Opracowanie metod redukcji tlenków azotu z obornika bydła mlecznego
|
|
- Bogusław Socha
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wiadomości Zootechniczne, R. LVI (2018), 2: Opracowanie metod redukcji tlenków azotu z obornika bydła mlecznego Joanna Pawłowska 1, Agata Szewczyk 2, Jacek Walczak 1, Wojciech Krawczyk 1 Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, 1 Zakład Systemów i Środowiska Produkcji, 2 Zakład Hodowli Bydła, Balice k. Krakowa A ktywność rolnicza to źródło niemal 11% światowej emisji gazów cieplarnianych (GHG) (Rotz, 2017). Sektor produkcji zwierzęcej uwalnia do środowiska znaczne ilości dwutlenku węgla, metanu, amoniaku i podtlenku azotu. Wydawałoby się, że szkodliwość tych gazów ma charakter lokalny. Jednak, ze względu na rozmiar i intensyfikację współczesnej produkcji zwierzęcej ilość uwalnianych gazów i procesów zachodzących w trakcie przechowywania odchodów ma istotne znaczenie dla środowiska w skali globalnej. Do grupy zwierząt produkujących znaczące ilości gazów cieplarnianych należy bydło mleczne. Szacuje się, że na całym świecie bydło produkuje 5,335 Mt ekwiwalentu CO 2 (CO 2 e), co stanowi 11% całkowitej emisji antropogenicznej (Smith i in., 2014). Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że źródłem GHG w chowie bydła są procesy fermentacji jelitowej i przemiany biologiczno-chemiczne zachodzące podczas przechowywania obornika. Dla pełnego zrozumienia tych procesów i możliwości dokładnego szacowania emisji gazów zaprojektowano model Molly, który symuluje trawienie i metabolizm krowy. Na podstawie tego modelu badacze z Nowej Zelandii stworzyli dokładną prognozę produkcji metanu od krów mlecznych, utrzymywanych na pastwiskach (Gregorini i in., 2014). Inwentaryzacją gazów cieplarnianych zajmuje się szereg instytucji naukowych i organizacji rządowych. Jednostką odpowiedzialną za kalkulację emisji gazów cieplarnianych w Polsce jest Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE), który zgodnie z zaleceniami IPCC do szacowania emisji GHG wykorzystuje metodologię Tier 2. Jednocześnie, w przedstawionych założeniach metodycznych brak jest danych dotyczących dotychczasowego efektu redukcji GHG w rolnictwie. Dlatego według Walczaka (2017), w kontekście wspomnianych działań powstaje zapotrzebowanie na opracowanie krajowej metodyki szacowania redukcji gazów cieplarnianych. Obornik powstający z produkcji zwierzęcej jest potencjalnym źródłem gazów cieplarnianych, ponieważ zawiera znaczne ilości azotu (większość w formie nieorganicznej), węgla i wody czyli trzech istotnych składowych ditlenku azotu i metanu (Chadwick, 2011). Prawidłowe zarządzanie obornikiem wpływa na wielkość strat gazowych oraz możliwości ich redukcji. Gospodarowanie obornikiem jest etapem ciągłym i rozpoczyna się w momencie wytworzenia odchodów przez zwierzęta, poprzez przechowywanie, obróbkę aż po nawożenie. Każdy z tych etapów, z uwagi m.in. na odmienne warunki środowiska fizykochemicznego, charakteryzuje się własnym potencjałem redukcyjnym. W miejscu bytowania zwierząt powstają szkodliwe domieszki gazowe, które wraz z wentylowanym powietrzem są emitowane do środowiska zewnętrznego. Ograniczenie i redukcja emisji tych gazów z chowu zwierząt są możliwe dzięki zastosowaniu różnych zabiegów technologicznych, zoohigienicznych czy żywieniowych (Szewczyk i Pawłowska, 2017). W przypadku nawożenia jedną z metod, charakteryzującą się stosunkowo dużym potencjałem redukcyjnym, jest doglebowa iniekcja gnojownicy (Hansen i in., 2003; Rodhe i in., 2004). Z kolei, przy przechowywaniu obornika ograniczenie emisji gazów jest również możliwe poprzez zastosowanie tradycyjnych lub nowoczesnych technik redukcyjnych (kompostowanie, przykrywanie pryzm, zakwaszanie obornika) (Portejoie i in., 2003; Bicudo i in., 2004; Guarino i in., 2006). Celem przeprowadzonych badań było określenie możliwości redukcji emisji tlenków azotu z miejsc przechowywania odchodów po- 23
2 J. Pawłowska i in. chodzących od wysoko wydajnych, nisko wydajnych i zasuszonych krów mlecznych. Materiały i metody Materiał doświadczalny stanowił obornik w ilości 5 t/pryzmę, pochodzący od 158 krów mlecznych rasy czb (z udziałem 70% hf). Krowy mleczne zostały podzielone na podstawie wydajności mlecznej (zasuszone, średnia wydajność 7 tys. kg mleka, wysoka wydajność 10 tys. kg mleka). W skład obornika, poza odchodami, wchodziły w zależności od zastosowanego systemu utrzymania zwierząt także trociny oraz nie cięta słoma pszenna wykorzystywane w pomieszczeniach gospodarskich jako ściółka. Zwierzęta były żywione zgodnie z obowiązującymi normami IZ INRA (2009), przy stałym dostępie do wody. Obornik krów mlecznych był przechowywany na płycie gnojowej w 5 pryzmach odpowiadających poszczególnym grupom technologicznym o wymiarach 3,0 x 2,0 x 1,5 m przez okres 3 miesięcy w okresie wiosenno-letnim (od maja do lipca). Doświadczenie wykonano w 3 powtórzeniach, a pryzmy obornika poddano odpowiednim modyfikacjom. Pierwsza stanowiła grupę kontrolną bez modyfikacji, a pozostałe 4 zostały pokryte odpowiednio: folią kiszonkarską, słomą pszenną, filmem olejowym oraz poddane wapnowaniu (schemat doświadczenia zamieszczono poniżej). Wyszczególnienie Item Układ doświadczenia Experimental design Liczba powtórzeń Number of repetitions krowy (7 tys. kg mleka) cows (7,000 kg of milk) Obornik Manure krowy (10 tys. kg mleka) cows (10,000 kg of milk) krowy zasuszone dry cows Kontrola Control 3 15 t 15 t 15 t Folia kiszonkarska Silage wrap 3 15 t 15 t 15 t Olej roślinny Vegetable oil 3 15 t 15 t 15 t Wapnowanie Liming 3 15 t 15 t 15 t Słoma pszenna Wheat straw 3 15 t 15 t 15 t Podczas wykonywania poszczególnych pomiarów pryzmy były okryte tunelami aerodynamicznymi własnego pomysłu, tzw. climatic tunel. Wlot zastosowanych tuneli był szczelnie połączony z wolnoobrotowym wentylatorem o średnicy 1,0 m oraz wydajności przepływu 1 m/s. Dopływ świeżego i usuwanie zużytego powietrza były w pełni sterowane poprzez mechaniczny system wentylacji. Dzięki temu szczegółowy monitoring obejmował zarówno skład powietrza wlotowego, jak i wylotowego. Szczegółowe dane pomiarowe dotyczące mikroklimatu (temperatury zewnętrznej, wilgotności względnej, ruchu powietrza) oraz temperatury wewnętrznej pryzm zostały zebrane przy pomocy miernika elektronicznego firmy Testosterm Testo 9610, natomiast poziom emisji tlenków azotu w powietrzu został określony za pomocą fotojonizacyjnego miernika gazowego (MEXA- 1170HCLD) firmy Horiba. Emisja wspomnianych tlenków w jednostce czasu, w przeliczeniu na tonę, została obliczona z objętości przepływu powietrza i występującego w nim stężenia gazu podzielonej przez ilość ton obornika. Zebrane dane opracowano statystycznie przy użyciu pakietu komputerowego Statgraphics 6.0 z zastosowaniem jednoczynnikowej analizy wariancji. Istotność różnic pomiędzy średnimi ustalono testem Duncana. Wyniki i ich omówienie Średnie wartości parametrów mikroklimatycznych otoczenia z okresu przechowywania obornika bydlęcego w okresie wiosenno-letnim przedstawia tabela 1. Prawidłowe przechowywanie obornika pozwala na ograniczenie emisji gazowych, ponadto istnieje wiele zabiegów agrotechnicznych, które mają potencjał redukcyjny. W przeprowadzonych badaniach własnych wykorzystano modyfikacje lub dodatki, charaktery- 24
