Próba oceny warunków klimatycznych terenu gminy Wąwolnica w województwie lubelskim

Transkrypt

1 Bogusław M. Kaszewski, Marek Nowosad, Krzysztof Siwek Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS Próba oceny warunków klimatycznych terenu gminy Wąwolnica w województwie lubelskim Konferencja Klimat Pola Uprawnego Zamość 14 października 2004 r.

2 Wstęp Jednym z elementów środowiska przyrodniczego, mającym istotny wpływ na warunki rozwoju jednostki terytorialnej (w tym także gminy), są warunki klimatyczne. Ważna jest rola: - zarówno ogólnych warunków klimatycznych - jak i warunków w skali lokalnej (mezoklimatycznej i mikroklimatycznej). Okolice Wąwolnicy (fot. W. Zgłobicki)

3 Cel opracowania Celem niniejszego opracowanie jest klimatyczna bonitacja terenu gminy Wąwolnica (woj. lubelskie) pod kątem lecznictwa sanatoryjnego Fot. W.Zgłobicki

4 Wąwolnica Teren badań na tle Lubelszczyzny

5 Teren badań na tle Lubelszczyzny Wąwolnica Bystra fot. W.Zgłobicki

6 Lokalizacji stacji meteorologicznej gmina Wąwolnica stacja Lublin -Radawiec (15-20 km od terenu gminy)

7 Ogólne warunki klimatyczne Wartości średnie roczne wybranych elementów meteorologicznych w stacji Lublin - Radawiec : - temperatura powietrza 7,3 o C - opad (śr. suma roczna) 574 mm - usłonecznienie 1700 godz. (na podstawie lat ) - zachmurzenie ogólne nieba 6,7 - liczba dni pochmurnych (>8/10) liczba dni pogodnych (< 2/10) 34 - liczba dni z mgłą 63 - prędkość wiatru 3,3 m/s

8 Temperatura powietrza [ C] Opad atmosferyczny [mm] Ogólne warunki klimatyczne Przebiegi roczne wybranych elementów meteorologicznych (Lublin - Radawiec) opad temp. pow I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 0 Średni roczny opad atmosferyczny 574 mm Średnia roczna temp. powietrza 7,3 C

9 godz. 300 Ogólne warunki klimatyczne Przebieg roczny usłonecznienia bezwzględnego (Lublin - Radawiec) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

10 Ogólne warunki klimatyczne Przebieg wieloletni sum rocznych usłonecznienia (Lublin - Radawiec) godz Średnia roczna suma usłonecznienia 1700 godz

11 Ogólne warunki klimatyczne Zróżnicowanie przestrzenne średniej rocznej temperatury powietrza ( ) wg B.M.Kaszewskiego

12 Ogólne warunki klimatyczne Zróżnicowanie przestrzenne średniej rocznej sumy opadów atmosferycznych ( ) wg B.M.Kaszewskiego

13 Ogólne warunki klimatyczne Zróżnicowanie przestrzenne średniego rocznego stopnia zachmurzenia ( ) wg B.M.Kaszewskiego

14 Znaczne zróżnicowanie morfologiczne terenu gminy Wąwolnica Wartości poszczególnych elementów klimatycznych mogą się różnić od przedstawionych wcześniej Znaczne zróżnicowanie morfologiczne terenu gminy Wąwolnica Wartości poszczególnych elementów klimatycznych mogą się różnić od przedstawionych wcześniej

15 Przygotowując niniejsze opracowanie uwzględniono: wyniki badań obszarów sąsiednich o podobnych warunkach fizjograficznych (np. Michna, Paczos, Zinkiewicz, 1975: Stosunki klimatyczne Nałęczowa i okolicy) własne doświadczenie, m.in.: Kaszewski i in., 1976: Z badań nad mikroklimatem wybranych ekosystemów trawiastych Nowosad, 2003: Badania topoklimatyczne na terenie Bieszczadów i Roztocza Gluza, Siwek, 1993: Klimat lokalny okolic Jeziora Łukie wyniki obserwacji terenowych na obszarze gminy Wąwolnica

