziej szczegółowoTestowanie hipotez statystycznych.
Bioinformatyka Wykład 4 Wrocław, 17 października 2011 Temat. Weryfikacja hipotez statystycznych dotyczących wartości oczekiwanej w dwóch populacjach o rozkładach normalnych. Model 3. Porównanie średnich
Bardziej szczegółowolek. Piotr Wnorowski
lek. Piotr Wnorowski Ocena wyników leczenia cukrzycowego obrzęku plamki doszklistkowymi iniekcjami preparatów anty-vegf w skojarzeniu z laseroterapią z zastosowaniem mikropulsów. Rozprawa na stopień naukowy
Bardziej szczegółowowww.scienceofamd.org Nasza wizją jest uratowanie Twojego wzroku
www.scienceofamd.org Nasza wizją jest uratowanie Twojego wzroku Wprowadzenie Informacje naukowe na temat AMD AMD W PIGUŁCE Na zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD, ang. age-related macular degeneration)
Bardziej szczegółowoANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml zawiera 10 mg ranibizumabu*. Każda fiolka
Bardziej szczegółowoPorównanie skuteczności leków adiuwantowych. w neuropatycznym bólu nowotworowym1
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych w neuropatycznym bólu nowotworowym1 Badanie1 New Delhi Cel Metoda Porównanie pregabaliny z amitryptyliną* i gabapentyną pod względem skuteczności klinicznej
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoÂWIAT JEST PI KNY > MO ESZ GO ZOBACZYå. Wysiękowa postać AMD i dostępne leczenie. Opieka nad pacjentem
ÂWIAT JEST PI KNY > MO ESZ GO ZOBACZYå Wysiękowa postać AMD i dostępne leczenie Opieka nad pacjentem Dlaczego... Gdy wysiękowa postać zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) * została zdiagnozowana
Bardziej szczegółowoJedynym obecnie znanym sposobem leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego
Jacek P. Szaflik Katedra i Klinika Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Jacek P. Szaflik Jaskra jest chorobą nieuleczalną Jednak
Bardziej szczegółowoPrzywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Bardziej szczegółowoKonsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku
Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 1 Konsensus okulistyczno-położniczy
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowo1. Stanowisko Konsultanta
1. Stanowisko Konsultanta krajowego ds. okulistyki w sprawie postępowania w przypadku schorzeń z zakresu chirurgii szklistkowo- -siatkówkowej wymagających interwencji w trybie pilnym Robert Rejdak, Marcin
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoStruktury oka, które odgrywają rolę w mechanizmie powstawania jaskry:
Jaskra podstawowe informacje Oko budowa Twardówka Siatkówka Nerw wzrokowy Ciecz wodnista Rogówka Tęczówka Mięśnie oka Źrenica Soczewka Ciało rzęskowe Ciało szkliste Struktury oka, które odgrywają rolę
Bardziej szczegółowoZastosowanie ranibizumabu w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki w materiale własnym
Zastosowanie ranibizumabu w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki w materiale własnym The application of ranibizumab in therapy of diabetic macular edema own observations Małgorzata Marczak Oddział Okulistyczny
Bardziej szczegółowoKonsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku.
Warszawa, dn. 09.02.2017 r. Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku. Aktualizacja 9 lutego 2017 Konsensus opracowała
Bardziej szczegółowoObecne postępowanie w zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem (AMD) i retinopatii cukrzycowej (DR)
A. Stankiewicz Postępowanie w zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem : 501 506 Copyright by Wydawnictwo Continuo PRACE POGLĄDOWE REVIEWS Obecne postępowanie w zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem (AMD)
Bardziej szczegółowoLUCENTIS (RANIBIZUMAB) W LECZENIU CHORÓB PLAMKI
LUCENTIS (RANIBIZUMAB) W LECZENIU CHORÓB PLAMKI ANALIZA PROBLEMU DECYZYJNEGO Wersja 1.0 Wykonawca: MAHTA Sp. z o.o. ul. Rejtana 17/5 02-516 Warszawa Tel. 22 542 41 54 E-mail: biuro@mahta.pl Przygotowano
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP)
PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP) Podsumowanie założeń dla zalecanych algorytmów postępowania w praktyce klinicznej Wstęp....................................................................................................1
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowoTestowanie hipotez statystycznych.