3 zujące się łatwą dostępnością i stosunkowo niską ceną. Dane dotyczące redukcji tlenków azotu z miejsc przechowywania odchodów od krów mlecznych przedstawia tabela 2. Tabela 1. Średnie wartości parametrów mikroklimatycznych otoczenia w trakcie trzymiesięcznego przechowywania pryzm obornika bydła mlecznego Table 1. Mean outdoor climate values during manure heaps storage Temperatura Temperature ( o C) Prędkość ruchu powietrza Rate of air movement (m/s) Wilgotność zewnętrzna Outdoor humidity (%) 17,67 2,97 64,55 Tabela 2. Średnia emisja dobowa tlenków azotu z trzymiesięcznego okresu przechowywania obornika bydła mlecznego (kg/t) Table 2. Mean daily emission of nitrogen oxides from dairy cattle manure stored for a three-month period (kg/t) Wyszczególnienie Item Kontrola Control Folia kiszonkarska Silage wrap Olej roślinny Vegetable oil Wapnowanie Liming Słoma pszenna Wheat straw krowy (7 tys. kg mleka) cows (7,000 kg of milk) Grupa technologiczna Technological group krowy (10 tys. kg mleka) cows (10,000 kg of milk) krowy zasuszone dry cows NO NO 2 NO x NO NO 2 NO x NO NO 2 NO x 0,0261 a 0,0152 Aa 0,0413 Aa 0,0227 a 0,0142 Aa 0,0369 Aa 0,0196 0,0079 Aa 0,0275 a 0,0204 b 0,0058 Bb 0,0262 Bb 0,0195 b 0,0061 Bb 0,0256 Bb 0,0181 0,0052 Bb 0,0232 ab 0,0243 a 0,0046 Bc 0,0289 ABb 0,0231 a 0,0060 Bb 0,0291 BCbc 0,0184 0,0052 Bb 0,0236 ab 0,0260 a 0,0071 Cd 0,0331 ABab 0,0226 a 0,0067 Bb 0,0293 BCbc 0,0159 0,0055 BCbc 0,0214 bc 0,0240 a 0,0080 Cd 0,0320 ABab 0,0225 a 0,0103 Cc 0,0328 ACac 0,0169 0,0041 Cc 0,0211 bc SEM 0,002 0,0002 0,002 0,001 0,0002 0,001 0,001 0,0001 0,001 a, b wartości w kolumnach oznaczone różnymi literami różnią się statystycznie istotnie (P 0,05). A, B wartości w kolumnach oznaczone różnymi literami różnią się statystycznie wysoce istotnie (P 0,01). a, b values in columns with different letters differ signifi cantly (P 0.05). A, B values in columns with different letters differ highly significantly (P 0.01). Przykrycie pryzm obornikowych folią kiszonkarską spowodowało istotne statystycznie zmniejszenie emisji NO we wszystkich grupach technologicznych z wyjątkiem obornika od krów zasuszonych, gdzie redukcja NO była najmniejsza i statystycznie nieistotna. Wykorzystanie folii kiszonkarskiej pozwoliło na ograniczenie emisji NO z obornika krów o średniej wydajności o 22%, o wysokiej natomiast o 14%. Zastosowanie zabiegów modyfikujących redukcję tlenków azotu z pryzm obornika bydlęcego okazało się bardziej skuteczne w przypadku emisji NO 2. Folia kiszonkarska, olej roślinny, wapnowanie i słoma pszenna wysoko istotnie ograniczyły emisję ditlenku azotu z obornika wszystkich grup technologicznych bydła. Najskuteczniejszą metodą redukcji emisji tego gazu w przypadku obornika krów o średniej i wysokiej wydajności okazało się przykrycie pryzm warstwą filmu olejowego, co ograniczyło emisję odpowiednio o 70 i 58% (P 0,01). Zabieg ten ograniczył istotnie (P 0,01) emisję NO 2 także z obornika krów zasuszonych, ale największą redukcję z obornika tej grupy technologicznej, sięgającą 48%, stwierdzono w pryzmie przykry- 25
4 J. Pawłowska i in. tej słomą, która okazała się materiałem o niższym potencjale redukującym ditlenek azotu z obornika krów o średniej wydajności, a w najniższym stopniu zredukowała emisję tego gazu z obornika krów o wysokiej wydajności. We wszystkich grupach technologicznych wysokim potencjałem redukcyjnym NO 2, w niewielkim stopniu ustępującym olejowi roślinnemu, odznaczała się folia kiszonkarska, która w przypadku obornika krów zasuszonych w takim samym stopniu ograniczyła emisję NO 2 jak warstwa oleju roślinnego (34%). Na podstawie przedstawionych w tabeli 2 wartości, dotyczących średniej emisji wszystkich tlenków azotu łącznie (NO x ) z obornika krów mlecznych można wnioskować, że największą, potwierdzoną statystycznie (P 0,01) skutecznością redukcji NO x w przypadku obornika krów o średniej wydajności charakteryzowało się przykrycie pryzm folią kiszonkarską (37%) i warstwą oleju roślinnego (30%), natomiast najmniej skutecznym zabiegiem ograniczającym emisję było wapnowanie (20%). Obornik od krów o wysokiej wydajności przykryty warstwą oleju roślinnego emitował o 21%,, a folią kiszonkarską o 31% mniej NO x, natomiast skuteczność redukcji tej frakcji gazowej w przypadku folii i oleju w pryzmach obornika krów zasuszonych była najmniejsza. Największą redukcję emisji NO x w tej grupie technologicznej krów stwierdzono dla pryzm przykrytych słomą (24%). Efektywność zastosowanych dodatków czy zabiegów redukcyjnych zależy od wielu czynników, a w przypadku okrywania obornika skuteczność tego zabiegu zależy od właściwości fizykochemicznych użytego materiału organicznego, jego przepuszczalności, degradacji czy porowatości (FAO, 2013). Trociny, ekspandowana glina czy słoma wykorzystywane w opisywanym doświadczeniu charakteryzują się półprzepuszczalnością, zróżnicowaną porowatością i nieznacznie mniejszą skutecznością redukcji emisji szkodliwych domieszek gazowych towarzyszących produkcji zwierzęcej w porównaniu do zastosowanych w badaniach: folii kiszonkarskiej i oleju roślinnego, przy czym należy podkreślić najwyższą skuteczność słomy w redukcji NO 2 i NO x z obornika krów zasuszonych. Jednym z ograniczeń stosowania jako pokrycia obornika tego materiału organicznego jest stosunkowo krótki czas jego użytkowania, który w zależności od panujących warunków atmosferycznych wynosi kilka miesięcy, podczas gdy np. folię kiszonkarską można wykorzystywać nawet kilka lat. Mimo tych ograniczeń, jak już wspomniano, słoma stosowana do przykrywania obornika charakteryzuje się korzystnym potencjałem redukcyjnym. W przypadku obornika krów o średniej wydajności słoma miała wyższy potencjał redukcyjny niż olej roślinny. Podobna zależność występowała w przypadku obornika od krów zasuszonych, na który zastosowano wapnowanie. Nielsen i in. (2010) skłaniają się ku opinii, że