16 Proponujemy wydzielenie 4 typów mezoklimatu: I - o najkorzystniejszych, dla celów lecznictwa sanatoryjnego, warunkach klimatycznych II - o korzystnych warunkach klimatycznych III - o przeciętnych warunkach klimatycznych IV - o niekorzystnych warunkach klimatycznych

17 Metoda konstrukcji mapy bonitacyjnej Stoki o ekspozycji północnej Stoki o ekspozycji zachodniej Stoki o ekspozycji wschodniej Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Stoki o ekspozycji południowej

18 I - o najkorzystniejszych, dla celów lecznictwa sanatoryjnego, warunkach klimatycznych Obok obszarów wierzchowinowych zaliczono tu tereny zboczy o ekspozycji: -wschodniej i zachodniej o niewielkim (kilka ) nachyleniu -zbocza o ekspozycji południowej (nachylenie do 20 ). Napromienienie tego obszaru jest bardzo dobre. Jest to teren poza zasięgiem inwersji termicznej i występowania mgieł dolinnych. Ujemną cechę, z bioklimatycznego punktu widzenia, stanowi zbyt intensywne przewietrzanie terenów odsłoniętych.

19 fot. W.Zgłobicki

20 II - o korzystnych warunkach klimatycznych fot. W.Zgłobicki Zaliczono tu tereny zboczy o ekspozycji: wschodniej i zachodniej (nachylenie ) strome (nachylenie ponad 30 ) zbocza o ekspozycji południowej zbocza o ekspozycji północnej o nachyleniu poniżej 10 Napromienienie tego obszaru jest dobre. Jest to teren poza zasięgiem inwersji termicznej i występowania mgieł dolinnych.

21 typ III typ II fot. W.Zgłobicki

22 III - o przeciętnych warunkach klimatycznych Objęte są tu: szerokie doliny zbocza o ekspozycji północnej o nachyleniu strome (nachylenie ponad 30 ) zbocza wschodnie i zachodnie W typie tym wydzielono dwa podtypy: IIIa - dna i dolne fragmenty szerokich dolin. Otrzymują one stosunkowo dużą ilość energii promienistej. W dolinach mogą pojawiać się inwersje temperatury powietrza, jednak ich trwałość jest zazwyczaj mniejsza niż w IV typie mezoklimatu. Dna dolin, w których poziom wody gruntowej występuje bardzo płytko, wykazują stosunkowo wysokie wartości wilgotności względnej powietrza. IIIb - zbocza o gorszych warunkach dopływu promieniowania i oświetlenia

23 podtyp IIIa fot. W.Zgłobicki

24 IV - o niekorzystnych warunkach klimatycznych Są to wąskie, często podmokłe, doliny i silnie zacienione wąwozy, charakteryzujące się ograniczonym dopływem promieniowania słonecznego i oświetlenia oraz dużą częstością występowania inwersji termicznych i mgieł

25 fot. W.Zgłobicki

26 Fragment mapy bonitacji klimatycznej wąwóz Północno-zachodnia część gminy Wąwolnica - okolice wsi Celejów Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV dolina Bystrej wierzchowina

27 Mapa bonitacji klimatycznej gminy Wąwolnica Celejów dolina Bystrej Wąwolnica Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV

28 Uwagi końcowe Warunki klimatyczna są jednym z ważniejszych czynników, który powinno się brać pod uwagę w planowaniu przestrzennym (tu pod kątem lecznictwa sanatoryjnego). Wydaje się, że następny krok, to (po otrzymaniu informacji o planowanej lokalizacji sanatorium w konkretnym miejscu) próba oceny wpływu nowej zabudowy na warunki klimatyczne. Sądzimy, że wyniki niniejszej bonitacji, niezależnie od wykorzystania pod kątem lokalizacji obiektów sanatoryjnych, mogą być przydatne przy analizowaniu uwarunkowań rozwoju agroturystyki.

29 Autorzy dziękują za uwagę i zapraszają do zadawania pytań oraz do dyskusji