Statystyka Wykład 10 Wrocław, 22 grudnia 2011 Testowanie hipotez statystycznych Definicja. Hipotezą statystyczną nazywamy stwierdzenie dotyczące parametrów populacji. Definicja. Dwie komplementarne w problemie
Bardziej szczegółowoBarbara Polaczek-Krupa. Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta
Barbara Polaczek-Krupa Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta Praca doktorska Praca finansowana w ramach projektu CMKP
Bardziej szczegółowoDeksametazon w implancie doszklistkowym (Ozurdex ) w terapii obrzęku plamki wywołanego zakrzepem naczyń żylnych siatkówki
Deksametazon w implancie doszklistkowym (Ozurdex ) w terapii obrzęku plamki wywołanego zakrzepem naczyń żylnych siatkówki Warszawa listopad 2012 Autorzy raportu: Wkład pracy: Adres do korespondencji: Recenzja:
Bardziej szczegółowoZastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie
Zastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie Paweł Ramos, Barbara Pilawa, Maciej Adamski STRESZCZENIE Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego
Bardziej szczegółowoZakrzep żyły środkowej siatkówki współczesne strategie leczenia
Zakrzep żyły środkowej siatkówki współczesne strategie leczenia Central retinal vein occlusion current treatment strategies Paulina Glasner, Dorota Raczyńska, Leopold Glasner Katedra i Klinika Okulistyki,
Bardziej szczegółowoZastosowanie angio-oct w diagnostyce i terapii okulistycznej część I
Zastosowanie angio-oct w diagnostyce i terapii okulistycznej część I Angio-OCT in ophthalmological diagnostics and therapy part I Joanna Gołębiewska, Wojciech Hautz Klinika Okulistyki, Instytut Pomnik
Bardziej szczegółowoChoroba cukrzycowa oczu
Choroba cukrzycowa oczu W języku medycznym cukrzyca w oczach to retinopatia cukrzycowa. Zwykle takie rozpoznanie stawia okulista i kieruje pacjenta na odpowiednie leczenie. Leczeniem cukrzycy w oczach
Bardziej szczegółowoSystemowe aspekty leczenia WZW typu C
Systemowe aspekty leczenia WZW typu C Dr n. med. Jakub Gierczyński, MBA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-PZH Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Uczelnia Łazarskiego Warszawa, 06.06.2017 r. Systemowe
Bardziej szczegółowoANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml zawiera 10 mg ranibizumabu*. Każda fiolka
Bardziej szczegółowoPOUFNE. Wersja ostateczna nr 1 z dnia 5 grudnia 2013 r. Numer ośrodka. Numer pacjenta. Numer wizyty. Badane oko
POUFNE KARTA OBSERWACJI PACJENTA Rejestr pacjentów leczonych preparatem Lucentis (ranibizumab) we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach w Polsce (Rejestr PRIME) Wersja ostateczna nr 1 z dnia 5 grudnia
Bardziej szczegółowoIwona Grabska-Liberek, Agnieszka Jamrozy-Witkowska, Jaromir Wasyluk
Postępy Nauk Medycznych, t. XXXII, nr 1, 2019 Borgis * Jaskra pierwotna otwartego kąta i zwyrodnienie plamki związane z wiekiem jako główne przyczyny nieodwracalnej utraty wzroku we współczesnym świecie.
Bardziej szczegółowoChoroby narządu wzroku
WYBRANE WSKAŹNIKI LECZENIA ZAĆMY W POLSCE [ANALIZOWANY OKRES SPRAWOZDAWCZY] STRUKTURA ROZLICZONYCH JGP W POLSCE Choroby narządu wzroku SEKCJA B - DOROŚLI (październik - grudzień 2018 r.) Stan obecny i
Bardziej szczegółowo1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml zawiera 10 mg ranibizumabu*. Każda fiolka zawiera 2,3 mg ranibizumabu w 0,23 ml roztworu.
Bardziej szczegółowoEYLEA (AFLIBERCEPT) W LECZENIU POSTACI WYSIĘKOWEJ ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM
EYLEA (AFLIBERCEPT) W LECZENIU POSTACI WYSIĘKOWEJ ZWYRODNIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM ANALIZA KLINICZNA W RAMACH PROGRAMU LEKOWEGO Wersja 1.1 Wykonawca: MAHTA Sp. z o.o. ul. Rejtana 17/5 02-516 Warszawa
Bardziej szczegółowoZnaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
Bardziej szczegółowoPIĄTEK, 27 STYCZNIA 2017 ROKU
PIĄTEK, 27 STYCZNIA 2017 ROKU 12.00 Warsztaty KURS 1: PODSTAWY WITREKTOMII KURS 2: ZAĆMA I WITREKTOMIA Z UŻYCIEM SYMULATORA KURS 3: TECHNIKI SZYCIA GAŁKI OCZNEJ KURS 4: INIEKCJA WEWNĄTRZGAŁKOWA Więcej
Bardziej szczegółowo1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml zawiera 10 mg ranibizumabu*. Każda fiolka zawiera 2,3 mg ranibizumabu w 0,23 ml roztworu.