zastosowanie półprzepuszczalnych materiałów do okrywania pryzm stwarza optymalne warunki tlenowe na ich powierzchni dla procesu nitryfikacji, którego produktem ubocznym jest ditlenek azotu (NO 2 ), co potwierdzają badania własne i najmniejsza redukcja emisji tej frakcji gazowej z obornika krów o średniej (48%) i wysokiej wydajności (27%) przy zastosowaniu pokrycia ze słomy. Jednocześnie, zastosowanie tej techniki wpływa korzystnie na emisje innych szkodliwych gazów, tj. amoniak i metan (VanderZaag i in. 2008). Zestawienie wyników uzyskanych przez Guarino i in. (2006) ukazuje także wpływ grubości warstwy słomy na redukcję amoniaku z przechowywanej świńskiej gnojowicy. Na podstawie literatury przedmiotu można stwierdzić, że zastosowanie 70 mm warstwy słomy nie ma istotnego potencjału redukcyjnego, natomiast już przy warstwie o grubości 140 mm redukcja tego gazu wynosi blisko 86%. Tak więc, potencjał redukcyjny słomy i jej efektywność zależą nie tylko od jej rodzaju i właściwości, ale także od grubości warstwy. Zastosowanie szeroko dostępnego wapna nawozowego również sprzyja redukcji tlenków azotu. Według Skowrońskiej i Filipka (2017), aplikacja wapna nawozowego do gleby, poprzez zmianę aktywności denitryfikatorów i nitryfikatorów, reguluje ilość wytwarzanego N 2 O. Dlatego, na podstawie badań własnych można wysnuć przypuszczenie, że wapnowanie obornika, poprzez wzrost jego ph, ogranicza straty gazowe, co może przyczynić się do zwiększonego wykorzystania azotu z nawozów naturalnych. W prezentowanych badaniach wapnowanie w największym stopniu przyczyniło się do redukcji NO z obornika krów zasuszonych (19%) i przewyższyło swoją skutecznością ograniczenie emisji tego gazu za pośrednictwem słomy (14%), folii kiszonkarskiej (8%) i oleju roślinnego (6%) przy P 0,05. Z kolei, okrywanie obornika kro- 26
5 wiego warstwą filmu olejowego w największym stopniu ograniczyło emisję NO 2 z pryzm tego nawozu od krów o średniej i wysokiej wydajności, redukując tę frakcję gazu odpowiednio o 70 i 58%. Źródła literaturowe podają, że zastosowanie warstwy filmu z oleju roślinnego na pryzmach obornika może mieć potencjał redukcyjny na poziomie 90% (Portejoie i in., 2003; Guarino i in., 2006). W przypadku tej substancji płynnej pochodzenia roślinnego na uwagę zasługuje fakt, że pomimo wspomnianej skuteczności jest ona mało praktyczna ze względu na trudności w jej aplikacji i związaną z tym możliwość mieszania się z obornikiem. Folia kiszonkarska okazała się najskuteczniejszym materiałem stosowanym w opisywanym doświadczeniu do redukcji tlenków azotu z badanego obornika. Ograniczyła ona w najwyższym stopniu emisję NO i NO x z obornika krów o średniej (odpowiednio: 22 i 37%) i wysokiej wydajności (odpowiednio: 14 i 31%). Jest ona najdroższym spośród zastosowanych materiałem redukującym tlenki azotu z obornika krów, a koszty poniesione wraz z jej zakupem znacznie przewyższały nakłady związane z użyciem materiałów naturalnych. Jednocześnie, folia poza wysoką skutecznością redukcji wykazuje się także dużą trwałością i odpornością na oddziaływanie warunków zewnętrznych. W praktyce rolniczej wybór metody magazynowania (zabezpieczenia) obornika zależy w głównej mierze od jej dostępności i uwarunkowań ekonomicznych gospodarstwa. Koszty zastosowania sztucznych, nieprzepuszczalnych materiałów okrywowych znacznie przewyższają koszty surowców naturalnych, a początkowe nakłady finansowe stanowią barierę dla ich powszechnego stosowania, mimo że wykorzystanie materiałów sztucznych zapewnia długotrwałość w ich stosowaniu. Tabela 3. Średnia temperatura wewnętrzna pryzm obornika bydła mlecznego z trzymiesięcznego okresu jego przechowywania ( C) Table 3. Mean temperature range inside cattle manure heaps over a three-month storage period ( C) Wyszczególnienie Item krowy (7 tys. kg mleka) cows (7,000 kg of milk) Grupa technologiczna Technological group krowy (10 tys. kg mleka) cows (10,000 kg of milk) krowy zasuszone dry cows Kontrola Control 45,38 ABb 53,77 a 43,04 a Folia kiszonkarska Silage wrap 36,53 BCc 47,57 ab 48,23 ab Olej roślinny Vegetable oil 33,16 Cc 45,98 ab 56,56 b Wapnowanie Liming 57,77 Aa 44,96 b 48,31 ab Słoma pszenna Wheat straw 48,18 Bb 43,43 b 45,11 a SEM 1,54 1,31 1,53 a, b wartości w kolumnach oznaczone różnymi literami różnią się statystycznie istotnie (P 0,05). A, B wartości w kolumnach oznaczone różnymi literami różnią się statystycznie wysoko istotnie (P 0,01). a, b values in columns with different letters differ signifi cantly (P 0.05). A, B values in columns with different letters differ highly significantly (P 0.01). Czynnikiem istotnie wpływającym na poziom emisji tlenków azotu w okresie wiosenno-letnim (maj-lipiec) z obornika krów o średniej i wysokiej wydajności oraz zasuszonych, m.in. poprzez regulację procesów zachodzących w przechowywanych odchodach, jest temperatura wewnętrzna pryzm. Analiza średnich wartości temperatury wewnątrz pryzm wykazała różnice między dodatkami w obrębie grup (tab. 3). Największe zróżnicowanie w poziomie średnich temperatur w pryzmach zanotowano w przypadku obornika pochodzącego od krów o średniej wydajności mlecznej. W przypadku tej grupy technologicznej najwyższą średnią temperaturą charakteryzowała się pryzma, która została pokryta wapnem nawozowym. Po zastosowaniu tego pokrycia stwierdzono jej statystycznie wysoko istotny wzrost, kształtujący się na poziomie 57,8 C. Z kolei, w przypadku pryzm pokrytych folią kiszonkarską i olejem roślinnym odnotowano spadek temperatur. Średnia wartość temperatur tych dwóch pryzm kształtowała się na pozio- 27
6 J. Pawłowska i in. mie 34,9 C. Zastosowane czynniki doświadczalne wpłynęły redukująco na temperaturę wewnątrz pryzm w grupie technologicznej krów o wysokiej wydajności mlecznej. Średnia temperatura pryzm w grupach z zastosowanymi dodatkami redukującymi kształtowała się na poziomie 45,5 C i była niższa w stosunku do grupy kontrolnej o 20%. W przypadku obornika od krów zasuszonych najwyższą temperaturą wewnątrz pryzm charakteryzował się obornik pokryty filmem z oleju roślinnego, a najniższą obornik bez zastosowanego neutralizatora. Różnice w obu tych przypadkach były statystycznie istotne. Badania wpływu temperatury wewnętrznej pryzm na tempo przemian zachodzących w oborniku krów mlecznych oraz wielkość emisji tlenków azotu i rodzaj stosowanych metod redukcyjnych wymagają kontynuacji i przeprowadzenia dodatkowych doświadczeń także w okresie jesiennym i zimowym. Na podstawie uzyskanych wyników można przedstawić następujące uogólnienia dotyczące skuteczności zastosowanych metod redukcyjnych. Po przeprowadzeniu porównania wartości dotyczących średniej emisji wszystkich tlenków azotu łącznie należy stwierdzić, że wszystkie zastosowane pokrycia/surowce posiadały potencjał redukcyjny. Najskuteczniejszą metodą redukcji tlenków azotów pochodzących z przechowywania obornika bydlęcego było w przypadku krów o średniej wydajności mlecznej przykrycie pryzm folią kiszonkarską i olejem roślinnym. W przypadku obornika pochodzącego od krów o wysokiej wydajności największą redukcję tlenków azotu także uzyskano stosując folię. Z kolei, emisja tlenków azotu z obornika od krów zasuszonych była najniższa po zastosowaniu dodatku wapna. Z przeprowadzonych badań wynika, że różnice w skuteczności zastosowanych metod/surowców w redukcji tlenków azotu zależą od źródła obornika, a selektywność redukcji jest spowodowana różnicą w zawartości azotu w odchodach zwierzęcych w zależności od kategorii zwierząt gospodarskich oraz technologii ich chowu. Literatura Bicudo J., Schmidt D., Jacobson L. (2004). Using covers to minimize odor and gas emissions from manure storages. University of Kentucky, Cooperative Extension Service, College of Agriculture ( Chadwick D., Sommer S., Thorman R, Fanqueiro R. (2011). Manure management: Implications for greenhouse gas emissions. Anim. Feed Sci. Technol., : FAO (2013). Mitigation of greenhouse gas emissions in livestock production. A review of technical options for non-co 2 emissions. Rome. Gregorini P., Beukes P., Hanigan M., Waghorn G., Muetzel S. (2014). Comparison of updates to the Molly cow model to predict methane production from dairy cows fed pasture. J. Dairy Sci., 96: Guarino M., Fabbri C., Brambilla M., Valli L., Navarotto P. (2006). Evaluation of simplified covering systems to reduce gaseous emissions from livestock manure storage. T. ASABE, 49 (3): Hansen M.N., Sommer S.G., Madsen N.P. (2003). Reduction of ammonia emission by shallow slurry injection: injection efficiency and additional energy demand. J. Environ. Qual., 32: IZ PIB-INRA (2009). Normy żywienia przeżuwaczy. Wartość pokarmowa francuskich i krajowych pasz dla przeżuwaczy. Praca zbiorowa, J. Strzetelski (red.), IZ PIB, Kraków. Nielsen D., Schramm A., Revsbech N. (2010). Oxygen distibution and potential ammonia oxidation in floating liquid manure crusts. J. Environ. Qual., 39: Portejoie S., Martinez J., Guiziou F., Coste M.C. (2003). Effect of covering pig slurry stores on the ammonia emission process. Bioresource Tech., 87 (3): Rodhe L., Rydberg T., Gebresenbet G. (2004). The influence of shallow injector design on ammonia emissions and draught requirement under different soil conditions. Biosyst. Eng., 89: Rotz C.A. (2017). Modeling greenhouse gas emissions from dairy farms. J. Dairy Sci., 101: Skowrońska M., Filipek T. (2017). Wpływ wapnowania na emisję CO 2 i N 2 O. Aktualny stan problematyki ochrony środowiska i zmian klimatu w sektorze rolnictwa. Opracowanie monograficzne. Kraków, ss Smith P., Clark H., Dong H., Elsiddig E.A., Haberl H., Harper R., House J., Jafari M. i in. (2014). Rozdział 11 Agriculture, forestry and other land use (AFOLU). In: Climate Change 2014: Mitigation of Climate 28
7 Change. IPCC Working Group III Contribution to AR5. Cambridge University. Szewczyk A., Pawłowska J. (2017). Opracowanie metod redukcji tlenków azotu z produkcji zwierzęcej. Najefektywniejsze metody redukcji niekorzystnych oddziaływań rolnictwa w zakresie środowiska naturalnego i zmian klimatu oraz możliwości szacowania ich efektów. Opracowanie monograficzne. Kraków, ss VanderZaag A.C., Gordon R., Glass V., Jamieson R. (2008). Floating covers to reduce gas emissions from liquid manure storages: a review. Appl. Eng. Agric., 24: Walczak J. (2017). Możliwości odzwierciedlania w krajowych raportach emisji efektu redukcyjnego. Opracowanie metod redukcji tlenków azotu z produkcji zwierzęcej. Najefektywniejsze metody redukcji niekorzystnych oddziaływań rolnictwa w zakresie środowiska naturalnego i zmian klimatu oraz możliwości szacowania ich efektów. Opracowanie monograficzne, Kraków, ss DEVELOPMENT OF METHODS TO REDUCE NITROGEN OXIDES FROM STORED DAIRY MANURE Summary Given the current knowledge about greenhouses gas emission from agriculture, the aim of this study was to determine the reduction potential of nitrogen oxides from livestock manure storage. The study was aimed at evaluating the efficiency of four treatments in reducing nitrogen oxides from manure coming from various technological groups of dairy cattle. The coverings included: wheat straw, silage film, vegetable oil and liming. Gas emissions were measured according to the climatic tunnel, using the gas meter. All the treatments proved effective in reducing nitrogen oxides from dairy manure. Silage film, vegetable oil and liming were the most effective materials. It was observed that effectiveness of nitrogen oxides emission reduction treatments depends on technological group of dairy cattle. Key words: cattle manure, nitrogen oxide, reduction of emissions Fot.: archiwum Redakcji 29
Uwarunkowania skuteczności działań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych przez sektor rolny
Uwarunkowania skuteczności działań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych przez sektor rolny J.Lech Jugowar ITP Falenty Jacek Walczak IZ PIB Kraków Wprowadzenie Projekt rozporządzenia
PROGNOZA REDUKCJI EMISJI GHG W POLSKIM CHOWIE ZWIERZĄT GOSPODARSKICH DO 2050 R.*
PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY NATIONAL RESEARCH INSTITUTE OF ANIMAL PRODUCTION PROGNOZA REDUKCJI EMISJI GHG W POLSKIM CHOWIE ZWIERZĄT GOSPODARSKICH DO 2 R.* Jacek Walczak * - Na podstawie opracowania wykonanego
GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland
GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland INSTITUTE OF TECHNOLOGY AND LIVE SCIENCES POZNAŃ BRANCH Department of Environmental Management in Livestock Buildings and
POTENCJAŁ BIOGENNY OBORNIKA JAKO ŹRÓDŁO EMISJI AMONIAKU I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA
Rocz. Nauk. Zoot., T. 37, z. 2 (2010) 187 193 POTENCJAŁ BIOGENNY OBORNIKA JAKO ŹRÓDŁO EMISJI AMONIAKU I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA W o j c i e c h K r a w c z y k, J a c e k W a l c z a k Instytut Zootechniki
A. Oborowy, ściółkowy system utrzymywania zwierząt. Ściółkowy system utrzymywania zwierząt
A. Oborowy, ściółkowy system utrzymywania zwierząt W ściółkowym systemie utrzymywania zwierząt, w pierwszej fazie odchody są gromadzone w oborze lub chlewni i częściowo absorbowane przez ściółkę. Następnie
Krowa sprawca globalnego ocieplenia?