Bardziej szczegółowoRetinopatia cukrzycowa
Retinopatia cukrzycowa Retinopatia cukrzycowa jest w krajach rozwiniętych jedną z głównych przyczyn ślepoty. Rozwija się u znacznej liczby pacjentów długo chorujących na cukrzycę, która może być przyczyną
Bardziej szczegółowoInne choroby plamki w diagnostyce różnicowej
4 Małgorzata Figurska, Andrzej Stankiewicz Inne choroby plamki w diagnostyce różnicowej Centralna surowicza Choroidoretinopatia Cechą charakterystyczną centralnej surowiczej choroidoretinopatii (ang. central
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania w terapii cukrzycowego obrzęku plamki
Wytyczne postępowania w terapii cukrzycowego obrzęku plamki Copyright by Polskie Towarzystwo Okulistyczne 2017 Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część poniższej publikacji nie może być kopiowana i przechowywana
Bardziej szczegółowoTHE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS WITH PAIN IN LUMBOSACRAL SPINE AND AN ASSESSMENT OF THEIR ANALGESIC EFFECTIVENESS
NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE ZABIEGI FIZYKALNE U PACJENTÓW Z DOLEGLIWOŚCIAMI BÓLOWYMI ODCINKA L-S KRĘGOSŁUPA WRAZ Z OCENĄ ICH SKUTECZNOŚCI W DZIAŁANIU PRZECIWBÓLOWYM THE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP)
PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP) Podsumowanie założeń dla zalecanych algorytmów postępowania w praktyce klinicznej Wstęp....................................................................................................1
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoWyzwania diagnostyczne w chorobach zapalnych tylnego odcinka gałki ocznej - prezentacja przypadków
Klinika Okulistyki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: prof. dr hab. Dariusz Kęcik Wyzwania diagnostyczne w chorobach zapalnych tylnego odcinka gałki ocznej - prezentacja przypadków MONIKA
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoA N N A L E S R O C Z N I K I
ISSN 1427-440X A N N A L E S A C A D E M I A E M E D I C A E S T E T I N E N S I S R O C Z N I K I P O M O R S K I E J A K A D E M I I M E D Y C Z N E J W S Z C Z E C I N I E SUPLEMENT 1 WYDAWNICTWO POMORSKIEJ
Bardziej szczegółowoANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Eylea 40 mg/ml roztwór do wstrzykiwań w ampułkostrzykawce 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera
Bardziej szczegółowo- AMD tzw. mokre, wilgotne (związane z powstawaniem nowych naczyń krwionośnych)
Zwyrodnienie plamki żółtej - AMD Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD - Age-Related Macular Degeneration) jest bardzo częstą przyczyną nieodwracalnej utraty wzroku u osób po 50 roku życia. Częstość występowania
Bardziej szczegółowoSpodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoWpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.
Marek Ciecierski, Zygmunt Mackiewicz, Arkadiusz Jawień Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej AM w Bydgoszczy Kierownik
Bardziej szczegółowoRadiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
Bardziej szczegółowoTerapia łączona w leczeniu obrzęku plamki w przebiegu niedrożności naczyń żylnych siatkówki
Terapia łączona w leczeniu obrzęku plamki w przebiegu niedrożności naczyń żylnych siatkówki Combined therapy in treatment of macular oedema in retinal vein occlusion Krzysztof Bandzul, Ewa Poppe, Katarzyna
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 3/2013 z dnia 7 stycznia 2013 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego Ozurdex,
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoZMIANY ELEKTROFIZJOLOGICZNE U PACJENTÓW WE WCZESNYM STADIUM CHOROBY ALZHEIMERA
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINEIS ROCZNII POMORSIEJ AADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 1, 49 57 AMILA RASODOMSA, WOJCIECH LUBIŃSI, ANDRZEJ POTEMOWSI 1, RYSTYNA HONCZARENO 2, MONIA GOŁĄBJANOWSA
Bardziej szczegółowo