.pl https://www..pl Krowa sprawca globalnego ocieplenia? Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 19 czerwca 2018 Liczba ludności na świecie rośnie. Rośnie też potrzeba produkcji żywności, a w związku
prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie 1 Prognozowany wzrost: produkcji zbóż, światowej populacji ludności, zużycia nawozów i areałów rolniczych [adapted
WPŁYW DOGLEBOWEJ APLIKACJI DYGESTATU NA UZYSKANE WYNIKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ W PORÓWNANIU DO NAWOŻENIA TRADYCYJNEGO
WPŁYW DOGLEBOWEJ APLIKACJI DYGESTATU NA UZYSKANE WYNIKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ W PORÓWNANIU DO NAWOŻENIA TRADYCYJNEGO Marzena Białek-Brodocz, Julia Stekla, Barbara Matros Warszawa, 20 września 2017 roku Konsorcjum
Wpływ biowęgla na ograniczanie emisji amoniaku podczas kompostowania pomiotu kurzego
Wpływ biowęgla na ograniczanie emisji amoniaku podczas kompostowania pomiotu kurzego Krystyna Malińska - Politechnika Częstochowska Damian Janczak, Wojciech Czekała, Andrzej Lewicki, Jacek Dach - Uniwersytet
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Innowacyjne rozwiązania usuwania i magazynowania nawozu naturalnego
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Innowacyjne rozwiązania usuwania i magazynowania nawozu naturalnego prof. dr hab. inż. Wacław Romaniuk mgr inż. Marcin Majchrzak Warszawa 25.11.2014 1 Punkt wyjścia
Emisje z sektora rolniczego problem, którego nie unikniemy
Emisje z sektora rolniczego problem, którego nie unikniemy J.Lech Jugowar Wojciech Rzeźnik Paulina Mielcarek OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA UPOWSZECHNIENIOWO-WDROŻENIOWA INSTYTUT TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY
ANALIZA WYBRANYCH CZYNNIKÓW KSZTAŁTUJĄCYCH EMISJĘ AMONIAKU PODCZAS PRZECHOWYWANIA OBORNIKA W WARUNKACH EKSPLOATACYJNYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (VII IX): t. 12 z. 3 (39) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 93 102 Uwalnianie się amoniaku do atmosfery ze źródeł rolniczych stanowi istotny problem
Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri)
Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri) Werbkowice, 23.06.2016 Robert Borek, Jerzy Kozyra, Wiesław Oleszek,
Ocena przydatności żyta hybrydowego w żywieniu krów mlecznych
Międzynarodowy Kongres Projektu RYE BELT Żyto z perspektywy roku 2012 Poznań 23-24.05.2012 Ocena przydatności żyta hybrydowego w żywieniu krów mlecznych Marian Kamyczek 1, Magdalena Łopuszańska-Rusek 2,
Dobrostan bydła: podstawowe wymagania
.pl https://www..pl Dobrostan bydła: podstawowe wymagania Autor: dr inż. Mariusz Bogucki Data: 1 stycznia 2016 Modernizacje budynków inwentarskich dla bydła, jak również budowa nowych, rozszerzają zakres
Koszty żywienia krów mlecznych a wyniki ekonomiczne gospodarstw
Ewa Kołoszycz Katedra Zarządzania Przedsiębiorstwami Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Koszty żywienia krów mlecznych a wyniki ekonomiczne gospodarstw Wstęp Przewaga konkurencyjna
Wpływ dodatku biowęgla na emisje w procesie kompostowania odpadów organicznych
BIOWĘGIEL W POLSCE: nauka, technologia, biznes 2016 Serock, 30-31 maja 2016 Wpływ dodatku biowęgla na emisje w procesie kompostowania odpadów organicznych dr hab. inż. Jacek Dach, prof. nadzw.* dr inż.
Spotkania zespołów ekspertów na rzecz wymogów ochrony środowiska i zmian klimatu
Spotkania zespołów ekspertów na rzecz wymogów ochrony środowiska i zmian klimatu Niniejsza broszura została wykonana przez Instytutu Zootechniki PIB w ramach projektu pod tytułem Spotkanie zespołów ekspertów
WPŁYW CECH FIZYCZNYCH SUROWCÓW ROŚLINNYCH NA JAKOŚĆ I ENERGOCHŁONNOŚĆ WYTWORZONYCH BRYKIETÓW
WPŁYW CECH FIZYCZNYCH SUROWCÓW ROŚLINNYCH NA JAKOŚĆ I ENERGOCHŁONNOŚĆ WYTWORZONYCH BRYKIETÓW Ignacy Niedziółka, Beata Zaklika, Magdalena Kachel-Jakubowska, Artur Kraszkiewicz Wprowadzenie Biomasa pochodzenia
Zagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej
Zagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej ERANET: SE Bioemethane. Small but efficient Cost and Energy Efficient Biomethane Production. Biogazownie mogą być zarówno źródłem energii odnawialnej
Wykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej
Wykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej dr inż. Wojciech Czekała dr hab. inż. Jacek Dach, prof. nadzw. dr inż. Krystyna Malińska dr inż. Damian Janczak Biologiczne procesy przetwarzania
ZMIANY ORGANIZACYJNE W POLSKIM ROLNICTWIE I ICH SKUTKI ŚRODOWISKOWE. Jan Kuś Mariusz Matyka
ZMIANY ORGANIZACYJNE W POLSKIM ROLNICTWIE I ICH SKUTKI ŚRODOWISKOWE Jan Kuś Mariusz Matyka Warszawa, kwiecień, 2014 Plan prezentacji 1. Specjalizacja w produkcji rolniczej i jej konsekwencje środowiskowe:
Zał.3B. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza
Zał.3B Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza Wrocław, styczeń 2014 SPIS TREŚCI 1. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia
UKRYTE KOSZTY HAMBURGERA. scenariusze zajęć
UKRYTE KOSZTY HAMBURGERA scenariusze zajęć UKRYTE KOSZTY HAMBURGERA Prawie 1/2 światowej produkcji mięsa pochodzi z wielkich ferm. Odpowiada ona za ok. 14,5% światowej emisji gazów cieplarnianych (GHG)
Mierniki wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt
Mierniki wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt W Polsce obowiązują dwa systemy oceny wartości pokarmowej pasz i potrzeb pokarmowych przeżuwaczy: francuski - INRA, niemiecki - DLG. Mierniki
Jak powstaje TMR. Jak uzyskać dobry TMR?
Podniesienie wydajności mlecznej krów to podstawowy cel każdego gospodarstwa hodowlanego nastawionego na produkcję mleczną. Cel ten można uzyskać przez wypadkową wielu czynników, ale głównym z nich jest
Szkolenie dla doradców rolnych
Szansą dla rolnictwa i środowiska - ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna Piła Płotki, 10-14 grudnia 2012 r. Szkolenie dla doradców rolnych Odchody zwierząt jako substrat dla biogazowni Dr inż.
KONRAD RUDNIK Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Zakład Eksploatacji Budownictwa Wiejskiego Warszawa 2014
PODSTAWY PROJEKTOWANIA NOWOCZESNYCH BUDYNKÓW OBÓR ALTERNATYWNY SYSTEM UTRZYMANIA BYDŁA OBORA KOMPOSTOWA KONRAD RUDNIK Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Zakład Eksploatacji Budownictwa Wiejskiego Warszawa
Autorzy: Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechnika Śląska w Gliwicach
Bałtyckie Forum Biogazu Gdańsk, wrzesień 2012 r. Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechnika Śląska w Gliwicach egmina, Infrastruktura, Energetyka Sp. z o.o.
Biomasa uboczna z produkcji rolniczej
Biomasa uboczna z produkcji rolniczej dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także
EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH W POLSKIM ROLNICTWIE POZIOM I ŹRÓDŁA POCHODZENIA GREENHOUSE GAS EMISSIONS IN POLISH AGRICULTURE THE LEVEL AND SOURCES
Emisja STOWARZYSZENIE gazów cieplarnianych EKONOMISTÓW w polskim rolnictwie ROLNICTWA poziom I AGROBIZNESU i źródła pochodzenia Roczniki Naukowe tom XVIII zeszyt 3 71 Piotr Gołasa Szkoła Główna Gospodarstwa
wapnowania regeneracyjnego gleb w Polsce
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia Ocena zapotrzebowania na środki wapnujące oraz kosztów wapnowania regeneracyjnego gleb
Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji
Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji Lech Ciurzyński Wiceprezes Zarządu DGA Energia Sp. z o.o. Kielce, 12 marca 2010 r. Program prezentacji I. Co to jest biogazownia?
OCENA WYDAJNOŚCI BIOGAZU DLA PLANOWANEJ BIOGAZOWNI PRZY FERMIE KRÓW MLECZNYCH
Katedra Ochrony Przyrody Uniwersytet Zielonogórski Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2009 OCENA WYDAJNOŚCI BIOGAZU DLA PLANOWANEJ BIOGAZOWNI PRZY FERMIE KRÓW MLECZNYCH Streszczenie Biogazownie rolnicze
Potencjał metanowy wybranych substratów
Nowatorska produkcja energii w biogazowni poprzez utylizację pomiotu drobiowego z zamianą substratu roślinnego na algi Potencjał metanowy wybranych substratów Monika Suchowska-Kisielewicz, Zofia Sadecka
Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia
TECHNICZNE UZBROJENIE PROCESU PRACY W RÓŻNYCH TYPACH GOSPODARSTW ROLNICZYCH
Inżynieria Rolnicza 2(100)/2008 TECHNICZNE UZBROJENIE PROCESU PRACY W RÓŻNYCH TYPACH GOSPODARSTW ROLNICZYCH Sławomir Kocira, Józef Sawa Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
NOWOCZESNA TECHNOLOGIA DLA GLEBY, ROŚLIN I ZWIERZĄT
NOWOCZESNA TECHNOLOGIA DLA GLEBY, ROŚLIN I ZWIERZĄT Prusice 25.06.2014r. Nowoczesna technologia dla gleby, roślin i zwierząt poprawa żyzności gleb i aktywizacja naturalnych procesów fizjologicznych uzdatnianie
Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1
2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...
TYP ROLNICZY GOSPODARSTW A ZASOBY PRACY I WYPOSAŻENIE W ŚRODKI TECHNICZNE
Inżynieria Rolnicza 5(123)/2010 TYP ROLNICZY GOSPODARSTW A ZASOBY PRACY I WYPOSAŻENIE W ŚRODKI TECHNICZNE Anna Kocira, Sławomir Kocira Instytut Nauk Rolniczych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Projekt LCAgri Wsparcie dla rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu obecnie oraz w perspektywie lat 2030 i 2050
Projekt LCAgri Wsparcie dla rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu obecnie oraz w perspektywie lat 2030 i 2050 Projekt LCAgri realizowany jest przez konsorcjum, które tworzą:
Zestawienie wzorów i wskaźników emisji substancji zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza.
Zestawienie wzorów i wsźników emisji substancji zanieczyszczających wprowadzanych do. Zestawienie wzorów i wsźników emisji substancji zanieczyszczających wprowadzanych do Spis treści: Ograniczenie lub
Mikroklimat w chlewni i jego wpływ na dobrostan trzody
.pl Mikroklimat w chlewni i jego wpływ na dobrostan trzody Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 9 grudnia 2015 1 / 7 .pl Mikroklimat w budynkach dla świń w ogromnym stopniu oddziałuje na dobrostan trzody
Warszawa, dnia 25 lipca 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 20 lipca 2017 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 25 lipca 2017 r. Poz. 1424 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 20 lipca 2017 r. w sprawie szczegółowego zakresu zbiorczego raportu rocznego
MATERIAŁY SZKOLENIOWE
POLSKIE TOWARZYSTWO BIOMASY MATERIAŁY SZKOLENIOWE Tytuł szkolenia Monitoring skuteczności funkcjonowania instalacji agroenergetycznych oraz efektywności energetycznego wykorzystania surowców w aspekcie
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Dr inż. Janusz Turbiak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
WPŁYW CZYNNIKÓW AGROTECHNICZNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI ENERGETYCZNE SŁOMY 1
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/2011 Adam Świętochowski, Anna Grzybek, Piotr Gutry Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie WPŁYW CZYNNIKÓW AGROTECHNICZNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA
Inżynieria Rolnicza 8(96)/2007 WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA Tadeusz Głuski Katedra Melioracji i Budownictwa Rolniczego, Akademia Rolnicza w Lublinie
Skąd wziąć dużo dobrego mleka?
https://www. Skąd wziąć dużo dobrego mleka? Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 10 lipca 2018 Produkcja mleka wysokiej jakości, w równych partiach i bez nadmiernej eksploatacji krowy wcale nie
PRZECIWDZIAŁANIE UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ POWIETRZA
PRZECIWDZIAŁANIE UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ POWIETRZA Jest tak 2 Problem z uciążliwością zapachową w kraju Ilość skarg wpływających do WIOŚ i GIOŚ: 2010 r. - 1134 z zakresu zanieczyszczenia powietrza, w tym
Biogazownie Rolnicze w Polsce
1 Biogazownie Rolnicze w Polsce Biogazownia co to jest? Dyrektywa 2003/30/UE definiuje biogaz: paliwo gazowe produkowane z biomasy i/lub ulegającej biodegradacji części odpadów, które może być oczyszczone
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE ZMIANY W STANIE PARKU CIĄGNIKOWEGO
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2008 Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wstęp ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE ZMIANY W STANIE
KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015
KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015 Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce dla lat 1988-2013 Raport wykonany na potrzeby Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu Warszawa,
Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri)
Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri) Topola, 30.03.2016 Jerzy Kozyra (IUNG-PIB), Mariusz Matyka (IUNG-PIB),
Wyniki pomiarów jakości powietrza prowadzonych metodą pasywną w Kolonowskiem w 2014 roku
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU Wyniki pomiarów jakości powietrza prowadzonych metodą pasywną w Kolonowskiem w 2014 roku Opole, luty 2015 r. 1. Podstawy formalne Niniejsze opracowanie
Od szeregu lat produkcja zwierzęca stanowi
Wiadomości Zootechniczne, R. LVI (2018), 2: 16 22 Wpływ warunków przechowywania obornika loch na przebieg procesów jego dekompozycji i emisję amoniaku Wojciech Krawczyk Instytut Zootechniki Państwowy Instytut
MECHANIZACJA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ
Spis treści MECHANIZACJA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ 1. Wstęp 13 2. Charakterystyka pomieszczeń inwentarskich i ich wyposażenia technicznego 15 2.1. Pomieszczenia do chowu bydła i ich rozwiązania funkcjonalne
Wyniki uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN wg typów rolniczych w woj. dolnośląskim w latach 2015 i 2016
Wyniki uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN wg typów rolniczych w woj. dolnośląskim w latach i Typ rolniczy gospodarstwa rolnego jest określany na podstawie udziału poszczególnych
CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW EUROPEJSKICH W LATACH
FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 2007, Oeconomica 256 (48), 117 122 Bogusław GOŁĘBIOWSKI, Agata WÓJCIK CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW
Biogazownia rolnicza w perspektywie
Biogazownia rolnicza w perspektywie Produkcja biogazu rolniczego może stać się ważnym źródłem energii odnawialnej oraz dodatkowym lub podstawowym źródłem dochodów dla niektórych gospodarstw rolnych. W
WERYFIKACJA WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKÓW EMISJI AMONIAKU I GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ *
I N Ż YNIERIA R OLNICZA A GRICULTURAL E NGINEERING 2012: Z. 4(139) T.1 S. 267-276 ISSN 1429-7264 Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej http://www.ptir.org WERYFIKACJA WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKÓW EMISJI
OPTYMALIZACJA STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PIECZARKARNI
Inżynieria Rolnicza 6(131)/2011 OPTYMALIZACJA STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PIECZARKARNI Leonard Woroncow, Ewa Wachowicz Katedra Automatyki, Politechnika Koszalińska Streszczenie. W pracy przedstawiono wyniki
BADANIA PORÓWNAWCZE PAROPRZEPUSZCZALNOŚCI POWŁOK POLIMEROWYCH W RAMACH DOSTOSOWANIA METOD BADAŃ DO WYMAGAŃ NORM EN
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 1 (137) 2006 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (137) 2006 ARTYKUŁY - REPORTS Anna Sochan*, Anna Sokalska** BADANIA PORÓWNAWCZE PAROPRZEPUSZCZALNOŚCI
system monitoringu zanieczyszczeń gazowych i pyłów w powietrzu atmosferycznym, z zastosowaniem zminiaturyzowanych stacji pomiarowych
system monitoringu zanieczyszczeń gazowych i pyłów w powietrzu atmosferycznym, z zastosowaniem zminiaturyzowanych stacji pomiarowych Pomiary stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w poszczególnych
ZMIANY KLIMATYCZNE A PRODUKCJA DROBIARSKA
ZMIANY KLIMATYCZNE A PRODUKCJA DROBIARSKA Na temat wpływu ocieplenia klimatu bezpośrednio na nasze życie, poprzez zwiększoną emisję tzw. gazów cieplarnianych (GHG - green house gas), od lat trwa nie tylo
OCENA ENERGOCHŁONNOŚCI CHOWU BYDŁA MLECZNEGO W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM POZIOMU MECHANIZACJI
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Instytut Budownictwa Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie OCENA ENERGOCHŁONNOŚCI CHOWU BYDŁA MLECZNEGO W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM
Zasady i cele stosowania dodatków kiszonkarskich
.pl https://www..pl Zasady i cele stosowania dodatków kiszonkarskich Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 1 kwietnia 2016 Wykorzystanie na szeroką skalę kiszonek jako podstawowych gospodarskich pasz
WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
Prognoza ograniczenia emisji amoniaku z mineralnych nawozów azotowych na lata 2020 i 2030
Prognoza ograniczenia emisji amoniaku z mineralnych nawozów azotowych na lata 2020 i 2030 Zuzanna Jarosz KONFERENCJA NAUKOWA Możliwości ograniczania emisji gazów cieplarnianych, amoniaku i azotanów z rolnictwa
NAWOZY STABILIZOWANE BADANIA W POLSCE
NAWOZY STABILIZOWANE BADANIA W POLSCE Jednym z palących zagadnień będących przedmiotem zainteresowania rolników i społeczeństwa jest zagadnienie jak produkować żywność po najniższych kosztach i minimalnym
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Dyrektywa azotanowa. Program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Agromax
Dyrektywa azotanowa Program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych Agromax 21 02 2019 mgr inz Mariola Piotrowska WODR Poznan 1 Terminy stosowania nawozów pod określone
EKOLOGICZNE ASPEKTY WYKORZYSTANIA ENERGII PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO W PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ
Inżynieria Rolnicza 3(121)/2 EKOLOGICZNE ASPEKTY WYKORZYSTANIA ENERGII PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO W PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Streszczenie.
EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE INFORMACJI O AKTYWNOŚCI DOBOWEJ KRÓW W STADACH PRODUKCYJNYCH. Piotr Wójcik Instytut Zootechniki PIB
EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE INFORMACJI O AKTYWNOŚCI DOBOWEJ KRÓW W STADACH PRODUKCYJNYCH Piotr Wójcik Instytut Zootechniki PIB Aktywność dobowa Czynność Czas trwania (godz.) Krotność czynności Leżenie odpoczynek
I.1.1. Technik hodowca koni 321[01]
I.1.1. Technik hodowca koni 321[01] Do egzaminu zostało zgłoszonych: 425 Przystąpiło łącznie: 408 przystąpiło: 385 przystąpiło: ETAP PISEMNY ETAP PRAKTYCZNY zdało: 379 (98,4%) zdało: 172 (42,9%) DYPLOM
1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach na tle zmian emisji w krajach UE
1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach 1990-2005 na tle zmian emisji w krajach UE Skali emisji gazów cieplarnianych i zmian, jakie dokonały się na przestrzeni ostatnich lat w mieście Poznaniu
Wdrożenie dyrektywy IED realne koszty i korzyści dla środowiska? Marzena Jasińska - Łodyga Grupa Ożarów S.A.
Wdrożenie dyrektywy IED realne koszty i korzyści dla środowiska? Marzena Jasińska - Łodyga Grupa Ożarów S.A. Historia Zakładu Czerwiec 1974 decyzja o powołaniu Cementowni Ożarów Listopad 1977 - uruchomienie
Current situation and future trends on management of natural fertilizers in Poland
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska ISSN 1733-4381, vol. 17, issue 1 (2015), p. 39-46 http://awmep.org Current situation and future trends on management of natural fertilizers in Poland Wojciech
Zestawienie wzorów i wskaźników emisji substancji zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza Grudzień 2016
Zestawienie wzorów i wsźników emisji substancji zanieczyszczających wprowadzanych do Grudzień 2016 [na podstawie wytycznych NFOŚiGW] Zestawienie wzorów i wsźników emisji substancji zanieczyszczających
TECHNOLOGIA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ A ŚRODOWISKO NATURALNE
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Jan Pawlak Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie TECHNOLOGIA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ
Początki początków - maj br.
Dotychczasowe doświadczenia w zakresie egzekwowania i ujmowania zagadnień klimatycznych w składanych dokumentach na etapie ooś w województwie kujawsko - pomorskim Rdoś Bydgoszcz Początki początków - maj
SYSTEM KONSTRUKCYJNY BUDYNKU A RYZYKO WYSTĄPIENIA STRESU TERMICZNEGO U KRÓW MLECZNYCH
Inżynieria Rolnicza 9(107)/2008 SYSTEM KONSTRUKCYJNY BUDYNKU A RYZYKO WYSTĄPIENIA STRESU TERMICZNEGO U KRÓW MLECZNYCH Tadeusz Głuski, Anna Michalczyk Katedra Melioracji i Budownictwa Rolniczego, Uniwersytet
Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych jako wyznacznik nowych kierunków badań rolniczych i współpracy naukowej
Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych jako wyznacznik nowych kierunków badań rolniczych i współpracy naukowej Stanisław Krasowicz Wiesław Oleszek Wykonano w ramach zad. 2.6 PW IUNG-PIB Puławy, 2017
KONCEPCJA SUBSTYTUCJI ENERGII PIERWOTNEJ ENERGIĄ ODNAWIALNĄ Z ODPADOWEJ BIOMASY W WYBRANYM GOSPODARSTWIE ROLNYM
Inżynieria Rolnicza 7(95)/2007 KONCEPCJA SUBSTYTUCJI ENERGII PIERWOTNEJ ENERGIĄ ODNAWIALNĄ Z ODPADOWEJ BIOMASY W WYBRANYM GOSPODARSTWIE ROLNYM Jacek Bieranowski, Tomasz Olkowski Katedra Elektrotechniki
INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA TABEL W PEŁNYM PLANIE PROJEKTU DZIAŁANIE INWESTYCJE W GOSPODARSTWACH ROLNYCH SEKTOROWEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO
INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA TABEL W PEŁNYM PLANIE PROJEKTU DZIAŁANIE INWESTYCJE W GOSPODARSTWACH ROLNYCH SEKTOROWEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO RESTRUKTURYZACJA I MODERNIZACJA SEKTORA ŻYWNOŚCIOWEGO ORAZ ROZWÓJ OBSZARÓW
WYDAJNOŚĆ PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH UKIERUNKOWANYCH NA PRODUKCJĘ MLEKA
Inżynieria Rolnicza 5(123)/2010 WYDAJNOŚĆ PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH UKIERUNKOWANYCH NA PRODUKCJĘ MLEKA Urszula Malaga-Toboła Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet Rolniczy
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
WSPÓŁCZYNNIKI EMISJI AMONIAKU I GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z OBÓR Z WENTYLACJĄ MECHANICZNĄ
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/2008 Jerzy Karłowski, Renata Myczko, Tomasz Kołodziejczyk, Tadeusz Kuczyński Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa Oddział w Poznaniu WSPÓŁCZYNNIKI
1. Wiadomo ci wst pne 2. Klimatyczne czynniki siedliska 3. Glebowe czynniki siedliska
Spis treści 1. Wiadomości wstępne 1.1. Zadania i zakres przedmiotu 1.2. Znaczenie gospodarcze produkcji roślinnej 2. Klimatyczne czynniki siedliska 2.1. Atmosfera i siedlisko roślin 2.2. Czynniki meteorologiczne
Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5
Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka Program szkolenia Blok 5. Zasady stosowania
Poferment z biogazowni nawozem dla rolnictwa
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Dr inż. Magdalena Szymańska Poferment z biogazowni nawozem dla rolnictwa Kraków, 2013 r. Masa pofermentacyjna??? Uciążliwy odpad Cenny nawóz SUBSTRATY
Szczegółowy program szkolenia realizowanego w ramach operacji
1. Znak sprawy (wypełnia FAPA): Szczegółowy program szkolenia realizowanego w ramach operacji 2. Blok tematyczny: DOBRE PRAKTYKI ROLNICZE NA OBSZARACH SZCZEGÓLNIE NARAŻONYCH NA AZOTANY POCHODZENIA ROLNICZEGO,
RYNEK PRODUKTÓW MLECZARSKICH
Biuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Nr 3/2017 RYNEK PRODUKTÓW MLECZARSKICH POGŁOWIE KRÓW MLECZNYCH W Polsce w pierwszej połowie 2017 r., w wyniku wzrostu cen skupu mleka i poprawy
Nawozy naturalne i organiczne współczesne zasady stosowania. Anna Kocoń Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia IUNG - PIB w Puławach
Nawozy naturalne i organiczne współczesne zasady stosowania Anna Kocoń Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia IUNG - PIB w Puławach Nawozy Zgodnie z ustawą z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia...2006 r. Projekt z dnia 16.01.2006 r. w sprawie warunków odzysku za pomocą procesu odzysku R10 Rozprowadzanie na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszania
ENERGOCHŁONNOŚĆ W TECHNOLOGIACH USUWANIA I MAGAZYNOWANIA NAWOZÓW NATURALNYCH NA PRZYKŁADZIE 10 OBÓR WOLNOSTANOWISKOWYCH ŚCIÓŁKOWYCH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2007 Krzysztof Wiśniewski Wydział Inżynierii i Kształtowania Środowiska Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Grzegorz Fiedorowicz Instytut Budownictwa, Mechanizacji